Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • nwt 2 Reyes 1:1-25:30
  • 2 Reyes

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • 2 Reyes
  • Hue Mapu ñi Biblia
Hue Mapu ñi Biblia
2 Reyes

2 REYES

PU LONCO ÜLMEN ÑI EPUNGECHI LIFRU

1 Deu lalu Acab, pu Moab che caiñetufingün pu Israel che.

2 Feichi mu, huente tañi ruca mu* Ocozías tranconi quiñe ventana mu nielu reja ca allfülehuei. Tüfachi dungu rupai Samaria huaria mu. Ocozías huercüi huerquen ca feipifi: “Amumün, ramtuafimün ta Baal-Zebub, Ecrón ñi dios. Femngechi quiman ñi tremotual* tüfachi allfen mu”. 3 Huelu Chau Jehová ñi cüme püllü feipifi ta Elías,* tati Tisbe che: “Samaria ñi lonco ülmen huercüi ta huerquen, fei amunge, trafmeafimi pu huerquen ca feipifinge: ‘¿Ngelai Dios Israel mu? ¿Chumal ramtumeafimün ta Baal-Zebub, Ecrón ñi dios? 4 Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Huitralayaimi tami ngütantu mu,* cheu tami cudulen. Rüfcünu mai layaimi”’”. Fei hula Elías amutui.

5 Huiñotulu pu huerquen, feica müten Ocozías ramtufi: “¿Chumngelu* huiñotuimün?”. 6 Quisu engün huiñoldungueyu:* “Quiñe huentru trafyepaeiñmu ca feipieiñmu: ‘Amumün, huiñotumün tati lonco ülmen tamün huercüeteu ca feipiafimün: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘¿Ngelai Dios Israel mu? ¿Chumal ramtumeafimün ta Baal-Zebub, Ecrón ñi dios? Felei llemai, huitralayaimi tami ngütantu mu, cheu tami cudulen. Rüfcünu mai layaimi’”’”. 7 Allcülu tüfa, Ocozías ramtui: “¿Chem ad nierquei ti huentru tamün trafyepaeteu ca tamün feipieteu tüfachi dungu?”. 8 Fei engün huiñoldungueyu:* “Tüfa ta quiñe huentru, tucutuucülei quiñe tacun cal culliñ nielu ca tucuniei quiñe trülque trarihue”. Feica müten ti lonco ülmen feipi: “Elías tati, feiti Tisbe che”.

9 Ti lonco ülmen huercüi quiñe loncolelu 50 hueichafe mu* ca compañeyu 50 hueichafe ñi quintumeafiel ta Elías. Fei püralu, pefi ta Elías anülelu huechuñ huincul mu ca feipifi: “Chau Ngünechen ñi huerquen,* ti lonco ülmen feipi: ‘Nagnge ca cüpange’”. 10 Elías feipifi tati loncolelu 50 hueichafe mu: “Chau Dios ñi huerquen-ngeli, huenu mu nagpe cütral ca lüpümaimu eimi ca tami 50 hueichafe”. Fei huenu mu nagi cütral ca lüpümfi tüfachi huentru ca tañi 50 hueichafe.

11 Feimu ti lonco ülmen huercüi cangelu loncolelu 50 hueichafe mu ca compañeyu 50 hueichafe. Tüfa amui ca feipifi: “Chau Ngünechen ñi huerquen, tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: ‘Nagnge ca matu cüpange’”. 12 Huelu Elías feipifi engün: “Chau Dios ñi huerquen-ngeli, huenu mu nagpe cütral ca lüpümaimu eimi ca tami 50 hueichafe”. Fei huenu mu nagi Chau Dios ñi cütral ca lüpümfi tüfachi huentru ca tañi 50 hueichafe.

13 Feimu ti lonco ülmen huercüi cangelu loncolelu 50 hueichafe mu ca compañeyu 50 hueichafe. Huelu tüfachi loncolelu 50 hueichafe mu pürai, fei lucutunagi Elías ñi adquiñ mu, eluhui ñi llellipufiel ca feipifi: “Chau Ngünechen ñi huerquen, llellipueyu, eimi tami adquiñ mu falin-ngepe tañi mongen ca tüfachi 50 huentru ñi mongen, eimi tami cüdaufengelu. 14 Deu nagi cütral huenu mu ca lüpümfi ti cangelu epu loncolelu 50 hueichafe mu ca tañi troquiñ 50 huentrungelu. Huelu llellipueyu, eimi tami adquiñ mu falin-ngepe tañi mongen”.

15 Fei hula Chau Jehová ñi cüme püllü feipifi ta Elías: “Amunge, compañafimi ca llicalayafimi”. Feimu Elías huitrapürai ca compañfi ti huentru ñi pemeafiel ti lonco ülmen. 16 Elías feipifi tati lonco ülmen: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Eimi huercüfimi huentru ñi ramtumeafiel ta Baal-Zebub, Ecrón ñi dios. ¿Ngelai Dios Israel mu? ¿Chumngelu* ramtulafimi?* Feimu llemai, huitralayaimi tami ngütantu mu, cheu tami cudulen. Rüfcünu mai layaimi’”. 17 Feimu lai Ocozías, chumngechi ñi feipin Elías Chau Jehová ñi pin mu. Ocozías nielafui quiñe yall no rume,* feimu Jehoram* hue lonco ülmen-ngetui. Feichi mu Jehosafat ñi fotüm, Jehoram pingelu, yeniefui 2 tripantu ñi lonco ülmencülen Judá mu.

18 Caquelu dungu ñi rupan Ocozías ca tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen.

2 Chau Jehová petu ñi yenofiel ta Elías huenu meu* quiñe rume fütra cürüf mu, Elías tripai Eliseo engu Guilgal mu. 2 Elías feipifi ta Eliseo: “Füreneen, fau mülenagnge. Chau Jehová huercüeneu ñi amual Betel mu”. Huelu Eliseo feipieyu: “Eimi ca Chau Jehová ñi adquiñ mu rüf feipicünuayu, iñche quisucünulayayu”. Feimu Betel mu amuingu. 3 Fei Betel mu pu fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen* trafmefingün ta Eliseo ca ramtufingün: “Fachantü Chau Jehová yeafi tami ñidol ca quimeltuhuelayaimu tami quimelfe, ¿quimimi tüfa?”. Eliseo feipi: “Mai, deu quimnien. Nütramcalayaimün tüfa”.

4 Fei hula Elías feipifi: “Eliseo, füreneen, fau mülenagnge. Chau Jehová huercüeneu ta Jericó huaria”. Huelu quisu feipieyu: “Eimi ca Chau Jehová ñi adquiñ mu rüf feipicünuayu, iñche quisucünulayayu”. Fei puhuingu Jericó huaria. 5 Jericó huaria mu mülerquefui pu fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen, tüfa engün fülcontufi* ta Eliseo ca ramtufi: “Fachantü Chau Jehová yeafi tami ñidol ca quimeltuhuelayaimu tami quimelfe, ¿quimimi tüfa?”. Eliseo feipi: “Mai, quimün. Nütramcalayaimün tüfa”.

6 Fei hula Elías feipifi ta Eliseo: “Chau Jehová huercüeneu Jordán leufü mu, feimu füreneen, fau mülenagnge”. Huelu Eliseo feipi: “Eimi ca Chau Jehová ñi adquiñ mu, rüf feipicünuayu, iñche quisucünulayayu”. Fei trür trecacünuhuingu. 7 Ca compañnieyu 50 fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Doi üye püle adquintulerqueingün petu ñi huitralen Elías engu Eliseo inaltu Jordán leufü mu. 8 Fei Elías müchamcünui* tañi tacun ca cupaftucufi ti co, fei man püle ca huele püle hudai ti co. Feimu trür rumeingu anquen mapu mu.

9 Rumelu hula, Elías feipifi ta Eliseo: “Petu ñi huichungenon eimi mu, ¿chem ayünieimi ñi femal eimi mu?”. Eliseo feipi: “Füreneen, ¿eluafen epu rupa* ti nehuen tami elueteu Chau Ngünechen?”. 10 Elías huiñoldungui:* “Feipimi quiñe cüdaungechi dungu. Peeli petu ñi huichungen eimi mu, llohuaimi tami feipifiel. Huelu penoeli, lloulayaimi”.

11 Petu trecalelu ca nütramcalu engu, catrürupai quiñe cütral carretela* ca cütral cahuellu, fei huichurumeeyu. Fei rume fütra cürüf mu, Elías pürai huenu mu.* 12 Eliseo adquintulerquei ca huirari: “¡Chau! ¡Chau! ¡Israel ñi carretela ca tañi pu püracahuellulelu!”. Pehuenofilu, nüi ca huichafcai* ñi tacun. 13 Fei hula nüi Elías ñi tacun ütrüfnaglu ca huiñotui ina Jordán leufü mu. 14 Fei hula Elías ñi tacun ütrüfnaglu, Eliseo cupaftucufi ti co ca feipi: “¿Cheu mülei Chau Jehová, Elías ñi Chau Ngünechen?”. Eliseo cupaftucufilu, huele püle ca man püle hudai ti co, fei rumei ti leufü.

15 Doi üye püle adquintulerquei pu fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen Jericó mu tuulu, tüfa engün feipingün: “Elías niefui Chau Ngünechen ñi nehuen, huelu feula Eliseo nietui”. Feimu trafmefingün ca pochongnagingün* mapu mu Eliseo ñi adquiñ mu. 16 Feipifingün: “Fau quiñentrür tañi pu cüdaufe mu, mülei 50 huentru nehuen-ngelu. Füreneen, eluafimi engün ñi quintuafiel tami ñidol. ¿Chau Jehová ñi nehuen* huitrañpürampefi cam ütrüfentupefi mai quiñe mahuida cam quiñe laf mapu meu?”. Huelu Eliseo feipi: “Huercülayafimün”. 17 Huelu tüfa engün müchaique feipifingün ti dungu, feimu Eliseo huesa duami ca feipifi engün: “Huercüafimün”. Fei engün huercüfingün tati 50 huentru, cüla antü quintuyahulfingün ta Elías, huelu pelafingün. 18 Huiñotulu engün cheu ñi mülen Eliseo Jericó huaria mu, fei feipifi engün: “Iñche feipihuiyiñ tamün amunoal, ¿felelai?”.

19 Rupalu ta antü, pu huentru mülelu huaria mu feipifingün ta Eliseo: “Ñidol, chumngechi ngüneduamimi, cümei cheu ñi mülen ti huaria, huelu cümelai ti co ca ti mapu hulquelai ñi fün”. 20 Feimu Eliseo feipi: “Cüpalelmuchi quiñe pichi hue tazon ca tuculelafimün chadi”. Fei cüpalelngei. 21 Fei hula amui hufco meu,* tucui ti chadi ca feipi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Liftucünufiñ tüfachi co. Tüfachi co ñi duam mu, inei no rume lalayai ca pu domo pepi niepüñeñquelan pilayai.* 22 Fei ti co liftucünungei feichi mu ta fantepu mu, chumngechi ñi feipin Eliseo.

23 Tiye mu tripai, fei amui Betel huaria mu. Petu amulelu rüpü mu, tripai quiñeque pichiqueche huaria mu. Ayentufingün ta Eliseo, ca feipifingün: “¡Eimi nienolu cal lonco,* amutunge! ¡Eimi nienolu cal lonco, amutunge!”. 24 Af meu Eliseo huiñoquintui, pefi ca malisiafi engün Chau Jehová ñi üi mu. Fei triparumei epu osa mahuida mu ca langümfi 42 tüfachi pu pichiqueche. 25 Üye mu amulei ñi trecalen, fei puhui Carmelo mahuida mu, fei hula huiñotui Samaria huaria mu.

3 Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 18 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Jehoram, Acab ñi fotüm, Samaria huaria mu lonco ülmen-ngerpui Israel mu, 12 tripantu ngünenierpui. 2 Huesa femquei Chau Jehová ñi adquiñ mu, huelu tañi femün trürlai chumngechi femi tañi chau ca tañi ñuque. Jehoram entui Baal ñi huitracünuelchi cura poyengequelu ñi deumael tañi chau. 3 Cafei inafi Jeroboán ñi culpan dungu,* Nebat ñi fotüm. Feichi dungu mu Jeroboán elufi pu Israel che ñi culpayal. Jehoram quiñepülecünulai tañi culpan dungu.

4 Fei Mesá, Moab ñi lonco ülmen, yallümquei* ufisa ca culliquefi impuesto Israel ñi lonco ülmen, eluquefui 100 mil cordero ca 100 mil caniru* quediñngenolu. 5 Lalu müten Acab, Moab ñi lonco ülmen caiñetufi Israel ñi lonco ülmen. 6 Feichi antü ti lonco ülmen Jehoram tripai Samaria mu ca trahulfi com pu Israel hueichafe.* 7 Cafei feipifalfi ta Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, tüfachi dungu: “Moab ñi lonco ülmen caiñetueneu. ¿Eimi compañafen ñi hueichayafiel pu Moab che?”. Fei huiñoldungui:* “Amuan. Iñche compañayu, ca amuai tañi pu che ca tañi pu cahuellu”. 8 Ca ramtui: “¿Chem rüpü mu amuaiñ?”. Huiñoldungulelngei:* “Ti rüpü amulelu Edom ñi huellin mapu mu”.*

9 Israel, Judá ca Edom ñi lonco ülmen quiñentrür tripaingün. Regle antü amulelu engün, niehuelai co pu ñomque culliñ ca pu hueichafe tañi compañnieteu engün. 10 Israel ñi lonco ülmen feipi: “¡Müna huesa! ¡Chau Jehová trahuleiñmu iñchiñ, cüla lonco ülmen, re taiñ hultucuaeteu pu Moab che ñi cuhu mu!”. 11 Jehosafat ramtui: “¿Fau mülepelai quiñe huentru Chau Jehová ñi huerquen-ngelu? Feichi huentru meu ramtuafiyiñ ta Chau Jehová”. Quiñe huentru cüdahuelfilu Israel ñi lonco ülmen feipi: “Eliseo ta mülei, tüfa Safat ñi fotüm, tati hutrulelfilu co* Elías ñi cuhu”.* 12 Jehosafat feipi: “Feichi huentru feipiaiñmu Chau Jehová ñi dungun”. Feimu Israel ñi lonco ülmen, cafei Jehosafat ca Edom ñi lonco ülmen pemefingün ta Eliseo.

13 Eliseo feipifi Israel ñi lonco ülmen: “Iñche chumconpalan* eimi mu. Ramtumeafimi tami chau ñi pu huerquen ca tami ñuque ñi pu huerquen”. Huelu Israel ñi lonco ülmen feipieyu: “Chau Jehová trahuleiñmu iñchiñ, cüla lonco ülmen, taiñ hultucuaeteu pu Moab che ñi cuhu mu, feimu femlayan tami feipin”. 14 Fei hula Eliseo feipi: “Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, iñche tañi serfiquefiel,* rüf feipicünueyu: iñche duamtuniefiñ Judá ñi lonco ülmen Jehosafat pingelu. Femnofuli, iñche pelayafeyu ca ngüneduamlayafeyu rume. 15 Feula cüpalelmuchi quiñe che dungulquefilu ti arpa”.* Ti che dungulfilu müten ti arpa, Chau Jehová ñi nehuen* puhui Eliseo mu. 16 Fei feipi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Tüfachi laf mapu mu deumayaimün fentren canal. 17 Tüfachi dungu feipi Chau Jehová: “Eimün pelayaimün cürüf ca mahun no rume, huelu tüfachi laf mapu apoleai co meu ca tüfa mu pütocoaimün. Eimün, tamün ñomque culliñ ca tamün caquelu culliñ pütocoai”’. 18 Huelu tüfachi dungu cüdaungelai ñi femngeal Chau Jehová ñi adquiñ mu. Chau Ngünechen ca hultucuai pu Moab che eimün tamün cuhu mu. 19 Teifücayafimün com ti huaria nielu fütra cura malal* ca com falin huaria. Catrüaimün com cümeque anümca. Tacuaimün com tati hufco* ca ütrüftucuaimün cura com cümeque mapu mu ñi hulnoal tañi fün”.

20 Pulihuen, puulu ti hora ñi hulngeal ti fün chalintucun* pulihuen mu, acurumei co Edom mu cüpalu, fei com ti mapu mangiñmai.

21 Com pu Moab che allcüntucuingün pu lonco ülmen tañi hueichapayaeteu. Feimu trahulfingün com pu huentru pepi yequelu hueichahue* ca mülenagingün cheu fentepuhui ti mapu. 22 Pulihuen huitralu engün, co meu pengei ti antü ñi huilüfün. Fei nometu püle pu Moab che peingün ñi quelülen ti co mollfüñ reque, 23 ca feipingün: “¡Mollfüñ tati! Quimfali pu lonco ülmen hueluquentu langümuhuingün fütra cuchillo mu. ¡Amuaiñ pu Moab che! ¡Müntuñmayafiyiñ* tañi nieel engün!”. 24 Puulu engün cheu ñi mülen pu Israel che, tüfa engün lefcontufingün pu Moab che, fei pu Moab che lefmahuingün. Pu Israel che conpuingün Moab mapu mu ca petu amulelu engün, langümfingün pu Moab che. 25 Teifücafingün pu huaria, cafei quisuque huentru ütrüftucui quiñe cura com cümeque mapu mu. Rume fentren cura ütrüftucungei. Tacuingün com tati hufco ca catrüingün com cümeque anümca. Af meu, re mülehuei Quir-Haréset ñi cura malal, feimu pu adümquefilu huitruhue hualloñmafingün* ti huaria ca lefcontufingün.

26 Moab ñi lonco ülmen quimtuculu ñi hueungeal ti hueichan, yetufi 700 huentru yenielu fütra cuchillo, fei ñi puhual cheu ñi mülen Edom ñi lonco ülmen, huelu topalaingün. 27 Fei hula nüfi tañi hunen fotüm, feiti hueluconafulu tañi chau ñi ngünenieal. Huente cura malal mu hulngei lüpümngeelchi chalintucun reque. Pu che* rume illcuingün* pu Israel che ñi duam mu, feimu hueichahuelafingün Moab ñi lonco ülmen ca huiñotuingün tañi mapu mu.

4 Quiñe fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen niefui quiñe domo, ti domo llellipumefi ta Eliseo: “Lai tami cüdaufe, iñche tañi füta. Eimi cüme quimnieimi tami cüdaufe rumel yamniefi* ta Chau Jehová. Feula acui quiñe huentru taiñ defequefiel, yeñmapaeneu tañi epu püñeñ esclavongeal”. 2 Fei Eliseo feipi: “¿Chem chumafun eimi tami duam mu? Feipien, ¿chem nieimi tami ruca mu?”. Ti domo huiñoldungui:* “Tami cüdaufe nielai chem no rume ruca mu. Quiñe metahue aceite müten nien”. 3 Eliseo ca feipi: “Tripange, feipiafimi tami pu carucatu ñi eluaeteu huellilechi metahue. Nierpuaimi tunte* tami pepilel. 4 Fei hula eimi ca tami pu püñeñ conpuaimün ruca mu ca cerrantucuafimün ti puerta. Apolfinge com tati metahue ca huichucünuaimi tati metahue apolelu”. 5 Fei ti domo amui.

Cerrantucuulu tañi pu püñeñ engün, tüfa engün rulpaleleyu tati metahue, fei ti ñuque apolfi aceite mu. 6 Apolelu tati metahue, ti domo feipifi tañi püñeñ: “Cüpalelen cangelu metahue”. Huelu ti püñeñ feipieyu: “Doi ngehuelai metahue”. Feichi mu müten afi ti aceite. 7 Fei hula ti domo conpui cheu ñi mülen Chau Ngünechen ñi huerquen ca quimelelfi ñi rupan. Eliseo feipi: “Amunge, fendemenge ti aceite. Culliaimi tami defen. Tati sofralu quelluaimu tamün mongeluhual eimi ca tami pu püñeñ”.

8 Quiñe antü Eliseo amui Sunem huaria mu, cheu ñi mülen quiñe falin domo. Ti domo müchaique feipifi ta Eliseo ñi imeal tañi ruca mu. Eliseo fill rupa miyaulu tiye mu imequefui feichi ruca mu. 9 Ti domo feipifi tañi füta: “Quimnien tüfachi huentru miyaupalu fau Chau Ngünechen ñi huerquen-ngei. 10 Füreneen, deumayayu quiñe pichi pieza huente ruca mu ca tiye mu elcünulelafiyu ti huentru quiñe ngütantu,* quiñe mesa, quiñe huancu ca quiñe candelabro.* Femngechi fill rupa miyaupale, mülenagai tüfa mu”.

11 Quiñe antü acui Eliseo, fei amui ti pieza huente ruca mu tañi cudupual. 12 Fei feipifi tañi cüdaufe Guehazí: “Cüpange piafimi ti Sunem domo”. Feimu feipifi ñi cüpayal. 13 Fei hula Eliseo feipifi ta Guehazí: “Füreneen, feipiafimi ti Sunem domo: ‘Nierpulaimi com tami duamnieel, fei tayu cuidayaeteu iñchiu. ¿Chumafuyu eimi tami füreneafiel? ¿Ayünieimi iñche ñi feipiafiel quiñe dungu ti lonco ülmen cam ti loncolechi hueichafe,* fei tami fürenengeal?’”. Huelu ti domo feipi: “Femlayaimi. Iñche cümelcalen, mülen tañi pu che iñchiñ”. 14 Feimu Eliseo ramtufi ta Guehazí: “¿Chem chumafuyu ti domo ñi duam mu?”. Fei huiñoldungui:* “Ti domo nielai püñeñ ca ñi füta deu füchai”. 15 Feica müten Eliseo feipi: “Cüpange piafimi”. Feimu Guehazí cüpange pifi, fei ti domo huitralehuei conhue püle. 16 Fei Eliseo feipieyu: “Ca tripantu tüfachi antü meu nierpuaimi quiñe pichiche, fei metanieafimi”. Huelu ti domo feipi: “¡Tañi ñidol, femlayai! Eimi ta Chau Ngünechen ñi huerquen, feimu coilatulaen, iñche eimi tami cüdaufengen”.

17 Huelu ti domo niepüñeñi, fei ca tripantu feichi antü püle choyüi ñi püñeñ, chumngechi ñi feipieteu Eliseo. 18 Ti pichi huentru tremi. Fei quiñe antü pemefi tañi chau quiñentrür mülelu tati pu cosechaquelu engün. 19 Fei feipifi tañi chau: “¡Tañi lonco! ¡Cutrani tañi lonco!”. Feimu ti chau feipifi tañi cüdaufe: “Yetufinge tañi ñuque mu”. 20 Feimu ti cüdaufe yetufi ti pichi huentru tañi ñuque mu. Rangiantülu hula ti pichi huentru anülefui huente tañi ñuque ñi chang mu, fei hula lai. 21 Fei ti domo pürai ca tucui ñi püñeñ ti ngütantu mu ñi nieel Chau Ngünechen ñi huerquen, cerrantucui ti puerta ca amutui. 22 Cafei mütrümfi* ñi füta ca feipifi: “Füreneen, huercülelen quiñe cüdaufe ca quiñe burro. Eluen tañi matu pemeafiel Chau Ngünechen ñi huerquen, fei hula huiñotuan”. 23 Huelu ñi füta feipieyu: “¿Chumal pemeafimi fachantü? Ngelai hue cüyen ca ürcütun antü* no rume”. Huelu ti domo feipi: “Huesa duamcülelayaimi. Com cümelcalei”. 24 Fei ti domo pepicai ñi burro ca feipifi tañi cüdaufe: “Matu amuaimi. Duamcülelayaimi iñche mu, feipieliyu, huitracünuunge”.

25 Ti domo pemefi Chau Ngünechen ñi huerquen Carmelo mahuida mu. Chau Ngünechen ñi huerquen pefilu müten ti domo doi üye püle, feipifi tañi cüdaufe Guehazí: “¡Adquintunge! Tiye mu mülei ti Sunem domo. 26 Füreneen, lefcülen trafmeafimi ca ramtuafimi: ‘¿Cümelcaleimi? ¿Cümelcalei tami füta? Ti pichi huentru cai, ¿cümelcalei?’”. Ti domo huiñoldungui:* “Com cümelcalei”. 27 Puulu ti domo cheu ñi mülen Chau Ngünechen ñi huerquen mahuida mu, feica müten nüñmafi tañi namun. Rupalu tüfa Guehazí fülconpui* ñi quiñepülecünuafiel, huelu Chau Ngünechen ñi huerquen feipieyu: “Chumlayafimi rume, rumeñma hueñancülei. Chau Jehová ellcaleneu* ñi rupan, feipilaeneu rume”. 28 Fei hula ti domo feipi: “Tañi ñidol, ¿eluen quiñe püñeñ pieyu mai? ¿Feipilaeyu nga ‘Coilatulaen ñi maneluhual’?”.

29 Feica müten Eliseo feipifi ta Guehazí: “Trarihue mu trarintucuaimi ñi tacun, nünge tañi retrü ca amutunge. Pelmi quiñe che, chalilayafimi. Chalingelmi, chem pilayaimi rume. Amutunge ca tucuaimi ñi retrü huente ti pichi huentru ñi ange püle. 30 Ti pichi huentru ñi ñuque feipi: “Eimi ca Chau Jehová ñi adquiñ mu, rüf feipicünuayu, eimi compañnoeli, iñche amutulayan”. Feimu Eliseo huitrapürai, fei compañfi ti domo. 31 Guehazí hune puhui, fei tucui ti retrü huente ti pichi huentru ñi ange mu, huelu allcüngelai chem no rume ca chumlai rume. Guehazí huiñotui cheu ñi mülen Eliseo ca feipifi: “Trepelai* ti pichi huentru”.

