Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • nwt Romanos 1:1-16:27
  • Romanos

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • Romanos
  • Hue Mapu ñi Biblia
Hue Mapu ñi Biblia
Romanos

ROMANOS

TI CARTA HUIRINTUCULELNGELU TATI ROMA TRAHUNCHE

1 Iñche Pablo, huirintucufiñ tüfachi carta. Cüdahuelquefiñ ta Cristo Jesús, mangelngen ñi apostolngeal.* Ca dullingen* ñi huldungual Chau Dios ñi cümeque dungu. 2 Tañi pu huerquen meu Chau Ngünechen feipicünui tüfachi cümeque dungu tañi huirintucuel mu. 3 Tañi Fotüm nütramyengei tüfachi huercün dungu meu, fei ta David tañi cüpanche. 4 Chau Ngünechen tañi nehuen mu huiñomongelngetui rangiñ ti pu layelu. Femngechi pengeli tañi Fotümngen, Jesucristo iñchiñ taiñ Ñidol. 5 Fei ñi duam mu Chau Ngünechen rume cutranpiuqueyeiñmeu. Jesús dullieneu ñi apostolngeal, femngechi quelluquefiñ com pu troquiñche ñi feyentual, ñi inanieñmayafiel tañi feipin ca ñi püramyeñmayafiel tañi üi. 6 Eimün ca cüpaimün tüfachi pu troquiñche meu. Fei mangelngeimün tamün inayafiel ta Jesucristo. 7 Huirintuculelfiñ tüfachi carta com pu Roma che ñi piuqueyeteu Chau Ngünechen, ca dullicünungeingün ñi serfiafiel:

Llellipulen taiñ Chau Ngünechen ca taiñ Ñidol Jesucristo tamün rume füreneaeteu ca eluaeteu cüme felen.

8 Hune feipihuayiñ: huall mapu püle nütramyengei tamün feyentulen. Feimu Jesucristo ñi üi mu mañumquefiñ tañi Chau Ngünechen. 9 Com piuque mu serfiquefiñ ta Chau Ngünechen. Feimu huldunguquen ti cümeque dungu nütramcalu tañi Fotüm mu. Fentecünuquelan ñi llellipuquen eimün meu. Chau Ngünechen quimniei tati. 10 Llellipuquen tamün pemeafiel pile Chau Ngünechen. 11 Rume ayülen tamün peafiel. Femngechi yafültucuhuayiñ tamün doi cüme hueniyeafiel ta Chau Ngünechen. 12 Doi mai, taiñ feyentulen mu hueluquentu yafültucuhuaiñ.

13 Pu peñi,* cüpa feipihuiyiñ iñche fentren rupa ayüfun tamün pemeafiel, femngechi ñi cüme tripayal tañi amuldungun üyeu, chumngechi ñi cüme tripan caque troquiñ mapu mu. Huelu petu pepi amulan. 14 Iñche defeniefiñ tati pu Grecia che ca pu catripanche,* pu nielu quimün ca pu nienolu quimün. 15 Feimu rume ayülen tamün huldungulelafiel ti cümeque dungu ta eimün, pu Roma che. 16 Yehuequelan ñi huldungual tati cümeque dungu. Tüfachi cümeque dungu pengelquei Chau Ngünechen tañi nehuen, femngechi ñi montulafiel feiti feyentulelu, hune tati pu judio che, fei tati pu Grecia che. 17 Tati pu feyentulelu quimfalcünulelngei Chau Ngünechen tañi nor dungu, feimu doi nehuen-ngetui tañi feyentun engün. Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tañi feyentun meu mongeleai tati nor che”.

18 Huenu meu Chau Ngünechen pengeli ñi lladcütuniefiel* tati pu norngenolu ca tati pu che ñi feyentunoeteu. Fei engün femquei huesaque dungu, femngechi catrütuquefingün pu che ñi quimnoal ti rüf dungu. 19 Chumngechi ñi quimngeal ta Chau Ngünechen, cüme quimfalcülei fei engün ñi adquiñ meu. Chau Ngünechen cüme pengeleleyu engün. 20 Chau Dios pengequelai, huelu quimafuiñ ñi chumngen ngüneduamliyiñ chumngechi ñi deumael ti mapu. Taiñ quimal ñi chumngen, ngüneduamafuiñ ñi deumael. Tüfachi dungu pengeli ñi afquenon tañi nehuen ca tañi Ngünechen ngen. Feimu quimlafiñ ta Chau Dios pilayafui engün. 21 Quimniefingün ta Chau Ngünechen, huelu püramyelafingün ca mañumtulafingün rume. Tañi lonco raquiduamlai. Cafei dumiñmalei tañi huesa piuque. 22 Quimche troquiuquei engün, huelu huedhuedngeingün. 23 Huentru ta laquei, Chau Ngünechen laquelai. Huelu fei engün püramyehuelafingün ta Chau Dios, doi mai püramyefingün tati pu huentru ñi adentun.* Cafei püramyefingün tati pu üñüm,* pu culliñ meli namun nielu ca tati pu huinolquiyauquelu.*

24 Feimu Chau Ngünechen elcünueyu engün, femngechi ñi inayal engün ti ünufal dungu mülelu ñi piuque mu. Feimu yehuen-ngechi dungu femingün quisu tañi cuerpo mu.* 25 Elcünufingün Chau Ngünechen ñi rüf dungu, fei feyentuingün ti coilaque dungu. Doyümfingün ñi püramyeafiel ca serfiafiel itrofillem deumangelu, fei ñi püramyenoafiel tati Deumalu itrocom, fei mai ta mülei ñi püramyengeal. Felepe mai. 26 Feimu Chau Ngünechen elcünueyu engün ñi rume illutual cudumuhun dungu. Pu domo ayühuelafi ta huentru, doi mai ayüniei ñi femal yehuen-ngechi dungu chaf domo engün.* Huelu Chau Dios femngechi femcünulafui pu domo. 27 Cafei pu huentru ayühuelafi ta domo. Rume illutuqueingün ñi femal podngechi dungu chaf huentru engün.* Feimu cutrancahuaingün fente tañi huesa femün.

28 Fei engün falintulaingün ñi quimafiel ta Chau Dios. Feimu Chau Ngünechen elcünueyu engün ñi huesa raquiduamal. Feimu femqueingün chem tañi femnoafel. 29 Fei engün nor chengelai, rume huesa piuquengei engün, diñmatuquei,* huesa chengei, rume ütrirchequeingün, langümchequei, quehuachequei, ngünencachequei ca huesalcachequei engün, dunguyechequei, 30 ca dallucachequeingün, üdequefingün ta Chau Ngünechen, huesa entuquei ñi dungun engün, checauquei ca mallmauquei engün, adcünuquei ñi huesa femün engün, allcütuquelafi tañi pu fütaqueche, 31 quim raquiduamquelai engün, huechurpuquelai tañi feipicünuel, piuqueyequelafi tañi pu che ca cutranpiuqueyechequelai engün. 32 Cüme quimnieingün Chau Dios tañi feipin: tati pu che femngechi femquelu mülei tañi layal. Huelu fentecünuquelaingün ñi huesa femün, doi mai cümelu troquifingün tati femngechi femquelu.

2 Chem chengelmi rume, ngelai tami huesa pimequeafiel caquelu che ñi femün. Eimi ca femqueimi. Feimu huesa pimequefilmi ta caquelu che, quisutu huesa pimequehuimi. 2 Iñchiñ quimnieiñ Chau Ngünechen rüf dungu mu juiciantucuchequei. Cafei condenaquefi tati femquelu feichi dungu.

3 Eimi huesa feipimequefimi caquelu che ñi femün. Huelu eimi ca femngechi femqueimi. ¿Raquiduamqueimi cai tami juiciantucunoaeteu Chau Ngünechen? 4 Cam, ¿illamquefimi Chau Dios ñi rume cüme piuquengen ca tañi ñom duamngen? Chau Ngünechen piuqueyen mu cüpa quelluqueimu tami nor raquiduamtual, ¿ngüneduamlaimi cai? 5 Huelu eimi yafü piuquengeimi ca pilaimi tami nor raquiduamtual. Feimu illculcamequefimi* ta Chau Ngünechen. Fei pengelai tami illcutunieteu* puule ti antü ñi juiciantucucheal nor dungu mu. 6 Fei huiñoleltuafi ñi femün caque quiñeque che. 7 Eluafi rumel mongen tati pu amulelu ñi cüme femün. Fei engün ayüquei ñi saquingeal ca ñi llohual afquenochi mongen. 8 Huelu Chau Ngünechen pengelai inei ñi illcutuniefiel.* Fei castigayafi feichi che ayüquelu ti huesa pihun ca inaquenolu ti rüf dungu. 9 Com pu huesa femquelu rupayai huesaque dungu ca cutrancahuai, hune pu judio che, fei pu Grecia che. 10 Huelu com pu che cüme femquelu saquingeai ca cümelcaucüleai Chau Dios engün, hune pu judio che, fei pu Grecia che. 11 Chau Ngünechen dullintuchequelai.

12 Inei rume culpale* ñi quimnofiel Moisés ñi ley layai, quimnofilu rume ti ley. Huelu inei rume culpale* quimfilu rume Moisés ñi ley, juiciantucungeai chumngechi ñi feipin ti ley. 13 Pu allcütuquelu müten Moisés ñi ley nor chengelaingün Chau Ngünechen ñi adquiñ meu. Huelu mai pu inaniefilu Moisés ñi ley nor che piaeyu ta Chau Ngünechen. 14 Pu catripanche* nielai Moisés ñi ley, huelu femqueingün tañi feipin. Quimnofilu rume ti ley, tañi piuque mu mülei. 15 Fei pengelqueingün ñi huiriconcülen ti ley tañi piuque mu. Fei engün tañi raquiduam quimfalcünuquei ñi cümen ca ñi cümenon tañi femün. Femngechi quisu tañi raquiduam ngüneduamquei ñi culpan cam ñi culpanon engün.* 16 Femngechi rupayai Chau Ngünechen juiciantucufile chem dungu ñi ellcanieel pu che. Feichi antü Chau Ngünechen elfalcünuafi ta Cristo Jesús ñi femngechi femal. Fei tüfa ti cümeque dungu ñi huldungumequen iñche.

17 Iñche ta judio piqueimi, maneluuqueimi Moisés ñi ley meu. Cafei mallmauqueimi tami fülmaucülen ta Chau Ngünechen meu. 18 Quimnieimi Chau Dios ñi piel. Cafei quimelelngeimi Moisés ñi ley, feimu ngüneduamqueimi ti falinque dungu. 19 Nguyulquefiñ pu trauma piqueimi. Quiñe pelon dumiñ mu troquiuqueimi. 20 Quimeltuquefiñ pu quimchengenolu ca pu pichiqueche piqueimi. Cafei loncontucuqueimi ti rüf falinque quimeltun ley mu tripalu. 21 Eimi quimeltuquefimi caquelu che, huelu ¿quisu quimeltuuqueimi cai? Cafei “Hueñelayaimi” piqueimi, huelu ¿hueñequeimi? 22 “Ñihualayaimi” piqueimi, huelu ¿ñihuaqueimi? Eimi üdequefimi pu coilaque dios ñi adentun, huelu ¿hueñequeimi cheu ñi püramyengequen coilaque dios? 23 Mallmauqueimi tami quimfiel ti ley, huelu ¿yehuelcaquefimi ta Chau Dios tami quiñepülecünufiel ti ley? 24 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Eimün tamün duam meu, pu catripanche huesa pimequefi Chau Ngünechen tañi üi”.

25 Inaniefilmi ti ley, fei müten cümelcayaimu tami circuncidalen.* Huelu inanofilmi ti ley, circuncidalenolu reque feleaimi. 26 Feimu quiñe huentru circuncidalenolu inafile ti norngechi dungu ñi feipin Moisés ñi ley, Chau Ngünechen ¿circuncidalelu troquipelayafi? 27 Eimi quimelelngeimi tati circuncision dungu ca tati ley huirintuculelu, huelu inaquelafimi. Feimu quiñe circuncidalenochi huentru inaquefilu ñi chem pin ti ley, pengelquei tami culpalen.* 28 Quiñe che pengelquelai ñi rüf judiongen tañi ad mu cam ñi circuncidalen tañi cuerpo.* 29 Doi mai ñi chumlen tañi piuque quiñe che, pengelquei ñi rüf judiongen. Chau Ngünechen ñi nehuen meu circuncidangei tañi piuque, tati ley dungu meu no. Feichi che saquilaeyu pu huentru, Chau Ngünechen mai ta saquieyu.

3 Feimu, ¿chem llouquei quiñe che tañi judiongen mu? Cam ¿chem llouquei tañi circuncidalen meu? 2 Fentren cümeque dungu llouquei. Tati pu judio hune elungei Chau Ngünechen tañi huercün dungu. 3 Huelu quiñeque judio feyentulai. Feimu, ¿manelfalngelai am Chau Ngünechen? 4 ¡Feipilayafuiñ tüfachi dungu! Com pu che coilatufengele rume, Chau Ngünechen manelfali. Femngechi feipilei Chau Ngünechen tañi huirintucuel: “Tami feipin meu quimfalngeai tami nor chengen. Fei huesa pingelmi, hueutripayaimi”. 5 Femlu iñchiñ huesaque dungu, pu che ngüneduamquei ñi norngen ta Chau Ngünechen. Feimu cutrancafile ta che, ¿norngelai ta Chau Ngünechen piafuiñ? Femngechi raquiduamquei ta che. 6 ¡Femlai llemai! Chau Dios norngenofule, ¿chumngechi juiciantucuafi pu che?

7 Coilatufuli iñche, doi quimfalcüleai ñi rüfngen Chau Ngünechen ñi feipin, femngechi püramyengequei. Feimu, ¿chumngelu* culpafe* piafeneu ta Chau Dios? 8 ¿Feipiafuiñ “Taiñ llohual cümeque dungu, huesa femaiñ”? Quiñeque che dalluntucuqueiñmeu taiñ femngechi feipiquen. Huelu feichi pu huentru mülei ñi juiciantucungeal.

9 Iñchiñ pu judio, ¿doi cüme chengeiñ ta caquelu meu? ¡Femlai tati! Deu feipicünuhuiyiñ: com che culpaquei,* pu judio che ca pu Grecia che. 10 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: “Ngelai ta norngechi che, quiñe no rume. 11 Inei no rume ngüneduamlai tañi chem chumal. Inei no rume quintuquelafi ta Chau Ngünechen. 12 Com pu che quisu adcünui ñi rüpü engün, com huesañmahuingün. Inei no rume cüme piuquengelai, quiñe no rume”. 13 “Ñi hun engün nülalechi rüngan la reque felei, tañi quehun mu ngünencachequeingün”. “Veneno filu* mülei tañi hun meu”.* 14 “Tañi hun mu re malisian ca illcutun dungu tripaquei”.* 15 “Quehuatufengei ca langümchefengei engün”.* 16 “Com tañi femün engün huesalcachequei ca cutrancachequei. 17 Quimlai chumngechi cümelcaucüleal caquelu che engün”. 18 “Yamquelafingün* ta Chau Ngünechen”.

19 Iñchiñ quimnieiñ, com ñi feipin Moisés ñi ley quelluquefi feiti pu inaquefilu ti ley. Fei inei no rume iñche culpaquelan* pilayafui. Femngechi pengelcünuai com pu che ñi culpafengen* Chau Dios ñi adquiñ meu. Fei mülei ñi castigangeal. 20 Tati ley quimeltueiñmu chem am tati culpan dungu,* feimu inei no rume tañi inaniefiel ti ley nor chengelayai Chau Ngünechen ñi adquiñ meu.

21 Huelu feula, inangenole rume ti ley, quimfalcülei Chau Ngünechen ñi norngen. Femngechi feipicünui Moisés ñi ley ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen. 22 Chem che rume niele ta feyentun, nor chengeai Chau Ngünechen ñi adquiñ meu feyentufile ta Jesucristo. 23 Com che ta culpaquei,* feimu pepi pengelquelai Chau Dios ñi chumngen afmatufalngelu. 24 Cristo Jesús culli ñi ngillanentuafiel engün, femngechi montulfi culpan meu.* Feimu nor chengetuingün Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. Fente tañi cutranpiuqueyechen, Chau Ngünechen elufi tüfachi dungu.* 25 Hulfi ta Jesús quiñe chalintucun reque,* femngechi com pu feyentulelu Jesús tañi mollfüñ meu ñi cümelcaucüleal Chau Ngünechen engu. Femngechi pengeli ñi norngen ca tañi ñochi duamngen, feimu rulpacünuquei pu che ñi cuifique culpan.* 26 Cafei fantepu pengeli ñi norngen, feimu nor che troquiquefi tati pu feyentuniefilu ta Jesús.

27 Feimu, ¿chemu mallmahuafuiñ? Chemu no rume. ¿Mallmahuafuiñ taiñ inaniefiel Moisés ñi ley? Femlai. Inanieafiyiñ müten feichi ley quimeltuquelu ñi duamfalngen taiñ feyentual. 28 Iñchiñ quimnieiñ quiñe huentru cüpa inaniefile Moisés ñi ley, nor chengelai Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. Tañi feyentun mu llemai nor che troquingeai. 29 Chau Ngünechen, ¿pu judio ñi Ngünechen müten piafuiñ? ¿Cafei pu catripanche* ñi Ngünechen ngerquei no am? Mai, pu catripanche ñi Ngünechen llemai. 30 Quiñelei müten ta Chau Ngünechen, feimu tañi feyentun mu norngelu troquiafi tati pu circuncidalelu ca ti pu circuncidalenolu. 31 Fei taiñ feyentun mu, ¿falilai ti ley piafuiñ? ¡Femlai! Doi mai falintuquefiyiñ.

4 ¿Chem feipiafuiñ taiñ cuifi lacu Abrahán meu? 2 Abrahán tañi femün mu nor che feipingefule, quisu mallmahuafui, huelu Chau Ngünechen ñi adquiñ mu mallmaulayafui. 3 ¿Chem feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel? “Abrahán feyentui Chau Jehová mu,* fei nor che pingei”. 4 Ti cüdaufe cullingequelai fente tañi cutranpiuqueyengen. Doi mai, mülei ñi cullingeal. 5 Chau Ngünechen ñi pin mu, quiñe huentru maneluunole tañi femün meu, huelu mai feyentufile ta Chau Dios, nor che pingeai culpale rume.* 6 Quiñe huentru cüme inanofile rume ti ley, Chau Ngünechen nor che troquiaeyu, feimu ayüuquei. David nütramcai feichi dungu, feimu feipi: 7 “Ayühun niei feiti che rulpacünuñmangelu ñi huesa femün,* ca tati pu ngoimanentungelu ñi culpan.* 8 Ayühun niei ti huentru, Chau Jehová* raquinieñmalayafi ñi culpan”.*

9 Feimu, ¿femngechi ayüucülepei mai tati pu circuncidalelu müten, cam tati pu circuncidalenolu cafei? Iñchiñ feipiqueiñ: “Abrahán ñi feyentun mu nor che pieyu Chau Ngünechen”. 10 Fei, ¿chumül nor che pingei Abrahán? ¿Deu circuncidalelu, cam petu circuncidalenolu? Petu circuncidalerquelai. 11 Chau Ngünechen feipieyu ñi circuncidahual, femngechi tañi feyentun mu pengelafui ñi nor chengen circuncidalenolu rume. Femngechi chauyerpueyu com pu circuncidalenochi che feyentulelu. Chau Ngünechen nor che troquiquefi feichi pu che. 12 Cafei Abrahán fotümyefi tati pu circuncidalelu. Huelu fei engün müten no. Cafei fotümyefi tati pu feyentulelu fei reque. Taiñ chau Abrahán feyentui petu circuncidalenolu rume.

13 Abrahán ca tañi pu cüpanche feipicünungei ñi llohual com ti mapu ñi ngen-ngeal engün. Huelu feipicünungelai tüfachi dungu quiñe ley meu. Doi mai nor che troquingelu tañi feyentun mu. 14 Huelu feipicünungefule ñi llohual tüfachi dungu tati pu inaniequelu ti ley müten, falilayafui ti feyentun ca ngünamcangeafui Chau Dios ñi feipicünuel. 15 Rüfcünu mai Moisés ñi ley lladcülcaquefi ta Chau Dios.* Huelu ngenole ti ley, inei no rume culpalayafui* ñi inanofiel.

16 Feimu taiñ feyentun mu, Chau Dios elueiñmeu ñi feipicünuel fente taiñ cutranpiuqueyeteu. Abrahán com tañi pu cüpanche llohuai chem ñi feipicünungeel. Pu inanielu Moisés ñi ley müten no, cafei pu feyentulelu Abrahán reque. Abrahán com iñchiñ taiñ chau. 17 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Iñche üitucünueyu tami fentren troquiñche ñi chaungeal”. Chau Ngünechen huiñomongeltuquefi pu layelu ca deu huechutripalu troquiquefi feichi dungu petu huechutripanolu.* Fei ñi adquiñ mu Abrahán pengeli ñi feyentun. 18 Cüdaungefui ñi felerpual, huelu Abrahán maneluhui. Fei feyentui ñi chaungerpual fentren troquiñche meu, chumngechi feipicünungei: “Alün-ngeai tami cüpanche”. 19 Abrahán 100 tripantu nierquei, feimu tañi cuerpo lai reque.* Cafei Sara rume cushei ñi niepüñeñal. Abrahán ngüneduami com tüfachi dungu, huelu fentecünulai tañi feyentun. 20 Doi mai feyentui ca maneluhui Chau Dios ñi feipicünun mu. Tañi feyentun mu nehuencontui, fei püramyefi ta Chau Dios. 21 Fei rume maneluhui Chau Ngünechen ñi femürpual tañi feipicünuel. 22 Feimu llemai “nor che pingetui”.

23 Huelu “nor che pingetui” feipilu, Abrahán meu müten feipingelai. 24 Cafei com iñchiñ feyentuqueiñ Chau Ngünechen ñi huiñomongeltufiel taiñ Ñidol Jesús rangiñ tati pu la, feimu nor che pingeaiñ. 25 Jesús hultucungei iñchiñ taiñ culpan meu.* Fei huiñomongelngetui taiñ nor che pingetual iñchiñ.

5 Fei taiñ feyentun mu nor che pingeiñ. Feimeu amulepe taiñ cümelcaucülen Chau Dios iñchiñ, taiñ Ñidol Jesucristo ñi duam mu. 2 Feyentuqueiñ Jesús mu. Feimu Chau Ngünechen rume cutranpiuqueyequeiñmeu ca fülmauqueiñ quisu meu. Maneluuqueiñ taiñ saquiaeteu Chau Ngünechen, feimu ayüucüleiñ. 3 Doi mai rupaliyiñ huesaque dungu mu, ayühuaiñ. Quimnieiñ, rupan mu iñchiñ huesaque dungu, doi nehuentuqueiñ. 4 Nehuentulu iñchiñ, ayühuelquefiyiñ ta Chau Dios. Ayühuelfiliyiñ ta Chau Dios, maneluucüleaiñ. 5 Ti maneluhun huesa duamelquelaeiñmeu. Chau Ngünechen eluqueiñmeu ñi nehuen, femngechi pengelquei fente taiñ piuqueyeteu.

6 Petu culpafengelu iñchiñ,* puuchi antü mu Cristo lai ñi montulafiel huesaque che. 7 ¿Lapeafui mai quiñe che ñi montulafiel quiñe nor huentru? Cüdaungei. Huelu layafui ñi montulafiel quiñe huentru cüme piuquengelu. 8 Chau Ngünechen femngechi pengeli taiñ piuqueyeteu: culpafengelu rume iñchiñ,* Cristo lai iñchiñ taiñ duam mu. 9 Jesús tañi mollfüñ mu nor che pingeiñ. Feimu doi maneluuqueiñ taiñ montulngeal Chau Ngünechen ñi illcun meu.* 10 Chau Ngünechen ñi pu caiñengefuiñ rume, tañi Fotüm ñi lan meu cümelcautuiñ. Feimu doi cüme quimnieiñ taiñ montulngeal Jesús tañi mongen meu, cümelcaucülelu cai Chau Ngünechen iñchiñ. 11 Huelu feica müten no, ayühuelqueiñmeu chem ñi femün Chau Ngünechen taiñ Ñidol Jesucristo meu. Fei tañi duam mu cümelcautuiñ Chau Dios iñchiñ.

12 Quiñe huentru ñi femün mu coni ta culpan* mapu meu. Fei ti culpan* cüpali lan dungu. Com pu che culpafengetui,* feimu ti lan dungu com che meu puhui. 13 Petu ñi mülenon Moisés ñi ley, deu mülerquei ta culpan* mapu meu. Huelu ngenon mu ley, inei no rume juiciantucungelayafui ñi culpan mu.* 14 Huelu ti lan dungu com ngüneniefi, Adán meu puulu hula ta Moisés, ca ngüneniefi feiti pu che culpanolu* Adán reque. Adán trürümfali feichi huentru feipingelu ñi cüpayal.

15 Huelu Chau Dios ñi hulqueel trürlai Adán ñi culpan meu.* Fentren che lai quiñe huentru ñi culpan mu.* Huelu fentren che rume cümelcangei Chau Dios ñi hulün mu, fei tañi fente cutranpiuqueyechen ca Jesucristo ñi cutranpiuqueyechen meu. 16 Cafei Chau Ngünechen ñi hulün ca feiti huentru ñi culpan* trürlai tüfachi dungu mu: quiñe huentru ñi culpan mu* com pu che condenangei. Huelu alün-ngelu rume ta culpan,* Chau Ngünechen ñi hulün mu fentren che norngelu troquingequei. 17 Quiñe huentru ñi culpan mu,* ti lan dungu com ngünenietui. Huelu doicülei ca doi cümei Chau Ngünechen ñi fütra cutranpiuqueyechen ca tañi hulqueel taiñ nor chengetual. Pu che lloulu feichi dungu, mongeleai Jesucristo ñi duam mu ca lonco ülmencüleaingün ñi ngünenieal.

18 Quiñe huentru ñi culpan meu* itrofill che condenangei. Huelu quiñe norngechi femün meu, itrofill che nor che pingetui ñi mongeleal. 19 Quiñe huentru ñi feyentunon mu, fentren che culpafengetui.* Huelu quiñe huentru ñi feyentun, fentren che nor che pingetui. 20 Moisés ñi ley elcünungei ñi pengelal fente ñi culpafengen* ta che. Fei rume culpalu pu che,* Chau Ngünechen doi cutranpiuqueyechequei. 21 ¿Chumal cai? Ti culpan* ca lan dungu ngünenierquefi ta che, ca femngechi Chau Dios ñi fütra cutranpiuqueyechen ngüneniei, femngechi nor che troquingei ta che. Feimu taiñ Ñidol Jesucristo ñi duam mu feichi pu che llohuai rumel mongen.

6 ¿Chem piaiñ cai? ¿Amulepeai mai taiñ culpamequen,* femngechi taiñ doi cutranpiuqueyeaeteu Chau Dios? 2 ¡Femlai! Deu ngüneniehuelaeiñmu ti culpan,* feimu cümelai taiñ culpayal.* 3 Com iñchiñ pu fautizaucülelu ca quiñeucülelu Cristo Jesús iñchiñ, ca fautizangeiñ quisu tañi lan meu. ¿Quimlaimün am? 4 Fautizaulu iñchiñ Jesús tañi lan meu, fei engu rüngaltucungeiñ reque. Chau Ngünechen tañi nehuen mu huiñomongeltufi ta Cristo rangiñ tati pu layelu, femngechi ñi nieal hue mongen. Ca femngechi iñchiñ mülei taiñ nieal hue mongen. 5 Fei reque laiñ, feimu fei reque huiñomongetuaiñ. Femngechi quiñeucüleaiñ Jesús iñchiñ. 6 Quimnieiñ taiñ cuifi mongen clafantucungei Jesús engu orcon mamüll meu. Femngechi ngüneniehuelayaiñmeu ti huesaque illutun ñi mülen taiñ cuerpo mu.* Fei serfihuelayafiyiñ ti culpan dungu.* 7 Tuchi lalu, rulpacünuñmangei ñi culpan.*

8 Cafei deu laliyiñ Cristo iñchiñ, ca maneluucülequeiñ taiñ mongeleal fei iñchiñ. 9 Quimnieiñ ta Cristo ñi huiñomongetun rangiñ ti pu layelu. Turpu lahuelayai, ti lan dungu ngüneniehuelaeyu. 10 Quiñe rupa müten lai Jesús ñi apümafiel ti culpan dungu,* huiño lahuelayai. Fantepu meu mongelei tañi femal Chau Dios ñi ayünieel. 11 Ca femngechi la reque troquiucülemün culpan dungu meu.* Cafei inanieafimün ta Cristo Jesús, femngechi mongeleaimün tamün femal Chau Dios ñi ayünieel.

12 Ti culpan dungu* ngelai ñi ngünenieafiel tamün mongen. Inalayaimün tamün cuerpo* ñi illutuqueel. 13 Culpan dungu mu* chalintuculayaimün tamün cuerpo ñi femal huesaque dungu. Doi mai quisu chalintucuhuaimün Chau Ngünechen mu quiñe huiñomongetulu reque. Chalintuculelafimün tamün cuerpo ñi femal cümeque dungu. 14 Moisés ñi ley deu ngüneniehuelayaimünmeu. Doi mai Chau Ngünechen rume cutranpiuqueyeimünmeu. Feimu ngelai tamün ngünenieaeteu ti culpan dungu.*

15 Feimu taiñ inahuenofiel Moisés ñi ley, ¿culpapeaiñ müten* fente taiñ cutranpiuqueyeteu Chau Dios? ¡Femlai llemai! 16 Eimün quimnieimün, rume feyentufilmün ta quiñe che, esclavo reque niengeaimün. Feimu eluhulmün tamün ngünenieaeteu ti culpan dungu,* layaimün. Huelu feyentufilmün ta Chau Dios ca eluhulmün tamün ngünenieaeteu, nor chengeaimün. 17 Cuifi eluuquefuimün tamün ngünenieteu ti culpan dungu.* Huelu feula com piuque mu feyentuquefimün ti quimeltun tamün elungeel. Feimu mañumquefiyiñ ta Chau Ngünechen. 18 Lifrenentungeimün culpan dungu meu.* Feimu feula eluucüleimün tamün ngünenieaeteu Chau Ngünechen ca femqueimün cümeque dungu. 19 Culpafengelu cai eimün* nütramcahuiyiñ chumngechi ñi dunguquen ta che. Eimün eluuquefuimün ñi ngünenieteu tamün cuerpo ñi huesaque illutuqueel, femngechi tamün femal ünufal huesaque dungu. Huelu feula eluhuaimün tamün ngünenieaeteu cümeque illutun, femngechi tamün femal lif norngechi dungu. 20 Duamlafuimün tamün femal cümeque dungu petu ngünenielu eimün meu ti culpan dungu.*

21 Feichi mu, ¿chem llouquefuimün tamün femün mu? Feula yehuequeimün tamün femquefel cuifi. Feichi dungu yequefi ta che lan dungu meu. 22 Huelu feula lifrenentungeimün culpan dungu meu.* Fei Chau Ngünechen ngüneniei eimün meu. Feimu lifngechi dungu femqueimün, fei llohuaimün rumel mongen. 23 Ti culpan,* ¿chumngechi culliqueiñmeu? Elcünueiñmeu taiñ layal. Huelu Chau Ngünechen elueiñmu rumel mongen taiñ Ñidol Cristo Jesús meu.

7 Pu peñi, pu lamngen, dungumequehuiyiñ ta eimün pu quimniefilu ti ley. Moisés ñi ley ngüneniequefi quiñe che petu mongelelu müten, ¿quimlaimün am? 2 Quiñe dungu: ti ley feipi quiñe fütangechi domo mülei ñi quiñeucüleal tañi füta engu petu mongelele tañi huentru. Huelu lale, ti domo lifrelehuetui tañi huentru mu. 3 Huelu petu mongelele tañi füta, fei nieule cangelu huentru engu, ñihuafengeai. Huelu lale tañi huentru, lifrelehuetui tañi füta meu. Feimu cangelu huentru engu nieule, ñihualayai.

4 Pu peñi, ca femngechi Cristo tañi lan mu* lifrenentungeimün tamün inahuenoafiel Moisés ñi ley, femngechi tamün ngünenieaeteu Cristo, feiti huiñomongetulu. Feimu femafuiñ Chau Dios ñi ayünieel. 5 Inaquefulu iñchiñ taiñ illutuqueel, ti ley cüme pengelcünui: tüfachi huesaque illutun meu culpaquei taiñ cuerpo,* fei tüfachi culpan mu* layafuiñ. 6 Huelu feula lifrenentungeiñ Moisés ñi ley meu, fei tüfa ngüneniehuelaeiñmu. Femngechi Moisés ñi ley obligalayaiñmu* taiñ serfiafiel ta Chau Ngünechen. Doi mai Chau Ngünechen ñi nehuen adnieaiñmu taiñ femngechi femal.

7 Fei, ¿chem piaiñ cai? ¿Huelulcalei Moisés ñi ley?* ¡Femlai! Ngenofule ti ley, iñche quimlayafun chem am tati culpan dungu.* Nütrameluhuayiñ quiñe dungu: ti ley feipinofule “Diñmatulayaimi”,* iñche quimlayafun chem am ta diñmatun dungu. 8 Tüfachi huercün dungu meu, ti culpan* ngüchaltucueneu ñi diñmatual fillque dungu. Ngenofulu tüfachi ley, ti culpan dungu* chumlafui rume.* 9 Petu ñi elungenon ti ley, iñche mongelefun. Huelu elungelu hula ti ley, cüme pengelcünui ñi culpafengen iñche,* fei lan reque. 10 Ti huercün dungu ñi eluafeteu mongen, rüfcünu elurqueneu tañi layal. 11 Fei tüfachi huercün dungu meu, ti culpan* ngünencaeneu, fei langümeneu. 12 Huelu Moisés ñi ley lifngei, ca tañi huercün dungu lifngei, norngei ca cümei.

13 Fei, ¿quiñe cüme dungu yeeneu tañi layal? ¡Femlai! Ti culpan dungu* langümeneu. Ti ley feita cümei, huelu cüme pengelcünui ti culpan dungu* ñi langümeteu iñche. Feimu tañi huercün dungu pengeli fente ñi huesañmangen tati culpan.* 14 Iñchiñ quimnieiñ Chau Dios mu cüpai Moisés ñi ley. Huelu iñche culpafengen,* ngünenieneu ti culpan dungu.* 15 ¿Chem chummequen chi? Femquelan tañi ayünieel, doi mai chem tañi üdequeel femquen. 16 Cümei Moisés ñi ley piquen, huelu petu femmequen chem ñi ayünoel. 17 Tati huesa femmequelu iñche no tati, huelu mai tati culpan* iñche mu mülelu. 18 Quimnien ñi culpafengen,* fei tañi piuque eluuquelai ñi femal cümeque dungu. Feimu tunte ayüniefuli rume ñi cüme femal, pepi femquelan. 19 Femquelan ti cümeque dungu ñi ayünieel, doi mai femquen huesaque dungu ñi ayüquenoel. 20 Tati femlu chem ñi ayünoel iñche no tati, huelu mai tati culpan* iñche mu mülelu.

21 Feimu tüfachi ley ngünenieneu: cüpa femün cümeque dungu, huelu huesaque dungu mülei iñche meu. 22 Rüfcünu llemai tañi piuque mu ayüniefiñ Chau Ngünechen ñi ley. 23 Quiñe ley ngüneniefi tañi raquiduam. Huelu caiñetuqueyu cangelu ley mülelu tañi cuerpo mu, tüfa tati culpan* iñche mu mülelu, fei ngünenieneu. 24 ¡Aungen mai iñche! Tüfachi cuerpo yenieneu ñi layal. ¿Inei montulaeneu? 25 ¡Taiñ Ñidol Jesucristo ñi duam mu mañumquefiñ ta Chau Ngünechen! Fei ñi ley ngünenieñmaeneu tañi raquiduam. Huelu cangelu ley, ti culpan dungu,* ngünenieñmaeneu tañi cuerpo.

8 Feimu llemai, tati pu quiñeucülelu Cristo Jesús engün condenangelai. 2 Mülei quiñe ley nüucülelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu. Tüfa eluquefi mongen pu quiñeucülelu Cristo Jesús engün. Tüfachi ley lifrenentueiñmu cangelu ley mu nüucülelu culpan* ca lan dungu meu. 3 Pu che culpafengei,* cüme inaquelafingün Moisés ñi ley ñi montulngeal. Feimu Chau Ngünechen huercüi tañi Fotüm, quiñe culpafe che reque* femcünuupai. Fei cüpai ñi apümcayafiel ti culpan dungu,* femngechi condenafi pu che ñi culpan.* 4 Feimu femafuiñ ti norngechi dungu ñi feipin ti ley. Fei eluuquelaiñ ñi ngünenieaeteu taiñ culpafe cuerpo.* Doi mai eluuqueiñ taiñ ngünenieaeteu Chau Ngünechen tañi nehuen. 5 Tati pu che eluucülelu ñi ngünenieaeteu tañi culpafe cuerpo,* raquiduamtucunieingün tañi cuerpo ñi illutuqueel. Huelu tati pu eluucülelu ñi ngünenieaeteu Chau Ngünechen ñi nehuen, raquiduamtucuqueingün tati nüucülelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu. 6 Tati raquiduamtucuniefilu tañi cuerpo ñi illutuqueel, larpuai. Huelu tati raquiduamtucuniefilu feiti nüucülelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu, nieai mongen ca cüme felen. 7 Tati raquiduamtucuniefilu tañi cuerpo ñi illutuqueel caiñetuquefi ta Chau Dios. Ti culpafe cuerpo* inaquelafi Chau Dios ñi ley, pepi inaquelafi llemai. 8 Feimu tati pu eluucülelu ñi ngünenieaeteu tañi cuerpo ñi illutuqueel, pepi ayühuelquelafi ta Chau Ngünechen.

9 Huelu nielmün Chau Ngünechen ñi nehuen, inahuelayafimün tamün cuerpo ñi illutuqueel. Doi mai inayafimün ta Chau Ngünechen ñi nehuen. Inei rume nienole Cristo tañi raquiduam, coneltulelai Cristo tañi pu che engün. 10 Eimün nor che troquingeimün. Feimu quiñeucülelmün Cristo eimün, Chau Dios tañi nehuen eluaimünmeu mongen, lale rume tamün cuerpo culpan dungu meu.* 11 Eimün meu mülepe Chau Ngünechen ñi nehuen, feichi ñi huiñomongeltufiel ta Jesús. Femngechi Chau Ngünechen tañi nehuen mu, elutuafi mongen tamün cuerpo.*

12 Feimu pu peñi, pu lamngen, eluulayaiñ ñi ngünenieaeteu taiñ culpafe cuerpo.* 13 Femülmün tamün cuerpo ñi illutuqueel, layaimün. Huelu eluhulmün tamün quelluaeteu Chau Ngünechen ñi nehuen, elcünuaimün tamün huesa femün, fei mongeleaimün. 14 Com pu eluulu ñi adnieaeteu Chau Ngünechen ñi nehuen, Chau Dios ñi pu yallngeingün. 15 Iñchiñ lloulaiñ Chau Ngünechen ñi nehuen taiñ esclavongeal ca taiñ huiño llicaleal. Huelu mai llohuiyiñ tañi nehuen, feimu tañi yall pieiñmeu Chau Ngünechen. Fei ñi nehuen yafültucuqueiñmeu ñi feipial: “¡Abba,* Chau!”. 16 Chau Ngünechen ñi nehuen mu, taiñ piuque rüf quimniei fei tañi yallngen ta iñchiñ. 17 Chau Ngünechen ñi pu yallngeliyiñ, llohuaiñ fei taiñ cüpa elueteu. Chau Dios chem ñi eluafiel ta Cristo ca femngechi eluaiñmeu. Eluuliyiñ taiñ cutrancahual Cristo reque, ca femngechi saquingeaiñ fei reque.

18 Iñche raquiduamquen ti cutrancahun ñi mülen trürümfalngelai ti fütra cullitu meu taiñ elueteu Chau Ngünechen. Fei tüfa quimfalcünungeai cüpalechi antü meu. 19 Com pu deumangelu* müna esperaniefi feichi antü peufaluule Chau Ngünechen ñi pu yall. 20 Com tati deumangelu condenangei, huelu quisu tañi duam no, Chau Ngünechen ñi duam mu llemai. Huelu femlu tüfachi dungu, Chau Dios elcünui maneluhun. 21 Tati deumangelu lifrengetuai ti culpan* ca lan dungu mu. Cafei lifreletuai engün Chau Dios ñi pu yall reque, fei tüfa afmatufali. 22 Quimnieiñ com ñi deumael Chau Ngünechen fantepu mu eyütumequei ca cutrancaumequei. 23 Huelu fei engün müten no, iñchiñ ca cutrancauqueiñ. Llohuiyiñ Chau Ngünechen ñi nehuen, tüfa tati hunen cüme dungu taiñ llohual. Huelu ca cutrantupiuqueleiñ. Fei üngümnieiñ taiñ yallyeaeteu Chau Dios. Fei femafui tüfa Cristo taiñ ngillanentueteu cai, fei montuleiñmu taiñ culpafe cuerpo mu.* 24 Montulngelu iñchiñ culpan dungu meu,* elungeiñ tüfachi maneluhun. Falin-ngei taiñ raquiduamtucuafiel tüfachi dungu. Quiñe che ngüneduamle ñi femtripan tañi maneluhun, duamhuelai ñi üngümnieafiel. ¿Felei no am chi? 25 Huelu maneluuliyiñ chem taiñ penoel, nehuentuleaiñ. Fei com piuque mu üngümnieafiyiñ.

26 Ca femngechi ngañhuadcülelu iñchiñ, Chau Ngünechen ñi nehuen quelluqueiñmu. Quiñeque mu duamtuafuiñ taiñ llellipual, huelu quimlayafuiñ taiñ chem pial. Cüdautuafuiñ ñi entudungual taiñ cutrantupiuquelen. Fei Chau Ngünechen ñi nehuen quimfalcünuquei taiñ raquiduam. 27 Chau Ngünechen ngüneduamquefi pu che ñi piuque, feimu ngüneduamquei chem ñi quimfalcünuel quisu tañi nehuen. Fei tüfa ngillatuñmaquefi pu peñi ca pu lamngen* Chau Ngünechen ñi duam mu.

28 Com ñi femün Chau Ngünechen quiñehun amulei, fei cümelcaquefi pu piuqueyefilu ta Chau Ngünechen. Fei engün dullingei Chau Ngünechen ñi duam mu. 29 Ellaca mu Chau Ngünechen quimnierquei inei tañi dulliafiel. Ayüfui ñi femngeal engün tañi Fotüm reque, tüfa tati hunen-ngelu tañi pu peñi meu. 30 Cafei Chau Dios mangelfi tati pu dullingelu ellaca mu. Nor che troquifi tati pu mangelngelu, fei hula saquifi tati pu nor che troquingelu.

31 Feimu, ¿chem piaiñ tüfachi dungu mu? Chau Ngünechen quelluntucueliyiñmu, ¿inei caiñetuafeiñmu? 32 Ngüneulai ñi hultucuafiel quisu tañi Fotüm, doi mai chalintucufi ñi layal iñchiñ taiñ duam mu. Feimu, ¿cüme piuque mu elulayaiñmu cai chem rume ta iñchiñ? 33 Chau Ngünechen nor che troquiquefi tañi pu dullinche. Feimu, ¿inei dalluntucuafeyu engün? 34 ¿Inei condenayafeyu engün? Inei no rume. Cristo Jesús lai fei engün meu, fei huiñomongelngetui. Chau Ngünechen ñi man püle mülei, fei llellipuquei iñchiñ mu.

35 ¿Catrütungeafui Cristo taiñ piuqueyeaeteu? ¿Catrütuafeyu ti huesaque dungu, ti cutrancahun, caiñetun dungu, filla dungu, nienoliyiñ tacuhun, ti cuñihun dungu cam cüpa langümngeliyiñ? 36 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Fill antü cüpa langümngequeiñ eimi tami duam mu, ilotungealchi ufisa reque troquingequeiñ”. 37 Feiti taiñ piuqueyeteu ñi quellun mu, hueutripaqueiñ com tüfachi dungu meu. 38 Rüf maneluucülen chem no rume catrütulayafi Chau Ngünechen taiñ piuqueyeaeteu: lan no rume, mongen no rume, chem püllü no rume, chem gobierno no rume, ti müleyechi dungu ca cüpaleyechi dungu no rume, chem nehuen no rume, 39 tati alüpüralechi dungu ca tati alüconlu no rume, chem no rume ñi deumael Chau Ngünechen. Chem no rume catrütulayafui Chau Ngünechen taiñ piuqueyeaeteu. Ca femngechi piuqueyenieiñmu taiñ Ñidol Cristo Jesús.

9 Iñche inaniefiñ ta Cristo, fei rüf dunguquen, coilatuquelan. Chau Ngünechen ñi nehuen adnieñmaqueneu tañi raquiduam, fei tüfa pengeli ñi rüfngen tüfachi dungu. 2 Rume hueñancülen ca cutrantupiuquelequen. 3 Tañi pu peñi, pu judio che, inaquelafingün ta Cristo, feimu mülefui ñi cutrancangeal engün. Huelu iñche ayüafun ñi cutrancangeal, femngechi ñi quelluafiel engün. 4 Chau Ngünechen yallyefi tati pu Israel che, saquiyefi, eldungucünuhui engün, elufi Moisés ñi ley ca tañi feipicünuelchi dungu. Fei engün elfalcünungei ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen. 5 Taiñ cuifique lacu meu cüparquei engün, fei engün meu tripai tati Cristo. Chau Ngünechen tati doi alüpüralelu, rumel püramyengepe. Felepe mai.

6 Huelu Chau Ngünechen ñi feipin, ¿femtripalai piafuiñ? Femlai. Israel ñi pu cüpanche, com “Israel che” pingelaingün. 7 Abrahán ñi pu cüpanchengefui engün rume, com Abrahán ñi pu yall pingelaingün. Femngechi feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Isaac meu tripayai tami cüpanche”. 8 Abrahán ñi pu cüpanche, com engün Chau Ngünechen ñi pu yallngelaingün. Fei rüf dungu meu, ¿inei am ta Abrahán ñi cüpanche? Feiti pu choyüngelu Chau Ngünechen ñi feipicünun meu. 9 Tüfachi dungu feipicünungei ta Abrahán: “Quiñe tripantu rupale, cüpatuan, fei Sara nieai tañi püñeñ”. 10 Ca femngechi dungu feipicünungei Rebeca choyüfilu tañi epuntu püñeñ,* Isaac fei tati chau, taiñ cuifi lacu. 11 Petu choyüngenolu engu, femürquelai cümeque dungu ca huesaque dungu no rume, fei Chau Ngünechen feipicünui inei tañi dulliafiel. Fei dulliquefi inei tañi ayüel, chem femle rume ti che. 12 Feimu feipicünungei ta Rebeca: “Tati hunen püñeñ serfiafi tati inan püñeñ”. 13 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Piuqueyefiñ ta Jacob, huelu üdefiñ ta Esaú”.

14 Feimu, ¿chem piaiñ cai? ¿Norngelai ñi femquen Chau Ngünechen? Feipilayafuiñ tüfachi dungu. 15 Chau Ngünechen feipifi ta Moisés: “Cutranpiuqueyeafiñ inei ñi dulliel iñche, ca cutranduamyeafiñ inei ñi ayüel”. 16 Feimu tunte ayüfule rume ti che ca nehuentu cüdaufule rume, Chau Ngünechen dulliquefi ti che fente tañi cutranpiuqueyechen meu. 17 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipifi ta Faraón: “¿Chumngelu* elcünueyu tami mongeleal? Femngechi eimi meu pengelan tañi nehuen, fei huall mapu püle huldungungeai iñche tañi üi”. 18 Feimu Chau Ngünechen cutranpiuqueyefi inei tañi ayüel, huelu elcünuquefi caquelu che ñi yafü piuquengeal.

19 Fei feipiafuimi chi: “Inei no rume catrütulayafui Chau Ngünechen ñi femün. Fei, ¿chumngelu* culpatuquefi pu che?”. 20 Huentru müten ta eimi, fei ¿inei troquihuimi tami chaftudunguafiel ta Chau Ngünechen? Ti metahue, ¿feipiafui tañi deumaeteu “Chumngelu* femngechi deumaen”? 21 Ayüfule ti cüdaufe, quiñe rag meu müten* deumayafui quiñe metahue ñi pünengeal saquinque antü meu, cam quiñe metahue fill antü ñi pünengeal. ¿Felei no am chi? 22 Ca femngechi, Chau Ngünechen eluhui ñi pengelal tañi illculen* ca tañi pepiluhun. Huelu ñochi duam mu elcünufi feichi pu che ñi illculcaqueteu,* felelu rume ñi apümcangeal. 23 Chau Ngünechen femi tüfachi dungu, femngechi pengeli ñi rume saquifiel feichi pu che ñi cutranpiuqueyefiel.* Chau Ngünechen femcünufi engün tañi saquingeal. 24 Iñchiñ llemai mangeleiñmeu Chau Dios, judio che müten no, cafei pu catripanche.* 25 Oseas lifru mu, Chau Ngünechen feipi: “Caque troquiñche, iñche ñi troquiñche piafiñ. Ca feiti domo piuqueyengenolu, piuqueyen domo piafiñ. 26 Cafei cheu ñi feipingeel engün ‘Eimün iñche tañi pu che no’, ca feipingetuaingün ti mongelechi Ngünechen ñi pu yall”.

27 Cafei Isaías huldungui tüfachi dungu Israel meu: “Alün-ngefule rume pu Israel che cuyüm lafquen reque, pichin che müten montulngeai. 28 Chau Jehová* juiciantucuafi mapu müleyechi pu che, fei matu femai tañi dulliel”. 29 Isaías ca feipicünui: “Chau Jehová* tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, femcünunofule ñi mülecayal quiñeque taiñ cüpanche, Sodoma ca Gomorra huaria reque felerpuafuiñ”.

30 Feimu, ¿chem piaiñ cai? Pu catripanche cüdaulafui ñi nor che troquingeal. Huelu fente tañi feyentun nor che troquingeingün Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. 31 Pu Israel che cüdahuingün ñi nor che troquingeal chumngechi ñi feipin Chau Dios ñi ley. Huelu femürpulaingün ñi feipin ti ley. 32 ¿Chumngelu cai?* Ayüniefui engün ñi nor che troquingeal tañi femün meu, huelu feyentun mu no. Mutrurtucuhuingün feiti “cura mutrurquefilu pu che”. 33 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: “Sion meu elcünun quiñe cura mutrurquefilu pu che ca quiñe fütra cura huelulcachequelu.* Huelu tuchi feyentulu feiti cura meu, huesa duamlayai”.

10 Pu peñi, pu lamngen, com piuque meu ayülen ñi montulngeal tati pu Israel che. Llellipuquefiñ ta Chau Ngünechen fei engün meu. 2 Rüfcünu feipiafun, fei engün rume cüdahuelquefingün ta Chau Ngünechen. Huelu cüme quimlaingün chem ayüniei Chau Ngünechen. 3 Quimlaingün chem norngei Chau Ngünechen ñi adquiñ mu, feimu quisu ñi raquiduam müten inaqueingün. Inalafingün ti nor dungu Chau Ngünechen ñi elcünuel. 4 Lalu Cristo, fentepui Moisés ñi ley. Femngechi tuchi feyentulelu nor che troquingetuai.

5 Moisés huirintucui quiñe huentru femle ti nor dungu ñi feipin ti ley, mongeleai. 6 Huelu Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei, quiñe che nor troquingequei tañi feyentun mu. Feipilei: “Raquiduamlayaimi ‘¿Inei amuai ta huenu mu?’. Tüfa cüpa feipi inei amuai huenu mu ñi cüpalafiel ta Cristo. 7 Ca feipilayaimi ‘¿Inei conpuai ti fütraconchi lolo meu?’.* Tüfa cüpa feipi ñi nentumeafiel ta Cristo rangiñ ti pu layelu”. 8 Fei, ¿chem pilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel? “Ti huercün dungu püllelei eimi mu, tami hun ca tami piuque meu mülei”. Iñchiñ huldunguqueiñ tüfachi “huercün dungu”, fei tüfa feipi ñi feyentual tati pu che. 9 Tami hun meu huldungunge tañi Ñidol ngen Jesús. Cafei piuque mu feyentunge Chau Ngünechen ñi huiñomongeltufiel ta Jesús rangiñ ti pu layelu. Femngechi femülmi, montulngeaimi. 10 Ñi nor che troquingeal quiñe che, mülei ñi feyentual tañi piuque mu. Cafei tañi montulngeal, tañi hun meu mülei ñi huldungual tüfachi huercün dungu.

11 Quiñe troquiñ Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei Jesús meu: “Tuchi feyentulelu fei mu, huesa duamlayai”. 12 Caquerumelai pu judio ca pu Grecia che. Quiñe Ñidol müten nieingün, fei rume quelluquefi tati pu maneluulu quisu mu.* 13 “Com tati maneluulu Chau Jehová ñi üi meu,* montulngeai”. 14 Huelu, ¿chumngechi maneluhuaingün feyentunole engün Chau Ngünechen mu? ¿Chumngechi feyentuaingün allcütunofule engün tañi dungu? ¿Chumngechi allcütuaingün inei no rume huldungunole? 15 ¿Chumngechi huldunguaingün huercüngenole engün? Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tuchi huldungulu cümeque dungu, ¡müna adi tañi namun!”.

16 Huelu com pu che feyentulai feichi cümeque dungu. Isaías feipi: “Chau Jehová,* ¿inei feyentui taiñ huercün dungu?”.* 17 Quiñe che allcülu müten ti huercün dungu feyentuquei. Fei, ¿chumngechi allcütuafui? Cangelu che huldungule Cristo meu. 18 Huelu iñche ta ramtun, ¿allcülaingün am pu Israel che? Allcüingün llemai, “huall mapu püle allcüngei ti huercün dungu, tati pu alü camapulelu rume allcüingün”. 19 Huelu iñche ta ramtun, ¿quimlaingün am pu Israel che? Hunelu mu Moisés feipi: “Iñche femcünuan tamün ütrirafiel pu catripanche.* Adcünuafiñ quiñe troquiñche nienolu quimün, femngechi illculcahuayiñ ta eimün”.* 20 Huelu Isaías nehuen piuquecünuhui. Fei feipi: “Feiti pu quintuquenoeteu iñche, peeneu. Tati pu ramtunolu iñche meu, quimürpueneu”. 21 Huelu pu Israel che meu feipi: “Com antü mangelfiñ ñi huiñotual iñche meu quiñe troquiñche feyentuquenolu ca yafü piuquengelu”.

11 Feimu ramtun: Chau Ngünechen, ¿famentupefi mai tañi troquiñche? ¡Femlai llemai! Iñche ta Israel che, Abrahán ñi cüpanche, Benjamín ñi troquiñche tuhun ta iñche. 2 Chau Ngünechen famentulafi tañi troquiñche, tati hunelu ñi dullifiel. ¿Quimlaimün cai ñi chem pin Chau Ngünechen ñi huirintucuel? Elías ngillatufi ta Chau Dios pu Israel che ñi huesa femün mu. 3 Elías feipi: “Chau Jehová,* fei engün langümfi tami pu huerquen, cafei teifücafingün cheu tami püramyengeel.* Iñche müten mülecan, huelu cüpa langümeneu engün”. 4 ¿Chem pieyu Chau Ngünechen? “Petu mülehuei 7.000 huentru, tüfa engün lucutulafi ta Baal”. 5 Ca femngechi fantepu mu mülei quiñe pichi troquiñche dullingelu Chau Ngünechen ñi cutranpiuqueyechen mu. 6 Chau Ngünechen dullilafi engün tañi femün meu, doi mai quisu tañi cutranpiuqueyechen mu. Dullingefule engün tañi femün meu, duamfalngelayafui tañi cutranpiuqueyechen.

7 Fei, ¿chem piaiñ cai? Com pu Israel che diturpulai ñi rume ayünieel engün, pu dullinche müten diturpufingün. Caquelu pilai ñi allcütual. 8 Femngechi feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Fantepu mu Chau Ngünechen fütra con umahuelfi engün. Fei tañi nge pelotulai ca tañi pilun allcütulai”. 9 David ca feipi: “Fei engün tañi fiesta* huachi reque felepe. Femngechi ñi mainahual engün, fei ñi castigangeal. 10 Dumiñnagpe tañi nge engün, fei ñi pelohuenoal. Yeniepe engün fanechi dungu”.

11 Feimu iñche ta ramtun: pu judio huelulcahuingün, fei tranapuhuingün. Huelu, ¿pepi huitratulaingün am? ¡Femlai llemai! Culpalu engün,* tati pu catripanche* montuingün. Fei tüfa illculcaeyu pu judio che.* 12 Feimu llemai mülei cüme dungu ñi elungeal com pu che. Huelu pu judio huelulcai ñi huehuafiel, feimu müte fürenengelai. Doi cümelcangei pu catripanche. Com trahulngele engün, doi fürenengeai.

13 Nütramcaleluhuayiñ ta eimün, pu catripanche. Iñche ta quiñe apostol, huercüngen pu catripanche meu. Feimu rume falintuquefiñ ñi cüdahuelfiel ta Chau Ngünechen. 14 Fei chumngechi rume ayülen ñi illculcayafiel iñche tañi troquiñche,* fei ñi montulngeal quiñeque engün. 15 Tañi famentufiel pu judio che, quelluquefi ta caquelu che mapu mu mülelu ñi cümelcautual Chau Dios engün. Fei huiño lloungetule quiñeque judio, trürümngeafui ti huiñomongetulu rangiñ ti pu layelu. 16 Ti hunen troquiñ cofque, tüfa tati hunen cüme dungu huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen. Huelu cafei com ti cofque ca huichucünungei. Cafei tutengele ti folil, ca tutengei com ti rou anümca.*

17 Fei quiñeque rou* catrünentungei ti anümca meu. Eimi fücheñ olivo reque feleimi,* huelu pünantucungeimi ti olivo meu. Tüfachi anümca ñi folil meu cümelcangeimi. 18 Feimu illamcalayafimi tati rou.* Huelu illamcafilmi, raquiduamtucunge: eimi meu recüluuquelai ti folil, eimi mai ta recüluuqueimi ti folil meu. 19 Fei feipiaimi: “Quiñeque rou* catrünentungei, femngechi tañi pünantucungeal iñche”. 20 Felei llemai, fei engün tañi feyentunon mu catrünentungei. Huelu eimi tami feyentun mu nehuentuleimi. Fei mallmangelayaimi, cuñiutuculenge. 21 Chau Dios catrünentufi ti rou olivo,* feimu eimi ca catrünentungeafuimi. 22 Chau Ngünechen cutrancafi feiti rou* catrünentungelu, fei cutranpiuqueyeimu eimi. Huelu mülei tami cüme femal, fei tami fürenengeal. Cutranpiuqueyenoelmu ta Chau Ngünechen, catrünentungeafuimi. 23 Ti pu judio eluule ñi feyentual engün, pünantucungeafui ti anümca meu. Chau Dios huiño pünantucuafeyu engün. 24 Eimi catrünentungeimi quiñe fücheñ olivo anümca meu,* huelu pünantucungeimi quiñe anümngeelchi olivo. Femngequelai tüfachi dungu. Feimu doyelchi mai pünantuculelngeai quisu tañi rou.*

25 Pu peñi, pu lamngen, ayülen tamün quimal Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu, femngechi quimche troquiulayaimün: quiñeque Israel che yafü piuquengetuingün cüpale hula com tati pu catripanche Chau Ngünechen ñi dulliel. 26 Fei com pu Israel che montulngeai. Chumngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Sion meu tripayai ti montulchefe. Fei famentuafi com huesaque dungu Jacob ñi pu cüpanche meu. 27 Tüfa tañi eldungucünufiel engün famentufili hula tañi culpan engün”.* 28 Felei, quiñeque judio che caiñetufingün Chau Ngünechen ñi cümeque dungu. Tüfachi dungu meu eimün fürenengeimün. Huelu Chau Ngünechen ñi feipicünufiel fei engün tañi cuifiqueche, dullifi engün tañi hueniyeaeteu. 29 Chau Ngünechen huiño huitraulayai tañi hulün mu ca tañi mangelfiel chi che. 30 Cuifi feyentuquelafuimün ta Chau Ngünechen. Huelu pu judio ñi feyentunon mu, cutranpiuqueyengeimün. 31 Feimu feyentunolu engün, eimün cutranpiuqueyengeimün, femngechi ñi ca cutranpiuqueyengeal engün. 32 Tañi feyentunon mu, Chau Ngünechen femcünufi engün presu reque ñi feleal, femngechi ñi cutranpiuqueyeafiel com engün.

33 ¡Ahuem! ¡Fentrelei Chau Ngünechen ñi cümelcan, ñi quimün ca tañi adümuhun! ¡Pepi cüme adümngequelai tañi dulliel ca tañi femün! 34 “¿Inei quimürpuafui Chau Jehová ñi raquiduam?* ¿Inei ngülamtuafeyu? 35 ¿Inei hune elufi quiñe dungu ta Chau Ngünechen, femngechi ñi huiñoleltuaeteu ñi femün?”. 36 Itrocom dungu Chau Ngünechen meu cüpai. Fei adniequefi, quisu ñi duam mu müleyei. Feimu rumel püramyengepe. Felepe mai.

12 Pu peñi, pu lamngen, Chau Ngünechen cüme piuquengei. Feimu llellipuhuayiñ: hultucuaimün tamün cuerpo* ca tamün mongen ta Chau Ngünechen meu, quiñe lif chalintucun reque* fei ñi llohuafiel. Feimu com tamün raquiduam meu serfiafimün ta Chau Ngünechen. 2 Cafei inayentuhuelayafimün fantepu meu mülechi pu che. Doi mai huecünutumün tamün raquiduam, fei cüme elcünutumün tamün mongen. Femngechi cüme quimaimün Chau Ngünechen tañi piel, feiti cümelu, ayüfalngelu ca tutelu.

3 Chau Dios rume cutranpiuqueyeneu, feimu feipihuayiñ ta com eimün: rume falin che troquiulayaimün. Doi mai nor raquiduamtumün, quisu ngüneduamuhuaimün tunte ñi elueteu Chau Ngünechen tamün feyentual. 4 Quiñe cuerpo niei fentren troquiñ.* Huelu caque quiñeque troquiñ niei quisu tañi cüdau. 5 Ca femngechi iñchiñ fentren-ngeiñ. Huelu quiñe cuerpo reque quiñeucüleiñ Cristo iñchiñ. Cafei caque quiñeque iñchiñ trürümngeiñ tati fillque troquiñ ñi nieel ti cuerpo, hueluquentu duamniehuiyiñ. 6 Fente taiñ cutranpiuqueyeteu Chau Ngünechen elungeiñ fillque adümuhun. Feimu elungeliyiñ taiñ huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel, huldunguaiñ tunte ñi elueteu Chau Ngünechen taiñ feyentual. 7 Elungeliyiñ taiñ serfiafiel ta caquelu che, nehuentuleaiñ taiñ serfiafiel pu che. Elungeliyiñ taiñ quimeltucheal, quimeltucheaiñ llemai. 8 Elungeliyiñ taiñ yafültucucheal, yafültulcuafiyiñ pu che.* Elungeliyiñ ñi misahual taiñ nieel,* com piuque mu misahuaiñ. Elungeliyiñ taiñ loncoleal, yafüluhun mu loncoleaiñ. Elungeliyiñ taiñ cutranpiuqueyecheal, ayühun mu cutranpiuqueyecheaiñ.

9 Piuqueyechefe femfaluulayaimün. Üdeafimün huesaque dungu. Piuqueyeafimün cümeque dungu. 10 Piuqueyehuaimün chumngechi piuqueyeuquei ta peñihuen. Huneleaimün tamün huelucontu yamuhual.* 11 Cüdaufengeaimün, chofüngelayaimün. Chau Ngünechen ñi nehuen mu yafüluucülemün. Com piuque mu cüdahuelafimün ta Chau Jehová.* 12 Ayühuaimün ti maneluhun meu. Nehuentulemün rupalmün huesaque dungu. Fentecünulayaimün tamün llellipuquen. 13 Tunte ñi duamnieel Chau Ngünechen ñi pu che,* misahuaimün tamün nieel. Amulepe tamün poyechefengen.* 14 Ngillatuafimün ta Chau Ngünechen ñi cümelcayafiel tamün pu caiñetueteu. Ngillatuñmayafimün, huesa pilayafimün. 15 Inaye ayühuaimün tati pu ayüucülelu engün. Inaye ngümayaimün tati pu ngümaquelu engün. 16 Chumngechi quisutu duamuuqueimün, ca femngechi duamafimün tamün chafche.* Mallmaulayaimün, doi mai ñom piuquengeaimün. Quimcaulayaimün.

17 Huesa femngelmün, huiñoleltulayaimün huesa femün. Chem ñi cüme troquifiel com pu che, femaimün. 18 Tamün cümelcaucüleal com pu che engün, femaimün tunte tamün pepi femün. 19 Saquin pu peñi, saquin pu lamngen, huiñoleltulayaimün huesa femün. Doi mai elcünumün ta Chau Ngünechen ñi femal tüfachi dungu, norngelu cai tañi illcun.* Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: “‘Iñche mülei ñi cutrancayafiel engün. Huiñoleltuafiñ tunte tañi huesa femün’ pi Chau Jehová”.* 20 Doi mai “ngüñülele tami caiñe, eluafimi iyael. Huihulele, eluafimi ñi pütocoal. Femngechi femülmi, rentrücünuaimi reque cofilechi ailen tañi huente lonco”.* 21 Eluulayaimi tami huehuaeteu huesaque dungu. Doi mai cümeque dungu femnge, fei huehuafimi ti huesaque dungu.

13 Com iñchiñ mülei taiñ feyentuafiel pu autoridad taiñ ngünenieteu. Com tati pu autoridad Chau Ngünechen ñi duam mu mülei. Quisuque engün mülei cheu ñi elcünueteu Chau Dios. 2 Feimu tati caiñetufilu ti autoridad, caiñetuquefi Chau Ngünechen ñi elcünuel. Tuchi caiñetufilu tüfachi dungu ñi elcünuel Chau Dios, condenangeai.* 3 Tati pu che cümeque dungu femlu llicaquelafi pu gobernante. Huelu tati femlu huesaque dungu, feique ta llicaquei. ¿Ayüqueimi cai tami llicanoafiel pu autoridad? Cümeque dungu femnge, fei saquingeaimi tati. 4 Pu autoridad cüdahuelquefingün ta Chau Ngünechen tami cümelcaleal. Huelu huesaque dungu femülmi, mülei tami llicayafiel. Ngünam elungelai pepiluhun ñi castigacheal. Cüdahuelquefingün ta Chau Ngünechen ñi castigayafiel tati pu che huesa femquelu.

5 Feimu mülei tamün feyentuafiel pu autoridad. Tamün castigangenoal müten no, doi mai tamün cüme raquiduam nieal. 6 Tati pu gobernante rumel fürenechequeingün. Femngechi cüdahuelquefingün ta Chau Ngünechen, feimu eimün ta culliqueimün impuesto. 7 Itrocom che eluafimün chem ñi llohual: tati feipilelu ñi elungeal impuesto, eluafimün impuesto. Tati feipilelu ñi cullingeal, culliafimün. Tati feipilelu ñi yamngeal,* yamafimün. Tati feipilelu ñi saquingeal, saquiafimün.

8 Chem no rume defelayafimün ta che. Huelu mai hueluquentu piuqueyehuaimün. Tuchi piuqueyefilu ñi chafche,* femquei chem ñi feipin ti ley. 9 Ti ley feipilei: “Ñihualayaimi, langümchelayaimi, hueñelayaimi, diñmatulayaimi”.* Com tüfachi huercün dungu ca chem caquelu huercün dungu rume, com quiñeucülei tüfachi dungu meu: “Piuqueyefinge tami chafche* chumngechi piuqueyehuimi ta eimi”. 10 Tati piuqueyechequelu huesalcaquelafi tañi chafche.* Feimu tati piuqueyechequelu femquei ñi feipin tati ley.

11 Femaimün tüfachi dungu, quimnieimün deu puhui ti antü tamün trepetual.* Hue inaniefilu iñchiñ ta Jesús püllelerquei taiñ montulngeal, huelu feula doi püllelei. 12 Epe afcülei ti pun, püllelepai ti antü. Feimu femhuelayaiñ chem no rume nüucülelu ti dumiñ meu. Doi mai tucutuhuaiñ reque fillque hueichayam* pünengequelu antü meu. 13 Antü meu pu che cüme femquei, ca femngechi iñchiñ cüme femaiñ. Conlayaiñ pofolcalechi fiesta mu, ngollilayaiñ, conlayaiñ pod cudumuhun meu, femlayaiñ huesaque dungu yehuequenon mu,* quehuatulayaiñ ca ütrirchelayaiñ rume. 14 Doi mai inanieafimün taiñ Ñidol Jesucristo ñi femün, ca raquiduamlayaimün chumngechi ñi femal tamün culpafe cuerpo* ñi illutuqueel.

14 Cüme llohuafimün tati pu che nehuencülenolu tañi feyentun. Caquerumei ñi raquiduam pu che,* feimu juzgalayafimün. 2 Quiñe che nehuencülelu tañi feyentun, chem rume iyafui. Huelu cangelu che müte nehuencülenolu, re tucucan iyafui. 3 Tati iquelu chem rume, ngelai ñi illamcayafiel tati femquenolu. Ca tati iquelu quiñeque iyael müten, ngelai ñi juzgayafiel feiti che chem rume iquelu. Chau Ngünechen ca llohueyu feichi che. 4 ¿Inei troquiuqueimi tami feipintucuafiel cangelu che ñi cüdaufe? Fei serfiquelaeimu ta eimi, serfiquefi ta Chau Ngünechen, fei tañi Ñidol. Feimu Chau Ngünechen mülei ñi ngüneduamal chem ñi femün tañi serfiqueteu, ñi cümen ca ñi cümenon. Chau Jehová ñi quellun mu* cüme tripayai feichi che.*

5 Quiñe che doi falintuquefi quiñe antü, cangelu che doyümquelafi chem antü no rume. Huelu caque quiñeque che ngelai tañi epu rume raquiduamnoal tañi dulliel. 6 Tati doi falintuquefilu quiñe antü cüpa püramyefi ta Chau Jehová.* Ca femngechi tati iquelu chem rume cüpa püramyefi ta Chau Jehová,* feimu mañumquefi ta Chau Dios. Cafei tati iquelu quiñeque iyael müten cüpa püramyefi ta Chau Jehová,* fei mañumquefi ta Chau Dios. 7 Inei no rume ta iñchiñ mongelelai tañi quisu püramyengeal. Ca inei no rume laquelai tañi quisu püramyengeal. 8 Mongeleliyiñ, mongeleaiñ taiñ püramyeafiel ta Chau Jehová.* Laliyiñ, layaiñ ñi püramyeafiel ta Jehová.* Feimu mongeleliyiñ cam laliyiñ rume, Chau Jehová* ngen-ngei iñchiñ mu. 9 ¿Chumngelu* lai ca huiñomongetui Cristo? Tañi Ñidolcüleal pu layelu mu ca pu mongelelu meu.

10 Huelu, ¿chumngelu* feipintucuquefimi tami peñi? ¿Chumngelu* illamcaquefimi tami peñi? Com iñchiñ huitralepuaiñ Chau Ngünechen ñi tribunal meu. 11 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “‘Chumngechi ñi rüfngen tañi mongelen iñche, ca femngechi rüf felerpuai tüfachi dungu’ pi Chau Jehová.* ‘Com pu che lucutunagai iñche mu ca com pu che huldunguai iñche ñi Ngünechen ngen’”. 12 Feimu caque quiñeque iñchiñ juzgayaiñmeu Chau Ngünechen.

13 Feimu llemai hueluquentu feipintucuuhuelayaiñ, doi mai eluucüleaiñ taiñ cuñiutucuhual. Femngechi taiñ femün mu pu peñi ca pu lamngen fentecünulayai tañi feyentun ca huelulcalayai. 14 Inaniefiñ ta Ñidol Jesús, feimu quimnien chem iyael no rume podngelai. Huelu quiñe che lifngenolu troquifile, cümelai ñi iyafiel. 15 Iyael meu huesa duamelfilmi tami peñi, femngechi quimfalcünuqueimi tami piuqueyechehuenon. Cristo lai feichi che ñi duam mu, feimu iyael meu huesalcalayafimi ñi feyentun. 16 Feimu cuñiutucuhuaimün, femngechi huesa dunguyengelayai tamün cüme femquen. 17 Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Feimu quiñe che ayüle ñi conpual, ngüneduamngelayai chem ñi iquen cam chem ñi pütocoquen. Doi mai mülei ñi nor chengeal, cümelcaucüleal caquelu che engün* ca ñi ayüucüleal. Femafui tüfa ñi quellueteu Chau Ngünechen ñi nehuen. 18 Tuchi femngechi cüdahuelquefilu ta Cristo ayühuelquefi ta Chau Dios, cafei tati pu che saquiqueyu.

19 Feimu femaiñ chem rume taiñ cüme yeucüleal ca taiñ hueluconquechi yafültucuhual. 20 Iyael ñi duam mu apümcamequefimi Chau Ngünechen ñi deumael.* Huelu femhuelayaimi. Com dungu ta lifngei, huelu chem ñi iquen quiñe che huelulcafile ta cangelu, cümelai. 21 Doi cümei tami inoal ilo, pulcutunoal ca femnoal chem no rume, femngechi tami huelulcanoafiel tami peñi. 22 Eimi ca Chau Ngünechen müten mülei ñi quimal chem feyentuqueimi tüfachi dungu mu. Dullilmi tami chumal, fei culpalu troquiunolmi,* ayüucüleaimi. 23 Quiñe che cüme quimnole ñi iyal cam inoal, huelu ile müten, fei culpayai.* Tañi femün nüucülelai tañi feyentun mu. Chem rume femliyiñ, huelu nüucülenole taiñ feyentun mu, fei ta quiñe culpan dungu.*

15 Iñchiñ nehuencüleiñ taiñ feyentun mu, feimu mülei taiñ quelluafiel tati pu nehuencülenolu. Femngechi cüme chaftuafingün tañi cüdaungechi dungu. Quisutu duamuulayaiñ. 2 Caque quiñeque iñchiñ mülei taiñ duamtuafiel taiñ chafche.* Femngechi cümelcayafiyiñ ca nehuentucuafiyiñ. 3 Cristo quisu duamuulai, femngechi femtripai ñi feipin Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Chem ñi feipin tati pu che tami lucatueteu,* ca femngechi lucatueneu iñche”. 4 Com tati cuifique dungu huirintucungei taiñ quimeltungeal. Chau Ngünechen ñi huirintucuel yafültucuqueiñmeu ca quelluqueiñmeu taiñ nehuentuleal. Feimu nieiñ ta maneluhun. 5 Chau Ngünechen hulquei nehuen ca yafüluhun. Fei quelluaimünmeu tamün raquiduamal Cristo Jesús reque. 6 Femngechi com quiñeucüleaimün tamün püramyeafiel taiñ Ñidol Jesucristo ñi Chau Ngünechen.*

7 Cristo ayühunquechi llohueimünmeu, ca femngechi hueluquentu llouniehuaimün ayühun mu. Fei püramyengeai Chau Ngünechen. 8 Iñche ta feipihuayiñ, Cristo serfipafi tati pu circuncidalelu. Femngechi pengeli ñi manelfalngen Chau Ngünechen. Cafei quimfalcünui ñi rüfngen Chau Ngünechen ñi feipicünufiel tañi pu cuifiqueche yem. 9 Fei tati pu catripanche* püramyeafingün Chau Dios ñi cutranpiuqueyechen. Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Feimu tati pu catripanche ñi adquiñ mu püramyeayu. Ülcantuan ñi püramyeafiel tami üi”. 10 Ca feipilei: “Eimün pu catripanche quiñentrür ayüucülemün Chau Ngünechen ñi pu che engün”. 11 Ca feipilei: “Com pu catripanche püramyefimün ta Chau Jehová,* com pu troquiñche saquiyeafimün”. 12 Cafei Isaías feipi: “Jesé tañi cüpanche* tripayai, fei ngünenietuafi tati pu troquiñche. Pu catripanche maneluhuai feichi che mu”. 13 Chau Ngünechen hulquei maneluhun. Eimün maneluuqueimün fei meu. Feimu llellipuquen tamün eluaeteu fentren ayühun ca cüme felen. Femngechi Chau Ngünechen ñi nehuen mu, com piuque meu maneluhuaimün.

14 Tañi pu peñi, iñche rüf quimtucunien tüfachi dungu, eimün rume cüme piuquengeimün, nieimün fentren quimün ca hueluconque ngülamtuhuafuimün.* 15 Huelu cüme huirintuculeluhuiyiñ tüfachi dungu, femngechi tamün huiño ngüneduamafiel. Femün tüfa Chau Ngünechen tañi cutranpiuqueyeteu ta iñche. 16 Fei dullieneu ñi cüdahuelafiel ta Cristo Jesús, femngechi ñi huldungulelafiel tati pu catripanche Chau Dios ñi cümeque dungu. Iñche coneltulen tüfachi cüdau Chau Ngünechen mu cüpalu. Fei quisu llohuafi tati pu catripanche, fei engün quiñe chalintucun reque felei,* tüfa huichucünulelngei ta Chau Ngünechen tañi nehuen mu.

17 Rume ayüucülen ñi inaniefiel ta Cristo Jesús ca tañi femquen Chau Ngünechen ñi cüdau. 18 Nütramcalayan tañi femquen iñche. Doi mai nütramcayan chumngechi Cristo adnieneu ñi femün ca tañi feipin, femngechi ñi quelluafiel pu catripanche tañi feyentual. 19 Feyentuingün ngüneduamlu ti fütraque afmatun dungu ñi femün Chau Ngünechen ñi nehuen. Feimu Jerusalén huaria tripan, fill mapu püle miyahun, fei Ilírico troquiñ mapu puhun. Femngechi cüme amuldungun Cristo ñi cümeque dungu. 20 Huelu cheu quimniengelu Cristo,* iñche amuldungulan. Cüpa huechunentulan cangelu huentru ñi cüdau. 21 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tuchi nütramcangenolu feichi che mu peafi, ca tuchi allcütunolu quimürpuai”.

22 Feimu fentren rupa pepi amulan tamün pemeafiel. 23 Huelu deu amuldungun com tüfachi troquiñ mapu püle. Cafei fentren tripantu* cüpa peumeyiñ. 24 Feimu España mapu mu amuli, pehurpuayiñ. Pichi mülenagan eimün meu taiñ cüme rupayal, fei hula nguyulmuafun rüpü püle. 25 Huelu hune amuan ta Jerusalén huaria ñi quelluafiel pu peñi ca pu lamngen. 26 Pu peñi, pu lamngen Macedonia ca Acaya mapu mülelu, com piuque mu hulingün tañi nieel, femngechi ñi quelluafiel ti pu peñi ca lamngen pofrelelu Jerusalén huaria mu. 27 Feichi pu peñi, pu lamngen com piuque mu hulingün tañi nieel, defelelu troquihuingün. ¿Chumngelu cai?* Pu peñi ca lamngen Jerusalén huaria mu elueyu engün fillque dungu Chau Ngünechen mu cüpalu. Feimu llemai pu peñi ca lamngen Macedonia ca Acaya mülelu, mülei ñi eluafiel tañi nieel tati pu peñi ca lamngen Jerusalén huaria mu. 28 Deu elufili engün tüfachi quellun, amuan ta España. Fei pehurpuayiñ. 29 Iñche quimnien amuli üyeu, yeleluhuayiñ fentren cümeque dungu Cristo meu cüpalu.

30 Pu peñi, pu lamngen, feyentuqueiñ taiñ Ñidol Jesucristo meu. Cafei Chau Ngünechen ñi nehuen quellueiñmeu taiñ hueluconquechi piuqueyehual. Feimu fürenemuan, com piuque mu ngillatuñmamuan Chau Ngünechen mu, chumngechi ñi femquen iñche. 31 Femngechi montulngean, fei huesa femlayaeneu pu Judea che feyentuquenolu Jesús mu. Cafei pu peñi ca pu lamngen Jerusalén huaria mülelu cüme llohuai tüfachi quellun. 32 Feimu pile Chau Ngünechen, ayühun mu huitranmahuayiñ. Fei hueluconquechi yafültucuhuaiñ. 33 Llellipulen tamün afcadinieaeteu Chau Ngünechen, feiti hulquelu cüme felen. Felepe mai.

16 Yafültucuhuiyiñ tamün cüme llohuafiel taiñ lamngen Febe. Fei serfiquei ti trahunche Cencreas huaria mu mülelu. 2 Feyentuquei taiñ Ñidol Jesús mu iñchiñ reque, feimu cüme llohuafimün chumngechi lloungequei Chau Ngünechen ñi pu che.* Incañpefi fentren che, iñche ca incañpeneu. Feimu quelluafimün chem rume ñi duamnieel.

3 Lemoria* piafimün Prisca engu Áquila, fei engu compañqueneu ñi femal Cristo Jesús tañi cüdau. 4 Cuñihun mu tucui engu ñi mongen* iñche ñi duam mu. Feimu iñche ca com pu catripanche ñi trahunche* mañumquefiyiñ engu. 5 Cafei lemoria piafimün tati pu trahuluuquelu fei engu ñi ruca mu. Lemoria piafimün taiñ saquin peñi Epéneto, fei quiñe tati hunenque Asia che inaniequefilu ta Cristo. 6 Lemoria piafimün ta María, rume cüdauquei eimün tamün duam meu. 7 Lemoria piafimün tañi pu pariente Andrónico engu Junias, quiñentrür presulefuiñ. Pu apostol cüme quimnieyu engu. Cafei doi fentren tripantu inaniequefingu ta Cristo iñche mu.

8 Lemoria piafimün tañi saquin peñi Ampliato, fei ca inaniequefi taiñ Ñidol Jesús. 9 Lemoria piafimün ta Urbano, trür femqueyu Cristo ñi cüdau. Cafei lemoria piafimün tañi saquin hueni Estaquis. 10 Lemoria piafimün ta Apeles, tuchi ñi saquieteu Cristo. Cafei lemoria piafimün tati pu mülelu Aristóbulo ñi ruca mu. 11 Lemoria piafimün tañi pariente Herodión ca tati pu mülelu Narciso ñi ruca mu, tüfa engün ca inaniequefi taiñ Ñidol Jesús. 12 Lemoria piafimün Trifena engu Trifosa, fei engu rume cüdahuelquefi taiñ Ñidol Jesús. Lemoria piafimün taiñ saquin lamngen Pérsida, cafei rume cüdahuelquefi taiñ Ñidol Jesús. 13 Lemoria piafimün ta Rufo, feiti ñi dullieteu Ñidol Jesús. Cafei lemoria piafimün fei tañi ñuque, iñche tañi ñuque troquiniefiñ. 14 Cafei lemoria ta Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas ca pu peñi üyeu mülelu. 15 Lemoria piafimün ta Filólogo, Julia, Nereo ca tañi deya.* Cafei lemoria ta Olimpas ca Chau Dios ñi pu che* üyeu mülelu. 16 Hueluconquechi chalihuaimün piuqueyehun meu.* Cristo tañi pu trahunche lemoria pieimünmeu.

17 Pu peñi, pu lamngen, rüf llellipuhuayiñ: cuñiutuculemün. Püntütripalemün* feichi pu püntülcachequelu ca huelulcachequelu. Fei engün chaftuquefingün ti quimeltun tamün elungeel. 18 Tüfachi pu huentru eluuquelaingün ñi ngünenieaeteu taiñ Ñidol Cristo. Doi mai quisu tañi illutuqueel* ngünenieyu engün. Cochüñmacünuquei tañi dungun ca saquichequeingün, femngechi ngünencachequeingün. 19 Com che quimniei tamün feyentulen, feimu ayüuquen iñche. Huelu ayülen tamün quimchengeal, femngechi femaimün cümeque dungu. Cafei ayülen tamün lif piuquengeal, femngechi femlayaimün huesaque dungu. 20 Chau Ngünechen, feiti hulquelu cüme felen, pichiñma mu pünonacümafi ta Satanás tamün miñche namun. Llellipulen tamün rume cutranpiuqueyeaeteu taiñ Ñidol Jesús.

21 Tañi chaf cüdaufe Timoteo* lemoria pieimünmeu. Cafei lemoria pingün tañi pu pariente Lucio, Jasón ca Sosípatro.

22 Iñche Tercio, huirintucun tüfachi carta chumngechi ñi feipieteu Pablo. Feyentulen Ñidol Jesús mu, eimün reque. Lemoria pihuayiñ.

23 Cafei Gayo lemoria pieimünmeu, fei umañeleneu iñche ca com ti trahunche. Erasto ca tañi peñi Cuarto lemoria pieimünmeu. Erasto adniequefi chi plata ti huaria mu. 24 *——

25 Iñche huldunguquen ti cümeque dungu ca Jesucristo ñi huercün dungu. Tüfa mu Chau Ngünechen nehuentucuafeimünmeu. ¿Chumngechi pengelngei tüfachi huercün dungu? Quimfalcünungelu chem ñi ellcaniefiel Chau Ngünechen fentren tripantu mu. 26 Huelu feula quimfalcünungei feichi ellcalechi dungu. Chem ñi huirintucuel Chau Ngünechen ñi pu huerquen quimeltulelfi tati pu catripanche tüfachi ellcalechi dungu. Femngechi feipi ñi rupayal taiñ Chau Ngünechen, feiti rumel mongelequelu. Fei ayüniei com tati pu troquiñche ñi feyentual quisu mu ca ñi inayal tañi feipin. 27 Chau Ngünechen müten com quimün niei. Mülei ñi rumel püramyengeal Jesucristo ñi duam mu. Felepe mai.

Ngüneduamnge “apostol”.

Griego quehun feipilei: “Huichucünungen”.

Quiñeque mu ti Biblia feipilu “pu peñi”, ca dungumequefi pu lamngen.

Cam: “Grecia chengenolu”.

Cam: “Illcutuniefiel”.

Ngüneduamnge “adentun”.

Cam: “Idum”.

Cam: “Huingüdquiyauquelu”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Traf domo engün”.

Cam: “Traf huentru engün”.

Cam: “Fillmatuquei”.

Cam: “Lladcülcamequefimi”.

Cam: “Lladcütunieteu”.

Cam: “Lladcütuniefiel”.

Cam: “Yafcale”.

Cam: “Yafcale”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Cam: “Ñi yafcan cam ñi yafcanon engün”.

Ngüneduamnge “circuncision”.

Cam: “Yafcalen”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcaquei”.

Cam: “Fuñapuhue filu”.

Cam: “Mellfü hun”.

Cam: “Lladcütun dungu”.

Griego quehun feipilei: “Tañi namun matu amuquei ñi hutrulal mollfüñ”.

Cam: “Respetaquelafingün”.

Cam: “Yafcaquelan”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcaquei”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Hulcünui quiñe yehun reque, quiñe regalo”.

Cam: “Füchotun”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Yafcale rume”.

Griego quehun feipilei: “Ñi chaftuquefiel ti ley”.

Cam: “Upenentungelu ñi yafcan”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Illculcaquefi”.

Cam: “Yafcalayafui”.

Ca feipiafui chi: “Femcünuquei ñi müleal feiti petu mülenolu”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengelu”.

Cam: “Yafcafengelu”.

Cam: “Lladcün”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengetui”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcanolu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengetui”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcalu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcamequen”.

Cam: “Yafcan”. Griego quehun feipilei: “Laiñ culpan dungu meu”.

Cam: “Yafcayal”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Griego quehun feipilei: “Laquechi cuerpo”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcapeaiñ”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengelu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Griego quehun feipilei: “Tañi cuerpo mu”.

Cam: “Yafcaquei taiñ calül”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Fülümtuculayaiñmu, dicümtuculayaiñmu”.

Griego quehun feipilei: “¿Culpan dungu am tati ley?”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Fillmatulayaimi”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Griego quehun feipilei: “Lalerquei”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcan”. Griego quehun cüpa feipi ñi fendengeel culpan dungu mu.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafengei”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafe calül”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcan”.

Griego quehun feipilei: “Laquechi cuerpo”.

Cam: “Yafcafe”.

Hebreo cam arameo quehun, tüfa feipilei “¡Ahuem chau!”. Pu pichiqueche femngechi feipiquefui tañi chau.

Fentren rupa cüpa feipi tati pu che.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.

Cam: “Gemelo”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Fotra”.

Cam: “Lladcülen”.

Cam: “Lladcülcaqueteu”. Griego quehun feipilei: “Ti illcun metahue”.

Griego quehun feipilei: “Cutranpiuqueyen metahue”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Trantuchequelu”.

Ngüneduamnge “fütraconchi lolo”.

Griego quehun feipilei: “Mütrümlu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun feipilei: “Taiñ allcütuelchi dungu”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Cam: “Lladcülcahuayiñ”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Altar”.

Griego quehun feipilei: “Mesa”.

Cam: “Yafcalu”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Cam: “Lladcülcaeyu”.

Cam: “Lladcülcayafiel”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Olivo silvestre”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida olivo”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Olivo silvestre”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Yafcan”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Füchotun”.

Cam: “Troi”.

Cam: “Elungeliyiñ taiñ ngülamtucheal, ngülamtuafiyiñ pu che”.

Cam: “Hudamcayal”.

Cam: “Respetahual”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.

Cam: “Llouchefengen”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lladcün”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Femngechi ñi ñomümafiel tañi illcun, chumngechi lliuquei ti pañillhue cofilechi ailen meu.

Cam: “Juiciantucungeai, cutrancangeai”.

Cam: “Respetangeal”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Fillmatulayaimi”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Nepetual”.

Cam: “Quehuayam”.

Ngüneduamnge “yehuequenochi huesa femün”.

Cam: “Yafcafe calül”.

Ca feipiafui chi: “Epu rume raquiduamafui pu che ñi piuque”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun feipilei: “Chau Jehová quelluaeyu ñi huitraleal”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

¿Ca cüpa feipipelai cümelcaucüleal Chau Dios engu?

Tüfa cüpa feipi ñi huelulcayafiel caquelu che.

Cam: “Yafcalu”.

Cam: “Yafcayai”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lladcütueteu”.

Griego quehun feipilei: “Tañi Chau ca tañi Ngünechen”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun feipilei: “Folil”.

Cam: “Quimeltuhuafuimün”.

Cam: “Füchotun”.

Griego quehun feipilei: “Cristo ñi üi”.

Ca feipiafui chi: “Quiñeque tripantu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.

Cam: “Memoria”.

Griego quehun feipilei: “Pel”.

Cam: “Camapu cüpachi che ñi trahunche”.

Cam: “Lamngen”.

Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.

Griego quehun feipilei: “Lif piuque mu truyuhuaimün, pechituhuaimün, truruhuaimün, trepetuhuaimün”.

Cam: “Hudatripalemün”.

Cam: “Pütra”.

Cam: “Traf cüdaufe”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • Mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal