JUECES
1 Deu lalu Josué, pu Israel che ramtufingün ta Chau Jehová: “Iñchiñ taiñ mülen mu, ¿inei hune huechuai ñi hueichayafiel* pu Canaán che?”. 2 Chau Jehová huiñoldungui:* “Huechuai Judá ñi troquiñche. Iñche hultucuan* tüfachi mapu fei engün tañi cuhu mu”. 3 Fei Judá ñi troquiñche feipifi tañi pu pariente, Simeón ñi troquiñche: “Trür huechuayu tati mapu ñi elungeel, fei trür hueichayafiyu pu Canaán che. Fei hula trür amuayu tami elungeelchi mapu mu”. Femngechi Simeón compañfi ta Judá.
4 Fei huechulu Judá tañi troquiñche, Chau Jehová hultucufi tañi cuhu mu engün pu Canaán che ca pu perizita che. Fei Bézec huaria mu, hueufingün 10.000 huentru. 5 Fei Bézec huaria mu, pefingün ca hueichafingün ta quiñe huentru, Adoni-Bézec pingelu. Ca hueufingün pu Canaán che ca pu perizita che. 6 Fei Adoni-Bézec lefmaulu, inantucufingün ca nüfingün. Fei catrüñmafingün tañi motrin changüll cuhu* ca tañi motrin changüll namun.* 7 Fei Adoni-Bézec feipi: “Mülei 70 lonco ülmen catrüñmangelu tañi motrin changüll cuhu ca tañi motrin changüll namun. Quisu engün ñimituquei* iyael ütrüfnaglu miñche tañi mesa meu. Iñche tañi femfiel engün, feula Chau Ngünechen ca femeneu ta iñche”. Rupalu tüfa yefingün Jerusalén huaria mu, üye mu lapui.
8 Fei pu Judá huentru hueichafingün ta Jerusalén huaria ca nüfingün, fütra cuchillo mu malocontufingün ti huaria ca lüpümtucufingün. 9 Fei hula pu Judá huentru nagingün ñi hueichayafiel pu Canaán che. Fei engün mülerquei mahuidantu mapu mu, Négueb ca Sefelá mapu mu.* 10 Fei hula Judá tañi troquiñche hueichamefi pu Canaán che mülelu Hebrón huaria mu. Cuifi, Quiryat-Arbá pingequefui tüfachi huaria. Cafei hueufingün ta Sesái, Ahimán ca Talmái.
11 Üye mu amufemingün ñi hueichayafiel pu Debir che. Cuifi, Quiryat-Séfer pingequefui Debir huaria. 12 Fei Caleb feipi: “Ti huentru hueichafile ca hueufile Quiryat-Séfer huaria, eluafiñ tañi ñahue Acsá tañi nieafiel”. 13 Fei Otniel, Quenaz tañi fotüm, tüfa Caleb tañi inan peñi, hueufi ti huaria. Feimu Caleb elufi ta Otniel tañi ñahue Acsá, fei tañi nieafiel. 14 Fei amuletulu ruca mu, Acsá llellipufi ta Otniel ñi feipiafiel tañi chedcui ñi eluaeteu mapu. Fei Acsá nagi ti burro mu cheu ñi amulen.* Fei Caleb ramtueyu: “¿Chem duamimi?”. 15 Tañi ñahue feipi: “Füreneen, eluen quiñe falin yehun.* Deu eluen quiñe mapu huaihuen püle,* huelu ca eluen Gulot-Maim mapu”.* Feimu Caleb elueyu Gulot mapu, huechuñ ca nag mapu.
16 Tati quenita, fei ta Moisés ñi chedcui. Tüfachi huentru ñi pu che huechuingün tati huaria mu palmera nielu* quiñentrür Judá ñi troquiñche engün. Fei amuingün Judá ñi huellin mapu mu* mülelu Arad huaria ñi huaihuen püle. Üye mu amuingün, fei mülenagingün tati pu che engün. 17 Huelu amuleingün müten Judá tañi troquiñche ca tañi pu pariente, Simeón ñi troquiñche. Fei malocontufingün pu Canaán che mülelu Zefat huaria mu, apümcafingün ti huaria. Fei Hormá pingetui ti huaria.* 18 Fei rupalu tüfa, Judá ñi troquiñche nüfi Gaza huaria ca tañi mapu, Asquelón huaria ca tañi mapu, cafei Ecrón huaria ca tañi mapu. 19 Chau Jehová quellufi ta Judá tañi troquiñche, fei engün nüfingün ti mahuidantu mapu. Huelu pepi huemünentulafingün* tati pu che mülelu ti laf mapu mu, tüfa engün nierquei hueichan carretela* ca tañi rueda meu* yeniei fütra cuchillo.* 20 Chumngechi ñi feipicünun ta Moisés, elungei ta Caleb Hebrón huaria. Tiye mu Caleb huemünentufi* Anac tañi cüla fotüm.
21 Huelu pu Benjamín che huemünentulafingün* pu jebuseo che mülelu Jerusalén huaria. Feimu famülque mu, pu jebuseo che petu müleingün Jerusalén huaria mu pu Benjamín che engün.
22 Cafei José ñi pu familia amuingün tañi hueichayafiel Betel huaria, fei Jehová quellunieyu. 23 José ñi pu familia huercüfingün quiñeque huentru ñi ngüneduamafiel Betel huaria. Cuifi, Luz pingefui tüfachi huaria. 24 Pu ngüneduamfilu ti huaria peingün quiñe huentru tripalepatulu ti huaria mu, fei feipifingün: “Fürenemuiñ, feipimuiñ cheu püle conpuafuiñ ti huaria mu, fei cutranpiuqueyehuayiñ”.* 25 Feiti huentru feipieyu cheu püle ñi conpual ti huaria mu engün. Fei hula pu ngüneduamfilu ti huaria hueichafingün fütra cuchillo mu, huelu elufingün* ti huentru ca tañi familia ñi lefmahual engün. 26 Ti huentru amui pu Het che* ñi mapu mu, fei deumai quiñe huaria, Luz üituculelfi. Femngechi feipingequei fantepu mu.
27 Manasés tañi troquiñche huemünentulafi* pu che mülelu Bet-Seán huaria ca tañi püllelechi huaria, pu mülelu Taanac huaria ca tañi püllelechi huaria, pu mülelu Dor huaria ca tañi püllelechi huaria, pu mülelu Ibleam huaria ca tañi püllelechi huaria ca pu mülelu Meguidó huaria ca tañi püllelechi huaria. Pu Canaán che rume ayüfui ñi mülenagal feichi mapu mu. 28 Doi nehuencontulu pu Israel che, fei dicümtucufingün* pu Canaán che ñi femal fanechi cüdau. Huelu pepi huemünentulafingün* com engün.
29 Cafei Efraín ñi troquiñche huemünentulafi* pu Canaán che mülelu Guézer huaria mu. Pu Canaán che petu müleingün Guézer huaria rangiñ pu Efraín che engün.
30 Zabulón ñi troquiñche huemünentulafi* pu che mülelu Quitrón ca Nahalol huaria mu. Üye mu quiñentrür mülenagingün pu Canaán che engün, huelu dicümtucungei ñi femal fanechi cüdau.
31 Aser ñi troquiñche huemünentulafi* ti pu che mülelu tüfachi huaria, tüfa ta Akkó, Sidón, Ahlab, Aczib, Helbá, Afic ca Rehob. 32 Fei Aser ñi troquiñche huemünentulafi* pu Canaán che mülelu feichi mapu mu, feimu quiñentrür mülenagingün üyeu.
33 Neftalí tañi troquiñche huemünentulafi* ti pu che mülelu Bet-Semes ca Bet-Anat huaria mu. Feimu feichi mapu mu quiñentrür mülenagingün pu Canaán che engün, fei dicümtucufingün pu che mülelu Bet-Semes ca Bet-Anat huaria ñi femal fanechi cüdau.
34 Pu amorreo che dicümtucufingün Dan tañi troquiñche ñi mülenagal mahuidantu mapu mu. Fei elulafingün ñi nagal laf mapu mu. 35 Pu amorreo che rume ayüfuingün ñi mülenagal Heres pingechi huincul, Ayalón ca Saalbim huaria mu. Huelu doi nehuencontulu José ñi pu familia, pu amorreo che dicümtucungei ñi femal fanechi cüdau. 36 Pu amorreo che ñi mapu tuhui ti rüpü püralu cheu ñi mülen Acrabim pingechi hufco mu,* fei huechulerpui Sela mapu püle.
2 Fei hula Chau Jehová ñi cüme püllü huechui Guilgal huaria, fei puhui Bokim lof mu, fei feipifi pu Israel che: “Iñche entuhuiyiñ Egipto mapu mu, ca femün tamün huechual ti mapu mu ñi feipicünufiel* tamün cuifiqueche. Ca feipihuiyiñ: ‘Iñche turpu fentecünulayan chem tamün eldungucünufiel ta eimün. 2 Huelu eimün ngelai tamün eldungucünual tüfachi mapu müleyechi pu che eimün. Mülei tamün apümcayafiel ñi altar engün’.* Huelu eimün allcütulaimün tañi dungun. ¿Chumngelu* femngechi femimün? 3 Feimu ca feipihuiyiñ: ‘Eimün tamün adquiñ mu, huemünentulayafiñ engün.* Quiñe huachi reque feleaingün eimün meu. Ca ngünencangeaimün tamün serfiafiel fei engün tañi pu dios’”.
4 Chau Jehová ñi cüme püllü feipifi tüfachi dungu com pu Israel che. Feimu pu che eluhuingün ñi ngümacahual. 5 Feimu Bokim üitufingün feichi lof,* üye mu elufingün chalintucun* ta Chau Jehová.
6 Fei Josué peucayal pifilu tati pu che, quisuque pu Israel che amutui quisu tañi elungeelchi mapu mu tañi ngen-ngeal. 7 Tunten tripantu ñi mongelen Josué, pu Israel che serfifingün ta Chau Jehová. Ca femngechi femingün com ti tripantu ñi mongelerpun pu loncolelu mülelu deu ñi lan ta Josué. Tüfa engün pefingün com tati afmatun dungu ñi femün Jehová pu Israel che ñi duam mu. 8 Josué, Nun ñi fotüm, Chau Jehová ñi cüdaufe, lai nielu 110 tripantu. 9 Rüngaltucungei Timnat-Heres huaria mu. Feichi mapu elungei ta Josué, mülefui Efraín ñi mahuidantu mapu mu ca picun püle* mülefui Gaas pingechi huincul. 10 Com tiyechi pu che mülelu Josué ñi antü meu lai, fei hue cüpanche mületui quimnofilu ta Jehová ca chem ñi femün pu Israel che ñi duam mu.
11 Fei Chau Jehová tañi adquiñ mu, pu Israel che huesa femingün. Serfifingün* Baal ñi pu adentun.* 12 Fei elcünufingün ta Jehová, tañi pu chau ñi Ngünechen. Quisu entufi pu Israel che Egipto mapu meu, fei inafingün caquelu dios, feichi pu che ñi pu dios tañi hualloñmanieteu. Feichi dios ñi adquiñ mu pochongnagingün,* femngechi illculcafingün* ta Chau Jehová. 13 Elcünufingün ta Jehová, fei serfifingün ta Baal pingechi dios ca Astoret ñi pu adentun. 14 Feimu Chau Jehová rume illcutufi* pu Israel che, elufi engün* tañi huehuaeteu ñi pu caiñe ca tañi müntuñmayaeteu tañi nieel.* Fei engün pepi chaftuhuelafingün tañi pu caiñe. 15 Cheu amufule rume engün, Chau Jehová chaftumequeyu engün ca huesaque dungu huercüleyu, chumngechi tañi feipieteu Chau Jehová ca chumngechi tañi eldungucünueteu Chau Jehová. Fei pu Israel che rume cutrancauquefuingün. 16 Feimu Chau Jehová elueyu juez engün, tüfa engün montulfi pu Israel che tañi malocontungenoal.
17 Huelu cüpa allcütuhuelafingün rume pu juez, cüri domo reque* femingün, fei poyefingün caquelu dios* ca pochongnagingün tañi adquiñ mu. Müchai müten inahuelaingün ti rüpü cheu ñi miyauquefel tañi cuifiqueche. Tañi cuifiqueche inafingün Chau Jehová ñi huercün dungu, huelu tüfachi pu che femngechi femlaingün. 18 Chau Jehová elufilu quiñe juez engün, ca quelluntucufi. Mongelelu ti juez, Chau Jehová montulfi pu Israel che tañi pu caiñe mu. Cutrancangequelu pu Israel che ca huesalcangequelu, Chau Jehová allcüi ñi eyütumequen engün, fei cutranpiuqueyefi.*
19 Huelu lalu ti juez, huiño inatuingün cuifique huimtun, doi huesa femingün tañi pu chau mu. Inaniequefuingün ca serfiquefuingün caquelu dios, tañi adquiñ mu pochongnagquefui engün. Amulei ñi ngünefalngenon engün,* elcünulaingün tañi huesa huimtun. 20 Rupalu tüfa, Chau Jehová rume illcutufi* pu Israel che, fei feipi: “Tüfachi troquiñche inahuelafi ti eldungun tañi feipicünufiel tañi cuifiqueche engün. Allcütulaeneu engün. 21 Lalu Josué mülehuei quiñeque troquiñche. Iñche huemünentulayafiñ* quiñe no rume tüfachi troquiñche pu Israel che ñi adquiñ mu. 22 Femngechi ngüneduamafiñ pu Israel che ñi inaniepen mai Jehová ñi rüpü ca ñi miyahun fei mu chumngechi femingün tañi pu chau”. 23 Feimu Chau Jehová elcünui tüfachi troquiñche. Fei huemünentufemlafi* ca hultuculafi Josué tañi cuhu mu.
3 Chau Jehová elufi* tüfachi troquiñche ñi mülenagal. Femngechi ngüneduamngequei pu Israel che. Tüfa engün rupalai hueichan* Canaán mapu mu. 2 Femngechi Israel ñi hue cüpanche quimai ñi chumngen ti hueichan, adümuucüleai ca pepicaucüleai engün tañi hueichayal. 3 Mülenagingün tüfachi troquiñche: pu Filistea che ñi quechu lonco ülmen, com pu Canaán che, pu Sidón che ca pu heveo che mülelu Líbano huincul mu. Tuhui Baal-Hermón huincul, fei puhui Lebó-Hamat huaria mu.* 4 Tüfachi troquiñche ñi duam mu, ngüneduamngei pu Israel che, fei ñi quimngeal tañi inayafiel engün Chau Jehová ñi huercün dungu. Tüfa feipingequefui tañi pu cuifiqueche Moisés ñi duam mu. 5 Femngechi pu Israel che mülenagingün rangi pu Canaán che, pu Het che,* pu amorreo, pu perizita, pu heveo ca pu jebuseo che. 6 Pu Israel huentru niefingün tüfachi troquiñche tañi pu ñahue engün, cafei elufingün quisu tañi ñahue ñi niehual tüfachi troquiñche ñi pu fotüm engün. Fei eluhuingün ñi poyeafiel tañi pu dios engün.
7 Chau Jehová ñi adquiñ mu, pu Israel che huesa femingün. Fei acordahuelafingün* tañi Chau Ngünechen Jehová, ca serfifingün Baal ñi pu adentun* ca tati orcon mamüll pu troquiñche ñi poyequefiel.* 8 Feimu Jehová rume illcutufi pu Israel che,* fei quisucünufi* ca hultucufi engün Cusán-Risataim tañi cuhu mu, tüfa Mesopotamia* ñi lonco ülmen. Fei pura tripantu pu Israel che serfifingün ta Cusán-Risataim. 9 Fei pu Israel che llellipufilu ta Jehová tañi quelluaeteu, Jehová elueyu quiñe montulchefe tañi montulafiel engün. Tüfa ta Otniel, Quenaz tañi fotüm, Caleb tañi inan peñi. 10 Fei Chau Jehová elufi ñi nehuen ta Otniel, femngechi juezngerpui Israel mu. Otniel tripalu ñi hueichayal, hueufi ta Cusán-Risataim, tüfa Mesopotamia* ñi lonco ülmen. Chau Jehová hultucufi tüfachi huentru Otniel ñi cuhu mu. 11 Rupalu tüfa, 40 tripantu mu mülefui tüngün* feichi mapu meu. Fei hula lai Otniel, Quenaz ñi fotüm.
12 Fei ca quiñe rupa pu Israel che eluhuingün ñi huesa femal Chau Jehová ñi adquiñ mu. Feimu Jehová elufi ta Eglón, Moab ñi lonco ülmen, ñi doi nehuen-ngeal pu Israel che mu. Fei engün huesa femmequeingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. 13 Cafei Chau Dios cüpali pu Ammón che ca pu Amalec che ñi caiñetuafiel ca ñi lefcontuafiel pu Israel che. Tüfa engün nüfingün tati huaria palmera nielu.* 14 Fei mari pura tripantu pu Israel che serfifingün ta Eglón, Moab ñi lonco ülmen. 15 Fei hula pu Israel che llellipufi ta Jehová tañi quelluaeteu, fei Chau Jehová elueyu quiñe montulchefe: tüfa ta Ehúd, Guerá ñi fotüm. Benjamín ñi troquiñche mu tuhui ca huele huentrungefui.* Rupalu ta antü, pu Israel che huercüfingün ta Ehúd ñi culliafiel impuesto ta Eglón, Moab ñi lonco ülmen. 16 Ehúd deumai quiñe fütra cuchillo epuñpüle yungelu, 40 centimetro peno fantengefui.* Fei hula trarintucufi tañi man chang püle, miñche tañi tacun. 17 Fei cullilelfi ti impuesto ta Eglón, Moab ñi lonco ülmen, tüfa rume motrin huentrungefui.
18 Deu cullifilu ti impuesto, Ehúd peucayal pifi tati pu che cüpalnielu ti impuesto. 19 Fei puhuingün cheu ñi mülen coilaque dios ñi adentun Guilgal huaria mu, huelu Ehúd huiñotui, fei feipifi ti lonco ülmen: “Ahuem, lonco ülmen, iñche nieleyu quiñe ellcalechi dungu”.* Fei ti lonco ülmen feipi: “Ñücüfcülemün”.* Fei hula tripatuingün com tañi pu serfiqueteu. 20 Ti lonco ülmen quisu anülefui tañi pieza mu huente ruca mu,* fei Ehúd fülcontueyu* ca feipieyu: “Nieleyu Chau Ngünechen ñi huercün dungu”. Allcülu tüfa, ti lonco ülmen huitrapürai tañi ülmen huancu mu. 21 Fei Ehúd tañi huele cuhu mu entui tañi fütra cuchillo trarilelu tañi man chang püle, fei chüngartuculelfi Eglón tañi pütra meu. 22 Ñamconi com ti fütra cuchillo, fei tacunagi yihuiñ mu. Ehúd entuñmalafi ñi pütra meu. Fei ti lonco ülmen fülütripai* ñi cüllche. 23 Ehúd llafentucufi ca cerrantucufi ti pieza ñi puerta mülelu huente ruca mu, fei leftripai. 24 Deu tripatulu Ehúd, huiñotuingün pu cüdaufe. Fei ngüneduamingün ñi llafentuculen ti pieza ñi puerta mülelu huente ruca mu. Feimu feipingün: “¿Tañi tripatripatuhue mülepelai ponhuitu pieza mu?”. 25 Huelu fente ñi üngümniefiel, huesa duamnagingün. Pefiel ti lonco ülmen ñi nülanon ti pieza ñi puerta mülelu huente ruca mu, nüfingün ti llafe, fei hula nülafingün ti puerta. Fei pefingün ñi lan tañi ñidol ca ñi tranalen.*
26 Fente tañi alüñman engün, Ehúd lefmahui. Fei rumerpui cheu ñi mülen coilaque dios ñi adentun, fei cüme puhui Seirá mapu mu. 27 Puulu Efraín ñi mahuidantu mapu püle, dunguli tañi cullcull. Fei pu Israel che quiñentrür Ehúd engün nagingün mahuidantu mapu mu, quisu hune amulei pu che meu. 28 Ehúd feipifi ti pu che: “Inamuchi, tamün cuhu mu Chau Jehová hultucui pu Moab che, eimün tamün pu caiñe”. Pu che inafingün ta Ehúd, fei mülenagingün Jordán leufü püle ngilahue mu, femngechi ñi lefmaunoal pu Moab che. Elulafingün inei no rume ñi noal. 29 Feichi mu langümfingün 10.000 Moab che peno, tüfachi pu huentru nehuen-ngefuingün ca llicaquelafuingün, huelu quiñe no rume lefmaulai. 30 Feichi antü pu Israel che hueufi pu Moab che. Fei 80 tripantu mu mülefui tüngün* feichi mapu meu.
31 Fei hula mülerpui cangelu juez, Samgar pingei, Anat ñi fotüm. Fei quiñe picana mu ñi adniequefiel pu culliñ langümfi 600 Filistea che. Cafei Samgar montulfi pu Israel che.
4 Huelu deu lalu Ehúd, pu Israel che ca huiño huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. 2 Feimu Jehová elcünufi engün* Jabín ñi cuhu mu, tüfa Canaán ñi lonco ülmen, fei Hazor huaria mu ngüneniequefui. Quiñe huentru Sísara pingelu loncolefui Jabín ñi pu hueichafe mu* ca mülefui Haróset mapu mu.* 3 Jabín nierquefui 900 hueichan carretela* ca tañi rueda mu* nierquei fütra cuchillo.* Fei yeniefui 20 tripantu ñi rume caiñetuniefiel pu Israel che. Feimu pu Israel che llellipufingün ta Jehová tañi quelluaeteu.
4 Feichi mu Débora, Chau Ngünechen ñi huerquen domo juzgaquefui pu Israel che. Lapidot pingefui ñi füta. 5 Débora anücünuuquefui miñche tañi palmera anümca mu, mülefui Ramá ca Betel huaria püle Efraín ñi mahuidantu mapu mu. Pu Israel che pemequefui ta Débora, femngechi tañi feipingeal engün chem ñi dulliel Chau Dios juicio mu. 6 Fei mütrümfalfi Barac,* Abinoam ñi fotüm mülelu Quedes huaria, Neftalí ñi mapu mu. Feipifi: “Chau Jehová, pu Israel che ñi Ngünechen huercüeimu tüfa: ‘Amunge, trecacünuunge* Tabor pingechi huincul, fei yefinge 10.000 huentru cüpalu Neftalí ca Zabulón ñi troquiñche mu. 7 Fei Cisón pingechi huitrunco mu, iñche cüpalelayu ta Sísara, tati loncolelu Jabín ñi pu hueichafe mu. Ca cüpalelayu tañi hueichan carretela ca tañi pu hueichafe. Tami cuhu mu elcünuafiñ engün’”.
8 Allcülu tüfa, Barac feipieyu: “Eimi compañeli, iñche amuan. Huelu compañnoeli, iñche ta amulayan”. 9 Débora feipi: “Felei, trür amuayu tati. Eimi hueichayafimi engün, huelu saquingelayaimi. Quiñe domo ñi cuhu mu Chau Jehová hultucuafi ta Sísara”. Fei hula Débora huitrapürai, fei amui Barac engu Quedes huaria mu. 10 Barac trahulfi Zabulón ca Neftalí troquiñche Quedes huaria mu, fei 10.000 huentru inaeyu. Débora ca compañnieyu.
11 Huelu Héber tati quenita che püntühui* caquelu quenita che mu, Hobab tañi pu cüpanche tuhuingün, fei ta Moisés tañi chedcui. Héber pepicai tañi tolto ruca* inafül Zaananim fütra anümca mu, püllelei Quedes huaria mu.
12 Fei feipingei ta Sísara, Barac, Abinoam tañi fotüm, huechui Tabor huincul mu. 13 Feica müten, Sísara trahulfi com tañi carretela ñi hueichayal. Tüfa 900 carretela ca tañi rueda meu nierquei fütraque cuchillo.* Cafei trahulfi com pu soltau tañi compañnieteu. Tripatuingün Haróset mapu mu, fei ñi puhual Cisón pingechi huitrunco mu. 14 Fei hula Débora feipifi ta Barac: “Amunge, fachantü eimi tami cuhu mu Jehová hultucuafi ta Sísara. Chau Jehová llemai hunelei eimi mu”. Fei Barac nagi Tabor pingechi huincul mu, compañnierqueyu 10.000 huentru. 15 Fei caiñetuchequelu Barac, Jehová femi ñi hueluraquiduamelafiel ta Sísara, com tañi pu hueichafe ca com tañi pu carretela ñi hueichayal. Rupalu tüfa, Sísara nagi tañi carretela mu, fei namuntu lefmahui. 16 Barac inantucufi pu hueichafe ca tañi hueichan carretela, fei puhuingün Haróset mapu mu. Com Sísara ñi pu hueichafe hueungeingün fütra cuchillo mu. Quiñe hueichafe no rume mülehuelai.
17 Huelu Sísara namuntu lefmahui Jael ñi tolto ruca mu, fei ta Héber tañi domo, tati quenita che. Héber cüme yeuquefui* Jabín engu, Hazor tañi lonco ülmen. 18 Jael lloumefi ta Sísara, fei feipifi: “Cüpange ñidol, conpange. Llicalayaimi”. Fei Sísara conpui tolto ruca mu, fei Jael pontro meu tacueyu. 19 Sísara feipifi: “Huihulen, füreneen eluafen pichin co”. Jael nülai quiñe trülque carpa* nielu lichi, fei elueyu ñi lichitual. Fei hula huiño tacueyu. 20 Sísara feipifi: “Mülenagcülenge tati tolto ruca ñi conhue püle, fülconpale* quiñe che, fei ramtule ‘¿Fau mülepei mai quiñe huentru?’, ngelai piafimi”.
21 Huelu Sísara fente ñi cansalen, con umautui. Fei Jael, Héber tañi domo, nüi quiñe martillo ca quiñe pichi estaca traricünuquelu ti tolto ruca. Ñücüfcülen mu fülconpui, fei quiñe püle Sísara tañi lonco mu clafantuculelfi ti pichi estaca. Mapu mu rüngaconi ti estaca, fei lai.
22 Barac quintuyahulfilu ta Sísara, Jael trafmeyu ca feipieyu: “Cüpange. Pengelelayu tati huentru tami quintuyahulfiel”. Barac conpui tolto ruca mu Jael engu. Üyeu pepufi ñi lan ta Sísara, fei quiñe pichi estaca catarumelei ñi lonco mu.
23 Feichi antü, Chau Ngünechen elufi pu Israel che ñi huehuafiel ta Jabín, Canaán ñi lonco ülmen. 24 Pu Israel che doi nehuentu hueichafingün ta Jabín, Canaán ñi lonco ülmen, fei apümcafingün.
5 Feichi antü, Débora engu Barac, Abinoam tañi fotüm, tüfachi ül ülcantuingu:
2 “Pu hueichafe* tünai lonco nielu Israel mu,*
pu che quisu tañi pin mu amulu ti hueichan mu,
¡püramyefimün ta Chau Jehová!
3 ¡Pu lonco ülmen, allcütumün! ¡Pu ñidolcülelu, cüme allcütumün!
Iñche ülcantulelafiñ ta Jehová.
Ülcantuan tañi püramyeafiel* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen.
4 Chau Jehová, tripalu eimi Seír huincul mu,
ca trecalen tripalu eimi Edom mapu mu,
nüyüi* ti mapu ca ti callfü huenu hutrunagi ti co,*
ti tromü mahun-ngetui.
5 Tati mahuida lliuhui* Chau Jehová ñi adquiñ mu,
ca Sinaí ti huincul lliuhui* Chau Jehová ñi adquiñ mu, Israel tañi Ngünechen.
6 Samgar ñi antü mu, Anat ñi fotüm,
ca Jael ñi antü meu, huellilerquei tati rüpü.
Pu che miyauquelu ca rüpü inaingün.
7 Mülehuelaingün* pu Israel che lelfün mu,
mülehuelai engün, huelu cüpan iñche, Débora.
Cüpan iñche quiñe ñuque reque pu Israel che mu.
8 Fei engün dullingün caquelu dios.
Fei hula mülerumei hueichan fillque huaria ñi puerta.
Rangi 40.000 Israel che mu, pengelai quiñe escudo ca quiñe huaiqui no rume.*
9 Iñche piuquentucuniefiñ pu loncolechi soltau Israel mu,
quisu tañi pin mu amuingün ti pu che engün.
¡Püramyefimün ta Chau Jehová!
10 Eimün pu püracahuellniefilu pu coli burro,
eimün pu anülelu rume falichi alfombra mu,
ca eimün pu miyauquelu rüpü meu,
¡raquiduamcülemün!
11 Inaltu rünganco mu* allcüngei ñi dungun pu hudamcaquelu ti co.
Tiye meu nütramcamequeingün tati cümeque dungu ñi femün ta Chau Jehová,
ca tati cümeque dungu ñi femün pu Israel che lelfün meu.
Fei Chau Jehová ñi pu che nagpui pu huaria ñi puerta mu.
12 ¡Trepenge* Débora, trepenge!
¡Trepenge, trepenge, quiñe ül ülcantuaimi!
¡Huitrapürange Barac! ¡Eimi Abinoam ñi fotüm, tami pu presu yetufinge!
13 Pu mülehuechi che nagingün cheu ñi mülen pu ülmen che,
Chau Jehová ñi pu che cüpai iñche mu tañi quehuayafiel pu nehuen-ngelu.
14 Efraín troquiñche mu tuhuingün pu mülelu laf mapu mu,
Benjamín, eimi mu amulei engün, rangi tami pu huentru mu.
Makir ñi cüpanche mu, nagpaingün pu loncolechi soltau,
fei Zabulón ñi troquiñche mu nagpaingün pu yenielu retrü ñi trahulafiel pu soltau.*
15 Isacar ñi pu principe müleingün Débora engün.
Chumngechi ñi mülefel Isacar, ca mülefui ta Barac.
Huercüngei ñi namuntu amual laf mapu mu.
Rubén tañi troquiñche epu rume raquiduamquefui.
16 ¿Chumngelu* anücünuhuimi rangi epu fanetulechi carpa mu?
¿Chemu allcümequeimi pu camañfe dungulquefilu flauta tati pu quechan?
Rubén tañi troquiñche epu rume raquiduamquefui.
17 Galaad mülenagi nometu Jordán leufü püle.
¿Chumngelu* Dan mülenagi inafül farcu meu?
Aser chumlai rume, fei anücünuhui inaltu lafquen mu,
cheu ñi acuquen farcu, nengümuulai rume.
18 Zabulón ñi troquiñche cuñihun mu tucui ñi mongen,* lafule rume.
Ca femngechi femi Neftalí mahuida meu.
19 Cüpaingün ñi hueichayal pu lonco ülmen.
Taanac huaria mu, inafül Meguidó ñi huitrunco püle
hueichaingün Canaán ñi pu lonco ülmen.
Yelafingün ca hueulafingün chem plata no rume.
20 Pu huangülen huenu mu quehuaingün,
cheu tañi miyauquen quehuafingün ta Sísara.
21 Cisón huitrunco huingüdyefi engün,
tati cuifi huitrunco, Cisón pingechi huitrunco.
Iñche pünocaquefiñ pu nehuen-ngelu.
22 Fei hula pu cahuellu ñi huili cupaftucuquefi ti mapu,
fei pu nehuen-ngechi cahuellu illculen huirafqueingün.*
23 ‘Malisiangepe Meroz mapu’ pi Chau Jehová ñi cüme püllü.
‘Felei, malisiangepe pu che mülelu fei mu.
Cüpalaingün ñi quelluafiel ta Chau Jehová,
tañi pu nehuen-ngechi hueichafe quellulafingün ta Jehová’.
24 Pu domo meu, Jael doi saquingei,
tüfa Héber ñi domo, tati quenita che.
Pu domo mülelu tolto ruca meu,* Jael doi saquingei.
25 Quisu eluen co pieyu, fei elufi lichi.
Quiñe fütra tazon cüme adngelu elufi yihuiñngechi cüme lichi.
26 Quiñe cuhu mu nüfi ti estaca traricünuquelu ti tolto ruca.
Tañi man cuhu mu nüi pu cüdaufe ñi martillo.
Tüfachi martillo mu hulelcafi ta Sísara, fei trirañmafi ñi lonco,
trayaifi tañi lonco, feiti estaca catarumei.
27 Tañi namun püle cufudnagi,* trani, fei nengümhuelai.
Tañi namun püle cufudnagi ca trani.
Cheu ñi cufudnagün ta lai.
28 Ventana püle pengei quiñe domo.
¿Chumngelu allcülan ñi huirafcülen tañi pu cahuellu?’.
29 Tati doi quimque domo mülelu tañi ruca mu huiñoldungueyu,* ca quisu fentren rupa feipiuquefui:
30 ‘Hudamcaupelai engün tañi huehuel.
Quisuque pu hueichafe elungepelai quiñe ca epu üllcha domo.
Pañu fill color nielu elungei ta Sísara, pañu fill color nielu,
quiñe tacun ñimicangelu, pañu fill color nielu, epu tacun ñimicangelu
tañi tucungeal ñi topel pu malocontuchequelu’.
31 ¡Ahuem Chau Jehová! Femngechi lape com tami pu caiñe,
huelu tami pu piuqueyeteu huilüfcülepe antü reque”.
Fei 40 tripantu mu mülefui tüngün* tüfachi mapu meu.
6 Huelu pu Israel che ca huiño huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. Feimu Chau Jehová quisucünufi engün pu Madián che ñi cuhu mu, regle tripantu mu. 2 Pu Madián che ngüneniefingün pu Israel che. Pu Madián che ñi duam mu, pu Israel che deumaingün cheu tañi ellcahual* mahuida mu, lolo meu ca cheu cüdaungei ñi puhual. 3 Nganmequelu pu Israel che, caiñetueyu pu Madián ca pu Amalec che ca pu che tripahue antü püle cüpalu. 4 Anümingün tañi tolto ruca,* fei ñi hueichayafiel* pu Israel che. Com tañi mapu engün puulu ta Gaza huaria mu, apümcañmangei tañi cosecha. Israel mu elcünungelai chem iyael no rume, cafei ufisa, toro ca burro no rume. 5 Fei engün huechuingün tañi pu culliñ engün ca tañi tolto ruca. Ca rume fentren-ngefui pu langosta reque.* Quisu engün ca tañi pu camello rume fentren-ngefui, pepi raquingelafui. Acuingün ti mapu mu tañi apümcayafiel. 6 Rupalu tüfa, pu Madián che ñi duam mu, pu Israel che rume pofrelehueingün. Fei pu Israel che llellipufingün ta Jehová tañi quelluaeteu.
7 Pu Israel che llellipufilu ta Chau Jehová tañi lifrenentuaeteu pu Madián che mu, 8 Chau Jehová huercüleyu tañi huerquen, fei feipi: “Tüfa ñi feipin Jehová, pu Israel che ñi Ngünechen: ‘Egipto mapu mu, eimün esclavongefuimün. Huelu iñche entuhuiyiñ feichi mapu mu. 9 Montuluhuiyiñ pu Egipto che ñi cuhu mu ca com tamün huesalcamequeteu. Tüfa engün entufiñ tamün adquiñ mu ca tañi mapu engün eluhuiyiñ ta eimün. 10 Fei feipihuiyiñ: “Iñche ta Jehová, tamün Chau Ngünechen. Eimün müleimün pu amorreo che ñi mapu mu, huelu ngelai tamün poyeafiel* tañi pu dios engün”. Huelu eimün allcütumulan’”.
11 Fei hula puhui Chau Jehová ñi cüme püllü, fei anücünuhui miñche fütra anümca mu mülelu Ofrá huaria mu, Joás ngen-ngefui ti fütra anümca, fei Abí-Ézer ñi cüpanche mu tuhui. Gedeón, Joás tañi fotüm, cupafmequefui cachilla cheu ñi cütrüngequen ofad, femngechi pu Madián che ñi penoafiel ti fün quetran. 12 Fei Chau Jehová ñi cüme püllü peufaluufi ca feipifi: “Chau Jehová mülei eimi mu, nehuen-ngechi hueichafe”. 13 Gedeón feipieyu: “Tañi ñidol, perdonaen, huelu Chau Jehová mülele iñchiñ mu, ¿chumngelu* rupaqueiñ com tüfachi dungu? ¿Cheu mülei com tati afmatufalchi dungu taiñ feipieteu taiñ pu chau? Fei engün feipieiñmu: ‘Chau Jehová entueiñmu Egipto mapu mu’. Huelu feula Chau Jehová quisucünueiñmeu ca hultucueiñmu pu Madián che ñi cuhu mu”. 14 Jehová huiñoquintufi ca feipifi: “Amunge. Eimi tami nehuen mu montulafimi pu Israel che pu Madián che ñi cuhu mu. Iñche huercümequeyu llemai, ¿felelai?”. 15 Fei Gedeón huiñoldungueyu:* “Chau Jehová perdonaen, huelu ¿chumngechi montulafiñ pu Israel che? Iñche tañi familia* müte falin-ngelai Manasés tañi troquiñche mu. Tañi chau ñi ruca mu, iñche ta doi illamfalngen”. 16 Huelu Jehová feipifi ta Gedeón: “Iñche mülean eimi mu. Chumngechi hueungei quiñe huentru, ca femngechi huehuafimi pu Madián che”.
17 Fei Gedeón feipieyu: “Rüfcünu ayüucülelmi iñche mu, pengelelen eimi tami dungumequefiel iñche. 18 Füreneen, amutulayaimi, iñche pepicayan iyael ca cüpalelayu eimi tami adquiñ mu”. Fei ti cüme püllü feipifi: “Mülenagan fau huiñotulmi hula”. 19 Gedeón amui ca pepicai quiñe pichi capüra, fei mari quiñe kilo rüngo peno* pepicai fayümngenochi cofque. Quiñe cülco mu* tucui ti ilo, ca ti corü quiñe challa mu tucufi. Fei hula com yelelfi tati cüme püllü ca elufi ñi iyal miñche ti fütra anümca mu.
20 Fei hula Chau Ngünechen ñi cüme püllü feipi:* “Nüfinge ti ilo ca ti fayümngenochi cofque, fei rentrücünufinge feitichi fütra cura mu ca hutrufinge ti corü”.* Femngechi femi Gedeón. 21 Fei Chau Jehová ñi cüme püllü huinüfcünui* ti retrü ñi nieel tañi cuhu mu, fei huechuñ mu topafi ti ilo ca ti fayümngenochi cofque. Fei cura mu tripai cütral, lüfi ti ilo ca ti fayümngenochi cofque. Fei Chau Jehová tañi cüme püllü ñamtui Gedeón ñi adquiñ mu. 22 Feica müten, Gedeón ngüneduami Chau Jehová ñi cüme püllü ürque.
Feimeu müten nehuentu dungui: “¡Aungen mai, Doi Fütra Ñidol Jehová! ¡Quisu tañi nge mu,* pefiñ Jehová ñi cüme püllü!”. 23 Huelu Chau Jehová feipifi: “Tüngcülenge.* Ngelai tami llicayal, eimi ta lalayaimi”. 24 Tiye mu, Gedeón deumalelfi ta Jehová quiñe altar, fantepu mu feichi altar Jehová-Salom pingequei.* Petu mülehuei Ofrá huaria mu, ngen-ngelu Abí-Ézer ñi pu cüpanche.
25 Feichi pun Jehová feipifi: “Nüfinge tami chau ñi hue toro, ti hue toro nielu regle tripantu.* Fei hula teifücafinge tami chau ñi altar cheu ñi poyengequeel ta Baal, ca catrücafinge ti orcon mamüll ñi poyengequeel* mülelu inafül ti altar mu. 26 Fei hula huechuñ tüfachi mülehue tañi cuñiutucuhual che huifcünuaimi cura, femngechi deumalelafimi quiñe altar tami Chau Ngünechen Jehová. Fei nüfinge ti hue toro, rentrücünuafimi huente mamüll tami catrücafiel, fei tüfa ti orcon mamüll ñi poyengequeel.* Fei hultucuafimi lüpümngeelchi chalintucun reque”.* 27 Fei com tañi cüdaufe mu, Gedeón mütrümfi* mari huentru. Fei femi com ñi feipieteu Chau Jehová. Huelu femlai antü mu, doi mai pun meu femi, fente tañi llicaniefiel tañi chau ñi pu che ca pu huentru mülelu huaria mu.
28 Fei pulihuentu huitraingün pu huentru huaria mu, ngüneduamingün ñi teifücangen Baal tañi altar ca ñi catrücangen ti orcon mamüll ñi poyengequeel* inafül altar mülelu, ca cheu ñi deumangeel quiñe hue altar chalintucungei ti hue toro. 29 Feimu hueluquentu ramtuhuingün: “¿Inei femi tüfa?”. Fei cüme ngüneduamlu ti dungu, feipingün: “Gedeón femi tüfa, Joás tañi fotüm”. 30 Fei pu huentru huaria mu feipifingün ta Joás: “¡Elumuiñ tami fotüm tañi layal! Fei teifücafi Baal ñi altar ca catrücafi ti orcon mamüll ñi poyengequeel* mülelu inafül altar mu”. 31 Huelu Joás feipieyu pu huentru tañi chaftudungumequeteu: “¿Duamniei Baal eimün tamün incayafiel? ¿Duamniei eimün tamün montulafiel? Inei rume incafile ta Baal, langümngeai tüfachi pulihuen mu müten. Fei diosngele, quisutu incaupe. Quisu tañi altar teifücangei”. 32 Feichi antü Joás ca üi tuculelfi ta Gedeón: Jerubaal pingei.* Feipiquei: “Baal quisutu incaupe. Quisu tañi altar teifücangei”.
33 Pu Madián che, pu Amalec che ca pu che tripahue antü püle cüpalu, quiñehuingün ñi doi nehuen-ngeal. Noingün ti leufü ca anümingün ñi tolto ruca Jezreel ñi laf mapu mu. 34 Fei Chau Jehová ñi nehuen conpui Gedeón mu.* Quisu dungulfi ti cullcull, fei Abí-Ézer tañi pu cüpanche trahuingün Gedeón engu, fei inafingün. 35 Cafei huercüi ta huerquen com mapu püle Manasés tañi troquiñche mu. Fei engün ca trahuluhuingün, fei inafingün. Cafei huercüfi huerquen fill mapu püle Aser, Zabulón ca Neftalí troquiñche mu, fei engün huechuingün ñi pemeafiel ta Gedeón.
36 Fei hula Gedeón feipifi ta Chau Ngünechen: “Eimi feipicünuen tami montulafiel pu Israel che, iñche tañi duam mu. 37 Huelu femngechi pengelelen: iñche elcünuan pichin cal ufisa* cheu ñi pünoquetran-ngequen. Ti ilhuen* cülchaftufile ti cal ufisa müten, huelu ti mapu cheu tañi mülen ancülele, fei quiman tami montulafiel pu Israel che iñche tañi duam mu, chumngechi feipicünuimi”. 38 Femngechi rupai. Ca antü Gedeón pulihuen mu huitrai, fei cütrüfi ti cal ufisa, fentren co entui ñi apolal quiñe fütra tazon. 39 Huelu Gedeón feipifi ta Chau Ngünechen: “Eimi illcutulayaen,* ca quiñe dungu ngillatuayu. Füreneen, eluen tañi femal ca quiñe dungu ti cal ufisa mu. Füreneen, ancülepe ti cal ufisa müten, huelu cülchafpe ilhuen mu com ti mapu cheu tañi mülen”. 40 Femngechi femi Chau Ngünechen feichi pun mu. Ti ilhuen cülchaftufi com ti mapu, huelu ti cal ufisa ancülehuei.
7 Feimeu Jerubaal, tüfa Gedeón pingelu, ca com pu che mülelu quisu engün meu epe hun huitraingün, fei anümingün tañi tolto ruca* inaltu Harod pingechi huitrunco mu. Picun püle* cheu tañi mülen engün mülefui pu Madián che ñi tolto ruca, inaltu Moré huincul mülelu laf mapu mu. 2 Fei hula Jehová feipifi ta Gedeón: “Nieimi rume fentren huentru. Feimu eimün tamün cuhu mu, pepi hultuculayafun pu Madián che. Femfuli, pu Israel che mallmahuafui ca feipiafui chi: ‘Quisu taiñ nehuen mu hueutripaiñ’. 3 Feimu füreneen, tüfachi dungu feipifinge tami pu huentru: ‘Tati müllmüllcülelu fente tañi llicalen huiñotupe tañi ruca mu’”. Femngechi femlu Gedeón, ngüneduamfi tañi pu huentru. Rupalu tüfa 22.000 huentru amutuingün, fei 10.000 mülehueingün.
4 Femlu rume, Jehová ca feipifi ta Gedeón: “Petu mülehuei fentren huentru. Feipifinge ñi nagal co meu engün, üyeu iñche quelluayu, fei ngüneduamafiñ engün. Iñche feipieliyu ‘Tüfa eimi engu amuai’, feichi huentru eimi engu amuai. Huelu feipieliyu ‘Tüfa ta compañlayaimu’, feichi huentru compañlayaimu”. 5 Feimu Gedeón feipifi ti pu huentru ñi nagal co meu.
Fei hula Jehová feipifi ta Gedeón: “Tuchi cüllmatufilu ti co chumngechi ñi femquen pu trehua, huichucünufinge ti pu che meu lucutunaglu ca pochongnaglu* ñi pütocoal”. 6 Fei 300 huentru pütocoingün co quisu tañi cuhu mu ca lucutunaglaingün. Caquelu cai lucutunagingün ca pochongnagingün ñi pütocoal.
7 Fei Jehová feipifi ta Gedeón: “Tüfachi 300 huentru meu cüllmatufilu ti co, montuluhuayiñ eimün. Fei eimi tami cuhu mu hultucuafiñ pu Madián che. Caquelu pu huentru, com amutupe tañi ruca mu”. 8 Tati pu che deu elufilu iyael ca cullcull tati 300 huentru, Gedeón huercüfi com pu caquelu Israel che ñi amutual quisu tañi ruca mu. Mülehueingün tati 300 huentru müten. Doi nagaltu püle laf mapu mu mülefui pu Madián che ñi tolto ruca.
9 Feichi pun Jehová feipifi ta Gedeón: “Amunge cheu ñi mülen ñi tolto ruca engün, fei malocontufinge, eimi tami cuhu mu hultucuafiñ engün. 10 Huelu llicalmi tami malocontuafiel engün, amunge tami quelluqueteu eimu, Purá pingelu, cheu ñi mülen ñi tolto ruca engün. 11 Allcülmi chem tañi feipimequen, nehuentuleaimi* tami malocontuafiel ñi tolto ruca engün”. Feimu Gedeón ca tañi quelluqueteu Purá, pülleconpuingu tañi pu caiñe ñi tolto ruca mu.
12 Pu Madián che, pu Amalec che ca tati pu che tripahue antü püle cüpalu, rume fentren langosta reque* tacufingün ti laf mapu. Rume fentren camello nierquei engün, pepi raquifalngelai. Ti cuyüm mülelu inaltu lafquen reque feleingün. 13 Fei aculu Gedeón mülerquei quiñe huentru ñi nütramcamequefiel caquelu che ñi nieelchi peuma. Feipifi: “Tüfa tañi peumael, quiñe moncol cahuella cofque,* huaichüfcülen conpui pu Madián che ñi tolto ruca ca troncüpui quiñe tolto ruca mu. Fente tañi nehuen troncüpun, teifücafi. Fei huaichüfrulpai ti tolto ruca ca llangodnagi”. 14 Fei tañi compañ feipieyu: “Quimfali, tüfa ta Gedeón ñi fütra cuchillo, tüfa ta Joás ñi fotüm, quiñe Israel che. Chau Dios hultucuafi pu Madián che ca com pu hueichafe* quisu tañi cuhu mu”.
15 Fei Gedeón allcülu müten ti peuma ca tañi chem pifel, pochongnagi ñi poyeafiel ta Chau Dios. Fei hula huiñoi pu Israel che ñi tolto ruca mu, fei feipi: “¡Amuiñ! Jehová hultucuafi Madián ñi pu hueichafe eimün tamün cuhu mu”. 16 Fei hudamfi pu 300 huentru cüla troquiñ mu, com elufi engün cullcull ca metahue, ca metahue meu tucungei pelontuhue. 17 Pichin mu ca feipifi: “Lelimuchi. Com tañi femmequen iñche, tüfa ta femaimün. Fei pülleconpuli tañi tolto ruca engün, com tañi femün femaimün. 18 Fei iñche ca com tañi compañeteu dungulfiliyiñ ti cullcull, eimün ca dungulafimün ti cullcull petu tamün hualloñmaniefiel ñi tolto ruca engün, fei huiraraimün: ‘¡Jehová ca Gedeón ñi hueichan tati!’”.
19 Epe rangipun* hueluconlu müten pu llihuatuquelu,* Gedeón ca tati pu pataca huentru pülleconpuingün tañi tolto ruca engün. Fei dungulingün ti cullcull ca trafocafingün ti metahue yenielu tañi cuhu mu. 20 Feimu tati cüla troquiñ dungulingün ti cullcull, fei trafocafingün ti metahue. Tañi huele cuhu mu nüfingün ti pelontuhue, dungulingün ti cullcull yenielu tañi man cuhu mu, fei huiraringün: “¡Tüfa ta Jehová ca Gedeón ñi fütra cuchillo!”. 21 Pu huentru hualloñmaniefilu Madián ñi pu hueichafe nengümuulai cheu tañi mülen, huelu com pu caiñe leftripaingün, huirarcülen lefmahuingün. 22 Pu 300 huentru amulei ñi dungulfiel ti cullcull, fei Jehová elufi com Madián hueichafe ñi hueluconque quehuayal engün quisu tañi fütra cuchillo mu. Tati pu caiñe lefmahuingün Bet-Sitá huaria ca Zererá mapu meu, ca puhuingün huecun püle ti pichi huaria Abel-Meholá pingelu, inafül Tabat lof mu.
23 Fei trahulngei Israel ñi pu huentru. Neftalí, Aser ca com Manasés ñi troquiñche mu cüpai engün. Fei engün inantucufingün pu Madián che. 24 Gedeón huercüi ta huerquen com püle Efraín ñi mahuidantu mapu mu. Tüfachi dungu feipifalfi: “Amumün tamün quehuayafiel pu Madián che, hunelemün Bet-Bará mapu ca Jordán leufü mu. Mülenagcülepe huentru ngilahue mu”. Feimu Efraín ñi pu huentru trahuluhuingün, fei mülenagingün com tati ngilahue mülelu Jordán leufü puulu ta Bet-Bará mapu mu. 25 Cafei nüfingün pu Madián che ñi epu principe: Oreb ca Zeeb pingei. Langümfingün ta Oreb cheu ñi mülen quiñe fütra cura, rupachi antü Oreb ñi cura pingei. Zeeb langümngei cheu ñi cütrüngequen ofad, rupachi antü Zeeb ñi cütrühue ofad pingetui. Fei amulei ñi inantucufiel pu Madián che, fei yelelfingün ta Gedeón Oreb ca Zeeb ñi lonco, Jordán mapu mu.
8 Fei hula Efraín ñi pu huentru ramtufingün ta Gedeón: “¿Chem chummuiñ am? Amulu tami hueichameafiel* pu Madián che, ¿chumngelu feipimulaiñ?”.* Fei rume illcutufingün.* 2 Huelu quisu huiñoldungueyu:* “¿Chem femün iñche tañi doicüleal eimün tamün femün mu? Com Abí-Ézer ñi cosechaelchi ofad meu, doi cümei Efraín ñi sofrachi cosecha,* ¿felelai? 3 Chau Dios eimün tamün cuhu mu hultucufi ta Oreb ca Zeeb, Madián ñi pu principe. ¿Chem femün iñche tañi doicüleal eimün meu?”. Femngechi dungufilu,* quisu engün tüngcülehueingün.
4 Fei hula Gedeón puhui Jordán leufü mu ca nopui. Cansalefui rume Gedeón ca tati 300 huentru tañi compañeteu, amulei tañi inantucuniefiel tañi pu caiñe. 5 Fei Gedeón feipifi pu huentru Sucot huaria mülelu: “Füreneen, elufe cofque pu huentru tañi compañnieteu, rume cansaleingün. Iñche inantucuniefiñ ta Zébah engu Zalmuná, tüfa Madián ñi epu lonco ülmen”. 6 Huelu Sucot ñi pu principe feipieyu: “¿Chumngelu* mülei taiñ eluafiel cofque tami pu hueichafe? ¿Deu nüpefimi mai Zébah ca Zalmuná?”. 7 Fei Gedeón huiñoldungufi:* “Tamün feipin mu allfülcayafiñ tamün fün trahua ti chacai mu* ca fillque huayun-ngechi anümca mülelu huellin mapu mu.* Feman tüfa Chau Jehová hultucuelimu iñche tañi cuhu mu Zébah ca Zalmuná”. 8 Üye mu pürai Penuel huaria mu. Ca femngechi ngillatufi Penuel ñi pu huentru, huelu quisu engün ca femngechi huiñoldungueyu* Sucot ñi pu huentru reque. 9 Feimu ca femngechi feipifi Penuel ñi pu huentru: “Huiñotuli ca hueuli,* teifücayafiñ tüfachi alüpürachi ruca”.
10 Huelu Zébah engu Zalmuná mülerquefui tañi pu hueichafe engün, Carcor pingei cheu tañi mülen engün. Fei 15.000 huentru peno mülerquefuingün. Fei engün müten mülehueingün com pu hueichafe meu tripahue antü püle cüpalu. Deu ngehuetulai 120.000 huentru yenielu fütra cuchillo. 11 Gedeón amulerpui ti rüpü mu cheu ñi miyahun pu che tolto ruca mu mülelu.* Tripahue antü püle mülei Nóbah mapu ca Jogbehá huaria. Gedeón lefcontufi tañi pu caiñe ñi tolto ruca, fei engün upeutulelaingün rume. 12 Madián ñi epu lonco ülmen, Zébah ca Zalmuná lefmahuingu. Huelu Gedeón inantucufi ca nüfi engu, femngechi llicalcafi com pu mülelu tolto ruca mu.
13 Fei hula Gedeón, Joás ñi fotüm huiñotui ti hueichan mu, fei rupai ti pichi rupachi rüpü Heres mu puulu. 14 Rüpü meu nüfi quiñe hueche Sucot huaria mu cüpalu, fei ramtucafi. Ti hueche huirintucui inei pingei pu principe ca pu loncolelu Sucot huaria mu: com tüfa 77 huentru. 15 Fei Gedeón pemefi Sucot ñi pu huentru, fei feipifi: “Tüfa mu mülei ta Zébah ca Zalmuná, eimün ayentumun nga tüfachi huentru ñi duam mu. Eimün feipimun: ‘¿Chumngelu* mülei taiñ eluafiel cofque tami pu huentru cansalelu? ¿Deu nüpefimi mai Zébah ca Zalmuná?’”. 16 Fei hula nüfi tati pu loncolelu huaria mu, fei norümtufi Sucot ñi pu huentru chacai mu* ca huayun-ngechi anümca mülelu huellin mapu mu. 17 Cafei teifücafi Penuel ñi alüpürachi ruca, fei langümfi pu huentru huaria mu mülelu.
18 Gedeón ramtufi ta Zébah engu Zalmuná: “¿Chum adngefui pu huentru tamu langümfiel Tabor huincul mu?”. Fei engu huiñoldungueyu:* “Eimi reque trüri. Quiñe lonco ülmen ñi fotüm reque felefui caque quisuque engün”. 19 Gedeón feipifi: “Fei engün iñche tañi pu peñi em, tañi ñuque ñi pu püñeñ. Eimu langümnofilmu engün, duamfalngelayafui iñche tamu langümafiel. Tüfachi dungu rüf feipicünuhuayiñ, tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu”. 20 Feimu müten feipifi ta Jéter, tañi hunen fotüm: “Eluunge tami langümafiel engu”. Huelu ti hueche entulai tañi fütra cuchillo. Petu huechengelu cai rume llicai. 21 Fei Zébah ca Zalmuná feipifingu ta Gedeón: “Huentru troquihulmi,* eluunge, langümmuyu ta iñchiu”. Feimu Gedeón langümfi ta Zébah ca Zalmuná. Fei nüi ti llancatu pültrülelu camello ñi topel meu, feichi llancatu hue cüyen adngei.
22 Rupalu tüfa, pu Israel huentru feipifingün ta Gedeón: “Eimi ngüneniemuaiñ, cafei tami fotüm ca tami lacu. Eimi montulmuiñ pu Madián che ñi cuhu mu”. 23 Huelu Gedeón feipieyu engün: “Iñche ca tañi fotüm no rume ngünenieulayaiñ. Chau Jehová ta ngünenieaimünmeu”. 24 Gedeón ca feipi: “Quiñe dungu ngillatuhuayiñ: caque quisuque eimün elumuchi yihul* tucungelu yu meu,* tüfa tamün huehun”. Pu Ismael che hueungelu, niequefuingün oro* yihul tucungelu yu meu. 25 Fei engün feipifingün: “¡Eluhuayiñ llemai!”. Huinüfcünufingün* quiñe tacun, fei caque quisuque engün entuingün tañi huehun meu yihul tucungelu yu meu. 26 Com tati oro yihul tucungelu yu meu ñi ngillatuel Gedeón fanefui mari ailla kilo.* Huelu raquintucungequelai rume tati llancatu hue cüyen adngelu, tati chahuai, ti llancatu tucungelu pu camello ca tati coñol cal tacun* tucuquelu Madián ñi pu lonco ülmen.
27 Gedeón pünefi ti oro ñi deumayal quiñe sacerdote ñi falin tacun.* Fei hula pengelpufi ti falin tacun quisu tañi huaria mu, Ofrá pingelu. Üyeu com pu Israel che eluhui ñi poyeafiel ti falin tacun,* quiñe adentun reque.* Tüfa quiñe huachi reque felefui Gedeón ca tañi pu che mu.
28 Femngechi pu Israel che ngünenietufi pu Madián che. Pu Madián che caiñetuhuelaeyu.* Gedeón ñi antü mu, 40 tripantu mülefui tüngün* feichi mapu meu.
29 Jerubaal,* Joás ñi fotüm, huiñotui tañi ruca mu, fei mu mülenagi.
30 Gedeón fentren domo nierpui, feimu nierpui 70 yall. 31 Gedeón nierquei ca domo* Siquem mapu mu ca nieingu quiñe fotüm, fei Abimélec üituculelfi. 32 Gedeón, Joás ñi fotüm, ayühun-ngechi mongelerpui fentren tripantu, fei lai. Elngei cheu rüngaltucungei tañi chau Joás. Tüfa mülefui Ofrá huaria mu ngen-ngelu Abí-Ézer ñi pu cüpanche.
33 Fei lalu müten Gedeón, pu Israel che huiño poyerpufingün coilaque dios,* Baal pingelu. Quisu tañi diosngeal, dullifingün Baal-Berit. 34 Pu Israel che acordahuelafingün* tañi Chau Ngünechen Jehová. Quisu montulquefeyu engün tañi pu caiñe meu tañi hualloñmanieteu. 35 Ca cutranpiuqueyelafingün* Jerubaal ñi pu che, tüfa ta Gedeón, fentren cümeque dungu femlu rume pu Israel che ñi duam mu.
9 Rupalu ta antü Abimélec, Jerubaal ñi fotüm, amui Siquem huaria mu, pemefi tañi pu huecu. Fei feipifi engün ca com tañi chedqui ñi familia: 2 “Füreneen, feipiafimün com pu loncolelu Siquem huaria mu:* ‘¿Chem dungu doi cümelu troquifimün? ¿Tamün ngünenieaeteu Jerubaal ñi pu 70 fotüm? ¿Cam quiñe huentru müten tamün ngünenieaeteu? Loncontucuniemün, iñche yenien eimün tamün mollfüñ’”.*
3 Feimu tañi pu huecu feipifalfingün tüfachi dungu com pu loncolelu Siquem huaria mu. Tüfa engün cümelu troquifingün inayafiel ta Abimélec.* Fei feipihuingün: “Tüfa taiñ peñi tati”. 4 Cafei cheu ñi poyengequeel ta Baal-Berit pingechi dios, entuingün 70 siclo plata,* fei elufingün ta Abimélec. Tüfachi plata mu Abimélec cullifi ta quiñeque huentru relelu* ca yehuequenolu tañi compañaeteu. 5 Fei hula amui tañi chau ñi ruca, Ofrá huaria mülelu. Huente quiñe cura mu langümfi tañi pu peñi, Jerubaal ñi pu fotüm, tüfa ta 70 huentru. Jotán müten ellcahui,* fei mongetripai, tüfa Jerubaal tañi inan fotüm.
6 Fei hula com pu loncolelu Siquem huaria mu ca com pu che Bet-Miló mu trahuluhuingün pülle ti fütra anümca mu. Tüfa püllelei ti fütra orcon Siquem huaria mülelu. Üye mu lonco ülmencünungei ta Abimélec.
7 Fei feipingelu ta Jotán tüfachi dungu, feica müten pürai Guerizim huincul mu. Tiye mu huirarelfi: “¡Pu loncolelu Siquem mu allcütumuchi, fei Chau Ngünechen ca allcütuaimünmeu!
8 Quiñe antü tati pu anümca dullimefingün quiñe lonco ülmen tañi ngünenieaeteu. Feimu feipifingün ti olivo anümca: ‘Ayüiñ tami lonco ülmen-ngeal iñchiñ mu’. 9 Huelu ti olivo anümca feipieyu: ‘¿Elcünupeafun mai ñi hulal aceite* ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen ca pu huentru, fei tañi nengümcahual huente caquelu anümca mu?’. 10 Fei pu anümca feipifingün ti higuera anümca: ‘Eimi cüpange, ngüneniemuiñ’. 11 Huelu ti higuera anümca feipieyu: ‘¿Elcünupeafun mai ñi hulal ti cümelu cochü fün, fei tañi nengümcahual huente caquelu anümca mu?’. 12 Fei hula pu anümca feipifingün ti anüm ofad: ‘Eimi cüpange, ngüneniemuiñ’. 13 Huelu ti anüm ofad feipieyu: ‘¿Elcünupeafun mai ñi hulal tañi hue pulcu, ayühuelquefilu Chau Ngünechen ca ti pu huentru, fei tañi nengümcahual huente caquelu anümca mu?’. 14 Aflu tüfa, com caquelu anümca feipifingün ti zarza:* ‘Eimi cüpange, ngüneniemuiñ’. 15 Feiti zarza feipieyu ti pu anümca: ‘Rüfngele tamün dullimuafiel iñche tañi ngünenieal, cüpamün tamün chellcomtual* tañi llaufeñ mu.* Femnole tüfa, ti zarza mu tripape cütral ca lüpümafi ti cedro Líbano huincul mülelu’.
16 Huelu feichi mu tamün lonco ülmencünufiel Abimélec, ¿rüf cutranpiuqueyefimün Jerubaal ca tañi pu che? ¿Rüf piuque mu femimün ca cüme troquitufimün? ¿Femfimün chumngechi felefui ñi femngeal? 17 Tañi chau quehualu eimün meu, cuñihun tucui ñi mongen* tamün montulafiel pu Madián che ñi cuhu mu. 18 Huelu fachantü huitrapüraimün tamün caiñetuafiel tañi chau ñi pu che, fei huente quiñe cura mu langümüñmafimün tañi fotüm, tüfa ta 70 huentru. Cafei lonco ülmencünufimün tañi esclava ñi püñeñ, tüfa ta Abimélec. Tüfachi huentru, fei eimün tamün peñi, feimu dullifimün ñi ngünenieafiel pu loncolelu Siquem huaria mu. 19 Fachantü eimün rüf piuque mu femülmün ca cüme troquitufilmün ta Jerubaal ca tañi pu che, ayüucülemün Abimélec ñi duam mu, fei quisu ayüucülepe eimün tamün duam mu. 20 Huelu femnole, Abimélec cütral mu lüpümtucuafi ta Siquem ñi pu loncolelu ca tati pu che Bet-Miló mu mülelu. Ca Siquem ñi pu loncolelu ca tati che Bet-Miló mülelu cütral mu lüpümtucuafi ta Abimélec”.
21 Fei Jotán lefmahui ca amui Beer lof mu, üyeu mülenagi fente tañi llicaniefiel tañi peñi Abimélec.
22 Cüla tripantu mu Abimélec ngüneniefi ta Israel.* 23 Fei Chau Ngünechen elufi ñi caiñetuhual Abimélec ca Siquem ñi pu loncolelu. Tüfa engün ngünencafingün ta Abimélec. 24 Tüfachi dungu rupai, femngechi ñi huiñolelngetual tañi femün pu huesa langümquefilu Jerubaal ñi 70 fotüm. Femngechi pu culpaconlu culliai ti hutruelchi mollfüñ:* Abimélec ñi langümfiel tañi pu peñi ca Siquem ñi pu loncolelu ñi quellueteu ñi langümfiel. 25 Siquem ñi pu loncolelu huercüingün huentru huechuñ mahuida mu, femngechi ñi lefcontuafiel ta Abimélec. Tüfachi pu huentru saltiaquefingün com pu rupaquelu feichi rüpü mu cheu tañi mülen engün. Rupachi antü mu Abimélec quimelelngei tüfachi dungu.
26 Feichi mu, Ébed ñi fotüm, Gaal pingelu ca tañi pu peñi puhuingün ca conpuingün Siquem huaria mu. Fei Siquem ñi pu loncolelu maneluhuingün Gaal mu. 27 Fei amuingün lelfün meu, anüm ofad mu entuingün tañi fün, pünofingün ca fiestaingün. Fei hula coningün cheu ñi poyengequeel tañi dios.* Eluhuingün ñi iyal, putual* ca malisiayafiel ta Abimélec. 28 Fei Gaal, Ébed ñi fotüm, feipi: “¿Inei am ta Abimélec ca inei am Siquem* taiñ serfiafiel? Abimélec, ¿Jerubaal ñi fotüm pemai? Zebul, ¿fei tañi falin huentru ñi quellueteu pemai? ¡Doi cümei taiñ serfiafiel Hamor ñi pu huentru, Siquem ñi chau! Huelu, ¿chumngelu* mülei taiñ serfiafiel ta Abimélec? 29 Iñche ngüneniefili tüfachi pu che, huemünentuafiñ* ta Abimélec, fei ñi ngüneniehuenoal”. Fei hula chaftufi ta Abimélec. Feipifi: “¡Trapümnge doi hueichafe ca tripange tami hueichayal!”.*
30 Fei Zebul, tati huaria ñi principe, allcüi chem ñi pin ta Gaal, Ébed tañi fotüm, feimu rume illcui.* 31 Fei ellca huercülelfi huerquen ta Abimélec tañi feipiafiel: “Tüfei cai, Gaal, Ébed tañi fotüm ca tañi pu peñi müleingün ta Siquem mu. Petu ngüchaltucufi ti pu che huaria mu tami caiñetuaeteu. 32 Eimi ca tami pu huentru pun cüpayaimün, fei mülenagmün lelfün mu ca lloftuleaimün.* 33 Pulihuen mu, tripale müten ti antü, trecacünuhuaimün fei malocontuafimün ti huaria. Gaal ca tañi pu huentru tripale tami hueichayaeteu, chumnge rume tami huehuafiel”.
34 Fei Abimélec ca com che tañi compañeteu, pun tripaingün. Hudamngei meli troquiñ mu. Huecun Siquem huaria mu lloftuleingün. 35 Fei Gaal, Ébed ñi fotüm, tripai ca mülenagi conhue püle ti huaria ñi puerta mu. Fei Abimélec ca tañi compañeteu tripaingün cheu tañi lloftulen engün. 36 Fei Gaal pefilu müten engün, feipifi ta Zebul: “¡Adquintunge! Mülei che nagcülepalu huente huincul mu”. Huelu Zebul feipieyu: “Huentru no tati tami pequentumequeel, ti fütra huincul ñi llaufeñ tati”.
37 Fei hula Gaal feipi: “¡Adquintunge! Rangiñ tati troquiñ mapu meu nagcülepai ta che. Ca quiñe troquiñche püllelepai feiti rüpü püle cheu ñi mülen ti fütra anümca, Meonenim pingelu”. 38 Zebul feipieyu: “¿Cheu elcünuimi tami mallma chengen? Eimi feipimi ‘¿Inei am ta Abimélec taiñ serfiafiel?’. Eimi illamcafimi tüfachi pu che, ¿felei no am? Feimu feula tripange, hueichamefinge engün”.
39 Feimu Gaal adniefi Siquem ñi pu loncolelu, fei quehuafi ta Abimélec. 40 Abimélec inantucufi ta Gaal, tüfa ta lefmahui. Rume fentren che laingün ca tranalehueingün conhue püle ti huaria ñi puerta mu.
41 Abimélec mülenagi Arumá huaria mu. Ca Zebul huemünentufi* ta Gaal ca tañi pu peñi Siquem huaria mu. 42 Ca antü rupalu, pu che amui lelfün mu. Fei Abimélec allcüi tüfa. 43 Feimu Abimélec trahulfi tañi pu huentru, hudamfi cüla troquiñ mu, fei mülenagi tañi lloftuafiel. Pefilu ti pu che tripalu huaria mu, lefcontufi ca langümfi. 44 Abimélec ca tati troquiñche ñi compañeteu lefcontufingün tati pu che ca mülenagingün conhue püle ti huaria ñi puerta mu. Cafei epu troquiñche lefcontufingün com pu che mülelu lelfün mu, fei langümfingün. 45 Com feichi antü Abimélec hueichafi ti huaria, fei nüfi. Langümfi tati pu che mülelu fei mu, apümcafi ti huaria ca chadiñmafi.
46 Tüfachi dungu quimingün com pu loncolelu mülelu Siquem ñi alüpürachi ruca. Feica müten amuingün ñi chellcomtual* cheu ñi poyengequen El-Berit pingechi dios.* 47 Abimélec quimelelngei üye mu ñi trahulen com pu loncolelu Siquem ñi alüpürachi ruca mu. Feimeu müten 48 Abimélec ca com pu huentru tañi compañeteu huechuingün Zalmón pingechi huincul. Abimélec nüi quiñe toqui, catrüi quiñe rou anümca,* meñcu püramfi ca feipifi tañi pu compañeteu: “¡Matuquelmün! ¡Chumngechi femün iñche ca femaimün!”. 49 Com engün catrüingün rou anümca,* fei inafingün ta Abimélec. Tucuingün rou anümca cheu ñi chellcomtun* engün, fei üyümelfingün cütral. Femngechi lai com pu che mülelu Siquem ñi alüpürachi ruca, tüfa ta huaranca* huentru ca domo peno.
50 Fei hula Abimélec amui ta Tebez huaria mu, hueichafi* ca nüfi ti huaria. 51 Rangi ti huaria mu mülefui quiñe fütra alüpürachi ruca. Tüfa mu lefmahuingün com pu huentru, pu domo ca com pu loncolelu huaria mu. Üyeu cerrantucuhuingün ca püraingün huechuñ ti alüpürachi ruca mu. 52 Abimélec ca puhui ti alüpürachi ruca mu ca lefcontufi. Fülconpulu* conhue püle ñi cütraltuafiel, 53 quiñe domo ütrüfnacümelfi quiñe cura rüngümquetranquelu,* tüfa puhui Abimélec ñi lonco mu. Tüfachi cura trafoñmafi ñi lonco. 54 Feimeu müten Abimélec mütrümfi* tañi quelluqueteu yenielu tañi hueichahue. Fei feipifi: “Entunge tami fütra cuchillo ca langümen. Femngechi inei no rume feipilayai tañi langümeteu quiñe domo”. Feica müten tañi quelluqueteu chüngartuculeyu ti fütra cuchillo, fei lai.
55 Pu Israel huentru pefilu müten ñi lan ta Abimélec, amutuingün tañi ruca mu. 56 Femngechi Chau Ngünechen huiñoleltufi ta Abimélec tati huesaque dungu ñi femfiel tañi chau, langümfilu tañi 70 peñi. 57 Chau Ngünechen femi ñi huiñolelngetual com ñi huesa femün Siquem ñi pu huentru.* Femngechi puhui quisu engün meu Jotán ñi malisian dungu, tüfa Jerubaal ñi fotüm.
10 Mülehuenolu Abimélec, mületui ta Tolá ñi montulafiel pu Israel che. Tüfa chauyefi ta Pua, Dodó tañi fotüm, tuhui Isacar tañi troquiñche mu. Tolá mülefui Samir huaria mu, Efraín ñi mahuidantu mapu püle. 2 Tolá juzgafi pu Israel che 23 tripantu. Fei lalu, rüngaltucungei Samir huaria mu.
3 Fei hula mületui Jaír, ti Galaad che. Fei juzgafi pu Israel che 22 tripantu. 4 Nierquei 30 fotüm, tüfa engün püracahuellfingün 30 burro ca nieingün 30 huaria. Fantepu mu Havot-Jaír pingei feitichi huaria, Galaad mapu mu mülei. 5 Fei Jaír lai ca rüngaltucungei Camón huaria mu.
6 Pu Israel che ca huiño huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. Eluhuingün tañi serfiafiel Baal ñi pu adentun,* Astoret ñi pu adentun, Aram* ñi pu dios, Sidón ñi pu dios, Moab ñi pu dios, pu Ammón che ñi pu dios ca pu Filistea che ñi pu dios. Fei püntütripaingün* Chau Jehová mu ca serfihuelafingün. 7 Feimu llemai Jehová rume illcutufi* pu Israel che, fei quisucünufi engün* pu Filistea che ca pu Ammón che ñi cuhu mu. 8 Fei engün rume cutrancafingün ca caiñetufingün pu Israel che feichi tripantu. Mari pura tripantu huesalcafingün com pu Israel che mülelu inafül Jordán leufü mu. Cuifi, pu amorreo che ngen-ngefui tüfachi mapu Galaad mu mülelu. 9 Cafei pu Ammón che nopuquefui ti Jordán leufü, fei ñi hueichameafiel Judá,* Benjamín ca Efraín ñi troquiñche. Fei pu Israel che rume huesa duamcülefuingün. 10 Feimu pu Israel che llellipufingün ta Jehová tañi quelluaeteu. Fei feipifingün: “Eimi tami adquiñ mu culpaiñ.* Elcünufiyiñ taiñ Chau Ngünechen ca poyefiyiñ Baal ñi pu adentun”.
11 Huelu Chau Jehová feipifi pu Israel che: “Iñche ta montuluhuiyiñ tamün huesalcanoaeteu pu Egipto che, pu amorreo che, pu Ammón che, pu Filistea che, 12 pu Sidón che, pu Amalec che ca pu Madián che, ¿felei no am? Eimün llellipufilu ta iñche tamün quellungeal, iñche ta montuluhuiyiñ quisu engün ñi cuhu mu. 13 Huelu eimün elcünumun, fei poyefimün caquelu dios. Feimu ca huiño montuluulayayiñ. 14 Eimün dullimün caquelu dios, fei llellipuafimün tamün quelluaeteu. Cutrancaumequelu eimün, fei engün montulaimünmeu”. 15 Huelu pu Israel che feipifingün ta Chau Jehová: “Iñchiñ culpaiñ.* Eimi tami adquiñ mu, chem tami ayüqueel femnge iñchiñ mu. Huelu montulmuiñ feula, fürenemuiñ”. 16 Fei teifücafingün pu ca cüpanche ñi pu dios, huiño poyetufingün ta Chau Jehová. Feimu Chau Ngünechen rume huesa duamcülefui* pefilu ñi cutrancaucülen pu Israel che.
17 Rupalu ta antü, trahulngei pu Ammón che ca anümingün ñi tolto ruca* Galaad mapu mu. Cafei pu Israel che trahuingün, fei anümingün ñi tolto ruca Mizpá mapu mu. 18 Fei pu che ca Galaad ñi pu principe hueluquentu feipihuingün: “¿Inei am adnieafeiñmu taiñ hueichayafiel pu Ammón che? Feichi che mülei ñi loncoleal com Galaad ñi pu che mu”.
11 Jefté, tati Galaad che, quiñe nehuen-ngechi hueichafengei. Tañi ñuque cüri domongefui,* Galaad pingei tañi chau. 2 Huelu Galaad tañi domo engu ca nieingu püñeñ. Tremlu engün, huemünentufingün* ta Jefté ca feipifingün: “Eimi chem no rume elungelayaimi taiñ chau ñi ruca mu. Eimi ca domo ñi püñeñngeimi”. 3 Feimu Jefté lefmahui tañi pu peñi ñi duam mu, Tob mapu mu mülenagi. Fei quiñeque huentru relelu* quiñehuingün Jefté engu ca inafingün.
4 Rupalu ta antü, pu Ammón che eluhuingün ñi hueichameafiel* pu Israel che. 5 Galaad ñi pu loncolelu pefingün pu Ammón che ñi hueichamequefiel pu Israel che, feica müten amuingün Tob mapu mu ñi cüpaltuafiel ta Jefté. 6 Feipifingün ta Jefté: “Cüpange, ayüqueiñ eimi tami loncoleal iñchiñ mu, femngechi hueichayafiyiñ pu Ammón che”. 7 Huelu Jefté feipifi Galaad ñi pu loncolelu: “¿Eimün no ama fente üdemun? Quechanentungen tañi chau ñi ruca mu. Feula cutrancaumequelu eimün, ¿chumngelu* quintumun?”. 8 Huelu Galaad ñi pu loncolelu feipifingün ta Jefté: “Feimu lle cüpaiñ tami yepayafiel. Cüpalmi iñchiñ mu ca hueichayafimi pu Ammón che, loncoleaimi com Galaad ñi pu che mu”. 9 Jefté feipifi Galaad ñi pu loncolelu: “Yengeli ñi hueichameafiel pu Ammón che ca Chau Jehová quelluelimu ñi huehuafiel engün iñche tañi adquiñ mu, fei loncolean eimün mu”. 10 Galaad ñi pu loncolelu feipifingün ta Jefté: “Chau Jehová allcüpe tami feipin, fei dullipe ñi chumal”. 11 Feimu Jefté compañfi Galaad ñi pu loncolelu, fei tati pu che loncocünueyu ca elueyu ñi ngünenieal. Fei Mizpá huaria mu, Jefté huiño nütramcai com tañi feipicünuel, femi tüfa Chau Jehová ñi adquiñ mu.
12 Feimu Jefté huercülelfi huerquen Ammón ñi lonco ülmen tañi feipiafiel: “Eimi, ¿chemu caiñetuen? ¿Chumngelu* malocontupafimi iñche tañi mapu?”. 13 Ammón ñi lonco ülmen huiñoldungulelfi* Jefté tañi pu huerquen: “Tripalu pu Israel che Egipto mapu mu, ngen-ngetui iñche tañi mapu. Mülenagingün Arnón puulu Jaboc laf mapu mu ca puhui Jordán leufü püle. Feula huiñoleltuen, fei tüngcüleaiñ”.* 14 Huelu Jefté huiño huercülelfi huerquen Ammón ñi lonco ülmen, 15 feipifalfi:
“Tüfa ñi feipin Jefté: ‘Pu Israel che ngen-ngetulai pu Moab che ñi mapu ca pu Ammón che ñi mapu no rume. 16 Pu Israel che tripatulu Egipto mapu mu, trecacünuhuingün huellin mapu mu* puulu ta Quelü pingechi lafquen, ca puhuingün Cadés mapu mu. 17 Feimu Israel huercülelfi huerquen Edom tañi lonco ülmen, feipifalfi: “Fürenemuiñ. Elumuiñ* taiñ rupayal tami mapu mu”. Huelu Edom tañi lonco ülmen allcütulaeyu. Ca femngechi feipingei ta Moab tañi lonco ülmen, ca quisu elulaeyu ñi rupayal engün. Feimu pu Israel che mülenagi Cadés mapu mu. 18 Trecalu engün huellin mapu mu, huallmeingün Edom ca Moab mapu. Amuingün tripahue antü püle Moab mapu mu, fei anümingün tañi tolto ruca* Arnón pingechi laf mapu, huelu conpulaingün Moab mapu mu. Tüfa mu fentepuhui Arnón laf mapu ca tuhui Moab mapu.
19 Fei hula Israel huercülelfi huerquen ta Sehón, tüfa pu amorreo che tañi lonco ülmen, fei Hesbón huaria ngüneniequefui, feipifalfi: “Fürenemuiñ. Elumuiñ taiñ rupayal tami mapu mu. Fei taiñ puhual quisu taiñ mapu mu”. 20 Huelu Sehón manel-lafi pu Israel che, elulafi ñi rupayal engün tañi mapu mu. Doi mai trahulfi com tañi pu che, Jáhaz huaria mu anüpui ti tolto ruca, fei hueichafi pu Israel che. 21 Pefilu tüfa Chau Jehová, pu Israel che ñi Ngünechen, hultucui ta Sehón ca com tañi pu che pu Israel che ñi cuhu mu. Tüfa engün hueufingün pu amorreo che ca nüfingün com ti mapu ñi ngen-ngeel engün feichi troquiñ mapu meu. 22 Femngechi nüfingün com ti mapu ñi ngen-ngeel pu amorreo che. Arnón puulu ta Jaboc laf mapu mu, cafei huellin mapu puulu Jordán leufü mu.
23 Chau Jehová, pu Israel che ñi Ngünechen, huemünentufi* pu amorreo che pu Israel che ñi adquiñ mu. ¿Feula ayüimi tami huemünentuafiel pu Israel che? 24 Eimi ngen-ngetuimi com tami elueteu tami dios Kemós, ¿felelai? Iñchiñ taiñ adquiñ mu, taiñ Chau Ngünechen Jehová huemünentufi che,* ca femngechi huemünentuafiyiñ engün. 25 Eimi, ¿doicülelu troquiuqueimi Balac mu? Tüfa Zipor tañi fotüm, Moab ñi lonco ülmen. Balac, ¿eluhui ñi chaftudunguafiel pu Israel che? ¿Eluhui ñi hueichameafiel engün? 26 Pu Israel che yenieingün 300 tripantu ñi mongelen Hesbón huaria ca tañi püllelechi huaria, Aroer huaria ca tañi püllelechi huaria, ca com ti huaria mülelu inaltu Arnón laf mapu. Com tüfachi tripantu mu, ¿chumngelu* ayülaimün huiño ngen-ngetual feichi huaria? 27 Iñche culpaconlan eimi mu,* huelu eimi caiñetumequeen, huesa femmequeimi. Chau Jehová juezcüleai, fachantü juzgape pu Israel che ca pu Ammón che’”.
28 Huelu Ammón tañi lonco ülmen allcütulai Jefté tañi feipin.
29 Feimu Jefté llohui Chau Jehová ñi nehuen, fei rumei Galaad ca Manasés ñi mapu mu, femngechi ñi amual Mizpé huaria mülelu Galaad mapu mu. Üye mu amui ñi hueichameafiel pu Ammón che.
30 Jefté feipicünulelfi ta Chau Jehová tüfachi dungu: “Eimi elueli ñi huehuafiel* pu Ammón che, 31 iñche eluayu quiñe che, tuchi tripayalu tañi ruca ñi puerta mu. Feichi che llohuaeneu huiñotuli hula* deu ñi hueufiel pu Ammón che. Ahuem Jehová, iñche hultucuafiñ lüpümngeelchi chalintucun reque”.*
32 Jefté hueichamefi pu Ammón che, fei Chau Jehová hultucufi engün Jefté tañi cuhu mu. 33 Aroer huaria mu puulu ta Minit huaria mu, amulei ñi langümfiel che ca puhui Abel-Keramim mu. Fei nürpui 20 huaria. Rume fentren che langümngei. Femngechi pu Israel che ngüneniefingün pu Ammón che.
34 Jefté huiñotulu tañi ruca mu Mizpá huaria mu, ¡fei tañi ñahue tripai ñi llohuaeteu! ¡Trahuauniefui ti pandereta ca failalen tripai! Tüfa tañi quiñen ñahue ürque, nielafui cangelu fotüm ca ñahue no rume. 35 Pefilu, huichafcai* tañi tacun ca feipifi: “¡Ahuem cai, saquin ñahue! Rume hueñancülei tañi piuque,* iñche camapu huercüeyu. Feipicünufiñ* ta Chau Jehová, feula pepi huitrautulayan”.
36 Huelu tañi ñahue feipieyu: “Poyen chau, eimi feipicünulelfimi ta Chau Jehová, iñche mu femnge chem tami feipicünufiel. Chau Jehová quellueimu tami huehuafiel tami pu caiñe, tati pu Ammón che”. 37 Ca feipifi tañi chau: “Quiñe dungu müten llellipuayu: epu cüyen eluen tañi amual mahuidantu mu. Iñche turpu fütangelayan, feimu eluen tañi ngümayal tañi pu domo hueni iñchiñ”.
38 “Amuaimi” pi tañi chau. Elufi ñi amual epu cüyen, fei ti ñahue amui tañi domo hueni engu mahuidantu mu, femngechi ñi ngümayal tañi fütangenoal. 39 Rupalu epu cüyen, ti ñahue huiñotulu tañi chau ñi ruca mu, Jefté femürpui chem tañi feipicünuel. Tüfachi domo turpu cudumuulai quiñe huentru engu. Pu Israel che nierpuingün tüfachi huimtun: 40 fill tripantu, Israel ñi pu üllchaque domo amuingün tañi saquiafiel Jefté tañi ñahue, tati Galaad che. Fill tripantu meli antü amuquefuingün.
12 Fei hula trahulngei Efraín ñi pu huentru. Tüfa engün rupaingün Zafón huaria püle.* Fei illcunquechi* feipifingün ta Jefté: “Rupalu eimi tami hueichameafiel* pu Ammón che, ¿chumngelu* feipimulaiñ taiñ amual eimi iñchiñ? Lüpümtucuhuayiñ eimi ca tami ruca”. 2 Huelu Jefté feipieyu: “Iñche ca tañi pu che rupaiñ quiñe fütra aucan pu Ammón che engün. Iñche llellipuhuiyiñ tamün quellumuafiel, huelu eimün cüpalaimün taiñ montulngeal pu Ammón che ñi cuhu mu. 3 Ngüneduamlu tamün cüpanon tañi quellungeal, cuñihun tucun tañi mongen,* fei tripan ñi hueichayafiel pu Ammón che. Huelu Chau Jehová elueneu ñi ngünenieafiel engün. Feimu, ¿chumngelu* cüpaimün feula tamün quehuamuafiel?”.
4 Fei hula Jefté trahulfi com pu Galaad huentru, fei hueichafi pu Efraín che. Pu Galaad huentru hueufingün pu Efraín che. Tüfa engün deu feipifuingün: “Eimün pu Galaad che mülelu Efraín ca Manasés ñi mapu mu, re lefmauquiyauqueimün pu Efraín che ñi duam mu”. 5 Pu Galaad che mülenagpuingün Jordán leufü püle ngilahue mu, petu tañi acunon pu Efraín huentru. Tati pu Efraín che ayülu ñi lefmahual, feipiquefuingün “Elumuchi tañi rupayal”. Fei hula pu Galaad huentru ramtuquefingün caque quiñeque engün “¿Efraín che eimi?”. “¡No!” feipilu ti che, 6 “Feipinge shibolet” pingei. Huelu quisu feipiquei “Sibolet”, quimnolu am chumngechi ñi cüme feipial tüfachi dungu. Feimu müten nüfingün ca langümfingün, Jordán leufü püle ngilahue mu. Feichi mu lai 42.000 Efraín che.
7 Jefté, ti Galaad che, juzgafi pu Israel che cayu tripantu. Fei hula lai ca rüngaltucungei quisu tañi huaria mu, Galaad pingelu.
8 Rupalu tüfa, Ibzán, Belén huaria tuulu juzgafi pu Israel che. 9 Niefui 30 fotüm ca 30 ñahue. Huercüfi tañi pu ñahue ñi niehual caquelu huentru cüpanolu tañi familia mu. Cafei cüpali 30 domo tañi niehual ñi pu fotüm engün. Fei juzgafi pu Israel che regle tripantu. 10 Fei Ibzán lai. Rüngaltucungei Belén huaria mu.
11 Fei hula Elón, ti Zabulón che, juzgafi pu Israel che. Femi tüfa mari tripantu. 12 Fei hula lai Elón, ti Zabulón che. Rüngaltucungei Ayalón huaria mu, Zabulón ñi mapu meu.
13 Fei hula Abdón, Hilel ñi fotüm, tati Piratón che juzgafi pu Israel che. 14 Niefui 40 fotüm ca 30 lacu. Fei püracahuellquefuingün 70 burro. Abdón juzgafi pu Israel che pura tripantu. 15 Fei hula lai Abdón, Hilel ñi fotüm, tati Piratón che. Fei rüngaltucungei Piratón mu. Efraín ñi mapu mu mülei, Amalec ñi mahuidantu mapu püle.
13 Pu Israel che ca huiño huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. Feimu Jehová 40 tripantu quisucünufi engün pu Filistea che ñi cuhu mu.
2 Feichi mu mülerquefui quiñe huentru, Manóah pingelu. Zorá huaria mu tuhui. Dan tañi familia mu tripai. Tañi domo nielafui püñeñ, fei pepi niepüñeñquelafui. 3 Quiñe antü Jehová ñi cüme püllü peufaluufi ti domo. Feipifi: “Eimi pepi niepüñeñquelaimi, nielaimi püñeñ. Huelu feula niepüñeñaimi, nieaimi quiñe huentru püñeñ. 4 Cuñiutucuaimi tami putunoal* chem pulcu no rume ca ilayaimi iyael lifngenolu Chau Dios ñi adquiñ mu. 5 Tüfei, niepüñeñaimi, fei nieaimi quiñe huentru püñeñ. Turpu cupilngelayai tañi lonco.* Choyüngele müten* nazareo chengeai, fei huichucünungeai ñi serfiafiel ta Chau Dios. Fei eluhuai ñi montulafiel pu Israel che pu Filistea che ñi cuhu mu”.
6 Fei ti domo amui ñi nütramcayafiel tañi füta. Feipifi: “Quiñe huentru Chau Ngünechen mu cüpalu pepaeneu. Afmatufali tañi adngen, Chau Ngünechen ñi cüme püllü troquifiñ. Ramtulafiñ cheu ñi cüpan ca feipilaeneu tañi üi. 7 Huelu feipieneu: ‘Tüfei, niepüñeñaimi, fei nieaimi quiñe huentru püñeñ. Putulayaimi* chem pulcu no rume ca ilayaimi iyael lifngenolu Chau Dios ñi adquiñ mu. Choyüngele müten ca fentepuule tañi mongen nazareo chengeai tami huentru püñeñ, fei huichucünungeai ñi serfiafiel ta Chau Dios’”.
8 Manóah llellipufi ta Chau Jehová: “Chau Jehová, perdonaen. Huelu füreneen, ca quiñe rupa cüpape ti huentru Chau Ngünechen mu cüpalu. Eimi deu huercüpefimi feula, huelu cüpape tayu feipiaeteu chem chumafiel ti pichi huentru choyüngealu”. 9 Chau Ngünechen allcütufi ta Manóah. Feimu ti domo petu ñi anülen lelfün meu, Chau Ngünechen ñi cüme püllü ca huiño pepaeyu. Huelu tañi füta Manóah mülelai quisu engu. 10 Fei ti domo lefcülen amui tañi feipiafiel tañi füta: “¡Tüfei, ti huentru cüpalu nehue chumül, ca huiño peufalueneu!” pifi.
11 Manóah huitrapürai, fei amui tañi domo engu cheu ñi mülen ti huentru, ramtufi: “¿Eimi tati huentru nütramcafilu tañi domo?”. “Mai, iñche tati” huiñoldungueyu.* 12 Fei Manóah feipifi: “¡Femtripape tami feipin! Huelu feipimuyu, ¿chem mongen yenieai ti pichi huentru? ¿Chem femai?”. 13 Chau Jehová ñi cüme püllü huiñoldungufi* ta Manóah: “Tami domo mülei ñi inayal com tañi feipifiel. 14 Ngelai ñi cümecümetuafiel ti anüm ofad ñi fün. Ngelai ñi putual* chem pulcu no rume ca ngelai ñi iyafiel feiti lifngenolu Chau Dios ñi adquiñ mu. Mülei ñi femal com tañi huercülelfiel”.
15 Fei hula Manóah feipifi Chau Jehová ñi cüme püllü: “Füreneen, amufemtulayaimi. Pepicaleluhuayiñ quiñe pichi capüra”. 16 Huelu Chau Jehová ñi cüme püllü feipifi ta Manóah: “Mülenagli, iñmalayayu tami iyael. Huelu ayülmi, hultuculelafuimi ta Chau Jehová quiñe lüpümngeelchi chalintucun reque”.* Rüfcünu, Manóah quimlafui Chau Jehová ñi cüme püllü ürque. 17 Fei Manóah feipifi ta Chau Jehová ñi cüme püllü: “¿Inei pingeimi? Ayüfuyu tayu quimal tami saquiafiel femtripale hula tami feipin”. 18 Huelu Chau Jehová ñi cüme püllü huiñoldungueyu:* “¿Chumngelu* inei pingeimi pien? ¿Ngüneduamlaimi ñi afmatufalngen?”.
19 Fei Manóah nüfi ti pichi capüra ca tati fün,* fei chalintuculelfi Chau Jehová huente quiñe cura mu. Feimu müten, petu lelimequelu Manóah ca tañi domo engu, Chau Ngünechen femi quiñe afmatun dungu. 20 Doi alüpüralu ti hueihuiñ cütral* altar mu, Jehová ñi cüme püllü huechui rangi cütral mu, fei pürai huenu mu. Manóah ca tañi domo pefingu tüfa, feimeu müten pochongnagingu* mapu mu. 21 Manóah ngüneduami Jehová ñi cüme püllü ürque. Chau Jehová ñi cüme püllü huiño peufaluulafi Manóah ca tañi domo. 22 Fei Manóah feipifi tañi domo: “Pefiyu Chau Ngünechen. ¡Layayu!”. 23 Huelu tañi domo feipieyu: “Chau Jehová ayüfule tayu langümaeteu, lloulayafui tayu lüpümngeelchi chalintucun ca tayu fün chalintucungelu no rume. Ca pengel-layafeyumu com tüfachi dungu, ca feipilayafeyumu com tayu feipieteu”.
24 Rupalu chi antü, ti domo nierpui quiñe huentru püñeñ, fei üituculelfi Sansón. Fei tremcülerpulu ti pichi huentru, Jehová cümelcafi. 25 Rupalu ta antü, Chau Jehová ñi nehuen eluhui ñi adnieafiel ta Sansón Mahané-Dan mapu mu. Feichi mapu mülefui rangi Zorá ca Estaol huaria mu.
14 Fei hula Sansón amui Timná huaria mu. Üye mu pei quiñe Filistea domo.* 2 Fei hula amui cheu ñi mülen tañi chau ca tañi ñuque. Feipifi: “Timná huaria mu pen quiñe Filistea domo. Cüpalelmuchi. Ayülen tañi nieafiel”. 3 Huelu tañi chau ca ñi ñuque ramtueyu: “Eimi tami pu pariente cam com pu Israel che mu, ¿ngelai quiñe domo? ¿Chumngelu* quintumequefimi quiñe domo rangi pu Filistea che serfiquenofilu ta Chau Dios?”.* Huelu Sansón feipifi tañi chau: “Cüpalelmuchi, ayüfiñ tañi nieafiel”.* 4 Tañi pu chau ngüneduamlaingu Chau Jehová ñi adniefiel ta Sansón. Chau Dios quintumequefui chumngechi ñi quehuayafiel pu Filistea che. Feichi mu pu Filistea che ngünenierquefi pu Israel che.
5 Fei Sansón ca tañi pu chau engün amuingün Timná huaria mu. Puulu engün cheu ñi mülen anüm ofad Timná huaria mu, quiñe trapial* mürülen* trafyepaeyu. 6 Feica müten Chau Jehová ñi nehuen nehuentucufi ta Sansón. Fei rangi hudamfi ti trapial quisu tañi cuhu mu. Epu troquiñ mu hudamfi, chumngechi hudamngequei quiñe pichi capüra. Huelu feipilafi tañi chau ca tañi ñuque chem ñi femün. 7 Pichin mu amui Timná huaria mu, fei dungufi ti domo. Sansón petu ayüniefi tañi nieafiel.
8 Rupachi antü, huiñotui tañi yemeafiel ti domo ca yetuafiel tañi ruca mu. Huelu catrüconi ñi rüpü tañi peafiel ti la trapial. Ponhuitu ti la trapial mu mülei fentren abeja ca miel.* 9 Fei Sansón carüfentui ti miel tañi cuhu mu ca ifi petu ñi amulen rüpü meu. Fei puulu cheu ñi mülen tañi pu chau, elufi miel ñi iyal engu. Huelu feipilafi engu ñi carüfentufiel ti la trapial mu.
10 Tañi chau amui cheu ñi mülen ti domo. Tiye mu Sansón fiestai. Tüfa femquefui pu huecheque huentru. 11 Pu che pefilu ta Sansón, cüpalelngei 30 huentru tañi compañaeteu. 12 Fei Sansón feipifi engün: “Elumuchi tamün feipilelafiel quiñe ellcalechi dungu.* Quimfilmün, feipimuafen chem pifel petu ñi amulen ti fiesta regle antü mu. Femülmün, iñche eluhuayiñ 30 tacun lino deumangelu ca caquelu 30 cüme tacun. 13 Huelu feipinolmün ñi chem pifel, eimün elumuan 30 tacun lino deumangelu ca caquelu 30 cüme tacun”. Fei engün feipieyu: “Feipimuiñ tami ellcalechi dungu. Cüpa allcütuiñ”. 14 Sansón feipifi engün:
“Ti iquelu meu tripai iyael,
ti nehuen-ngelu mu tripai cochülu”.
Rupai cüla antü. Quisu engün quimlaingün chem pifel ti ellcalechi dungu. 15 Fei rupalu meli antü feipifingün Sansón ñi domo:* “Ngünencafinge tami füta, femngechi ñi feipial chem pilen ti ellcalechi dungu. Femnolmi, lüpümtucuhuayiñ ta eimi ca tati pu che mülelu tami chau ñi ruca mu. ¿Cam mangelngeiñ mai, fei taiñ müntuñmangeal* taiñ nieel?”. 16 Femngechi Sansón ñi domo mequefui ñi ngüman fei ñi adquiñ mu, ca feipimequefi: “Eimi üdeen ca piuqueyelaen. Feipifimi tañi pu che quiñe ellcalechi dungu, huelu iñche feipilaen ñi chem pifel”. Allcülu tüfa, Sansón feipieyu: “Feipilafiñ tañi chau ca tañi ñuque no rume, ¿chumngelu cai* eimi feipiafeyu?”. 17 Huelu rupalu hula regle antü ti fiesta mu, ti domo amulei ñi ngümacaumequen Sansón ñi adquiñ mu. Rupalu regle antü, afeluutripai ta Sansón ti domo ñi duam mu, feimu feipifi ñi chem pilen ti ellcalechi dungu. Fei ti domo feipilelfi tañi pu che. 18 Feimu ti regle antü mu, petu ñi connon ti antü,* huaria mülechi pu huentru feipifingün ta Sansón:
“¿Chem doi cochüi ta miel mu?
¿Chem doi nehuen-ngei quiñe trapial mu?”.
Sansón huiñoldungufi engün:*
“Quetranofulmün iñche tañi pichi huaca mu,
quimlayafuimün chem pifel ti ellcalechi dungu”.
19 Fei hula Chau Jehová ñi nehuen nehuentucufi ta Sansón. Fei nagi Asquelón huaria mu. Tiye mu langümfi 30 huentru, fei müntuñmafi ñi tacun ca elufi pu quimlu chem pifel ti ellcalechi dungu. Fei illculen* huiñotui tañi chau ñi ruca mu.
20 Fei Sansón ñi domo hultucungei ñi niehual quiñe hueche engu. Tüfachi hueche compañfi Sansón ti fiesta mu.
15 Rupachi antü mu, puulu ñi cosechangeal ti cachilla, Sansón pemefi tañi domo. Yenierquei quiñe pichi capüra. Feipi: “Ayülen ñi conpual cheu ñi umaquen tañi domo”.* Huelu tañi chedcui elulaeyu tañi conpual.* 2 Tañi chedcui feipieyu: “Iñche raquiduamün tami üdeniefiel, feimu elufiñ feichi huentru tami compañeteu fiesta mu. Huelu doi cüme adngei ñi inan lamngen, ¿chem pimi cai? Füreneen, niefinge, eimingeai tati”. 3 Huelu Sansón feipi: “Feula huesalcayafiñ pu Filistea che, huelu culpantuculayaeneu engün”.
4 Sansón amutui, fei nüi 300 ngürü. Fei hula nüi quiñeque pelontuhue ca epuque trarifi pu ngürü cülen mu. Fei tuculelfi quiñe pelontuhue tañi cülen mu. 5 Fei üyümfi ti pelontuhue ca neicümfi pu ngürü pu Filistea che ñi lelfün mu, cheu ñi mülen ngan quetran. Com lüpümtucufi: ti peñad cachilla ca ti huitralechi cachilla, ti anüm ofad ca ti olivo anümca.
6 Pu Filistea che ramtuingün: “¿Inei femi tüfa?”. Huiñoldungungei engün:* “Sansón tati, feiti Timná huentru ñi chedcui.* Quisu müntuñmaeyu* ñi domo ca elufi feichi huentru tañi compañeteu fiesta mu”. Allcülu tüfa, pu Filistea che amuingün cheu ñi mülen ti domo ca tañi chau, fei lüpümtucufingün. 7 Sansón feipifi engün: “Iñche huiñoleltuhuayiñ chumngechi tamün femmequen. Iñche ta afeluulayan”. 8 Fei eluhui ñi hulelcayafiel caque quisuque engün. Langümngei rume fentren che. Fei hula nagpui ca mülenagi quiñe lolo meu. Feiti lolo mülerquei Etam pingechi fütra cura mu.
9 Rupachi antü mu, pu Filistea che amuingün Judá mapu mu. Tiye mu anümingün ñi tolto ruca.* Fill püle miyahuingün Lehí mapu mu. 10 Fei pu Judá huentru ramtufingün: “¿Chumngelu* cüpaimün? ¿Chemu chaftuniemuiñ?”. Tüfa engün huiñoldungui:* “Cüpaiñ taiñ nüafiel* ta Sansón ca femafiyiñ chumngechi taiñ femeteu ta iñchiñ”. 11 Feimu 3.000 huentru Judá mapu tuulu amuingün lolo mu, Etam pingechi fütra cura mu. Fei ramtufingün ta Sansón: “¿Quimlaimi am taiñ ngünenieteu pu Filistea che? ¿Chumngelu* femmuiñ tüfa?”. Fei huiñoldungueyu:* “Huiñoleltufiñ müten chem tañi femeteu ta iñche”. 12 Fei engün feipifingün ta Sansón: “Cüpaiñ tami nüpayafiel* ca tami hultucuafiel pu Filistea che mu”. Fei Sansón llellipueyu: “Langümmulayan, feipicünumuchi”.* 13 Fei feipingei: “Femlayaiñ, re trarihuayiñ müten ca hultucuhuayiñ quisu engün mu. Langümuulayayiñ”.
Fei trarifingün epu hue llasu mu, entufingün ti fütra cura mu ca yetufingün. 14 Pu Filistea che pefilu ñi puhun Sansón Lehí mapu mu, eluhuingün ñi huirarpüramal ñi huehun engün. Feica müten Jehová ñi nehuen nehuentucufi ta Sansón. Ti llasu trariñmaniefilu ñi lipang catrücahui, trüri lino füu reque cunincülelu cütral mu. Ca tañi cadena lliuhui reque, fei llancünagi tañi cuhu mu. 15 Fei pei quiñe burro ñi trangatranga,* nüfi ca fei mu langümfi huaranca huentru.* 16 Fei Sansón feipi:
“¡Quiñe burro ñi trangatranga mu, langümfiñ ca rentrücünufiñ pu la cuerpo!*
Quiñe burro ñi trangatranga mu langümün huaranca huentru”.*
17 Dehuelcalu ñi dungun, ütrüfentui ti trangatranga, fei Ramat-Lehí* üituculelfi feichi lof. 18 Fei hula rume huihui, fei ngillatufi ta Chau Jehová. Feipifi: “Eimi elufimi tami cüdaufe ñi hueutripayal.* Feula mai, ¿huihun mu mülei ñi layal? ¿Ütrüfconpeafun mai tami pu serfiquenoeteu* ñi cuhu mu?”. 19 Chau Ngünechen tañi pin mu nülatripai quiñe lolo Lehí mapu mu, fei tripai co. Sansón pütocolu, nehuencontui ca yafücontui. Fantepu mu ti rünganco En-Hacore pingei.* Tüfa mülei Lehí mapu mu.
20 Fei Sansón juzgafi pu Israel che 20 tripantu, pu Filistea che ñi antü mu.
16 Quiñe rupa, Sansón amui Gaza huaria mu. Tiye mu pei quiñe cüri domo* ca conpui tañi ruca mu. 2 Quiñe che feipifi pu Gaza che: “¡Sansón mülepai fau!”. Fei hualloñmafingün ti huaria. Com pun mülenagingün ti huaria ñi puerta püle, femngechi ñi lefcontuafiel engün. Com pun nengümlaingün rume. Raquiduamingün: “Tripale ti antü langümafiyiñ”.
3 Huelu Sansón rangipunmai ñi cudulen. Fei rangipun huitrai, amui conhue püle huaria mu, ngedunentufi* ñi puerta, tati epu orcon ca tañi tranca.* Fei meñcu püramfilu, yefi huechuñ huincul mu, tüfa mülei itrotripa Hebrón huaria mu.
4 Rupalu tüfa, ayüfi quiñe domo mülelu Sorec ñi laf mapu mu. Tüfachi domo Dalila pingei. 5 Feimu pu Filistea loncolelu amuingün ñi nütramcayafiel ti domo, fei feipifingün: “Ngünencafinge* tami feipiaeteu cheu entui tañi fütra nehuen. Ngüneduamnge chumngechi taiñ huehuafiel, trariafiel ca ngüneafiel. Femülmi, quisuque iñchiñ eluhuayiñ 1.100 siclo plata”.*
6 Rupalu tüfa, Dalila feipifi ta Sansón: “Füreneen, feipien cheu entuimi tami fütra nehuen, chumngechi traringeafuimi ca ngünengeafuimi”. 7 Sansón feipieyu: “Traringeli regle hue llasu mu petu ancünolu, nehuen-ngehuelayan caque huentru reque”. 8 Fei pu Filistea loncolelu yelelfingün regle hue llasu petu ancünolu. Fei ti domo trarifi ta Sansón ti llasu mu. 9 Rupamequelu tüfa, quisu engün lloftunierqueyu* ti domo ñi pieza mu. Fei Dalila huirarelfi: “¡Sansón, pu Filistea che fau mülepaingün!”. Feica müten catrünentufi ti llasu, chumngechi ti lino füu lüpümfemquei fülpulu müten* cütral meu. Fei quimlaingün cheu ñi tripan tañi nehuen.
10 Dalila feipifi ta Sansón: “¡Ngünencaen! ¡Coilatuen! Füreneen, feipien chumngechi trarintucungeafuimi”. 11 Fei feipieyu: “Trarintucungeli hue def meu,* petu tucungenolu cüdau mu, nehuen-ngehuelayan, chem huentru reque feleafun”. 12 Fei Dalila nüfi ti hue def, traricünufi ca huirari: “¡Sansón, pu Filistea che fau mülepai!”. Feula pu Filistea che ca huiño lloftulerquei ti domo ñi pieza mu. Feica müten Sansón catrüfi ti def trariñmalelu tañi lipang, füu reque catrüi.
13 Fei hula Dalila feipifi ta Sansón: “Petu ngünencaen ca coilatuen. Feipien chumngechi trarintucungeafuimi”. Fei quisu feipieyu: “Cheu ñi ngürecangequen, duamfalngeafui tami nüafiel füu, fei hula ngürecayafuimi tañi regle chapetu lonco”. 14 Feimu Dalila trariñmafilu ñi chapetu quiñe mamüll huitral mu, huirari: “Sansón, pu Filistea che fau mülepaingün”. Feica müten trepei Sansón,* ngedunentufi ti mamüll ca tati ngürecan füu.
15 Fei Dalila feipieyu: “¿Chumngechi piuqueyeyu pien? Rüf dungulaen, deu cüla rupa ngünencaen. Feipilaen cheu entuimi tami fütra nehuen”. 16 Dalila fill antü huesa duamelfi ca dicümtucuniefi* ta Sansón. Fei fente tañi afeluhun ayüfui ñi layal. 17 Fei hula rüf dungueyu ca feipieyu: “Turpu cupilngequelan tañi lonco.* Choyüngelu müten iñche* nazareo chengen. Huichucünungen tañi serfiafiel ta Chau Dios. Cupilngeli tañi lonco, nehuen-ngehuelayan. Ngañhuadcüleafun com caquelu huentru reque”.
18 Fei Dalila ngüneduami ñi rüf dungueteu. Feimeu müten mütrümfalfi* pu Filistea loncolelu, feipifi: “Feula queta cüpamün, rüf dungueneu”. Pu Filistea loncolelu amuingün cheu ñi mülen Dalila, fei yelelfingün ti plata. 19 Deu umahuelfilu ta Sansón huente tañi lucu meu, Dalila mütrümfi quiñe huentru tañi catrüñmayafiel tañi regle chapetu. Doi nehuen-ngehuenolu Sansón, ti domo eluhui ñi ngünenieafiel. 20 Fei hula huirari: “¡Sansón, pu Filistea che fau mülepaingün!”. Fei trepei* ca quisu feipihui: “Chumngechi ñi femquefel, ca femngechi tripayan. Lifrecünuhuan”. Huelu quimlai Chau Jehová tañi quisucünueteu. 21 Fei hula pu Filistea che nüfingün ta Sansón. Fei entuñmangei tañi nge ca yefingün ta Gaza huaria mu. Üyeu traringei epu cobre cadena meu, fei carcel mu huercüngei ñi huaichüfafiel quiñe cura rüngümquetranquelu. 22 Huelu deu cupilngelu tañi lonco* ca huiño tremtui.
23 Fei hula pu Filistea loncolelu trahuingün, ayüfuingün tañi fütra chalintuculelafiel tañi dios Dagón ca ñi fiestayal tañi huehun mu. Feipingün: “Taiñ dios hultucufi ta Sansón iñchiñ taiñ cuhu mu, tüfa taiñ caiñe”. 24 Pu che pefilu tañi dios ñi adentun,* eluhuingün ñi püramyeafiel. Feipingün: “Taiñ dios hultucui taiñ caiñe iñchiñ taiñ cuhu mu. Fei apümcafi taiñ mapu ca langümfi fentren taiñ pu che”.
25 Fente ñi ayühun tañi piuque engün feipingün: “Cüpalfimün ta Sansón, fei taiñ pichi ayecantual”. Fei entumefingün ta Sansón carcel mu, femngechi ñi ayecantual engün. Fei huitracünufingün rangi ti fütraque orcon. 26 Fei Sansón feipifi ti pichi huentru nüñmaniefilu ñi cuhu: “Eluen ñi nünütual tati fütraque orcon sechuniefilu tüfachi ruca, femngechi recüluhuan fei mu”. 27 Fentren huentru ca domo mülerquei ruca mu. Com pu Filistea loncolelu mülerquei üyeu. Huente ruca mu mülerquei 3.000 huentru ca domo peno. Fei engün peniefingün chumngechi Sansón ayecamequefi ti pu che.
28 Feula Sansón llellipufi ta Chau Jehová: “Doi Fütra Ñidol Jehová, füreneen, acordaen.* Ahuem, Chau Ngünechen, ca quiñe rupa müten eluen nehuen, füreneen. Eluen tañi huiñoleltuafiel pu Filistea che chem tañi femeteu quiñe tañi nge mu”.
29 Fei hula Sansón recüluhui ti epu fütra orcon mu sechuniefilu rangi ti ruca. Quiñe tüfachi fütra orcon mu tucui tañi man cuhu, ti cangelu fütra orcon mu tucui tañi huele cuhu. 30 “¡Lachi iñche pu Filistea che engün!” huirari ta Sansón. Fei com tañi nehuen mu ültrefi* ti epu fütra orcon. Feichi ruca trananagi huente tati pu loncolelu ca com pu che mülelu üyeu. Petu mongelelu Sansón langümfi fentren che, huelu lalu Sansón langümfi doi fentren che.
31 Fei hula tañi pu peñi ca com tañi chau ñi pu che yemefingün tañi cuerpo.* Yefingün ca rüngaltucufingün Manóah tañi rüngan, tüfa tañi chau ürque. Feiti rüngan mülei rangi Zorá ca Estaol huaria mu. Sansón juzgafi pu Israel che 20 tripantu.
17 Efraín ñi mahuidantu mapu mu mülerquefui quiñe huentru, Miqueas pingelu. 2 Fei feipifi tañi ñuque: “¿Acordaimi* tami rupan? Eimi müntuñmangeimi* 1.100 siclo plata,* ca allcün tami malisiachen. Huelu iñche niefiñ. Iñche nüfiñ feichi plata”. Allcülu tüfa, tañi ñuque feipi: “Tañi püñeñ, Chau Jehová cümelcayaimu”. 3 Fei Miqueas huiñoleltufi tañi ñuque tüfachi 1.100 siclo plata. Huelu tañi ñuque feipieyu: “Tüfachi plata huichucünulelafiñ ta Chau Jehová. Ayülen tami deumayal quiñe adentun* ca quiñe estatua pañillhuengelu.* Feimu tüfachi plata eimingeai”.
4 Deu huiñoleltufilu ti plata tañi ñuque, fei quisu huichunentui 200 siclo plata ca elufi tati cüdauquelu plata mu. Fei deumai quiñe adentun ca quiñe estatua pañillhuengelu. Miqueas ñi ruca mu tucungei. 5 Tüfachi huentru Miqueas niequefui quiñe ruca cheu ñi poyequefiel tañi pu dios ñi adentun. Deumai quiñe sacerdote ñi falin tacun* ca quiñeque estatua poyengequelu.* Fei üitufi quiñe tañi pu fotüm tañi sacerdotengeal. 6 Feichi antü mu ngequelafui quiñe lonco ülmen pu Israel che mu. Quisuque engün femingün chem cümelu ñi troquifiel.*
7 Huelu mülefui quiñe hueche huentru, Belén huaria tuhui Judá mapu mu, tuhun-ngerquefui Judá ñi familia mu.* Quiñe Leví chengefui, tiye mu fentreñma mülequefui. 8 Tüfachi huentru elcünufi Belén huaria Judá mapu mu, fei quintuyahui quiñe lof cheu tañi müleal. Petu amulelu, puhui Miqueas ñi ruca mu, Efraín tañi mahuidantu mapu mu. 9 Fei Miqueas ramtueyu: “¿Cheu cüpaimi?”. Ti hueche huiñoldungui:* “Iñche Leví chengen, cüpan Belén huaria Judá mapu mu. Quintuyahun cheu tañi müleam”. 10 Fei Miqueas feipieyu: “Mülenagnge tañi ruca mu. Quiñe ngülamtufe* ca sacerdotengeaimi iñche mu. Fill tripantu eluayu mari siclo plata, tami duamnieelchi tacun ca iyael”. Feiti Leví che conpui ruca mu. 11 Femngechi ti hueche huentru Leví tuhun-ngelu mülenagi Miqueas ñi ruca mu. Quiñe fotüm reque feletui Miqueas mu. 12 Cafei Miqueas üitufi ti Leví che ñi sacerdotengeal ca mülenagi Miqueas ñi ruca mu. 13 Fei Miqueas feipi: “Ti Leví che iñche tañi sacerdotengei, feimu feula quimün Chau Jehová tañi füreneaeteu”.
18 Feichi antü mu, ngerquelai quiñe lonco ülmen pu Israel che mu. Ca feichi mu Dan tañi troquiñche petu lloulafui quiñe mapu tañi ngen-ngeal rangi Israel ñi troquiñche mu, feimu quintuyahulingün quiñe lof cheu tañi müleal engün.
2 Pu Dan che dullifingün quechu huentru quisu tañi troquiñche mu. Fei engün adümuucüleingün ca tuhuingün Zorá ca Estaol huaria mu. Huercüngei ñi ngüneduamafiel mapu ca huall püle miyahual fei mu. Feipingei engün: “Amumün, huall püle miyahuaimün mapu mu”. Puhuingün Efraín ñi mahuidantu mapu püle, Miqueas ñi ruca mu. Fei üyeu umapuingün. 3 Püllelelu engün Miqueas ñi ruca mu, quimüñmafingün ñi dungu ti hueche huentru Leví tuhun-ngelu. Fei amuingün ñi ramtuafiel: “¿Inei cüpaleimu fau? ¿Chem chumqueimi fau? ¿Chumngelu* mülenagimi?”. 4 Ti hueche huentru feipieyu ñi femeteu Miqueas ca feipi: “Cullieneu tañi sacerdotengeal”. 5 Fei pu huentru feipieyu: “Fürenemuaiñ. Ramtufinge ta Chau Ngünechen, ¿cüme tripapeai mai taiñ amulen?”. 6 Ti sacerdote feipifi engün: “Tüngcülen amumün. Cheu tamün amulen, Chau Jehová mülei ta eimün mu”.
7 Fei pu quechu huentru amulei ñi rüpütulen, fei puhuingün Lais huaria mu. Ngüneduamingün tati pu che ñi maneluuquen quisu engün mu müten, pu Sidón che reque. Tüngcülen mongelequefuingün ca duamcülelafuingün. Üye mu ngelafui chem huesa che no rume malocontuquefilu tañi mapu ca huesa duamelquefilu engün. Camapulefuingün pu Sidón che mu ca reyüconquelafuingün* caquelu troquiñche mu.
8 Ca huiñotulu engün cheu tañi mülen tañi pu peñi Zorá ca Estaol huaria mu, tüfa engün ramtueyu: “¿Chum tripaimün?”. 9 Fei pu huentru huiñoldunguingün:* “Amuaiñ, hueichameafiyiñ* feichi pu che. Pefiyiñ ñi rume cüme mapungen. Rume raquiduamcülelayaimün. Nehue nielaiñ tiempo. Amumün, nüafimün ti huaria. 10 Puhulmün, peaimün tati pu che ñi duamcülenon engün ca rume alütuhui ti mapu. Chau Ngünechen deu hultucui tamün cuhu mu quiñe mapu chem no rume faltaquenolu”.
11 Fei 600 huentru tuulu Dan ñi familia mu, tripaingün Zorá ca Estaol huaria mu. Yenieingün hueichahue tañi quehuayal. 12 Amuingün Judá mapu mu ca anümingün ñi tolto ruca* pülle Quiryat-Jearim huaria mu. Feimu tüfachi lof mülelu Quiryat-Jearim huaria ñi conantü püle, fantepu mu Mahané-Dan pingei.* 13 Tiye mu amuingün Efraín ñi mahuidantu mapu mu ca puhuingün Miqueas tañi ruca mu.
14 Feiti quechu huentru amulu ñi ngüneduamafiel Lais mapu feipifingün tañi pu peñi: “Feichi ruca mu mülei quiñe sacerdote ñi falin tacun,* quiñeque estatua poyengequelu,* quiñe adentun* ca quiñe estatua pañillhuengelu.* ¿Quimnieimün tüfa? Feula dulliaimün chem chumal”. 15 Fei quisu engün tiye mu huitracünuhuingün, fei pu quechu huentru amuingün ti hueche Leví tuhun-ngelu ñi ruca mu, inafülcülelu Miqueas tañi ruca. Fei ramtufingün ñi chumlen. 16 Rupalu tüfa, Dan ñi pu 600 huentru yenieingün hueichahue ñi quehuayal. Fei engün huitracünuhuingün ti huaria ñi puerta conhue püle. 17 Pu quechu huentru amulu ñi ngüneduamafiel ti mapu conpuingün ruca mu, fei tañi yeafiel ti adentun, ti falin tacun, pu estatua poyengequelu ca ti estatua pañillhuengelu. Ti sacerdote huitralefui conhue püle ca compañnieyu 600 huentru yenielu hueichahue. 18 Conpuingün Miqueas ñi ruca mu, fei nüfingün ti adentun, ti falin tacun, pu estatua poyengequelu ca ti estatua pañillhuengelu. Fei ti sacerdote ramtueyu: “¿Chem chummequeimün?”. 19 Fei pu huentru feipifingün ti sacerdote: “¡Ñücüfcülenge! Chem pilayaimi rume.* Compañmuaiñ, fei ngülamtuchefe* ca sacerdote reque feleaimi iñchiñ mu. ¿Chem doi ayüfimi? ¿Tami sacerdotengeal quiñe huentru ñi ruca mu müten? ¿Cam sacerdotengeal quiñe troquiñche nielu fentren familia Israel mu?”. 20 Fei ti sacerdote cümelu troquifi tüfa. Feimu nüfi ti adentun, ti falin tacun ca pu estatua poyengequelu, fei quiñentrür amutuingün.
21 Fei hula amulei ñi rüpütulen engün. Hune elcünufingün pu pichiqueche, pu culliñ ca tañi falinque fillem. 22 Pu Dan che pichi camapulefui Miqueas ñi ruca mu, fei Miqueas ñi carucatu trahuingün ca inantucufingün. Fei hula dintucurpufingün. 23 Pu che huirarelfi pu Dan che. Fei engün huiñoquintuingün ca ramtufingün ta Miqueas: “¿Chumimi am? ¿Chumngelu* trahulfimi tüfachi pu che?”. 24 Miqueas huiñoldungueyu:* “Eimün müntuñmamun* tañi deumaelchi pu dios ca yefimün tañi sacerdote. ¿Ca chem niehuen? ¿Chumngelu* ramtuqueimün iñche tañi chumquen?”. 25 Pu Dan che huiñoldungufingün ta Miqueas:* “Ngelai tami femngechi huiraral. Quiñeque illculechi huentru* lefcontuafeimünmeu. Fei latripayafuimi eimi ca tami pu che”. 26 Pu Dan che amulei ñi rüpütulen. Fei Miqueas ngüneduami pu Dan che ñi doi nehuen-ngen, feimu huiñotui ca amutui tañi ruca mu.
27 Deu yetufilu engün chem ñi deumael ta Miqueas ca tañi sacerdote, amuingün Lais huaria mu. Tüfa mu pu che tüngcülen mongelequefuingün ca duamcülelafuingün. Pu Dan che fütra cuchillo mu langümfi feichi pu che ca lüpümtucufingün ti huaria. 28 Ngelai inei no rume ñi montulafiel ti huaria. Rume camapulefui Sidón huaria mu. Ca tati pu che Lais huaria mülequefulu reyüconquelafui* caquelu troquiñche mu. Tüfachi huaria mülefui laf mapu mu ñi ngen-ngeel Bet-Rehob huaria. Fei hula pu Dan che huiño deumatufingün ti huaria ca mülenagingün fei mu. 29 Cafei Dan üituculelfingün ti huaria, femngechi pingequefui tañi chau engün, Israel ñi fotümngefui. Cuifi, Lais pingequefui ti huaria. 30 Rupalu tüfa, pu Dan che tucufingün ti deumaelchi adentun tiye mu. Cafei Jonatán ca tañi pu cüpanche sacerdotengefuingün Dan tañi troquiñche mu. Femingün tüfa puulu hula ti antü ñi huemünentungeel engün* tañi mapu mu. Jonatán chauyefi ta Guersom, tüfa Moisés tañi fotüm. 31 Pu Dan che tucufingün Miqueas ñi deumaelchi adentun üye mu. Tunteñma ñi mülefel Chau Ngünechen ñi ruca Siló huaria mu, ca mülefui ti adentun.
19 Feichi mu ngenolu lonco ülmen Israel mu, quiñe Leví che quintui ca domo,* Belén huaria mülelu Judá mapu mu. Ti Leví che mülefui püntülechi lof* Efraín ñi mahuidantu mapu mu. 2 Huelu tañi domo ñihuañpeyu. Quisucünueyu ca amutui tañi chau ñi ruca mu, Belén huaria Judá mapu mu. Tüfa mu mülepui meli cüyen. 3 Fei hula tañi füta amui ñi cüme nütramcayafiel tañi domo, femngechi ñi cümelcautual engu. Compañeyu tañi cüdaufe ca yeniei epu burro. Ti domo feipifi ñi conpual tañi chau ñi ruca mu. Fei ti chau rume ayühui ñi pefiel mu. 4 Feimu tañi chedcui, ti domo ñi chau, feipifeipieyu ñi mülenagal tiye mu cüla antü. Ingün ca putuingün.* Tati Leví che tiye mu rulpapuni.
5 Ti meli antü mu, hunlu huitraingu ñi amutual. Huelu feiti üllcha domo ñi chau feipifi tañi chedcui:* “Hune icünunge tami nehuen-ngeal,* fei hula amutuaimu”. 6 Feimu anücünuhuingu, ingu ca trür putuingu.* Fei hula ti üllcha domo ñi chau feipifi tati huentru: “Füreneen, fau rulpapunaimi ca cüme rupaleaimi”.* 7 Ti huentru huitrapüralu ñi amutual, tañi chedcui feipifeipieyu ñi mülenagal. Ti huentru ca huiño rulpapuni üyeu.
8 Tati quechu antü mu, hunlu huitrai ñi amutual. Huelu ti üllcha domo ñi chau feipifi tañi chedcui: “Hune icünunge tami nehuen-ngeal”.* Nagantüñmai ñi imequen ca ñi cüme rupalen ti epu huentru. 9 Feiti huentru huitrai ñi amutual quiñentrür tañi ca domo ca tañi cüdaufe. Huelu tañi chedcui, ti üllcha domo ñi chau feipieyu: “Petu dumiñnagi tati. Füreneen, fau rulpapunaimün. Epe afi ta antü. Fau rulpapunaimi ca cüme rupaleaimi. Hule pulihuen huitrayaimün, fei amutuaimün ca huiñotuaimün ruca mu”.* 10 Huelu ti huentru pilai ñi huiño rulpapunal üyeu. Feimu huitrai ca amui Jebús huaria mu, tüfa ta Jerusalén. Yeniei epu burro ca compañeyu tañi ca domo ca tañi cüdaufe.
11 Püllelelu engün Jebús huaria mu, epe dumiñcülefui. Feimu ti cüdaufe ramtufi tañi ñidol: “¿Cümepeafui mai conpual tüfachi huaria ñi nieel pu jebuseo che, fei taiñ rulpapunal üyeu?”. 12 Huelu tañi ñidol feipieyu: “Ngelai taiñ conpual pu ca cüpanche ñi huaria, fei engün Israel chengelai. Amuleaiñ Guibeá huaria mu”. 13 Fei hula feipifi tañi cüdaufe: “Amuaiñ, nehuentuleaiñ taiñ puhual Guibeá cam Ramá huaria mu. Quiñe feichi huaria mu rulpapunaiñ”. 14 Fei amulei tañi rüpütulen engün. Conantülu pülleconpuingün Guibeá huaria mu. Tüfachi huaria mülefui Benjamín tañi troquiñche mu.
15 Fei huitracünuhuingün Guibeá huaria mu, üyeu conpuingün ñi rulpapunal. Deu conpulu huaria mu anücünuhuingün plaza meu, huelu inei no rume mangel-laeyu ñi umayal tañi ruca mu. 16 Fei hula, feichi pun acui quiñe fücha huentru, huiñotui ñi cüdaucülefel lelfün mu. Tuhui Efraín ñi mahuidantu mapu ca mülerquefui Guibeá huaria. Huelu tati pu che huaria mülelu tuhuingün Benjamín ñi troquiñche mu. 17 Adquintulu ti fücha huentru, pefi ti huentru mülelu ti huaria ñi plaza mu. Ramtufi: “¿Cheu amuaimi? ¿Cheu cüpaimi?”. 18 Fei huiñoldungueyu:* “Cüpaiñ Belén huaria Judá mapu mu. Ca amuaiñ püntülechi lof* mülelu Efraín ñi mahuidantu mapu. Üye mu tuhun iñche. Amun Belén huaria Judá mapu mu. Feula amuan Chau Jehová ñi ruca mu,* huelu fau inei no rume mangel-laeneu ruca mu. 19 Nieiñ duamnieelchi pinu, cachu ñi elungeal taiñ burro. Cafei iñche, ti domo ca tayu cüdaufe nieiñ cofque ca pulcu. Duamlaiñ chem no rume”. 20 “¡Müna cümei tami acun!”* pieyu ti fücha huentru. “Iñche eluayu com tami duamnieel. Huelu rulpapunlayaimi plaza mu” pi. 21 Feimu mangelfi ti huentru quisu tañi ruca mu ca elufi fillque cachu tati pu burro. Fei engün cüchacünuingün tañi namun ca eluhuingün ñi iyal ca putual.*
22 Petu cüme rupamequelu engün, huaria mülechi pu huentru ünufalngelu hualloñmafingün ti ruca. Fei tralemtralemtufingün ti puerta. Feipifingün tati fücha huentru, ti ngen ruca: “¡Entufinge ti huentru conpulu tami ruca mu, femngechi cudumuhuaiñ fei iñchiñ!”. 23 Ti ngen ruca tripai, fei feipifi ti pu huentru: “No, saquinque peñi. Füreneen, femlayaimün tüfachi rume huesa dungu. Tüfachi huentru umamequei tañi ruca mu. Femlayaimün tüfa, rume yehuefali. 24 Fau mülei tañi ñahue, üllcha domongei.* Cafei mülei ti Leví che ñi ca domo. Iñche entuafiñ engu, fei chumafimün rume chumngechi tamün ayüqueel. Huelu tüfachi yehuen-ngechi dungu femlayafimün tüfachi huentru”.
25 Pu huentru allcütulaeyu. Feimu ti Leví che nüfi tañi ca domo, entufi ca elufi ti pu huentru. Fei engün huesa femfingün ca nüntucafingün ti domo com pun hunlu hula. Huefpalu ta antü elufingün ñi amutual. 26 Pulihuen ti domo puhui ti huentru ñi ruca mu, cheu ñi mülen tañi ñidol. Conhue püle trananagi. Tiye mu tranalehuei aloflu hula ti antü. 27 Pulihuen, huitralu tañi ñidol, nülai ti ruca ñi puerta tañi amutual. Fei pefi tañi ca domo. Tañi cuhu mülei conhue püle. Fei tranalehuei huecuntu. 28 Fei feipifi: “Huitrapürange, amutuayu”. Huelu chem pilai rume. Feiti huentru püramfi huente burro meu, fei amutui tañi ruca mu.
29 Puulu tañi ruca mu, quintui quiñe cuchillo,* nüfi tañi ca domo ñi la cuerpo,* fei catrücafi mari epu troquiñ mu. Fei hula huercüi quiñe troquiñ caque quiñeque mapu Israel ñi troquiñche mu. 30 Com pu che pefilu tüfa feipingün: “Pu Israel che tripatulu Egipto mapu mu ta fantepu meu, turpu rupaquelai ca pengequelai femngechi dungu. Cüme ngüneduamaimün tüfachi dungu, huelucontu nütramcahuaimün, fei feipimuaiñ chem chumal”.
20 Rupalu tüfa, tripaingün com pu Israel huentru, tati pu mülelu Dan huaria puulu Beer-Seba huaria mu ca tati pu mülelu Galaad mapu mu. Fei Mizpá huaria, com tati pu che* quiñehun* trahuingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. 2 Pu loncolelu ti pu che mu ca com Israel ñi pu troquiñche mülepuingün ti fütra trahun ñi femquen Chau Dios ñi pu che. Mülepui 400.000 hueichafe yenielu fütra cuchillo.
3 Pu Benjamín che quimürpuingün pu Israel huentru ñi amun Mizpá huaria mu.
Feimu pu Israel huentru feipifingün: “Feipimuiñ, ¿chumngechi rupai tüfachi rume huesa dungu?”. 4 Fei ti Leví che, tati langümngeelchi domo ñi füta, huiñoldungueyu:* “Tañi ca domo iñchiu puhuiyu Guibeá huaria mu ñi nieel pu Benjamín che, üye mu ayüfuyu rulpapunal. 5 Fei pu Guibeá che* pun meu cüpaingün tañi caiñetuaeteu, hualloñmafingün ti ruca. Ayüfuingün tañi langümaeteu. Huelu femlaingün, doi mai nüntucafingün tañi ca domo, fei lai. 6 Feimu nüfiñ tañi ca domo ñi lachi cuerpo,* fei catrücafiñ ca huercülelfiñ quiñe troquiñ caque quiñeque mapu ñi ngen-ngeel Israel ñi pu che. Femün tüfa, femngelu cai Israel mu quiñe rume huesa dungu ca rume yehuen-ngelu. 7 Feula com eimün, pu Israel che, ¿chem pimün ca chem dulliaimün?”.
8 Com quiñeucülen* huitraingün ca feipingün: “Inei no rume amutulayai tañi tolto ruca* ca huiñolayai tañi ruca mu. 9 Tüfa ta femaiñ: sortiañmayafiyiñ* taiñ quimal inei hueichameafi* pu Guibeá che. 10 Com Israel ñi troquiñche meu dulliaiñ huentru ñi quintulelafiel iyael pu hueichafe. Pataca huentru meu dulliaiñ mari. Huaranca* huentru meu dulliaiñ pataca, ca mari huaranca huentru meu dulliaiñ huaranca. Femngechi pu hueichafe dulliaingün chem femafiel Guibeá huaria mülelu Benjamín ñi mapu meu. Tüfa engün quiñe rume yehuen-ngechi dungu femingün Israel mu”. 11 Fei com pu Israel huentru quiñehuingün, femngechi ñi quiñentrür* hueichameafiel ti huaria.
12 Israel ñi pu troquiñche huercüingün huerquen ñi feipilelafiel com pu huentru Benjamín ñi troquiñche: “¿Chumngelu* femngei quiñe rume huesa dungu eimün meu? 13 Feula hultucuaimün feichi pu huentru ünufalngelu Guibeá huaria mülelu, langümafiyiñ engün. Femngechi entuafiyiñ ti huesa dungu pu Israel che mu”. Huelu pu Benjamín che allcütulafingün pu Israel che, tüfa tañi pu peñi engün.
14 Fei hula pu Benjamín che tripaingün tañi huaria mu engün. Trahuluhuingün Guibeá huaria, fei ñi hueichameafiel pu Israel huentru. 15 Feichi antü, pu Benjamín che trahulfingün 26.000 huentru yenielu fütra cuchillo, quisuque ñi huaria mu engün cüpaingün. Cafei trahulfingün 700 pepicaucülechi hueichafe Guibeá huaria mu cüpalu. 16 Tüfachi troquiñ hueichafe mu mülefui 700 doi pepicaucülechi soltau. Com engün huele huentrungeingün.* Quisuque engün tañi huitruhue mu ütrüftuafui quiñe cura ñi tuhuafiel quiñe cal lonco, fei tañi huelurumenon ti cura.
17 Israel ñi pu huentru trahulfingün 400.000 hueichafe yenielu fütra cuchillo, com engün pepicaucülechi soltaungeingün. Huelu tüfa mu raquintucungelai pu Benjamín huentru. 18 Fei pu Israel che amuingün Betel huaria ñi ramtuafiel ta Chau Dios: “¿Inei am huneleai ñi hueichameafiel pu Benjamín che?”. Chau Jehová huiñoldungueyu:* “Judá huneleai”.
19 Fei hula pu Israel che pulihuen tripaingün, anümingün ñi tolto ruca, fei ñi hueichayafiel pu Guibeá che.
20 Pu Israel huentru tripaingün ñi hueichayafiel pu Benjamín che. Itrotripa Guibeá huaria mu pepicahuingün ñi hueichayal. 21 Feichi antü, pu Benjamín che tripaingün Guibeá huaria mu, fei langümfingün 22.000 Israel che. 22 Huelu pu Israel hueichafe nehuen piuquecünuhuingün ca huiño pepicahuingün ñi hueichayal cheu ñi mülefel ti hunen antü mu. 23 Pu Israel che amuingün Betel huaria mu, fei Chau Jehová ñi adquiñ mu ngümacahuingün punlu hula. Ramtufingün ta Jehová: “¿Mülei taiñ huiño hueichameafiel taiñ pu peñi, pu Benjamín che?”. Chau Jehová huiñoldungueyu:* “Amumün, hueichayafimün”.
24 Ti epu antü mu, pu Israel che pülleconingün pu Benjamín che. 25 Cafei pu Benjamín huentru tripaingün Guibeá huaria feichi epu antü mu. Trafmefingün pu Israel che. Ca langümfingün caquelu 18.000 che, com engün yeniei fütra cuchillo. 26 Fei com pu Israel huentru amuingün Betel huaria mu, üye mu ngümacahuingün ca anücünuhuingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. Feichi antü ngüñüluhuingün punlu hula.* Cafei Chau Jehová ñi adquiñ mu, hulingün chalintucun* quiñentrür ingequelu* ca lüpümngeelchi chalintucun. 27 Rupalu tüfa, pu Israel che ramtufingün ta Chau Jehová. Feichi mu mülerquefui üyeu ti falin caja pengelquelu Chau Dios ñi eldungu. 28 Feichi mu Finehás cüdaucülefui* itrotripa cheu ñi mülen ti falin caja. Finehás chauyefi ta Eleazar, tüfa Aarón tañi fotüm. Fei ramtui: “¿Mülei taiñ huiño hueichameafiel taiñ pu peñi, pu Benjamín huentru? ¿Cam felecape müten?”. Chau Jehová huiñoldungueyu:* “Amumün, hule tamün cuhu mu hultucuafiñ engün”. 29 Fei hula pu Israel che hualloñmaingün Guibeá huaria ñi lefcontuafiel engün.
30 Ti cüla antü mu, pu Israel che huiño amuingün ñi hueichameafiel pu Benjamín che. Chumngechi tañi femquefel, pepicahuingün ñi hueichayafiel Guibeá huaria. 31 Pu Benjamín che trafyemefi pu Israel hueichafe, huelu pu Israel che püntünentufi engün* ti huaria mu. Feimu chumngechi ñi femquefel ca rupa, pu Benjamín che eluhuingün ñi hueichameafiel ca langümafiel quiñeque huentru, femingün tüfa fütraque rüpü mu. Quiñe rüpü amui Betel mu, cangelu Guibeá huaria mu. Langümfingün 30 Israel che peno, tranalehueingün lelfün mu. 32 Pu Benjamín che feipingün: “Hueuquefiyiñ chumngechi femfiyiñ ca rupa”. Huelu pu Israel che feipingün: “Amutuaiñ, fei püntünentuafiyiñ engün* huaria mu. Yeafiyiñ engün fütraque rüpü mu”. 33 Feimu com pu Israel huentru tripaingün cheu tañi mülen, fei Baal-Tamar mapu mu pepicahuingün ñi hueichayal. Feimeu müten, pu Israel che lloftulelu* inafül Guibeá huaria mu tripaingün cheu tañi ellcaucülen* ca lefcontufingün. 34 Femngechi Israel ñi 10.000 doi pepicaucülechi soltau puhuingün Guibeá huaria ñi adquiñ mu. Rume fütra hueichaingün. Huelu pu Benjamín che ngüneduamlaingün ti rume huesa dungu ñi contupaeteu.
35 Pu Israel che ñi adquiñ mu, Chau Jehová hueufi pu Benjamín che. Feichi antü, pu Israel che langümfingün 25.100 Benjamín huentru, com engün yenierquei fütra cuchillo.
36 Pu Benjamín che pefilu ñi amutun pu Israel huentru, raquiduamingün ñi huehuafiel engün. Huelu pu Israel che quimniefuingün ñi cüme tripayal tañi lloftunieafiel engün Guibeá huaria mu, feimu amutuingün. 37 Feimeu müten pu hueichafe lloftulelu malocontufingün Guibeá huaria. Fill püle coningün, fei fütra cuchillo mu langümfingün com huaria mülechi pu che.
38 Pu Israel huentru ca pu hueichafe lloftulelu feipicünuhuingün ñi müleal quiñe pengelün dungu: fitrun* tripayai ti huaria mu.
39 Pu Israel che amutulu hueichan mu, pu Benjamín huentru eluhuingün ñi lefcontuafiel. Langümfingün 30 Israel huentru peno. Feipihuingün: “Quimfali taiñ hueuquefiel engün, chumngechi femfiyiñ ti rupachi hueichan”. 40 Feica müten quiñe fütra fitrun tripai ti huaria mu. Tüfa tati pengelün dungu. Pu Benjamín huentru huiñoquintulu, pefingün com ti huaria ñi lüpümngeel, fei huenu pürai ti cütral. 41 Feimeu müten, pu Israel huentru huiñotuingün. Fei pu Benjamín che pellquelehueingün ngüneduamlu ñi contupaeteu rume huesa dungu. 42 Fei lefmahuingün pu Israel che mu, amuingün huellin mapu meu.* Huelu pepi montutripalaingün hueichan mu. Cafei pu huentru tripalu ti huaria mu amulei ñi langümeteu engün. 43 Fei pu Israel che hualloñmafingün pu Benjamín che, afeluulaingün ñi inantucuniefiel engün. Langümfingün itrotripa Guibeá huaria mu, tripahue antü püle. 44 Laingün 18.000 Benjamín huentru. Com engün fütra hueichafengefuingün.
45 Pu Benjamín huentru huiñotuingün, fei lefmahuingün huellin mapu mu, Rimón pingechi fütra cura. Cafei fütraque rüpü mu, pu Israel che langümfingün* 5.000 Benjamín che. Guidom mapu mu puhuingün ñi inantucuniefiel, femngechi langümfingün caquelu 2.000 huentru. 46 Feichi antü langümngei fentren Benjamín che, com tüfa ta 25.000 huentru yenielu fütra cuchillo. Com engün fütra hueichafengefuingün. 47 Huelu 600 huentru amutuingün huellin mapu mu, Rimón pingechi fütra cura. Meli cüyen mülenagingün Rimón pingechi fütra cura.
48 Pu Israel huentru lefcontufingün pu Benjamín che. Fei fütra cuchillo mu langümfingün com pu mülelu huaria mu, pu che, pu culliñ ca com tati mülehuelu. Cafei lüpümtucufingün com tati huaria mülelu cheu tañi rupan engün.
21 Fei Mizpá huaria mu pu Israel huentru feipicünuingün:* “Inei no rume hul-layai tañi ñahue ñi niehual quiñe Benjamín huentru engu”. 2 Feimu pu Israel che amui Betel huaria, fei anüpuingün Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. Punmanagi tañi huirarcülen engün ca ngümacahuingün fente tañi hueñancülen. 3 Ca feipingün: “Ahuem Chau Jehová, pu Israel che ñi Ngünechen, ¿chemu rupai tüfachi dungu Israel mu? Fachantü, ¿chumngelu* ngelai quiñe troquiñche Israel mu?”. 4 Rupalu ti antü, pu che pulihuen huitraingün ca deumaingün quiñe altar üyeu, femngechi ñi hulal chalintucun* quiñentrür ingequelu ca lüpümngeelchi chalintucun.
5 Fei hula pu Israel che feipingün: “Com Israel ñi troquiñche mu, ¿inei amulai ñi trahual iñchiñ mu Chau Jehová ñi adquiñ meu?”. Fei engün deu feipicünuingün tüfachi dungu: tati amunolu Mizpá huaria mu ñi trahuluhual Chau Jehová ñi adquiñ mu mülei ñi layal. 6 Pu Israel che cutranpiuqueyefingün tañi peñi Benjamín, chem tañi rupan engün. Fei feipihuingün: “Fachantü ngehuetulai quiñe troquiñche Israel mu. 7 ¿Cheu entulelafiyiñ domo pu mülehuechi Benjamín che? Iñchiñ Chau Jehová ñi üi mu feipicünuiñ: hul-layaiñ taiñ ñahue ñi niehual pu Benjamín che engün”.
8 Ca ramtuingün: “Israel ñi troquiñche mu, ¿inei am mülelai Jehová ñi adquiñ mu Mizpá huaria?”. Fei cheu tañi trahuluhun engün* tolto ruca mu,* pengequelai pu Jabés-Galaad che. 9 Feichi raquingelu pu che, ngüneduamingün ñi mülenon pu Jabés-Galaad che. 10 Feimu pu Israel che* huercüingün 12.000 huentru doi nehuen-ngelu. Feipifingün tüfachi huercün dungu: “Amumün, fei fütra cuchillo mu langümafimün pu Jabés-Galaad che, cafei pu domo ca pu pichiqueche. 11 Tüfa ta femaimün: mülei tamün langümafiel* com pu huentru, cafei com pu domo cudumuulu quiñe huentru engu”. 12 Huelu pu Jabés-Galaad che mu, pengei 400 üllchaque domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu. Feimu yefingün cheu ñi mülen ñi tolto ruca engün Siló huaria Canaán mapu meu.
13 Fei hula pu Israel che feipifalfingün quiñe dungu pu Benjamín che mülelu Rimón pingechi fütra cura mu. Feipifalfingün ñi cüme yeucüleal engün. 14 Feimu pu Benjamín huentru huiñotuingün. Ca tati pu Israel che elufingün pu domo langümngenolu, Jabés-Galaad huaria mu cüpalu. Huelu ngelafui fentren domo ñi elungeal com engün. 15 Feimu pu Israel che cutranpiuqueyefingün Benjamín tañi troquiñche, chem tañi rupan engün. Chau Jehová hudamfi tüfachi troquiñche ta com caquelu troquiñche Israel mu. 16 Pu Israel loncolelu ramtuingün: “¿Cheu entuaiñ domo taiñ eluafiel pu huentru petu nienolu? Pu domo Benjamín tañi troquiñche mu com langümngei”. 17 Huiñoldungulelngei engün:* “Pu mongetripalu Benjamín tañi troquiñche mu mülei ñi nieal tañi mapu, femngechi ñamlayai quiñe troquiñche Israel mu. 18 Huelu pu Israel che feipicünuingün: ‘Malisiangepe tati elufilu quiñe domo pu Benjamín huentru’. Feimu iñchiñ pepi hul-laiñ taiñ ñahue, fei ñi niehual pu Benjamín che engün”.
19 Feimu feipingün: “¡Allcütumün! Fill tripantu femngei quiñe fiesta Chau Jehová ngealu Siló huaria mu. Tüfa picun püle* Betel huaria mülei, tripahue antü püle ti fütra rüpü tripalu Betel ca puhualu Siquem huaria mu. Huaihuen püle* mülei Leboná mapu”. 20 Feimu tüfachi dungu feipingei pu Benjamín huentru: “Amumün, fei lloftuleaimün* cheu ñi mülen anüm ofad. 21 Fei pefilmün Siló mülechi üllchaque domo* tripalu ñi failayal, anüm ofad mu tripayaimün. Caque quisuque eimün yetufimün quiñe üllcha domo tañi nieafiel. Fei hula huiñotuaimün Benjamín ñi mapu mu. 22 Huelu pu üllcha domo ñi pu chau cam tañi pu lamngen cüpale ñi nütramcayal tañi rupan, feipiafiyiñ: ‘Ti hueichan* ñi duam mu, iñchiñ pepi elulafiyiñ quiñe domo tañi nieafiel com engün. Cafei eimün pepi elulafimün quiñe domo, femngechi tamün rulpacünunoafiel tamün feipicünun. Feimu cutranpiuqueyemuaiñ iñchiñ, fei ñi cümelcaleal pu Benjamín che’”.
23 Feimu pu Benjamín huentru femingün com tañi feipingeel. Caque quisuque engün yefi quiñe domo failamequelu, femngechi tañi nieafiel. Fei hula huiñotuingün ñi mapu tañi ngen-ngeel, huiño deumatuingün ti pu huaria ca fei mu mülenagingün.
24 Feica müten pu Israel che huall püle amuingün. Quisuque engün amui tañi troquiñche ca tañi familia mu. Üye mu tripaingün, fei caque quisuque engün amui ti mapu tañi ngen-ngeel.
25 Feichi antü mu ngelafui lonco ülmen Israel mu. Caque quisuque engün femingün chem tañi cümelu ñi troquifiel.*
Cam: “Quehuayafiel”.
Cam: “Lloudungui”.
Cam: “Deu hultucun”.
Cam: “Fütra rume changüll cuhu”.
Cam: “Fütra rume changüll namun”.
Cam: “Ngümituquei”.
Cam: “Laf mapu”. Feita mu mülei pichique huincul.
Ca feipiafui chi: “Cultraftufi, litraftufi ti burro cheu püralelu”.
Cam: “Regalo”.
Cam: “Négueb mapu”.
Tüfachi üi cüpa feipi “trayenco”.
Tüfa Jericó huaria.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Tüfachi üi cüpa feipi “hultucungelu ñi apümcangeal”.
Cam: “Quechanentulafingün”.
Cam: “Carro”.
Cam: “Chincül”.
Hebreo quehun feipilei: “Carretela pañillhuengelu, hierrongelu”.
Cam: “Quechanentufi”.
Cam: “Quechanentulafingün”.
Hebreo quehun mu feipi piuqueyechen ca fürenechen afquenolu. Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Cam: “Eluñmafingün”.
Cam: “Pu hitita”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Fülümtucufingün, obligafingün”.
Cam: “Quechanentulafingün”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Quechanentulafi”.
Cam: “Huitrunco, huidco”.
Cam: “Cuyalltufiel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “altar”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Quechanentulayafiñ”.
Tüfachi üi cüpa feipi “pu ngümafe”.
Cam: “Füchotun, mañumtun”.
Cam: “Norte püle”.
Cam: “Poyefingün”.
Cam: “Imagen”. Diccionario mu ngüneduamnge “adentun”.
Cam: “Lloyünagingün”.
Cam: “Lladcülcafingün”.
Cam: “Lladcütufi”.
Cam: “Eluñmafi engün”. Hebreo quehun feipilei: “Fendefi engün”.
Cam: “Montuñmayaeteu”.
Cam: “Ñihua domo reque”.
Hebreo quehun feipilei: “Coningün pod cudumuhun mu tañi pu dios engün”.
Cam: “Hueñancütufi”.
Cam: “Amulei ñi auca chengen engün”.
Cam: “Lladcütufi”.
Cam: “Quechanentulayafiñ”.
Cam: “Quechanentufemlafi”.
Cam: “Eluñmafi”.
Cam: “Quehuan”.
Cam: “Conhue püle Hamat huaria mu”.
Cam: “Pu hitita”.
Cam: “Conümpahuelafingün, tuculpahuelafingün”.
Cam: “Imagen”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Cam: “Lladcütufi”.
Hebreo quehun feipilei: “Fendefi”.
Hebreo quehun feipilei: “Aram-Naharaim”.
Hebreo quehun feipilei: “Aram”.
Cam: “Mülefui cüme felen”.
Tüfa Jericó huaria.
Cam: “Zurdongefui”.
Hebreo quehun feipilei: “1 codo”. Quiñe pichi tuuchi codo peno. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Llumulechi dungu”.
Cam: “Dunguquilmün”.
Tüfa ta quiñe füshcü pieza.
Cam: “Püllecontueyu”.
Cam: “Huinultripai”.
Hebreo quehun feipilei: “Tranalelu mapu meu”.
Cam: “Mülefui cüme felen”.
Hebreo quehun feipilei: “Fendefi engün”.
Cam: “Quehuafe”.
Cam: “Haróset mülechi fillque troquiñche, Haróset-Ha-Goyim”.
Cam: “Carro”.
Cam: “Chincül”.
Hebreo quehun feipilei: “Carretela pañillhuengelu, hierrongelu”.
Cam: “Ngütrümfalfi”.
Cam: “Feipifinge tami pu huentru ñi amual”.
Cam: “Hudahui”.
Cam: “Carpa ruca”.
Hebreo quehun feipilei: “Carretela pañillhuengelu”.
Hebreo quehun feipilei: “Mülefui tüngün, cüme felen”.
Cam: “Cuntra, trongtrong”.
Cam: “Pülleconpale”.
Cam: “Quehuafe”.
Pu che femngechi femlu eldungucünulelfi chi ta Jehová chem ñi chumal.
Cam: “Dungulafiñ musica”.
Cam: “Nüyüni”.
Cam: “Huitrunagi ti co”.
Ca feipiafui chi: “Nüyüi”.
Ca feipiafui chi: “Nüyüi”.
Cam: “Ñamnagingün”.
Cam: “Lanza”.
Cam: “Hufco, pozoco”.
Cam: “Nepenge”.
Ca feipiafui chi: “Pu che nielu fillque chemcün tañi huirintucual”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Illamcai tañi mongen”.
Cam: “Lladcülen”
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Rulpaduami”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Carro”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Mülefui cüme felen”.
Cam: “Llumuhual”. Ca feipiafui chi: “Elquetranhue rüngan mapu mülelu”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Quehuayafiel”.
Cam: “Chori, saltamonte”.
Hebreo quehun feipilei: “Ngelai tamün yamnieafiel, respetanieafiel”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Hebreo quehun fepilei: “Tañi huaranca che, mil che”.
Hebreo quehun feipilei: “1 efá”. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Chaihue”.
Cam: “Rüfngechi Ngünechen ñi cüme püllü”. Diccionario mu ngüneduamnge “rüfngechi Ngünechen”.
Cam: “Huitrufinge”.
Cam: “Inüfcünui, ünifcünui”.
Hebreo quehun feipilei: “Peniehuiyu ange mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Nienge tüngün, cüme felenge”.
Tüfachi üi cüpa feipi “Jehová tüngcülei”.
Hebreo quehun feipilei: “Ti epungechi toro”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Cam: “Füchotun, mañumtun reque”.
Cam: “Ngütrümfi”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Tüfachi üi cüpa feipi “Baal quisutu dunguñpe (quehuape)”.
Hebreo quehun feipilei: “Tacufi reque ta Gedeón”.
Tüfachi cal ufisa hue quediñngei.
Cam: “Mülfen”.
Cam: “Lladcütulayaen”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Norte püle”.
Cam: “Lloyünaglu”.
Hebreo quehun feipilei: “Nehuencontuai tami cuhu”.
Cam: “Chori, saltamonte”.
Cam: “Cebada cofque”.
Cam: “Quehuafe”.
Hebreo quehun feipilei: “Ellaconlu ñi llihuatuleal rangipun mu”. Tüfa ta mari hora peno pun meu puulu doi epu hora rangipun.
Cam: “Uhuamtuquelu”.
Cam: “Quehuameafiel”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lladcütufingün”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Doi cümei üñiftual Efraín ñi sofrachi cosecha mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Tüfachi dungu feipilu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungufi”.
Cam: “Huayun, püllin mu”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Cam: “Lloudungueyu”.
Hebreo quehun feipilei: “Tüngcülen huiñotuli”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Huayun, püllin mu”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Chumngei ti huentru, femngechi nehuen-ngei”.
Cam: “Anillo”.
Cam: “Yiu meu”.
Cam: “Milla”.
Cam: “Inüfcünufingün, ünifcünufingün”.
Hebreo quehun feipilei: “1.700 siclo”. Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Morado cal tacun”.
Hebreo quehun feipilei: “Efod”. Tüfa trüri ta quiñe delantal. Tacuquei rücu püle ca füri püle. Diccionario mu ngüneduamnge “efod”.
Cam: “Cüri domo reque femingün, üyeu poyefingün ti falin tacun”.
Cam: “Imagen reque”.
Hebreo quehun feipilei: “Norümlaingün ñi lonco”.
Cam: “Mülefui cüme felen”.
Tüfa ta Gedeón. Ngüneduamnge Jue 6:32.
Cam: “Concubina”. Diccionario mu ngüneduamnge “concubina”.
Cam: “Ñihuaingün coilaque dios engün”.
Cam: “Conümpahuelafingün, tuculpahuelafingün”.
Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Ca feipiafui chi: “Pu ngen mapu”.
Hebreo quehun feipilei: “Tamün foro ca tamün fün cuerpo, calül”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi piuque engün eluhui ñi inayafiel”.
Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Ngünam huentru”.
Cam: “Llumuhui”.
Cam: “Femhuelayan tañi cüdau”.
Cam: “Chacai, huayun, püllin”.
Cam: “Chücütual, ñücümtual”.
Cam: “Sombra”.
Hebreo quehun feipi néfesh. Diccionario mu ngüneduamnge “mongen”.
Cam: “Principe troquihui Israel mu”.
Cam: “Huitruelchi mollfüñ”.
Hebreo quehun mu feipilei: “Tañi dios ñi ruca”.
Cam: “Pütocoal”.
Tüfa ta Zebul chi, Siquem tañi quelluqueteu.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Quechanentuafiñ”.
Cam: “Quehuayal”.
Cam: “Lladcüi”.
Cam: “Ngüneduamaimün”.
Cam: “Quechanentufi”.
Cam: “Chücütual, ñücümtual”.
Tüfa Baal-Berit ca pingefui.
Cam: “Chamida”.
Cam: “Chamida”.
Cam: “Chücütun, ñücümtun”.
Cam: “Mil”.
Cam: “Anümi ñi tolto ruca, carpa ruca”.
Cam: “Pülleconpulu”.
Tüfachi cura huente cudi cura pünengequefui ñi rüngümquetranal.
Cam: “Ngütrümfi”.
Hebreo quehun feipilei: “Quisu tañi lonco mu”.
Cam: “Imagen”.
Cam: “Siria”.
Cam: “Hudatripaingün”.
Cam: “Lladcütufi”.
Hebreo quehun feipilei: “Fendefi engün”.
Cam: “Quehuameafiel”.
Cam: “Yafcaiñ”.
Cam: “Yafcaiñ”.
Cam: “Tüngcülehuelai”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Ñihua domongefui”.
Cam: “Quechanentufingün”.
Cam: “Ngünam huentru”.
Cam: “Quehuameafiel”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungulelfi”.
Cam: “Cüme feleaiñ”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Cam: “Eluñmamuiñ”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Quechanentufi”.
Cam: “Quechanentufi”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Yafcaconlan”.
Cam: “Elueli iñche tañi cuhu mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Huiñotuli hula tüngcülen mu”.
Cam: “Füchotun, mañumtun reque”. Cüpa feipiafui chi ñi cüdahuelafiel ta Chau Jehová müten fill antü.
Cam: “Huicürcai”.
Hebreo quehun feipilei: “Rume cutrantupiuquelen eimi tami duam mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Nülan tañi hun”.
Ca feipiafui chi: “Rupaingün picun püle, norte püle”.
Cam: “Lladcünquechi”.
Cam: “Quehuameafiel”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Iñche tañi cuhu mu elcünun tañi mongen”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Pütoconoal”.
Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.
Hebreo quehun feipilei: “Petu ñi mülen pütra cam anca meu”.
Cam: “Pütocolayaimi”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Lloudungufi”.
Cam: “Pütocoal”.
Cam: “Füchotun, mañumtun reque”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Chemu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “fün chalintucungelu”.
Cam: “Üicülechi cütral”.
Cam: “Lloyünagingu”.
Hebreo quehun feipilei: “Quiñe Filistea che ñi ñahue”.
Cam: “Chemu”.
Hebreo quehun feipilei: “Pu Filistea che circuncidalenolu”.
Hebreo quehun feipilei: “Cüme domo troquifiñ tañi adquiñ mu”.
Cam: “Hue trapial nielu tünai lonco”.
Cam: “Ñahuaucülen, huarülen”.
Cam: “Moshcon, mishqui”.
Cam: “Llumulechi dungu”.
Pu hebreo che füta cam tañi domo piquefi feichi che tañi nieafiel.
Cam: “Montuñmangeal”.
Cam: “Chemu”.
Ca feipiafui chi: “Petu ñi connon tañi pieza mu”.
Cam: “Lloudungufi engün”.
Cam: “Lladcülen”.
Cam: “Tañi pieza”.
Cam: “Eluñmalaeyu”.
Cam: “Lloudungungei engün”.
Cam: “Culngen”.
Cam: “Montuñmaeyu”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungui”.
Cam: “Trariafiel”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Traripayafiel”.
Cam: “Cuyalltumuchi”.
Cam: “Traltri”. Hebreo quehun feipilei: “Quiñe burro ñi trangatranga petu huengelelu”.
Cam: “Mil”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Mil”.
Tüfachi üi cüpa feipi “huechuñ huincul mülechi trangatranga”.
Cam: “Montual”.
Hebreo quehun feipilei: “Pu circuncidalenolu”.
Tüfachi üi cüpa feipi “ti mütrümquelu ñi pozoco, hufco”.
Cam: “Ñihua domo”.
Cam: “Huirüfnentufi”.
Cam: “Sechuhue”.
Cam: “Rulpaduamelfinge”.
Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Ngüneduamnierqueyu”.
Cam: “Püllepulu müten”.
Cam: “Llasu”.
Cam: “Nepei”.
Cam: “Fülümtucuniefi, obliganiefi”.
Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.
Hebreo quehun feipilei: “Petu ñi mülen pütra cam anca meu”.
Cam: “Ngütrümfalfi”.
Cam: “Nepei”.
Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.
Cam: “Imagen”.
Cam: “Conümpaen, tuculpaen”.
Cam: “Peltrifi, rütrefi”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Conümpaimi, tuculpaimi”.
Cam: “Montuñmangeimi”.
Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apéndice B14.
Cam: “Imagen”.
Cam: “Hierrongelu”.
Hebreo quehun feipilei: “Efod”. Diccionario mu ngüneduamnge “efod”.
Cam: “Ti familia ñi pu dios”. Hebreo quehun feipilei: “Terafim”.
Cam: “Tati cümelu quisu tañi adquiñ mu”.
Mülequefui chi Belén huaria Judá mapu mu.
Cam: “Lloudungui”.
Hebreo quehun feipilei: “Chau”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Deyüconquelafuingün”.
Cam: “Lloudunguingün”.
Cam: “Quehuameafiyiñ”.
Cam: “Carpa ruca”.
Tüfachi üi cüpa feipi “Dan ñi tolto ruca”.
Hebreo quehun feipilei: “Efod”. Diccionario mu ngüneduamnge “efod”.
Cam: “Ti familia ñi pu dios”. Hebreo quehun feipilei: “Terafim”.
Cam: “Imagen”.
Cam: “Hierrongelu”.
Hebreo quehun feipilei: “Cuhu mu tacucünunge tami hun”.
Hebreo quehun feipilei: “Chau”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Montuñmamun”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Lloudungufingün”.
Cam: “Lladcülechi huentru”.
Cam: “Deyüconquelafui”.
Cam: “Quechanentungeel engün”.
Cam: “Concubina”. Diccionario mu ngüneduamnge “concubina”.
Cam: “Camapulechi lof”.
Cam: “Pütocoingün”.
Cam: “Culngen”.
Cam: “Tami nehuencontual tami piuque”.
Cam: “Pütocoingu”.
Cam: “Cüme duamcülepe tami piuque”.
Cam: “Tami nehuencontual tami piuque”.
Hebreo quehun feipilei: “Tolto ruca, carpa ruca”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Camapulechi lof”.
Ca feipiafui chi: “Iñche cüdauquen Jehová ñi ruca mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Nieaimi tüngün, cüme felen”.
Cam: “Pütocoal”.
Hebreo quehun mu, tüfa feipilei quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Cam: “Cuchillo langümculliñquelu”.
Cam: Calül”.
Hebreo quehun feipilei: “Com ti trahunche”.
Hebreo quehun feipilei: “Quiñe huentru reque”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Ca feipiafui chi: “Pu ngen mapu”.
Cam: “Calül”.
Hebreo quehun feipilei: “Quiñe huentru reque”.
Cam: “Carpa ruca”.
Cam: “Suerteñmayafiyiñ”.
Cam: “Quehuameafi”.
Cam: “Mil”.
Hebreo quehun feipilei: “Quiñe huentru reque”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Zurdongeingün”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “ngüñüluhual”.
Cam: “Füchotun, mañumtun”.
Cam: “Chalintucun ñi cümelcaucüleal Chau Dios engu”. Diccionario mu ngüneduamnge “chalintucun quiñentrür ingequelu”.
Hebreo quehun feipilei: “Huitralefui”.
Cam: “Lloudungueyu”.
Cam: “Hudanentufi engün”.
Cam: “Hudanentuafiyiñ engün”.
Cam: “Ngüneduamcülelu”.
Cam: “Llumcülen”.
Cam: “Pitrun”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Hebreo quehun feipilei: “Quintufingün”.
Cam: “Cuyalltuingün”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Füchotun, mañumtun”.
Cam: “Cheu ñi mülefel ti trahunche”.
Cam: “Carpa ruca mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Ti trahunche”.
Cam: “Apümcayafiel”.
Cam: “Lloudungulelngei engün”.
Cam: “Norte püle”.
Cam: “Sur püle”.
Cam: “Ngüneduamaimün”.
Hebreo quehun feipilei: “Pu ñahue”.
Cam: “Quehuan”.
Cam: “Tati cümelu quisu tañi adquiñ mu”.