32 Eliseo conpulu ruca mu, tiye mu mülerquei ti pichi huentru, deu lai, fei cudulerquei tañi ngütantu mu. 33 Feimu conpui, cerrantucuhui ti pichi huentru engu ca llellipufi ta Chau Jehová. 34 Fei hula ngütantu mu cudui huente ti pichi huentru ñi cuerpo mu.* Tañi hun puhui huente ti pichi huentru ñi hun meu, tañi nge puhui huente quisu ñi nge mu ca tañi pülai cuhu puhui huente ti pichi huentru ñi pülai cuhu meu. Huinüfcülehuei* huente ti pichi huentru. Fei hula ti pichi huentru ñi cuerpo eñumtui. 35 Eliseo fill püle trecai ruca mu, huente ngütantu mu mülepui ca huiño huinüfcülehuei* huente ti pichi huentru mu. Regle rupa echihui ti pichi huentru, fei hula nülai tañi nge. 36 Eliseo mütrümfi ta Guehazí ca feipifi: “Cüpange piafimi ti Sunem domo”. Feimu mütrümngei ti domo ca conpui cheu ñi mülen Eliseo. Quisu feipieyu: “Huitrañpüramfinge tami pichi huentru”. 37 Ti domo conpui, trani tañi namun püle ca pochongnagi* Eliseo ñi adquiñ mu. Fei hula huitrañpüramfi ti pichi huentru ca tripai.

38 Eliseo huiñotulu Guilgal huaria mu, mülefui fütra filla mapu mu. Pu fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi huerquen anüleingün tañi adquiñ püle, fei Eliseo feipifi tañi cüdaufe: “Cütral mu anüntucunge ti fütra challa ca corüaimi ñi iyal pu huerquen ñi fotüm”. 39 Feimu quiñe che yemei fün quisu hueftripalu lelfün mu. Fei hula pei quiñe anümca quisu hueftripalu ca tañi fün zapallo reque felei, fei entufi tañi fün ca tañi tacun meu tucufi ca apolfi ñi tacun. Fei hula huiñotui, catrücafi ti fün ca tucufi ti corü challa meu, huelu quimlafi rume ti fün. 40 Fei hula tati pu huentru elungei ti corü ñi iyal. Huelu cümecümetufilu müten, huiraringün: “¡Chau Ngünechen ñi huerquen, challa meu mülei fuñapuhue!”. Fei pepi ilafingün. 41 Feimu Eliseo feipi: “Cüpalaimün rüngo”. Deu tucufilu challa meu feipi: “Eluafimi tati pu che”. Fei challa meu ngehuetulai chem no rume ñi huesalcacheal.

42 Quiñe huentru Baal-Salisá mu tuulu, cüpalelfi Chau Ngünechen ñi huerquen 20 cahuella* cofque nielu hunenque afülechi fün ca cüpalelfi quiñe carpa nielu hue fün quetran. Eliseo feipi: “Tüfa eluafimi tati pu che ñi iyal”. 43 Huelu tañi cüdaufe ramtueyu: “¿Chumngechi eluafiñ tüfachi iyael 100 che ñi iyal?”. Fei huiñoldungui:* “Eluafimi tati pu che ñi iyal, tüfa tañi feipin Chau Jehová: ‘Iyaingün ca sofrayai’”. 44 Feimu ti cüdaufe elufi tati pu che, fei chumngechi feipi Chau Jehová, ingün ca sofraletui.

5 Naamán, loncolechi hueichafengefui,* cüdahuelquefui Siria ñi lonco ülmen, falin huentrungefui ca tañi ñidol yamnieyu.* Naamán ñi duam mu Chau Jehová elufi pu Siria che tañi huehual.* Nehuen-ngechi hueichafengefui, nielu rume lepra cutran.* 2 Quiñe rupa pu Siria che malocontufi Israel mapu, fei presuyefingün quiñe pichi domo. Tüfachi pichi domo cüdahuelfi Naamán ñi domo. 3 Fei feipifi tañi ülmen domo: “¡Cümeafui tañi ñidol ñi pemeafiel Chau Ngünechen ñi huerquen Samaria mu! Fei tremoltuafeyu* tañi lepra cutran”. 4 Tüfachi dungu quimelelngei tañi ñidol ca nütramcalelngei ñi feipin ti pichi domo Israel mu tuulu.

5 Feimu Siria ñi lonco ülmen feipifi ta Naamán: “¡Müchai müten amunge! Huercülelafiñ quiñe carta Israel ñi lonco ülmen”. Fei Naamán amui ca yefi 342 kilo plata,* 6 mil siclo oro* ca 10 tacun. 6 Ca cüpalelfi ti carta Israel ñi lonco ülmen, feipilelu: “Huercüleleyu tüfachi carta ca tañi cüdaufe Naamán, tremoltuafimi tañi lepra cutran”. 7 Israel ñi lonco ülmen papeltulu müten ti carta, huichafcai* tañi tacun ca feipi: “¿Dios ngepen mai iñche ñi langümafiel cam montulafiel quiñe che? ¡Huercüleneu tüfachi huentru ca tremoltuafimi tañi lepra cutran pieneu! Eimün ngüneduammequeimün, re ayüniei ñi quehuayaeteu”.

8 Huelu Eliseo, Chau Ngünechen ñi huerquen, quimlu Israel ñi lonco ülmen tañi huichafcan* tañi tacun, feica müten feipifalfi ti lonco ülmen: “¿Chumngelu* huichafcaimi tami tacun? Füreneen, elufinge Naamán tañi pepayaeteu. Femngechi quimai ñi mülen quiñe huerquen Israel mu”. 9 Feimu Naamán amui ca yefi tañi pu cahuellu ca tañi hueichan carretela,* fei huitracünuhui Eliseo ñi hulngiñ ruca mu. 10 Huelu Eliseo huercüfi quiñe huentru ñi feipiafiel: “Amunge Jordán leufü mu ca regle rupa cüchahuaimi fei mu. Fei tremotuai tami trahua ca lifcületuaimi tami lepra cutran mu”. 11 Allcülu tüfa Naamán rume illcui* ca petu amuletulu feipi: “Iñche raquiduamün ‘Fei lloupayaeneu. Fau mülenagai, llellipuafi ca püramyeafi tañi Chau Ngünechen Jehová ñi üi. Cafei huall püle nengümai tañi cuhu huente lepra cutran tañi tremolaeteu’ pilefun iñche. 12 ¿Doi cümepelafui mai Abaná ca Farpar pingechi leufü mülelu Damasco mu? ¿Doi cümepelai com Israel ñi leufü mu? ¿Doi cümepelafui mai ñi cüchahual fei mu tañi lifcüleal?”. Fei huiñoi ca illculen* amutui.

13 Tañi pu cüdaufe fülcontufingün* ca feipifingün ta Naamán: “Chachai, Chau Ngünechen ñi huerquen feipielmu tami femal quiñe cüdaungechi dungu, eimi rüf femürpuafuimi, ¿felelai? Huelu quisu feipieimu ‘Cüchahuaimi, fei lifcületuaimi’, ¿chumngelu* femlayafuimi?”. 14 Feimu Naamán nagi ca regle rupa ñamconi Jordán leufü mu, chumngechi ñi feipieteu Chau Ngünechen ñi huerquen. Fei hula tañi trahua quiñe pichi huentru ñi trahua reque feletui ca lifcületui.

15 Fei hula amui com tañi pu hueichafe engün ñi huiño pemetuafiel Chau Ngünechen ñi huerquen. Huitracünuhui Eliseo ñi adquiñ mu ca feipifi: “Feula quimnien, Israel mu müten mülei Chau Ngünechen, cañpüle mapu mu ngelai. Füreneen, llounge quiñe yehun,* tami cüdaufe elueimu”. 16 Huelu Eliseo feipi: “Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, iñche tañi serfiquefiel,* rüf feipicünueyu, iñche lloulayan ti yehun”.* Naamán amulei ñi feipimequefiel ta Eliseo ñi llohuafiel, huelu quisu lloulafi. 17 Af meu Naamán feipifi: “Tüfachi pais mu eluen trufür mapu, tunte ñi yenieel 2 mula. Iñche, eimi tami cüdaufe, huiño hul-layafiñ lüpümngeelchi chalintucun* cam chem chalintucun rume caquelu dios mu, Chau Jehová müten femafiñ. 18 Huelu Chau Jehová rulpape ñi culpan iñche, eimi tami cüdaufe. Rulpape tüfachi dungu: tañi ñidol amulu cheu poyengequei Rimón pingechi dios ñi pochongnagal* tiye mu, fei recüluuquei iñche tañi lipang mu, feimu iñche mülei ñi pochongnagal cheu poyengequei Rimón. Füreneen, pochongnagli cheu poyengequei Rimón, Chau Jehová rulpape tañi culpan”. 19 Rupalu tüfa Eliseo feipifi: “Tüngcülen* amutunge”, fei Naamán amutui. Deu pichi camapu amuletulu, 20 Guehazí, Eliseo ñi cüdaufe, tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, raquiduami: “Tañi ñidol elufi ñi amutual tüfachi Siria huentru, Naamán, fei lloulafi tañi cüpalün. Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, rüfcünu lefcülen inayafiñ tañi eluaeteu chem rume”. 21 Fei Guehazí ina lefi ta Naamán. Fei Naamán pefilu quiñe che ina lefcülelu, fei nagi tañi carretela mu tañi trafmeafiel ca ramtufi: “¿Com cümelcalei?”. 22 Guehazí huiñoldungui:* “Mai, com cümelcalei. Tañi ñidol huercüeneu tami feipiafiel: ‘Feula pepaeneu epu hueche Efraín mahuidantu mapu püle cüpalu, tüfa engu chauyefi Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Füreneen, eluafimi 34 kilo plata* ca 2 tacun’”. 23 Naamán feipi: “Eluunge, nünge 68 kilo plata”.* Naamán amulei ñi feipifiel ta Guehazí ñi llohuafiel, fei hula 2 sacu meu tucui 68 kilo plata ca 2 tacun, fei elufi epu cüdaufe. Tüfa engu yefi ti sacu Guehazí ñi adquiñ püle.

24 Puulu engün Ofel mu,* Guehazí nüfi ti 2 sacu yequelu pu cüdaufe, tucufi ruca mu ca peucayal pifi pu huentru. Amutulu engu, 25 conpui cheu ñi mülen tañi ñidol ca tañi inafül püle huitracünuhui. Eliseo ramtufi: “Guehazí, ¿cheu amuimi?”. “Tami cüdaufe amulai cheu no rume” pieyu. 26 Huelu Eliseo feipifi: “Eimi inafimi ti huentru, fei nagi tañi carretela mu tami trafyeaeteu, ¿quimnolu troquien? ¿Feula mai mülei taiñ llohual plata, tacun, olivo anümca, anüm ofad, ufisa, huaca cam huentru ca domo cüdauquelu? 27 Feula Naamán ñi lepra cutran tuaimu eimi ca tami pu cüpanche rumel mu”. Feica müten Guehazí tripai cheu ñi mülen Eliseo, fei lepra cutrani, lingarcületui* piren reque.

6 Pu fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen feipifingün ta Eliseo: “Cheu taiñ mülen quiñentrür eimi engu rume pichi rupai. 2 Fürenemuaiñ, elumuaiñ catrümeal anümca Jordán leufü mu, fei deumayaiñ quiñe mülehue tiye mu, cheu taiñ müleal”. Eliseo feipi: “Amumün”. 3 Quiñe tüfachi pu huentru feipi: “Füreneen, cüpayafuimi tami pu cüdaufe engün”. Fei Eliseo feipi: “Felei, amuan”. 4 Fei Eliseo compañfi engün. Puhuingün Jordán leufü mu ca eluhuingün ñi catrüal anümca. 5 Quiñe huentru catrümequefilu ti anümca, tañi huechuñ toqui ütrüfconi co mu, fei huirari: “¡Ay fotrü, tañi ñidol! ¡Arelelngefun ti toqui!”. 6 Chau Ngünechen ñi huerquen ramtueyu: “¿Cheu ütrüfconi?”. Fei ti huentru pengelelfi cheu ñi ütrüfconün. Fei Eliseo catrüi quiñe mamüll, tiye mu ütrüftucufi co meu, fei pürami ti huechuñ toqui. 7 Fei feipifi: “Entufinge”. Fei ti huentru cuhu mu entufi.

8 Fei hula Siria ñi lonco ülmen amui ñi hueichayafiel* pu Israel che. Ramtufi tañi pu cüdaufe ca feipifi: “Tiye püle chi anüman ñi tolto ruca* tañi müleal eimün mu”. 9 Feimu Chau Ngünechen ñi huerquen feipifalfi Israel ñi lonco ülmen: “Cuñiutucuunge, feichi lof mu rupalayaimi. Üye püle pu Siria huentru nagcülepaingün”. 10 Fei Israel ñi lonco ülmen feipifalfi pu che mülelu feichi lof mu ñi feipiel Chau Ngünechen ñi huerquen. Eliseo amulei ñi femngechi feipifiel ti lonco ülmen, feimu quisu rupalai feichi lof mu. Tüfachi dungu rupai quiñeque mu.

11 Fei Siria ñi lonco ülmen rume illcui,* trahulfi tañi pu cüdaufe ca feipifi: “¡Entudunguaimün!* Iñchiñ mu, ¿inei am quiñeucülei Israel ñi lonco ülmen engu?”. 12 Quiñe tañi pu cüdaufe huiñoldungui:* “¡Inei no rume tañi ñidol, lonco ülmen! Eliseo tati, Israel ñi huerquen. Chem tami feipin eimi tami pieza mu, Eliseo nütramcalelquefi Israel ñi lonco ülmen”. 13 Ti lonco ülmen feipi: “Amumün ca ngüneduamaimün cheu tañi mülen, femngechi huercüan huentru tañi nüafiel”. Fei hula feipingei: “Mülei Dotán huaria mu”. 14 Feica müten huercüi hueichan carretela,* cahuellu ca fentren hueichafe. Pun puhuingün ca hualloñmafingün* ti huaria.

15 Ti huentru cüdahuelfilu* Chau Ngünechen ñi huerquen, pulihuen huitrai ca tripai, pei fentren hueichafe cahuellutulelu ca hueichan carretela hualloñmaniefilu ti huaria. Feica müten ti cüdaufe feipi: “Ay fotrü, tañi ñidol. ¿Chem chumayu?”. 16 Huelu Eliseo feipi: “¡Llicalayaimi! Fentrelei pu mülelu fei engün mu, huelu doi fentrelei pu mülelu iñchiñ mu”. 17 Fei hula Eliseo llellipui ca feipi: “Ahuem, Chau Jehová, llellipueyu, nülañmayafimi ñi nge tañi cüdaufe, fei tañi peal”. Feica müten Chau Jehová nülañmafi ñi nge ti cüdaufe, fei adquintui, ¡mahuidantu mapu meu mülei rume fentren cahuellu ca cütral carretela, hualloñmaniefi ta Eliseo!

18 Nagpulu pu Siria huentru cheu ñi mülen Eliseo, fei llellipufi ta Chau Jehová: “Füreneen, traumalafimi tüfachi troquiñche”. Feimu Chau Dios traumalfi ti troquiñche, chumngechi ñi feipieteu Eliseo. 19 Eliseo feipifi engün: “Tüfa püle no tati. Feingelai tüfachi huaria. Inamuchi, iñche yehuaiñ cheu mülei ti huentru tamün quintuyahulfiel”. Huelu yefi engün Samaria huaria mu.

20 Puulu engün Samaria huaria mu, Eliseo feipi: “Ahuem, Chau Jehová, nülañmayafimi ñi nge engün tañi peal”. Feimu Chau Jehová nülañmafi tañi nge engün, tüfa engün peingün ñi mülen rangi Samaria huaria mu. 21 Israel ñi lonco ülmen pefilu engün, feipifi ta Eliseo: “Chachai, ¿langümafiñ engün? ¿Langümafiñ?”. 22 Huelu Eliseo feipieyu: “Langümlayafimi engün. Eimi, ¿langümquefimi feichi che tami hueichafiel ca presufiel? Eluafimi cofque, co, fei tañi iyal engün ca pütocoal, fei tañi huiñotual tañi ñidol meu”. 23 Feimu pepicalelfi fentren iyael, deu ilu engün, elufi ñi huiñotual tañi ñidol meu. Pu Siria malocontuchequelu turpu huiño conpulaingün Israel mapu mu.

24 Rupalu tüfa, Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen trahulfi com tañi pu hueichafe.* Amui Samaria huaria mu ca hualloñmafi. 25 Feimu Samaria mu mülei quiñe fütra filla. Hualloñmangei ti huaria, fei quiñe lonco burro 80 siclo plata* falirpui ca pichin me paloma* 5 siclo plata falirpui. 26 Israel ñi lonco ülmen, petu trecalelu huente ti fütra cura malal mu,* quiñe domo huirareleyu: “¡Ay fotrü, tañi ñidol, lonco ülmen! ¡Quellumuiñ!”. 27 Ti lonco ülmen feipi: “Chau Jehová quellunoelmu, ¿cheu entuafun iñche chem rume tami quelluafiel? ¿Cheu ñi pünongequen quetran? ¿Cheu ñi cütrüngequen ofad ca aceituna?”. 28 Ti lonco ülmen ca ramtufi: “¿Chem duam nieimi?”. Ti domo huiñoldungui:* “Tüfachi domo feipieneu: ‘Hultucuaimi tami püñeñ taiñ iyal fachantü, hule iyafiyiñ iñche tañi püñeñ’. 29 Feimu afümfiyiñ tañi püñeñ ca ifiyiñ. Quiñe antü rupalu, iñche feipifiñ: ‘Hultucunge tami püñeñ taiñ iyal’. Huelu ti domo ellcalfi”.*

30 Ti lonco ülmen allcülu müten ñi feipin ti domo, huichafcai* tañi tacun. Trecalerquei huente ti fütra cura malal mu. Tati pu che ngüneduami ñi yenien sacu tacun miñche tañi tacun mu.* 31 Ca feipi: “¡Fachantü iñche tañi pin, catrüñmangeai Eliseo ñi lonco, Safat ñi fotüm! ¡Femnoli, Chau Ngünechen rume cutrancayaeneu!”.

32 Eliseo anülefui tañi ruca mu ca pu loncolelu anülefui fei engu. Ti lonco ülmen huercüi quiñe huerquen ñi huneleal. Huelu petu ñi puunon ti huerquen, Eliseo feipifi pu loncolelu: “Feiti langümchefe ñi fotüm huercüi ñi catrüñmangeal tañi lonco, ¿ngüneduamimün? Inaduamcülemün acule ti huerquen, cerrantucuafimün ti puerta, fei ültrenieafimün* ñi nülangenoal. ¿Allcülafimün ti ñidol ñi trecan ca ñi inalepan ti huerquen mu?”. 33 Eliseo petu nütramcafilu pu loncolelu, acui ti huerquen, fei ti lonco ülmen feipi: “Tüfachi huesa dungu cüpai Chau Jehová mu. ¿Chumal üngümniean* ñi quelluaeteu Chau Jehová?”.

7 Fei Eliseo feipi: “Allcütuafimün Chau Jehová ñi dungu. Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Hule tüfachi hora Samaria ñi conhue püle,* 4 kilo* doi cüme rüngo faliai 1 siclo* ca 8 kilo cahuella* faliai 1 siclo’”. 2 Tüfachi dungu allcüi ti loncolechi hueichafe,* tüfa quiñe huentru ti lonco ülmen ñi maneluuquen. Fei feipifi Chau Ngünechen ñi huerquen: “Chau Jehová nülafile rume ti huenu,* ¿chumngechi rupayafui tüfa?”.* Eliseo huiñoldungui:* “Tami nge mu peafimi, huelu chem no rume ilayaimi”.

3 Rupalu tüfa, ti huaria ñi conhue püle mülefui meli huentru lepra cutran nielu, fei hueluquentu feipihuingün: “¿Chem chummequeiñ fau? ¿Anüleiñ mai taiñ layal müten? 4 Eluuliyiñ conal ti huaria mu, layaiñ mülelu cai fütra filla tiye mu. Ca anülen müleliyiñ fau, ca femngechi layaiñ. Feimu amuaiñ müten pu Siria che ñi tolto ruca mu.* Langümngeliyiñ, layaiñ müten. Langümngenoliyiñ, amuleai taiñ mongelen”. 5 Feimu dumiñnaglu huitrapüraingün ca conpuingün pu Siria che ñi tolto ruca mu. Puulu engün huecuntu pu Siria che ñi tolto ruca mu, tiye mu inei no rume ngerquelai.

6 Chau Jehová ñi pin mu pu Siria che allcüingün ñi cüpalen hueichan carretela* ca ti pu cahuellu, cafei allcüingün fentren hueichafe. Pu Siria che hueluquentu feipihuingün: “Israel ñi lonco ülmen cullifi pu Het che* ñi pu lonco ülmen ca Egipto ñi pu lonco ülmen taiñ hueichayaeteu”. 7 Feica müten, petu punlu, huitrapüraingün ca lefmahuingün. Elcünuingün tañi tolto ruca, tañi pu cahuellu ca tañi pu burro. Elcünuingün cheu ñi mülen tañi tolto ruca chumngechi ñi felen ca lefmahuingün tañi montual.

8 Fei pu huentru lepra cutran nielu puulu huecuntu pu Siria che ñi tolto ruca mu, coningün quiñe tolto ruca mu, fei ingün ca putuingün. Tiye mu yetuingün plata, oro* ca tacun ca amuingün ñi ellcayafiel.* Fei hula huiñoingün ca conpuingün cangelu tolto ruca mu, tiye mu yetuingün chemcün* ca ellcalfingün.

9 Af meu hueluquentu feipihuingün: “Cümelai taiñ femmequen. ¡Fachantü quiñe ayühun-ngechi antüngei! ¡Cümeafui feipial ñi mülen cümeque dungu! Ñücüfcüleliyiñ* ca üngümcüleliyiñ hunle hula, castigangeaiñ. Cümei taiñ feipiafiel ti lonco ülmen tüfachi dungu”. 10 Feimu amuingün, mütrümfingün* pu cuidaquelu ti huaria ñi puerta ca feipifingün: “Conpuiñ pu Siria che ñi tolto ruca mu, huelu pelaiñ ca allcülaiñ inei no rume. Re cahuellu ca burro trapelcülelu mülerquei. Tati tolto ruca quisulehuei”. 11 Feica müten pu cuidaquelu puerta huiraringün tüfachi cüme dungu. Tüfa ca allcün-ngei ti lonco ülmen ñi ruca mu.

12 Feica müten pun meu huitrapürai ti lonco ülmen ca feipifi tañi pu cüdaufe: “Elumuchi tañi feipial chem tañi chumal pu Siria che. Quisu engün quimnieingün taiñ ngüñülen, feimu tripaingün tolto ruca mu tañi ellcahual lelfün mu. Raquiduamingün: ‘Ti huaria mu tripayai engün, fei mongelen nüafiyiñ ca conaiñ ti huaria mu’”. 13 Quiñe tañi pu cüdaufe feipi: “Füreneen, elufinge quiñeque huentru ñi tripayal quechu cahuellu mu mülehuelu huaria. Amule cam amunole engün, layaingün chumngechi ñi rupan com pu Israel che deu lalu. Pichiñma mu iñchiñ ca femngechi layaiñ. Huercüafiyiñ taiñ quimal chem rupai”. 14 Fei yetuingün epu carretela ca cahuellu. Ti lonco ülmen huercüfi pu huentru pu Siria che ñi tolto ruca mu ca feipifi: “Amumün tamün pemeafiel”. 15 Pu huentru Jordán leufü püle puhuingün ñi quintufiel pu Siria che. Com ti rüpü apolei tacun mu ca chemcün ñi elcünuel engün. Feichi mu llicalen lefmahuingün. Fei pu huerquen huiñotulu engün, feipipatufingün ti lonco ülmen.

16 Fei pu che tripai ñi malocontuafiel pu Siria che ñi tolto ruca. Feimu chumngechi feipi Chau Jehová, 4 kilo doi cüme rüngo falirpui 1 siclo ca 8 kilo cahuella falirpui 1 siclo. 17 Ti lonco ülmen elcünui tati huentru tañi maneluuquen, tüfa tati loncolechi hueichafe, ñi adcünual ti huaria ñi conhue. Huelu tati pu che tuntucun mu pünonacümfingün ti huentru conhue püle, fei lai. Femtripai ñi feipin Chau Ngünechen ñi huerquen, feichi naglu ti lonco ülmen ñi pemeafiel. 18 Rupai chumngechi feipi Chau Ngünechen ñi huerquen, feipifilu tati lonco ülmen: “Hule tüfachi hora, 4 kilo doi cüme rüngo faliai 1 siclo ca 8 kilo cahuella faliai 1 siclo Samaria ñi conhue püle”. 19 Huelu ti loncolechi hueichafe deu feipifi Chau Ngünechen ñi huerquen: “Chau Jehová nülafile rume ti huenu, ¿chumngechi rupayafui tüfa?”.* Ca Eliseo deu huiñoldungueyu:* “Tami nge mu peafimi, huelu chem no rume ilayaimi”. 20 Tüfachi dungu femngechi rupai, tati pu che tuntucun mu pünonacümfingün ti huentru conhue püle, fei lai.

8 Eliseo dungufi ti domo huiñomongeltulelngelu ñi püñeñ. Feipifi: “Pepicaunge, amutunge cheu rume tami pu che eimün tamün mongeleal catripanche reque.* Chau Jehová feipicünui ñi müleal quiñe fütra filla mapu mu, alüñmayai 7 tripantu”. 2 Ti domo femi chem ñi feipieteu Chau Ngünechen ñi huerquen. Amutui tañi pu che engün, fei 7 tripantu mülenagpui pu Filistea che ñi mapu mu.

3 Rupalu 7 tripantu, ti domo tripatui pu Filistea che ñi mapu mu, fei feipimefi ti lonco ülmen ñi elungetual tañi ruca ca tañi mapu. 4 Feichi mu, ti lonco ülmen nütramcamequefi ta Guehazí, tati huentru cüdahuelfilu Chau Ngünechen ñi huerquen. Ti lonco ülmen feipi: “Füreneen, feipien com tati fütraque dungu ñi femün Eliseo”. 5 Petu nütramcalelngelu ti lonco ülmen chumngechi Eliseo huiñomongeltufi quiñe la, acurumei ti domo huiñomongeltulelngelu ñi püñeñ. Feipipafi ti lonco ülmen ñi elungetual tañi ruca ca tañi mapu. Feica müten Guehazí feipi: “Tañi ñidol, lonco ülmen, tüfa tati domo ca tañi püñeñ, tüfa Eliseo huiñomongeltufi”. 6 Feica müten ti lonco ülmen ramtufi ti domo chumngechi ñi com rupan, fei ti domo nütramcaleleyu. Ti lonco ülmen feipifi quiñe falin huentru cüdauquelu tañi ülmen ruca ñi quelluafiel ti domo. Feipifi: “Huiñoleltuafimi com tañi ngen-ngeel ca tunte* ñi falin com ñi hulün tañi lelfün feichi antü elcünulu tañi mapu ca huiñotulu hula”.

7 Eliseo amui Damasco huaria mu, feichi mu cutrancülerquei Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen. Fei feipilelngei: “Cüpai Chau Ngünechen ñi huerquen”. 8 Rupalu tüfa, ti lonco ülmen feipifi ta Hazael: “Pemefinge Chau Ngünechen ñi huerquen ca yelelfinge quiñe yehun.* Feipifinge ñi ramtuafiel ta Chau Jehová ñi tremopetual* mai iñche tüfachi cutran mu”. 9 Hazael pemefi ca yelelfi quiñe yehun:* tunte ñi pepi yequefiel 40 camello, yelelngei itrofill cümeque chemcün* Damasco mu cüpalu. Puulu, mülepui tañi adquiñ mu ca feipifi: “Tami fotüm Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen, huercüeneu tami ramtuafiel ‘¿Tremopetuan mai tüfachi cutran mu?’ pieimu”. 10 Eliseo huiñoldungueyu:* “Amunge ca feipifinge ‘Eimi rüf tremotuaimi’. Huelu Chau Jehová pengeleneu ñi layal ti lonco ülmen”. 11 Eliseo leliniehuefi ta Hazael, femngechi yehuelcafi. Fei hula Chau Ngünechen ñi huerquen ngümacahui. 12 Hazael ramtufi: “Tañi ñidol, ¿chumngelu* ngümaimi?”. Eliseo huiñoldungueyu:* “Quimnien fente tami huesalcayafiel pu Israel che. Lüpümtucuaimi huaria nielu fütra cura malal,* fütra cuchillo mu langümafimi tañi doi nehuen-ngechi huentru, hulelcayafimi ca rume allfülcayafimi tañi pu yall,* cafei catrüñmayafimi ñi pütra* pu domo niepüñeñcülelu”. 13 Hazael feipieyu: “Iñche, eimi tami cüdaufe, quiñe trehua reque felen, ¿chumngechi fempeafun femngechi dungu?”. Huelu Eliseo feipifi: “Chau Jehová pengeleneu eimi Siria ñi lonco ülmen-ngeaimi”.

14 Fei hula Hazael elcünufi ta Eliseo ca huiñoi ñi pemeafiel tañi ñidol. Tüfa ramtueyu: “¿Chem pieimu Eliseo?”. Fei huiñoldungui:* “Feipieneu tami rüf tremotual”. 15 Huelu rupalu quiñe antü, Hazael nüi quiñe cubrecama,* ngüfontucufi co mu ca trañmanacümfi* ti lonco ülmen ñi ange, fei lai. Hazael hue lonco ülmen-ngerpui.

16 Jehoram, Acab ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 5 tripantu ñi lonco ülmencülen. Feichi mu petu lonco ülmencülelu Jehosafat Judá mapu mu, ñi fotüm Jehoram hue lonco ülmen-ngetui tiye mu. 17 Niefui 32 tripantu lonco ülmen-ngerpulu, ca 8 tripantu ngüneniefi Jerusalén huaria. 18 Jehoram niehui Acab ñi ñahue engu, feimu inafi ñi femün Israel ñi pu lonco ülmen ca inafi ñi femün Acab ñi pu che. Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. 19 Huelu Chau Jehová tañi raquiduamtucufiel mu ta David pilai ñi apümcayafiel Judá, Chau Ngünechen deu feipicünufi ta David ñi eluafiel quisu ca tañi pu yall quiñe pelontuhue reque rumel mu.

20 Jehoram ñi antü meu, pu Edom che caiñetufi ta Judá ca elcünuingün quisu tañi lonco ülmen. 21 Feimu Jehoram ca com tañi carretela* amuingün Zaír lof mu. Fei pun mu huitrai, hueufi pu Edom che tañi hualloñmanieteu quisu* ca pu loncolelu adniefilu carretela. Pu hueichafe* lefmahuingün tañi tolto ruca mu.* 22 Huelu fantepu mu pu Edom che amulei ñi caiñetuniefiel Judá. Feichi antü mu, pu Libná che ca caiñetufi Judá.

23 Caquelu dungu ñi rupan Jehoram, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 24 Fei hula Jehoram lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu. Ca tañi fotüm Ocozías hue lonco ülmen-ngetui.

25 Jehoram, Acab ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 12 tripantu ñi lonco ülmencülen. Feichi mu Ocozías, Jehoram ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Judá mapu mu. 26 Ocozías niefui 22 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 1 tripantu ngüneniefi Jerusalén huaria. Atalía pingei tañi ñuque, tüfa ta Omrí ñi lacu,* Israel ñi lonco ülmen. 27 Ocozías ñi chau niehui quiñe domo coneltulelu Acab ñi pu che mu, feimu Ocozías inafi ñi femün Acab ñi pu che. Huesa femi Chau Jehová tañi adquiñ mu, chumngechi femi Acab ñi pu che. 28 Ocozías ca Jehoram, Acab ñi fotüm, trür hueichamefi ta Hazael, Siria ñi lonco ülmen, Ramot-Galaad huaria mu. Huelu pu Siria che allfülcafingün ta Jehoram. 29 Fei hula ti lonco ülmen Jehoram huiñoi Jezreel huaria mu, fei ñi tremotual tañi allfen ñi femeteu pu Siria che Ramá huaria mu, feichi mu hueichafilu Hazael, Siria ñi lonco ülmen. Jehoram, Acab ñi fotüm, allfülefui,* feimu Ocozías, Jehoram ñi fotüm, Judá ñi lonco ülmen, amui Jezreel huaria mu ñi pemeafiel.

9 Eliseo, tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, mütrümfi* quiñe fotüm ñi nieel Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Feipifi: “Trarihue püle trarintucuaimi tami tacun ca matuquelnge, yefinge tüfachi fotilla aceite ca amunge Ramot-Galaad huaria mu. 2 Puhulmi tiye mu quintufinge ta Jehú, tüfa Jehosafat ñi fotüm, Nimsí ñi lacu.* Conpunge cheu ñi mülen tañi pu peñi engün, feipifinge ñi huitrayal ca tami compañaeteu ti pieza mülelu doi ponhuitu ruca mu. 3 Fei hula hutrulelafimi* ti fotilla aceite tañi lonco mu ca feipiafimi: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Üitueyu* tami lonco ülmen-ngeal Israel mu”’. Fei hula nülange ti puerta ca matu lefmaunge”.

4 Feimu ti huentru cüdahuelfilu Chau Ngünechen ñi huerquen amui Ramot-Galaad huaria mu. 5 Puulu, tiye mu anülerquei pu loncolechi hueichafe.* Ti huentru feipi: “Ñidol, nieleyu quiñe huercün dungu”. Jehú ramtui: “¿Ineingealu ti huercün dungu?”. “Eimingealu ñidol” pieyu. 6 Fei Jehú huitrapürai ca coni ruca mu. Ti cüdaufe hutrulelfi aceite tañi lonco mu ca feipifi: “Tüfa ñi feipin Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Üitueyu tami lonco ülmen-ngeal Israel mu, tüfa ta Chau Jehová ñi pu che. 7 Mülei tami apümcayafiel tami ñidol Acab ñi pu che. Iñche castigayafiñ ta Jezabel, feiti domo langümfilu* tañi pu huerquen ca Chau Jehová ñi pu cüdaufe. 8 Com Acab ñi pu che layaingün. Apümcayafiñ com pu huentru* Acab ñi familia Israel mu mülelu, cafei pu nienolu inei ñi quelluaeteu ca pu nehuen-ngenolu. 9 Femafiñ Acab ñi familia chumngechi femfiñ Jeroboán ñi familia, tüfa Nebat ñi fotüm, ca chumngechi femfiñ Baasá ñi familia, Ahíya ñi fotüm. 10 Cafei Jezreel mapu mu pu trehua iyafi ta Jezabel. Inei no rume rüngaltuculayayu’”. Feica müten nülafi ti puerta ca lefmahui.

11 Fei Jehú huiñotulu cheu ñi mülen tañi ñidol ñi pu cüdaufe, quisu engün ramtueyu: “¿Com cümelcalei? ¿Chumal pepaeimu feichi huedhued?”. Fei huiñoldungui:* “Eimün quimnieimün ñi chumngechi chengen ca chumngechi ñi dunguquen engün”. 12 Huelu tüfa engün feipingün: “¡Feingelai! Rüf feipimuiñ”. Fei Jehú feipi: “Tüfachi dungu feipieneu, fei hula ca feipi: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Üitueyu tami lonco ülmen-ngeal Israel mu”’”. 13 Rupalu tüfa quisuque engün nüingün tañi tacun ca huinüfcünulelfingün* tañi namun püle huente escalon meu. Cafei dungulingün ti cullcull ca feipingün: “¡Jehú lonco ülmen-ngetui!”. 14 Fei hula Jehú, tüfa Jehosafat ñi fotüm, Nimsí ñi lacu, caiñetufi ta Jehoram.

Jehoram ca com pu Israel che mülefuingün Ramot-Galaad huaria mu, incaumequefuingün Hazael mu, Siria ñi lonco ülmen. 15 Fei hula ti lonco ülmen Jehoram huiñotui Jezreel mu, fei ñi tremotual* tañi allfen ñi femeteu pu Siria che, feichi hueichafilu Hazael, Siria ñi lonco ülmen.

Jehú feipi: “Cümelu troquifilmün, elulayafimün inei no rume ñi lefmahual huaria mu, fei ñi nütramcayal tüfa Jezreel huaria mu”. 16 Fei hula Jehú pürai tañi carretela mu,* fei amui Jezreel huaria mu. Tiye mu Jehoram mülefui tañi ngütantu mu* tañi allfen ñi duam mu. Ocozías, Judá ñi lonco ülmen, amui ñi pemeafiel. 17 Ti soltau cuidaquelu mülelu ti alüpürachi ruca Jezreel mu pei ñi cüpalen alün Jehú ñi pu huentru. Fei feipi: “Pen fentren huentru”. Jehoram feipi: “Mütrümfinge quiñe soltau püracahuellulelu ca feipifinge ñi trafmeafiel ca ramtuafiel: ‘¿Cüme duam mu cüpaimün?’”. 18 Feimu quiñe huentru püracahuellulelu trafyemefi ca feipifi: “Tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: ‘¿Cüme duam mu cüpaimün?’”. Huelu Jehú huiñoldungui:* “¿Chumngelu* ‘cüme duam’ pimi? ¡Furi püle mülenge ca inaen!”.

Feiti soltau cuidaquelu feipi: “Ti huerquen puhui cheu ñi mülen engün, huelu huiñotulai”. 19 Feimu ti lonco ülmen huercüi cangelu huentru püracahuellulelu. Puulu cheu ñi mülen engün, feipi: “Tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: ‘¿Cüme duam mu cüpaimün?’”. Huelu Jehú huiñoldungui:* “¿Chumngelu* ‘cüme duam’ pimi? ¡Furi püle mülenge ca inaen!”.

20 Ti soltau cuidaquelu feipi: “Puhui cheu ñi mülen engün, huelu huiñotulai. Ca tati lonco amulniefi ti carretela Jehú reque, Nimsí ñi lacu.* Tüfa quiñe huedhued reque amulniefi tañi carretela”. 21 Jehoram feipi: “¡Pepicalmuchi tañi carretela!”. Feimu pepicalelngei tañi hueichan carretela. Fei Jehoram, Israel ñi lonco ülmen ca Ocozías, Judá ñi lonco ülmen, trür trafmefi ta Jehú, quisuque engu amulei tañi hueichan carretela. Fei trafyehuingün Nabot ñi mapu mu, ti Jezreel che.

22 Jehoram pefilu müten ta Jehú feipi: “¿Cüme duam mu cüpaimi, Jehú?”. Huelu quisu feipi: “Tami ñuque Jezabel amulele ñi pod mongen yenien* ca tañi femquen calcu dungu, ¿chumngechi nieafuiñ cüme duam?”. 23 Feica müten Jehoram huiñotui tañi carretela mu ñi lefmahual ca feipifi ta Ocozías: “¡Ngünencangeyu Ocozías!”. 24 Jehú nüi tañi arco ca ütrüftufi ti flecha rangi Jehoram ñi llanca foro püle.* Ti flecha tripai tañi piuque püle. Fei Jehoram trananagi huente tañi hueichan carretela mu. 25 Fei hula Jehú feipifi tañi loncolechi hueichafe Bidcar: “Huitrañpüramfinge ca ütrüftucufinge Nabot ñi mapu mu, ti Jezreel che. Acordange,* feichi amulniefilu iñchiu carretela tayu inaniefiel ta Acab, Jehoram ñi chau, ¿acordaimi ñi feipin Chau Jehová? 26 ‘Chau Jehová feipi: “Huiya pefiñ tami hutrulfiel ñi mollfüñ Nabot ca tañi pu fotüm. Rüf feipicünueyu, tüfachi mapu mu eimi culliaimi tami femün meu”’ pi Chau Jehová. Feimu feula huitrañpüramfinge ca ütrüftucufinge mapu mu, chumngechi ñi feipin Chau Jehová”.

27 Ocozías, Judá ñi lonco ülmen pefilu chem ñi rupamequen, lefmahui ti rüpü püle puhualu adelcalechi lof mu.* Fei hula Jehú inantucufi ca feipi: “¡Ca langümfimün!”. Allfülcangei petu ñi amulen tañi carretela mu ñi puhual Gur meu, tüfa püllelei Ibleam huaria püle. Ocozías amulei ñi lefmahun, fei puhui Meguidó huaria mu ca üyeu lapui. 28 Tañi pu cüdaufe quiñe carretela mu yefingün Jerusalén huaria meu. Rüngaltucungei tañi rüngan mu cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche, David ñi huaria meu. 29 Jehoram, Acab ñi fotüm yeniefui 11 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Ocozías lonco ülmen-ngerpui Judá mu.

30 Jehú puulu Jezreel huaria mu, Jezabel quimürpui. Feimu curü colotui* tañi nge, adelcai* tañi lonco* ca nagquintui ventana püle. 31 Jehú petu conpulu ti huaria ñi puerta püle, Jezabel feipi: “¿Cüme tripai ñi dungu Zimrí, tati langümfilu tañi ñidol?”. 32 Jehú püraquintui ventana püle ca ramtui: “¿Inei quiñeucülei iñche mu? ¿Inei?”. Feica müten epu cam cüla falin huentru cüdauquelu ti ülmen ruca mu nagquintueyu engün. 33 Jehú feipi: “¡Ütrüfnacümfimün!”. Feica müten ütrüfnacümfingün. Ti ruca ca pu cahuellu pütefcalei* mollfüñ meu, fei Jehú huente mu rupai. 34 Rupalu tüfa conpui, fei eluhui ñi iyal ca putual.* Fei hula feipi: “Amumün ca rüngaltucuafimün feiti ünufalchi domo, lonco ülmen ñi ñahuengelu cai”. 35 Huelu amulu engün ñi rüngaltucungeal ti domo, re peingün foro lonco, tañi cuhu ca tañi namun müten. 36 Huiñotulu engün ñi feipipatuafiel, Jehú feipi: “Femngechi huechutripai Chau Jehová ñi dungu feipicünufilu tañi cüdaufe Elías, tati Tisbe che. Feipifi: ‘Jezreel mapu mu pu trehua ilotuafi ta Jezabel. 37 Cafei, Jezreel mapu meu, Jezabel ñi lachi cuerpo* funañmayai ti mapu. Femngechi inei no rume feipilayai “Tüfa ta Jezabel”’”.

10 Acab niefui 70 fotüm Samaria huaria mu. Feimu Jehú huirintucui carta ca huercüfi Samaria mu, Jezreel ñi pu principe, pu loncolelu ca pu cuidaquelu Acab ñi pu fotüm. Feipifi engün: 2 “Llohulmün tüfachi carta, müleaimün tamün ñidol ñi pu fotüm engün. Nieaimün hueichan carretela,* cahuellu, quiñe huaria nielu fütra cura malal* ca hueichahue. 3 Dulliaimün tamün ñidol ñi doi cüme fotüm, tati doi yamfalngelu,* ca anücünuafimün tañi chau ñi ülmen huancu mu. Fei hula quehuayaimün ca incayafimün tamün ñidol ñi ruca”.*

4 Huelu quisu engün rume llicaingün ca feipingün: “¡Ahuem! Epu lonco ülmen pepi chaftulafingu, ¿chumngechi femafuiñ iñchiñ?”. 5 Feimu tati elfalcünungelu ti ülmen ruca, ti gobernador huaria mu, pu loncolelu ca pu cuidaquelu Acab ñi pu fotüm feipifalfingün ta Jehú: “Tami cüdaufengeiñ ca femaiñ com tami feipiel. Lonco ülmencünulayafiyiñ inei no rume. Femaimi tami cümelu troquifiel”.

6 Fei Jehú ca quiñe rupa huirintuculelfi quiñe carta, feipilelu: “Eimün quiñeucülelmün iñche mu ca inanielmün tañi feipin, cüpalaimün ñi lonco tamün ñidol ñi pu fotüm ca hule tüfachi hora mu pemupayan Jezreel huaria mu”.

Ti lonco ülmen ñi pu 70 fotüm trür mülerquei pu falin huentru engün tañi cuidaeteu huaria mu. 7 Lloulu müten ti carta, nüfingün ca langümfingün ti lonco ülmen ñi pu fotüm: tüfa ta 70 huentru. Cülco meu* tucuingün ñi lonco ca huercülelfingün ta Jehú Jezreel huaria mu. 8 Ti huerquen acui ca feipi: “Cüpalngei ñi lonco ti lonco ülmen ñi pu fotüm”. Feimu Jehú feipi: “Epu troquiñ mu rentrücünuafimün conhue püle ti huaria ñi puerta mu. Üyeu elcünuafimün puule hula pulihuen”. 9 Fei pulihuen mu tripai, peufaluhui com pu che ñi adquiñ mu ca feipi: “Eimün culpalaimün.* Mai, iñche caiñetufiñ tañi ñidol ca langümfiñ. Huelu, ¿inei langümfi com tüfa engün? 10 Quimtucunieaimün, Chau Jehová ñi dungu com femtripayai. Femtripayai Chau Jehová ñi feipicünufiel Acab ñi pu che. Chau Jehová femi chem tañi feipifiel tañi cüdaufe Elías”. 11 Cafei Jezreel huaria mu Jehú langümfi com Acab ñi pu che petu mülehuelu, com tañi pu falin huentru, tañi pu quimelchi che ca tañi pu sacerdote. Langümfi com Acab ñi pu che.

12 Fei hula Jehú amutui Samaria huaria püle. Rüpü mu mülefui ti ruca cheu ñi quediñngequen* ufisa pu camañfe. 13 Tiye mu Jehú pefi Ocozías ñi pu peñi, Judá ñi lonco ülmen, ca ramtufi: “¿Inei ta eimün?”. Tüfa engün huiñoldungui:* “Ocozías ñi pu peñingeiñ. Amuleiñ taiñ quimal ñi cümelcalepen mai ti lonco ülmen ñi pu fotüm ca ti ülmen domo* ñi pu püñeñ”. 14 Feica müten Jehú huercüi: “¡Mongelen nüafimün!”. Feimu mongelen nüfingün ca langümfingün inaltu ti rünganco* mülelu ruca mu cheu ñi quediñngequen ufisa, fei 42 huentrungefui. Com langümfi, quiñe no rume mongelehuelai.

15 Amutulu tiye mu, pehuingu Jehonadab engu, Recab ñi fotüm. Cüpai ñi trafpayaeteu. Chalifilu,* ramtufi: “¿Eimi quelluntucuqueen com piuque mu chumngechi quelluntucuqueyu com tañi piuque meu?”.

“Felei llemai” pieyu Jehonadab.

“Feimu, man cuhu cünuen” pi ta Jehú.

Jehonadab man cuhu cünufi ca Jehú tañi carretela mu püramfi tañi trür amual. 16 Fei feipi: “Compañaen ca peaimi chumngechi famentuquefiñ* pu caiñetufilu ta Chau Jehová”.* Feimu Jehú yefi ta Jehonadab tañi hueichan carretela mu. 17 Jehú puulu Samaria huaria mu langümfi com Acab ñi familia petu mülehuelu feichi huaria mu, com apümcafi, chumngechi Chau Jehová feipifi ta Elías.

18 Cafei Jehú trahulfi com pu che ca feipi: “Acab pichiquen dungu femi ñi püramyeafiel ta Baal, huelu iñche doi fentren dungu feman ñi püramyeafiel ta Baal. 19 Fau trahulafimün com Baal ñi pu huerquen, com pu poyequefilu ca com tañi pu sacerdote. Iñche eluafiñ ta Baal quiñe fütra chalintucun,* feimu ngelai ñi faltanoal quiñe no rume. Inei rume cüpanole, layai”. Huelu Jehú münalerquei,* ayüniefui ñi apümcayafiel pu poyequefilu ta Baal.

20 Jehú ca feipi: “Huldunguaimün ñi femngeal ta Baal quiñe yamfal trahun”. Feimu huldunguingün. 21 Fei hula Jehú huercüi ñi feipingeal tüfachi dungu com Israel mu, fei cüpaingün com pu poyequefilu ta Baal. Quiñe no rume faltalai. Conpuingün cheu ñi poyengequen ta Baal. Fei apolehuei che mu tüfachi mülehue. 22 Jehú feipifi tati elfalcülelu ti pieza cheu ñi guardangequen tacun: “Entunge tacun tañi tucutuhual com pu poyequefilu Baal”. Feimu ti elfalcülelu entui tacun. 23 Jehú ca Jehonadab, Recab ñi fotüm, coningu cheu ñi poyengequeel ta Baal. Fei Jehú feipifi pu poyequefilu ta Baal: “Cüme quintuaimün ca ngüneduamaimün ñi mülenoal fau quiñe che no rume serfiquefilu ta Chau Jehová, re poyequefilu ta Baal mülepe”. 24 Fei hula coningün ñi hulal chalintucun ca lüpümngeelchi chalintucun. Jehú huecuntu elcünui 80 tañi pu huentru ca feipifi: “Tamün cuhu mu elcünuleluhuiyiñ tüfachi pu huentru. Inei rume elufile* ñi lefmahual quiñe che, mülei ñi layal feiti huentru ñi duam mu”.

25 Hul-lu müten ti lüpümngeelchi chalintucun, Jehú huercüfi pu soltau* ca pu loncolechi hueichafe: “¡Conaimün ca langümafimün! ¡Ngelai ñi lefmahual quiñe no rume!”. Feimu pu soltau ca pu loncolechi hueichafe fütra cuchillo mu langümfingün, huecuntu ütrüfentufingün ti cuerpo* ca amuleingün ñi puhual ti mülehue* doi ponhuitu mülelu cheu ñi poyengequeel Baal. 26 Cheu poyengequei ta Baal entufingün pu huitracünuelchi cura poyengequelu ca com lüpümfingün. 27 Teifücafingün Baal ñi huitracünuelchi cura poyengequelu. Cafei teifücafingün cheu ñi poyengequen ta Baal, fei tripatripatuhue reque felehuetui fantepu mu.

28 Femngechi Jehú apümcafi ta Baal Israel mu. 29 Huelu Jehú fentecünulai ñi culpayal* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün, fei poyefingün tati oro culliñ adentun* mülelu Betel ca Dan mapu mu. 30 Chau Jehová feipifi ta Jehú: “Eimi cüme femimi, nor dungu femimi iñche tañi adquiñ mu ca femfimi Acab ñi pu che com ñi mülen tañi piuque mu, feimu tami pu fotüm ñi meli cüpanche anüai Israel ñi ülmen huancu mu”. 31 Huelu Jehú com tañi piuque mu cüme inalafi Jehová ñi ley dungu, Israel ñi Chau Ngünechen. Fentecünulai ñi culpayal* chumngechi femi Jeroboán. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün.

32 Feichi mu Chau Jehová tañi pin mu ñochiquechi müntuñmangei* ñi mapu pu Israel che. Hazael caiñetufi pu Israel che huall püle Israel mapu mu: 33 Jordán leufü mu puulu tripahue antü püle, com Galaad mapu, cheu ñi mülen pu Gad che, pu Rubén che ca pu Manasés che. Tüfa tuhui Aroer huaria mülelu inaltu Arnón laf mapu mu ca puhui Galaad ca Basán mapu meu.

34 Caquelu dungu ñi rupan Jehú, com tañi femün ca tañi fütra nehuen, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 35 Fei hula Jehú lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche Samaria huaria mu. Ca tañi fotüm Jehoacaz hue lonco ülmen-ngetui. 36 Samaria huaria mu Jehú ngüneniefi Israel 28 tripantu.

11 Fei hula Atalía, Ocozías ñi ñuque, pefilu ñi lan tañi püñeñ, com apümcafi ti lonco ülmen ñi cüpanche. 2 Huelu Jehoseba, ti lonco ülmen Jehoram ñi ñahue, Ocozías ñi lamngen, ellcalen* yefi ta Jehoás, Ocozías ñi fotüm, fei püntünentufi* caquelu yall meu* ñi nieel ti lonco ülmen, tüfa engün langümngealu cai. Jehoseba quiñe pieza mu elcünufi ta Jehoás ca ti domo ñi cuidaeteu. Femngechi ellcaniefingu Atalía ñi duam mu, fei langümngelai. 3 Jehoás mülenagi cayu tripantu ti domo ñi cuidaeteu engu* Chau Jehová ñi ruca mu. Atalía petu ngüneniefui feichi mapu.

4 Rupalu 7 tripantu, Jehoiadá huercüi ñi yemengeal pu loncolechi pataca yamfal hueichafe* ca tati pu soltau ülmen ruca mu. Trahuluhuingün Chau Jehová ñi ruca mu. Eldungucünuhuingün, Chau Jehová ñi ruca mu Jehoiadá feipicünufi engün* ñi cüme inanieafiel tüfachi eldungu. Fei hula pengelelfi ti lonco ülmen ñi fotüm. 5 Fei huercüfi engün: “Tüfachi dungu femaimün: cüla troquiñ mu hudahuaimün, quiñe troquiñ cüdahuai ürcütun antü meu* ca cüme cuidanieafi ti lonco ülmen ñi ruca. 6 Cangelu troquiñ müleai tati Puerta Anümngelu pingelu. Cangelu troquiñ müleai ti puerta furi püle pu soltau ülmen ruca mu. Hueluconque cuidayafimün ti ruca. 7 Tamün epu troquiñ cüdaunolu feichi ürcütun antü mu, mülei tamün cüme cuidanieafiel Chau Jehová ñi ruca, fei ñi cuñiutucuafiel ti lonco ülmen. 8 Huall püle hualloñmayafimün* ti lonco ülmen, quisuque eimün nünieaimün tamün hueichahue. Chem che rume conle cheu ñi mülen pu hueichafe, mülei tañi layal. Compañnieafimün ti lonco ülmen cheu rume amule”.*

9 Pu loncolechi 100 hueichafe femingün com ñi feipieteu ti sacerdote Jehoiadá. Quisuque trahulfi ñi pu huentru, pu cüdaucülelu ti ürcütun antü mu ca pu cüdaucülenolu ti ürcütun antü mu, fei coningün cheu ñi mülen ti sacerdote Jehoiadá. 10 Ti sacerdote elufi pu loncolechi 100 hueichafe huaiqui* ca escudo chincülcülelu.* Ti lonco ülmen David niefui tüfachi hueichahue ca mülefui Chau Jehová ñi ruca mu. 11 Cheu tañi feipingeel mülenagi pu soltau ülmen ruca mu, man püle ruca mu puulu huele püle, inaltu ti altar* ca ruca mu, huall püle hualloñmafingün ti lonco ülmen. Quisuque engün nüniei tañi hueichahue. 12 Fei hula Jehoiadá cüpalfi ti lonco ülmen ñi fotüm. Tañi lonco meu tuculelfi ti corona ca Chau Dios ñi ley huirintuculelu. Üitufingün* ñi lonco ülmen-ngeal, fei cultrafcultraftui ñi cuhu engün* ca feipingün: “¡Fürenengepe ti lonco ülmen!”.

13 Atalía allcülu ñi lefcülen pu che, feimu müten amui cheu ñi mülen pu che Chau Jehová ñi ruca mu. 14 Tiye mu pefi ti lonco ülmen huitralelu inafül ti fütra orcon mu, chumngechi ñi femquefel pu lonco ülmen. Pu loncolelu ca pu dungulquefilu trompeta compañniefi ti lonco ülmen. Com pu che mülelu ti mapu mu rume ayüucüleingün ca dungulingün trompeta. Feica müten Atalía huichafcai* ñi tacun ca huirari: “¡Caiñetungen! ¡Caiñetungen!”. 15 Huelu ti sacerdote Jehoiadá feipicünufi pu loncolechi 100 hueichafe, feiti pu adniefilu fentren hueichafe: “¡Entuafimün cheu ñi mülen pu hueichafe, inei rume inaniefile, langümafimün fütra cuchillo mu!”. Feiti sacerdote feipifui: “Langümlayafimün Chau Jehová ñi ruca mu”. 16 Fei nüfingün, ca puulu engün cheu ñi conquen pu cahuellu ñi puhual lepün püle* ti lonco ülmen ñi ruca mu, tiye mu langümfingün.

17 Fei hula Jehoiadá femi quiñe eldungu. Tüfa mu coneltui Chau Jehová, ti lonco ülmen ca tati pu che. Feipicünuingün ñi amuleal Chau Jehová ñi troquiñchengen engün. Cafei femi quiñe eldungu coneltulelu ti lonco ülmen ca tati pu che. 18 Rupalu tüfa com pu che mapu mu amui cheu ñi poyengequeel ta Baal. Teifücafingün tañi altar, com apümcafingün tañi adentun,* cafei ti altar ñi adquiñ mu langümfingün ta Matán, Baal ñi sacerdote.

Fei hula ti sacerdote üitufi huentru ñi loncoleal Chau Jehová ñi ruca mu. 19 Cafei trahulfi pu loncolechi 100 hueichafe, pu yamfal hueichafe, pu soltau ülmen ruca mu ca com pu che mülelu ti mapu mu, fei tañi compañafiel ti lonco ülmen ca trür tripayal Chau Jehová ñi ruca mu. Amuleingün ti rüpü püle cheu ñi conpuquen pu soltau ülmen ruca mu, fei puhuingün ti lonco ülmen ñi ruca mu. Fei hula ti lonco ülmen anücünuhui pu lonco ülmen ñi huancu mu. 20 Com pu che mülelu ti mapu mu rume ayühui ca tüngcülehuei* ti huaria, fütra cuchillo mu langümngelu cai ta Atalía ti lonco ülmen ñi ruca mu.

21 Jehoás 7 tripantu niefui lonco ülmen-ngerpulu.

12 Jehú 7 tripantu yenielu ñi ngünenieel, Jehoás lonco ülmen-ngerpui, fei 40 tripantu ngüneniefi ta Jerusalén. Tañi ñuque Zibíah pingefui, Beer-Seba mu tuhui. 2 Com feichi antü mu ti sacerdote Jehoiadá quimeltufilu ta Jehoás, fei cüme femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. 3 Huelu entungelai tati ngillatuhue* ca pu che amulei ñi hulün chalintucun* ca fitrun chalintucun* üye mu.

4 Jehoás feipifi pu sacerdote: “Llohuaimün com ti plata, yamfal* chalintucun reque, cüpalngelu Chau Jehová ñi ruca mu: tüfa ti impuesto quisuque che ñi cullial, tati plata hulquelu pu che eldungucünulu ca com tati plata quisuque pu che ayülu ñi hulal com piuque mu Chau Jehová ñi ruca mu. 5 Quisuque pu sacerdote mülei ñi trapümafiel ti plata ñi hulün pu che,* feiti plata mu cüme elcünutuafingün ti ruca cheu rume huesañmaucülele”.

6 Jehoás yeniefui 23 tripantu ñi lonco ülmen-ngen, huelu pu sacerdote petu cüme elcünutulafui ti ruca cheu ñi huesañmaucülen. 7 Feimu ti lonco ülmen Jehoás mütrümfi* ti sacerdote Jehoiadá ca caquelu pu sacerdote. Feipifi engün: “¿Chumngelu* cüme elcünutulafimün ti ruca? Tati plata tamün llohuel mu cüme elcünutuafimün ti ruca. Huelu femnolmün, llouhuelayafimün”. 8 Fei pu sacerdote cümelu troquifingün ñi llounoal pu che ñi plata ca ñi cüme elcünutunoafiel ti ruca.

9 Ti sacerdote Jehoiadá nüi quiñe caja, huechodcünufi ti tapa, fei inaltu altar mu elcünufi, man püle cheu ñi conquen Chau Jehová ñi ruca mu. Pu sacerdote cuidaquelu puerta, caja meu elcünuingün com ti plata cüpalngelu Chau Jehová ñi ruca mu. 10 Ngüneduamlu ñi mülen fentren plata caja mu, ti lonco ülmen ñi secretario ca ti hunen lonco sacerdote entumefingu* ca raquifingu ti plata cüpalngelu Chau Jehová ñi ruca mu. 11 Feiti plata raquingelu elungequei pu adniefilu ti cüdau femngelu Chau Jehová ñi ruca mu. Tüfa engün culliquefingün pu cüdauquelu mamüll meu, pu che cüdauquelu Chau Jehová ñi ruca mu, 12 pu che cüdauquefilu cura ca pu catrücafilu cura. Cafei ngillaingün mamüll ca cura catrücangelu ñi cüme elcünutuafiel Chau Jehová ñi ruca. Tüfachi plata mu cullingün com ñi duamnieel tañi cüme elcünungetual ti ruca.

13 Huelu ti plata cüpalngelu Chau Jehová ñi ruca mu tucungelai ñi deumangeal plata lafatorio, tijera,* tazon, trompeta ca chem chemcün no rume* oro* ca platangelu, fei ñi müleal Chau Jehová ñi ruca mu. 14 Elungequefui ti plata pu cüdauquelu müten, tüfa engün cüme elcünutufingün Chau Jehová ñi ruca tüfachi plata mu. 15 Pu huentru lloulu ti plata ñi culliafiel pu cüdaufe manelfal huentrungefui, feimu ramtungequelafui chumngechi pünequeingün ti plata. 16 Huelu ti plata ñi femngeal chalintucun huelulcan mu ca chalintucun culpan dungu mu* hultucungelafui Chau Jehová ñi ruca mu, feiti plata elungei pu sacerdote.

17 Fei hula Hazael, Siria ñi lonco ülmen hueichamefi* Gat huaria ca nüfi. Fei hula eluhui ñi lefcontuafiel Jerusalén. 18 Rupalu tüfa, Jehoás, Judá ñi lonco ülmen, trapümi com tati yamfal chalintucun hul-lu* tañi cuifiqueche Jehosafat, Jehoram ca Ocozías, Judá ñi pu lonco ülmen. Cafei trapümi quisu tañi yamfal chalintucun ca com ti oro mülelu cheu ngülümngequei falinque fillem Chau Jehová ñi ruca ca ti lonco ülmen ñi ruca mu. Fei hula huercülelfi ta Hazael, Siria ñi lonco ülmen, fei Hazael tripatui Jerusalén huaria mu.

19 Caquelu dungu ñi rupan Jehoás, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 20 Huelu tañi pu cüdaufe quiñehuingün ñi caiñetuafiel ta Jehoás ca langümfingün ti ruca mu mülelu huinculcülechi mapu,* ti rüpü amulu Silá mapu meu. 21 Tañi cüdaufe Jozacar, Simeat ñi püñeñ, ca Jehozabad, Somer ñi fotüm lefcontufi ta Jehoás ca langümfi. Rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu ca tañi fotüm Amasías hue lonco ülmen-ngetui.

13 Jehoás, Ocozías ñi fotüm, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 23 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Jehoacaz, tüfa Jehú ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Samaria mu, ngüneniefi ta Israel 17 tripantu. 2 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm, tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. Jehoacaz quiñepülecünulafi tañi culpan dungu. 3 Feimu Chau Jehová rume illcutufi* pu Israel che, feichi mu hultucufi engün Hazael ñi cuhu mu, tüfa Siria ñi lonco ülmen ca Ben-Hadad ñi cuhu mu, tüfa Hazael ñi fotüm.

4 Rupalu ta antü, Jehoacaz llellipufi ta Chau Jehová, fei Chau Jehová allcütueyu, pefilu cai chumngechi Siria ñi lonco ülmen rume huesalcafi pu Israel che. 5 Feimu Chau Jehová elufi pu Israel che quiñe montulchefe, fei tañi ngünenienoaeteu pu Siria che. Fei pu Israel che mülenagingün quisu tañi ruca mu cuifi reque.* 6 Huelu fentecünulaingün ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán ñi familia, Jeroboán elufi pu Israel che ñi culpayal. Amulei ñi culpamequen engün ca Samaria huaria mu petu huitralefui ti orcon mamüll poyengequelu.* 7 Siria ñi lonco ülmen apümcafi pu Israel che, trufür reque feletui pünoquetran mu, feimu Jehoacaz nietui 50 huentru püracahuellulelu, 10 carretela* ca 10 mil hueichafe* müten.

8 Caquelu dungu ñi rupan Jehoacaz, com tañi femün ca tañi fütra nehuen, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 9 Fei hula Jehoacaz lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche Samaria huaria mu. Fei tañi fotüm Jehoás hue lonco ülmen-ngetui.

10 Jehoás, tüfa Judá ñi lonco ülmen, yeniefui 37 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Jehoacaz ñi fotüm, Jehoás pingelu, lonco ülmen-ngerpui Samaria mu. Ngüneniefi ta Israel 16 tripantu. 11 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, tüfa Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. Jehoás amulei ñi femngechi culpamequen.

12 Caquelu dungu ñi rupan Jehoás, com tañi femün, tañi fütra nehuen ca chumngechi quehuafi ta Amasías, Judá ñi lonco ülmen, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 13 Fei hula Jehoás lai ca Samaria huaria mu rüngaltucungei, cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche ca Israel ñi pu lonco ülmen. Fei Jeroboán* anüi tañi ülmen huancu mu.

14 Eliseo cutranconi ca rupachi antü lai tüfachi cutran ñi duam mu. Fei Jehoás, Israel ñi lonco ülmen pemefi ta Eliseo, ngümalen pancofi* ca feipifi: “¡Chachai, chachai! ¡Israel ñi carretela ca tañi pu püracahuellulelu!”. 15 Fei Eliseo feipieyu: “Cüpalnge quiñe arco ca quiñeque flecha”. Feimu Jehoás cüpali quiñe arco ca quiñeque flecha. 16 Eliseo feipifi Israel ñi lonco ülmen: “Nüfinge ti arco”. Fei Jehoás nüfi ca Eliseo puhuli ñi cuhu huente ti lonco ülmen ñi cuhu mu. 17 Fei Eliseo feipi: “Nülafinge ti ventana mülelu tripahue antü püle”. Feimu Jehoás nülafi ti ventana. Fei Eliseo feipieyu: “¡Ütrüftufinge ti flecha!”. Fei Jehoás ütrüftufi. Feula Eliseo feipi: “¡Chau Jehová ñi flecha montulchequelu! ¡Tati flecha hueufilu pu Siria che! Afec huaria mu huehuafimi ta Siria apümcafilmi hula”.

18 Ca feipi: “Nüfinge ti flecha”, fei ti lonco ülmen nüfi ti flecha. Eliseo feipifi Israel ñi lonco ülmen: “Cupafnacümfinge ti mapu”. Fei ti lonco ülmen cüla rupa cupafnacümfi ti mapu ca fentecünui. 19 Chau Ngünechen ñi huerquen rume illcutufi* ca feipifi: “¡Quechu rupa cam cayu rupa mülefui tami cupafnacümafiel ti mapu! Femngechi femfulmi, huehuafuimi ta Siria apümcafilmi hula. Huelu feula cüla rupa müten huehuafimi ta Siria”.

20 Rupalu tüfa, Eliseo lai ca rüngaltucungei. Ellaconchi tripantu* pu Moab malocontuchequelu conquefuingün ti mapu mu. 21 Quiñe antü quiñeque huentru petu rüngaltucufilu quiñe la, pefingün pu malocontuchequelu. Feica müten ütrüftucufingün ti lachi cuerpo* Eliseo ñi rüngan mu, fei lefmahuingün. Ti la topantucufilu müten Eliseo ñi foro huiñomongetui ca huitrapürai.

22 Hazael, Siria ñi lonco ülmen, cutrancafi pu Israel che com feichi antü ngünenielu Jehoacaz. 23 Huelu Chau Jehová fürenefi ca cutranpiuqueyefi pu Israel che. Raquiduamtucuniefi engün tañi eldungucünufiel ta Abrahán, Isaac ca Jacob. Pilai ñi apümcayafiel pu Israel che ca fantepu meu huemünentulafi* tañi adquiñ mu. 24 Lalu Hazael, Siria ñi lonco ülmen, tañi fotüm Ben-Hadad hue lonco ülmen-ngetui. 25 Jehoás, tüfa Jehoacaz ñi fotüm, müntuñmafi* ta Ben-Hadad, tüfa Hazael ñi fotüm, feichi huaria Hazael ñi müntuñmafiel tañi chau Jehoacaz hueichan mu. Jehoás cüla rupa hueufi ta Ben-Hadad ca huiño ngen-ngetui Israel ñi huaria.

14 Jehoás, tüfa Jehoacaz ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, 2 tripantu yeniefui ñi ngünenieel. Feichi mu Amasías, ti lonco ülmen Jehoás ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Judá mu. 2 Amasías 25 tripantu niefui lonco ülmen-ngerpulu, fei 29 tripantu ngüneniei Jerusalén mu. Tañi ñuque Jehoadín pingei, Jerusalén huaria mu tuhui. 3 Amasías cüme femquefui Chau Jehová ñi adquiñ mu, huelu femlai chumngechi femi tañi cuifi lacu* David. Amasías com femi chumngechi ñi femün tañi chau Jehoás. 4 Huelu entungelai tati ngillatuhue ca pu che amulei ñi hulün chalintucun* ca fitrun chalintucun* üye mu. 5 Deu cüme adniefilu com tañi ngünenieel, langümfi tañi pu cüdaufe, feiti langümfilu tañi chau, ti lonco ülmen. 6 Huelu langümlafi pu langümchefe ñi pu fotüm, chumngechi ñi huercüel Chau Jehová. Tüfachi dungu huirintuculei ti lifru mu nielu Moisés ñi ley. Feipi: “Pu chau ngelai ñi langümngeal tañi yall ñi culpan mu. Ca tati pu yall* ngelai ñi langümngeal tañi chau ñi culpan meu. Caque quiñeque che mülei ñi layal quisu tañi culpan mu”.* 7 Chadi pingechi laf mapu mu Amasías hueufi pu Edom che, tüfa ta 10 mil huentru. Petu hueichamequelu* nüfi Sela huaria, fei hula Jocteel pingetui feichi huaria, femngechi üitungequei fantepu mu.

8 Fei Amasías huercülelfi huerquen ta Jehoás, tüfa Jehoacaz ñi fotüm, Jehú ñi lacu,* Israel ñi lonco ülmen. Tüfachi dungu feipifalfi: “Cüpange, quiñe hueichan mu quehuayayu”.* 9 Jehoás, tüfa Israel ñi lonco ülmen, feipifalfi quiñe dungu ta Amasías, Judá ñi lonco ülmen: “Líbano mülechi chacai* feipifalfi ta Líbano mülechi cedro anümca: ‘Elufinge iñche tañi fotüm eimi tami ñahue, fei ñi niehual engu’. Huelu Líbano mu cüpai quiñe auca culliñ,* fei pünocafi ti chacai. 10 Rüfngei tami hueufiel ta Edom, feimu mallmahui tami piuque. Ayüucülenge tami püramyehun, huelu mülenagnge tami ruca mu.* ¿Chumal femaimi quiñe huesa dungu? ¿Chumal trür tranaconaimi Judá engu?”. 11 Huelu Amasías allcütulai.

Feimu Jehoás, Israel ñi lonco ülmen, amui. Jehoás ca Amasías, Judá ñi lonco ülmen hueichaingu, Bet-Semes huaria mülelu Judá mapu meu. 12 Israel hueufi ta Judá, fei com lefmahuingün quisuque tañi ruca mu.* 13 Bet-Semes huaria mu Jehoás, Israel ñi lonco ülmen, nüfi ta Amasías, Judá ñi lonco ülmen, Jehoás ñi fotüm, Ocozías ñi lacu. Fei hula acuingu Jerusalén huaria mu ca Jehoás teifücafi quiñe troquiñ ti fütra cura malal,* Efraín ñi Puerta püle puulu Ngion mülechi Puerta. Teifücafi 178 metro.* 14 Yetufi com ti oro,* plata ca com chemcün* mülelu Chau Jehová ñi ruca ca cheu ñi ngülümel falinque fillem mülelu ti lonco ülmen ñi ruca mu ca presuyefi che. Fei hula huiñotui Samaria huaria mu.

15 Caquelu dungu ñi rupan Jehoás, tañi femün, tañi fütra nehuen ca chumngechi hueichafi ta Amasías, Judá ñi lonco ülmen, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 16 Fei hula Jehoás lai ca Samaria huaria mu rüngaltucungei, cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche ca Israel ñi pu lonco ülmen. Fei tañi fotüm Jeroboán* hue lonco ülmen-ngetui.

17 Amasías, tüfa Jehoás ñi fotüm, Judá ñi lonco ülmen, mongelerpui 15 tripantu deu lalu Jehoás, tüfa Jehoacaz ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen. 18 Caquelu dungu ñi rupan Amasías huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 19 Rupalu ta antü, pu che quiñehui ñi caiñetuafiel ta Amasías Jerusalén huaria mu, fei lefmahui Lakís huaria mu. Huelu huercüngei huentru ñi inantucungeal Lakís huaria mu, fei langümngei üye mu. 20 Fei hula huiño cüpalngetui cahuellu mu, rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche Jerusalén mu, David ñi Huaria. 21 Fei com pu Judá che lonco ülmencünufi ta Azarías,* fei hueluconi tañi chau Amasías ñi ngünenieal. Nierquefui 16 tripantu. 22 Azarías huiño deumatufi ta Elat ca huiñoleltufi pu Judá che deu lalu* ti lonco ülmen.*

23 Amasías, tüfa Jehoás tañi fotüm, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui 15 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Jeroboán, tüfa Jehoás ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, lonco ülmen-ngerpui Samaria huaria mu, fei Jeroboán 41 tripantu ngünenierpui. 24 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, fentecünulai ñi femal com tati culpan dungu* ñi femün Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. 25 Fei huiño elcünutufi cheu ñi fentepuhun Israel mapu chumngechi ñi felequefel, tuhui Lebó-Hamat* puulu Arabá* lafquen mu. Femi chumngechi Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen, feipifi tañi cüdaufe Jonás, Amitái ñi fotüm, Gat-Héfer ñi huerquen. 26 Chau Jehová ngüneduami fente ñi cutrancahun pu Israel che. Ngelafui inei no rume ñi quelluafiel pu Israel che. Ngehuelai pu nienolu inei ñi quelluaeteu ca pu nehuen-ngenolu no rume. 27 Huelu Chau Jehová deu feipicünui ñi ngoimangenoal* Israel ñi üi mapu mu. Feimu adniefi Jeroboán, tüfa Jehoás ñi fotüm, tañi montulafiel engün.

28 Caquelu dungu ñi rupan Jeroboán, com tañi femün, tañi fütra nehuen, chumngechi hueichai ca chumngechi huiñoleltufi pu Judá che Damasco ca Hamat huaria mülelu Israel mapu mu, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 29 Fei hula Jeroboán lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche ca Israel ñi pu lonco ülmen. Fei tañi fotüm Zacarías hue lonco ülmen-ngetui.

15 Ti lonco ülmen Jeroboán* yeniefui 27 tripantu ñi ngüneniefiel ta Israel. Feichi mu Azarías,* tüfa Amasías ñi fotüm tati ngünenielu Judá, lonco ülmen-ngetui. 2 Lonco ülmen-ngerpulu 16 tripantu nierquei ca ngüneniei 52 tripantu Jerusalén mu. Tañi ñuque Jecolías pingei, Jerusalén mu tuhui. 3 Azarías cüme femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi chau Amasías. 4 Huelu entungelai fillque ngillatuhue ca pu che amulei ñi hulün chalintucun* ca fitrun chalintucun* üye mu. 5 Chau Jehová cutranelfi ti lonco ülmen lepra mu, amulei ñi nien lepra cutran tunte puulu* ñi mongen. Püntülefui* quiñe ruca mu, fei tañi fotüm Jotán adniequefui ti ruca* ca juzgaquefi pu che mapu mu. 6 Caquelu dungu ñi rupan Azarías, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 7 Fei hula Azarías lai* ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu. Ca tañi fotüm Jotán hue lonco ülmen-ngetui.

8 Ti lonco ülmen Azarías yeniefui 38 tripantu ñi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Zacarías, tüfa Jeroboán ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Samaria huaria mu ca 6 cüyen ngüneniefi Israel. 9 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi cuifiqueche yem. Fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. 10 Fei hula Salum, Jabés ñi fotüm, caiñetufi ta Zacarías ca langümfi Ibleam huaria mu. Deu langümfilu, hue lonco ülmen-ngetui. 11 Caquelu dungu ñi rupan Zacarías huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 12 Femngechi huechutripai chem ñi feipifiel Chau Jehová ta Jehú: “Tami pu fotüm ñi meli cüpanche anüai Israel ñi ülmen huancu mu”. Feichi dungu rupai.

13 Ti lonco ülmen Uzías 39 tripantu yeniefui ñi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Salum, tüfa Jabés ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui ca ngüneniei 1 cüyen Samaria huaria mu. 14 Fei hula Menahem, Gadí ñi fotüm, tripai Tirzá huaria meu ñi amual Samaria mu. Üyeu langümfi ta Salum, Jabés ñi fotüm. Deu langümfilu, hue lonco ülmen-ngetui. 15 Caquelu dungu ñi rupan Salum ca chumngechi caiñetufi ta Zacarías, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 16 Fei hula Menahem tripai Tirzá huaria mu, fei lefcontufi Tifsá, com pu che mülelu fei mu ca ti mapu hualloñmalelu.* Apümcafi ti huaria ñi puerta nülalelngenolu cai. Cafei catrücafi ñi pütra* pu domo niepüñeñcülelu.

17 Ti lonco ülmen Azarías yeniefui 39 tripantu ñi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Gadí ñi fotüm, Menahem pingelu, lonco ülmen-ngerpui Samaria huaria mu ca 10 tripantu ngüneniefi Israel. 18 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Tunte puulu ñi mongen turpu fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. 19 Pul, Asiria ñi lonco ülmen, conpui mapu mu. Fei Menahem elufi ta Pul 34 mil 200 kilo plata,* femngechi ñi quellungeal tañi amuleal ñi lonco ülmencülen. 20 Menahem cofrafi pu ricu huentru ca pu falin che Israel mu, femngechi trapümi ti plata. Fei elufi Asiria ñi lonco ülmen 600 gramo plata* caque quiñeque huentru mu. Fei hula Asiria ñi lonco ülmen amutui, mülenaglai mapu mu. 21 Caquelu dungu ñi rupan Menahem, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen. 22 Fei hula Menahem lai ca tañi fotüm Pecahías hue lonco ülmen-ngetui.

23 Ti lonco Azarías yeniefui 50 tripantu tañi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Menahem ñi fotüm, Pecahías pingelu, lonco ülmen-ngerpui Samaria huaria mu ca 2 tripantu ngüneniefi Israel. 24 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel culpaingün. 25 Fei hula tañi loncolechi hueichafe,* Pécah pingelu, tüfa Remalías ñi fotüm, caiñetueyu ca langümeyu Samaria huaria mu. Pécah quiñentrür Argob ca Arié conpuingün ti lonco ülmen ñi ruca mu, cheu doi nehuentulei. Compañeyu 50 Galaad huentru. Deu langümfilu, hue lonco ülmen-ngetui. 26 Caquelu dungu ñi rupan Pecahías, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen.

27 Ti lonco ülmen Azarías 52 tripantu yeniefui ñi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Remalías ñi fotüm, Pécah pingelu, lonco ülmen-ngerpui Samaria huaria mu ca 20 tripantu ngüneniefi Israel. 28 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Fentecünulai ñi culpan* chumngechi femi Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. 29 Pécah, petu ñi ngüneniefiel ta Israel, Tiglat-Piléser, Asiria ñi lonco ülmen, lefcontufi ca nüfi Ijón, Abel-Bet-Maacá, Janóah, Quedes, Hazor, Galaad ca Galilea, tüfa ta com Neftalí ñi mapu. Ca tati pu che entungei tañi mapu mu, fei presuyengei Asiria mu. 30 Fei hula Hosea, tüfa Elá ñi fotüm, caiñetufi ta Pécah, tüfa Remalías ñi fotüm, lefcontufi ca langümfi. Uzías ñi fotüm, Jotán pingelu, yeniefui 20 tripantu ñi lonco ülmen-ngen, feichi mu Hosea hue lonco ülmen-ngetui. 31 Caquelu dungu ñi rupan Pécah, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Israel ñi pu lonco ülmen.

32 Remalías ñi fotüm, Pécah pingelu, yeniefui 2 tripantu ñi lonco ülmencülen Israel mu. Feichi mu Jotán, ti lonco ülmen Uzías ñi fotüm, Judá mu tuulu, lonco ülmen-ngerpui. 33 Niefui 25 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca ngüneniei 16 tripantu. Tañi ñuque Jerusá pingei, Sadoc ñi ñahue. 34 Jotán cüme femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi chau Uzías. 35 Huelu entungelai fillque ngillatuhue ca pu che amulei ñi hulün chalintucun ca fitrun chalintucun üye mu. Jotán deumai ti doicülechi puerta Chau Jehová ñi ruca mu. 36 Caquelu dungu ñi rupan Jotán ca tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 37 Feichi mu Chau Jehová eluhui ñi huercüafiel ta Rezín, tüfa Siria ñi lonco ülmen, ca Pécah, tüfa Remalías ñi fotüm, tañi lefcontuafiel ta Judá. 38 Fei hula Jotán lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu, tüfa tañi cuifi lacu.* Ca tañi fotüm Acaz hue lonco ülmen-ngetui.

16 Remalías ñi fotüm, Pécah pingelu, yeniefui 17 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Acaz, tüfa Jotán ñi fotüm, ngünenielu Judá, lonco ülmen-ngerpui. 2 Acaz niefui 20 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca ngüneniei 16 tripantu Jerusalén mu. Huesa femi tañi Chau Jehová ñi adquiñ mu, femlai chumngechi femi tañi cuifi lacu* David. 3 Doyelchi mai, inafi ñi femün Israel ñi pu lonco ülmen ca lüpümfi* tañi fotüm cütral mu. Inafi tati ünufal dungu ñi femün pu ca cüpanche Chau Jehová ñi huemünentufiel* pu Israel che ñi adquiñ mu. 4 Cafei huli chalintucun* ca fitrun chalintucun* fillque ngillatuhue püle, huincul ca miñche com fütraque anümca mu.

5 Feichi mu Rezín, tüfa Siria ñi lonco ülmen, ca Pécah, tüfa Remalías ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, amuingu ñi hueichayafiel* ta Jerusalén. Hualloñmafingu* ta Acaz, huelu pepi nülafingu ti huaria. 6 Feichi mu Rezín, Siria ñi lonco ülmen, huiñoleltufi pu Edom che Elat mapu. Fei hula huemünentufi* pu Judá che* Elat mapu meu. Pu Edom che ngen-ngetui ta Elat ca fantepu meu petu müleingün tiye mu. 7 Feimu Acaz huercülelfi huerquen Asiria ñi lonco ülmen, Tiglat-Piléser pingelu. Feipifalfi: “Iñche eimi tami cüdaufengen ca tami fotüm. Feula Siria ca Israel ñi lonco ülmen caiñetumequeneu, feimu cüpange, montulen fei engu ñi cuhu mu” pifi. 8 Fei Acaz nüfi ti plata ca ti oro* mülelu Chau Jehová ñi ruca mu ca cheu ñi ngülümel falinque fillem ti lonco ülmen ñi ruca mu.* Acaz huercülelfi quiñe cullitu Asiria ñi lonco ülmen. 9 Asiria ñi lonco ülmen femi tañi feipingeel. Amui Damasco mu ca nüfi. Cafei camapu yefi pu che, Quir mapu meu, ca langümfi ta Rezín.

10 Fei hula ti lonco ülmen Acaz amui Damasco mu ñi pemeafiel Tiglat-Piléser, Asiria ñi lonco ülmen. Ti lonco ülmen Acaz pefilu ti altar mülelu Damasco mu, huercülelfi ti sacerdote Uriya quiñe adentun* pengelquelu ñi chumlen ti altar ca chumngechi ñi deumangen. 11 Ti sacerdote Uriya deumai quiñe altar, fei inafi ñi feipieteu ti lonco ülmen Acaz mülelu Damasco mu. Petu ñi huiñotunon ti lonco ülmen Acaz Damasco mu, ti sacerdote Uriya deumanentui ti altar. 12 Ti lonco ülmen huiñotulu Damasco mu pefi ti altar, pülleconpui ca huli chalintucun tiye mu. 13 Amulei ñi hulün lüpümngeelchi chalintucun ca fün chalintucungelu, femngechi ñi tripayal fitrun altar mu. Cafei huente altar mu huli hutrulngeelchi* chalintucun ca pachügtufi* ti altar mollfüñ mu, tüfachi mollfüñ entungei tati chalintucun quiñentrür ingequelu.* 14 Cafei entufi ti cobre altar Chau Jehová ñi adquiñ mu, cheu tañi mülen, itrotripa ruca meu. Feiti cobre altar mülefui rangi püle cheu ñi mülen Acaz ñi altar ca Chau Jehová ñi ruca. Fei elcünui ti cobre altar norte püle* tañi altar mu. 15 Ti lonco ülmen Acaz feipifi ti sacerdote Uriya: “Ti fütra altar mu fitrupe ti lüpümngeelchi chalintucun pulihuen mu ca ti fün chalintucungelu nagantü. Cafei fitrupe ti lonco ülmen ñi lüpümngeelchi chalintucun ca ti fün chalintucungelu. Cafei fitrupe com pu che ñi lüpümngeelchi chalintucun, ti fün chalintucungelu ca ti hutrulngeelchi chalintucun. Entunge com ti mollfüñ tati lüpümngeelchi chalintucun mu ca ti caquelu chalintucun, fei pachügtuafimi ti altar. Fei hula dullian chem chumafiel ti cobre altar”. 16 Ti sacerdote Uriya femi com tañi feipieteu ti lonco ülmen Acaz.

17 Cafei ti lonco ülmen Acaz catrücafi tati pichique plancha huall püle mülelu carrito mu ca entufi tati lafatorio. Nacümfi* ti Lafquen pingechi lafatorio mülelu huente cobre toro ca tucufi huente piso cura meu. 18 Cafei Chau Jehová ñi ruca mu entufi ti deumaelchi techo pünengelu ürcütun antü mu.* Cafei cerrafi ti lonco ülmen ñi conhue. Femi tüfa Asiria ñi lonco ülmen tañi duam mu.

19 Caquelu dungu ñi rupan Acaz ca tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 20 Fei hula Acaz lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu. Ca tañi fotüm Ezequías* hue lonco ülmen-ngetui.

17 Ti lonco ülmen Acaz, yeniefui 12 tripantu ñi ngüneniefiel Judá. Feichi mu Elá ñi fotüm, Hosea pingelu, lonco ülmen-ngerpui Samaria mu. Ngüneniefi Israel 9 tripantu. 2 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Huelu müte femlai chumngechi femi Israel ñi pu lonco ülmen, tüfa tañi cuifiqueche. 3 Fei Salmanasar, Asiria ñi lonco ülmen, lefcontumefi ta Hosea. Hosea eluhui ñi cüdahuelafiel ca culliafiel ta Salmanasar. 4 Huelu Asiria ñi lonco ülmen quimürpui Hosea ñi adcünumequen tañi caiñetuaeteu. Hosea huercülelfi huerquen ta So, Egipto ñi lonco ülmen, ca yelelhuelafi cullitu Asiria ñi lonco ülmen chumngechi ñi femquefel rupachi tripantu. Feimu Asiria ñi lonco ülmen presuntucufi ta Hosea ca tiye mu traricünufi.

5 Asiria ñi lonco ülmen lefcontufi com feichi mapu. Puhui Samaria mu ca 3 tripantu hualloñmaniefi.* 6 Hosea yenielu 9 tripantu ñi ngünenieel, Asiria ñi lonco ülmen nüfi Samaria, fei camapu yefi pu Israel che, Asiria mapu mu. Elungei engün ñi mülenagal Halá lof ca Habor huaria, ina Gozán leufü püle, ca pu Media che ñi fillque huaria.

7 Chau Ngünechen lifrecünufi pu Israel che Egipto mapu mu, fei ñi ngüneniehuenoaeteu ti Faraón, Egipto ñi lonco ülmen. Huelu pu Israel che culpaingün* ca huesa duamelfingün tañi Chau Ngünechen Jehová, feimu tüfachi dungu rupai. Poyefingün* caquelu dios 8 ca inafingün ti huimtun nielu pu troquiñche Chau Jehová ñi huemünentufiel* pu Israel che ñi adquiñ mu. Cafei inafingün ti huimtun ñi elcünuel Israel ñi pu lonco ülmen.

9 Pu Israel che coneltuingün feichi dungu cümenolu tañi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Com tañi huaria mu deumaingün fillque ngillatuhue, adquintuhue püle ca huaria mu nielu fütra cura malal.* 10 Cafei com huincul püle ca miñche com fütraque anümca mu deumaingün huitracünuelchi cura poyengequelu ca orcon mamüll ñi poyengequeel.* 11 Com ngillatuhue mu, hulingün fitrun* chalintucun.* Inayentufingün pu troquiñche Chau Jehová ñi entufiel tañi adquiñ mu engün ca presuyengelu. Huesa dungu femquefui tañi illculcayafiel* ta Chau Jehová.

12 Poyequefingün ünufalchi adentun,* Chau Jehová feipifeyu rume engün “¡Femngechi femlayaimün!”. 13 Chau Jehová huercüquefui com tañi pu huerquen ca com pu huentru pequelu afmatun dungu, femngechi cüme feipicünufi pu Israel che ca pu Judá che chem ñi chumal. Feipifi engün: “¡Elcünumün tamün huesaque rüpü ca huiñotumün! Inayaimün tañi huercün dungu ca tañi dulliel. Inayaimün com ñi feipin ti ley tañi elufiel tamün cuifiqueche. Tañi pu huerquen mu huercüleluhuiyiñ tüfachi ley”. 14 Huelu tüfa engün allcütulaingün. Trencül piuquengeingün* tañi pu cuifiqueche reque, tüfa engün feyentulafingün tañi Chau Ngünechen Jehová. 15 Amulei ñi quiñepülecünufiel ñi feipin, chem ñi eldungucünufiel tañi cuifiqueche ca ti ngülam ñi feipicünufiel engün. Fentecünulaingün ñi poyeafiel falinochi adentun, fei ngünam chengerpuingün. Femngechi inayentufingün tati pu troquiñche tañi hualloñmaeteu, Chau Jehová feipifeyu rume ñi inayentunoafiel engün.

16 Quiñepülecünufingün com tañi Chau Ngünechen Jehová ñi huercün dungu. Deumaingün epu culliñ adentun pañillhuengelu* ca quiñe orcon mamüll ñi poyengequeel.* Ca tati antü, cüyen ca pu huangülen ñi adquiñ mu pochongnagingün* ca poyefingün ta Baal. 17 Cafei cütral mu lüpümfingün* tañi pu fotüm, pu ñahue ca püñeñ, coningün pelontun dungu ca quintuingün chem ñi rupayal cüpalechi antü mu. Femingün feichi dungu cümenolu Chau Jehová ñi adquiñ mu, fei illculcafingün.*

18 Chau Jehová rume illcutufi* pu Israel che, fente tañi illcun famentufi* tañi adquiñ mu. Quiñe no rume elcünulafi, re Judá ñi troquiñche müten.

19 Judá no rume inalafi tañi Chau Ngünechen Jehová ñi huercün dungu. Ca inafingün feichi huimtun ñi inaquefiel pu Israel che. 20 Chau Jehová com famentufi pu Israel che ñi cüpanche, illamcafi ca hultucufi pu malocontuchequelu ñi cuhu mu. Camapu tañi adquiñ mu entufi. 21 Fei ngedunentufi reque pu Israel che David ñi ruca mu. Tüfa engün lonco ülmencünufi ta Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Huelu Jeroboán ñi duam mu pu Israel che inahuelafi ta Chau Jehová ca fütra culpaingün.* 22 Pu Israel che amulei ñi culpamequen* chumngechi femi ta Jeroboán. Fentecünulaingün ñi culpayal, 23 Chau Jehová entufilu hula pu Israel che tañi adquiñ mu, chumngechi feipicünui com tañi pu huerquen mu. Femngechi pu Israel che entungei tañi mapu mu ca presuyengei Asiria mu. Fantepu mu petu mülehueingün tiye mu.

24 Fei hula Asiria ñi lonco ülmen entufi che Babilonia mu, Cutá, Avá, Hamat ca Sefarvaim huaria mu, fei elcünufi engün Samaria ñi fillque huaria mu, cheu ñi mülefel pu Israel che. Ngen-ngetuingün ta Samaria ca mülenagingün tañi fillque huaria mu. 25 Puulu engün ñi müleal tiye mu, poyelafingün Chau Jehová. Feimu Chau Jehová huercülelfi trapial. Feiti trapial langümfi quiñeque che. 26 Fei feipifalngei Asiria ñi lonco ülmen: “Feichi troquiñche tami entufiel ca elcünufiel Samaria ñi fillque huaria mu quimlaingün chumngechi poyeafiel tati Dios mülelu feichi mapu mu. Tiye mu inei no rume quimlai chumngechi poyeafiel tati Dios mülelu feichi mapu mu, feimu feichi Dios huercülelmequefi trapial, fei langümmequefi tati pu che”.

27 Allcülu tüfa Asiria ñi lonco ülmen feipi: “Huiñotupe quiñe sacerdote tami entufiel feichi mapu mu, fei ñi huiño mülenagal tiye mu. Tüfa quimelelafi pu che chumngechi ñi poyeafiel tati Dios mülelu feichi mapu mu”. 28 Feimu quiñe sacerdote entungelu Samaria huaria mu huiñotui ñi mülenagal Betel mu, fei eluhui ñi quimeltuafiel pu che chumngechi ñi poyeafiel Chau Jehová.

29 Huelu caque quiñeque troquiñche deumai quisu tañi dios ca elcünufingün ti ruca mu fillque ngillatuhue meu mülelu, tüfa ñi deumael pu Samaria che. Tüfachi dungu femi quisuque troquiñche, cheu tañi mülen engün fillque huaria mu. 30 Pu Babilonia huentru deumaingün Sucot-Benot pingechi dios, pu Cut che deumaingün ta Nergal, pu Hamat che deumaingün ta Asimá 31 ca pu Avá che deumaingün ta Nibhaz ca Tartac pingechi dios. Pu Sefarvaim che lüpümfingün tañi pu yall* cütral mu, fei ñi püramyeafiel Adramélec ca Anamélec, Sefarvaim ñi pu dios. 32 Tüfa engün poyefilu rume ta Jehová, üitufingün huentru tati pu che meu, fei ñi sacerdotengeal fillque ngillatuhue mu. Fei engün cüdauqueingün tati ruca ngillatuhue meu mülelu. 33 Poyequefuingün ta Chau Jehová, huelu ca poyequefuingün quisuque tañi dios, chumngechi poyengequefui ti dios feichi mapu meu, cheu tañi entungeel engün.

34 Fantepu mu amulei ñi poyefiel tañi dios chumngechi ñi femquefel cuifi. Quiñe no rume poyelafi ta Chau Jehová, inaquelaingün chem tañi dulliel ca tañi ley dungu. Cafei inaquelaingün Moisés ñi ley dungu ca Chau Jehová ñi huercün dungu ñi elufiel Jacob ñi pu yall. Chau Dios ca üi tuculelfi ta Jacob ca Israel pintucufi. 35 Chau Jehová eldungucünufilu pu Israel che, feipifi: “Poyelayafimün caquelu dios, pochongnaglayaimün tañi adquiñ mu, serfilayafimün ca elulayafimün rume chalintucun. 36 Doi mai, poyeafimün ta Chau Jehová, tañi adquiñ mu pochongnagaimün ca hulafimün chalintucun. Egipto mapu mu Chau Ngünechen entueimünmeu fütra pepiluhun ca nehuen mu. 37 Rumel cüme inanieafimün tañi feipin, tañi ley dungu, Moisés ñi ley ca ti huercün dungu tamün huirintuculeteu. Ca poyelayafimün caquelu dios. 38 Ngoimalayaimün* chem tañi eldungucünufiel eimün ca poyelayafimün caquelu dios. 39 Doi mai, mülei tamün poyeafiel tamün Chau Ngünechen Jehová. Fei montulaimünmeu com tamün pu caiñe ñi cuhu mu”.

40 Huelu tüfachi pu troquiñche allcütulaingün, fei poyeniefingün tañi dios chumngechi ñi femquefel cuifi. 41 Tüfachi pu troquiñche poyefilu rume Chau Jehová, ca poyefingün tañi pu adentun. Cafei fantepu mu tañi pu yall ca tañi pu nieto amulei ñi femmequen chumngechi femi tañi pu cuifiqueche.

18 Elá ñi fotüm, Hosea pingelu, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 3 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Ezequías, tüfa ti lonco ülmen Acaz ñi fotüm, Judá mu tuulu, lonco ülmen-ngerpui. 2 Ezequías 25 tripantu niefui lonco ülmen-ngerpulu ca ngüneniei 29 tripantu Jerusalén mu. Tañi ñuque Abí pingei,* Zacarías ñi ñahue. 3 Cüme femquei Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi cuifi lacu* David. 4 Entufi fillque ngillatuhue, teifücafi pu huitracünuelchi cura poyengequelu ca apümcafi ti orcon mamüll ñi poyengequeel.* Cafei rüngümcafi ti cobre filu ñi deumael Moisés. Feichi mu pu Israel che amulei ñi hulquen fitrun* chalintucun* ca üitufingün filu adentun* cobrengelu.* 5 Ezequías maneluhui Chau Jehová mu, Israel ñi Ngünechen. Com Judá ñi pu lonco ülmen mu turpu ngequelafui lonco ülmen quisu reque. 6 Püntütripalai* Chau Jehová mu. Fentecünulai ñi inanieafiel. Feyentufi Chau Jehová ñi huercün dungu tañi elufiel ta Moisés. 7 Ca Chau Jehová quelluqueyu. Com tañi femün mu pengeli ñi quimchengen. Feyentuhuelafi ca serfihuelafi Asiria ñi lonco ülmen. 8 Hueufi pu Filistea che, cafei Gaza ca tañi mapu, tati adquintuhue ca tati huaria nielu fütra cura malal.*

9 Ti lonco ülmen Ezequías yeniefui 4 tripantu tañi ngünenieel, cafei Hosea, tüfa Elá ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 7 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Salmanasar, tüfa Asiria ñi lonco ülmen, lefcontumefi ta Samaria ca hualloñmafi.* 10 Epe 3 tripantu rupalu nüfingün ta Samaria. Ezequías yeniefui 6 tripantu tañi ngünenieel, cafei Hosea, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 9 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Samaria nüngerpui. 11 Fei hula Asiria ñi lonco ülmen camapu yefi pu Israel che, Asiria mapu mu. Elcünufi engün Halá lof ca Habor huaria mu, ina Gozán leufü püle, ca pu Media che ñi fillque huaria. 12 Femngechi rupaingün allcütunolu cai engün tañi Chau Ngünechen Jehová ñi dungu, inalaingün tañi eldungu, com tañi huercüel Moisés, Chau Jehová ñi cüdaufe. Allcütulaingün ca feyentulaingün rume.

13 Ti lonco ülmen Ezequías yeniefui 14 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Asiria ñi lonco ülmen, Senaquerib pingelu, lefcontumefi ca nüfi Judá ñi fillque huaria nielu fütra cura malal. 14 Feimu Ezequías, Judá ñi lonco ülmen, feipifalfi quiñe dungu Asiria ñi lonco ülmen Lakís mu mülelu: “Huesa femün. Amutunge ca eluayu com tami feipiel”. Asiria ñi lonco ülmen dicümtucufi* ta Ezequías, Judá ñi lonco ülmen, tañi eluaeteu 10 mil 260 kilo plata* ca mil 26 kilo oro.* 15 Feimu Ezequías huli com ti plata mülelu Chau Jehová ñi ruca ca cheu ñi ngülümel falinque fillem ti lonco ülmen ñi ruca mu. 16 Feichi mu, Ezequías, Judá ñi lonco ülmen, entufi* ti puerta mülelu Chau Jehová ñi ruca mu ca tati orcon puerta taculelu oro meu. Ca elufi Asiria ñi lonco ülmen.

17 Fei hula Asiria ñi lonco ülmen huercüfi ti tartan,* ti rabsaris* ca ti rabsaque.* Cafei Lakís huaria mu huercüfi fentren hueichafe* ñi amual Jerusalén mu, cheu ñi mülen ti lonco ülmen Ezequías. Amuingün Jerusalén mu ca mülepuingün ina huitrunco püle. Feiti huitrunco puhui cheu ngülümngequei co huechuñ püle, ca mülei ti rüpü mu puulu cheu ñi cüchaquen tacun pu che. 18 Mütrümngei* ti lonco ülmen ñi tripayal, huelu trafmefingün pu huentru Eliaquim, Sebná ca Joá. Eliaquim, Hilquías ñi fotüm, adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca.* Sebná fei tati secretario. Joá, Asaf ñi fotüm, huirintucuquefui chem ñi rupan ti troquiñ mapu mu.

19 Feimu ti rabsaque feipifi engün: “Fürenemuchi, feipiafimün ta Ezequías: ‘Tüfa ñi feipin ti fütra lonco ülmen, Asiria ñi lonco ülmen: “¿Chemu fente maneluucüleimün? 20 Eimi feipimi ‘Nien quimün ca pepiluhun tañi hueichayal’. Huelu tami feipin falilai tati. Eimün, ¿inei mu maneluhuimün tamün cüpa caiñetumuafiel? 21 Eimi maneluucüleimi Egipto tami quelluaeteu. Tüfa quiñe trafolechi rüngi reque felei. Quiñe che recüluule tüfa mu, dipoconai ca chüngarconai tañi cuhu mu. Ti Faraón, Egipto ñi lonco ülmen, femngechi femquefi com pu maneluulu quisu mu. 22 Eimün feipimün ‘Maneluuqueiñ taiñ Chau Ngünechen Jehová mu’. Huelu, ¿Ngünechen mai ngen-ngefui pu yamfal mülehue* ca tati fillque altar ñi entuel Ezequías? Cafei Ezequías feipifi ta Judá ca Jerusalén ‘Tüfachi altar mülelu Jerusalén mu mülei tamün pochongnagal’,* ¿felei no am?”’. 23 Feimu eimi ca tañi ñidol, Asiria ñi lonco ülmen, eldungucünuaimu: eluayu 2 mil cahuellu nielmi fentren che ñi püracahuelluafiel. 24 Eimi maneluhulmi Egipto ñi carretela* ca tañi pu püracahuellulelu mu, ¿chumngechi eluafimi ñi huiño huitrautual quiñe gobernador rume ñi nieel tañi ñidol, tati doi illamfalngelu tañi pu cüdaufe mu? 25 ¿Cüpapen mai ñi apümcayafiel tüfachi mapu, fei tañi feipinoeteu Jehová? Jehová ta feipieneu: ‘Lefcontuafimi feichi mapu ca apümcayafimi’”.

26 Rupalu tüfa Eliaquim, tüfa Hilquías ñi fotüm, cafei Sebná ca Joá feipifingün ti rabsaque: “Fürenemuiñ, dungumuaiñ iñchiñ, tami pu cüdaufe, arameo quehun mu,* iñchiñ adümquefiyiñ. Dungumulayaiñ pu judio ñi quehun dungu mu, ca allcütumequei pu che mülelu ti fütra cura malal mu”. 27 Huelu ti rabsaque feipi: “Tañi ñidol, ¿huercüpeneu mai tamün feipiafiel tüfachi dungu eimün ca tamün ñidol müten? ¿Cümenoafulu ñi allcütual pu anülelu fütra cura malal mu? Tüfa engün iyai tañi me ca pütocoai tañi huilleñ quiñentrür eimün”.

28 Ti rabsaque huitrapürai ca huirari pu judio ñi quehun dungu mu: “¡Allcütumün ñi feipin ti fütra lonco ülmen, Asiria ñi lonco ülmen! 29 Tüfa tañi feipin ti lonco ülmen: ‘Eluulayaimün tamün ngünencayaeteu Ezequías. Fei montul-layaimünmeu iñche tañi cuhu mu. 30 Tamün maneluhual Jehová mu Ezequías feipiaimünmu: “Chau Jehová rüf montulaiñmu. Asiria ñi lonco ülmen hueulayafi tüfachi huaria”. 31 Huelu allcütulayafimün ta Ezequías. Tüfa tañi feipin Asiria ñi lonco ülmen: “Caiñetumuhuelayan ca eluumün tamün hueungeal. Femngechi com eimün iyaimün ti fün hulquelu tamün anüm ofad ca tamün higuera. Cafei pütocoaimün quisu tamün rünganco mu.* 32 Fei cüpali hula, yehuaiñ quiñe mapu mu tamün mapu reque felelu. Feichi mapu hulquei quetran, hue pulcu, cofque, anüm ofad, olivo ca miel.* Amuleai tamün mongelen, lalayaimün. Allcütulayafimün ta Ezequías. Feipilu ‘Chau Jehová montulaiñmu’, ngünencaeimünmeu. 33 Pu troquiñche ñi dios montul-lafingün tañi mapu Asiria ñi lonco ülmen tañi cuhu mu, ¿felelai? 34 ¿Cheu mülei Hamat ca Arpad ñi pu dios? ¿Cheu mülei pu dios ñi nieel Sefarvaim, Hená ca Ivá? ¿Quisu engün montulfingün ta Samaria iñche tañi cuhu mu? 35 Tüfachi fillque troquiñche ñi pu dios, ¿montulpefi mai tañi mapu iñche tañi cuhu mu? Fei Jehová, ¿montulpeafi mai ta Jerusalén iñche tañi cuhu mu?”’”.

36 Huelu pu che dungulai, chem pilaingün rume. Ti lonco ülmen feipifilu cai tati pu che “Huiñoldungulayafimün engün”.* 37 Fei Eliaquim, Sebná ca Joá huichafcalen* ñi tacun pemefingün ta Ezequías ca feipifingün chem ñi feipin ti rabsaque. Eliaquim, Hilquías ñi fotüm, adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca.* Sebná fei tati secretario. Joá, Asaf ñi fotüm, huirintucuquefui chem ñi rupan ti troquiñ mapu mu.

19 Allcülu müten tüfa, ti lonco ülmen Ezequías huichafcai* tañi tacun. Sacu tacun mu tacucünuhui ca coni Chau Jehová ñi ruca mu. 2 Fei huercüfi ta Eliaquim, tüfa adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca, cafei tati secretario Sebná ca pu loncolechi sacerdote. Com tüfa engün taculei sacu tacun mu. Fei pemefingün ta Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, tüfa Amoz ñi fotüm. 3 Fei feipingün: “Tüfa ñi feipin Ezequías: ‘Fachantü cutrancauqueiñ, norümtungeiñ* ca illamcangeiñ. Quiñe domo niepüñeñcülelu reque feleiñ, epe puhui ñi choyüal tañi püñeñ, huelu nielai nehuen tañi femal. 4 Tami Chau Ngünechen Jehová allcütuafui chi com ñi feipin tati rabsaque. Fei tañi ñidol, tüfa Asiria ñi lonco ülmen, huercüeyu ñi caiñetuafiel ta Chau Ngünechen. Femngechi Chau Ngünechen Jehová tañi allcüel mu ramtucadunguafi Asiria ñi lonco ülmen. Feimu llellipunge ñi fürenengeal pu mülehuechi che mongetripalu’”.

5 Fei ti lonco ülmen Ezequías ñi pu cüdaufe conpuingün cheu ñi mülen Isaías, 6 ca Isaías feipi: “Feipiafimün tamün ñidol: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Pu serfiquefilu Asiria ñi lonco ülmen coilaque dungu feipingün iñche meu, huelu llicalayaimi tami allcüelchi dungu mu. 7 Raquiduamelafiñ ti lonco ülmen, fei allcüai quiñe dungu ca huiñotuai tañi mapu mu. Iñche tañi pin mu fütra cuchillo mu langümngeai quisu tañi mapu meu”’”.

8 Fei ti rabsaque allcüi Asiria ñi lonco ülmen ñi tripan Lakís mu, fei huiñotui ñi pemeafiel ti lonco ülmen ca pefi ñi quehuamequefiel ta Libná huaria. 9 Fei ti lonco ülmen feipingei ñi femün Tirhacá, Etiopía ñi lonco ülmen: “Tripai tami hueichayaeteu”* pingei. Ti lonco ülmen ca huiño huercüfi pu huerquen ñi feipiafiel ta Ezequías tüfachi dungu: 10 “Tüfa feipiafimün ta Ezequías, Judá ñi lonco ülmen: ‘Eimi maneluucüleimi tami Ngünechen mu, huelu feipielmu “Asiria ñi lonco ülmen hueulayafi ta Jerusalén”, eimi eluulayaimi tami ngünencayaeteu. 11 Eimi allcüimi Asiria ñi pu lonco ülmen ñi apümcafiel com pu troquiñche. Fei, ¿montuan pipeimi mai tami raquiduam mu? 12 Tañi pu cuifiqueche apümcafilu pu troquiñche, tañi pu dios pepi montul-laeyu engün. Feula, ¿cheu mülei Gozán, Harán, Rézef ca Edén ñi pu che mülefulu Tel-Asar mapu mu? 13 ¿Cheu mülei Hamat ñi lonco ülmen, Arpad ñi lonco ülmen ca tati pu lonco ülmen ngünenielu Sefarvaim, Hená ca Ivá huaria mu?’”.

14 Ezequías llohui ti carta tañi cüpaleleteu pu huerquen ca papeltufi. Fei hula amui Chau Jehová ñi ruca mu ca huinüfcünufi* ti carta Chau Jehová ñi adquiñ mu. 15 Ezequías eluhui ñi llellipual Chau Jehová ñi adquiñ mu ca feipi: “Ahuem, Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen, anüleimi tami ülmen huancu mu huente* pu querubin mu.* Eimi müten rüf Chau Ngünechen ngeimi com mapu müleyechi troquiñche mu. Eimi deumafimi ti huenu ca ti mapu. 16 ¡Ahuem, Chau Jehová, füreneen, cüme allcütuaimi! ¡Ahuem, Chau Jehová, nülayaimi tami nge ca adquintuaimi! Allcütuaimi Senaquerib ñi huercün dungu tañi caiñetuafiel mongelechi Ngünechen. 17 Ahuem, Chau Jehová, rüfcünu, Asiria ñi pu lonco ülmen deu apümcafi pu troquiñche ca tañi mapu. 18 Cafei cütral mu tucuingün tañi pu dios engün. Tüfa ta diosngelafui, huelu mai pu che ta deumaeyu quisu tañi cuhu mu. Mamüll ca cura mu deumangei, feimu apümcangei. 19 Ahuem, taiñ Chau Ngünechen Jehová, feula fürenemuiñ, montulmuiñ tañi cuhu mu engün. Femngechi com mapu mülechi troquiñche quimai eimi müten Chau Ngünechen ngeimi, ahuem, Chau Jehová”.

20 Fei hula Amoz ñi fotüm, Isaías pingelu, feipifalfi ta Ezequías tüfachi dungu: “Tüfa ñi feipin Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Allcütuñmaeyu tami llellipun Senaquerib ñi duam mu, Asiria ñi lonco ülmen. 21 Tüfa ñi feipin Chau Jehová ñi chaftuafiel Asiria ñi lonco ülmen:

“Sion ñi üllcha püñeñ* illamcaeimu ca ayentueimu.

Jerusalén ñi domo püñeñ penieimu, fei nengümnengümtui tañi lonco.

22 ¿Inei caiñetufimi ca huesa dunguyefimi?

¿Inei huirarelfimi

ca pefimi mallma piuque mu?

¡Chaftufimi Israel tañi Lifngechi Ngünechen!

23 Tami pu huerquen meu caiñetufimi ta Chau Jehová ca feipimi:

‘Pürayan huechuñ ti mahuida mu

tañi fentren hueichan carretela mu.*

Puhuan doi camapu Líbano mu.

Catrüafiñ quisu tañi doi fütraque cedro anümca ca tañi doi cümeque enebro anümca.

Conan quisu tañi doi camapulechi ellcaupeyüm ca tañi doi adelcalechi* mahuidantu mu.

24 Deumayan rünganco* ca pütocoan co caque mapu meu mülelu.

Tañi namun mu ancümüñmayafiñ com Egipto ñi huitrunco’.*

25 ¿Allcülafimi? Tüfa fütra cuifi dullicünungei.*

Pepicafilu iñche rupai fentren antü.

Feula femafiñ.

Apümcayafimi fillque huaria nielu fütra cura malal,* com teifücalechi mülehue feletuai.

26 Tati pu che mülelu fei mu pepi incaulayai,

rume llicayaingün ca yehuelcangeai engün.

Trürümngeai engün fillque anümca mülelu lelfün mu, ti carü cachu

ca ti cachu tremlu huente ruca mu, ancüeyu ti puelche cürüf.

27 Huelu iñche cüme quimnien anücünuhulmi, tripalmi, conpulmi,

ca rume illculelmi* iñche mu.

28 Tami rume illculen* iñche mu ca tami huaqueñcülen puhui tañi pilun mu.

Feimu tucuan ñi nülcühue* tami yu mu ca tañi huitrantucuhue tami hun mu.

Fei iñche tañi pin mu huiñotuaimi cheu tami cüpan”.

29 Tüfachi dungu pengelaimu* ñi rüfngen tañi feipin: tüfachi tripantu eimün iyaimün com tati quisu hueftripalu.* Tüfa hulai ñi fün epu tripantu mu, tüfa ta iyaimün. Huelu cüla tripantu mu nganaimün ca cosechayaimün, anümaimün anüm ofad ca iyaimün tañi fün. 30 Pu Judá che montualu, tüfa pu mülehuealu, trürümngeai quiñe anümca reque cüme foliluucülelu ca fentren fün hulquelu. 31 Jerusalén mu montutripayai che ca Sion mu mongetripayai che. Chau Jehová, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, rüf femai tüfa.

32 Feimu, tüfachi dungu feipi Chau Jehová ñi rupayal Asiria ñi lonco ülmen:

“Conpulayai tüfachi huaria mu,

ütrüftuculayai quiñe flecha no rume,

yenielayai quiñe escudo no rume ñi chaftuafiel

ca deumalayai nehuen-ngechi cura malal ñi malocontuafiel ti huaria.

33 Cheu püle ñi cüpan, huiñotuai.

Conlayai tüfachi huaria mu”, pi ta Chau Jehová.

34 “Incayafiñ ca montulafiñ tüfachi huaria iñche tañi duam mu

ca tañi cüdaufe David ñi duam mu”’”.

35 Feichi pun müten Chau Jehová ñi cüme püllü tripai ca langümfi 185 mil Asiria huentru tañi tolto ruca püle.* Tuchi pulihuen huitralu peingün com lachi cuerpo.* 36 Fei Senaquerib, tüfa Asiria ñi lonco ülmen, amutui ca huiñotui Nínive huaria mu. Tiye mu mülenagi. 37 Petu pochongnaglu* cheu ñi poyengequen tañi dios Nisroc, tañi pu fotüm Adramélec ca Sarézer langümeyu fütra cuchillo mu, fei hula lefmahuingu Ararat mapu mu. Fei tañi fotüm Esar-Hadón hue lonco ülmen-ngetui.

20 Feichi antü mu Ezequías cutrani ca epe lafui. Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, tüfa Amoz ñi fotüm, pepaeyu ca feipieyu: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Dungufinge tami pu che ñi chem chumal. Eimi layaimi, tremotulayaimi’”.* 2 Allcülu tüfa huiñoquintui pared mu ca eluhui ñi ngillatuafiel ta Chau Jehová: 3 “Ahuem Jehová, füreneen, llellipueyu. Raquiduamtucunieaimi tañi cüme miyauquen tami rüpü mu com tañi piuque mu ca tañi cüme femquen eimi tami adquiñ mu”. Fei hula Ezequías fütra ngümacahui.

4 Isaías petu amunolu lepün püle* llohui tüfachi huercün dungu Chau Jehová mu cüpalu. Feipingei: 5 “Huiñotunge ca feipifinge ta Ezequías, tati loncolelu iñche tañi pu che mu: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová, tami cuifi lacu* David ñi Ngünechen: “Allcütuñmaeyu tami llellipun ca peñmaeyu tami cülleñu. Iñche tremoltuayu. Ti cüla antü mu amuaimi Chau Jehová ñi ruca mu. 6 Eluayu 15 tripantu tami mongeleal. Montulayu ta eimi ca tüfachi huaria Asiria ñi lonco ülmen tañi cuhu mu. Incayafiñ tüfachi huaria iñche ñi duam mu ca tañi cüdaufe David ñi duam mu”’”.

7 Isaías feipi: “Cüpalaimün masa anquen higo nielu”.* Fei cüpalingün ti masan ca tuculelfingün tañi allfen mu.* Rupalu tüfa, Ezequías ñochiquechi tremoletui.

8 Ezequías deu ramtufi ta Isaías: “¿Chem dungu pengelai tañi tremoltuaeteu Chau Jehová ca tañi amual Chau Jehová ñi ruca mu 3 antü hula?”. 9 Isaías huiñoldungueyu:* “Tüfachi dungu pengelaimu Chau Jehová, femngechi rüf quimaimi Chau Jehová ñi huechutripayal tañi feipin: feiti escalera mu,* ¿ayünieimi ti llaufeñ* ñi amuleal 10 escalon cam ñi huiñotual 10 escalon mu?”. 10 Ezequías feipi: “Cüdaungelai ti llaufeñ ñi amuleal 10 escalon, huelu cüdaungei ñi huiñotual 10 escalon mu”. 11 Feimu Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, ngillatufi ta Jehová ñi femngechi rupayal, fei Chau Ngünechen tañi pin mu feiti llaufeñ huiñotui 10 escalon Acaz ñi escalera mu.

12 Feichi mu Babilonia ñi lonco ülmen, Berodac-Baladán pingelu, tüfa Baladán ñi fotüm, quimürpui ñi cutrancülefel ta Ezequías, feimu huercülelfi carta ca quiñe regalo. 13 Ezequías ayühunquechi lloufi* pu huerquen ca pengelelfi com tañi ruca cheu ñi ngülümel falinque fillem: ti plata, oro,* aceite balsamico, caquelu aceite rume falilu, cheu ñi mülen tañi hueichahue* ca com ñi mülen cheu ñi ngülümel falinque fillem. Ezequías com pengelelfi ñi mülen tañi ruca mu* ca com tañi ngünenieel.

14 Rupalu tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, Isaías pingelu, conpui cheu ñi mülen ti lonco ülmen Ezequías ca ramtufi: “Feichi pu huentru, ¿chem feipingün? ¿Cheu cüpaingün?”. Ezequías huiñoldungui:* “Alü camapu cüpaingün, Babilonia mu”. 15 Fei Isaías ramtufi: “¿Chem peingün tami ruca mu?”. Ezequías huiñoldungueyu:* “Peingün com ñi mülen tañi ruca mu. Com tañi falinque fillem pengelelfiñ”.

16 Fei hula Isaías feipifi ta Ezequías: “Allcütufinge Chau Jehová ñi dungu: 17 ‘Fülcülepai chi antü,* fei com ñi mülen tami ruca mu ca com ñi ngülümel tami cuifiqueche ta fantepu mu yengetuai Babilonia mu. Chem no rume ngehuelayai’ feipi Chau Jehová. 18 ‘Ca quiñeque tami pu fotüm yengeai ca cüdahuaingün ti ülmen ruca mu, cheu ñi mülen Babilonia ñi lonco ülmen’”.

19 Allcülu tüfa Ezequías feipifi ta Isaías: “Chau Jehová ñi dungu tami feipiel, cümei tati”. Ca feipi: “Petu ñi mülen iñche,* müleai tüngün* ca cüme felen, feimu cümei ta tüfa”.

20 Caquelu dungu ñi rupan Ezequías, com tañi nehuen, chumngechi deumai cheu ñi ngülümngequen co ca ti huitrunco ñi yeal co huaria mu, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 21 Af meu Ezequías lai* ca tañi fotüm Manasés hue lonco ülmen-ngetui.

21 Manasés niefui 12 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 55 tripantu ngüneniefi ta Jerusalén. Tañi ñuque Hefziba pingei. 2 Huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Inafi tati ünufal dungu ñi femün pu catripanche* Chau Jehová ñi huemünentufiel* pu Israel che ñi adquiñ mu. 3 Huiño deumatufi fillque ngillatuhue tañi chau Ezequías ñi apümcafiel. Deumalelfi altar ta Baal ca deumai quiñe orcon mamüll ñi poyengequeel,* chumngechi femi Acab, Israel ñi lonco ülmen. Ti antü, cüyen ca pu huangülen ñi adquiñ mu pochongnagi* ca eluhui ñi poyeafiel. 4 Manasés ca deumai altar Chau Jehová ñi ruca mu. Tüfa mu Chau Jehová deu feipi “Jerusalén mu püramyengeai iñche tañi üi”. 5 Cafei ti epu lepün mu* mülelu Chau Jehová ñi ruca deumalelfi altar tati antü, cüyen ca pu huangülen. 6 Cütral mu lüpümfi* tañi fotüm. Coni ta calcu dungu ca pelontun dungu mu. Cafei üitufi che ramtuquefilu pu la ca üitufi pu pelontuchequelu. Rumeñma huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu tañi illculcayafiel.*

7 Cafei deumai ti adentun,* tüfa tati orcon mamüll ñi poyengequeel,* ca tucufi feichi ruca mu Chau Jehová ñi feipifiel ta David ca tañi fotüm Salomón: “Tüfachi ruca ca Jerusalén mu püramyengeai tañi üi rumel meu. Dullifiñ tüfachi mülehue com Israel ñi troquiñche mu. 8 Turpu huiño elulayafiñ pu Israel che ñi püntütripayal* ti mapu mu tañi elufiel tañi pu cuifiqueche. Huelu tüfa engün mülei ñi cüme inayal com tañi huercüfiel, ca mülei ñi inayal com ti ley dungu ñi feipifiel tañi cüdaufe Moisés”. 9 Huelu allcütulaingün ca Manasés amulei ñi hueluraquiduamelafiel pu Israel che ñi doi huesaque dungu femal pu troquiñche mu. Chau Jehová apümcafi feichi pu troquiñche pu Israel che ñi adquiñ mu.

10 Tañi pu huerquen mu Chau Jehová amulei ñi feipifiel engün: 11 “Manasés, Judá ñi lonco ülmen, femi com tüfachi ünufalchi dungu. Doi huesa femi ta com pu cuifi amorreo che mu. Manasés tañi ünufal adentun mu elufi pu Judá che ñi culpayal.* 12 Feimu tüfachi dungu feipi Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Rume huesa femafiñ ta Jerusalén ca Judá. Ca inei rume allcülu, rume pellquelehueai.* 13 Chumngechi medingei Samaria, iñche huinüfcünuafiñ* ta Jerusalén quiñe llasu mediquelu. Ca chumngechi ngüneduamfiñ Acab ñi familia, ca femngechi quiñe nivel mu ngüneduamafiñ ta Jerusalén. Liftuafiñ Jerusalén chumngechi liftungequei quiñe tazon, tüfa liftungei ca llüpücünungei.* 14 Quisucünuafiñ tañi pu che mülehuelu tañi mapu mu. Iñche tañi pin mu tranaconaingün tañi pu caiñe ñi cuhu mu, fei nüngeaingün ca com tañi pu caiñe huesalcayayu. 15 Tüfa engün huesa femingün iñche tañi adquiñ mu ca fentecünulaingün tañi illculcayaeteu* feichi antü mu tripalu tañi cuifiqueche Egipto mapu mu ta fantepu mu’”.

16 Cafei Manasés rumeñma hutruli* ñi mollfüñ pu che culpaquenolu, huall püle apolfi reque Jerusalén mollfüñ mu. Cafei tüfachi huentru ñi culpan mu* pu Judá che ca culpaingün, fei huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. 17 Caquelu dungu ñi rupan Manasés, com tañi femün ca chumngechi culpai,* huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 18 Fei hula Manasés lai* ca rüngaltucungei ti adelcalechi lof* mülelu tañi ruca mu, Uzá ñi adelcalechi lof. Ca tañi fotüm Amón hue lonco ülmen-ngetui.

19 Amón niefui 22 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 2 tripantu ngüneniefi ta Jerusalén. Tañi ñuque Mesulémet pingei, Haruz ñi ñahue, Jotbá mu tuulu. 20 Amón huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi chau Manasés. 21 Inafi tañi chau ñi femün. Tañi chau reque serfiquefi pu ünufal adentun ca pochongnagquefui tañi adquiñ mu. 22 Quiñepülecünufi ta Jehová, tañi cuifiqueche ñi Chau Ngünechen. Miyaulai Chau Jehová ñi rüpü mu. 23 Af meu, pu cüdahuelfilu ti lonco ülmen Amón quiñehuingün ñi caiñetuafiel ta Amón ca langümfingün quisu tañi ruca mu. 24 Huelu pu che mülelu feichi mapu mu langümfi com pu quiñeulu ca caiñetufilu ti lonco ülmen Amón, fei üitufingün tañi fotüm Josías ñi hue lonco ülmen-ngeal. 25 Caquelu dungu ñi rupan Amón ca tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 26 Tañi rüngan mu rüngaltucungei Uzá ñi adelcalechi lof mu ca tañi fotüm Josías hue lonco ülmen-ngetui.

22 Josías niefui 8 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 31 tripantu ngüneniefi ta Jerusalén. Tañi ñuque Jedidá pingei, Adaya ñi ñahue, Bozcat mu tuhui. 2 Josías cüme femi Chau Jehová ñi adquiñ mu ca inafi ñi femün tañi cuifi lacu* David. Püntütripalai* man püle ca huele püle no rume.

3 Josías yeniefui 18 tripantu ñi lonco ülmen-ngen. Feichi mu huercüfi Chau Jehová ñi ruca mu ti secretario Safán, tüfa Azalías ñi fotüm, Mesulam ñi lacu.* Feipifi: 4 “Pemefinge ti hunen lonco sacerdote Hilquías. Quisu ngülümpe com ti plata yengelu Chau Jehová ñi ruca mu, feichi plata ñi hulqueel pu che ca ñi ngülümel pu cuidaquelu puerta. 5 Feichi plata elfalcünuafimi pu adniefilu ti cüdau femngelu Chau Jehová ñi ruca mu. Tüfa engün eluafi ti plata tati pu cüdaufe, tuchi cüme elcünutuafilu Chau Jehová ñi ruca cheu ñi huesañmaucülen: 6 pu artesano, pu cüdaufe ca pu cüdauquelu cura mu. Ti plata mu tüfa engün ngillacayai mamüll ca catrüelchi cura ñi cüme elcünutuafiel ti ruca. 7 Huelu fei engün ngelai ñi ramtucangeal tañi llohuelchi plata mu. Tüfa ta manelfal huentrungeingün”.

8 Fei hula ti hunen lonco sacerdote Hilquías feipifi ti secretario Safán: “Chau Jehová ñi ruca mu pen ti lifru nielu Moisés ñi ley”. Feimu Hilquías elufi ti lifru ta Safán, tüfa eluhui ñi papeltuafiel. 9 Fei ti secretario Safán pemefi ti lonco ülmen ca feipifi: “Tami pu cüdaufe ngülümi ti plata mülelu ruca mu ca elufingün pu adniefilu ti cüdau Chau Jehová ñi ruca mu”. 10 Ti secretario Safán ca feipifi ti lonco ülmen: “Ti sacerdote Hilquías elueneu quiñe lifru”. Safán papeltui ti lifru tati lonco ülmen ñi adquiñ mu.

11 Ti lonco ülmen allcülu müten chem pin ti lifru nielu ti Moisés ñi ley, huichafcai* tañi tacun. 12 Feica müten ti lonco ülmen nütramcafi ti sacerdote Hilquías, Ahicam, tüfa Safán ñi fotüm, Acbor, tüfa Micaya ñi fotüm, ti secretario Safán ca Asaya, tüfa ti lonco ülmen ñi cüdaufe. Fei feipifi engün: 13 “Amumün ca ramtuafimün Chau Jehová chem ñi rupayal iñche, chem rupayai tati pu che ca pu Judá che. Ramtuafimün chem cüpa feipi tüfachi lifru tamün peel. Taiñ pu cuifiqueche yem inalaingün ñi feipin tüfachi lifru, huechunentulaingün com ñi huiriconcülen iñchiñ mu, feimu Chau Jehová rume illculei* iñchiñ mu”.

14 Feimu ti sacerdote Hilquías, Ahicam, Acbor, Safán ca Asaya pemefingün ta Huldá, tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen domo, Salum pingei tañi füta, tati elfalcülelu ti pieza cheu ñi guardangequen tacun. Salum ñi chau Ticvá pingei, Harhás pingei tañi lacu.* Huldá mülefui ti hue troquiñ Jerusalén huaria mu ca tiye mu nütramcafingün. 15 Huldá feipi: “Tüfa ñi feipin Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Feipiafimün ti huentru tamün huercüeteu: 16 “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Huercülelafiñ cutrancahun tüfachi mülehue ca tati pu che. Huechutripayai com ñi feipiel ti lifru papeltulu Judá ñi lonco ülmen. 17 Eimün famentumun* ca lüpümqueimün fitrun* chalintucun* caquelu dios, com tüfa femimün tamün illculcamuafiel.* Feimu pengelan tañi illcun tüfachi mülehue mu ca aflayai tañi illcun’”. 18 Judá ñi lonco ülmen huercüeimünmu tamün ramtuafiel ta Chau Jehová, fei feipiafimün: “Tüfa ñi feipin Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Allcütulu eimi tüfachi dungu, 19 ñom piuquengeimi ca illamcahuimi Chau Jehová ñi adquiñ mu, allcülu eimi chem ñi femafiel tüfachi mülehue ca tañi pu che. Pu che pefile chem ñi rupan engün pellquelehueai.* Eimi huichafcaimi* tami tacun ca ngümaimi iñche tañi adquiñ mu, feimu iñche ca allcütueyu pi Chau Jehová. 20 Feimu trahulayu tami cuifiqueche engün. Eimi tüngcüleaimi,* fei rüngaltucungeaimi tami rüngan mu ca pelayaimi com tati huesaque dungu ñi femafiel tüfachi mülehue’”’”. Feimu pemefingün ti lonco ülmen ca feipifingün Huldá ñi feipin.

23 Ti lonco ülmen huercüi ñi trahulngeal com pu loncolelu Judá ca Jerusalén mu. 2 Fei hula ti lonco ülmen amui Chau Jehová ñi ruca mu ca compañeyu com pu Judá huentru, com pu Jerusalén che, pu sacerdote ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Tüfa ta com pu che, pu huechequeche ca pu füchaqueche. Ti lonco ülmen papeltulelfi engün com ñi feipin ti lifru huirintucunielu ti eldungu, feiti lifru pengelu Chau Jehová ñi ruca mu. 3 Ti lonco ülmen mülepui inafül ti fütra orcon mu ca eldungucünui* Chau Jehová ñi adquiñ mu. Feipicünui ñi inayafiel ta Chau Jehová, ca com tañi piuque ca com tañi nehuen mu feipicünui ñi allcütuafiel tañi huercün dungu, tañi ngülam ca tañi ley dungu. Femngechi huechutripayai com ñi feipin feichi lifru huirintucunielu ti eldungu. Fei com pu che cümelu troquifi ñi feipin ti eldungu.

4 Fei ti lonco ülmen huercüi ti hunen lonco sacerdote Hilquías, caquelu sacerdote ca pu cuidaquelu puerta. Huercüngei engün ñi entuafiel Chau Jehová ñi ruca mu* com ti chemcün* deumalelngelu ta Baal, ñi poyengeal ti orcon mamüll,* tati antü, cüyen ca pu huangülen. Fei hula ti lonco ülmen lüpümfi ti chemcün huecun Jerusalén mu, inaltu Cedrón laf mapu mu. Ca yefi ti trufquen Betel mu. 5 Huemünentufi* pu sacerdote poyequefilu ca cüpanche ñi pu dios. Judá ñi pu lonco ülmen elcünufi tüfachi pu sacerdote ñi hulal fitrun* chalintucun* fillque ngillatuhue püle, tüfa mülerquefui fillque huaria Judá mu ca inafül Jerusalén mu. Cafei huemünentufi pu hulquelu fitrun chalintucun ta Baal, tati antü, ti cüyen ca com trapümcülechi huangülen Zodiaco pingelu ca com caquelu huangülen. 6 Entufi ti orcon mamüll ñi poyengequeel* Chau Jehová ñi ruca mu ca yefi huecun Jerusalén Cedrón laf mapu mu. Tiye mu lüpümtucufi ca rüngümcafi. Pachügfi ti trufür huente pu pofre che ñi rüngan mu. 7 Cafei apümcafi ñi ruca pu huentru cudumuulu caquelu che engu tañi cullingeal, feiti femngechi femlu tañi poyeafiel tañi dios engün. Tüfachi pu huentru niequefui ñi ruca Chau Jehová ñi ruca mu ca cheu ngürecaquefui tolto ruca* pu domo tañi poyengeal ti orcon mamüll.*

8 Cüpalfi com pu sacerdote mülelu fillque huaria Judá mu. Cafei Josías ñi duam mu fillque ngillatuhue mülelu Gueba puulu Beer-Seba huaria mu, serfihuelai ñi poyengeal. Tüfa mu pu sacerdote hulquefui fitrun chalintucun. Cafei teifücafi fillque ngillatuhue conhue püle Josué ñi puerta mu, tüfa mülefui huele püle cheu ñi conquen pu che ti huaria ñi puerta mu. Josué loncolefui huaria mu. 9 Pu sacerdote mülelu fillque ngillatuhue püle cüdauquelaingün Chau Jehová ñi altar Jerusalén mu mülelu. Huelu tüfa engün ca tañi pu peñi iqueingün ti cofque fayümhue* nienolu. 10 Cafei Josías tañi duam mu ti mülehue Tófet pingelu, serfihuelai ñi poyengeal, femngechi inei no rume lüpümlayai* tañi yall* cütral mu ñi chalintuculelafiel ta Mólek. Tófet mülefui Hinón laf mapu mu.* 11 Feichi mu mülefui quiñe falin huentru cüdauquelu ülmen ruca mu, Natán-Mélec pingei. Tüfachi huentru niefui tañi pieza* conhue püle, tiye mu conpuquefui Chau Jehová ñi ruca mu pu cahuellu ñi nieel Judá ñi pu lonco ülmen. Feichi cahuellu chalintuculelngei* tati antü. Feimu Josías catrütufi pu cahuellu ñi conpunoal tiye mu ca lüpümfi tati carretela* chalintuculelngelu ti antü. 12 Cafei ti lonco ülmen teifücafi fillque altar deumalu Judá ñi pu lonco ülmen ca elcünulu huente ruca Acaz ñi huenulechi pieza mu. Ca teifücafi fill altar elcünulu Manasés tati epu lepün* mülelu Chau Jehová ñi ruca mu. Rüngümcafi ca pachügtufi ti trufür Cedrón laf mapu mu. 13 Cafei ti lonco ülmen ñi duam mu fillque ngillatuhue serfihuelai ñi poyengeal. Tüfa mülefui itrotripa Jerusalén huaria mu, sur püle* ti huincul Huesalcaquelu* pingelu. Tiye mu Salomón, Israel ñi lonco ülmen, deumafui ngillatuhue ta Astoret, pu Sidón che ñi ünufalchi diosa, cafei Kemós, Moab ñi ünufalchi dios, ca Milcom, pu Ammón che ñi ünufalchi dios. 14 Rüngümcafi pu huitracünuelchi cura poyengequelu ca teifücafi ti orcon mamüll poyengequelu,* ca tüfa mu apolfi pu che ñi foro mu. 15 Cafei teifücafi Betel ñi altar ca ti ngillatuhue ñi deuman Jeroboán, tüfa Nebat ñi fotüm. Jeroboán ñi duam mu pu Israel che culpai.* Deu teifücafilu ti altar ca ti ngillatuhue, lüpümtucufi ti ngillatuhue ca rüngümcafi. Cafei lüpümtucufi ti orcon mamüll poyengequelu.*

16 Josías huiñoquintulu, pei ti rüngan mahuida mu, fei huercüi ñi entungeal ti foro ca lüpümfi altar mu. Femngechi feichi mülehue serfihuelai ñi poyengeal, chumngechi ñi feipin Chau Jehová nütramcafilu tañi huerquen, tüfa feipicünui ñi femngechi rupayal. 17 Josías ramtui: “¿Inei am mülei tüfachi eltun mu?”. Pu huentru mülelu huaria mu huiñoldungueyu:* “Tüfachi eltun mu mülei Chau Ngünechen ñi huerquen, feiti cüpalu Judá mu. Tüfa feipicünui tüfachi dungu tami femfiel Betel ñi altar”. 18 Feimu Josías feipi: “Inei no rume topantuculayafi tañi foro. Femcünufimün”. Feimu topantuculafingün ñi foro ca topantuculafingün ti huerquen ñi foro cüpalu Samaria mu.

19 Fill huaria Samaria mu, Josías ca entufi com ti ruca mülelu ngillatuhue püle. Israel ñi pu lonco ülmen deumaingün feichi mülehue tañi illculcayafiel* ta Chau Dios. Josías ca femngechi femi chumngechi femfi ta Betel. 20 Cafei ti altar mu langümfi com pu sacerdote cüdaulu fillque ngillatuhue püle, tiye mu lüpümfi pu che ñi foro. Fei hula huiñotui Jerusalén huaria mu.

21 Fei hula ti lonco ülmen feipifi com pu che: “Fiestayaimün quiñe Pascua* tañi püramyengeal tamün Chau Ngünechen Jehová, chumngechi huirintuculei tati lifru huirintucunielu ti eldungu”. 22 Feichi antü pu juez juzgaquefilu pu Israel che ca feichi antü mongelelu Israel ca Judá ñi pu lonco ülmen, turpu fiestangequelafui femngechi Pascua. 23 Huelu ti lonco ülmen Josías yenielu 18 tripantu ñi ngünenieel, fiestangei tüfachi Pascua ñi püramyengeal ta Chau Jehová Jerusalén mu.

24 Josías ca apümcafi pu che ramtuquefilu pu la, pu pelontuchequelu, estatua poyengequelu,* tati ünufal adentun* ca com tati ünufal dungu mülelu Judá ca Jerusalén ñi mapu mu. Femngechi femi ñi huechutripayal ñi feipin ti Ley huirintuculelu ti lifru mu, tüfa tañi peel ti sacerdote Hilquías Chau Jehová ñi ruca mu. 25 Petu ñi mülenon Josías, ngelafui quiñe lonco ülmen quisu reque. Tüfa huiñotui Chau Jehová mu com tañi piuque, tañi mongen ca nehuen mu, chumngechi feipi com Moisés ñi ley dungu. Ca turpu ngehuelai quiñe lonco ülmen quisu reque.

26 Huelu Chau Jehová rume illcutuniefi* pu Judá che Manasés tañi femün mu, tüfachi huentru huesaque dungu femi tañi illculcayafiel ta Chau Dios. 27 Chau Jehová feipi: “Adquintuhuelayafiñ ta Judá, chumngechi femfiñ ta Israel. Famentuafiñ* ta Jerusalén, tüfachi huaria tañi dulliel, ca famentuafiñ ti ruca ñi feipiel ‘Tiye mu müleai tañi üi’”.

28 Caquelu dungu ñi rupan Josías, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 29 Josías tañi antü mu, ti Faraón Nekó, tüfa Egipto ñi lonco ülmen, trafmehui Asiria ñi lonco ülmen engu inafül Éufrates leufü mu. Fei ti lonco ülmen Josías tripai tañi quehuayafiel, huelu Nekó pefilu ta Josías, Meguidó mu langümfi. 30 Meguidó mu tripaingün tañi pu cüdaufe, yefingün tañi cuerpo* quiñe carretela mu ñi puhual ta Jerusalén ca rüngaltucungei tañi rüngan mu. Fei pu Judá che hutrulelfingün* aceite Jehoacaz tañi lonco mu, tüfa Josías ñi fotüm, fei lonco ülmencünungei ca hueluconi tañi chau mu.

31 Jehoacaz niefui 23 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca ngüneniei 3 cüyen Jerusalén mu. Tañi ñuque Hamutal pingei, Jeremías ñi ñahue, Libná mu tuhui. 32 Jehoacaz huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femquefui tañi cuifiqueche. 33 Ti Faraón Nekó carceltucufi ta Jehoacaz Riblá mu, Hamat ñi mapu mu, femngechi tañi ngünenienoafiel ta Jerusalén. Fei hula feipifi pu che ñi elungeal 3 mil 420 kilo plata* ca 34 kilo oro.* 34 Cafei ti Faraón Nekó lonco ülmencünufi ta Eliaquim, tüfa Josías ñi fotüm, fei hueluconi tañi chau Josías mu. Cafei Jehoiaquim pintucufi tañi üi. Huelu yetufi ta Jehoacaz Egipto mu, tiye mu larpui. 35 Jehoiaquim elufi ta Faraón feiti plata ca oro, huelu cofrachequefui impuesto tañi eluafiel ta Faraón ti plata tañi pediel. Feipifi quisuque pu che tunten* plata ca oro ñi hulal, fei ñi eluafiel ti Faraón Nekó.

36 Jehoiaquim niefui 25 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 11 tripantu ngüneniefi ta Jerusalén. Zebidá pingei tañi ñuque, Pedaya ñi ñahue, Rumá mu tuhui. 37 Jehoiaquim huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femquefui tañi cuifiqueche.

24 Jehoiaquim ñi antü mu, Nabucodonosor, tüfa Babilonia ñi lonco ülmen, lefcontumefi ta Jehoiaquim, fei quisu cüdahueleyu 3 tripantu. Huelu pichin mu caiñetueyu. 2 Feimu Chau Jehová huercülelfi ta Jehoiaquim pu malocontuchequelu, tüfa engün tuhui pu Caldea che mu, cafei Siria, Moab ca Ammón mu. Huercüngei engün ñi apümcayafiel ta Judá, chumngechi Chau Jehová feipifi tañi pu huerquen tañi cüdahueleteu. 3 Quimfali, Chau Jehová tañi pin mu femngechi rupai ta Judá. Chau Dios ayüniefui ñi famentuafiel* tañi adquiñ mu, fente tañi culpan* Manasés 4 ca tañi hutrulfiel* ñi mollfüñ pu che culpaquenolu. Apolfi reque Jerusalén pu che culpaquenolu ñi mollfüñ mu. Chau Jehová eluucülelafui tañi perdonayafiel ta Judá.

5 Caquelu dungu ñi rupan Jehoiaquim, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu ñi rupan Judá ñi pu lonco ülmen. 6 Fei hula Jehoiaquim lai* ca tañi fotüm Joaquín hue lonco ülmen-ngerpui.

7 Babilonia ñi lonco ülmen müntuñmafi* com ti mapu tañi nieel Egipto ñi lonco ülmen, Egipto ñi huitrunco püle puulu Éufrates leufü mu. Feimu Egipto ñi lonco ülmen turpu cüpa tripahuelai ñi mapu mu.

8 Joaquín niefui 18 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 3 cüyen ngüneniefi ta Jerusalén. Tañi ñuque Nehustá pingei, Elnatán ñi ñahue, Jerusalén mu tuhui. 9 Joaquín huesa femi chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi chau. 10 Feichi mu pu cüdahuelquefilu Nabucodonosor, Babilonia ñi lonco ülmen, lefcontumefingün ta Jerusalén ca hualloñmafingün* ti huaria. 11 Pu cüdaufe petu hualloñmafilu ti huaria, Nabucodonosor, Babilonia ñi lonco ülmen, cüpai ti huaria mu.

12 Ti lonco ülmen Joaquín, ngünenielu Judá, amui cheu ñi mülen Babilonia ñi lonco ülmen, fei hultucuhui. Compañeyu tañi ñuque, tañi pu cüdaufe, tañi pu principe ca tañi pu falin huentru cüdauquelu ti ülmen ruca mu. Fei Babilonia ñi lonco ülmen yenielu 8 tripantu tañi ngünenieel, presuyefi ta Joaquín. 13 Entufi com ti falinque fillem mülelu Chau Jehová ñi ruca ca ti lonco ülmen ñi ruca mu. Cafei huatrocafi* com ti oro* chemcün* deumalu Salomón, Israel ñi lonco ülmen, ñi müleal Chau Jehová ñi ruca mu.* Com rupai chumngechi feipicünui Chau Jehová. 14 Camapu yetufi com pu Jerusalén che, com pu principe, com pu nehuen-ngechi hueichafe,* com pu artesano ca pu cüdauquelu pañillhue mu.* Camapu mu yetufi 10 mil che. Feichi mapu mu elcünufi pu che doi pofrelelu müten, caquelu che com yetufi. 15 Femngechi yetufi ta Joaquín Babilonia mu. Cafei yetufi ti lonco ülmen ñi ñuque, tañi pu domo, pu falin huentru cüdauquelu ülmen ruca mu ca pu falin huentru mapu mu. Entufi engün Jerusalén mu ñi yetuafiel Babilonia mu. 16 Babilonia ñi lonco ülmen ca yetufi com pu hueichafe Babilonia mu, tüfa ta 7 mil huentru ca yetufi mil artesano ca pu cüdauquelu pañillhue mu.* Com engün nehuen-ngechi huentrungei ca pepicaucülei ñi hueichayal. 17 Babilonia ñi lonco ülmen lonco ülmencünufi ta Matanías ñi huelucünuafiel ta Joaquín, ca Sedequías pintucufi tañi üi. Matanías fei ta Joaquín ñi malle.

18 Sedequías niefui 21 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 11 tripantu ngüneniefi Jerusalén. Tañi ñuque Hamutal pingei, Jeremías ñi ñahue, Libná mu tuhui. 19 Sedequías huesa femi Chau Jehová tañi adquiñ mu, chumngechi femi Jehoiaquim. 20 Chau Jehová rume illculefui* ca famentufi engün, feimu rupai tüfachi dungu Judá ca Jerusalén huaria mu. Fei Sedequías caiñetufi Babilonia ñi lonco ülmen.

25 Sedequías yeniefui 9 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu ti 10 antü conchi mari cüyen mu, Nabucodonosor, tüfa Babilonia ñi lonco ülmen, caiñetupafi Jerusalén com tañi pu hueichafe engün.* Anümi ñi tolto ruca* tañi hueichayafiel ca deumai quiñe malal reque ñi hualloñmayafiel* ti huaria. 2 Hualloñmangei ti huaria puulu hula 11 tripantu ñi ngünenieel ti lonco ülmen Sedequías. 3 Ti 9 antü conchi meli cüyen mu mülei quiñe fütra filla huaria mu, ca ngehuelai iyael ñi elungeal pu che feichi mapu mu. 4 Pu Caldea che petu hualloñmafilu ti huaria, pu caiñe trafolfi quiñe troquiñ ti fütra cura malal mu* ca com pu hueichafe lefmahui engün pun mu. Tripaingün puerta püle mülelu rangi epu fütra cura malal mu, inaltu ti lonco ülmen ñi adelcalechi lof.* Ca ti lonco ülmen Sedequías amui ti rüpü püle puulu Arabá mapu mu. 5 Huelu pu Caldea hueichafe inantucufingün ti lonco ülmen ca dintucufingün Jericó ñi laf mapu püle huellin mapu mu.* Com ti lonco ülmen ñi pu hueichafe huall püle amuingün. 6 Fei nüngei ti lonco ülmen ca yengei ta Riblá mu. Babilonia ñi lonco ülmen ñi adquiñ mu yengei ca condenangei. 7 Langümngei Sedequías ñi pu fotüm quisu tañi adquiñ mu. Fei hula Nabucodonosor traumalfi ta Sedequías, traricünufi cobre cadena mu ca yetufi ta Babilonia.

8 Nabucodonosor, Babilonia ñi lonco ülmen, yeniefui 19 tripantu tañi ngünenieel, feichi mu ti 7 antü conchi quechu cüyen mu, puhui Jerusalén mu ti loncolechi soltau, Nebuzaradán pingelu, tüfa cüdahuelquefi Babilonia ñi lonco ülmen. 9 Lüpümtucufi Chau Jehová ñi ruca, ti lonco ülmen ñi ruca ca com ti ruca mülelu Jerusalén mu, cafei lüpümtucufi com pu falin huentru ñi ruca. 10 Com pu Caldea hueichafe compañniefilu ti loncolechi soltau, teifücafingün ti fütra cura malal hualloñmalelu Jerusalén. 11 Nebuzaradán, tüfa ti loncolechi soltau, ca mapu yetufi pu che mülehuelu huaria mu, pu quelluconquelu Babilonia ñi lonco ülmen ca caquelu pu che. 12 Huelu ti loncolechi soltau tiye mu elcünufi pu che doi pofrelelu mapu mu, fei ñi cuidayal anüm ofad ca ñi femal fanechi cüdau. 13 Pu Caldea che trafocafingün ti cobre orcon mülelu Chau Jehová ñi ruca mu, pu carrito ca Lafquen pingechi cobre lafatorio mülelu Chau Jehová ñi ruca mu. Ca yefingün ti cobre Babilonia mu. 14 Cafei yefingün balde,* pala, tijera,* copa ca com ti cobre chemcün* pünengelu Chau Dios ñi ruca mu.* 15 Ti loncolechi soltau yefi ti braserillo ca tazon re oro* ca platangelu. 16 Rume fentren cobre nierquei ti epu orcon, ti Lafquen pingechi lafatorio ca pu carrito deumalu Salomón ñi müleal Chau Jehová ñi ruca mu, feimu pepi fanetungequelafui feiti cobre. 17 Quisuque orcon 8 metro alüpürai* ca tañi chemcün metahue reque felelu cobrengei ca 1 metro alüpürai.* Huall püle ti chemcün metahue reque felelu mülei malla ca granada fün cobrengelu. Ca femngechi trüri cangelu orcon ca tañi malla.

18 Ti loncolechi soltau ca yefi tati loncolechi sacerdote Seraya, cafei Sofonías, tüfachi sacerdote quelluquefui ti loncolechi sacerdote. Cafei yefi ti cüla huentru cuidaquelu puerta. 19 Huaria mu entufi ca yefi quiñe falin huentru cüdauquelu ti ülmen ruca mu, tüfa ca loncolefui pu soltau. Ca yefi quechu huentru ngülamtuquefilu ti lonco ülmen, tüfa engün müleingün huaria mu. Ca yefi ti loncolechi soltau ñi secretario dulliquefulu pu che mapu mu. Ca yefi 60 pofre huentru mapu mu, tüfa engün petu mülefuingün huaria mu. 20 Nebuzaradán, ti loncolechi soltau, yefi engün Riblá meu cheu ñi mülen Babilonia ñi lonco ülmen. 21 Babilonia ñi lonco ülmen langümfi engün Riblá mu, Hamat mapu mu. Femngechi entungei pu Judá che tañi mapu mu, fei ca mapu yengetui.

22 Nabucodonosor, tüfa Babilonia ñi lonco ülmen, elcünufi ta Guedalías ñi loncoleal pu che mülehuelu Judá mapu mu. Guedalías, fei ta Ahicam ñi fotüm, Safán ñi lacu.* 23 Com pu loncolechi hueichafe ca tañi pu soltau allcüingün Babilonia ñi lonco ülmen ñi loncocünufiel ta Guedalías, feica müten pemefingün ta Guedalías Mizpá mu. Amui Ismael, fei ta Netanías ñi fotüm, Johanán, fei ta Caréah ñi fotüm, Seraya, fei ta Tanhúmet ñi fotüm, ti Netofá che, ca Jaazanías, ti Maacat che ñi fotüm. Ca compañnieyu tañi pu hueichafe. 24 Guedalías feipicünufi engün* ca tañi pu soltau. Feipifi engün: “Llicalayaimün tamün cüdahuelafiel pu Caldea che. Tüfachi mapu mu mülenagcüleaimün ca cüdahuelafimün Babilonia ñi lonco ülmen, fei cüme feleaimün”.

25 Ti regle cüyen mu acui Ismael, tüfa Netanías ñi fotüm, Elisamá ñi lacu, ca ti lonco ülmen ñi familia mu tuhui, compañnieyu 10 huentru. Lefcontufingün ta Guedalías ca langümfingün, ca laingün pu judio che ca pu Caldea che ñi compañnieteu Mizpá huaria mu. 26 Rupalu tüfa, com pu che amui Egipto mu, pu huechequeche, pu füchaqueche ca pu loncolechi hueichafe, fei engün llicaquefingün pu Caldea che.

27 Rupai 37 tripantu ñi yengetun ti lonco ülmen Joaquín, Judá mu tuulu. Feichi tripantu mu Evil-Merodac lonco ülmen-ngerpui Babilonia mu, ca ti 27 antü conchi 12 cüyen mu, tüfachi lonco ülmen carcel meu entufi ti lonco ülmen Joaquín, Judá mu tuulu. 28 Fürenefi ca doi saquifi ta Joaquín com caquelu lonco ülmen mu mülelu Babilonia. 29 Joaquín entui ti tacun ñi tucufel pu presu ca tunte puulu ñi mongen iquefui ti lonco ülmen ñi mesa meu. 30 Ti lonco ülmen huercüi ñi elungeal iyael ta Joaquín fill antü tunte puulu ñi mongen.

Cam: “Terraza mu”.

Ca lof mu: “Mongetual”.

Tüfachi üi cüpa feipi “Jehová fei ta ñi Chau Ngünechen”.

Ca lof mu: “Cahuitu mu”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe mu”.

Cam: “Rüfngechi Ngünechen ñi huerquen”. Diccionario mu ngüneduamnge “rüfngechi Ngünechen”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Cam: “Ngüneduamlafimi tañi dungu”.

Ca lof mu: “Familia no rume”.

Tüfa Ocozías ñi peñi.

Tüfa tati callfü huenu.

Tüfachi dungu cüpa feipi quiñe troquiñche peno, Chau Ngünechen ñi huerquen-ngeingün, falin dungu quimelelngei cam quiñentrür cüdauqueingün.

Ca lof mu: “Püllecontufi”.

Ca lof mu: “Chumpolcünui”.

Cam: “Epu troquiñ”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Carro”.

Tüfa tati callfü huenu.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Ca lof mu: “Lloyünagingün, ponornagingün”.

Cam: “Cürüf”.

Ca lof mu: “Huitrunco, huidco meu”.

Ca feipiafui chi: “Perdelayaingün tañi püñeñ petu ñi choyüngenon”.

Ca lof mu: “¡Eimi liftra lonco!”.

Ca lof mu: “Yafcan dungu”.

Ca lof mu: “Tremümquei”.

Ca lof mu: “Carnero”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Lloudungulelngei”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Ca lof mu: “Huitrulelfilu co”.

Cam: “Tati cüdahuelfilu ta Elías”.

Ca lof mu: “Coneltulan”.

Hebreo quehun feipilei: “Iñche huitralen tañi adquiñ mu”.

Cam: “Dungulquelu musica”.

Hebreo quehun feipilei: “Ñi cuhu”.

Ca lof mu: “Muralla”.

Ca lof mu: “Huitrunco, huidco”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Cam: “Yenielu trarihue”.

Ca lof mu: “Montuñmayafiyiñ”.

Ca lof mu: “Huallmafingün”.

Cüpa feipi chi pu hueichafe quelluntucufilu pu Israel che, tüfa engün Edom ca Judá mu tuhui.

Ca lof mu: “Rume lladcüingün”.

Ca lof mu: “Respetaniefi”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Chumte”.

Ca lof mu: “Cahuitu”.

Diccionario mu ngüneduamnge “candelabro”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Ngütrümfi”.

Cam: “Sabado”. Diccionario mu ngüneduamnge “ürcütun antü”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Pülleconpui”.

Ca lof mu: “Llumumeleneu”.

Ca lof mu: “Nepelai”.

Ca lof mu: “Calül mu”.

Ca lof mu: “Inüfcülehuei, ünifcülehuei, huinafcülehuei”.

Ca lof mu: “Inüfcülehuei, ünifcülehuei, huinafcülehuei”.

Ca lof mu: “Lloyünagi, ponornagi”.

Ca lof mu: “Cebada”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Quehuafengefui, aucafengefui”.

Ca lof mu: “Respetanieyu”.

Cam: “Montual”.

Cam: “Trahua cutran”.

Ca lof mu: “Mongetuafeyu”.

Hebreo quehun feipilei: “10 talento”. Quiñe talento fanei 34,2 kilo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Milla”. Hebreo quehun feipilei: “6 mil siclo”. Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Ca lof mu: “Huicürcan”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Ca lof mu: “Carro”.

Ca lof mu: “Lladcüi”.

Ca lof mu: “Lladcülen”.

Ca lof mu: “Püllecontufingün”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Ca lof mu: “Regalo”. Hebreo quehun feipilei: “Cümelcan”.

Hebreo quehun feipilei: “Iñche huitralen tañi adquiñ mu”.

Ca lof mu: “Regalo”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Lloyünagal, ponornagal”.

Ca lof mu: “Cüme duam”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Hebreo quehun feipilei: “1 talento”.

Hebreo quehun feipilei: “2 talento”.

Mülefui Samaria mu, tüfa ta quiñe huincul cam fütra cura malal, muralla reque felefui chi.

Ca lof mu: “Plangcületui”.

Ca lof mu: “Quehuayafiel, aucayafiel”.

Ca lof mu: “Carpa ruca”.

Ca lof mu: “Rume lladcüi”.

Ca lof mu: “Pengeldunguaimün”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Carro”.

Ca lof mu: “Huallmafingün”.

Cam: “Serfiquefilu”.

Hebreo quehun feipilei: “Com pu mülelu tolto ruca mu”.

Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apendice B14.

Hebreo quehun feipilei: “Quiñe cuarto cab meu”. Tüfa ta 0,3 litro me paloma. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Muralla mu”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Llumumfi”.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Cam: “Huente trahua mu”.

Ca lof mu: “Peltrinieafimün, rütrenieafimün”.

Ca lof mu: “Esperaniean”.

Cam: “Feria püle”.

Hebreo quehun feipilei: “1 sea”. Ngüneduamnge apendice B14.

Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Cebada”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Cam: “Huenu mülechi fütra puerta”.

Hebreo quehun feipilei: “Tüfachi dungu”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Carpa ruca mu”.

Ca lof mu: “Carro”.

Cam: “Hitita”.

Ca lof mu: “Milla”.

Ca lof mu: “Llumumafiel”.

Ca lof mu: “Fillem”.

Ca lof mu: “Dungunoliyiñ”.

Ca lof mu: “Ngütrümfingün”.

Hebreo quehun feipilei: “Femngechi dungu”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Ca cüpanche reque”.

Ca lof mu: “Chumte”.

Ca lof mu: “Regalo”.

Ca lof mu: “Mongepetual”.

Ca lof mu: “Regalo”.

Ca lof mu: “Fillem”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Muralla”.

Ca lof mu: “Familia”.

Ca lof mu: “Anca”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Pontro”.

Cam: “Huente tucufi”.

Ca lof mu: “Carro”.

Ca lof mu: “Huallmanieteu quisu”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Carpa ruca mu”.

Ca lof mu: “Nieta”. Hebreo quehun feipilei: “Ñahue”.

Cam: “Cutrancülefui”.

Ca lof mu: “Ngütrümfi”.

Ca lof mu: “Nieto”.

Ca lof mu: “Huitrulelafimi”.

Cam: “Hutrueyu aceite lonco mu”. Diccionario mu ngüneduamnge “ungir”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Cam: “Hutrulfilu ñi mollfüñ”.

Hebreo quehun feipilei: “Pu huillihuillituquelu pared mu”. Hebreo quehun mu femngechi feipingequei pu huentru tañi illamcangeal.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Inüfcünulelfingün, ünifcünulelfingün, huinafcünulelfingün”.

Ca lof mu: “Mongetual”.

Ca lof mu: “Carro mu”.

Ca lof mu: “Cahuitu mu”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Hebreo quehun feipilei: “Fotüm”.

Cam: “Prostitutangen”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.

Ca lof mu: “Hombro”.

Ca lof mu: “Conümpange, tuculpange”.

Hebreo quehun feipilei: “Ti ruca mülelu adelcalechi lof mu”.

Ca lof mu: “Pintai”.

Ca lof mu: “Aifiñcünui”.

Ca lof mu: “Tunai lonco, cal lonco”.

Ca lof mu: “Huidpücalei”.

Ca lof mu: “Pütocoal”.

Ca lof mu: “Calül”.

Ca lof mu: “Quehuan, aucan carro”.

Ca lof mu: “Muralla”.

Ca lof mu: “Respetafalngelu”. Cam: “Nor chengelu”.

Tüfa tati lonco ülmen ñi familia.

Ca lof mu: “Chaihue meu”.

Cam: “Nor chengeimün”.

Hebreo quehun feipilei: “Trariquen”. Tüfachi mülehue mu traringequefui chi pu ufisa tañi quediñngeal.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Tüfa tati ülmen domo Jezabel, ti lonco ülmen Jehoram ñi ñuque.

Ca lof mu: “Hufco, pozoco”.

Cam: “Ngillatuñmafilu”.

Ca lof mu: “Quiñepülecünuquefiñ”.

Cam: “Ca peaimi chumngechi fente poyefiñ ta Chau Jehová”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Müna pepilürquei”.

Ca lof mu: “Eluñmafile”.

Hebreo quehun feipilei: “Lefquelu”.

Ca lof mu: “Calül”.

Hebreo quehun feipilei: “Ti huaria”. Tüfa quiñe fütra cura malal reque felefui chi.

Ca lof mu: “Yafcayal”.

Ca lof mu: “Milla culliñ imagen”. Cam: “Pichi culliñ”.

Ca lof mu: “Yafcayal”.

Ca lof mu: “Montuñmangei”.

Ca lof mu: “Llumumulen”.

Ca lof mu: “Hudanentufi”.

Ca lof mu: “Familia meu”.

Ca feipiafui chi: “Jehoseba”.

Ca lof mu: “Respetafal quehuafe, aucafe”. Hebreo quehun feipilei: “Pu Caria”.

Ca lof mu: “Cuyalltufi engün”.

Cam: “Sabado meu”.

Ca lof mu: “Huallmayafimün”.

Hebreo quehun feipilei: “Tripale ca conle”.

Ca lof mu: “Lanza”.

Ca lof mu: “Trincürcülelu”.

Diccionario mu ngüneduamnge “altar”.

Cam: “Hutrufingün, huitrufingün aceite lonco mu”. Diccionario mu ngüneduamnge “ungir”.

Ca lof mu: “Trapartrapartui, cutrafcutraftui, pitrapitratui ñi cuhu engün”.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Ca lof mu: “Patio püle”.

Ca lof mu: “Imagen”.

Ca lof mu: “Cüme feletui”.

Hebreo quehun feipilei: “Huechuñ mülechi mülehue”. Diccionario mu ngüneduamnge “huechuñ mülechi mülehue”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Pitrun chalintucun”.

Ca lof mu: “Respetafal”.

Cam: “Tañi pu quimelchi che”.

Ca lof mu: “Ngütrümfi”.

Ca lof mu: “Chemu”.

Cam: “Tucufingu carpa meu”. Hebreo quehun feipilei: “Pürofingu”.

Herramienta pünengelu ñi catrüafiel quiñe mecha, fei ñi chongümafiel ti üicülechi cütral.

Ca lof mu: “Fillem no rume”.

Ca lof mu: “Milla”.

Ca lof mu: “Yafcan dungu mu”.

Ca lof mu: “Quehuamefi, aucamefi”.

Cam: “Elufilu ta Chau Dios”.

Cam: “Bet-Miló”. Hebreo quehun mu cüpa feipi “huirco mapu, trumau mapu, trapüm mapu”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Ca lof mu: “Lladcütufi”.

Cüpa feipi ñi tüngcülen ca cüme felen engün.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Carro”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Tüfa ta Jeroboán 2.

Ca lof mu: “Rofültucufi, chofültucufi”.

Ca lof mu: “Lladcütufi”.

Tüfa pehu, primavera chi.

Ca lof mu: “Calül”.

Ca lof mu: “Quechanentulafi”.

Ca lof mu: “Montuñmafi”.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Pitrun chalintucun”.

Ca lof mu: “Familia”.

Ca lof mu: “Yafcan mu”.

Ca lof mu: “Quehuamequelu, aucamequelu”.

Ca lof mu: “Nieto”.

Cam: “Epuñpüle pehuayu tayu ange”.

Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.

Ca lof mu: “Aucan, caita culliñ”.

Cam: “Ülmen ruca mu”.

Hebreo quehun feipilei: “Tolto ruca, carpa ruca”.

Ca lof mu: “Muralla”.

Hebreo quehun feipilei: “400 codo”. Quiñe codo fei ta 44,5 centimetro. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Milla”.

Ca lof mu: “Fillem”.

Tüfa ta Jeroboán 2.

Tüfachi üi cüpa feipi “Jehová quelluquei”. Uzías ca pingequei fau 2Re 15:13; 2Cr 26:1-23; Is 6:1 ca Zac 14:5.

Hebreo quehun feipilei: “Deu ürcütulu tañi cuifiqueche engün”.

Tüfa tañi chau Amasías.

Ca lof mu: “Yafcan dungu”.

Cam: “Cheu tuhui Hamat huaria”.

Tüfa tati Cotrü lafquen cam Lachi lafquen.

Ca lof mu: “Upengenoal”.

Tüfa ta Jeroboán 2.

Tüfachi üi cüpa feipi “Jehová quelluquei”. Uzías ca pingequei fau 2Re 15:13; 2Cr 26:1-23; Is 6:1 ca Zac 14:5.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Pitrun chalintucun”.

Ca lof mu: “Chumte puulu”.

Ca lof mu: “Hudalefui”.

Cam: “Ülmen ruca”.

Cam: “Ürcütui tañi cuifiqueche engün”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Ca lof mu: “Huallmalelu”.

Cam: “Anca”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Hebreo quehun feipilei: “1.000 talento”. Quiñe talento fanei 34,2 kilo. Ngüneduamnge apendice B14.

Hebreo quehun feipilei: “50 siclo”. Quiñe siclo fanei 11,4 gramo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Cam: “Rulpafi”.

Ca lof mu: “Quechanentufiel”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Pitrun chalintucun”.

Ca lof mu: “Quehuayafiel, aucayafiel”.

Ca lof mu: “Huallmafingu”.

Ca lof mu: “Quechanentufi”.

Cam: “Pu Judá huentru”.

Ca lof mu: “Milla”.

Cam: “Ülmen ruca”.

Ca lof mu: “Dibujo”.

Ca lof mu: “Huitrulngeelchi”.

Ca lof mu: “Tilcaftufi”.

Cam: “Chalintucun ñi cümelcaucüleal Chau Dios engu”. Diccionario mu ngüneduamnge “chalintucun quiñentrür ingequelu”.

Ca lof mu: “Picun püle”.

Ca lof mu: “Nagümfi”.

Cam: “Sabado mu”.

Tüfachi üi cüpa feipi “Chau Jehová yafültucuquei”.

Ca lof mu: “Huallmaniefi”.

Ca lof mu: “Yafcaingün”.

Cam: “Yamfingün, respetafingün”. Fau ca com tüfachi capitulo mu.

Ca lof mu: “Quechanentufiel”.

Ca lof mu: “Muralla”. Tüfa cüpa feipi, com püle mülefule pichin che cam fentren che.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Pitrun”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Lladcülcayafiel”.

Ca lof mu: “Imagen”. Tüfachi feipin hebreo quehun mu nüucülei me culliñ mu. Feipingequefui ñi pengelal tañi ünufalngen quiñe dungu. Diccionario mu ngüneduamnge “adentun”.

Ca lof mu: “Yafü piuquengeingün”.

Ca lof mu: “Hierrongelu”. Cam: “Lliucülechi pañillhue mu”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Lloyünagingün, ponornagingün”.

Cam: “Rulpafingün”.

Ca lof mu: “Lladcülcafingün”.

Ca lof mu: “Lladcülcafi”.

Ca lof mu: “Quiñepülecünufi”.

Ca lof mu: “Yafcaingün”.

Ca lof mu: “Yafcamequen”.

Ca lof mu: “Familia”.

Ca lof mu: “Upelayaimün”.

Ca feipingequei Abías.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Pitrun”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Filu idolo”.

Cam: “Ca üitufingün Nehustán”.

Ca lof mu: “Hudatripalai”.

Ca lof mu: “Muralla”. Tüfa cüpa feipi, com püle mülefule pichin che cam fentren che.

Ca lof mu: “Huallmafi”.

Ca lof mu: “Fülümtucufi, obligafi”.

Hebreo quehun feipilei: “300 talento plata”. Quiñe talento fanei 34,2 kilo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Milla”. Hebreo quehun feipilei: “30 talento oro”.

Hebreo quehun feipilei: “Catrüfi”.

Cam: “Loncolechi soltau”.

Cam: “Falin huentru cüdauquelu ülmen ruca mu”.

Cam: “Falin huentru serfiquelu pulcu”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Ngütrümngei”.

Cam: “Ülmen ruca”.

Ca lof mu: “Respetafal mülehue”. Hebreo quehun feipilei: “Huechuñ mülechi mülehue”. Diccionario mu ngüneduamnge “huechuñ mülechi mülehue”.

Ca lof mu: “Lloyünagal, ponornagal”.

Ca lof mu: “Carro”.

Cam: “Siriaco quehun mu”.

Ca lof mu: “Hufco, pozoco mu”.

Ca lof mu: “Moshcon, mishqui”.

Ca lof mu: “Lloudungulayafimün engün”.

Ca lof mu: “Huicürcalen”.

Cam: “Ülmen ruca”.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Cam: “Lucatungeiñ”.

Ca lof mu: “Quehuayaeteu, aucayaeteu”.

Ca lof mu: “Inüfcünufi, ünifcünufi, huinafcünufi”.

Ca feipiafui chi: “Rangi”.

Diccionario mu ngüneduamnge “querubin”.

Hebreo quehun mu, tüfa feipilei quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.

Ca lof mu: “Carro mu”.

Ca lof mu: “Aifiñcülechi”.

Ca lof mu: “Hufco, pozoco”.

Cam: “Com Nilo ñi huitrunco”.

Hebreo quehun feipilei: “Femcünungei”.

Ca lof mu: “Muralla”.

Ca lof mu: “Lladcülelmi”.

Ca lof mu: “Lladcülen”.

Ca lof mu: “Cülpihue, garfio”.

Tüfa feipingei ta Ezequías.

Cam: “Com tati tremlu tranalechi fün meu”.

Ca lof mu: “Carpa ruca püle”.

Ca lof mu: “Calül”.

Ca lof mu: “Lloyünaglu, ponornaglu”.

Ca lof mu: “Mongetulayaimi”.

Ca lof mu: “Patio püle”.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Cam: “Cochü cofque anquen higo deumangelu”.

Cam: “Quiñe allfen punulcülelu cam trarcülelu”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Feichi escalera mu ngüneduamngequefui chi ti llaufeñ, fei ñi raquingeal ti tiempo.

Ca lof mu: “Sombra”.

Cam: “Allcütufi”.

Ca lof mu: “Milla”.

Ca lof mu: “Quehuahue, aucahue”.

Cam: “Ülmen ruca mu”.

Ca lof mu: “Lloudungui”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Püllelepai chi antü”.

Hebreo quehun feipilei: “Tañi antü meu”.

Ca lof mu: “Cüme duam”.

Hebreo quehun feipilei: “Ürcütui tañi cuifiqueche engün”.

Ca lof mu: “Ca cüpanche”.

Ca lof mu: “Quechanentufiel”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Lloyünagi, ponornagi”.

Ca lof mu: “Patio mu”.

Cam: “Rulpafi”.

Ca lof mu: “Lladcülcayafiel”.

Ca lof mu: “Imagen”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Hudatripayal”.

Ca lof mu: “Yafcayal”.

Ca lof mu: “Rume llicalehueai”. Hebreo quehun feipilei: “Trihuihuai tañi pilun”.

Ca lof mu: “Inüfcünuafiñ, ünifcünuafiñ, huinafcünuafiñ”.

Ca lof mu: “Lüpücünungei, copücünungei”.

Ca lof mu: “Lladcülcayaeteu”.

Ca lof mu: “Huitruli”.

Ca lof mu: “Yafcan mu”.

Ca lof mu: “Yafcai”.

Hebreo quehun feipilei: “Ürcütui tañi cuifiqueche engün”.

Ca lof mu: “Aifiñcülechi lof”.

Ca lof mu: “Cuifi che”.

Ca lof mu: “Hudatripalai”.

Ca lof mu: “Nieto”.

Ca lof mu: “Huicürcai”.

Ca lof mu: “Lladcülei”.

Ca lof mu: “Abuelo”.

Ca lof mu: “Quiñepülecünumun”.

Ca lof mu: “Pitrun”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Ca lof mu: “Lladcülcamuafiel”.

Ca lof mu: “Llicalehueai”.

Ca lof mu: “Huicürcaimi”.

Ca lof mu: “Cüme feleaimi”.

Cam: “Huiño deumai ti eldungu”.

Cam: “Templo mu”.

Ca lof mu: “Fillem”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Quechanentufi”.

Ca lof mu: “Pitrun”.

Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Carpa ruca”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Lefaura”.

Cam: “Rulpalayai”.

Ca lof mu: “Familia”.

Diccionario mu ngüneduamnge “Gehena”.

Cam: “Quiñe mülehue cheu ñi iquen”.

Hebreo quehun feipilei: “Elungei”.

Ca lof mu: “Carro”.

Ca lof mu: “Patio”.

Ca lof mu: “Huaihuen püle”. Hebreo quehun feipilei: “Man püle”. Cheu pengei ñi tripan ta antü.

Tüfa ta Olivo huincul. Mülefui doi huaihuen püle tüfachi huincul mu. Huelulcan ca pingei.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Yafcai”.

Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.

Ca lof mu: “Lloudungueyu”.

Ca lof mu: “Lladcülcayafiel”.

Diccionario mu ngüneduamnge “Pascua”.

Cam: “Ti familia ñi pu dios”. Hebreo quehun feipilei: “Terafim”.

Ca lof mu: “Idolo”.

Ca lof mu: “Lladcütuniefi”.

Ca lof mu: “Quiñepülecünuafiñ”.

Ca lof mu: “Calül”.

Ca lof mu: “Huitrulelfingün”.

Hebreo quehun feipilei: “100 talento plata”. Quiñe talento fanei 34,2 kilo. Ngüneduamnge apendice B14.

Ca lof mu: “Milla”. Hebreo quehun feipilei: “1 talento oro”.

Ca lof mu: “Chumten”.

Ca lof mu: “Quiñepülecünuafiel”.

Ca lof mu: “Yafcan”.

Ca lof mu: “Huitrulfiel”.

Hebreo quehun feipilei: “Ürcütui tañi cuifiqueche engün”.

Ca lof mu: “Montuñmafi”.

Ca lof mu: “Huallmafingün”.

Ca lof mu: “Trafocafi”.

Ca lof mu: “Milla”.

Ca lof mu: “Fillem”.

Cam: “Templo”.

Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.

Ca lof mu: “Hierro”. Ca feipiafui chi: “Pu deumalu cheu ñi ellcahual, llumumuhual che”.

Ca feipiafui chi: “Pu deumalu cheu ñi ellcahual che”.

Ca lof mu: “Lladcülefui”.

Ca lof mu: “Pu quehuafe, aucafe engün”.

Ca lof mu: “Carpa ruca”.

Ca lof mu: “Huallmayafiel”.

Ca lof mu: “Muralla mu”.

Ca lof mu: “Aifiñcülechi lof”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Ca lof mu: “Palti”.

Herramienta pünengelu ñi catrüafiel quiñe mecha, fei ñi chongümafiel hueihuiñ cütral.

Ca lof mu: “Fillem”.

Cam: “Templo mu”.

Ca lof mu: “Milla”.

Hebreo quehun feipilei: “18 codo”. Quiñe codo fei ta 44,5 centimetro. Ngüneduamnge apendice B14.

Hebreo quehun feipilei: “3 codo”.

Ca lof mu: “Nieto”.

Ca lof mu: “Cuyalltufi engün”.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • Mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal