1 CORINTIOS
TI HUNEN CARTA HUIRINTUCULELNGELU TATI CORINTO TRAHUNCHE
1 Iñche Pablo, Chau Dios ñi duam mu mangelngen Cristo Jesús tañi apostolngeal.* Taiñ peñi Sóstenes iñchiu müleyu. 2 Tüfachi carta huirintuculeluhuiyiñ ta eimün, Chau Dios ñi trahunche Corinto huaria mülelu. Dullicünungeimün, fei quiñeucüleimün Cristo Jesús eimün. Cafei huichucünungeimün ñi serfiafiel ta Chau Ngünechen. Ca femngechi felei tati pu che huall püle maneluulu* taiñ Ñidol Jesucristo ñi üi mu. Ñidolcülei fei engün meu ca iñchiñ mu.
3 Llellipulen tamün rume cutranpiuqueyeaeteu ca tamün eluaeteu cüme felen taiñ Chau Ngünechen ca taiñ Ñidol Jesucristo.
4 Cristo Jesús ñi duam mu Chau Ngünechen rume cutranpiuqueyeimünmeu, feimu rumel mañumquefiñ tañi Chau Ngünechen. 5 Tamün quiñeucülen Cristo eimün, itrocom elungeimün. Cafei elungeimün ñi cüme quimal ca ñi cüme huldungual Chau Ngünechen ñi dungu. 6 Cafei allcütuimün iñche ñi huldunguel ti Cristo mu, feimu nehuentuleimün. 7 Cafei nieimün com tamün duamnieel petu üngümniefilmün taiñ Ñidol Jesucristo ñi pengelal tañi nehuen. 8 Chau Ngünechen nehuentucuaimünmeu. Femngechi chem dungu meu no rume dalluntucungelayaimün puule taiñ Ñidol Jesucristo ñi antü. 9 Chau Ngünechen manelfali, fei mangeleimünmeu tamün quiñeucüleal quisu ñi Fotüm mu,* taiñ Ñidol Jesucristo.
10 Pu peñi, pu lamngen, taiñ Ñidol Jesucristo ñi üi mu llellipuhuayiñ: quiñeucülepe tamün feipin ca ngelai tamün püntücaucüleal.* Doi mai quiñeucülepe tamün raquiduam ca tamün ayünieel. 11 Saquinque pu peñi ca pu lamngen, quiñeque che Cloe ñi ruca mu mülelu feipieneu tamün yafcauquen. 12 ¿Chumngelu* feipihuiyiñ tüfachi dungu? Caque quiñeque eimün feipimequeimün: “Iñche inaniefiñ ta Pablo”, “Iñche inaniefiñ ta Apolos”, “Inaniefiñ ta Cefas”,* cam “Inaniefiñ ta Cristo”. 13 ¿Quiñeucülelai am Cristo ñi trahunche? Eimün tamün duam mu langümngelai ta Pablo orcon mamüll meu, ¿felei cam felelai? Cam, ¿Pablo ñi üi mu fautizangeimün am? 14 Mañumquefiñ ta Chau Ngünechen quiñe no rume ta eimün fautizaulayiñ iñche, Crispo engu Gayo müten. 15 Femngechi inei no rume feipilayafui: Pablo ñi üi mu fautizangen iñche. 16 Rüfcünu mai iñche fautizafiñ pu che Estéfanas ñi ruca mu mülelu, huelu acordalan* ñi fautizafiel caquelu che. 17 Cristo huercülaeneu ñi fautizacheal, doi mai ñi huldungual Chau Ngünechen ñi cümeque dungu. Huelu chumngechi dunguquei pu quimque huentru no, femngechi ngünamngelayai Cristo ñi lan ti orcon mamüll meu.*
18 Tati pu che amulelu ñi apümcangeal, huedhued dungu troquiquefi ñi huldungungeel Jesús tañi lan orcon mamüll meu.* Huelu iñchiñ tati pu montulngelu, raquiduamqueiñ tüfachi dungu pengelquei Chau Ngünechen ñi nehuen. 19 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Apümcayafiñ tati pu quimche ñi quimün, ca famentuafiñ tati pu fütraque quim huentru ñi adümuhun”. 20 ¿Chumngechi pengelafui ñi quimün tati pu quimche, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley cam pu notucadunguquelu? Tüfachi mapu meu mülechi quimün huedhued dungu tati. Femngechi pengeli Chau Ngünechen. ¿Felei no am? 21 Pu che mapu meu mülelu maneluuquei quisu tañi quimün meu, feimu quimlafingün ta Chau Ngünechen. Ngünam dungu troquiquefi engün ti huercün dungu taiñ huldunguqueel. Huelu tüfachi huercün dungu meu Chau Ngünechen dulli ñi montulafiel tuchi feyentulu. Femngechi quimfali Chau Ngünechen ñi quimün.
22 Pu judio cüpa peingün afmatun dungu, pu Grecia che duamniei quimün. 23 Huelu iñchiñ huldunguqueiñ Cristo ñi langümngen orcon mamüll meu. Pu judio huelulcaqueingün tüfachi dungu meu, ca tati pu catripanche* huedhued dungu troquiquefi. 24 Huelu tati pu dullingelu, judio cam Grecia chengepe rume, raquiduamquei tüfachi dungu: Cristo meu quimfalcünungequei Chau Ngünechen ñi nehuen ca tañi quimün. 25 Chau Dios ñi dungu falin-ngelai ca nehuen-ngelai troquiafui ta che. Huelu tüfachi dungu doi quimün niei ca doi nehuen niei feichi pu che meu.
26 Pu peñi,* ngüneduamaimün tamün chumngechi chengen dullingelu eimün. Pu che ñi adquiñ mu, fentren eimün quimchengelafuimün, falin chengelafuimün ca ülmen tuhun-ngelafuimün. 27 Doi mai Chau Ngünechen dullifi tati pu che huedhued troquingelu mapu meu. Femngechi yehuelcafi tati pu quimche. Cafei dullifi tati pu nehuen-ngenolu ñi troquieteu pu che. Femngechi yehuelcafi tati pu nehuen-ngelu. 28 Chau Dios dullifi tati falin-ngenochi dungu mapu meu, tati illamcangelu, tati duamtungenolu, femngechi ñi apümcayafiel tati falin-ngelu. 29 Feimu inei no rume mallmaulayafui Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. 30 Fei ñi duam mu quiñeucüleimün Cristo Jesús meu. Fei quimfalcünuquei Chau Ngünechen ñi quimün ca tañi nor dungu. Jesús ñi femün meu pu che lif chengetuafui ca lifrengetuafui Jesús tañi montulchen mu. 31 Femngechi femtripayai ñi feipilen Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tuchi saquiulu, Chau Jehová mu saquiupe”.*
2 Pu peñi, amulu iñche cheu tamün mülen, afmatufaluulan tañi chem pin ca tañi quimün meu. Femngechi tamün huldungulelafiel Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu. 2 Feimu mülepulu iñche eimün mu, cüpa nütramcaleluhuiyiñ ta Jesucristo meu müten ca tañi langümngen orcon mamüll meu. 3 Llicalen amun, nehuen-ngenolu troquihun. Fei rume müllmüllcülefun. 4 Iñche nütramcaleluhuiyiñ ca amuldunguleluhuiyiñ ti huercün dungu. Huelu cochüñmacünulan* tañi dungun chumngechi femquei pu fütraque quim huentru. Doi mai tañi feipin mu quimfali Chau Ngünechen ñi nehuen. 5 Femngechi maneluulayaimün pu huentru ñi quimün mu, doi mai Chau Ngünechen ñi nehuen mu maneluhuaimün.
6 Huelu iñchiñ quimün dungu meu nütramcaqueiñ rangiñ tati pu nehuencülelu tañi feyentun. Huelu nütramcaquelaiñ ti quimün ñi nieel tati pu che ca pu gobernante fantepu mülelu. Tüfa engün ngehuetulayai. 7 Doi mai nütramcaqueiñ chem ñi ellcanieel Chau Ngünechen, tüfa ta Chau Dios ñi ellcalechi quimün. Petu ñi mülenon fantepu mülechi huesaque dungu,* Chau Ngünechen elcünui tüfachi quimün, fei taiñ saquingeal. 8 Quiñe gobernante no rume fantepu mülelu nierquelai tüfachi quimün. Quimfule engün, langümngelayafui* taiñ fütra Ñidol Jesús. 9 Femngechi feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Ti nge pelolai, ti pilun allcütulai, ti huentru ñi piuque raquiduamlai rume chem pepicacünulelfi Chau Dios tañi pu piuqueyeteu”. 10 Chau Ngünechen huli tañi nehuen, femngechi quimeleiñmeu tüfachi dungu. Chau Dios ñi nehuen mu ngüneduamngequei com dungu, Chau Dios ñi ellcalechi quimün cütu.
11 ¿Inei quimafui quiñe huentru ñi raquiduam? Inei no rume, quisu tañi piuque müten quimafui. Ca femngechi, ¿inei quimafui Chau Dios ñi raquiduam? Inei no rume, re quimngeafui chem ñi quimfalcünuel Chau Dios ñi nehuen. 12 Iñchiñ elungelaiñ mapu mülechi pu che ñi raquiduam. Huelu mai elungeiñ Chau Ngünechen ñi nehuen. Femngechi quimafuiñ chem taiñ elueteu Chau Ngünechen fente tañi cüme piuquengen. 13 Iñchiñ ca nütramcaqueiñ tüfachi dungu, huelu chem ñi quimeltuqueel quiñe quim huentru no. Huelu mai chem taiñ quimeltueteu Chau Ngünechen ñi nehuen. Feimu dunguqueiñ chem taiñ quimeltueteu Chau Ngünechen ñi nehuen, femngechi quimfalcünuqueiñ Chau Dios ñi dungu.
14 Huelu ti huentru inaquelu quisu tañi illutuqueel, llouquelai ti dungu Chau Ngünechen ñi nehuen mu cüpalu. Ngünam dungu troquiquefi ca pepi quimquelafi. Ñi ngüneduamal tüfachi dungu, ti huentru mülei ñi nieal Chau Ngünechen ñi nehuen. 15 Huelu ti huentru ñi adnieteu Chau Ngünechen ñi nehuen com dungu ngüneduamquei. Huelu inei no rume ramtucadungulayafeyu. 16 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: “¿Inei quimürpui Chau Jehová ñi raquiduam* tañi ngülamtuafiel?”. Huelu iñchiñ quimnieiñ chumngechi raquiduamquei Cristo.
3 Pu peñi, pepi nütramcaulayiñ chumngechi nütramcangequei feichi che ñi adnieteu Chau Ngünechen ñi nehuen. Huelu mai nütramcahuiyiñ chumngechi nütramcangequei pu che inaquefilu quisu ñi illutuqueel müten. Pichiche reque inaquefimün ta Cristo. 2 Feichi nehuen-ngenolu tamün feyentun, lichi reque eluhuiyiñ, fütaqueche ñi iyael no. Huelu petu nehuencülelai tamün feyentun. 3 Petu inaqueimün tamün illutuqueel. Eimün meu mülei ütriruhun ca caiñetuhun. Feimu pengelqueimün ñi inaniefiel tamün illutuqueel ca inayentuquefimün mapu mülechi pu che. 4 Quiñeque eimün feipiqueimün “Iñche inaniefiñ ta Pablo”, cangelu feipiquei “Iñche inaniefiñ ta Apolos”. Huelu femngechi inayentuquefimün mapu mülechi pu che.
5 ¿Inei am ta Apolos? ¿Inei am ta Pablo? Cüdaufe müten tati. Femqueiñ ti cüdau taiñ elueteu ta Ñidol, feimu eimün inayerpufimün ta Jesús. 6 Iñche nganün ti fün, Apolos hutrucofi, huelu Chau Ngünechen tremümquefi. 7 Tati nganlu ca tati hutrucolu no rume ngelai ñi püramyengeal. Chau Ngünechen mai ta püramyengepe, fei tremümquefi ti fün. 8 Tati nganlu ca ti hutrucolu quiñeucüleingu,* huelu caque quiñeque che tañi cüdau mu llohuai tañi cullitu. 9 Quiñentrür cüdaucüleiñ Chau Ngünechen iñchiñ. Eimün ta Chau Ngünechen ñi cüdaunieelchi lelfün, Chau Dios ñi deumaelchi ruca.
10 Rume cutranpiuqueyeneu Chau Ngünechen, feimu elcünun cheu ñi anümngeal ti ruca quiñe cüme deumarucaquelu reque. Caquelu che quelluconquei ti deumarucan mu. Fei caque quiñeque che ngüneduampe chumngechi amulei quisu ñi deumarucan. 11 Jesucristo elcünungei reque cheu ñi anümngeal ti ruca. Inei no rume elcünulayafui cangelu che. 12 Deu anümngelu ti ruca, quiñe che ñi deumarucayal tucuafui oro,* plata cam falichi cura. Cafei tucuafui mamüll, cüna cam pinu.* 13 Puule chi antü, cütral meu quimfalngeai chumngechilei caque quiñeque che ñi cüdau. Ti cütral pengelai ñi chumlen itrocom che ñi deumarucan. 14 Ti che ñi deumael cheu anümngei ti ruca lüfnole, fei llohuai tañi cullitu. 15 Quiñe che ñi deumael lüfle, ñamümai tañi cüdau. Huelu quisu montuai, quiñe che montutripalu ti cütral meu reque feleai.
16 Eimün ta Chau Ngünechen ñi ngillatuhue ruca. Chau Ngünechen ñi nehuen mülei ta eimün mu, ¿quimlaimün am? 17 Chau Ngünechen dullicünulelngei ti fütra ngillatuhue ruca, fei eimün ta feichi fütra ngillatuhue ruca. Feimu Chau Ngünechen apümcayafi tuchi apümcaeteu tañi ngillatuhue ruca.
18 Quisu ngünencaulayaimün: quiñe ta eimün quimche troquiule mapu mülechi pu che ñi adquiñ meu, quimnochi che reque felecape. Fei quimchengeai Chau Ngünechen ñi adquiñ meu. 19 Chau Ngünechen huedhued dungu troquiquefi mapu mülechi quimün. Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: “Chau Ngünechen femcünuquefi tati pu quimche ñi nülcüconal tañi huesaque raquiduam mu”. 20 Ca feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Chau Jehová* quimniei ñi falinon tati pu quimche ñi raquiduam”. 21 Feimu ngelai tamün mallmahual tati pu che ñi femün meu. Eimün ngen-ngeimün com dungu mu: 22 Pablo, Apolos, Cefas,* mapu müleyechi dungu, mongen, lan dungu, müleyechi dungu ca tati cüpalelu. Eimün com ngen-ngeimün. 23 Cristo ngen-ngei ta eimün mu, cafei Chau Ngünechen ngen-ngei ta Cristo meu.
4 Com pu che mülei ñi ngüneduamal tüfachi dungu: iñchiñ quelluquefiyiñ* ta Cristo. Cafei elfalcünulelngeiñ Chau Ngünechen tañi ellcalechi dungu. 2 Fei ti huentru elfalcülelu mülei ñi cüme huechunentual tañi cüdau. 3 Iñche duamcülelan tañi ramtucadunguaeteu eimün cam pu che ñi tribunal. Quisu ramtucadunguuquelan rume. 4 Chem huesa dungu femlan pilei tañi piuque. Huelu tüfa quimfalcünuquelai tañi nor chengen, Chau Jehová mai ramtucadungueneu.* 5 Petu puunole ti medin antü, ramtucadungulayafimün inei no rume. Üngümcülemün cüpale hula Ñidol Jesús. Fei pelon mu nentuafi ti ellcalechi dungu dumiñ mu mülelu. Fei quimfalcünuai chem ñi mülen pu che ñi piuque meu. Femngechi Chau Ngünechen saquiafi caque quiñeque engün tañi femün meu.
6 Pu peñi, pu lamngen, nütrameluhuiyiñ ñi femün ta iñche ca ñi femün Apolos tamün cümelcayal. Inayentumuaiñ, femngechi inanieaimün tüfachi feipin: “Tati huiriconcülelu müten femaimün”. Femülmün, rume mallmaulayaimün ca fürenelayafimün quiñeque che ta caquelu meu. 7 ¿Chemu doicülelu ta caquelu che meu troquiuqueimi? Com elueimu ta Chau Ngünechen. Eimi tami nehuen mu nielaimi chem no rume. Feimu, ¿chemu mallmauqueimi?
8 ¿Itrocom niepeimün mai? ¿Ülmen chengeimün? ¿Deu ngünenietuimün? Cümeafui, femngechi quiñentrür ngünenieafuiñ. 9 Iñche ngüneduamün tüfachi dungu: Chau Ngünechen femcünueiñmeu tati inan troquiñche reque, tüfa conpuquei estadio meu com pu che ñi adquintueteu. Iñchiñ ca elngeiñ taiñ langümngeal. Com mapu müleyechi pu che ca tati pu püllü adquintunieiñmeu. 10 Iñchiñ huedhued troquingequeiñ Cristo ñi duam mu. Huelu eimün quimche troquiuqueimün tamün inaniefiel ta Cristo. Iñchiñ nehuen-ngenolu troquingequeiñ, huelu eimün nehuen-ngelu troquiuqueimün. Eimün ta yamniengeimün,* huelu iñchiñ illamcangequeiñ. 11 Fantepu mu nielaiñ iyael ca chem taiñ pütocoal, nielaiñ tacun,* ruca no rume, cafei hulelcangequeiñ.* 12 Quisu taiñ cuhu mu nehuentu cüdauqueiñ. Cafei illamcangelu iñchiñ, fürenechequeiñ. Caiñetungelu iñchiñ, ñochi duam mu nehuentuqueiñ. 13 Dalluntucungelu iñchiñ, ñom piuque mu huiñoldunguchequeiñ.* Mapu mülechi pu che pod reque troquinieiñmeu, ti ütrüfentungeelchi dungu reque.
14 Cüpa yehuelcaulayiñ tüfachi dungu mu. Doi mai cüpa ngülamtuhuiyiñ, iñche tañi saquin pu yall reque. 15 Niefulmün rume 10.000 quimeltufe tamün pengelaeteu chumngechi inayafiel ta Cristo, huelu fentren chau nielaimün. Iñche eluhuiyiñ ta Cristo Jesús ñi cümeque dungu, feimu eimün chauyemun. 16 Feimu llemai llellipumequehuiyiñ tamün inayentumuafiel ta iñche. 17 Iñche huercüleluhuiyiñ tañi saquin fotüm Timoteo. Fei com piuque mu serfiquefi ta Ñidol Jesús. Fei acordalelaimünmeu* chem ñi femqueel iñche ñi serfiquefiel ta Cristo Jesús. Feichi dungu quimeltuquefiñ pu trahunche fill mapu püle mülelu.
18 Quiñeque eimün rume mallmauqueimün, Pablo cüpalayai piqueimün. 19 Chau Jehová pile,* pichiñma mu amuan. Cüpa pefiñ feichi pu mallma che, tañi quimal ñi chem pilen engün no. Huelu mai cüpa ngüneduamün ñi niepen engün mai Chau Ngünechen ñi nehuen. 20 Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Feichi che ayüle ñi conpual, mülei ñi nieal Chau Ngünechen ñi nehuen, ngüneduamngequelai tañi dungun. 21 Tamün norümngeal, ¿chem doi ayüqueimün? ¿Tamün huimacangeal, cam piuqueyenquechi norümngeal ñom piuque meu?
5 Feipingen quiñe che rangiñ eimün meu pod cudumuhun femmequei:* quiñe huentru niei tañi chau ñi domo. Tüfachi fütra huesa dungu pengequelai pu feyentulenochi che meu no rume.* 2 ¿Ayüucüleimün mai? Mülefui tamün hueñancüleal. Cafei mülefui tamün entuafiel eimün meu feichi huentru. 3 Iñche mülenolu rume ta eimün meu, tañi raquiduam mülei eimün meu. Üyeu mülelu reque, iñche deu feipintucufiñ feichi huentru. 4 Taiñ Ñidol Jesús elueneu pepiluhun. Cafei tañi raquiduam mülei eimün meu. Quimnieimün tüfachi dungu, feimu taiñ Ñidol Jesús ñi üi mu trahulmün, 5 Satanás mu hultucuafimün feichi huentru. Femngechi nentungeai feichi culpan* ti huentru ñi cüpalfiel ti trahunche mu. Feimu puule Ñidol ñi antü, ti trahunche elcünulayai tañi cüme raquiduam.
6 Cümelai tamün mallmahual. Quiñe pichin fayümhue,* fayümquefi com ti masan, ¿quimlaimün cai? 7 Nentufimün ti fayümhue,* fei hue masan nietuaimün. Eimün quiñe fainochi masan reque feleimün. Cristo huli tañi mongen chalintucun reque,* femngechi taiñ Pascua cordero reque feletui.* 8 Feimu femlayaiñ feichi fiesta ti cuifi fayümhue meu.* Ti fayümhue adentulei ti culpan* ca ti huesa femün. Huelu mai iyafiyiñ ti fainochi cofque, fei tüfa ta adentulei ti cüme dungu ca ti rüfngechi dungu.
9 Deu feipicünuhuiyiñ quiñe carta mu tamün famentuafiel* feichi pu che femquelu pod cudumuhun.* 10 Huelu cüpa feipiulayiñ tamün püntütripayal* com mapu müleyechi pu che, pu femlu pod cudumuhun,* pu diñmafengelu,* pu hueñequelu ca tati pu püramyequefilu pu coilaque dios ñi adentun.* Femfulmün, mülefui tamün elcünual ti mapu. 11 Huelu feula huirintuculeluhuiyiñ: famentuafimün* ti peñi cam lamngen femle pod cudumuhun,* diñmatule, püramyefile pu coilaque dios ñi adentun, huesa pimequele, ngollifengele ca hueñefengele. Quiñentrür ilayaimün rume feichi che engu. 12 ¿Chumngelu* ramtucadunguafun* iñche pu concülenolu trahunche mu? Eimün ramtucadunguafimün* pu concülelu trahunche meu. 13 Fei Chau Ngünechen ramtucadunguafi* pu concülenolu trahunche meu. “Entuafimün feichi huesa che eimün mu mülelu”.
6 Mülelu yafcahun eimün meu, ¿chumngelu* amuqueimün pu norngenochi che ñi tribunal meu, huelu amuquelaimün Chau Dios ñi pu che meu?* 2 Eimün, Chau Ngünechen ñi pu che,* ramtucadunguafimün mapu müleyechi pu che, ¿quimlaimün am? Feimu ramtucadunguafimün cai mapu müleyechi pu che, ¿chumngelu* pepi ramtucadungulaimün pichiquen dungu mu? 3 Iñchiñ ramtucadunguafiyiñ pu püllü, ¿quimlaimün am? Feimu, ¿chumngelu* ramtucadungulayafuiñ chem ñi rupamequen mapu mu? 4 Femngechi dungu nielmün tamün juzgangeal, ¿chumngelu* dulliqueimün tamün juzgayaeteu pu huentru yamngequenolu trahunche mu?* 5 Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün yehuelcahual. Ñi cüme elcünutual tamün yafcaumequen, ¿ngelai quiñe quim huentru no rume ta eimün meu? 6 Huelu quiñe peñi tribunal meu yequefi tañi peñi, ¡femngechi ñi juiciantucuaeteu pu feyentuquenolu!
7 Hueluquentu juiciantucuhulmün, quisutu yehuelcaumequeimün. Feimu eluhuaimün tamün femngeal norngenochi dungu cam müntuñmangeal* tamün nieel, ¿doi cümeafui peno? 8 Huelu eimün femmequeimün norngenochi dungu ca müntuñmaquefimün ñi nieel ta caquelu che, fei quisu tamün peñi femquefimün.
9 ¿Quimlaimün am? Pu norngenochi che conpulayai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu. Quisu ngünencaulayaimün.* Pu femquelu pod cudumuhun,* pu püramyequefilu pu coilaque dios ñi adentun, pu ñihuaquelu, pu cudumuuquelu chaf huentru engu,* 10 pu hueñefe, pu diñmafengelu,* pu ngollife, pu huesa pimequelu ca pu ngünencachequelu conlayaingün Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu. 11 Quiñeque eimün femngechi chengefuimün. Huelu lifngetuimün Chau Ngünechen ñi nehuen mu, dullicünulelngeimün ta Chau Ngünechen, ca nor che pingetuimün taiñ Ñidol Jesucristo ñi üi meu.
12 Elungen ñi femal* chem rume, huelu com dungu cümelcachequelai. Com elungen ñi femal, huelu eluulayan ñi ngünenieaeteu chem no rume. 13 Ti iyael pütra meu puuquei, cafei ti pütra llouquei ti iyael. Huelu Chau Ngünechen apümcayafi tüfachi epu dungu. Ti cuerpo* elngelai ñi femal pod cudumuhun,* doi mai ñi femal Ñidol tañi cüdau. Fei Ñidol cuidaquefi ti cuerpo. 14 Chau Ngünechen huiñomongeltufi ta Ñidol. Cafei Chau Dios tañi nehuen mu huiñomongeltuaiñmu ta iñchiñ rangiñ ti pu layelu.
15 Tamün cuerpo quiñeucülei Cristo ñi cuerpo engu, fei quiñengetuimün, ¿quimlaimün tüfachi dungu? ¿Nentuhuafuyiñ mai Cristo ñi cuerpo meu fei tamün quiñehual ta quiñe cüri domo engu?* ¡Femlayafun llemai! 16 Inei rume cudumuule quiñe cüri domo engu, quiñe cuerpongetui fei engu, ¿quimlaimün tüfachi dungu? Chau Ngünechen feipi: “Trür quiñe chengetuaingu”. 17 Huelu inei rume quiñeucülele ta Ñidol engu, ca quiñeucüleai tañi raquiduam engu. 18 ¡Matu famentuumün* pod cudumuhun mu!* Chem culpan no rume* trürümngelai ta tüfa mu. Tuchi femquelu pod cudumuhun, huesalcaquefi quisu tañi cuerpo. 19 Tamün cuerpo ngillatuhue ruca reque felei, cheu mülei Chau Ngünechen ñi nehuen tamün elueteu, ¿quimlaimün cai? Chau Ngünechen ngen-ngei ta eimün meu. 20 Fei fütra cullitun mu ngillaeimünmeu. Feimu llemai tamün cuerpo meu püramyeafimün ta Chau Ngünechen.
7 Feula huiñoldunguhuayiñ* chem tamün ramtuel eimün carta mu. Doi cümeafui ta quiñe huentru ñi cudumuunoal domo engu. 2 Huelu fente ñi femquen pu che pod cudumuhun,* pu huentru niepe quisu tañi domo, ca pu domo niepe quisu tañi füta. 3 Ti füta mülei ñi eluafiel tañi domo chem tañi duamnieel.* Ti domo ca femngechi mülei ñi femafiel tañi füta. 4 Ti domo quisu ngüneniequelai tañi cuerpo,* tañi füta ngünenieyu. Ca femngechi ti huentru quisu ngüneniequelai tañi cuerpo, tañi domo ngünenieyu. 5 Quiñe che catrütulayafui tañi domo cam tañi füta ñi cudumuhual. Huelu ti curehuen feipicünuule ñi cudumuunoal fei tañi llellipual, tüfa ta cümei. Fei rupale hula feichi antü ñi feipicünuel, huiño cudumuutuafui engu. Femnole, quisu ngüneulayai engu, fei Satanás ngüchaltucuafeyu ñi culpayal.* 6 Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün quelluafiel, huelu tüfa ta quiñe ley dungu no tati. 7 Ayülefun com pu che ñi quisuleal, iñche reque. Huelu Chau Ngünechen eluquefi ta quiñeque ñi quisuleal, caquelu ñi nieal tañi afcadi.
8 Iñche feipihuayiñ pu curengenolu, pu fütangenolu ca pu lantu domo, doi cümeafui tamün quisuleal iñche reque. 9 Huelu pepi ngüneunolmün, doi cümei tamün curengeal cam fütangeal. Femngechi rumeñma illutulayaimün cudumuhun dungu.
10 Tati pu nielu ñi afcadi feipihuayiñ: ti domo ngelai ñi püntüafiel* tañi füta. Iñche ñi huercün no, Ñidol tañi huercün llemai. 11 Huelu püntüfile,* ngelai ñi huiño fütangeal. Doi cümeafui ñi cümelcautual tañi füta engu. Cafei ti füta ngelai ñi püntüafiel tañi domo.
12 Caquelu che feipihuayiñ, tüfa Ñidol tañi feipin no, iñche tañi feipin: quiñe peñi curengele quiñe feyentuquenochi domo engu, huelu ti domo cüpa mülecale tañi huentru engu, fei ti füta ngelai ñi elcünuafiel. 13 Cafei quiñe domo fütangele quiñe feyentuquenochi huentru engu, huelu ti huentru cüpa mülecale fei engu, ti domo ngelai ñi elcünuafiel tañi füta. 14 Quiñe feyentuquenochi huentru fürenengeai tañi feyentulechi domo ñi duam mu. Ca femngechi ti feyentuquenochi domo fürenengeai tañi feyentulechi füta ñi duam mu. Huelu püntülefule engu,* tañi pu yall pod che troquingeafui Chau Ngünechen ñi adquiñ meu. Huelu feula lif chengeingün. 15 Huelu ti feyentulenolu cüpa amutule,* amutupe. Feichi dungu rupale, ti peñi ca ti lamngen duamfal-lai ñi mülecayal. Chau Ngünechen elueimünmeu tamün tüngcüleal.* 16 Eimi cai lamngen, mülecalmi tami füta engu, montulafuimi chi. Eimi cai peñi, mülecalmi tami domo engu, montulafuimi chi.
17 Huelu caque quiñeque eimün felecape chumngechi ñi elueteu Chau Jehová,* ca chumngechi ñi felefel tañi mangeleteu Chau Dios. Tüfachi dungu feipiquefiñ com pu trahunche. 18 ¿Mangelngepei mai quiñe huentru circuncidalelu?* Femngechi felecape. ¿Mangelngepei mai quiñe huentru circuncidalenolu? Ngelai ñi circuncidangeal. 19 Falilai ñi circuncidalen cam circuncidalenon quiñe huentru. Doi falin-ngei inayal Chau Ngünechen ñi feipin. 20 Caque quiñeque eimün felecape chumngechi ñi felefel mangelngelu. 21 Mangelngelu eimi, ¿esclavongefuimi? Chem dungu no tati. Huelu elungelmi tami lifrengetual, allmalltuaimi. 22 Quiñeque che esclavongelu mangelngei ñi inayafiel ta Ñidol. Huelu feula ta lifreletui ca feyentuquefi ta Ñidol. Ca femngechi mangelngei lifrelechi che. Huelu feula Cristo ñi esclavongetui. 23 Eimün ta ngillangeimün. Feimu pu huentru ñi esclavongehuelayaimün. 24 Pu peñi, Chau Ngünechen ñi adquiñ meu caque quiñeque eimün felecape chumngechi ñi felefel mangelngelu.
25 Ñidol elulaeneu chem ñi ngülamtuafiel ti pu curengenolu ca pu fütangenolu. Huelu feipihuayiñ iñche tañi raquiduam. Ñidol rume cutranpiuqueyeneu, feimu maneluhuafuimün tañi feipin mu. 26 Huesaque dungu rupamequei, feimu cümeafui ti huentru ñi felecayal müten. 27 Nielmi tami domo, ngelai tami elcünuafiel. ¿Nielaimi domo? Quintudomoyaulayaimi. 28 Huelu curengelmi, culpalayaimi.* Cafei quiñe che fütangenolu cam curengenolu* nierpule tañi afcadi, culpalayai.* Huelu inei rume curengele cam fütangele, rupayai huesaque dungu tañi mongen meu. Iñche feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün huesa rupanoal.
29 Cafei pu peñi, iñche feipihuayiñ: pichilehuei antü, feimu tati pu curengelu doyümlayafimün tamün curehuen-ngen. 30 Pu ngümalu, ngümanolu reque felepe. Pu ayüucülelu, ayüucülenolu reque felepe. Tati pu ngillalu chem rume, nienolu reque felepe. 31 Pu allmalltuquelu mapu müleyechi dungu mu, allmalltunolu reque felepe. Caletuquei chem ñi rupamequen mapu mu. 32 Rüfcünu mai ayülefun tamün fill raquiduamnoal. Ti huentru curengenolu raquiduamquei Ñidol tañi dungu meu müten, chumngechi tuteafiel ta Ñidol. 33 Tati curengelu raquiduamquei mapu müleyechi dungu mu, chumngechi tuteafiel tañi domo, 34 ca epu rume duamcülequei. Cafei ti domo fütangenolu ca ti üllcha domo* raquiduamquei Ñidol tañi dungu mu müten. Femngechi tañi cuerpo ca tañi raquiduam lifngeai Chau Ngünechen ñi adquiñ meu. Huelu mai ti fütangechi domo raquiduamquei mapu müleyechi dungu mu, chumngechi tuteafiel tañi füta. 35 Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün cümelcaleal, cüpa catrütuulayiñ.* Doi mai cüpa yafültucuhuiyiñ, femngechi cüme femaimün. Cafei serfinieafimün Ñidol, catrütungelayaimün.
36 Huelu tati curengenolu cam fütangenolu deu rupale ñi huechengen, fei raquiduamle ñi pepi ngüneunoal cudumuhun dungu mu, niepe müten tañi afcadi. Femle, culpalai.* 37 Huelu quiñeque che duamlai afcadi, ca pepi ngüneuquei tañi illutun. Feimu tañi piuque mu ayüle ñi fütangenoal cam curengenoal, fei rüf eluule ñi femal tüfachi dungu, cümei tañi dulliel. 38 Curengele cam fütangele quiñe che, cümei. Huelu femnole, doi cümelcayai.
39 Ti domo ngelai ñi elcünuafiel tañi füta petu mongelelu. Huelu lale tañi füta, lifreletuai ñi huiño fütangetual. Inei rume dulliafui, huelu ti huentru mülei ñi serfiafiel ta Ñidol. 40 Huelu huiño fütangenole, doi ayüucüleai piquen iñche. Iñche ca nien Chau Ngünechen ñi nehuen troquiuquen.
8 Feula huirintuculeluhuayiñ feichi iyael chalintuculelngelu pu coilaque dios ñi adentun. Com quimnieiñ tüfachi dungu. Rume quimlu troquiule quiñe che mallmahuai, huelu ti nielu piuqueyen yafüluuquei.* 2 Iñche quimnien feipifule rume quiñe che, petu cüme quimlai. 3 Tuchi piuqueyefilu ta Chau Dios, fei ca quimnieyu.
4 Fei, ¿ingeafui ti iyael chalintuculelngelu pu adentun? Iñchiñ quimnieiñ pu adentun chem dungu no tati, quiñe Ngünechen müten mülei. 5 Mülei fentren dios piquei ta che, huenu mu ca mapu meu. Feimu pu che troquiquei ñi mülen fentren “dios” ca fentren “ñidol”. 6 Huelu iñchiñ meu quiñe Dios müten mülei, taiñ Chau Ngünechen. Fei meu cüpai itrocom dungu, fei ngen-ngei iñchiñ mu. Cafei quiñe Ñidol müten mülei, Jesucristo. Fei ñi duam mu mülei itrocom, ca müleiñ iñchiñ.
7 Huelu com pu che quimlai tüfachi dungu. Quiñeque engün püramyequefuingün pu adentun. Feimu ifilu feichi iyael, chalintuculelngelu pu adentun troquiquefingün, feimu podümuuquei tañi piuque, tañi raquiduam pepicaucülelai. 8 Huelu ti iyael fültucuquelaeiñmeu* ta Chau Dios mu. Inoliyiñ feichi iyael, culpan dungu no.* Ca ifiliyiñ, doicülelayaiñ caquelu che meu. 9 Eimün lifreleimün tamün dullial chem femal. Huelu cuñiutucuhuaimün, huelulcalayafimün tati pu pepicaucülenolu tañi raquiduam. 10 Eimi nieimi quimün. Feimu ilmi cheu püramyengequei pu adentun, perumeafeimu quiñe che pepicaucülenolu tañi raquiduam. Fei allmalltuafui ñi iyafiel feichi iyael chalintuculelngelu tati pu adentun, ca quiñepülecünuafui tañi raquiduam. 11 Fei tami quimün mu huesalcayafimi tañi feyentun feichi pepicaucülenolu tañi raquiduam. Cristo lai feichi huentru ñi duam mu, eimi tami peñi. 12 Femngechi culpayaimün* tamün pu peñi meu. Huesalcayafimün tañi raquiduam pepicaucülenolu, fei ca culpayaimün* Cristo mu. 13 Ti iyael mu huelulcayafui tañi peñi. Feimu ihuelayan ilo, femngechi ñi huelulcanoafiel tañi peñi.
9 Iñche ta lifrelen, iñche ta apostolngen, iñche pefiñ taiñ Ñidol Jesús. Eimün iñche tañi huehuel tañi serfiquefiel ta Ñidol. ¿Felei no am com tüfachi dungu? 2 Caquelu che apostol troquilaeneu. Huelu rüfcünu mai eimün apostol troquimun. Eimün mu quimfalcülei Ñidol ñi apostolngen ta iñche.
3 Tüfa ta feipiafiñ tañi pu dunguyeteu: 4 llohuafulu iñchiñ chem taiñ iyael ca taiñ pütocoal, ¿felelai? 5 Niehuafuiñ quiñe feyentulechi domo engu taiñ compañaeteu, ¿felelai am? Femngechi femi caquelu apostol, Ñidol tañi pu peñi ca Cefas.* 6 ¿Bernabé iñchiu müten mülei tayu cüdahual ñi nieal tayu duamnieel? 7 Ti soltau cüdaucülelu, ¿quisu culliuquei tañi duamnieel? Tati nielu ñi anüm ofad, ¿inoafulu cai tañi fün ofad? Tati cuidaculliñquelu, ¿pichi lichitunoafulu rume?
8 Tañi feipin, ¿che ñi raquiduam pemai? Ca femngechi feipilei Moisés ñi ley, ¿felei no am? 9 Moisés ñi ley feipilei: “Petu pünoquetranle ti mansun,* moraltuculayafimi”.* ¿Mansun müten duamniepefi mai ta Chau Dios? 10 ¿Cam iñchiñ taiñ duam mu feipicünui tüfachi dungu? Felei llemai. Iñchiñ mu huirintucungei. Tati huentru quetraquelu ca ti pünoquetranquelu maneluucülequei ñi llohual tañi cullitu.
11 Tamün piuque mu ngancünuiñ reque Chau Dios ñi dungu. Feimu, ¿cümelayafui am taiñ cosechayal reque eimün tamün quellu? 12 Caquelu huentru felei tañi llohual eimün tamün quellu. ¿Doyelchi mai llounoafulu ta iñchiñ? Huelu allmalltuquelaiñ. Doi mai nehuentuleiñ com dungu mu. Femngechi catrütuquelafiyiñ ñi amuldungungeal Cristo ñi cümeque dungu. 13 Pu huentru cüdauquelu Chau Ngünechen ñi ruca mu* iqueingün ti iyael üye mu mülelu. Ca tati pu cüdauquelu altar mu* llouqueingün quiñe troquiñ tati chalintucungelu ti altar mu, ¿quimlaimün am? 14 Ca femngechi Ñidol feipicünui, tuchi amuldunguquelu Chau Dios ñi cümeque dungu mongeluupe ti cümeque dungu ñi duam mu.
15 Huelu iñche allmalltulan ñi llohual quiñe no rume tüfachi quellu. Huirintuculan tüfachi dungu tamün quellumuafiel iñche. Doi ayüafun ñi layal. ¡Inei no rume müntuñmalayaeneu* tüfachi dungu tañi ayühuelqueteu! 16 Huelu mallmaulayafun ñi amuldungufiel Chau Dios ñi cümeque dungu. Tañi femafel müten. ¡Aungeafun iñche amuldungunoli ti cümeque dungu! 17 Ayühun mu cüdauli, llohuan tañi cullitu. Huelu huesa duam mu cüdauli, tüfa tañi elfalcünungen müten. 18 Feimu, ¿chem am tañi cullitu? Amuldungual Chau Dios ñi cümeque dungu cofranon mu. Ñi amuldungual ti cümeque dungu feipiafun ñi elungeal tañi duamnieel, huelu allmalltulayan ñi femal.
19 Lifre chengen, huelu pu che ñi cüdaufe reque femcünuuquen, femngechi ñi quelluafiel doi fentren che. 20 Mülelu iñche pu judio engün, judio reque femcünuuquen, femngechi ñi quelluafiel pu judio. Mülelu iñche tati inaniefilu ti ley engün,* ca inaniefilu reque femcünuuquen, femngechi ñi quelluafiel tati pu inaniefilu ti ley. Huelu iñche inaquelafiñ feichi ley. 21 Mülelu iñche pu inanofilu ti ley engün, inanofilu ti ley reque femcünuuquen, femngechi ñi quelluafiel pu inaquenofilu ti ley. Huelu iñche inaquefiñ Chau Dios ñi ley ca ngünenieneu Cristo ñi ley. 22 Mülelu iñche pu nehuencülenolu engün, nehuencülenolu reque femcünuuquen, femngechi ñi quelluafiel pu nehuencülenolu. Itrofill che meu, chem che rume femcünuuquen, fei chumngechi rume ñi montulafiel quiñeque engün. 23 Chau Ngünechen ñi cümeque dungu mu femquen itrocom, fei ñi huldungulelafiel ta caquelu che.
24 Com pu coneltulelu quiñe cuden meu lefqueingün. Huelu quiñe müten hueuquei ti cullitu, ¿quimlaimün am? Feimu mai lefqueaimün ñi huehual ti cullitu. 25 Com tati pu lefquelu cuden meu, com dungu mu ngünenieuquei engün. Femqueingün tüfa ñi huehual ti cullitu funaquelu.* Huelu iñchiñ cüpa hueuqueiñ quiñe cullitu funaquenolu. 26 Feimu llemai lefquelu iñche, quimnien cheu ñi puhual. Cafei quehualu iñche, re cürüf hulelquelafiñ. 27 Doi mai, cutrancaquefiñ reque* tañi cuerpo,* tañi esclavo reque ngüneniequefiñ. Femnoli, amuldunguchequelu rume, famentungeafun.
10 Pu peñi, cüpa quimeleluhuiyiñ, taiñ pu cuifiqueche yem miñche tromü miyauquefuingün, com engün notui lafquen mu. 2 Tromü ca lafquen mu fautizangei com engün tañi inaniefiel ta Moisés. 3 Com ingün Chau Ngünechen ñi hulqueelchi iyael. 4 Com pütocoingün Chau Dios ñi hulqueelchi co. Fentren rupa pütocoingün ti co ti fütra cura mu tripalu. Feichi fütra cura afcadinierqueyu engün, Chau Dios mu cüpai, adentulei ta Cristo.* 5 Huelu epe com feichi pu che ayühuel-lafi ta Chau Ngünechen, fei huellin mapu mu laingün.*
6 Com ñi rupan engün quimeltueiñmeu falinque dungu. Femngechi cüpa femlayaiñ huesaque dungu fei engün reque. 7 Cafei püramyelayafiyiñ pu coilaque dios ñi adentun quiñeque engün reque, chumngechi feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tati pu che anücünuhui ñi iyal ca ñi putual,* fei huitrapüraingün ñi cüme rupaleal”. 8 Conquelayaiñ pod cudumuhun mu* chumngechi pod cudumuhui quiñeque engün,* fei quiñe antü mu müten 23.000 che lai. 9 Cafei illculcalayafiyiñ* ta Chau Jehová* chumngechi femingün quiñeque engün, fei engün lai ñi ünatueteu tati filu. 10 Huesa piyauquelayaiñ chumngechi huesa piyauquefui quiñeque engün, fei langümeyu tati apümcachequelu.* 11 Femngechi rupai engün taiñ quimeltuaeteu falinque dungu. Ca huirintucungei taiñ ngülamtuaeteu, fei ca femngechi taiñ femnoal iñchiñ, pu mongelelu epe aflu ti müleyechi dungu.*
12 Feimu llemai tuchi nehuencülelu troquiulu, cuñiutuculepe ñi trannoal culpan meu.* 13 Chumngechi ngüchaltucungequeimün huesa dungu mu, ca ngüchaltucungequei com pu che. Huelu Chau Ngünechen manelfali, fei femcünulayai tamün rupayal chem tamün pepi hueuquenofiel. Doi mai huesa rupalmün, quelluaimünmeu tamün hueutripayal ca tamün nehuentuleal.
14 Feimu saquinque hueni, ngelai tamün püramyeafiel pu adentun.* 15 Eimün cüme raquiduam nieimün, feimu quisu ngüneduamaimün ñi cümen cam ñi cümenon tañi feipin. 16 Ti copa pulcu meu mañumquefiyiñ ta Chau Ngünechen, tüfa adentulei Cristo ñi mollfüñ, ¿felelai? Ca ti cofque taiñ hudamcael, adentulei Cristo ñi cuerpo,* ¿felei no am? 17 Quiñe cofque müten mülei. Com iñchiñ iqueiñ feichi quiñen cofque. Feimu alün-ngeiñ rume, quiñe cuerpo reque feleiñ.
18 Ngüneduamfimün pu Israel che: ilu engün ti mañumtun chalintucungelu altar meu, trür iqueingün reque Chau Dios engün, ¿felei no am? 19 Feimu, ¿chem pifel tüfachi dungu? ¿Falin-ngepei mai pu che ñi chalintuculelfiel coilaque dios ñi adentun? ¿Falin-ngepei mai pu adentun? 20 Felelai. Tüfa tañi feipin iñche: pu troquiñche chalintuculelquefingün ñi mañumtun tati pu huecüfü, Chau Dios no tati. Tüfa ta ayünien, reyüconlayaimün pu huecüfü mu,* chemu no rume. 21 Ngelai tamün quiñentrür putual* Chau Jehová* ñi copa meu ca pu huecüfü ñi copa meu. Cafei ngelai tamün quiñentrür iyal “Jehová* ñi mesa” mu ca pu huecüfü ñi mesa mu. 22 ¿‘Cüpa lladcülcafiyiñ mai* ta Chau Jehová’?* Iñchiñ doi nehuen-ngelaiñ ta fei mu, ¿felei no am?
23 Chem rume femafuiñ, huelu com dungu cümelcachequelai. Chem rume femafuiñ, huelu com dungu yafültucuchequelai. 24 Inei no rume ngelai ñi quisu duamuhual müten, doi mai caquelu che ñi cüme feleal.
25 Iyaimün chem rume fendengelu carniceria meu. Duamfal-lai tamün ramtumequeal ñi tüngcüleal* tamün raquiduam. 26 “Chau Jehová* ngen-ngei ta mapu ca com ñi mülen tüfa mu”. 27 Mangelngelmün quiñe feyentulenochi che ñi ruca mu, fei cüpa amulmün, iyaimün chem rume tamün elungeel. Duamfal-lai tamün ramtumequeal ñi tüngcüleal tamün raquiduam. 28 Huelu quiñe che feipile “Tüfachi ilo chalintuculelngei pu adentun”, ilayafimün. Femngechi huelulcalayafimün feichi che. Cafei inei no rume tañi raquiduam huelulcangelayai. 29 Eimi tami raquiduam no, cangelu che ñi raquiduam llemai. Iñche dulliafun tañi chumal, huelu femlayan. Feimu inei no rume tañi raquiduam condenalayaeneu. 30 Mañumquefiñ ta Chau Dios tañi iyael mu. Huelu tañi iquen mu huesa troquielimu quiñe che, ilayan.
31 Feimu llemai, ilmün, pütocolmün, chem rume femülmün, itrocom femqueaimün ñi püramyengeal ta Chau Ngünechen. 32 Huelulcalayafimün pu judio, pu Grecia che ca Chau Ngünechen ñi trahunche. 33 Inayentumuan iñche. Quisu duamuuquelan. Com dungu meu cüpa ayühuelquefiñ com pu che, femngechi ñi cüme feleal engün ca tañi montual.
11 Inayentumuchi chumngechi iñche inayentuquefiñ ta Cristo.
2 Com dungu mu raquiduamtucuniemuquen, feimu saquihuiyiñ. Cafei itrocom femmequeimün chumngechi quimeltuhuiyiñ. 3 Ayülen tamün quimal tüfachi dungu: Cristo loncolei com pu huentru meu, ti huentru loncolei ti domo meu, Chau Ngünechen loncolei Cristo mu. 4 Ti huentru munuloncolele ñi llellipual ca huldungual Chau Dios ñi feipicünuel, yehuelcaquefi inei ñi loncolen fei mu.* 5 Cafei quiñe domo munuloncolenole ñi llellipual ca huldungual Chau Dios ñi feipicünuel, yehuelcaquefi inei ñi loncolen fei mu,* cupilnielu ñi lonco reque felei. 6 Ti domo munulnole tañi lonco, mülei ñi cupilcünual tañi lonco. Huelu ti domo yehuele ñi cupil-loncoal, mülei ñi munuloncocünuhual.
7 Huentru mu pengelngei Chau Ngünechen ñi chumngen, fei tañi yamngeal.* Feimu ngelai ñi munuloncocünuhual. Huelu ti domo meu yamniengeai ti huentru. 8 Domo meu cüpalai ta huentru, domo mai cüpai ta huentru meu. 9 Ti domo ñi duam mu deumangelai ta huentru, ti huentru ñi duam mu deumangei ta domo. 10 Tüfachi dungu mu ca pu cümeque püllü ñi duam mu, ti domo mülei ñi munuloncocünuhual. Femngechi quimfalcünuai ñi ngünenieteu tañi füta.
11 Huelu Ñidol tañi trahunche mu ngenofule huentru, ngelayafui domo. Ca ngenofule domo, ngelayafui huentru. 12 Huentru meu elcünungei ta domo, cafei ti huentru choyüngei ta domo meu. Huelu itrocom dungu Chau Dios mu cüpai. 13 Eimün ngüneduamaimün, ti domo munulonconole, ¿cümepeafui mai ñi llellipuafiel ta Chau Dios? 14 Chumngechi deumangei ta che, pengeli ti huentru cupilnole ñi lonco, quisu yehuelcauquei. 15 Huelu püramyengequei ti domo tremlu ñi lonco,* ¿felelai? Fei elungei tañi trem lonco munulonco reque. 16 Huelu inei rume feipile ñi inangeal caque huimtun, quimpe tüfachi dungu: iñchiñ ca Chau Ngünechen ñi pu trahunche inaquelaiñ caque huimtun.
17 Feipilu iñche tüfachi dungu, cüpa saquiulayiñ. Trahulu eimün cümelcauquelaimün, huesalcauqueimün mai. 18 Hunelu mu feipingen tamün quiñeucülenon trahulu eimün. ¿Rüf dungu peno? 19 Rüfcünu mai quiñeque che püntühuai ta eimün meu.* Femngechi quimfalngeai inei ta eimün rüf tutequefi ta Chau Ngünechen.
20 Huelu yamün mu trahuquelaimün tamün iyal ti cofque ca tamün putual* ti pulcu, femngechi ñi acordangeal ta Ñidol.* 21 Huelu quiñeque eimün quisuque icünuqueimün. Feimu trahuluulu eimün quiñeque ngüñülei, caquelu ngollilei. 22 ¿Nielaimün ruca cheu tamün iyal ca tamün putual? ¿Cam illamcaquefimün Chau Ngünechen ñi trahunche? ¿Yehuelcaquefimün tati pu nienolu ñi duamnieel? ¿Chem pihuafuyiñ? ¿Saquiupeafuyiñ mai? Saquiulayayiñ.
23 Iñche quimeleluhuiyiñ chem ñi quimeltueteu ta Ñidol. Feichi pun hultucungelu ta Ñidol Jesús nüi quiñe cofque. 24 Deu mañumtufilu ta Chau Dios, hudamfi ti cofque, fei feipi: “Tüfa adentulei iñche tañi cuerpo* hultucungealu tamün fürenengeal. Femqueaimün ta tüfa, fei pengelaimün tamün raquiduamtucumufiel iñche”. 25 Fei ca femngechi femfi ti copa pulcu deu icünulu hula. Feipi: “Tüfachi copa pulcu adentulei ti hue eldungu. Tüfa amulcünungeai hutrulcünuli iñche tañi mollfüñ. Chumül rume putulmün* tüfachi copa meu, femqueaimün ta tüfa. Fei pengelaimün tamün raquiduamtucumufiel ta iñche”. 26 Chumül rume ilmün tüfachi cofque ca putulmün* tüfachi copa meu, huldunguaimün Ñidol tañi lan cüpatule hula.
27 Feimu llemai, inei rume ifile ti cofque cam putule* Ñidol ñi copa meu, huelu huesa femmequele, culpaconai* ñi yamnofiel Ñidol ñi cuerpo ca ñi mollfüñ. 28 Hune mülei ñi ngüneduamuhual tañi piuque. Femngechi müten iyafui ti cofque ca putuafui* ti copa mu. 29 Tuchi ngüneduamnole tüfa ñi adentulen Ñidol ñi cuerpo, quisu condenauquei tañi ifiel ca putufiel mu.* 30 Feimu llemai, fentren eimün ngañhuadcüleimün ca cutrancüleimün. Ca eimün meu alün che deu lauyei.* 31 Huelu quisu ngüneduamuuliyiñ taiñ chumngechi chengen, juzgangelayafuiñ. 32 Huelu taiñ juzgaeteu Chau Jehová* norümtuqueiñmeu, femngechi taiñ quiñentrür cutrancangenoal mapu müleyechi pu che engün. 33 Feimu saquinque pu peñi, trahulmün tamün iyal feichi iyael, com puhulmün hula iyaimün. 34 Inei rume ngüñülele, tañi ruca meu icünupe. Femngechi trahulmün, inei no rume condenangelayai. Puuli üyeu, nütramcahuayiñ caquelu dungu mu.
12 Pu peñi, ayülen tamün cüme quimal ti adümuhun* Chau Ngünechen mu cüpalu. 2 Eimün quimnieimün, petu tamün feyentunon püramyequefuimün pu adentun dunguquenolu. Eimün femquefuimün chem rume ñi ayünieel engün. 3 Feimu quimaimün tüfachi dungu: Chau Ngünechen ñi nehuen adniefile quiñe che, turpu feipilayafui “¡Huesa chengei ta Jesús!”. Cafei Chau Ngünechen ñi nehuen adnienofile quiñe che, feipilayafui “¡Jesús ta Ñidol ngei!”.
4 Fillque adümuhun mülei, huelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu cüpai itrocom. 5 Fillque cüdau mülei ñi quellucheal, huelu Ñidol ta quiñelei. 6 Cafei Chau Ngünechen ñi nehuen caquerumei ñi femquen. Huelu Chau Ngünechen quiñelei müten, fei quelluquefi com pu che ñi femal tüfachi dungu. 7 Quimfalcülei chumngechi Chau Ngünechen ñi nehuen quelluquefi caque quiñeque che, fei ñi cümelcaleal com pu che. 8 Chau Ngünechen ñi nehuen eluquefi ta quiñeque che ñi dungual quimün meu. Caquelu che eluquefi ñi nütramcayal quimngenoelchi dungu. 9 Cafei Chau Ngünechen ñi nehuen eluquefi caquelu che ñi feyentual. Caquelu che Chau Ngünechen ñi nehuen eluquefi ñi tremolcheal.* 10 Caquelu che eluquefi ñi femal afmatun dungu. Caquelu che ñi huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Caquelu che ñi ngüneduamal fillque quimeltun ñi cüpapen mai Chau Ngünechen mu. Cafei Chau Ngünechen ñi nehuen eluquefi ta caquelu che ñi dungual caque quehun. Caquelu che ñi rulpadungual. 11 Chau Ngünechen ñi nehuen müten hulquei tüfachi fillque adümuhun, chumngechi ñi ayüqueel eluquefi caque quiñeque che.
12 Quiñelei müten ti cuerpo,* huelu niei fentren troquiñ.* Fei fentrelei rume ti troquiñ, quiñe cuerpo müten mülei. Ca femngechi felei ti Cristo. 13 Com iñchiñ, judio che cam Grecia che, esclavongelu cam lifrelelu, fautizangeiñ Chau Ngünechen ñi nehuen mu müten. Femngechi coneltuleiñ reque quiñe cuerpo mu müten. Fei com iñchiñ trür femngechi llohuiyiñ Chau Ngünechen ñi nehuen.
14 Rüfcünu mai ti cuerpo quiñe troquiñ müten nielai, fentren troquiñ niei. 15 Ti namun feipifule “Iñche cuhu no tati, feimu coneltulelan cuerpo mu”, ¿tüfachi dungu meu coneltulayafui ti cuerpo mu? 16 Ti pilun feipifule “Iñche nge no tati, coneltulelan cuerpo mu”, ¿tüfachi dungu meu coneltulayafui ti cuerpo mu? 17 Nge müten ngefule ti cuerpo, ¿chumngechi allcüafui? Ca pilun müten ngefule, ¿chumngechi nümünümütuafui? 18 Huelu Chau Ngünechen elcünufi chumngechi ñi ayünieel caque quiñeque troquiñ cuerpo mu.
19 Re quiñe troquiñ niefule müten ti cuerpo, ¿chumleafui ti cuerpo? 20 Ti cuerpo niei fentren troquiñ, huelu quiñe cuerpo müten mülei. 21 Ti nge duamlaeyu pilayafui tati cuhu. Cafei ti lonco duamlaeyu pilayafui ta namun. 22 Quiñeque troquiñ cuerpo mu duamfalngenolu troquingeafui. Huelu com engün duamfali llemai. 23 Cafei quiñeque troquiñ taiñ cuerpo mu ayüfalnolu troquiafuiñ, feimu cüme tacuquefiyiñ. Ca yehueafuiñ quiñeque troquiñ ñi nieel taiñ cuerpo, feimu adelcaquefiyiñ.* 24 Huelu ti doi ayüfalchi troquiñ ñi nieel taiñ cuerpo duamfal-lai ñi adelcangeal. Chau Dios elcünui ti cuerpo, femngechi falintuquefi feichi troquiñ müte ayüfalnolu caquelu troquiñ reque. 25 Femngechi quiñeucüleai ti cuerpo, fei caque quiñeque troquiñ hueluquentu tañi duamuhual engün. 26 Quiñe cutrancaule, caquelu inaye cutrancauqueingün. Cafei quiñe troquiñ saquingele, caquelu inaye ayühuaingün.
27 Eimün ta Cristo ñi cuerpo. Fei caque quiñeque eimün quiñe troquiñ reque feleimün ti cuerpo mu. 28 Chau Ngünechen femngechi adcünufi ti pu che trahunche mu: hune, pu apostol. Epu, Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Cüla, pu quimeltuchefe. Fei hula pu femquelu afmatun dungu. Fei pu tremolchequelu. Fei hula pu quelluchequelu, pu adümuucülelu ñi loncoleal ca pu dunguquelu caque quehun. 29 Com che apostolngelai, Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelai, quimeltuchefengelai, cam femquelai afmatun dungu, ¿felei no am? 30 Cafei com che tremoltuchequelai, caque quehun dunguquelai cam rulpadunguquelai, ¿felelai? 31 Nehuentulemün tamün llohual doi fütraque cümelcan. Huelu pengeleluhuayiñ quiñe doi cüme rüpü.
13 Pu che ñi quehun ca pu cümeque püllü ñi quehun dungufuli, huelu piuqueyechenoli,* quiñe yafaucülechi pañillhue reque feleafun.* 2 Cafei elungeafun ñi huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel, loncontucuafun Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu ca com tati quimün, ca rume feyentuafun ñi nengümafiel huincul cütu. Huelu piuqueyechenoli, turpu falilayafui tañi femquen. 3 Cafei hulcünuafun com tañi nieel, fei ñi eluafiel iyael tati pu che, cam hulcünuafun tañi mongen* tañi checahual. Huelu piuqueyechenoli, turpu cümelcalayaeneu tañi femün.
4 Ti piuqueyechequelu ñom chengei ca cüme piuquengei. Ti piuqueyechequelu ütrirchequelai, checahun-ngelai, mallmangelai. 5 Ti piuqueyechequelu yamchequei,* quisu duamuuquelai, illcufemquelai,* raquintucuquelai tañi huesa femngeel. 6 Ayüuquelai norngenochi dungu mu, doi mai ayüuquei rüf dungu mu. 7 Chem rupale rume afeluuquelai, com feyentuquei, rumel maneluucülequei, com dungu meu nehuentulequei.
8 Piuqueyehun afquelai. Quiñeque che huldunguquei Chau Ngünechen ñi feipicünuel, caque quehun dunguquei* cam llouquei fütra quimün. Huelu com feichi adümuhun fentecünuai. 9 Com tati quimün huenche adümquefiyiñ. Cafei com huldunguquelaiñ Chau Ngünechen ñi feipicünuel. 10 Huelu puhuai ti antü, fei adümafiyiñ com ti quimün. Cafei huldunguaiñ com ñi feipicünuel Chau Ngünechen. Fei fentecünuai taiñ huenche quimün ca taiñ huenche huldungun. 11 Pichicalu iñche pichi huentru reque dunguquefun, raquiduamquefun ca ngüneduamquefun ti dungu. Huelu feula fütra huentrungetun, fei elcünun pu pichiqueche ñi femquen. 12 Feula cüme puquintulaiñ, pañillhue comütuhue mu reque puquintuqueiñ.* Huelu feichi mu com pengelcünungeai. Fantepu mu huenche müten quimün, huelu cüpalechi antü rüf cüme quiman chumngechi cüme quimniengen iñche. 13 Huelu tüfachi cüla dungu mülecayai: ti feyentun, maneluhun ca ti piuqueyehun. Huelu doi falin-ngei ti piuqueyehun.
14 Yafüluucülemün tamün hueluquentu piuqueyehual. Cafei yafüluucülemün tamün llohual Chau Ngünechen mu cüpachi adümuhun, doyelchi mai tamün huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel. 2 Tati dunguquelu caque quehun, Chau Ngünechen ñi nehuen mu nütramcaquei Ngünechen ñi ellcalechi dungu. Huelu inei no rume adümquelaeyu ñi feipin. Feimu dunguquelafi tati pu che, doi mai dunguquefi ta Chau Ngünechen. 3 Huelu mai tuchi huldungulu Chau Ngünechen ñi feipicünuel yafültucuquefi, nehuentucuquefi ca cüme duamelquefi tati pu che tañi dungun mu. 4 Tati caque quehun dungulu, quisu yafüluuquei. Huelu tati huldungulu Chau Ngünechen ñi feipicünuel yafültucuquefi tati trahunche. 5 Ayüafun ta com eimün ñi dungual caque quehun. Huelu doi cümeafui tamün huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Tati dungulu caque quehun rulpadungunofule tañi feipin, yafültucungelayai tati trahunche. Feimu ti huldungulu Chau Ngünechen ñi feipicünuel doicülei tati dungulu caque quehun mu. 6 Pu peñi, dunguuliyiñ caque quehun meu, ¿chumngechi quelluhuafuyiñ? Tamün quelluafiel, nütramcaleluhuayiñ ti quimün, feipin ca quimeltun ñi elueteu Chau Ngünechen.
7 Ca femngechi rupaquei dungulngelu ti flauta* cam ti arpa pingelu.* Quiñe che cüme dungulnofule ti flauta cam ti arpa, inei no rume quimlayafui ti ül. 8 Cafei cüme dungulngenole ti trompeta, inei no rume pepicaulayai ñi hueichayal.* 9 Ca femngechi adümfalngenole tamün feipin, inei no rume quimlayai tamün feipimequen. Nütramcamequeafimün reque tati cürüf. 10 Mapu mu fillque quehun dungungequei, cafei com adümfali. 11 Huelu iñche adümnoli tañi feipin, catripanche reque* troquiaeneu ti dungumequelu. Cafei iñche catripanche troquiafiñ. 12 Ca femngechi eimün rume ayünieimün ñi llohual fillque adümuhun Chau Ngünechen ñi nehuen mu cüpalu. Feimu nehuentulemün tamün llohual fentren adümuhun, femngechi yafültucuafimün ti trahunche.
13 Feimu llemai tuchi dungulu caque quehun ngillatupe ñi rulpadunguafiel tañi feipin. 14 Ngillatulu iñche caque quehun mu, Chau Ngünechen ñi nehuen elueneu adümuhun ñi femngechi femal, feimu quimlan tañi chem pimequen. 15 Fei, ¿chuman cai? Chau Ngünechen ñi nehuen elueneu adümuhun. Feichi adümuhun mu ngillatuan, huelu ca ngillatuan iñche tañi quehun mu. Cafei feichi adümuhun mu ülcantulelafiñ ta Chau Ngünechen, huelu ca ülcantuan iñche tañi quehun mu. 16 Chau Ngünechen ñi nehuen elueiñmu adümuhun. Feichi adümuhun mu püramyeafuimi ta Chau Ngünechen ca mañumtuafuimi ta llellipun mu. Huelu mülele eimün mu quiñe che quimnolu, ¿chumngechi “Felepe mai” piafui adümnofile tami feipin? 17 Cümei chumngechi tami mañumtufiel ta Chau Ngünechen, huelu ti allcütulu yafültucungelai. 18 Iñche doi fillque quehun dunguquen ta com eimün meu, feimu mañumquefiñ ta Chau Ngünechen. 19 Iñche 10.000 dungu feipiafun cangelu quehun mu. Huelu trahunche mu doi cümeafui ñi feipial quechu dungu müten iñche tañi quehun mu, femngechi ñi quimeltuafiel ta caquelu che.
20 Pu peñi, pichiqueche reque raquiduamquelayaimün. Doi mai pichiqueche reque feleaimün huesaque dungu mu, fei fütaqueche reque raquiduamqueaimün. 21 Moisés ñi ley feipilei: “‘Ñi dunguafiel tüfachi troquiñche, iñche adnieafiñ pu caque quehun dungulu ca pu catripanche. Femfuli rume, allcütulayaeneu engün’ pi Chau Jehová”.* 22 Taiñ dunguquen caque quehun quelluquefi pu feyentulenolu tañi feyentual, elcünungelai ñi quimeltuafiel pu feyentulelu. Cafei Chau Dios ñi feipicünuel elcünungelai tati pu feyentulenolu ñi duam mu, huelu mai elcünungei pu feyentulelu ñi duam mu. 23 Feimu trahuluule com ti trahunche, fillque quehun dungumequeafuimün. Huelu conpule che quimnolu ca feyentulenolu, com huedhuedcüleingün pingeaimün, ¿felelai? 24 Com eimün huldunguafuimün Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Fei conpule quiñe che quimnolu cam feyentulenolu, norümtuhuai ca cüme ngüneduamuhuai tañi allcütuel mu. 25 Fei quimfalngeai chem ñi ellcanieel piuque mu. Feimu mapu meu puhulai tañi lonco, püramyeafi ta Chau Ngünechen. Feipiai: “Rüfcünu llemai Chau Ngünechen mülerquei ta eimün meu”.
26 Feimu llemai pu peñi, ¿chumaiñ cai? Tamün trahun mu quiñe ülcantulelquefi ta Chau Dios, caquelu quimeltuchequei, nütramcaquei chem ñi feipieteu Chau Ngünechen, dunguquei fillque quehun cam rulpadunguquei. Chem rume femülmün, hueluquentu yafültucuhuaimün. 27 Fei quiñeque eimün caque quehun dungule, epu cam cüla che müten dungupe. Hune quiñe ta dungupe, fei hula cangelu. Cafei mülei ñi rulpadungungeal tañi feipin. 28 Ngenole inei no rume ñi rulpadungual, mülei ñi chem pinoal rume trahunche mu. Piuque mu müten mülei ñi nütramcayafiel ta Chau Dios. 29 Epu cam cüla che müten dungupe Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Caquelu che allcütupe ñi ngüneduamal tañi chem pifel engün. 30 Huelu quiñe che anülelu dungurumele chem ñi feipieteu Chau Ngünechen, feiti nütramcamequelu dunguhuelayai. 31 Caque quiñeque eimün quisuque huldunguafuimün Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Femngechi com quimaingün ca yafüluhuaingün. 32 Pu huldungulu Chau Ngünechen ñi feipicünuel mülei ñi adnieafiel tüfachi adümuhun ñi elueteu Chau Ngünechen ñi nehuen. 33 Chau Ngünechen hulquei tüngün* ca cüme adcünuquefi itrocom.
Com ti trahunche cheu ñi mülen Chau Ngünechen ñi pu che* femngechi dungu rupaquei: 34 trahun mu pu domo mülei ñi chem pinoal rume, elungelai ñi dungual. Doi mai eluucülepe ñi ngünenieaeteu ti huentru, chumngechi feipi Chau Dios ñi ley. 35 Yehuen-ngei ti domo ñi dungual trahunche mu. Feimu doi cüpa quimle, ruca mu mülei ñi ramtuafiel tañi füta.
36 Pu Corinto che, ¿eimün mu tripai Chau Dios ñi dungu? ¿Eimün müten elungepeimün mai?
37 Inei rume Chau Ngünechen ñi huerquen troquiule cam raquiduamle ñi llohun adümuhun Chau Ngünechen ñi nehuen mu, mülei ñi loncontucual tüfachi dungu: chem ñi huirintucuel iñche, Ñidol ñi huercün llemai. 38 Huelu inei rume quiñepülecünufile tüfachi huercün, ca quiñepülecünungeai feichi che.* 39 Saquin pu peñi, yafüluucülemün ñi huldungual Chau Ngünechen ñi feipicünuel. Catrütulayafimün inei no rume ñi dungual caque quehun. 40 Chem rume femülmün, yamün mu* femqueaimün ca com cüme adcünuafimün.
15 Pu peñi, raquiduameluhuayiñ ti cümeque dungu tamün nütramelfiel. Eimün lloufimün, feimu nehuentuleimün. 2 Eimün turpu elcünunofilmün ti cümeque dungu ñi nütramelfiel, montuaimün. Femnolmün, ngünamcayafui tamün feyentun.
3 Chem tañi quimeltungeel iñche, feichi dungu hune quimeleluhuiyiñ. ¿Chem am? Cristo lai iñchiñ taiñ culpan mu,* femngechi feipicünurquei Chau Ngünechen ñi huirintucuel. 4 Rüngaltucungei, fei cüla antü rupalu huiñomongelngetui. Chau Ngünechen ñi huirintucuel ca feipicünurquei tüfachi dungu. 5 Fei Cristo peufaluhui ta Cefas mu,* fei hula tañi mari epu apostol. 6 Cafei trahuluulu doi 500 tañi pu inanieteu, com peeyu engün. Epe com engün petu mongelei, huelu quiñeque engün deu lai.* 7 Cafei Santiago perumeeyu, fei hula com pu apostol. 8 Af meu iñche mu peufaluhui, femngechi choyüngen reque petu ñi puunon ti antü.
9 Com pu apostol mu, iñche tati doi falinolu. Iñche inantucufiñ Chau Dios ñi trahunche, feimu apostol pingelayafun. 10 Huelu Chau Ngünechen rume cutranpiuqueyeneu, feimu apostolngen. Doi fütra cüdahun caquelu pu apostol mu, feimu ngünam cutranpiuqueyelaeneu ta Chau Dios. Huelu iñche tañi nehuen mu cüdaulan, doi mai ñi rume cutranpiuqueyeteu Chau Ngünechen. 11 Femngechi amuldunguquen iñche caquelu apostol engün. Feimu eimün feyentuimün.
12 Amuldunguqueiñ Cristo tañi huiñomongetun rangiñ ti pu layelu. Huelu quiñeque eimün, ¿chumngelu* huiñomongetuquelai pu layelu piqueimün? 13 Huiñomongetunofule pu layelu, Cristo ta huiñomongetulai piafuiñ. 14 Huiñomongetunofule Cristo, ngünam amuldunguafuiñ, fei ngünam feyentuafuimün. 15 Huiñomongetunofule pu layelu, Chau Dios huiñomongeltulafi ta Cristo piafuiñ. Feimu feipilu iñchiñ Chau Dios huiñomongeltufi ta Cristo, coilatumequeafuiñ. 16 Huiñomongetunoalu cai pu layelu, fei Cristo huiñomongetulai piafuiñ. 17 Cafei huiñomongetunofule Cristo, falilayafui tamün feyentun, petu rulpacünungelai tamün culpan piafuiñ.* 18 Cafei tati pu lalu* ñi inaniefiel ta Cristo, turpu huiñomongetulayafui engün. 19 Tüfachi mongen mu müten maneluuliyiñ Cristo mu, doi aungeafuiñ mai ta iñchiñ.
20 Huelu Cristo hune huiñomongelngetui* rangiñ ti pu layelu.* 21 Quiñe huentru mu müten tuhui ti lan dungu. Ca femngechi ti huiñomongetun tuhui quiñe huentru meu müten. 22 Adán ñi duam meu com pu che laquei. Huelu Cristo ñi duam mu com pu che llohuai mongen. 23 Cüme adcünungeai caque quiñeque engün ñi huiñomongetual: Cristo hune huiñomongetui. Fei hula mülele Cristo iñchiñ mu,* huiñomongetuai tañi pu inanieteu. 24 Fei af meu, huiñoleltuafi ñi ngünenieal tañi Chau Ngünechen.* Femai tüfa apümcafile hula com pu gobierno ca com pu nielu autoridad. 25 Cristo ngünenieai Chau Ngünechen famnacümfile hula com pu caiñe tañi miñche namun mu. 26 Cafei apümcangeai ti quiñelehuechi caiñe, ti lan dungu. 27 Chau Ngünechen “com famnacümfi Cristo tañi miñche namun mu”. Huelu feipilu com elcünungei Cristo ñi ngünenieafiel, feipilai ca ñi ngünenieafiel ta Chau Ngünechen. Huelu mai Chau Ngünechen elcünueyu ñi ngünenieafiel com dungu. 28 Ti Fotüm deu elungele ñi ngünenieal itrocom, fei ti Fotüm eluhuai ñi ngünenieaeteu Chau Ngünechen, feiti elufilu tañi Fotüm ñi ngünenieal itrocom dungu. Femngechi Chau Ngünechen müten ngünenietuai itrocom dungu.
29 Huiñomongetunofule pu layelu, ¿chumai pu fautizaulu tañi layal? ¿Chumngelu* fautizangei tañi layal engün? 30 ¿Chumngelu* fill antü cuñihun dungu mu rupaqueiñ? 31 Pu peñi, rume ayüuquen tamün inaniefiel taiñ Ñidol Cristo Jesús. Rüfngei tati. Ca femngechi rüfngei tüfachi dungu: chumül rume larumeafun. 32 Iñche caquelu huentru reque,* quehuatufiñ huapo culliñ Éfeso huaria mu. Huelu, ¿chem cümelcan llohuafun? Huiñomongetunofule pu layelu, “iyaiñ ca putuaiñ müten,* hule cai larquealu ta iñchiñ”. 33 Eluulayaimün tamün ngünencangeal. Tati huesaque hueni huesalcaquefi quiñe che ñi cümeque huimtun.* 34 Femaimün tati norngelu, culpalayaimün,* fei checontuaimün.* Quiñeque eimün cüme quimlafi ta Chau Ngünechen. Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün yehuentucuhual.
35 Quiñe che feipiafui: “¿Chumngechi huiñomongetuai pu layelu? ¿Chem cuerpo* nieai engün?”. 36 ¡Cüme raquiduamlaimi tati! Chem tami nganel, hune mülei ñi funayal,* fei hula huefai.* 37 Eimi ta nganquelaimi quiñe anümca deu tremlu, doi mai nganqueimi fün cachilla cam caquelu fün quetran. 38 Fei Chau Ngünechen eluquefi ñi tremal chumngechi ñi ayüel. Fei caque quiñeque fün huefpaquei, caquerumequei ñi femngen. 39 Fillque mongelelu caquerumei ñi cuerpo: pu che, pu culliñ, pu üñüm,* pu challhua. 40 Quiñeque cuerpo huenu tuhun-ngei, caquelu mapu tuhun-ngei. Huelu caquerumei tunte ñi cüme adngen tati cuerpo huenu tuhun-ngelu ca tati cuerpo mapu tuhun-ngelu. 41 Caquerumei ñi cüme adngen ti antü, ti cüyen, ca ti huangülen. Fei caquerumei ñi cüme ad quisuque pu huangülen.
42 Ca femngechi rupayai huiñomongetule pu layelu. Tati che lalu funaquei tañi cuerpo, huelu ti huiñomongetulu funaquelai. 43 Rüngaltucungelu ti cuerpo illamfali, huelu huiñomongetulu saquifali. Rüngaltucungelu ti cuerpo nehuen-ngelai, huelu huiñomongetulu nehuen-ngetui. 44 Che ñi cuerpo rüngaltucungequei, huelu huiñomongetulu püllü cuerpongetui. Rüfcünu llemai, mülei che cuerpo ca mülei püllü cuerpo. 45 Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Ti hunen huentru Adán quiñe mongelechi chengetui”. Ti inan Adán quiñe püllüngetui hulquelu mongen. 46 Hunelu mu, ¿chem cuerpo elungei ta che? ¿Tati mapu tuhun-ngelu cam püllü cuerpo? Tati mapu tuhun-ngelu llemai, fei hula ti püllü cuerpo. 47 Ti hunen huentru mapu tuhun-ngei, trufür mapu mu deumangei. Ti epungechi huentru huenu mu tuhun-ngei. 48 Pu che mapu mu tuhun-ngelu, trürümngei tati huentru trufür mapu deumangelu. Feichi pu huenu mu tuulu, trürümngei feiti huenu mu nagpalu. 49 Feiti trufür mapu mu deumangelu reque feleiñ, ca femngechi feiti huenu mu nagpalu reque feleaiñ.
50 Pu peñi, tüfa ta feipihuayiñ: Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, conpulayai tati cuerpo mapu tuhun-ngelu. Cafei ti cuerpo funaquelu, elungequelai ñi funanoal. 51 Iñche feipihuayiñ Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu: iñchiñ umaunaglayaiñ lan mu, huelu com iñchiñ huelucünungeaiñ. 52 Petu dungulngele ti quiñelehuechi trompeta, matu huelucünungetuaiñ, quiñe umer mu müten.* Allcüngeai ti trompeta, fei pu layelu huiñomongetuai. Llohuaingün quiñe funaquenochi cuerpo, fei iñchiñ huelucünungetuaiñ. 53 Tati nielu tüfachi funaquechi cuerpo, mülei ñi llohual funaquenochi cuerpo. Cafei tati nielu laquechi cuerpo, mülei ñi llohual laquenochi cuerpo. 54 Fei tati nielu funaquechi cuerpo, lloule quiñe funaquenolu, cafei tati nielu laquechi cuerpo, lloule quiñe laquenolu, huechurpuai ñi feipilen Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tati lan dungu apümcangeai, turpu mülehuelayai”.* 55 “¡Eimi, lan dungu, hueungeimi tati! ¡Niehuelaimi nehuen tami cutrancacheal!”. 56 Ti culpan,* fei tati nehuen langümchequelu. Moisés ñi ley eluquefi feichi nehuen tati culpan.* 57 Huelu, ¡mañumquefiyiñ taiñ Chau Ngünechen! Fei eluqueiñmu taiñ huehual Ñidol Jesucristo ñi duam mu.
58 Feimu llemai saquin pu peñi, yafüluucülemün, nehuentulemün, rume cüdaucüleaimün Ñidol tañi dungu mu, refalta cüdahuelquelafimün* ta Ñidol. Cüme quimnieimün tati.
16 Iñche feipihuayiñ, tamün trapümal plata ñi eluafiel ta Chau Ngünechen ñi pu che,* inayaimün chem ñi feipifiel ti trahunche Galacia huaria mu mülelu. 2 Ti hunen antü semana mu, caque quiñeque eimün huichucünuaimün plata, tunte nielmün rume. Femngechi puuli üyeu, trapümngelayai plata. 3 Fei iñche huercüan quiñeque huentru Jerusalén huaria mu. Fei engün yeai chem tamün hulün com piuque mu. Carta mu feipicünuimün ñi manelniefiel tüfachi pu huentru. 4 Huelu duamfalngele ñi amual iñche, quiñentrür amuaiñ.
5 Amuan ta Macedonia mapu mu. Femli, peumeayiñ. 6 ¿Mülenagan peno eimün meu? Cam quiñentrür rupayafuiñ ti puquem. Fei hula nguyulmuafen cheu ñi amual iñche. 7 Pilan tamün lef pemeafiel müten. Chau Jehová pile,* mülenagan eimün meu. 8 Huelu rupale hula ti Pentecostés pingechi fiesta,* mülenagan Éfeso huaria mu. 9 Quiñe fütra cüdau elungen ñi serfiafiel ta Ñidol, huelu mülei fentren caiñe.
10 Timoteo femmequei Chau Jehová ñi cüdau,* iñche reque. Feimu puule eimün mu, quelluafimün ñi cüme duamcüleal. 11 Ngelai ñi illamcangeal. Doi mai quelluafimün ñi tüngcülen amutual,* femngechi trahutuayu Timoteo iñchiu. Iñche ca pu peñi üngümniefiyiñ.
12 Cafei rume yafültucufiñ taiñ peñi Apolos ñi pemeafiel ta eimün quiñentrür pu peñi engün. Petu amulayan pi. Huelu pepi amule, amuai.
13 Trepeluucülemün,* nehuentulepe tamün feyentun, nehuen piuquecünuumün, yafüluucülemün. 14 Com femqueaimün piuqueyehun mu.
15 Pu peñi, eimün quimnieimün Estéfanas tañi rucache hune inafingün ta Jesús Acaya mapu mu. Fei engün rume cüdahuingün ñi quelluafiel ta Chau Ngünechen ñi pu che.* Feimu llellipuhuayiñ tüfachi dungu: 16 eluucülemün tamün inanieafiel com tamün feipieteu engün ca com pu chaf cüdauquelu* nehuen mu. 17 Müna ayühun ñi mülepan Estéfanas, Fortunato ca Acaico. Fei engün müna quellueneu ngenolu eimün. 18 Fei engün füshcüduameleneu iñche ca eimün, feimu falintuqueafimün femngechi huentru.
19 Ti trahunche Asia mapu mülelu lemoria pieimünmeu.* Áquila, Prisca ca tati pu trahuluuquelu tañi ruca meu, com piuque mu lemoria pieimünmeu quiñentrür ñi inaniefiel ta Ñidol. 20 Com pu peñi ca lamngen lemoria pi engün. Hueluconquechi chalihuaimün piuqueyehun mu.*
21 Iñche Pablo, quisu tañi cuhu mu huirintucumequen tüfachi chalin.
22 Inei rume piuqueyenofile ta Ñidol, condenangepe. ¡Ahuem Ñidol! ¡Cüpange! 23 Llellipulen tamün rume cutranpiuqueyeaeteu ta Ñidol Jesús. 24 Eimün quiñeucüleimün Cristo Jesús engu, iñche rume piuqueyehuiyiñ fei reque.
Ngüneduamnge “apostol”.
Griego quehun feipilei: “Mütrümlu”.
Cam: “Coneltuleal quisu ñi Fotüm mu”.
Cam: “Hudaucüleal”.
Cam: “Chemu”.
Pedro ca pingerquei.
Cam: “Conümpalan, tuculpalan”.
Ngüneduamnge “orcon mamüll”.
Ngüneduamnge “orcon mamüll”.
Cam: “Camapu cüpachi che”.
Quiñeque mu ti Biblia feipilu “pu peñi”, ca dungumequefi pu lamngen.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Adcünulafiñ”.
Ngüneduamnge “mapu müleyechi dungu”.
Cam: “Langümngelayafui orcon mamüll meu”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Quiñe duam müten nieingu”.
Cam: “Milla”.
Cam: “Cachu”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Pedro ca pingerquei.
Cam: “Cüdahuelquefiyiñ”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Respetaniengeimün”.
Griego quehun feipilei: “Triltrangcüleiñ”.
Cam: “Cutrancangequeiñ”.
Cam: “Lloudunguchequeiñ”. Griego quehun feipilei: “Llellipuqueiñ”.
Cam: “Conümpalelaimünmeu, tuculpalelaimünmeu”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Pu catripanche, pu camapu cüpachi che”.
Cam: “Yafcan”.
Cam: “Lefaura”.
Cam: “Lefaura”.
Cam: “Füchotun”.
Ngüneduamnge “Pascua”.
Cam: “Lefaura”.
Cam: “Yafcan”.
Cam: “Hueniyehuenoafiel”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Hudatripayal”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Fillmafengelu”.
Ngüneduamnge “adentun”.
Cam: “Hueniyehuelayafimün”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Juzgayafun”.
Cam: “Juzgayafimün”.
Cam: “Juzgayafi”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Yamfal che”.
Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Respetangequenolu”.
Cam: “Montuñmangeal”.
Cam: “Eluulayaimün tamün ngünencangeal”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Tüfa mu griego quehun feipilei epu dungu: ti huentru eluuquelu ñi cudumaeteu cangelu huentru ca tati cudumquefilu cangelu huentru.
Cam: “Fillmafengelu”.
Cam: “Ti ley elueneu ñi femal”.
Cam: “Calül”.
Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Ñihua domo engu”.
Cam: “Lefmaumün”.
Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Yafcan”.
Cam: “Lloudunguhuayiñ”.
Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Fei tüfa ñi cudumuhual tañi afcadi engu.
Cam: “Calül”.
Cam: “Yafcayal”.
Cam: “Hudayafiel”.
Cam: “Hudafile”.
Cam: “Hudalefule”.
Cam: “Cüpa püntüfile tañi afcadi”.
Cam: “Cüme duamcüleal”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Ngüneduamnge “circuncision”.
Cam: “Yafcalayaimi”.
Griego quehun feipilei: “Quiñe che turpu cudumuunolu cangelu che engu”.
Cam: “Yafcalayai”.
Griego quehun feipilei: “Quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu”.
Griego quehun feipilei: “Cüpa mainatuulayiñ”.
Cam: “Yafcalai”.
Cam: “Yafültucuchequei”.
Cam: “Püllentucuquelaeiñmeu”.
Cam: “Yafcan dungu no”.
Cam: “Yafcayaimün”.
Cam: “Yafcayaimün”.
Pedro ca pingerquei.
Griego quehun feipilei: “Toro”. Ngüneduamnge “toro”.
Cam: “Huilaltuculayafimi”.
Cam: “Templo”.
Ngüneduamnge “altar”.
Cam: “Montuñmalayaeneu”.
Tüfa ta Moisés ñi ley.
Griego quehun feipilei: “Corona”.
Cam: “Hulelcaquefiñ, nehuen mu norümquefiñ”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Cristo ca müten”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Cam: “Pütocoal”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.
Cam: “Lladcülcalayafiyiñ”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Tüfa quiñe cüme püllü peno Chau Dios ñi huercüel.
Cüpa feipi pu judio ñi müleyechi dungu.
Cam: “Yafcan”.
Griego quehun feipilei: “Lefmahuaimün”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Deyüconlayaimün”.
Cam: “Pütocoal”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Püramyenofiliyiñ ta Chau Jehová müten, lladcülcayafiyiñ.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Ñi cüme duamcüleal”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Griego quehun feipilei: “Yehuelcaquefi quisu ñi lonco”.
Griego quehun feipilei: “Yehuelcaquefi quisu ñi lonco”.
Cam: “Respetangeal”.
Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.
Cam: “Hudahuai”. Griego quehun feipilei: “Müleai secta”.
Cam: “Pütocoal”.
Griego quehun feipilei: “Trahuquelaimün ñi iyal Ñidol tañi iyael”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Pütocolmün”.
Cam: “Pütocolmün”.
Cam: “Pütocole”.
Cam: “Yafcaconai”.
Cam: “Pütocoafui”.
Cam: “Pütocofiel”.
Rüfcünu lalai engün, doi mai hueniyehuelafingün ta Chau Ngünechen.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Yehun, regalo”.
Cam: “Mongeltucheal”.
Cam: “Calül”.
Cam: “Troi”.
Cam: “Aifiñquefiyiñ”.
Tüfa cüpa feipiafui piuqueyeafiel ta Chau Dios cam ti pu che.
Cam: “Yahuaucülechi, triliucülechi pañillhue”.
Griego quehun feipilei: “Cuerpo, calül”.
Cam: “Respetachequei”.
Cam: “Lladcüfemquelai”.
Tüfa tati pu caque quehun dungulu Chau Dios ñi quellun mu.
Cam: “Pañillhue espejo”.
Ti flauta quiñe pifüllca reque felei.
Cam: “Ti chemcün nienolu mongen”.
Cam: “Quehuayal”.
Cam: “Camapu cüpachi che”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Cüme duam”.
Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.
Ca feipiafui chi: “Cüpa quimnole tüfachi huercün, nielayai quimün”.
Cam: “Respetangen mu”.
Cam: “Yafcan”.
Pedro ca pingerquei.
Griego quehun feipilei: “Umaucülei lan meu”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Yafcan”.
Griego quehun feipilei: “Umaucülelu lan meu”.
Griego quehun feipilei: “Hunen huefpachi fün reque”.
Griego quehun feipilei: “Pu umaucülelu lan meu”.
Ngüneduamnge “parousía”.
Griego quehun feipilei: “Tañi Chau ca tañi Ngünechen”.
Cam: “Chemu”.
Cam: “Chemu”.
Ca feipiafui chi: “Chumngechi raquiduamquei che”.
Cam: “Pütocoaiñ”.
Cam: “Ñi nor mongen”.
Cam: “Yafcalayaimün”.
Cam: “Cüme raquiduamtuaimün”.
Cam: “Calül”.
Griego quehun feipilei: “Layal”.
Griego quehun feipilei: “Mongeleai”.
Cam: “Idum”.
Cam: “Quiñe lelicünun mu”.
Griego quehun feipilei: “Lümüngeai”.
Cam: “Yafcan”.
Cam: “Yafcan”.
Cam: “Ngünam cüdahuelquelafimün”.
Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Ngüneduamnge “Pentecostés”.
Ngüneduamnge “Jehová”.
Cam: “Cüme duam mu amutual”.
Cam: “Nepeluucülemün”.
Cam: “Pu che huichucünulelngelu ta Chau Ngünechen”.
Cam: “Traf cüdauquelu”.
Cam: “Memoria”.
Griego quehun feipilei: “Lif piuque mu truyuhuaimün, pechituhuaimün, truruhuaimün, trepetuhuaimün”.