Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • sbi1 Lucas 1:1-24:53
  • Luka

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • Luka
  • Ngünechen ñi Küme Dungu (Soc. Bíblicas Unidas)
Ngünechen ñi Küme Dungu (Soc. Bíblicas Unidas)
Luka

Luka tañi wirielchi küme dungu

Kiñe judiu tuwünngenochi wentru, Luka pingelu, wirifi tüfachi lifru. Luka kiñe mediku ürke ka rume kim wentru. Tunte chumkawnorume miyawkelafuy ta Jesus engu, welu rume kimürkey ta Jesus ñi femelchi dungu. Luka kompañürkefi ta Pablo tripalu kake trokiñ mapu mew ñi wewpiafiel ti küme dungu. Tunte ayüngefuy rume ñi langümngeafel ta Pablo, Luka ta turpu kisukünulafi ta Pablo.

Küla mari kechu tripantu ñi dew lan, ñi wiñomongetun ka ñi püratun ta wenu mapu ta Jesus, Luka wirifi tüfachi lifru kisu ñi weni Teofilongealu. Luka küme kuñiwtun mew inaramtufi tüfachi dungu, femngechi tañi wirilelafiel ta Teofilo femngechi ñi kimael ñi rüfngen feytichi dungu ñi femel ta Jesus.

1 Rume pütrüley tati yafüluwyelu ñi wiriafiel tati dew rupachi dungu iñchiñ mew, 2  chumngechi taiñ kimeltuetew ta tüfeychi pu che, pefilu engün am chumngechi ñi rupan ti dungu ellaka mew müten, fey engün am yefalngelu ñi kimelafiel ti werken dungu. 3  Feymew iñche ka femngechi inaramtun kuñiwtun mew chumngechi ñi rupan kom tüfachi dungu. Fey ta famngechi kümelu trokifiñ tami wirilelafiel kom tüfachi dungu, eymi rume sakin wentru Teofilo, 4  femngechi tami doy küme kimafiel ñi rüfngen tami dew kimelelngeelchi dungu.

Kiñe werken püllü kimelpay ñi choyüngeael ta Juan ti Fawtisachefe

5 Feychi tripantu mew ta Erode longkolelu Judea mapu mew, fey mülerkey kiñe saserdote Sakaria pingelu, koneltulelu ta Abia ñi trokiñ saserdote mew. Fey kisu ñi kure Isabel pingerkey, Aaron ñi reñma tuwünche ürke. 6 Fey mür engu lif mongen nierkey Ngünechen mew ka müngeltuniefuy Ñidol ñi werkün ley dungu, fey ta famngechi iney rume yafkay pirkelayafeyew engu.7 Welu Sakaria ñi kure nierkelay püñeñ, niepüñeñkerkenolu am. Ka femngechi mür putremürkey engu.

8 Fentren trokiñ saserdote mülerkey, fey wimtulerkey engün ñi suertiafiel femngechi ñi kimam engün chem trokiñ ñi legtu tripael ñi poyeafiel ta Ngünechen ngillatuwe ruka mew. Fey kiñe antü, Sakaria ñi koneltulemumchi trokiñ saserdote legtu tripay ñi konpuael ti doy ponwitulechi ngillatuwe mew. Fey Sakaria ñi chaf pu saserdote üytueyew kisu ñi lüpümafiel ti insienso. 9 — 10 Fey petu lüflu ti insienso, kom ti trawüluwkülechi pu che mekey ñi ngillatun wekuntu ti ngillatuwe ruka mew. 11 Feymew Ñidol ñi werken püllü pewfaluwfi ta Sakaria. Witralerkey ti ngillatuwe ñi man ad püle chew lüpümngekey ti insienso. 12 Fey Sakaria, pefilu ti werken püllü, rume pellkenagi. 13 Welu ti werken püllü feypieyew:

—Sakaria, llükakilnge. Ngünechen ta allküñmaeymew tami ngillatun, fey tami kure Isabel nieay kiñe wentru püñeñ, fey ñi üy Juan pintukulelafimi. 14 Eymi ta rume ayüwaymi, fey ka femngechi ti kakelu pu che rume ayüway ti pichiche ñi choyüngen mew, 15 tami fotüm am rume fütra kim wentrungealu Ñidol ñi dungu mew. Fey kisu chumkawnorume putulayay pulku ka pitarilla no rume. Petu ñi choyüngenon, nieay ti Lif Küme Püllü ñi piwke mew. 16 Fey kisu ñi wewpiaelchi dungu mew rume fentren che, Israel mapu mew mülelu, wiñorakiduamtuay engün Ñidol Ngünechen mew. 17 Fey Juan wüne llituay ñi wewpiyeafiel Ñidol ñi dungu petu ñi pewfaluwnon ti Cristo. Chumngechi pepiluwün niefuy tati pelon wentru Elia ka feychi pepiluwün nieay ta kisu. Fey ti pu fotümwen kümelkawtuay engün ka ti pu wesake piwkengelu adümay ñi müngeltuael engün. Fey tüfa famngechi Juan kimeltunieafi tati pu che ñi llowafiel ta Ñidol.

18 Feymew Sakaria ramtufi ti werken püllü:

—¿Chumngechi am küme kiman ñi feyngeael tüfachi dungu? Iñche ta rume füchan dewma ka ñi kure rume kusey.

19 Fey ti werken püllü llowdungueyew:

—Iñche ta Gabriel pingen, iñche poyekefiñ ta Ngünechen. Kisu ta werküenew tami dungupayafiel ka tami feypipayafiel tüfachi küme dungu. 20 Welu fewla, feyentunolu am ta eymi tami feypipefielchi dungu, feymew ketroaymi. Fey pepi dungulayaymi puwle wüla ti antü ñi mupiael kom tüfachi dungu.

21 Welu ti pu che wekuntu ti ngillatuwe ruka mew üngümnierkefi engün ta Sakaria ka welukonke ramtukawmekeyngün chumngelu ñi fente pütrüñman. 22 Fey alün mew wüla tripapatuy, welu pepi dungurkelay. Feymew ngüneduamingün ta Sakaria ñi pen kiñe werken püllü ti ngillatuwe mew, fey ti pu che kimelelpatueyew ta Sakaria ñi kuwü mew ñi rupaelchi dungu. Fey femngechi amuley ñi pepi dungunon. 23 Fey Sakaria dewelkalu ñi poyefiel ta Ngünechen, amutuy ñi ruka mew.

24 Fey dew rupalu tüfa, kisu ñi kure Isabel niepüñeñüy. Femngechi kechu küyen tripalay ñi ruka mew ñi witranngeyawael kake rukache mew, rakiduamkülerkelu am tüfachi dungu mew. Fey feypi: 25 “Ñidol ñi piel mew niean kiñe püñeñ, fey femngechi tati pu che ‘niepüñeñkelay’ piwelayaenew” pirkey ta Isabel.

Kiñe werken püllü kimelpay tañi choyüngeael ta Jesus

26 Fey puwlu kayu küyen, Ngünechen werküfi ti werken püllü, Gabriel pingelu, kiñe waria mew Nasaret pingelu, mülelu Galilea trokiñ mapu mew, 27 tañi witranngepayael kiñe fütangenochi üllchadomo mew, Maria pingelu. Fey tüfa eludunguniewürkey ñi kureyewael kiñe wentru engu Jose pingelu, ti longko ülmen David ñi yomelche. 28 Fey ti werken püllü akuy chew ñi mülemum ta Maria, fey feypipafi:

—¡Chalipapeeyu, Ngünechen am sakinieetew ta eymi! Ñidol müley ta eymi mew. Rume sakifal domo ta eymi kakelu pu domo mew.⁠*

29 Feymew Maria pefilu ti werken püllü, pellkelkaeyew ñi dungun mew, fey kisutu ramtuwi ñi chem pifel chey ti chalin dungu. 30 Fey ti werken püllü feypifi ta Maria:

—Maria, llükakilnge. Eymi ta rume fütra ayüwün nieaymi Ngünechen tami füreneetew mew. 31 Fey niepüñeñaymi. Nieaymi ta kiñe wentru püñeñ, fey ñi üy Jesus pingeay. 32 Rume fütra kim wentrungeay, fey fütra pepiluwün niechi Ngünechen ñi Fotüm pingeay. Ka femngechi Ñidol Ngünechen longko ülmenkünuaeyew, kisu ñi kuyfi tuwün em David reke, 33 fey rumel longko ülmenngeay ti Israel trokiñche mew. Fey ñi longko ülmenkülen chumkawnorume aflayay.

34 Fey ramtueyew Maria:

—¿Chumngechi am feleay tüfachi dungu? Petu fütangelan rume.

35 Fey ti werken püllü feypifi ta Maria:

—Tati Lif Küme Püllü akuay eymi mew, fey wenu mapu Ngünechen ñi pepiluwün akuay eymi mew kiñe tromü reke. Feymew ti pichiche tami choyüael Lif Mongenngeay ka femngechi Ngünechen ñi Fotüm pingeay.

36 Tami reñmanieelchi domo Isabel ka femngechi niealu ta kiñe wentru püñeñ, tunte dew kusefuy rume. Tati niepüñeñkenolu pikefel, fey kayu küyen dewma niepüñeñküley. 37 Ngünechen mew ngelay chem dungu no rume pepilfalnolu.

38 Feymew Maria feypi:

—Iñche poyekefiñ ta Ñidol. Felepe müten iñche mew tami feypipefielchi dungu.

Feymew ti werken püllü amutuy.

Maria amuy witranngemealu Isabel mew

39 Fey rupalechi antü mew, Maria amuy kiñe waria mew mülelu ta Judea ñi wingkulngechi mapu püle. 40 Fey puwlu Sakaria tañi ruka mew, konpuy ka chalipufi ta Isabel. 41 Feymew Isabel, allkülu Maria ñi chalipun, fey ñi püñeñ nengümkawi ñi pütra mew, kisu ñi piwke mew llowlu am ti Lif Küme Püllü. 42 Feymew newentu dungun mew feypi:

—¡Ngünechen ta doy küme felen elueymew kom ti kakelu pu domo mew ka tami püñeñ rume küme felen eluafi! 43 ¿Ineyfel anta iñche, ta Ñidol ñi ñuke tañi femngechi witrankontupayaetew? 44 Pürümka müten allkülu iñche tami chalipan, iñche ñi püñeñ ayüwlu nengümkawi iñche ñi pütra mew. 45 Rume sakin domongeaymi tami feyentun mew femngechi tañi mupiael kom ti dungu tami feypietew ta Ñidol.

Maria ñi ülkantun

46 Maria feypi:

“Iñche ñi piwke mew püramyefiñ ta Ñidol ñi fütra pepiluwünngen mew.

47 Iñche ñi piwke rume ayüwi ñi Montulchefe Ngünechen mew,

48 Ngünechen am kutranpiwkeyeetew ta iñche, tañi kuñifal domongen.

Fey fantepu mew ka rumel sakin domo pingean.

49 Rume fütra dungu pengeli iñche mew tati kom pepiluwünngelu,

tati ¡trürümfalnochi küme üy nielu!

50 Ngünechen rumel kutranpiwkeyekefi tüfeychi pu che tañi yamnieetew.

51 Afmatufal dungu femi kom ñi pepiluwün mew.

Elulafi ñi femael ñi adkünuelchi dungu tati pu mallmangelu.

52 Müntuñmafi ti pu longko ülmen ñi nieelchi pepiluwün,

fey dullifi ñi füreneafiel tati kuñifall ñom piwkengelu.

53 Kümeke dungu kimeltufi tati küpa allkütulelu Ngünechen ñi dungu,

welu ti pu kimkawünngelu Ngünechen ñi dungu mew kimeltulafi chem küme dungu no rume.

54 Kellufi tañi Israel trokiñche, kisu ñi pu kona,

ka ngüyünentulafi ñi füreneafiel kutranpiwkeyen mew.

55 Femngechi tukulpakünulelürkefilu am taiñ kuyfi tuwün em,

Abraam, ka ñi pu yomelche.”

56 Feymew Maria mülewepuy Isabel ñi ruka mew küla küyen, fey wüla küpatuy ñi ruka mew.

Puwi ñi choyüngeael ta Juan ti Fawtisachefe

57 Fey puwlu ñi püñeñael ta Isabel, fey kiñe wentru püñeñ nierkey.

58 Fey kimlu ñi pu karukatu che ka ñi pu reñma ñi femngechi pengelün ñi kutranpiwkeyechen ta Ñidol kisu mew, amuy engün ñi pemeaetew.

59 Fey pura antü nielu ti pichiche, yengey ñi sirkunsidangeael, fey rakiduamkülerkefuy engün ti pichiche ñi lakuntukuafiel ñi chaw mew.

60 Welu kisu ñi ñuke feypi:

—Femlayay. Juan pingeay tati.

61 Feymew llowdungungey:

—Welu tami pu reñma mew iney no rume Juan pingelay.

62 Feymew ka ramtungey re maychilkuwün mew ti ngen fotüm chem üy ñi nieael ti pichiche. 63 Fey ti ngen fotüm feypi ñi rulelngepayael kiñe pichi trafla tañi wirintukuael ti üy. Fey wirintukuy: “Juan pingey ñi üy tati”. Fey kom ti pu che rume afmatuleweyngün. 64 Fey feychi lelen mew müten Sakaria wiñome pepi dungutuy, ka eluwi ñi püramyeafiel ta Ngünechen. 65 Fey kom che mülelu Judea ñi wingkul trokiñ mapu mew nütramyefi engün feytichi dungu. 66 Kom tüfeychi pu che allküyelu tüfachi dungu, kisuke ramtuwingün: “¿Chumngechi wentrungeay chey tüfachi pichiche?” rüf mew am pengel-lu ta Ñidol ñi pepiluwün tati pichiche mew.

Sakaria ñi ülkantun

67 Fey Sakaria, tati pichiche ñi chaw, ngünenieetew ti Lif Küme Püllü, nütramyefi ta Ngünechen feypilen mew:

68 “¡Rume fütra püramyengepe ta Ñidol, Israel tañi Ngünechen,

kisu küpalu am ñi montulael tañi trokiñche!

69 Werküleleiñmew kiñe fütra pepiluwün niechi Montulchefe,

David ñi yomelche, kisu tañi kona.

70 Fey tüfachi dungu lle tañi tukulpakünuel kuyfi mew kisu ñi pu lif mongen pelon wentru mew:

71 Taiñ montulaetew pu kayñe mew ka kom taiñ üdenieetew mew

72 ka femngechi ñi kutranpiwkeyeafiel taiñ kuyfike tuwün em

ka ñi ngüyünentunoafiel ñi nor küme eldungu.

73 Fey tüfa ürke tañi kuyalltu dungulelfiel ta Abraam iñchiñ taiñ wünen chaw em:

74 kisu taiñ Ñidol montulürkeaetew iñchiñ taiñ pu kayñe mew,

femngechi taiñ poyeafiel ta Ñidol fey taiñ llükanon rume.

75 Ka femngechi taiñ müleael fill antü Ñidol ñi ayfiñ mew lif piwke mew

ka nor mongen mew tuntepule taiñ mongen.

76 Fey eymi kay, iñche ñi pichi fotüm,

wenu mapu Ngünechen ñi pelon wentru pingeaymi,

eymi am wüne llitualu tami wewpin ta Ñidol mew.

Ka küme ngülamafimi ti pu che ñi llowngeael ta Ñidol.

77 Femngechi ta kimeltuafimi ti trokiñche Ngünechen

tañi wiñoduamatuaetew engün ñi yafkan mew ka ñi llowael ta montuluwün.

78 Iñchiñ taiñ Ngünechen, ñi rume kuñillchen mew

küpaleleiñmew wenu mapu mew,

tati antü reke felelu kiñe we pelon nielu,

79 femngechi ñi pelontulelafiel reke ñi kimeltun mew

tati müleyelu feyti doy wesake dungu mew dumiñ reke felelu,

ka taiñ küme ngülamtupayaetew taiñ küme amuleael

feyti küme tüngünngechi rüpü mew.”

80 Fey ti pichiwentru amuley ñi doy tremkülen ka amuley ñi doy kimün, fey tremürkey ti uwe mapu mew puwlu wüla ti antü ñi pewfaluwael ñi wewpilelafiel tati pu israelche.

Puwi ñi choyüngeael ta Jesus

(Matew 1.18-25)

2 Fey üyechi tripantu mew tati Roma waria mew mülechi emperador, Awgustu pingelu, werküy ñi rakingeael ti pu che mülelu kom trokiñke mapu. 2 Fey tüfachi wüne rakichen müley feychi gobernadorkülelu ta Sirenio Siria trokiñ mapu mew. 3 Kom che amurkealu kisuke ñi tremtripaelchi waria mew ñi wirintukuael ñi üy ka ñi rakintukungeael.

4 Feymew Jose tripapay ta Nasaret waria mew, mülelu Galilea trokiñ mapu mew, fey amuy Belen waria mew, mülelu Judea trokiñ mapu mew, chew ñi choyüngemum tati longko ülmen em David pingelu, Jose am David ñi yomelche ürke. 5 Fey amurkey Jose ñi kure engu üyew ñi wirintukuael ka ñi rakingeael ñi üy, fey Maria ta niepüñeñkülerkey. 6 Fey mülepalu engu ta Belen, puwürkey ti antü ñi püñeñael ta Maria. 7 Fey penolu engu am umañtuwe ruka chew ñi umañtuam, umañturkeyngu kiñe ruka kulliñ mew. Tüfey mew choyürkey Maria ñi wünen wentru püñeñ, fey chodimürkefi choñe mew ka umawelfi.

Feyti pu werken püllü ka ti pu ufisakamañ

8 Fey Belen ñi fülpüle mülerkey kiñeke ufisakamañ pun llüwatunielu ñi pu ufisa lelfün mew. 9 Feymew perumefi engün Ñidol ñi kiñe werken püllü, fey Ñidol ñi fütra pepiluwün alofürkey kisu engün ñi wall püle, fey rume llükarkeyngün. 10 Welu ti werken püllü feypieyew engün: “Llükakilmün. Iñche ta feypiwayiñ kiñe küme dungu, fey tüfa rume fütra ayüwünngeay ta kom che mew. 11 Tüfachi pun ta choyüngey David ñi waria mew kiñe Montulchefe, feyti Cristo, tati Ñidolngealu. 12 Fey ta famngechi kimaymün ñi feyngen tüfachi dungu: Pepuafimün ti pichiche, kiñe ruka kulliñ mew chodimkülelu choñe mew ka kudulelu chew ñi ikemum ti pu kulliñ.”

13 Feychi lelen mew müten ka pewfaluwi fentren werken püllü wenu mapu tuwlu, fey trawüpay tati kiñe werken püllü engün, fey püramyefingün ta Ngünechen feypilen mew:

14 “¡Püramyengepe ta Ngünechen wenu mew!

Ka küme tüngün mülepe ta mapu mew feytichi pu che llownielu kisu ñi fürenechen.”

15 Feymew ti pu werken püllü wiñome püratulu ta wenu mapu, fey ti pu ufisakamañ welukonkechi feypiwingün: “Amuiñ ta Belen taiñ pemeael taiñ kimelngepapeelchi dungu ta Ñidol.”

16 Feymew müten rume matu amuyngün, fey pepufingün ta Maria ka Jose ka ti pichiche kudulelu ti ruka kulliñ mew. 17 Fey pepufilu engün, pürüm nütramkapuy kom ñi chem pietew ti werken püllü ti pichiche mew, 18 fey kom tati allküleyelu ti pu ufisakamañ ñi feypipun tüfachi dungu, rume afmatuleweyngün. 19 Welu Maria rakiduamkülerkey ka piwkentukuniey kom tüfachi dungu.

20 Feymew ti pu ufisakamañ wiñomelu engün, püramyeniefi ka ülkantulniefi ta Ngünechen kom tañi peel mew ka ñi allküel mew, fey kom felerkelu am chumngechi ñi feypikünungeel engün.

21 Fey ti pichiche nielu pura antü, sirkunsidangey, fey Jesus pintukulelngey ñi üy, chumngechi tati werken püllü ñi feypikünufiel ta Maria, feychi petu niepüñeñkülenolu.

Fey ti pichiche Jesus puwülngey ti ngillatuwe ruka mew

22 Fey puwlu ti antü ñi lifngetuael engu chumngechi ñi chem pilen Moyse ñi ley dungu mew, ka yengey ti pichiche ta Jerusalen waria mew femngechi tañi ngillatuñmafalngeael ta Ñidol mew. 23 Fey tüfa femngey Ñidol ñi ley dungu am feypilelu: “Kom wünen wentru püñeñ müley ñi chalintukulelngeael ta Ñidol.”⁠* 24 Ka femngechi yeniey engu tañi wülmeael ñi langümngeael epu ñom maykoño ka epu pichike we palluma chumngechi feypiley Ñidol tañi ley dungu.⁠*

25 Fey üyechi tripantu mülerkey Jerusalen kiñe putrem fütache Simeon pingelu. Rume lif piwke wentru ürke. Püramyekerkefi ngillatun mew ta Ngünechen ka üngümnierkey ñi montulngeael ta israelche ñi pu kayñe mew. Fey ti Lif Küme Püllü mülelu Simeon mew, 26 fey kimelürkeeyew ñi lanoael wüne penofile tati Cristo, tüfey ürke Ñidol tañi werküael.

27 Kimeletew mew tati Lif Küme Püllü, Simeon amuy tati ngillatuwe ruka mew. Feymew ti pichiche Jesus ñi chaw ka ñi ñuke puwüleyew ti ngillatuwe ruka mew femngechi ñi mupituael chumngechi ñi feypilen ti ley dungu. 28 Feymew Simeon metatufi ti pichiche ka püramyefi ta Ngünechen feypilen mew:

29 “Ñidol, fewla mupiy tami tukulpaelchi dungu.

Adkünuafimi may tami kona ñi layael küme tüngün mew,

30 dew pefilu am iñche ti Montulchefe,

31 tami pepikaelchi montun itrokom trokiñchengealu.

32 Pelon reke felealu kom mapu mew, ka femngechi tañi püramyengeael tami Israel trokiñche mew.”

33 Jesus ñi chaw ka ñi ñuke, allküñmafilu ñi feypiel ta Simeon tati pichiche mew, rume afmatulewey engu. 34 Feymew Simeon ngillatuñmafi tati pichiche, ka feypifi ta Maria, Jesus ñi ñuke:

—Allkütunge. Tüfachi pichiche elngey ta Israel mew femngechi ta fentren che tañi tuteafiel ka tañi tutenoafiel. Kisu ta kiñe adkünuelchi dungu reke feleay, fey rume fentren che llowlayaeyew. 35 Femngechi ta kimüñmangeay ñi chem rakiduamkülen tati pu che ñi piwke mew. Welu kom tüfa kiñe wayki reke feleay eymi mew tati rumealu rangiñ eymi tami piwke mew.

36 Ka mülerkey tüfey mew kiñe domo Ana pingelu, dungukelu Ngünechen ñi üy mew. Fanuel ñi ñawe ürke, Aser ñi trokiñ reñma mew tuwlu. Rume kuserkey dewma. Rume üllchadomolen fütangerkefuy, fey mongeñperkeeyew ñi füta regle tripantu müten. 37 Pura mari meli tripantu ruparkey ñi dew lantumum. Amukerkey ti ngillatuwe ruka mew, fey püramyekerkefi ta Ñidol antü ka pun kütu. Kiñeke nag ayunakey ka ngillatulekey. 38 Feymew Ana puwürkey feychi lelen mew, feymew eluwi ñi mañumafiel ta Ngünechen ka ñi nütramyeafiel ti pichiche Jesus mew kom ti pu che tati üngümnielu ñi montulngeael ta Jerusalen waria che ñi pu kayñe mew.

Ñi wiñotun engün ta Nasaret

39 Fey dew fempalu kom ti dungu ñi werkünieel ta Ñidol ñi ley dungu, wiñotuyngün ta Galilea, kisu engün ñi waria Nasaret mew. 40 Fey ti pichiwentru amuley ñi tremkülen ka ñi doy newenngen ñi kuerpu mew ka ñi doy kimün, fey Ngünechen fürenenieeyew kom dungu mew.

Fey ti pichiwentru Jesus mülepulu ngillatuwe ruka mew

41 Fey Jesus ñi chaw ka ñi ñuke fill tripantu amukerkey Jerusalen ti Paskua pingechi kawiñ antü mew. 42 Feychi mew Jesus nielu mari epu tripantu, amurkey üyew kom engün, kiñe wimtun ürke am tati kawiñ antü. 43 Welu dew rupalu tüfeychi kawiñ antü, wiñome amuletulu engün ñi ruka mew, ti pichiwentru Jesus mülewey ta Jerusalen, welu ñi chaw ka ñuke ngüneduamürkelay engu. 44 Rakiduamkülerkeyngu ñi küpaletun rangi ti pu che mew. Fey kiñe kom antü trekalepaturkey engün, feymew kintufilu engu ñi pu reñma mew ka ti pu karukañma mew, 45 perkelafi engu. Feymew müten wiñotuy engu ta Jerusalen ñi kintumetuafiel.

46 Fey rupalu küla antü wüla, petufingu ti ngillatuwe ruka mew. Anüley rangi ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu, allkütuñmaniengey ñi chem pimeken ka ramtukaniengey. 47 Fey kom tüfeychi pu che allkütuñmanieetew ñi dungun, rume afmatulewey engün ñi rume kimün mew ka kisu ñi fente küme llowdungun mew. 48 Feymew Jose engu Maria peputufilu ta Jesus, pellkelewey engu. Fey Maria feypifi ta Jesus:

—Iñche ñi püñeñ, ¿chumngelu anta femngechi femmuyu? Tami chaw ka iñche kintuyawüluwpeyiñ rume kutrantupiwken mew.

49 Feymew Jesus llowdungueyew:

—¿Chumngelu anta kintumupen? ¿Kimlaymu anta ñi müleael iñche tañi Chaw ñi dungu mew?

50 Welu kisu engu kimlay ñi chem pifetew.

51 Feymew Jesus wiñotuy ñi fütakeche engün Nasaret mew. Ka femngechi küme puwtulepatuy itrokom dungu mew. Fey kisu ñi ñuke piwkentukuniey kom tüfachi dungu. 52 Fey Jesus amuley ñi doy tremkülen ka ñi doy kimün. Ka kom dungu mew Ngünechen sakinieeyew ka femngechi femeyew ti pu che.

Juan tati Fawtisachefe ti uwe lelfün mapu mew

(Matew 3.1-12; Marku 1.1-8; Juan 1.19-28)

3 Mari kechu tripantu puwlu ñi longko ülmenkülen tati emperador Tiberio pingelu, Ponsio Pilato longkolerkey Judea mapu mew, Erode longkolerkey Galilea mapu mew, ka kisu ñi peñi Felipe longkolerkey Iturea ka Trakonite mapu mew, fey Lisania longkolerkey ta Abilinia mapu mew. 2 Anas engu Kayfas longkolerkey tati pu saserdote mew. Feychi tripantu, Ngünechen dungufi ta Juan, Sakaria ñi fotüm, mülelu ti uwe mapu mew. 3 Juan miyawi kom lelfün mew mülelu inafül Jordan lewfü püle, feypiniefi ti pu che ñi wiñorakiduamtuael engün ta Ngünechen mew ka ñi fawtisangeael, femngechi ta Ngünechen ñi wiñoduamatuaetew ñi yafkan mew. 4 Fey tüfachi dungu felerpuy chumngechi tañi wirintukuel tati pelon wentru Isaia:

“Allküngey kiñe dungun ñi wirarkülen ti uwe mapu mew:

‘Kiñe nor küme rüpü reke feletupe tamün rakiduam,

femngechi tamün llowafiel ta Ñidol.

 5 Kom lüngkawngechi mapu, kom wingkul ka ti külleg

ka ti lolkawkülechi rüpü feley ñi llüdümngetuael,

fey femngechi kom piwke müley ñi nietuael tati we küme rakiduam.

Fey ta famngechi itrokom che peay ta Ngünechen ñi wülaelchi montun.’ ”⁠* 6 —

7 Fey Juan famngechi wewpilelfi ti pu che puwyelu kisu mew ñi fawtisangeael: “¡Llükangechi llepü filu reke ta feleymün! ¿Iney anta feypieymünmew fawtisangelmün tamün montuael tati fülkülepachi fütra kutrankachen mew? 8 Welu may nietuaymün kiñe lif mongen femngechi ta küme pengelaymün tamün dew wiñorakiduamtun ta Ñidol mew, welu ngelay tamün feypiael kisuke ta eymün: ‘¡Iñchiñ ta Abraam ñi küpalme!’ Iñche rüf dungu feypiwayiñ Ngünechen tüfachi pu kura femkünuafuy Abraam ñi yomelchengeael. 9 Chumngechi ta toki puwküley ñi folil katrünentuafiel kiñe anümka, ka femngechi puwküley ta Ngünechen ñi ramtukadungucheael, fey chem che rume wiñorakiduamtunole, kiñe anümka reke katrüngeay ka tukungeay kütral mew.”

10 Feymew ti pu che ramtueyew:

—¿Fey chem chumaiñ anta tüfa?

11 Fey Juan llowdungufi ti pu che:

—Feytichi nielu epu mudaw takuwün, eluafi ti nienolu kiñe no rume.

Ka feytichi nielu iyael, tañi eluafiel feytichi nienolu.

12 Ka femngechi fülpayngün ti pu kofrakelu impuestu Romangealu ñi fawtisangeael engün, fey ramtungey ta Juan:

—Kimeltufe. ¿Iñchiñ kay, chem chumaiñ anta tüfa?

13 Fey Juan feypieyew:

—Doy ingentu kofrakefilmün ti pu che tamün kofrakefielchi impuestu.

14 Ka kiñeke ti pu soltaw ramtufi ta Juan:

—Iñchiñ kay, ¿chem chumaiñ chey tüfa?

Fey Juan llowdungueyew engün:

—Iney no rume müntuñmakelayafimün chem chemkün no rume llükalkatun mew. Ka feypintukukelayafimün rume ta che ñi femnoelchi dungu mew. Ka küme duamkülemün tamün wewkeelchi pülata mew.

15 Fey ti pu che rume afmatulen ka welukonke ramtumekeyngün, fey ñi Cristongepen may ta Juan, 16 welu Juan feypiniefi kom ti pu che: “Iñche ta feyngey tañi fawtisachepen ta ko mew, welu küpaley ta kangelu, fey ta fawtisayaeymünmew ti Lif Küme Püllü mew ka kütral mew. Kisu ta niey doy fütra pepiluwün iñche mew, fey iñche fente tañi yamniefiel mew ta kisu, nentupüroñmalayafuiñ rume tañi koriwen okota. 17 Kisu nüniey reke tati trüytrüywe, fey ñi liftuafiel tati kachilla ka ñi püntünentuafiel tati pinu. Fey kisu ñi elketranwe mew elkünuafi ti fün, fey lüpümafi ti pinu chumkawnorume chongnoachi kütral mew.”

18 Fey ta famngechi wiñorakiduamtumün piniefi fentreken ngülam mew, Juan kimelniefi ti pu che tüfeychi küme dungu tañi wiñorakiduamtuael engün. 19 Ka femngechi katrütudungufuy ta Erode ti gobernadorkülelu, kisu am müntuñmafilu ñi peñi ñi kure, tati Erodia pingechi domo. Fey Juan katrütudungufuy ta Erode kom tañi wesa femkeel mew. 20 Fey Erode tañi wiñorakiduamtuafel, doy amulkünuy ñi wesa femün, fey werküy ñi püresukünungeael Juan ta karsel mew.

Jesus ta fawtisangey

(Matew 3.13-17; Marku 1.9-11)

21 Fey Juan, petu fawtisafilu tati pu che, Jesus ka fawtisangey. Fey Jesus petu ngillatulu, wengatripay reke tati kallfü wenu. 22 Feymew tati Lif Küme Püllü pengey ñi nagpan kisu mew kiñe palluma reke, feymew ka allküngey kiñe dungun wenu mapu, feypinagpalu: “Eymi ta iñche ñi sakin Fotüm, tañi fentren manelnieel.”

Jesucristo tañi kuyfi tuwünche

(Matew 1.1-17)

23 Fey Jesus nielu kiñe küla mari tripantu, fey llituy tañi wewpin küdaw. Jose ñi fotüm trokiniengekerkefuy. Jose Eli em ñi fotüm ürkefel,

24 fey ka femngechi Matat em ñi fotüm ürkefel,

ka Levi em ñi fotüm ürkefel, ka Melki em ñi fotüm ürkefel,

ka Jana em ñi fotüm ürkefel, ka Jose em ñi fotüm ürkefel,

25 ka femngechi Matatias em ñi fotüm ürkefel, ka Amos em ñi fotüm ürkefel,

ka Naum em ñi fotüm ürkefel, ka Esli em ñi fotüm ürkefel,

ka Nagay em ñi fotüm ürkefel,

26 Mat em ñi fotüm ürkefel, ka Matatias em ñi fotüm ürkefel,

Semey em ñi fotüm ürkefel, ka Jose em ñi fotüm ürkefel,

ka Juda em ñi fotüm ürkefel,

27 ka Joana em ñi fotüm ürkefel, ka Resa em ñi fotüm ürkefel,

ka Sorobabel em ñi fotüm ürkefel, ka Salatiel em ñi fotüm ürkefel,

ka Neri em ñi fotüm ürkefel,

28 ka femngechi Melki em ñi fotüm ürkefel,

ka Adi em ñi fotüm ürkefel, ka Kosam em ñi fotüm ürkefel,

ka Elmodam em ñi fotüm ürkefel, ka Er em ñi fotüm ürkefel,

29 Josue em ñi fotüm ürkefel, ka Elieser em ñi fotüm ürkefel,

ka Jorim em ñi fotüm ürkefel, ka Matat em ñi fotüm ürkefel,

30 ka Levi em ñi fotüm ürkefel, ka Simeon em ñi fotüm ürkefel,

ka Juda em ñi fotüm ürkefel, Jose em ñi fotüm, ka Jonam em ñi fotüm ürkefel,

ka Eliakim ñi fotüm ürkefel,

31 ka Melea em ñi fotüm ürkefel, ka Mena em ñi fotüm ürkefel,

ka Matata em ñi fotüm ürkefel, ka Natan em ñi fotüm ürkefel,

32 ka David em ñi fotüm ürkefel, ka Isay em ñi fotüm ürkefel,

ka Obed em ñi fotüm ürkefel, ka Boos em ñi fotüm ürkefel,

ka Salmon em ñi fotüm ürkefel, ka Nason em ñi fotüm ürkefel,

33 ka Aminadab em ñi fotüm ürkefel, ka Aram em ñi fotüm ürkefel,

ka Esrom em ñi fotüm ürkefel, ka Fares em ñi fotüm ürkefel,

ka Juda em ñi fotüm ürkefel,

34 ka femngechi Jakob em ñi fotüm ürkefel, ka Isaak em ñi fotüm ürkefel,

ka Abraam em ñi fotüm ürkefel, ka Tare em ñi fotüm ürkefel,

ka Nakor em ñi fotüm ürkefel,

35 ka femngechi Serug em ñi fotüm ürkefel, ka Ragaw em ñi fotüm ürkefel,

ka Peleg em ñi fotüm ürkefel, ka Eber em ñi fotüm ürkefel,

ka Sala em ñi fotüm ürkefel,

36 ka femngechi Kaynan em ñi fotüm ürkefel, ka Arfaksad em ñi fotüm ürkefel,

ka Sem em ñi fotüm ürkefel, ka Noe em ñi fotüm ürkefel,

ka Lamek em ñi fotüm ürkefel,

37 ka femngechi Matusalen em ñi fotüm ürkefel, ka Enok em ñi fotüm ürkefel,

ka Jared em ñi fotüm ürkefel, ka Mahalaleel em ñi fotüm ürkefel,

ka Kaynan em ñi fotüm ürkefel,

38 ka femngechi Enos em ñi fotüm ürkefel, ka Set em ñi fotüm ürkefel,

ka Adan em ñi fotüm ürkefel,

ka femngechi Ngünechen ñi Fotüm ürke.

Jesus ta kintukaduamngey

(Matew 4.1-11; Marku 1.12-13)

4 Jesus ngünenieetew ti Lif Küme Püllü, wiñopay ti Jordan lewfü mew, fey Ngünechen ñi Lif Küme Püllü ñi pepiluwün mew puwi ti uwe mapu mew. 2 Üyew mülepuy meli mari antü, fey ti weküfü kintukaduameyew. Chem iyael rume irkelay feychi rupayechi antü mew, fey rupalu ti meli mari antü wüla, fey ngüñüy. 3 Feymew ti weküfü feypieyew:

—Eymi ta Ngünechen ñi Fotüm, fey feypifinge may ti kura ñi kofkewtuael.

4 Fey Jesus llowdungufi ti weküfü:

—Ti Wirin Chillka ta feypiley: ‘Re kofke mew müten ta mongeluwkelay ta che,⁠* welu ka femngechi mongeleay Ngünechen ñi dungu mew.’⁠*5 Feymew ti weküfü kiñe lelen mew doy alü püralu mew puwüleyew. Fey pengeleleyew kom ti trokiñke mapu müleyelu kom chüf mapu mew,

6 fey feypieyew:

—Iñche eluaeyu kom tüfachi pepiluwün ka femngechi tati fentren chemkün ñi nieel ti trokiñke mapu. Iñche kom elungen tati, feymew eluafiñ iney rume iñche tañi ayüel. 7 Eymi kiñewülmi iñche mew ka püramyeeli ngillatun mew, kom chüf mapu eymingeay.

8 Fey Jesus llowdungufi ti weküfü:

—Ti Wirin Chillka mew ta feypiley: ‘Püramyeafimi ngillatun mew ka poyeafimi tami Ñidol Ngünechen müten.’⁠*

9 Feymew ti weküfü ka yeeyew ta Jerusalen waria mew, fey pürampueyew ti doy alü püralechi wechuñ ngillatuwe ruka mew, fey fepieyew:

—Eymi ta Ngünechen ñi Fotüm, fey ütrüfnagümuwnge ta nageltu, 10 Wirin Chillka mew am feypilelu: ‘Ngünechen werküay tañi werken püllü tami montulaetew. 11 Witrañpüramtuaeymew ñi kuwü mew tami allfüpunoael ti kura mew.’⁠*

12 Fey Jesus llowdungufi ti weküfü:

—Ka feypiley ta Wirin Chillka: ‘Kintukaduamkefilnge ta Ñidol Ngünechen.’⁠*

13 Feymew ti weküfü, pewenolu ñi chumael ka chumngechi ñi kintukaduamafiel ta Jesus, püntütripatuy ta kisu mew kiñe mufün antü.

Jesus llituy tañi küdaw Galilea mew

(Matew 4.12-17; Marku 1.14-15)

14 Fey Jesus wiñotuy ta Galilea fey ti Lif Küme Püllü ñi pepiluwün mew. Re kisu mew müten nütramkaletuy ti pu che wall püle müleyechi trokiñ mapu mew. 15 Kimeltuyawi kom püle chew ñi mülemum ta sinagoga,⁠* fey kom ti pu che rume sakieyew.

Duamkünungelay ta Jesus Nasaret waria mew

(Matew 13.53-58; Marku 6.1-6)

16 Fey Jesus mülepuy ta Nasaret, tañi trempüramelchi waria mew. Fey ti ürkütun antü mew konpuy tati sinagoga mew femngechi wimtulerkelu am, feymew witray tañi chillkatuafiel tati Wirin Chillka. 17 Fey elungey ñi chillkatuafiel Isaia ñi wirielchi dungu. Fey nülaentufilu, chillkatufi chew tañi wirintukulemum tüfachi dungun:

18 “Ñidol tañi Lif Küme Püllü müley iñche mew.

Kisu ta dullienew tañi wewpilelafiel tati we kimelün dungu tati pu ñom piwkengelu.

Ka femngechi werküenew tañi kimelafiel tati pu püresulelu reke tañi yafkan mew

ka ñi eluafiel pelon tati trawmangelu ka ñi montulpayafiel ti kutrankawünngechi mongelelu.

19 Ka tañi kimelael tañi dew akun ñi kimelngeael Ñidol ñi küme dungu.”⁠*

20 Feymew Jesus pürüm chümpokünutufi ti chillka ka nüfüleltufi ti kellulelu sinagoga mew, fey anükünuwtuy. Feymew kom ti müleyelu tüfey mew lelinierkeeyew. 21 Fey kisu llituy ñi dunguael feypilen mew:

—Fachantü dew mupiy tüfachi wirin dungu eymün mew.

22 Kom ti pu che rume küme nütramyefi ta Jesus ka afmatuleweyngün ñi fente küme dungu ñi feypiel mew. Feymew welukonkechi ramtuwingün:

—¿Tüfa no anta Jose tañi fotüm?

23 Fey Jesus llowdunguy:

—Rüf dungu mew feypimuan tati: ‘Eymi lawentuchefe, kisu wüne lawentunge tami pu che.’ Ka femngechi may ta feypimuan: ‘Taiñ allküel tami chumün ta Kapernaum ka femnge eymi tami mapu mew.’ 24 Fey amuley ñi feypilen:

—Rüf dungu feypiwayiñ chem pelon wentru no rume, sakin chengekelay kisu ñi mapu mew. 25 Rüf dungu mew mülefuy fentren pu lantu domo Israel mew, feychi mongelelu ti pelon wentru Elia. Feychi mew mawünlay küla tripantu ka kayu küyen, fey rume müley ta ngüñün kom ti trokiñ mapu mew. 26 Fey Elia ta werküngelay ti pu lantu domo mülelu pu israelche mew, welu amuy ta Sarepta mülechi lantu domo mew, tüfa pülleley ta Sidon waria mew. 27 Ka rume mülerkey ti lepra kutranngelu feychi mongelelu tati pelon wentru Elisew, fey kiñe no rume tremolngelay engün, welu tremolngey ta Naman müten, Siria tuwlu.

28 Femngechi feypingelu, kom tüfeychi pu che mülelu tati sinagoga mew rume lladküy engün. 29 Feymew witrapüray engün ka wemünentufi engün ta Jesus feytichi waria mew, ka yefingün kiñe lilkülechi wingkul püle. Tüye mew ütrüfnagümafulu engün ta Jesus ti lilkülelu mew, 30 welu Jesus katrürupay kisu engün ñi rangiñ mew, fey kañpüle amutuy.

Kiñe wentru konweküfülelu

(Marku 1.21-28)

31 Feymew Jesus amuy ta Kapernaum waria mew, tati mülelu ta Galilea. Tüfey mew kimeltumekefi ti pu che ti ürkütun antü mew. 32 Feymew ti pu che rume afmatulewey tañi femngechi kimeltungen mew, ka fentren pepiluwün mew dungumekelu am.

33 Fey ti sinagoga mew mülerkey kiñe wentru kontunieetew weküfü. Tati weküfü, fey tüfa wirarüy fütra newentu:

34 —¡Elkünumuiñ! ¿Chumngelu anta wütumupaiñ ta iñchiñ, Jesus Nasaret tuwlu? ¿Wütumupaiñ taiñ apümkamupayafiel? Iñche ta kimnieeyu, ka kimnien eymi ta Ngünechen tañi lif küme Dullinngen.

35 Feymew Jesus katrütudungufi tiyechi weküfü feypilen mew:

—¡Dungukilnge ka elkünutufinge ta tüfeychi wentru!

Feymew ti weküfü ütrüfpuwülfi pülli mew ti wentru chew müley ti pu che, feymew tripatuy ti wentru mew ka chem wesa allfül-lafi rume.36 Femngechi kom pellkey engün, ka welukonkechi feypiwi engün: “¿Chem dungun anta tüfa? Kom pepiluwün mew ka newentu dungun mew tüfachi wentru wemünentufi ti weküfü ñi tripatuael ti wentru mew, ¡fey ti pu weküfü tripatukey!”

37 Feymew itrokom püle mülechi pu che Galilea trokiñ mapu mew nütramyefi engün ta Jesus.

Jesus tremoltufi ta Pedro tañi llalla

(Matew 8.14-15; Marku 1.29-31)

38 Tripatulu Jesus ti sinagoga mew, fey konpuy Simon ñi ruka mew. Simon ñi llalla rume aling kutrankülerkey, fey llellipungey ta Jesus ñi tremoltuafiel. 39 Feymew Jesus nagkintufi ti kuse, fey werküfi ti aling kutran ñi tripatuael ti kuse mew, fey tremoltuy ti aling kutran mew. Feychi lelen mew müten Simon ñi llalla witratuy ka pürüm eluwi ñi poyeafiel ta Jesus.

Jesus tremolyetufi rume fentren kutran

(Matew 8.16-17; Marku 1.32-34)

40 Fey dew ella konchi antü mew, kom ti pu kutranküleyelu ka fill wesake kutran nielu, küpalngey ta Jesus mew. Fey Jesus wente puwülelfi ñi kuwü kake kiñeke ti pu kutran, fey tremolyetufi. 41 Fentren pu kutran mew wirarkülen tripayetuy ti pu weküfü:

“¡Eymi Ngünechen ñi Fotüm lle!” pi engün.

Welu Jesus katrütudunguniefi ti pu weküfü ka elulafi ñi dunguael engün. Jesus femngechi femfi tati pu weküfü, kisu engün am kimnieetew Ngünechen ñi Cristongen.

Jesus kimelüy tañi werkün dungu ti sinagoga mew

(Marku 1.35-39)

42 Fey wünlu dewma, Jesus tripatuy ti waria mew, fey amuy püntütripalechi lelfün mew. Welu ti pu che kintueyew, fey puwi engün chew ñi mülepumum ta Jesus, ayürkefulu engün am Jesus ñi müleweael kisu engün mew, fey ñi amunoael kañpüle. 43 Welu Jesus feypifi ti pu che:

—Iñche müley tañi kimelafiel Ngünechen ñi küme dungu tati kakelu waria mew kafey, ñi femngechi femael am werküngelu ta iñche.

44 Feyta famngechi Jesus miyawi ñi kimelafiel ti werken dungu ta Galilea müleyechi sinagoga mew.⁠*

Jesus ñi wüne dullielchi pu disipulu

(Matew 4.18-22; Marku 1.16-20)

5 Kiñe rupa, mülelu Jesus ti pichi lafken Genesaret⁠* pingelu ñi inafül mew, feytichi trokiñche welukonke rültrekawmekey kisu ñi inafül mew, ayülelu engün am tañi allkütuael Ngünechen tañi werken dungu. 2 Kiñeke challwafe elkünurkey epu farku inaltu ayliñ mew, feymew wellilerkey ti epu farku, feyti pu challwafe am amurkelu ñi küchametuael ñi challwawe. Feymew Jesus leliwülfi ti epu farku, 3 fey konpuy kiñe farku mew. Simon ürke tati ngenngelu, feymew Jesus feypifi ta Simon tañi pichi rültrentukungeael doy pichi ponwitu ti pichi lafken mew. Feymew anükünuwi ti farku mew, fey tüye mew Jesus eluwi ñi kimeltuafiel ti pu che. 4 Fey Jesus dew kimeltuchelu, feypifi ta Simon:

—Yenge tami farku chew doy llufülemum ti pichi lafken, fey tiye mew ütrüftukunge tami challwawe. Femngechi nentuaymi ta fentren challwa.

5 Fey Simon llowdungueyew:

—Kimeltufe, kiñe pun mekefuiñ taiñ challwan. Kiñe challwa no rume nentulaiñ, welu eymi tami feypin mew, ütrüftukutuan tañi challwawe.

6 Fey femngechi femlu engün, ti challwawe epeke wiküri rume fentren challwa konlu am ti challwawe mew. 7 Feymew maychilfingün tañi pu kompañ mülelu ti kangelu farku mew, fey tañi kellupayaetew. Feymew ñi pu kompañ amuy engün ñi kellumeaetew, fey epeke llañnagi ti ko mew ti epu farku fentren challwa am entulu engün.

8 Feymew Simon ngüneduamlu ñi femngechi femel ta Jesus, lukutuy Jesus ñi inafül mew, fey feypieyew:

—¡Ñidol, püntütripange ta iñche mew. Iñche ta kiñe yafkafe!

9 Welu ta Simon ka kom ti kakelu llükarkey engün tañi fentren challwa ñi entun mew. 10 Ka femngechi femürkey Santiaw ka Juan, Sebedew tañi fotüm, fey tüfa engu Simon ñi kompañ ürke. Fey Jesus feypifi ta Simon:

—Llükakilnge, tami challwafengefel, welu tüfa kintuafimi ta che tami küpalafiel iñche mew.

11 Feymew nentufingün ti epu farku inaltu ti ayliñ mew, fey kom elkünuy engün ñi chemkün, fey amuy Jesus engün.

Jesus tremoltufi ti lepra kutranngelu

(Matew 8.1-4; Marku 1.40-45)

12 Kiñe antü, Jesus mülepulu kiñe waria mew, akuy kiñe wentru lepra kutran nielu, fey pefilu ta Jesus, lloyünagi pülli mew ka llellipufi ta Jesus:

—Ñidol, pifulmi kay, tremoltuafen tañi kutran mew.

13 Jesus fampuwüleleyew tañi kuwü, fey feypieyew:

—Ayülen tati. Tremotunge.

Fey kiñe lelen mew müten niewetulay lepra kutran ti wentru,

14 feymew feypieyew ta Jesus:

—Iney rume feypilayafimi tami tremoletun. Amunge tami leliwülaetew tati saserdote femngechi ñi kimael engün iñche ñi nien Ngünechen ñi pepiluwün. Tami tremotun mew, yeaymi mañumtun Moyse tañi werküel. Femngechi kom che kimay tami dew tremotun ti kutran mew.

15 Fey tüfa ñi femün mew kake antü doy amuley ñi küme üytungen ta Jesus, ka rume fentreken che trawüluwmekey tañi allkütuaetew ka tañi tremoltuafiel ti pu kutran. 16 Welu Jesus püntütripakefuy ñi ngillatuael ti lelfün püle chew ngelay kiñe ruka che no rume.

Jesus tremolfi kiñe wentru lañmalelu ñi kuerpu

(Matew 9.1-8; Marku 2.1-12)

17 Kiñe antü Jesus mekelu ñi kimeltun, anükünuwürkey tüye püle kiñeke ti pu farisew⁠* ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu küpayelu kom ti lof mapu püle müleyelu Galilea, Judea ka Jerusalen waria mew. Fey Ngünechen ñi pepiluwün kimfali ñi mülen ta Jesus mew tañi tremoltukuniefiel mew ti pu kutran. 18 Feymew akuy kiñe mufü wentru küpalniefilu ngütantu mew kiñe kutran lañmalelu ñi kuerpu. Ayürkefuy engün ñi konpuafel pu ruka tañi puwülafiel ti kutran Jesus ñi inafül, 19 welu pepil-lay engün chew püle ñi konpuael, mülerkelu am rume fentren che. Feymew pürapuyngün wente küpül ruka, fey wecharüfi engün ñi rulmeafiel ti kutran. Fey femngechi pültrü nagümngepuy ngütantu mew ti kutran rangi pu che, chew tañi mülemum ta Jesus. 20 Feymew Jesus ngüneduamfilu ñi nien engün fentren mupiltun, feypifi ti kutran:

—Weni, dew wiñoduamangetuymi tami yafkan mew.

21 Feymew ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ka ti pu farisew rakiduamürkey engün: “¿Iney anta tüfa? ¿Yamlafi ñi notukayafiel ta Ngünechen? Ngünechen müten ta wiñoduamachetuafuy ta yafkan mew.”

22 Welu Jesus kisutu ngüneduami tañi femngechi rakiduamkülewen engün, feymew ramtufi ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ka ti pu farisew:

—¿Chem mew anta femngechi rakiduamküleymün? 23 ¿Chem pin anta doy küdawngelay: Ñi wiñoduamatuafiel ta che ñi yafkan mew, kam ñi tremoltuafiel ñi kutran mew? 24 Welu tamün kimael tati Wentrukünuwpalu ñi nien ta pepiluwün ta mapu mew ñi wiñoduamachetuael ta yafkan mew, iñche tremoltuafiñ.

Feymew Jesus feypifi tati lañmalelu ñi kuerpu:

—Eymi ta feypipeeyu: Witrange. Nünge tami ngütantu ka amutunge tami ruka mew.

25 Feychi lelen mew müten, ti wentru lañmalelu ñi kuerpu witrapüratuy, fey kom ti pu che penieeyew, ka yetuy ñi ngütantu chew tañi kudulefumum, fey amutuy ñi ruka mew ka püramyeniefi ta Ngünechen. 26 Feymew itrokom ti pu che afmatulewey, fey ka femngechi püramyefi engün ta Ngünechen. Fey rume llükan mew feypi engün:

—Fachantü ta peiñ rume afmatufalchi dungu —pi engün.

Jesus dullifi ta Levi

(Matew 9.9-13; Marku 2.13-17)

27 Fey dew rupalu tüfachi dungu, Jesus tripapatulu ti ruka mew, fey pefi kiñe ti kofrakelu impuestu Romangealu, Levi pingelu. Tüfachi wentru anülerkey chew ñi kofraken ta impuestu. Fey Jesus feypifi ta Levi:

—Inaen.

28 Feymew Levi witrapüray, fey kom elkünuy ñi küdaw, fey inaeyew.

29 Fey dew femlu tüfachi dungu, Levi nielürkefi ta Jesus kiñe fütra kawiñ kisu ñi ruka mew. Tüfey mew pütrülerkey ti kofrakelu impuestu Romangealu, ti kakelu pu che kafey, Jesus engün anülerkey kiñentrür ti mesa mew. 30 Welu ti pu farisew ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu kiñewküley engün tañi fillpiafiel ta Jesus ñi pu disipulu. Feymew kisu engün feypifi tati pu disipulu:

—¿Chumngelu am ipeymün ka putupeymün fey ti kofrakelu impuestu ka ti pu yafkafe eymün?

31 Fey llowdungueyew ta Jesus kiñe adkünu dungu mew:

—Kom tüfeychi külfünkülelu ka nienolu chem kutran rume duamtukelay tati lawentuchekelu, welu ti kutrankülelu may duamtukey lawentuchekelu. 32 Iñche küpalan tati pu küme piwkekawünnngelu mew, welu may tati pu yafkafe mew, fey ñi wiñorakiduamtuael engün ta Ngünechen mew.

Ti ramtun chumngelu ñi ayunakenon Jesus ñi pu disipulu

(Matew 9.14-17; Marku 2.18-22)

33 Feymew ti pu farisew ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu feypifi engün ta Jesus:

—Feytichi pu che miyawkelu Juan engün ka ti pu farisew rume ayunakey engün ka rume fentren ngillatukawkey, welu tami pu disipulu ilekey ka putulekey engün.

34 Fey llowdungueyew ta Jesus:

—¿Irkenoafulu anta tüfeychi mangelngelu mafün mew fey ñi mülen kisu engün mew tati nofio? 35 Welu akuay ñi yengetuael ti nofio, fey akule feychi antü, fey wüla ta ayunayay engün.

36 Feymew Jesus nütramelfi ti pu farisew ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu tüfachi adkünu dungu:

—Iney rume katrükakelay kiñe we takuwün tañi lapayafiel kiñe llud takuwün. Fey famngechi femfule, rume wesalkayafuy ti we takuwün. Ka femngechi, ti we lapan kümelkalayafuy ti llud takuwün. 37 Ka femngechi feyti llud kueru apolngelayafuy ti we pulku mew. Feytichi we pulku wikürelafuy ti lludkülewechi kueru, femngechi ti kueru wiküray, fey ti pulku wütruay. 38 Feymew müley ñi apolngeael kiñe we kueru ti we pulku mew. 39 Iney rume dew putule ti wüntu pulku ayülayafuy ñi putuael ti we pulku, femngechi feypikelu am: ‘fey ti wüntu pulku doy kochüy.’

Tati pu disipulu suchetufi ti longko kachilla tati ürkütun antü mew

(Matew 12.1-8; Marku 2.23-28)

6 Fey kiñe ürkütun antü mew, Jesus rumerpuy rangi kachilla mew. Fey ñi pu disipulu suchetunenturpuy engün kiñeke longko kachilla ka rüngümyefi ñi kuwü mew ka ifingün ti fün.2 Feymew ramtueyew kiñeke ti pu farisew:

—¿Chumngelu anta femimün kümenolu tañi femael ta che ti ürkütun antü mew?

3 Feymew Jesus llowdungufi ti pu farisew:

—Iñche David reke fempen. Rüf mew eymün kimlaymün ñi chumün ta David kiñe rupa kisu ka ñi pu kompañ ngüñülelu engün.4 Konpuy Ngünechen ñi ruka mew, fey nüpufi ti dullinke kofke Ngünechen tañi chalintukulelngeel, fey irkefi ka eluyefi ñi pu kompañ. Welu tüfachi kofke pu saserdote müten felerkefuy tañi iyafel.

5 Feymew ka feypi:

—Ti Wentrukünuwpalu Ñidolküley tati ürkütun antü mew.

Tati wentru lañmalelu ñi kuwü

(Matew 12.9-14; Marku 3.1-6)

6 Kangelu ürkütun antü mew, Jesus konpuy ta sinagoga mew, fey eluwpuy ñi kimeltuael. Tüfey mew mülerkey kiñe wentru lañmalelu ñi man kuwü, 7 fey ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ka ti pu farisew ellka ngüneduamniefingün ta Jesus tañi tremolpeafiel may ti kutran ürkütun antü mew, femngechi adngell tañi dalluntukuafiel. 8 Welu Jesus kimüñmafi tañi femngechi rakiduamkülen engün, fey famngechi feypifi tati wentru, lañmalelu ñi kuwü:

—Witrange ka rangi ti pu che witrakünuwnge.

Fey ti wentru witrapüray ka femngechi witrakünuwpuy rangi pu che.

9 Feymew Jesus feypiyefi ti pu che:

—Kiñe dungu ramtuwayiñ: ¿Chem anta eluniengey ta che tañi femael ürkütun antü mew? ¿Küme dungu kam wesa dungu? ¿Montulngeael kiñe mongen kam tañi elungeael ñi layael müten?

10 Fey ka pürüm leliwülfi kom tüfey tañi walloñmanieetew, feymew feypifi tüyechi wentru:

—Norümentunge tami kuwü.

Fey ti wentru femürkey, feymew ñi kuwü tremolewetuy. 11 Welu kakelu rume lladküyngün ka eluwi ñi üyawtudunguael fey ñi chem chumafiel rume engün ta Jesus.

Jesus dullifi tañi mari epu apostol

(Matew 10.1-4; Marku 3.13-19)

12 Tüyechi antü mew, Jesus amuy kiñe wingkul mew ñi ngillatumeael, fey kiñe pun mekey ñi ngillatun ta Ngünechen mew. 13 Fey dew küme wünlu, mütrümfi ñi pu disipulu, fey kisu engün mew dullintufi ta mari epu wentru, fey tüfa engün apostol⁠* pintukulelfi. 14 Tüfa engün ürke:

Simon, fey tüfa Pedro pintukulelfi ñi üy;

Andre, Simon tañi peñi;

Santiaw,

Juan,

Felipe,

Bartolome,

15 Matew,

Tomas,

Santiaw, Alfew tañi fotüm;

Simon tati Selote⁠* pikeel,

16 Juda, Santiaw ñi fotüm;

ka Juda Iskariote, fey tüfa tati ellka wültukufilu ta Jesus.

Jesus kimeltufi ta fentren che

(Matew 4.23-25)

17 Jesus nagpatuy ñi pu disipulu engün ti wingkul mew, fey mülewepay engün ti lür mapu mew. Fey trawüluwkülerkey tüye mew rume fentren che tañi inayawülkeetew ka rume fentren che tuwlu Judea trokiñ mapu, Jerusalen ka ti pu lafkenche waria Tiro ka Sidon. Akurkey engün tañi allkütuñmayafiel ta Jesus ñi kimeltun ka tañi tremolngetuael engün ñi kutran mew. 18 Feytichi kutrankanieetew ti pu weküfü, ka femngechi tremolngeyetuy engün. 19 Fey kom ti pu che ayürkey tañi idakünuafiel ta Jesus, kisu am nielu pepiluwün femngechi tañi tremolafiel tati pu kutran.

Tati nielu ayüwün ka ti nienolu ayüwün

(Matew 5.1-12)

20 Jesus leliwülfi ñi pu disipulu, feymew feypifi ñi adnieelchi dungu:

“Sakinngeymün eymün ti pu pofre, Ngünechen ta longko ülmenngey eymün mew.

21 Sakinngeymün eymün tati ngüñülelu, welu nietuaymün fentren iyael.

Sakinngeymün tati ngümakelu, welu ta ayüwkületuaymün.

22 Sakinngeymün üdeelmünmew ta kom pu che, ka wemünentungelmün,

ka lukatungelmün ka illamtuñmangelmün tamün üy kiñe wesa üytun che reke, tat Wentrukünuwpalu ñi duam.

23 Rume ayüwkeaymün, fentren ayüwün nieaymün feychi antü, eymün am llowalu kiñe fütra fürenen ta wenu mapu, fey ka femngechi llemay tüfachi pu che ñi pu tuwün em kutrankafi tati pu pelonke wentru.

24 ¡Welu awngeaymün ta eymün pu riku, dew nielu am eymün tamün ayüwün!

25 ¡Welu awngeaymün eymün tati nielu kom kümeke felen, fey ngüñütuaymün!

¡Awngeaymün eymün tati ayekawkülekelu, welu ta ngümayaymün ta weñangkün mew!

26 ¡Awngeaymün ta eymün kom che mülelu mapu mew püramyeelmew, femngechi ta femkefuy tüfachi pu che kisu ñi kuyfike tuwün em, tati koylake pu pelon wentru mew!

Tañi piwkeyengeael ta pu kayñe

(Matew 5.38-48; 7.12a)

27 “Welu eymün tati allkütupelu, feypiwayiñ: Piwkeyekeaymün tamün pu kayñe, küme duamtukeafimün tamün üdekeetew. 28 Ayülkeafimün ñi küme feleael tami wesa pikeetew, ngillatuñmakeafimün tamün wesa lukatukeetew. 29 Iney rume wülelelmew kiñe püle tami ange mew, kangelu püle ka adkünulelafimi. Ka iney rume müntuñmaelmew tami takuwün, ka eluafimi tami müntuñmayaetew ti puñum takuwün. 30 Ka ineyngeay rume ‘eluen’ pielmew chem rume, eluafimi. Ka müntuñmaelmew eymi tami ngenngeel mew, ‘elutuen’ pipiyelayafimi. 31 Yamafimün ta kakelu che chumngechi ayükeymün tamün yamngeael.

32 “Eymün ta piwkeyefilmün tüfey engün tamün piwkeyekeetew müten, ¿chem küme dungu am tati? Tati pu yafkafe ka femngechi piwkeyewkeyngün. 33 Ka kellufilmün tamün kellukeetew müten, ¿chem küme dungu am tati? Tati pu yafkafe ka femngechi kelluwkey engün. 34 Ka femngechi arelfilmün tüfey engün tamün wiñoleltuaetew trokifiel müten, ¿chem küme dungu am tati? Ka femngechi tati pu yafkafe welukonke areluwkeyngün, femngechi tañi wiñoleltuael ñi aretuel. 35 Eymün müley tamün piwkeyeafiel tamün pu kayñe, ka müley tamün femael kümeke dungu, ka tamün arengülümael, welu tamün üngümkületunoael chem kullitu rume. Femngechi ta kiñe küme kullitu llowaymün, ka femngechi eymün wenu mapu Ngünechen ñi yallngeaymün, kisu am rume küme piwkengelu kom tati mañumkenolu mew ka tati wesa piwkengelu mew. 36 Kutranpiwkeyechekeaymün chumngechi ta wenu Chaw kutranpiwkeyechekey.

Wesa dunguyengenoael ta kakelu

(Matew 7.1-5)

37 “Yafkafengey pikelayafimün ta kakelu pu che, fey Ngünechen ka femngechi yafkafe pilayaeymünmew ta eymün. Ayülkefilnge ñi kutrankawael ta kakelu, fey Ngünechen kafey wesaduamtulayaeymünmew tamün kutrankawael. Tamün femafel, wiñoduamachetukeaymün femngechi Ngünechen wiñoduamatuaeymünmew. 38 Kellukeafimün ta kakelu che femngechi ta Ngünechen kelluaeymünmew ta eymün. Kisu eluaeymünmew ta kiñe küme kullitun tati kümelu, ngüchegkülelu ka küme apolelu. Ngünechen ta medilaeymünmew tamün femkeelchi dungu chumngechi ta eymün medilkefimün ta kakelu che.” 39 Ka feypieyew Jesus kiñe mufü adkünu dungu: “¿Kiñe trawma anta küñatuyeafuy ta rüpü mew ti kangelu trawma? ¿Mür engu may ta tranakonpeafuy chem lolo mew rume? 40 Ka tati we papeltulelu no rume doy kimlayafuy tañi kimeltufe mew, welu küme chillkatule, fey wüla kisu ñi kimeltufe reke ka femngechi kimay.

41 “¿Chumngelu anta fente ngüneduamüñmakefimi ti pichi itrom pinu ñi nieel ñi nge mew tami peñi, welu ngüneduamkelaymi ti itrom kiñe fütra trolüf mamüll reke felelu tami nge mew? 42 Fey ngüneduamnolmi tami nien ti fütra trolüf mamüll reke felelu kisu tami nge mew, fey ¿chumngelu am feypikefimi tami peñi: ‘Nentuñmaeyu ti pichi itrom pinu tami nge mew?’ ¡Koyla ngünenngelu! Wüne nentufinge ti fütra trolüf mamüll kisu tami nge mew, feymew wüla feypiafimi tañi nentuñmayafiel ti itrom pinu ñi nieel tami peñi ñi nge mew.

Tati anümka kimngekey kisu ñi fün mew

(Matew 7.17-20; 12.34b-35)

43 “Ngelay ta kümeke anümka wülkelu wesake fün, ka ngelay wesake anümka wülkelu ta kümeke fün. 44 Kake kiñeke anümka kimngekey kisu ñi fün mew. Wayngechi anümka wülkelay ta fün igo, ka sarsa wülkelay fün ofad. 45 Fey ka femngechi ti lif piwke che re küme dungu femkey, küme dungu am mülelu kisu ñi piwke mew, welu ti wesa piwke che femkey re wesake dungu, wesake dungu am mülelu kisu ñi piwke mew. Tañi fentren dungu ñi nieel piwke mew, dungukey ta che.

Tati epu we anüm ruka

(Matew 7.24-27)

46 “¿Chumngelu anta feypimuken ta eymün: ‘Ñidol, Ñidol’, welu femkelaymün iñche tañi ayüelchi dungu? 47 Fey tüfa nütrameluwayiñ iney mew tañi inayentulen kiñe che feyentulu iñche mew, tañi allkütuñmaetew ka femkelu iñche ñi ayüelchi dungu: 48 Feytachi wentru reke feley, fey dewmayalu ñi ruka, wüne rüngay wente chapu kura, feymew anümi ñi ruka. Fey mangilu ti lewfü, rume newentu wütrurupay ti ruka mew, fey ti ruka nengümlay rume küme newenkülelu am ti kurantu mew. 49 Tañi allkütuetew, welu femnolu iñche tañi ayüelchi dungu inayentuley tati wentru anümrukalu yafünochi mapu mew ka küme rüngalkülenolu ñi orkon. Fey mangilu ti lewfü, rume newentu wütrurumey ti ruka mew, fey tranarupay ti ruka. Femngechi rume wesa teyfükawi.”

Jesus tremolfi kiñe Roma tuwchi kapitan ñi kona

(Matew 8.5-13; Juan 4.43-54)

7 Jesus dew dungufilu ti pu che, fey amuy ta Kapernaum. 2 Mülerkey tüye mew kiñe Roma tuwchi kapitan, fey nierkey kiñe kona, tañi rume piwkeyenieel. Fey tüfachi kona rume kutrankülerkey ka femngechi epe larkey dewma. 3 Fey ti kapitan allkülu ñi miyawün ta Jesus, werküfi kiñe mufü putremke judiu tañi llellipulmeaetew fey ñi tremolelpayaetew ñi kona. 4 Kisu engün puwi Jesus mew, fey rume llellipufi engün feypilen mew:

—Tüfachi kapitan kümeafuy tami füreneafiel. 5 Kisu ta küme trokituñmaeiñmew taiñ trokiñche ka kisu müten dewmaleleiñmew taiñ nieelchi sinagoga.

6 Feymew Jesus kiñentrür amuy tüfeychi pu che engün, fey fülpulu ti ruka mew, fey ti kapitan werküy ñi pu weni tañi feypiafiel:

—Ñidol, küpakilnge. Iñche ta Roma tuwünche. Rume yamnieeyu tami konpuael iñche ñi ruka mew. 7 Feymew tatey iñche ta kisu amulan rume tami yemeafiel. Re werküdungunge müten tañi tremoltuael ñi kona. 8 Iñche kafey nien tañi werkükeetew tati longkolelu iñche mew ka femngechi iñche nien tañi pu soltaw ñi werkükeel. Femngechi ta werküfiyüm kiñeke tüfa engün ñi amuael, amukey. Ka femngechi werküfiyüm kangelu ñi küpayael, fey küpakey. Ka werküfiyüm ñi kona ñi femael chem küdaw rume, fey femkey.

9 Feymew Jesus rume afmatulewey allkülu tüfachi dungu, fey leliwülfi ti pu che ñi inanieetew ka feypifi:

—Rüf dungu feypiwayiñ, ngelay kiñe israelche rume fente feyentulelu tüfachi wentru reke.

10 Feymew ti pu werken, wiñotulu engün ta ruka mew, peputufingün ti kona ñi dew tremolkületun.

Jesus wiñomongeltufi kiñe lantu domo ñi püñeñ

11 Fey dew rupalu tüfachi dungu, Jesus amuy kiñe waria mew Nain pingelu. Kompañuwkülen amuy ñi pu disipulu engün ka rume fentren che. 12 Fey petu fülpulu ti waria mew, pefi ñi yeniengen ta kiñe la ñi rüngalmengeael. Feyti la kiñen püñeñ ürke ñi ñuke mew ka lanturkey ti domo. Kompañnieeyew rume fentren che mülelu ti waria mew. 13 Fey Ñidol, pefilu ti domo, kutranpiwkeyefi ka feypifi:

—Ngümakilnge.

14 Feymew müten fülkonpuy, ka nüfi ñi kuwü mew ti llangi ñi yeniengemum ti alwe. Fey ti pu che ñi yenieetew, witrakünuwi engün. Fey Jesus feypifi ti la:

—Weche, eymi ta feypipeeyu: ¡Witrapüratunge!

15 Feymew ti la anüpüray ka eluwi ñi dunguael, fey Jesus elutufi ñi püñeñ ti domo.

16 Fey pengelu ñi femün, kom ti pu che llükay, fey eluwi engün ñi püramyeafiel ta Ngünechen feypilen mew:

—Kiñe fütra pelon wentru ta pewfaluwi iñchiñ mew. Ngünechen tukulpay tañi kelluafiel ñi trokiñche.

17 Fey Judea trokiñ mapu mew ka wall püle kimngey ta Jesus ñi femün tüfachi dungu.

Juan tati Fawtisachefe ñi epu werken

(Matew 11.2-19)

18 Juan kimürkey kom tüfachi dungu, kisu ñi pu disipulu am kimelürkeetew. Fey mütrümfi epu ñi disipulu, 19 fey werküfi ñi amuael engu ta Jesus mew tañi ramtumeafiel: “¿Rüf mew eymi am tati Cristo küpayalu pinieel kam üngümaiñ ta kangelu?” 20 Fey Juan tañi epu werken fülkonpuy engu Jesus mew, fey feypipufingu:

—Juan ti Fawtisachefe ta werküeyumew tami ramtuwafiel ta ‘¿eymi pemay tati küpayalu kam üngümaiñ ta kangelu?’

21 Feychi lelen mew müten, Jesus tremolyefi rume fentren che kutranküleyelu ka kutrankawkülelu ti pu weküfü mew ka eluyetufi ñi pelotuael rume fentren trawma.

22 Feymew Jesus feypifi ta Juan ñi epu disipulu:

—Amutumu ka feypiputuafimu ta Juan tamu peel ka tamu allküel.

Nütramelputuafimu tati pu trawma ñi pelotun, ka ti pu küntro ñi trekatun, tati pu che nielu lepra kutran ñi tremotun, ti pu pilungelu ñi allküyetun, feyti pu la ñi wiñomongetun, ka ti pu pofre ñi wewpilelngen ti montuluwün dungu. 23 ¡Fey sakinngeay tati welulkawnolu ñi maneluwael iñche mew! —pi.

24 Fey dew amutulu Juan ñi epu werken, Jesus eluwi ñi dunguafiel ti pu che ñi chumngechi chengen ta Juan, feypilen mew: “¿Chem anta tripaymün tamün pemeael ti uwe lelfün mew? ¿Angken kachu mefürkamekeetew ta kürüf? 25 ¿Chem am pemeymün? ¿Kiñe wentru llümllüm kümeke takuwün tukunielu? Eymün kimnieymün tüfeychi re llümllüm kümeke tukuluwkülekelu ka re kawiñ mew mülekelu, tüfachi pu che ta longko ülmen ñi ruka mew müten mülekey. 26 Fey ¿chem ürke amfe tripaymün tamün pemeael? ¿Kiñe pelon wentru? May, feyngey, kiñe pelon wentru, welu doy fütra pepiluwlu ti pelon wentru mew 27 Juan mew ta mupirkey tañi feypilen ta Ngünechen ñi Wirin Chillka:

‘Iñche wüne werküan tañi werken,

fey ta famngechi wüne ngülamtuafi tati trokiñche femngechi llowaeymew engün.’⁠*

28 Iñche ta feypiwayiñ, ngelay iney rume trürniefilu ta Juan, welu tati dew koneltulelu Ngünechen ñi ülmen mülewe mew, doy wünenküley ta Juan mew.”

29 Kom tüfeychi pu che allkütufilu ta Juan, kenü ti pu kofrakelu ta impuestu Romangealu kütu fawtisaeyew ta Juan, ngüneduamlu engün am Juan ñi wewpiken Ngünechen ñi nor dungu. 30 Welu ti pu farisew ka ti pu kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu, pilay engün ñi fawtisayaetew ta Juan, fey ta famngechi illamtufingün Ngünechen tañi ayüfel ñi füreneaetew ta kisu engün.

31 “¿Chem mew chey trürümafuiñ tüfachi pu che fantepu mew müleyelu? ¿Chem mew adentuley engün? 32 Inayentuley tati pichikeche mew anükünuwkelu tati pülasa mew ka wirareluwkelu ti traf pichikeche ñi ayekayael engün:

‘Dunguleluwiyiñ ta flawta, welu eymün purulaymün.

Ka ülkantuleluwiyiñ ti weñangkünngechi ül, welu eymün ngümalaymün.’

33 Fey küpalu ta Juan ti Fawtisachefe kisu ta pekanka ikelay ka putukelay rume, welu eymün feypikefimün: ‘weküfü ñi ngünenieetew.’ 34 Ka femngechi küpay ti Wentrukünuwpalu, fey ikey ka putukey, welu eymün feypikefimün: ‘ifengey ka putufengey.’ Weniyefi ti wesake dunguyen che ka ti pu kofrakelu impuestu Romangealu. 35 Welu Ngünechen ñi fütra kimün kimfalkey kom tañi llowetewchi pu che mew.”

Jesus wiñoduamafi kiñe wesa mongenngechi domo

36 Kiñe farisew mangelfi ta Jesus ñi imeael kisu ñi ruka mew, fey Jesus amuy ti farisew ñi ruka mew, fey anüpuy ñi iyael ta mesa mew. 37 Fey tiyechi waria mew mülerkey kiñe domo yafkafe mongen nielu. Fey kimlu ñi mülepun ta Jesus ti farisew ñi ruka mew, amuy, fey puwüli kiñe pichi fotilla apolelu perfume mew. 38 Ngümalen fülpuy Jesus ñi namun, fey eluwi ñi küchuñmayafiel ñi külle mew. Ka pürüm piwümeltufi ñi tünay longko mew. Ka truyuñmafi ñi namun, fey ka tukulelfi perfume ñi namun mew.

39 Fey ti farisew mangelfilu ta Jesus, pefilu ti domo ñi femün, rakiduami: “Tüfachi wentru feyngefule ñi pelon wentrungen, ngüneduamafuy chem domo ñi nüpeetew. Tüfa ta rume wesa mongenngechi domo.”

40 Feymew Jesus feypifi ta Simon:

—Simon, kiñe dungu ayülen tami feypiafiel.

Fey llowdungueyew ta Simon:

—Feypien müten, kimeltufe.

41 Feymew Jesus feypi:

—Epu wentru defelerkey pülata kiñe ülmen wentru mew tati arengülümkelu ta pülata. Kiñe defelerkey kechu warangka moneda, fey kangelu kechu mari moneda. 42 Fey pepi kullinolu engu am, fey ti arengülümkelu ta pülata mür wiñoduamatufi ti epu defeniekeetew. Fewla feypien: ¿chuchi chey ti epu defelelu doy piwkeyeaeyew?

43 Feymew llowdungueyew Simon:

—Iñche ta feypin tati doy alün defelefulu.

Fey Jesus feypifi ta Simon:

—Küme feypimi tati, Simon.

44 Feymew Jesus leliwülfi ti domo, fey feypifi ta Simon:

—¿Ngüneduamfimi ñi chumün tüfachi domo? Tayi konpapen tami ruka mew, fey elulaen ko tañi küchayael ñi namun, welu feytachi domo küchuñmaenew ñi namun kisu ñi külle mew, fey ka piwümüñmatuenew kisu ñi tünay longko mew. 45 Truyulaen rume, welu ti domo konpalu müten tüfa mew, fentekünulay ñi truyuñmaetew ñi namun. 46 Ilfuyel-laen ta aseyte ñi longko mew, welu kisu tukulelenew perfume ñi namun mew.⁠* 47 Feymew feypiaeyu kisu tañi fentren yafkan ñi nieel mew wiñoduamaletuy, kisu am rume piwkentukuetew. Welu kiñe che ineyngele rume pichin yafkan mew wiñoduamangetule, rume pichin piwkeyen pengelay.

48 Feymew Jesus pürüm feypifi ti domo:

—Tami yafkan mew ta dew wiñoduamangetuymi.

49 Fey ti kakelu pu mangel mülelu tüye mew, eluwi ñi ramtuwael engün: “¿Iney anta tüfa, yafkan mew kütu wiñoduamachetuy?”

50 Welu Jesus leliwülniefi ti domo, fey feypifi:

—Tami mupiltun mew montuluwimi. Küme duamkechi amuñmutunge.

Jesus ñi kellukefetewchi pu domo

8 Fey dew rupalu tüfachi dungu, Jesus ruparkey rume fentren waria püle ka lof mapu püle, wewpiyeniey ka kimeltuniey Ngünechen ñi longko ülmenngen. Tati mari epu apostol kompañkiyawüleyew. 2 Ka femngechi kompañkiyawüleyew kiñeke domo kisu tañi wemünentulfiel ti pu weküfü ka tañi tremoltuel wesake kutran mew. Fey kisu engün mew miyawürkey tati Maria Magdalena pingechi domo, tati wemünentulel regle weküfü. 3 Juana kafey, Chusa tañi kure, Erode tañi longkokünuel kisu ñi nieelchi chemkün mew; ka Susana. Ka rume fentren kakelu pu domo tañi kellukeetew ñi nieelchi chemkün mew.

Kiñe adkünu dungu ti ngankelu mew

(Matew 13.1-9; Marku 4.1-9)

4 Rume fentren che tripayey ti waria mew tañi peafiel Jesus, feymew rume fentren che trawüluwi. Fey Jesus nütramelfi tüfachi adkünu dungu: 5 “Kiñe nganketrankelu tripay ñi nganael. Fey nganlu, kiñeke fün pachügnagi ti rüpü mew, fey pünokangey ka ti pu üñüm kom üpitueyew. 6 Kakelu fün pachügnagi ti kurantu mew. Fey noyüy ti fün, welu ti kurantu mew am ngenolu narfen mapu, feymew angküy. 7 Fey kakelu fün pachügnagi pu troltrontu. Fey kiñentrür noyülu, fey ti pu troltro kom takunagümeyew. 8 Welu ka femngechi kiñeke fün pachügnagi rume küme mapu mew, fey tremi, ka wüli rume küme kosecha. Kiñe fün mew tripay pataka fün.”

Fey tüfa ñi feypin ta Jesus, ka amul feypi newentu dungun mew: “¡Tüfeychi allkülu, rakiduampe tañi chem pin ta iñche!”

Chumngelu am kimeltukey Jesus tati adkünu dungu mew

(Matew 13.10-17; Marku 4.10-12)

9 Fey ti pu disipulu ramtufingün ta Jesus ñi chem pifel tüfeychi adkünu dungu. 10 Feymew llowdungueyew ta Jesus: “Eymün elueymünmew ta Ngünechen tamün kimafiel tati kimelngekenofelchi dungu kisu tañi longko ülmenngen, welu ta kakelu pu che müley ñi kimeltuafiel adkünu dungu mew.

‘Fey femngechi tunte lelinieafuy rume, pelayay engün.

Ka tunte allküayngün rume tüfachi kimeltun, welu longkontukulayay engün.’⁠*

Jesus kimeltuy ti nganketranfe adkünu dungu

(Matew 13.18-23; Marku 4.13-20)

11 “Fey tüfa tatey ñi kimeltunieel tati adkünu dungu. Feytichi fün adentuley Ngünechen ñi werküelchi dungu. 12 Fey ti rüpü mew pachügnagchi fün adentuley ti pu che allkütukelu ti werken dungu. Fey küpakey ta weküfü müntuñmayaetew ti dungu ñi piwke mew, femngechi ñi feyentunoael ka ñi montunoael engün. 13 Fey ti kurantu mew pachügnaglu adentuley tati pu che allkütufilu ti werken dungu ka llowkefilu rume ayüwün mew. Fey nienolu engün am mupiltun, pichiñma müten feyentukey engün, welu mülechi kutrankawün mew, elkünutukefi engün ñi mupiltulen. 14 Fey ti troltrongechi mapu adentuley tüfeychi pu che tati allkütulu ti dungu, welu ñochika amulekey ñi takuetew tati mülechi itrofill küdaw, kam ñi rikungeael fentren chemkün mew, kam ti kawiñ dungu. Fey tüfa ta femkelay chem küme dungu rume. 15 Welu ti fün pachügnaglu ti küme mapu mew, adentuley tati ayükelu ñi küme llowafiel ñi piwke mew ti werken dungu ka ñi müngeltuafiel ka kom yafüluwün mew ñi amuleael. Fey ta wülkey kümeke kosecha.”

Ti pelontuwe adkünu dungu

(Marku 4.21-25)

16 Jesus ka femngechi kimeltuy tüfachi adkünu dungu: “Iney no rume üyümkelay kiñe pelontuwe, fey dew üykülelu ñi takukünuafiel, ka elkünuafiel miñche kawitu, welu may adkiñ mew elkünungekey, femngechi ñi pelontuleael tati ruka mew. 17 Ka femngechi llemay ngelay ta chem ellkan chemkün rume tañi pengenoael. Ka ngelay chem ellkan dungu rume tañi kimngenoael ka ñi wepümngenoael.

18 “Femngechi llemay küme allkütumün, tati küdawyelu ñi allküelchi dungu, fey ta doy elungeay kimün. Welu tati duamkünunofilu tati dungu, fey tañi nieel kütu ta müntuñmangeay.”

Jesus ñi ñuke ka ñi pu peñi

(Matew 12.46-50; Marku 3.31-35)

19 Jesus ñi ñuke ka ñi pu peñi puwi engün chew ñi mülemum ta kisu, welu pepi fülkonpulay engün kisu mew, mülelu am rume fentren che. 20 Fey kiñe mülelu ti pu che mew feypifi ta Jesus:

—Tami ñuke ka tami pu peñi mülepay ta wekuntu. Kisu engün ayüley tami peaetew.

21 Jesus llowdunguy:

—Tati allkütukelu Ngünechen ñi werken dungu ka küdawyefilu, fey ta iñche ñi ñuke ka ñi pu peñi.

Jesus tüngnagümfi ti kürüf ka ti rew lafken

(Matew 8.23-27; Marku 4.35-41)

22 Kiñe antü, Jesus konpuy kiñe farku mew ñi pu disipulu engün, feymew feypifi ñi pu disipulu:

—Amuiñ nome lafken.

Fey amuy engün. 23 Fey petu nolu ti pichi lafken mew, Jesus umawtuy. Feymew triparumey kiñe fütra kürüf ti pichi lafken mew, fey ti farku mew rume trilkafkonmekey ti ko. Rume konürkey ko ti farku mew, fey femngechi rume kuñiwünngerkey ñi llañkonael.

24 Feymew amuy engün ñi trepelafiel ta Jesus, ka feypifingün:

—¡Kimeltufe! ¡Kimeltufe! ¡Petu llañkoniyiñ!

Feymew Jesus witrapüray, fey werküdungufi ti kürüf ka ti fütrake rew lafken, feymew kom tüngnagtuy ka küme ñüküfkülewetuy. 25 Feymew feypifi ñi pu disipulu:

—¿Chumtuy am tamün maneluwün?

Welu kisu engün llükalewey ka afmatulewey, fey welukonke ramtuwi engün: “¿Iney am tüfa? Werküdungufi ti kürüf ka ti rew lafken, fey müngeltueyew.”

Ti Gadara mew mülechi wentru konweküfülelu

(Matew 8.28-34; Marku 5.1-20)

26 Fey ngellu puwi engün ti Gadara⁠* pingechi mapu mew, fey tüfa müley Galilea trokiñ mapu ñi üngkünome. 27 Fey mülepulu engün ti mapu mew, tripapay ti waria mew kiñe wentru konweküfülelu, fey fülkontupaeyew. Rume fentren tripantu dewma ñi tukuwekenofel takuwün ka mülekelafuy rume ta ruka mew. Feytichi eltun püle miyawkerkefuy. 28 Fey pefilu ta Jesus, lukunagi ti wentru ñi inafül mew, fey wirarkülen feypifi ta Jesus:

—¡Fülpakilnge ta iñche mew, Jesus fütra pepiluwün niechi Ngünechen ñi Fotüm! ¡Iñche llellipuaeyu tami kutrankanoafiel!

29 Tüfa femngechi feypi, Jesus am werküfilu ti pu weküfü ñi tripatuael ti wentru mew. Ti weküfü müchayke ngünekakerkefi tati wentru, fey ti pu che trariñmakerkefeyew ñi kuwü ka ñi namun kadena mew tañi pepi ngüneafetew, welu kisu katrükerkefuy. Fey ti weküfü lefmawelkefui ti wentru ti uwe lelfün mapu püle. 30 Feymew ramtueyew ta Jesus:

—¿Iney pingeymi am?

Kisu llowdungufi ta Jesus:

—Iñche ta Lekion⁠* pingen.

Fey tüfa feypi rume fentren weküfü am konturkeetew tati wentru. 31 Fey ti pu weküfü llellipufi engün ta Jesus ñi werkünoaetew tati fütra konchi lolo mew chew ta Ngünechen kutrankakefi tati pu weküfü. 32 Fey mülerkey rume fentren sañwe ütamekelu ti wingkul püle, fey ti pu weküfü llellipuy ñi konael ti pu sañwe mew. Feymew Jesus elueyew ñi konpuael.

33 Fey ti pu weküfü tripatuy ti wentru mew, fey konpuyngün ti pu sañwe mew, fey tüfa engün lefnagi ti külleg püle ka ütrüftukuwpuyngün ti pichi lafken mew, fey tüye mew kom ürfipuy engün.

34 Fey tati pu kuydakefilu tati pu sañwe, pefilu ñi femün tüfa engün, lefkülen tripay engün, fey kimelyefi ñi rupan tüfachi dungu kom ti pu che mülelu ti waria mew ka mülelu lelfün püle. 35 Feymew ti pu che tripapay tañi pepayael ti rupaelchi dungu. Fey puwlu engün chew ñi mülemum ta Jesus, pepufi engün ti wentru konweküfülekefulu ñi anülen Jesus ñi inafül püle. Fey ti wentru tukutuwkületuy ka küme tüngduamkületuy, fey rume llükay engün.

36 Feymew ti pu che, pefilu ñi rupan tüfachi dungu, nütramelngey engün chumngechi tañi tremolngetun tüfeychi wentru konweküfülekefulu. 37 Fey kom ti pu che mülelu ta Gerasa trokiñ mapu mew, llellipufi engün ta Jesus tañi tripatuael tüye mew, rume llükalu engün am. Feymew Jesus konputuy ti farku mew fey ñi nopatuael.

38 Fey ti wentru, tati elkünutuetew ti pu weküfü, llellipufi ta Jesus ñi miyawael ta kisu engün mew. Welu Jesus werküeyew ñi müleweael kisu ñi mapu mew ka feypieyew:

39 —Wiñotunge tami pu che mew, fey nütramelputuafimi engün kom ñi chumün ta Ngünechen eymi mew.

Feymew ti wentru amutuy, fey nütramelputufi kom ti pu che mülelu ti waria mew ti afmafal dungu ñi femün ta Jesus kisu mew.

Jayro ñi ñawe, ka ti domo idañmafilu Jesus ñi takuwün

(Matew 9.18-26; Marku 5.21-43)

40 Fey Jesus nopatulu ti pichi lafken mew, ti pu che llowtueyew rume ayüwün mew, kisu engün am kom üngümkülerkelu. 41 Feymew akuy kiñe wentru Jayro pingelu, longkolerkey ta sinagoga mew. Tüfachi wentru lukutupay Jesus ñi inafül mew, fey llellipufi ñi amuael kisu ñi ruka mew. 42 Kiñe ñawe müten nierkey, mari epu tripantu puwülnielu, fey tüfa epe lalerkey.

Fey petu amulelu Jesus, kiñe trokiñ che inanierkeeyew, fey rume trawültukumekewi engün kisu mew. 43 Fey rangi pu che amulerkey kiñe domo, mari epu tripantu dewma ñi kutrankülen. Kachükerkelay ñi mollfüñ, femngechi gastarkey kom ñi niekefelchi chemkün tañi kulliafiel ti pu lawentuchekelu,⁠* welu tüfey engün kiñe no rume tremolürkelaeyew.

44 Tüfachi domo fülpay Jesus ñi furi püle, fey idakünuñmafi ñi takuwün. Feychi lelen mew müten kachütuy ñi mollfüñ. 45 Feymew Jesus ramtuy:

—¿Iney anta idañmapeenew ñi takuwün?

Fey kom ti pu che am pinolu ñi feypiael tañi idakünufiel engün, fey Pedro feypi:

—Kimeltufe, wall püle küpalechi pu che tenfipeeymew engün.

46 Welu Jesus amul feypiley:

—Kiñe che ta idapeenew. Ngüneduamün ñi tripan pepiluwün iñche mew.

47 Fey ti domo, ngüneduamlu ñi pepi llumumanon ñi femelchi dungu, müllmüllkülen amuy ñi lukutuael Jesus ñi inafül püle. Fey küme nentudunguy kom che ñi adkiñ mew chumngelu ñi idakünufiel ka ñi tremoltun femlu müten.

48 Fey feypieyew ta Jesus:

—Papay, dew mongetuymi feyentulu am eymi iñche mew, fey küme duamkechi amutunge.

49 Petu ñi dungumeken ta Jesus, akuy kiñe werken feypiafilu ti longkolelu sinagoga mew:

—Tami ñawe ta dew lay. Aporiamekekefilnge tati kimeltufe.

50 Welu Jesus allkülu ti werken ñi feypiel, fey feypifi ta Jayro:

—Llükakilnge. Feyentunge müten ta iñche mew, fey tami ñawe ta mongetuay.

51 Fey puwlu ti ruka mew, elulafi ñi konpuael kom che, welu Pedro, Santiaw ka Juan müten kiñentrür ti ngen ñawe engün ka ti pichidomo ñi ñuke. 52 Fey kakelu ti pu che kom mekey ñi ngüman ka amu wirarkümekey tati lachi pichidomo mew, welu Jesus feypifi ti pu che:

—Ngümakilmün. Tati pichidomo ta lalay. Umawküley müten tati.

53 Kom ti pu che ayeñefi engün ta Jesus, kimfilu engün am ñi dew lan ti pichidomo.

54 Feymew Jesus nüñmafi ti pichidomo ñi kuwü ka feypifi newentu dungun mew:

—¡Pichidomo! ¡Witratunge!

55 Feymew ti pichidomo wiñomongetuy. Feychi lelen mew müten witratuy, fey Jesus werküy ñi elungeael ta iyael. 56 Ti pichidomo ñi chaw ka ñi ñuke rume afmatulewey, welu Jesus feypifi ñi nütramelngenoael iney rume ñi femngechi femel tüfachi dungu.

Jesus werküy ñi pu disipulu ñi kimelael Ngünechen ñi longko ülmenngen

(Matew 10.5-15; Marku 6.7-13)

9 Jesus trawülüy ñi mari epu disipulu, fey elufi fentren newen ka pepiluwün tañi wemünentuafiel fill kakerumechi weküfü ka tañi mongelafiel tati kutrankülechi pu che. 2 Fey werküfi ñi wewpiyeafiel Ngünechen ñi longko ülmenngen ka femngechi tañi mongeltuafiel tati pu kutrankülelu. 3 Ka feypifi:

—Chem rume yelayaymün tamün miyawülael rüpü mew: retrü no rume, folson no rume, ka kofke no rume. 4 Fey chem ruka mew rume puwülmün, mülewenagmün tüfey mew, kañpüle wüla amualmün tripatuaymün ti ruka mew. 5 Fey ka femngechi kiñeke waria mew llowngenolmün, tripatuaymün tüfey mew fey mütrowafimün ti trufür mülelu tamün okota mew, fey femngechi ngüneduamayngün tamün wesa duamün.

6 Feymew tripay ti pu disipulu, fey rumerpuy engün kom pichike trokiñ ruka che mew, wewpiniefingün ti werken montuluwün dungu ka mongelfingün ti pu kutran.

Erode ta newe feyentulay

(Matew 14.1-12; Marku 6.14-29)

7 Tati longko ülmen Erode allküy ñi nütramyengen ta Jesus ka kom ñi femelchi dungu. Fey Erode kimlay ñi chem chumael, kiñeke che am feypilu Juan tañi wiñomongetun. 8 Fey kakelu feypingün tañi pewfaluwtun tati pelon wentru Elia, welu ka kiñeke feypingün ta kiñekentu ti kuyfi mülekechi pelon wentru ñi wiñomongetun. 9 Welu Erode feypi: “Iñche nga werkün ñi katrüñmangeael ñi longko ta Juan. ¿Fey iney anchi tüfa, tañi allküñmakefiel ñi femel rume fentren afmatufal dungu?” Feymew Erode ayülerkefuy ñi kimafiel ta Jesus.

Jesus elufi iyael kechu warangka wentru

(Matew 14.13-21; Marku 6.30-44; Juan 6.1-14)

10 Fey ti pu apostol dew wiñomelu engün, fey nütramelpatufingün ta Jesus kom tañi femelchi dungu. Fey Jesus püntütripay ñi pu disipulu engün ñi amuael Betsayda pingechi waria mew. 11 Welu ti pu che kimlu Jesus ñi amun kañpüle, amuy engün chew ñi mülepumum ta Jesus. Feymew Jesus llowfi ti pu che, fey kimeltufi Ngünechen ñi longko ülmenngen ka mongelfi ti pu kutran.

12 Fey dew putrafialu, tati pu disipulu fülkonpay Jesus mew, fey feypifi engün:

—Chalitufinge ti pu che. Femngechi amutuayngün ñi kansatuael ka ñi kintuñmuael iyael ti pichike trokiñ ruka che mew tati fülküleyechi lelfün püle, fey tüfa mew am ngenolu ta iyael.

13 Fey Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Eymün elufimün ta iyael.

Fey kisu engün llowdungueyew:

—Tüfachi kechu kofke ka epu challwa müten nieiñ. ¿Ngillamepeafuiñ may ta iyael kom tüfachi pu chengealu? 14 Kom tüfa engün mew mülerkey kechu warangka wentru.

Welu Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Anükünuwpe engün kake wichuke trokiñ mew, fey mülepe kechu mari che kiñeke trokiñ mew.

15 Femngechi femürkey engün, fey kom anükünuwi ti pu che. 16 Feymew Jesus pürüm nüfi ñi kuwü mew ti kechu kofke ka ti epu challwa. Fey pürakintuy wenu mapu ka mañumtufi ta Ngünechen ti kofke mew ka ti challwa mew, fey wükafi ti kofke ka eluyefi ñi pu disipulu ka ñi pu kompañkiyawületew ñi wüdamkalelafiel tati pu che. 17 Fey ti pu che iyeyngün ka küme wedayngün, welu ka apolyetuyngün mari epu kanasta ti sofrachi wükanke kofke mew ka challwa.

Pedro feypifi ta Jesus ñi Cristongen

(Matew 16.13-19; Marku 8.27-29)

18 Kiñe antü Jesus amuy lelfün mew ñi kisutu ngillatumeael, fey ñi pu disipulu mülerkey tüfey mew, feymew Jesus ramtufi ñi pu disipulu:

—¿Iney pikeenew anta ti pu che?

19 Fey llowdungueyew engün:

—Kiñeke che ta Juan ti Fawtisachefe pikeeymew, ka kiñekentu Elia pikeeymew, fey kakelu pu che kay feypikeeymew tami kiñe kuyfi pelon wentrungen, tati wiñomongetulu.

20 —Eymün kay, ¿iney pimuken anta iñche? —ramtuy ta kisu.

Feymew llowdungueyew Pedro:

—Eymi ta Ngünechen ñi Cristo.

Jesus nütramkay tañi layael

(Matew 16.20-28; Marku 8.30—9.1)

21 Welu Jesus werküfi ñi pu disipulu tañi feypinoafiel engün iney no rume tüfachi dungu. 22 Fey ka feypifi:

—Ti Wentrukünuwpalu felerkey tañi rume kutrankawael, ka tañi llownoaetew tati pu judiu ñi awtoridad, tati longkolelu pu saserdote mew ka tati pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu. Fey langümafi engün, welu küla antüalu mew wiñomongetuay.

23 Fey wüla ka feypifi kom tati pu che mülelu tüye mew:

—Iney rume ayüle iñche ñi disipulungeael, müley ñi elkünuael itrokom ñi ayütunieel, fey eluwkülepe ñi layael kütu iñche mew ka inaechimew. 24 Tati ayülu ñi montulael ñi mongen, fey ta montul-layay, welu tati ütrüflu ñi mongen ta iñche ñi duam, fey ta montulay ñi mongen. 25 ¿Chem am nentuay ta che ngenngele kom chemkün mew mülelu tüfachi mapu mew, welu montunole, fey kisutu wesalkaway? 26 Fey iney rume yewentukuelimew ka yewentukuñmaelimew iñche ñi dungu, ka femngechi llemay ti Wentrukünuwpalu yewentukuaeyew feychi küpatule kisu ñi fütra pepiluwün mew ka ñi Chaw ñi fütra pepiluwün mew ka ti lif mongen pu werken püllü engün. 27 Rüf dungu feypiwayiñ kiñeke eymün mülelu tüfa mew lalayay petu tañi penofiel Ngünechen ñi longko ülmenngen itrokom dungu mew.

Jesus kangerumetuy ñi ad

(Matew 17.1-8; Marku 9.2-8)

28 Fey dew rupalu pura antü tüfachi nütramkan, Jesus pürapuy kiñe wingkul mew tañi ngillatumeael. Kompañyeeyew ta Pedro, Santiaw ka Juan. 29 Petu ngillatulu kisu, kangerumetuy ñi ad ka ñi takuwün rume lingarüy ka llümllümi. 30 Fey epu wentru pewfaluwi ka nütramkamekey Jesus engün. Moyse engu Elia ürke ñi pewfaluwün. 31 Alofmanieeyew kiñe fütra pelon, fey nütramkarkeyngün chumngechi ñi kutrankawael ka ñi layael ta Jesus Jerusalen mew.

32 Fey Pedro ka ñi epu kompañ rume küpa umawturkefuy engün, welu eluwürkelay ñi umawtuael engün. Feymew perkefi engün ta Jesus tañi fütra pepiluwün ka ti epu wentru engün ñi mülen. 33 Fey tüyechi epu wentru petu püntütripatulu Jesus mew, Pedro feypifi ta Jesus:

—Kimeltufe, ¡rume kümey taiñ mülepan tüfa mew! Dewmayaiñ küla pichike küni ruka, kiñe eymingealu, kangelu Moysengealu ka Eliangealu.

Welu Pedro kimlay ñi chem pimeken.

34 Fey petu dungumekelu, nagpay kiñe tromü, fey munulpaeyew kiñe llawfeñ reke. Fey mülelu engün am ti tromü ñi llawfeñ mew, rume llükay engün. 35 Fey ti pu tromü mew tripay kiñe dungun, fey feypi:

“Tüfa ta iñche ñi Fotüm, tañi Dullin, fey allkütuafimün.”

36 Feychi lelen mew allküngelu ti dungun, Jesus kisulewetuy. Welu ti küla disipulu feypirkelafi iney no rume tüfachi dungu tañi peel engün.

Jesus tremolürkefi kiñe wechewentru konweküfülelu

(Matew 17.14-18; Marku 9.14-27)

37 Fey kangelu antü mew, nagpatulu engün ti wingkul mew, kiñe fütra trokiñche tripay ñi trafyemetuafiel ta Jesus. 38 Fey kiñe wentru tati pu trokiñche mew feypieyew fütra newentu dungun mew:

—Kimeltufe, füreneen. Leliwülmaen ñi kiñen fotüm. 39 Kiñe weküfü kontukeeyew, fey wirarelkakeeyew ka lalatulkeeyew ka trorfan entukey kowün ñi wün mew. Rume wesa tülaykalkeeyew ka neykümkelaeyew.

40 Llellipufuiñ tami pu disipulu ñi wemünentuafiel ti weküfü, welu pepi wemünentulafi engün.

41 Feymew Jesus llowdunguy:

—¡Wesake tuwünche, ka nienolu mupiltun! ¿Tunteñma anta mülerkealu ta iñche eymün mew ka tamün ngenoafelniewafiel? Küpalnge faw püle tami fotüm.

42 Fey petu fülpalu ti weche wentru, tati weküfü ütrüfpuwüleyew ka kiñe nag lalatuleyew, welu Jesus wemünentufi ti weküfü, fey tremoltufi ti weche wentru, fey ka wiñoleltufi ti ngen fotüm.

43 Feymew kom afmatulewey engün Ngünechen ñi fütra pepiluwünngen.

Jesus nütramkay epu rupachi dewma ñi layael

(Matew 17.22-23; Marku 9.30-32)

Fey kom petu afmatulewelu engün Jesus tañi femün mew, kisu feypifi ñi pu disipulu:

44 —Küme allkütumün tüfa ka ngüyükilmün. Ti Wentrukünuwpalu ta chalintukungeay tati pu yafkafe che mew.

45 Welu kisu engün longkontukulay tañi feypietew, Ngünechen am elunoetew ñi kimafiel ti dungu. Welu ka femngechi llükay engün tañi “kimelmuiñ” ñi piafiel ta Jesus.

Iney tañi doy kimchengen

(Matew 18.1-5; Marku 9.33-37)

46 Feymew ti pu disipulu eluwi ñi notukamekewael iney ñi longkoletuael kisu engün mew. 47 Jesus, ngüneduamlu ñi femngechi rakiduamkülen engün, fülümtukupafi kiñe pichiwentru kisu mew. 48 Ka feypifi ñi pu disipulu:

—Iney rume llowfilu tüfachi pichiwentru, iñche ta llowaenew. Fey tati llowetew ta iñche, ka femngechi llowkefi tañi werküetew. Feymew tati doy illamfalkülelu kom eymün mew, fey may ta longkoleay itrokom mew.

Taiñ kayñe trokinoetew, fey ta kelluntukuley iñchiñ mew

(Marku 9.38-40)

49 Feymew feypieyew ta Juan:

—Kimeltufe, pefiyiñ ta kiñe che ñi wemünentumekefiel ti weküfü eymi tami üy mew, welu iñchiñ katrütufiyiñ kisu am miyawkenolu iñchiñ mew.

50 Fey Jesus llowdunguy:

—Katrütukelayafimün. Tüfey engün taiñ kayñetukenoetew, fey iñchiñ mew kelluley tati.

Duamkünungelay ta Jesus Samaria ñi kiñe waria mew

51 Petu fülpalu dewma tati antü Jesus tañi amutuael ta wenu mapu, yafüluwi ñi amuael ta Jerusalen. 52 Werküy kiñe werken tañi wüne amuael Samaria tañi pichike trokiñ ruka che mew tañi kintulelngeael chew ñi umañtuael. 53 Welu ti pu samariache pilay engün tañi llowaetew, kisu engün am kimnielu ñi amuael ta Jerusalen. 54 Feymew ñi epu disipulu Santiaw ka Juan, kimlu ñi femngechi femün ti pu che Samaria mapu mew, feypieyew:

—Ñidol, ¿eymi pifulmi kay, werküafuymi ñi nagpayael kütral wenu mapu, chumngechi ñi femel ta Elia⁠* tañi apümngeael ta tüfachi pu che?

55 Welu Jesus wiñokintufi ñi epu disipulu, fey katrütudungufi:

—Eymu kimlaymu chem tamu pimeken. 56 Tati Wentrukünuwpalu küpalay tati pu che ñi apümafiel, welu may ñi montulafiel.⁠*

Feymew amuy engün kangelu pichi trokiñ ruka che mew.

Tati ayüfulu ñi inayafiel ta Jesus

(Matew 8.19-22)

57 Petu amulelu engün ti rüpü mew, kiñe wentru feypifi ta Jesus:

—Ñidol, iñche ayülen tami inayafiel, chew püle rume amulmi.

58 Fey llowdungueyew Jesus:

—Ti pu ngürü niey tañi lolo ka ti pu üñüm niey tañi dañe, welu tati Wentrukünuwpalu nielay chew tañi küme kansatuam.

59 Fey Jesus feypifi ta kangelu wentru:

—Inaen.

Welu kisu llowdungueyew:

—Ñidol, wüne üngüman ñi layael ñi fütakeche, fey wüla inayaeyu.

60 Fey Jesus llowdungufi ti wentru:

—Elkünufinge tati pu che la reke felelu ñi rüngalafiel tati pu la, welu eymi amuaymi tami kimelael ta Ngünechen ñi longko ülmenngen.

61 Fey kangelu feypi:

—Ñidol, iñche ayülen tami inayafiel, welu wüne chalikünumetuafiñ tañi pu reñma mülelu ruka mew.

62 Feymew Jesus llowdungufi ti wentru:

—Tati nüfilu ti araw ñi kuwü mew, welu furi wiñokintulele, fey ta falilay tañi kellukonael Ngünechen ñi dungu mew.

Jesus werküfi tati regle mari epu wentru

10 Fey dew rupalu tüfachi dungu, Ñidol ta dullirkey ti kakelu regle mari epu⁠* disipulu, fey werküfi re epuke wünelealu ta kisu mew, kom waria püle ka ti lelfün püle chew ñi rumerpuael ta Jesus. 2 Feymew feypifi kom ti pu disipulu: “Rüf feyngey tañi rume fentrelen ta che ñi kimeltungeael ti werken dungu, welu ti küdawkelu rume pichiley. Feymew eymün müley tamün ngillatuafiel tati ngenngelu ti küdaw mew, fey femngechi werküay doy fentren küdawfe tañi kimeltuafiel ti pu che ti werken dungu. 3 Eymün ta amuaymün, welu ngüneduamaymün tüfa. Iñche ta werküwayiñ kiñe pichi ufisa reke rangi ti pu trapial mew. 4 Yekilmün ta folson, pülata no rume ka epu mudaw okota no rume ka witrakünuwlayaymün ta rüpü mew tamün nütramkayafiel ta iney no rume.

5 “Fey konpulmün kiñe ruka che mew, wüne chalipuaymün, feypilen mew: ‘Kümelkalen mülepe tüfachi ruka mew.’ 6 Fey tüye mew mülele kiñe che ayükelu ñi müleael küme tüngün, eymün tamün nieelchi küme tüngün llowayngün, welu felenole, puwlayay kisu engün mew ti küme tüngün. 7 Fey mülewenagaymün feychi ruka mew müten. Iyaymün ka pütokoaymün kisu engün ñi nieel. Fey ti küdawkelu müley ñi elungeael ta kullitun. Welu rupakilmün kom ruka che mew.

8 “Fey puwülmün kiñe waria mew ka llowngelmün, iyaymün tamün elungeel. 9 Ka mongelafimün tati pu kutran mülele tüye mew, ka feypiafimün: ‘Ngünechen ñi longko ülmenngen ka ñi küme dungu dew fülpay ta eymün mew.’ 10 Welu puwülmün kiñe waria mew, fey llowngenolmün, tripatuaymün ti kalle mew ka feypiaymün: 11 ‘¡Tati trufür mülelu tüfachi waria mew, fey pünale taiñ namun mew, mütrowafiyiñ taiñ wesa duamün eymün mew! Welu kimaymün ta Ngünechen ñi longko ülmenngen ñi fülkülepan ta eymün mew.’

12 “Welu ka feypiwayiñ ti afaelchi antü mew, tüfachi waria che ta doyelchi kutrankangeay, fey ti pu che mew mülefulu ta Sodoma waria mew.

Ti müngeltukenochi waria che

(Matew 11.20-24)

13 “¡Awngeaymün eymün Korasin waria che! ¡Awngeaymün eymün Betsayda waria che! Tüfachi afmatufal dungu pengefule ta Tiro waria ka Sidon waria mew, kuyfitu dewma wiñorakiduamtuafuyngün ta Ngünechen mew. Anükünuwafuy wente trufken ka tukuafuy ti lingoychi wesa takuwün. 14 Welu ti afaelchi antü mew eymün ta doy fütra kutrankangeaymün ta Tiro ka Sidon mülechi pu che mew.15 Eymün kay Kapernaum waria che. ¿Eymün anta feyentuleymün tamün puwael ta wenu mapu? ¡Doy fütra ponwitu lolo mew ta ütrüftukungeaymün!

16 “Tamün allkütuetew ta eymün, allkütukeenew ta iñche. Ka tüfey tamün illamtuetew, iñche ta illamtuenew. Ka tüfey tañi illamtuetew, fey ta illamtukefi tañi werküetew.”

Wiñomeyngün tati regle mari epu disipulu

17 Fey dew wewpimelu engün, tati regle mari epu disipulu rume ayüwkülen wiñomeyngün. Fey feypipatufi engün ta Jesus:

—¡Ñidol, tati weküfü kütu müngeltueiñmew tami pepiluwün mew!

18 Feymew feypieyew Jesus:

—Feley. Iñche pefiñ ta weküfü ñi ütrüfnagümuwün wenu mew llüfkeñ reke. 19 Iñche eluwayiñ ta pepiluwün tamün trekayawael wente filu ka ti pu ilolafe mew, ka tamün wewafiel kom kayñe ñi newen, welu allfül-layaeymünmew rume. 20 Welu ayüwkilmün tamün müngeltuetew ti pu weküfü, welu may ta ayüwaymün tüfachi dungu mew: ñi dew wirintukulen tamün üy ta wenu mapu mew.

Jesus rume ayüwi

(Matew 11.25-27; 13.16-17)

21 Feychi lelen mew, Jesus rume ayüwüy ti Lif Küme Püllü mew, feymew feypi: “Iñche ta püramyeeyu, Chaw, Ñidolkülelu ta wenu mapu mew ka nag mapu mew. Eymi ta kimelelfimi tati pu ñom piwkengelu, welu elulafimi ñi kimael tüfachi dungu tati pu fütrake kim wentru. Feyngey tati, Chaw, femngechi am ayülu ta eymi.

22 “Iñche ñi Chaw ta chalintukulelenew kom dungu. Iney no rume ta kimlay ñi ineyngen ta Fotüm, welu Chaw müten küme kimnieeyew. Ka iney rume kimlay ñi ineyngen ta Chaw, tati Fotüm müten ka ti pu che ta Fotüm ñi küpa kimelelfiel. Feychi pu che kimfi ta Chaw.”

23 Fey wiñome leliwülfi ñi pu disipulu, fey wichu feypifi: “Sakinngeymün ta eymün tamün pefiel mew tüfachi dungu. 24 Iñche ta feypiwayiñ rume fentren pelon wentru ka ti pu longko ülmen ayüfuyngün ñi peafiel tüfachi dungu eymün tamün peel, welu pelafi engün. Ka ayüfuy ñi allkütuafiel tüfachi dungu eymün tamün petu allkütuel, welu allkütulafi engün.”

Ti adkünu dungu tati küme piwke samariache mew

25 Kiñe wentru kimeltukelu Moyse ñi ley dungu amuy ñi dungumeafiel ta Jesus, ka tañi kintukaduamafiel, fey ramtufi:

—Kimeltufe, ¿chumafun chey tañi nieael ta rumel mongen?

26 Fey llowdungueyew ta Jesus:

—¿Chem dungu anta wirintukuley ti ley dungu mew? ¿Chem dungu anta chillkatukeymi?

27 Fey ti kimeltukelu Moyse ñi ley dungu llowdungufi ta Jesus:

—‘Piwkeyenge tami Ñidol Ngünechen kom tami piwke mew, kom tami kuerpu mew, kom tami newen mew, ka kom tami rakiduam mew’,⁠* ka ‘piwkeyenge tami chafche chumngechi piwkeyeniewimi ta eymi.’⁠*

28 Feymew Jesus feypieyew:

—Rume küme llowdunguymi. Fey femngechi femülmi, nieaymi ta rumel mongen.

29 Welu ti kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ayülafuy ñi kimeltulngeael ineyngen ñi chafche, feymew ramtufaluwi, fey feypifi ta Jesus:

—¿Iney am tañi chafche?

30 Feymew Jesus llowdungueyew:

—Kiñe wentru amuley Jerusalen ñi rüpü mew amualu ta Jeriko waria, fey kiñe mufü weñefe saltiaeyew ka müntuñmaeyew ñi takuwün. Wülelkangelu, fey epe langümkünungelu, elkünutueyew engün. 31 Fey küparumey kiñe saserdote ti rüpü mew, welu pefilu ti allfükalechi wentru, kiñe püle rupay, fey amuy ñi rüpütulen. 32 Feymew ka kiñe Levi ñi tuwünche⁠* fülpuy kisu mew, fey pefilu, ka kiñe püle rumey, fey amuy ñi rüpütulen. 33 Welu kiñe illamfal wentru Samaria tuwlu ka femngechi amulerkey feytichi rüpü mew. Fey pefilu, rume kutranpiwkeyefi ti allfükalechi wentru, 34 fey fülkonpuy kisu mew. Liftulelfi ñi allfen aseyte mew ka pulku mew,⁠* fey trariñmafi kiñe katrün pañu mew. Feymew ka püramfi kisu ñi furiku mew, ka yefi kiñe umañtuwe ruka mew ka dapipufi. 35 Fey kangelu antü mew ti samariache nentuy epu moneda, fey elufi ti ngenngelu tati umañtuwe ruka mew ka feypifi: ‘Dapilelaen tüfachi wentru. Fey tami gastaelchi pülata, iñche wiñomeli, kullipatuaeyu.’ 36 Fey tüfa mew, ¿chuchi am tüfachi küla wentru chafcheyefi ti allfükalechi wentru tati wülelkael ti pu weñefe mew?

37 Feymew ti kimeltukelu Moyse ñi ley dungu llowdunguy:

—Tüfeychi kutrantupiwkelu ta kisu mew.

Feymew Jesus feypifi ti wentru:

—Femngechi tati. Amunge, fey eymi ta ka femngechi femafimi tami chafche.

Jesus witranngemey Marta ka Maria ñi ruka mew

38 Jesus trekalerkey rüpü mew, fey puwi kiñe pichi trokiñ ruka che mew. Feymew kiñe domo Marta pingelu lloweyew kisu ñi ruka mew. 39 Marta nierkey kiñe lamngen Maria pingelu, fey kisu anükünuwürkey tañi allkütuael Jesus ñi nütramkamekeelchi dungu. 40 Welu Marta, kisu müten mekelu ñi duamngemeken fentren küdaw mew, fülkonpay Jesus mew ka feypifi:

—Ñidol, ¿eymi pichi no rume ngüneduamlafimi iñche ñi lamngen? Kisukünuenew kom ñi küdaw mew. Werküfinge tañi kelluaetew.

41 Welu Jesus llowdungueyew:

—Marta, Marta, rume küdaweluwküleymi ka weñangküluwküleymi tami dewmayael rume fentren iyael. 42 Welu kiñe pichin dungu müten duamtufali ta tüfey. Maria dullifi tati doy küme dungu, fey iney rume ta müntuñmalayaeyew.

Jesus kimeltufi ñi pu disipulu chumngechi ñi ngillatuael

(Matew 6.9-15; 7.7-11)

11 Kiñe rupa Jesus mekerkey ñi ngillatun kiñe lelfün mew. Fey dew ngillatulu, kiñe ñi pu disipulu feypieyew:

—Ñidol, kimeltumuaiñ kay taiñ ngillatuael, chumngechi ta Juan kimeltuy ñi pu disipulu.

2 Feymew Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Ngillatulmün, fey ta famngechi feypikeaymün:

‘Chaw Ngünechen wenu mapu mülelu,

yamniengepe tami küme üy.

Felepe may tami longko ülmenngen tüfachi mapu mew.

Chumngechi müngeltuniengeymi wenu mapu

ka femngechi müngeltun mülepe tüfachi mapu mew.⁠*

 3 Eluniemuaiñ taiñ duamtuelchi kofke kake antüngealu.

 4 Wiñoduamamuiñ taiñ yafkan mew

chumngechi iñchiñ wiñoduamakefiyiñ kom tüfey engün taiñ wesa femkeetew.

Kintukaduamngeliyiñ, eluwmukeliyiñ taiñ femael wesake dungu

ka montulniemuiñ kom wesake dungu mew.’⁠*

5 Ka femngechi feypi ta Jesus:

—Fey kiñe wentru rangi pun amuy kangelu weni ñi ruka mew, feymew feypipufi ñi weni: ‘Weni, arelen küla kofke. 6 Kiñe weni akuy ñi witrankontuaetew iñche ñi ruka mew, fey nielan chem iyael rume ñi eluafiel.’ 7 Fey tati mülelu ta pu ruka llowdunguy: ‘¡Feypimekepakeeli! Tati wülngiñ ruka küme rakümniefiñ. Tañi pu che iñchiñ dew kuduleiñ, feymew witralayan tami eluafiel chem no rume.’ 8 Feymew feypiwayiñ tüfachi dungu: kisu tañi weningen mew witrallenoafule rume tañi eluafiel ñi duamtuel, welu may füreneafi, fey eluafi kom tañi duamtuel fente tañi wirarkümekeken mew.

9 “Feymew iñche ta feypiwayiñ: Ngillatulemün, fey ta Ngünechen eluaeymünmew tamün ngillatuel. Kintuaymün, fey ta peaymün. Mütrümkülemün wülngiñ mew, fey nülalngeaymün. 10 Fey tüfa famngechi: tati ngillatulelu, elungekey. Fey ti kintulu, pekey. Ka ti mütrümlu wülngiñ mew, fey nülalngekey.

11 “¿Fey kiñe chaw elupeafuy may ñi fotüm kiñe kura, ‘eluen kofke’ pieliyew?⁠* ¿Ka elupeafuy may kiñe filu kisu ñi fotüm, ‘eluen kiñe challwa’ pieliyew? 12 ¿Kam elupeafuy may kiñe ilolafe, ‘eluen kiñe kuram’ pieliyew? 13 Chumngechi wesa piwkengeafuymün rume ta eymün, kimimün tamün eluafiel kümeke chemkün tamün pu yall. ¡Fey ta wenu mapu Chaw doyelchi eluafi tati Lif Küme Püllü tüfey engün tañi ngillatuetew!”

Jesus feypingey ñi nien ta weküfü ñi ngüneluwün

(Matew 12.22-30; Marku 3.20-27)

14 Jesus wemünentufi tati weküfü ketrolniefilu kiñe wentru, fey tripatulu tati weküfü, ti wentru pepi dunguturkey. Fey ti pu che rume afmatulewey engün. 15 Welu kiñekentu feypi engün: “Belsebu, tati longkolelu pu weküfü mew, fey ta elueyew ngüneluwün tüfachi wentru ñi wemünentuafiel ti pu weküfü ti wentru mew.”

16 Welu tati kakelu pu che, re ngünen mew, feypieyew engün ñi pengelael kiñe afmatufal dungu ta kallfü wenu mew. 17 Welu Jesus am kimlu ñi femngechi rakiduamkülen engün, fey feypifi ti pu che: “Kom trokiñ mapu püntükawkülele kayñetuwün mew, kom kisutu apümkawafuy engün. Ka kom pu reñmawen püntükawkülele, apümkawafuy engün.18 Ka femngechi ta weküfü kisutu püntükawkülele ñi pu werken püllü engün, ¿fey chumngechi am ngünenieay kom ñi ngüneluwün? Tüfa ta feypipen eymün tamün feypimupefiel mew iñche tañi wemünentukefiel tati weküfü Belsebu ñi ngüneluwün mew. 19 Welu tüfa feyngele, ¿iney am elukeeyew pepiluwün tati pu che tamün inakeetew femngechi tañi wemünentuafiel tati pu weküfü? Feymew, kisu engün llemay pengelniey tamün welulkawkülen eymün tamün feypimukefiel mew ta iñche. 20 Fey iñche wemünentufili ti weküfü Ngünechen ñi pepiluwün mew, fey tüfa ta famngechi kimfalküley Ngünechen ñi longko ülmenngen ñi dew mülepan eymün mew.

21 “Fey kiñe wentru rume newenngelu küme pepikawkülele ka küme llüwatule ñi ruka mew, iney no rume müntuñmalayaeyew ñi nieelchi chemkün. 22 Welu kangelu doy newenngelu, kisu mew akule ka wewpaeliyew, müntuñmangeay ñi weychawe tañi maneluwkülemum, ka müntuñmangeay kom tañi nieelchi chemkün.

23 “Fey tañi kellunienoetew, fey ta kayñe reke nieenew. Ka iñche engün küdawnolu ñi küpalafiel ti pu che, fey engün püntünentukefi ti pu che iñche mew.

Ti weküfü ñi wiñome kontuken

(Matew 12.43-45)

24 “Fey kiñe weküfü tripatuyüm kiñe che mew, miyawkey chew ñi ngenomum chem rume. Kintuyawülkey chew ñi kansatuam, welu penoyüm ñi kintupeel, rakiduamkey: ‘Wiñotuan tati che mew chew tañi tripapatumum.’ 25 Fey dew akutulu, pepatufi ti che kiñe küme adkülechi ruka reke, ka küme lepütulelu.26 Feymew amuay ñi yemeael ka regle weküfü doy wesañmangelu kisu mew, feymew kom konay engün ñi müleael ti che mew. Feymew tati che doy wesa piwkengetukey.”

Rüf feyngechi küme ayüwkülen

27 Fey petu feypilu Jesus tüfachi dungu, kiñe domo wirarüy rangi ti pu che:

—¡Rume sakinngey ti domo tami choyüetew ka tami tremümetew!

28 Kisu llowdunguy:

—Doy küme sakinngeay tüfeychi pu che engün tati allkütukelu Ngünechen ñi dungu, ka tati müngeltukelu.

Tati wesake che ayüy ñi pengelelngeael kiñe afmatufal dungu

(Matew 12.38-42; Marku 8.12)

29 Kiñe trokiñche petu trawüluwlu, fey walloñmafi engün ta Jesus, fey kisu eluwi ñi feypiafiel: “Tati pu che fantepu mew mülelu, rume wesañmangey. Ayüley ñi pengelelngeael kiñe afmatufal dungu, welu Jona ñi rupaelchi dungu müten pengelelngeay. 30 Chumngechi ta Jona adkünuelchi dungu reke femkünungey tati Ninife pu che mew ka femngechi tati Wentrukünuwpalu kiñe adkünuelchi dungu reke feleay tati fantepu mülechi pu che mew. 31 Feychi afaelchi antü mew wüldunguale ñi yafkan mew fantepu mülechi pu che, tati waywen püle küpachi longko ülmen domo fey tüfa wiñomongetule ka witrapürale fey kondenayafi tüfachi pu che, fey ti domo am küpalu rume alü kamapu ñi allkütuafiel ta Salomon ñi fütra kimün, welu iñche tüfa mew mülepan, doy fütra kimün nien ta Salomon mew. 32 Ka femngechi ta Ninife pu che puwle tañi wüldungael engün tati afaelchi antü mew, kondenayafi fantepu mülechi pu che, fey Ninife pu che am wiñoduamtulu engün ta Ngünechen mew feychi allkülu engün Jona ñi wewpielchi dungu. Fey tüfa mew mülepan ta iñche, fey doy wünenkülen ta Jona mew.

Tati kuerpu ñi pelon

(Matew 5.15; 6.22-23)

33 “Feyentumün tamün feypiwfielchi dungu: iney rume üyümkelay kiñe pelontuwe tañi kiñe püle ellkakünuafiel, ka miñche kakon mew rume tañi elafiel, welu may tañi adkiñ mew elkünuafiel, feymew tati konpulu ñi pelotupuael. 34 Tami nge kiñe pelontuwe reke feley tami kuerpu mew. Fey tami nge küme pelole, kom tami kuerpu nieay pelon, welu tami nge pelonole, tami kuerpu dumiñ mew reke müleay. 35 Kuñiwtukuwmün tati pelon tamün kimeltuwfiel ta eymün tañi dumiñngetunoael. 36 Fey kom eymün nielmün iñche ñi kimeltun kiñe pelon reke, nielayay chem dumiñ no rume, fey chem dungu rume kom küme lif piwke mew penieafimün, chumngechi kiñe üykülechi pelontuwe kom küme pelontuniekey.”

Jesus feypintukufi tati pu farisew ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu

(Matew 23.1-36; Marku 12.38-40; Luka 20.45-47)

37 Jesus dew fentekünulu ñi dungun, kiñe farisew mangeleyew ñi imeael kisu ñi ruka mew, feymew Jesus konpuy ka anüpuy mesa mew. 38 Welu ti farisew rume kangeweduami peetew tañi müngeltunofiel ti wimtun dungu ñi wüne küchakuwünon mew petu ñi inon. 39 Welu Ñidol feypifi ti farisew:

—Eymün tamün pu farisewngen wente mew müten liftukefimün tati fasu ka rali, welu tamün piwke apoley ta wesake dungu mew, fey ponwitu trapümniey re weñen dungu ka ti wesake femün kütu. 40 ¡Ngenokimün che! Tati küchafilu ti rali kom küme küchakefi ponwitu ka wekuntu. 41 Wülmün tamün nieelchi chemkün nor piwke mew, fey femngechi ta lifngetuay tamün mongen.

42 “¡Awngeymün tamün pu farisewngen! Wichulkefimün tamün eluafiel ta Ngünechen ta kiñe trokiñ mari puwlu mew feytichi menta kachu ka tati ruda ka fill tukukan, welu müngeltukelaymün tamün femael nor küme dungu ka tamün piwkeyeael tamün chafche. Fey tüfa llemay müley tamün femael, welu tamün femael kafey ti kakelu kümeke dungu.

43 “¡Awngeymün tamün pu farisewngen! Tati sinagoga mew ayükeymün tamün anüael ti doy dullilechi wangku mew ka ayükeymün tamün chaliaetew rüpü mew ti pu che rume yamün mew.

44 “¡Awngeymün ta eymün tamün wesa mongen mew kiñe kimfalkülenochi küfwe reke feleymün, femngechi tati pu che miyawkey wente küfwe, fey ñi kimnon rume!”

45 Feymew llowdungueyew kiñe ti pu wentru kimeltukelu Moyse ñi ley dungu:

—Kimeltufe, fey tami feypin mew iñchiñ piñmaltukamupeiñ may.

46 Welu Jesus llowdungufi ti wentru kimeltukelu Moyse ñi ley dungu:

—¡Awngeymün ta eymün, kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu! Ti kakelu che meñkukünulkefimün reke fentren wimtun dungu, iney rume tañi pepilnoel, welu eymün pichin no rume kellukelafimün.

47 “¡Awngeymün ta eymün! Eymün küme adelkakeymün ti pu pelon wentru ñi küfwe, tüfeychi pu pelon wentru ñi langümel eymün tamün kuyfike tuwün em. 48 Kom kisu engün tañi femel mew eymün ka küme trokitunieymün tañi chumün tamün kuyfike pu tuwün em, kisu engün am langümfilu ti pu pelon wentru, fey eymün küme elmatukefimün ñi küfwe. 49 Feymew Ngünechen ñi fütra kimün mew feypi: ‘Werkülelafiñ engün ta pelonke wentru ka pu apostol, fey kiñeke tüfa engün langümafi, fey kakelu kutrankayafi engün.’ 50 Feymew tüfachi pu che mülelu fantepu mew Ngünechen ta ramtukayaeyew engün chumngelu tañi langümyefiel engün tati pu pelon wentru feychi dewmangelu müten ta mapu.51 Llituy ta Abel ñi mollfüñ mew, Sakaria ka femngechi langümngey rangi pu ngillatuwe mew. Feymew llemay feypiwayiñ, Ngünechen ta ayüley ñi nentudungulelaetew tüfachi pu che mülelu fantepu mew tañi langümfiel mew ta tüfachi pu pelon wentru.

52 “¡Awngeymün ta eymün kimeltukelu Moyse ñi ley dungu! Ngenngeymün reke ta kimün mew, welu eymün no rume küme kimün nielaymün ka elukelafimün ñi adümael tati ayülelu ñi kimael.”

53 Femngechi feypietew Jesus kom tüfachi dungu, tati pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ka ti pu farisew rume lladküy engün, fey eluwingün ñi kayñetudunguafiel ka ñi ramtukayafiel. 54 Fey tüfa kiñe ngünen müten ürke femngechi tañi kimüñmayafiel ñi chem piael fey ta famngechi tañi feypintukuafiel engün.

Jesus kimeltuy ñi kümenon tati koyla ngünenngen

12 Fey petu trawüluwlu rume fentren che, rume fentren trawüluwkülelu engün am welukonke rültrekamekewi engün. Jesus eluwi ñi dunguael, fey wünelu mew leliwülfi ñi pu disipulu, fey feypifi: “Kuñiwtukuwmün tati pu farisew ñi kimeltun mew, tüfachi dungu mew llemay kisu engün tañi koyla ngünen kimeltun lefawra reke feley. 2 Ngelay ta chem ellkan dungu rume tañi kimngenoael, ka chem no rume küme ellkalelu tañi pengenoael. 3 Feymew llemay eymün tamün feypikeel dumiñ mew, allkütungeay pelon antü mew. Ka tamün ellka dungukeel rakümkülechi ruka mew, wirarün mew feypingetuay wente ruka kütu.

Iney müngell tañi llükangeael

(Matew 10.28-31)

4 “Eymün llemay, iñche ñi pu weni, feypiwayiñ tamün llükanoafiel ta tüfeychi pu che tati ayükelu tamün langümaetew. Dew femle ngelayay ñi doy chumafel. 5 Welu iñche ta feypiwayiñ iney müngell tamün llükayafiel: tati dew müntuñmafilu ñi mongen ta che ka niey pepiluwün tañi tukuafiel ta kütral mapu mew. Fey may ta llükakeafimün.

6 “¿Fendengekelay anta kechu pichike üñüm epu pichike moneda mew? Welu femngellefule rume, tüfachi pichike üñüm kiñe no rume ngüyünielaeyew ta Ngünechen. 7 Welu ta eymün müngell, kom tamün nieelchi kal longko kütu kake kiñeke rakinieñmangeymün. Feymew llükalekilmün. Eymün ta doy faliymün fentren pichike üñüm mew.

Tati yewentukunofilu ta Jesucristo ti pu che mew

(Matew 10.32-33; 12.32; 10.19-20)

8 “Fey iñche ta feypiwayiñ iney rume yewentukunoelimew tañi nütramyeaetew tati pu che mew, ka femngechi ti Wentrukünuwpalu yewentukulayaeyew tañi nütramyeaetew ta Ngünechen ñi pu werken püllü mew. 9 Welu tañi llumumaetew ta iñche tati pu che mew, ka femngechi llumumayafiñ Ngünechen ñi pu werken püllü mew. 10 Ngünechen ta wiñoduamatuafi tüfeychi wesa yafkalu kütu ti Wentrukünuwpalu mew, welu wiñoduamatulayafi tati kayñetudungufilu tati Lif Küme Püllü.

11 “Fey eymün yengelmün tati sinagoga mew, ka tüfeychi pu kues mew ka ti pu awtoridad mew, fey pellkelayaymün chumngechi tamün kisutu dunguñpewael ka tamün chem piael. 12 Fey akule ti antü tamün dunguael, tati Lif Küme Püllü kelluaeymünmew tamün chem piael.”

Tüfey ñi kuñiwünngen ta fentren chemkün

13 Fey kiñe wentru mülelu tati trokiñche mew, feypifi ta Jesus:

—Kimeltufe, feypifinge ñi peñi tañi eluaetew iñche ñi koneltuleelchi chemkün.

14 Feymew llowdungueyew ta Jesus:

—Weni, ¿iney anta kueskünuenew femngechi ñi wüdamelafiel eymün tamün nieelchi chemkün?

15 Ka femngechi feypi:

—Kuñiwtukuwaymün ta eymün kom diñmatun dungu mew. Che ñi mongen ta kümelkalekelay tañi nien mew müten ta fentren chemkün.

16 Feymew Jesus nütramelfi tüfachi adkünu dungu: “Mülekefuy kiñe riku wentru, fey ñi nganelchi ketran kisu ñi mapu mew rume küme walüngmay. 17 Fey ti riku wentru eluwi ñi rakiduamael: ‘¿Chuman chey? Nielan chew ñi elkünuael tañi fün ketran.’

18 “Fey kisutu feypiwi: ‘Dew kimün tañi chumael. Teyfükayan tañi nieelchi pu kakon, fey ka dewmatuan doy alükechi kakon, fey tüfey mew elkünuan tañi fün ketran ka kom tañi nieelchi chemkün. 19 Feymew ka kisutu feypiwan: Iñche, rume fentren chemkün ellkanien rume fentren tripantungealu. Kansatunge, inge, putunge ka ayüwkülenge.’

20 “Welu Ngünechen feypieyew: ‘Wedwed wentru, tüfachi pun müten eymi ta layaymi, fey tami ellkanieelchi chemkün ruka mew, ¿ineyngealu kay?’

21 “Femngechi dungu mew ta rupakey tati wentru ngülümkelu fentren chemkün kisungealu müten, welu pofrengey ta Ngünechen mew.”

Ngünechen kisukünukelafi ñi pu yall

(Matew 6.25-34)

22 Feymew Jesus ka feypifi ñi pu disipulu: “Tüfachi dungu feypiwayiñ: fill rakiduamkülekilmün chumngechi tamün iyael ka chem tamün mongeluwküleael ka ti takuwün mew rume tamün tukuael. 23 Mongen doy faliy ta iyael mew, ka femngechi ta kuerpu doy faliy tati takuwün mew. 24 Ngüneduamfimün tati yeku pingechi üñüm. Ngankelay ka kosechakelay, ka nielay kakon, welu Ngünechen eluniekeeyew ta iyael. ¡Doy faliymün ta eymün tati pu üñüm mew! 25 Welu ka femngechi tunte ayüllefule rume kiñe che, ¿iney am rume fill rakiduamkülele, doy alüntupeafuy may ñi mongen kiñe ora rewall?⁠* 26 Eymün ta pepiluwkenolmün tamün femael pichin dungu, ¿fey chumngelu am fente diñmatukefimün ti kakelu chemkün?

27 “Ngüneduamfimün chumngechi ñi tremken tati pu rayen. Küdawkelayngün rume ka füwkelayngün rume, welu iñche feypiwayiñ tati longko ülmen Salomon rume, kom tañi nieelchi kümeke takuwün mew, tüfachi pu rayen mew trürlafi. 28 Ngünechen eluniefi ñi tremküleael ti kachu. Fachantü müley lelfün mew, welu wüle lüpümtukukünungeay kütral mew, ¡fey doyelchi eluaeymünmew tamün tukutuwael, eymün, chi pu che newe mupiltulenolu! 29 Feymew llemay, ngelay tamün fill rakiduamküleael chem tamün iyael ka chem tamün pütokoael. 30 Fey kom tüfachi dungu mew rume küdaweluwkey kom chüf mapu mülechi pu che, welu eymün nieymün kiñe Chaw dew kimnielu tamün duamtuel. 31 Doyümnieafimün Ngünechen tañi longko ülmenngen, fey kom tamün duamtunieel ka femngechi llowaymün wüla.

32 “Llükalekilmün, iñche ñi pu ufisa reke felelu. Eymün ta pichinngeymün, welu ta Chaw Ngünechen kisu ñi kuñillchen mew, ayüley tamün eluaetew kisu ñi ülmen mülewe. 33 Fendefimün tamün nieelchi chemkün, fey eluafimün tati duamtunielu. Dewmamün tati folson lludkenolu, tati afkenochi küme felen wenu mapu mew, chew ta puwkelay weñefe ka ngelay chem üñfew no rume. 34 Fey chew müley tamün küme felen, fey mew puwküleay tamün rakiduam.

Feley tamün pewütuwküleael

(Matew 24.45-51)

35 “Pewütuwkülemün, tukutuwkülemün ka üykülepe tamün pelontuwe. 36 Kiñe kona reke üngümnielu tañi wiñometuael ti ülmen wentru kiñe mafüwün mew, tañi nülalafiel ta wülngiñ dungupatule müten wekuntu wülngiñ mew. 37 Sakinngeay tati kona akule ti ülmen wentru, fey pepaeliyew ñi pewütuwkülen. Rüf dungu mew tati ülmen wentru anümaeyew ti mesa mew ka eluway ñi poyeaetew ka ñi eluaetew ti iyael. 38 Sakinngeay ti kona, fey pengepale ñi trepelen tunte rangi punngeay rume ka tunte epe wünngeay rume. 39 Tüfachi dungu küme ngüneduamfimün: tati ngen ruka kimfule tunte pun ñi akuael ti weñefe, elulayafuy ñi nülañmangeael ñi wülngiñ ruka tañi weñengeael. 40 Eymün kafey pewütuwküleaymün, fey ti Wentrukünuwpalu küpayay ti ora mew tamün doy üngümnienofiel mew.”

41 Fey ramtueyew ta Pedro:

—Ñidol, ¿nütramelfimi tüfachi adkünu dungu iñchiñngealu müten, kam kakelu chengealu kay?

42 Feymew Ñidol feypi: “¿Iney am tati küme puwtulechi longko, fey kisu tañi ülmen wentru kom elfalkünueyew tañi nieelchi chemkün ta ruka mew, fey akutule tunte antü rume tañi elufemafiel tati iyael? 43 Sakinngeay tüfeychi kona akule ñi ülmen nieelchi wentru akule ka pepaeliyew ñi küme küdawkülen. 44 Rüf dungu mew feypiwayiñ tati ülmen wentru elfalkünuaeyew kom ñi nieelchi chemkün kisu ñi ruka mew. 45 Welu tüfeychi kona rakiduamle rume fentren mew wüla ñi akutuael ñi ülmen nieelchi wentru, fey eluwle ñi kutrankayafiel ti kakelu kona ka ti ngeñoda domo. 46 Fey ti antü mew petu ñi üngümnienofiel ka ti ora ñi kimnoel akule ti ülmen wentru fey kutrankayaeyew, ka püresuntukukünuaeyew chumngechi femngekey tati wesa mongenngechi pu che.

47 “Tati kona kimnielu chem ayünien ti ülmen wentru, welu pewütuwkülenole ka müngeltunofile rume, fey tüfa kutrankangeay rume fentren wimakan mew. 48 Welu ti kona fey ñi kimnon rume mekele ñi wesa femün, fey tüfa ta kutrankangeay, pichin wimakan mew müten. Tati rume fentren elungelu, ka femngechi doy fentren müley ñi wültuael: tati rume manelngelu, doyelchi may feley ñi wüldungutuael.

Jesus ñi duam müley püntülkawün

(Matew 10.34-36)

49 “Iñche ta küpan üyümafiel reke ta kütral kom mapu mew ka ¡ayülefun chey tañi üyküleael dewma! 50 ¡Iñche ta rupayan kiñe fütra kutrankawün mew! ¡Ka femngechi rume weñangkülen tüfachi dungu mew, fey dew rupali wüla tüfachi wesa kutrankawün dungu nor duamkületuan! 51 ¿Eymün anta feyentuleymün tañi küpalel ta küme tüngün ta mapu mew? Feypiwayiñ tañi femnon, welu may ñi küpayael püntülkawün iñche ñi duam. 52 Tüfa amuleachi antü mew, kechu che kiñe reñmawen mew püntülkawküleay epu trokiñ mew, küla che kayñetunieafi ti epu che ka ti epu che kayñetunieeyew ti küla che. 53 Tati chaw kayñetunieay ñi fotüm ka ti fotüm kayñetunieay ñi chaw. Tati ñuke kayñetunieay tañi domo püñeñ ka tati domo püñeñ kayñetunieay ñi ñuke. Tati kuse nanüng kayñetunieay ñi üllcha nanüng ka ti üllcha nanüng kayñetunieay tañi kuse nanüng.”

Ngüneduamlaymün iñche ñi mülepan eymün mew

(Matew 16.2-3)

54 Jesus ka feypifi tati pu che: “Eymün pefiyüm ti tromü ñi tripapan konwe antü püle, ‘mawünay tati’ pikeymün, fey femkey. 55 Ka femngechi waywen kürüfiyüm, ‘kümengetuay’ pikeymün, fey femngechi femkey. 56 ¡Koyla ngünen che! Eymün küme kimnieymün tamün ngüneduamafiel ñi chumleken tati kallfü wenu ka nag mapu. ¿Fey chumngelu am ngüneduamlaymün chem dungu ñi mülen fantepu mew?

Kümelkawtumu tami kayñe eymu

(Matew 5.25-26)

57 “Fey ¿chumngelu am kisutu ngüneduamuwkelaymi ka tami femael ti nor dungu? 58 Allkütumün tüfachi adkünu dungu: Fey iney rume amule tami wingkañmaaetew, fey amulmu tamu trafdunguael ti awtoridad mew, wüne küme nütramkayaymu petu tami puwnon kues mew, femngechi tami yengenoael ti kues mew. Femnolmi, ti kues wültukuaeymew ti pu soltaw mew, fey ti pu soltaw püresuntukuaeymew ti karsel mew. 59 Iñche ta feypieyu: tripalayaymi tüye mew dew kullilmi wüla kom tami wesa femel.”

Ñi rume kümen ta wiñorakiduamtun

13 Feychi tripantu mew kiñeke che amurkey ñi pemeafiel ta Jesus, fey ñi nütramelelmeafiel ta Pilato ñi langümfiel tati pu wentru Galilea tuwlu, fey tüfachi pu che ñi langümngen ti ngillatuwe ruka mew chew mekey ñi chalintukun ti langümelchi kulliñ. 2 Fey feypieyew ta Jesus: “Eymün rakiduamküleymün tüfachi pu wentru Galilea tuwlu ñi rupael mew tüfachi wesa dungu, fey ñi doy yafkafengen mew pemay ti kakelu pu che mew mülelu kisu engün ñi trokiñ mapu mew. 3 Iñche feypiwayiñ tañi feyngenon, eymün wiñorakiduamtunolmün ta Ngünechen mew ka femngechi layaymün. 4 ¿Kam ta eymün feyentuleymün ta tüyechi mari pura layelu tañi trañmaetew mew Siloe mülechi fütra alü pürachi ruka, tüfa femngechi femi tañi doy yafkafengen mew pemay ti kakelu pu che mew mülelu ta Jerusalen mew? 5 Iñche feypiwayiñ tañi feyngenon, welu eymün wiñorakiduamtunolmün ta Ngünechen mew ka femngechi layaymün.”

Kiñe adkünu dungu tati fünngenochi igera mew

6 Feymew Jesus nütrameleyew tüfachi adkünu dungu: “Kiñe wentru nierkefuy kiñe anüm igera ñi pu ofadentu mew, fey amuy ñi pemeafiel ñi niepen may fün igo, welu pemelay kiñe fün no rume. 7 Feymew feypifi ti wentru küdawkelu ti ofadentu mew: ‘Feypiaeyu, küla tripantu dewma ñi küpaken tüfachi igera mew ñi kintupayael fün igo, welu pepakelan kiñe fün no rume. ¡Katrüfinge! Mülepüday ta mapu mew fey ñi wülkenon chem fün no rume.’ 8 Welu ti küdawkefilu ti mapu llowdungueyew: ‘Ñidol, elkünufinge ka kiñe tripantu. Iñche alükon küme dapillkayafiñ ti mapu ka funañmayafiñ. 9 Femngechi wülpelayay fün tati, welu femnole, fey wüla folilentuafiñ.’ ”

Jesus tremoltufi kiñe domo potrongelnieetew ti weküfü

10 Kiñe rupa, tati ürkütun antü mew, Jesus mekerkey ñi kimeltun ti sinagoga mew. 11 Mülerkey tüye mew kiñe domo kutrankülelu mari pura tripantu dewma. Kiñe weküfü potrongelnierkeeyew, fey pepi küme norümkerkelay ñi kuerpu. 12 Feymew Jesus pefilu ti domo, mütrümfi ka feypifi:

—Papay, dew lifretuymi tami kutran mew.

13 Feymew fampuwüli ñi kuwü kisu mew, fey feychi lelen mew müten ti domo nortuy ñi kuerpu, feymew eluwi ñi püramyeafiel ta Ngünechen. 14 Welu tati longkolelu ti sinagoga mew rume lladküy, Jesus am tremoltufilu ti ürkütun antü mew. Fey ti longko feypifi ti pu che:

—Müley kayu antü ta küdawam, fey küpakeaymün feytichi antü mew tamün tremolngetuael, welu femkelayaymün tati ürkütun antü mew.

15 Welu feypieyew ta Ñidol:

—Koyla ngünenngelu, iney rume ta nentuneyfikey ñi mansun ka ñi furiku ti ürkütun antü mew tañi pütokolmeafiel ti wütrunko mew. 16 Feytachi domo, kisu ta Abraam ñi yomelche, weküfü ta trariniefeyew reke tüfachi kutran mew, fey amulniefuy dewma mari pura tripantu. ¿Fey kümerkelafuy am ñi nentuneyfingetuael ñi kutran mew ti ürkütun antü mew?

17 Feymew Jesus dew feypilu tüfachi dungu, kisu ñi pu kayñe rume yewelkawingün. Welu kakelu ti pu che rume ayüwkülerkey ti fütra dungu mew Jesus tañi femel.

Adkünu dungu tati fün mostasa mew ka lefawra mew

(Matew 13.31-33; Marku 4.30-32)

18 Jesus ka feypi: “Iñche ta adentuafiñ Ngünechen ñi longko ülmenngeelchi mülewe tüfachi adkünu dungu mew: 19 Kiñe fün mostasa reke feley, kiñe wentru tañi nganel kisu ñi lelfün mew. Tüfa tremkey, fey kiñe fütra anümkangekey, fey rume fentre tremkelu am tati pu üñüm dañekey kisu ñi row mew.”

20 Ka femngechi feypi Jesus: “Tüfachi dungu mew trürümafiñ Ngünechen ñi longko ülmenngen: 21 Tati lefawra reke feley kiñe domo tañi tukuel küla rali rüngo mew, femngechi tañi fayümafiel kom ti masan.”

Tati pichirupachi wülngiñ

(Matew 7.13-14; 21-23)

22 Fey amulelu Jerusalen waria mew, Jesus kimeltulen rumerpuy kakelu pu waria mew ka ti pichike trokiñ ruka che mew. 23 Fey kiñe che ramtueyew:

—Ñidol ¿pichiley müten am tati montualu?

Fey Jesus llowdungufi ti wentru:

24 —Yafüluwmün tamün konael ti pichirume wülngiñ mew. Iñche ta feypiwayiñ rume fentren che ayüay ñi konael, welu pepi konlayay engün. 25 Tati ngen ruka dew witrale fey rakümkünule ti wülngiñ, eymün ta mülelu wekuntu mütrümaymün famngechi: ‘Ñidol, nülalmuiñ.’ Welu kisu llowdunguaeymünmew: ‘Iñche kimuwlayiñ chew tamün tuwün.’ 26 Feymew eymün eluwaymün tamün feypiael: ‘Iñchiñ ta ikefuiñ ka putukefuiñ eymi iñchiñ ka femngechi kimeltukefuymi taiñ kalle mew.’ 27 Welu kisu llowdunguaeymünmew: ‘Dew feypiwpeyiñ kimlan tamün chew tuwün. ¡Püntütripamün iñche mew wesake dungu femkelu!’

28 “Tüyew ta ngümayaymün ka kütrüray tamün foro fente tamün kutrankawün, fey peafimün ta Abraam, Isaak, Jakob ka kom ti pu pelon wentru mülelu Ngünechen ñi ülmen mülewe mew, welu eymün wemütripaleaymün. 29 Femngechi ta küpayay tati pu che pikum ad püle, waywen püle, tripawe antü püle ka konwe antü püle ñi anüpayael tañi iyael engün Ngünechen ñi longko ülmen mülewe mew. 30 Femngechi ta eymün tamün judiungen tati wünenkülefulu, inankületuaymün, fey kakelu che judiungenolu tati inankülekefulu, wünenkületuay.”

Jesus ngümayefi ta Jerusalen waria che

(Matew 23.37-39)

31 Ka femngechi akuyey kiñeke farisew, fey feypifingün ta Jesus:

—Tripatunge tüfa mew, Erode ayüley tami langümaetew.

32 Feymew feypieyew ta Jesus:

—Amumün ka feypimefimün tati langümchefe, tüfeychi ngürü reke felelu: ‘Leliwülnge, fachantü ka wüle wemünentuafiñ tati pu weküfü ka mongeltuafiñ ti pu kutran, fey külawe fentekünuan tañi küdaw.’ 33 Welu fachantü, wüle ka külawe antü mew müley tañi inayafiel ti rüpü, kiñe pelon wentru no rume am larkenoalu wekuntu Jerusalen.

34 “¡Jerusalen, Jerusalen mülechi pu che, langümkefilu tati pu pelon wentru ka ütrüftukakefimi ta kura mew Ngünechen tami werkülelfetew! ¡Tunte rupachi chey ayüfun tañi trawülafiel tami pu che, chumngechi nga kiñe kude achawall ayükey ñi trawülael ñi pichike achawall miñche ñi müpü mew, welu pilaymün! 35 Adkintullemün may, eymün tamün mülekeelchi ruka mew ta kisuleweay ka wellileweay. Rüf dungu feypiwayiñ iñche ta doy pemuwelayan, fey akule wüla ti tripantu eymün tamün feypiael: ‘¡Rume küme felen nieay tati küpalu Ñidol Ngünechen ñi pepiluwün mew!’ ”⁠*

Jesus tremolfi kiñe kutran apokoñmalelu ñi kuerpu

14 Kiñe ürkütun antü mew ürke, Jesus amurkey ñi imeael kiñe longkolechi farisew ñi ruka mew, fey kakelu pu farisew ellka ngüneduamnierkeeyew. 2 Ka feymew mülerkey Jesus ñi inafül püle kiñe kutran wentru, rumel pifawkülekerkey ñi epu chang. 3 Jesus ramtufi tati pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu ka ti pu farisew:

—¿Tremolngepeafuy may kiñe kutran ti ürkütun antü mew kam tañi femngenoael?

4 Welu kisu engün chem dungulay rume. Feymew Jesus fampuwülelfi ñi kuwü ti kutran, fey mongelfi, ka feypifi ñi amutuael. 5 Feymew ka feypifi ti pu farisew:

—Iney rume ütrüfkonle kiñe poso mew ñi fotüm kam ñi mansun, pürüm nentutuafuy, tunte ürkütun antüngeafuy rume.

6 Fey chem dungu no rume llowdungulaeyew engün.

Tati pu mangel ti kawiñ mafüwün mew

7 Feymew Jesus pefilu ti pu mangel chumngechi ñi dullikameken doy kümeke wangku ti pu ülmen che ñi anüpeyüm ti mesa mew, fey famngechi ngülamfi:

8 —Iney rume mangelelmew kiñe kawiñ mafüwün mew, anükünuwkelayaymi doy küme wangku mew, fey akule rume kangelu mangel doy ülmen wentrungelu eymi mew. 9 Fey tami mangeletew küpayay tami feypipayaetew: ‘Elufinge tami wangku tüfachi kangelu ülmen wentru.’ Feymew nga müleay tami witrapüratuael yewenkechi ka tami anükünuwtuael ti doy wesa wangku mew. 10 Femngechi mangelngelmi, anükünuwaymi ti doy wesa wangku mew, feymew küpale tami mangeletew feypiaeymew: ‘Weni, faw püle küpange. Anüpange tüfachi doy küme wangku mew,’ femngechi doy fütra ülmen wentru trokingeaymi tati pu anülelu eymi engün ti mesa mew. 11 Femngechi tati re kisutu mallmawkülelu, yewelkangeay. Fey tati kisu illamtuwkülelu, püramyengeay.

12 Jesus ka feypifi ti wentru tañi mangeletew:

—Femngechi eluafilmi ta iyael kam pun iyaelngeay rume, mangelkelayaymi tami pu weni, tami pu peñi no rume, ka tami pu reñma nieel no rume, ka tami rikulechi karukatu no rume. Kisu engün ta ka femngechi wiñome mangeltuaeymew, femngechi wiñolelngetuaymi tami mangelkefiel mew. 13 Welu famkeaymi may, femngechi eymi nielmi kiñe kawiñ mangelkeafimi tati pu pofre, tati pepi küdawkenolu, ka ti küntrongelu, ka ti pu trawma. 14 Femngechi ayüwün nieaymi. Kisu engün ta pepi kullilayaeymew, welu eymi llowaymi tati kullitun feychi antü wiñomongetule ti pu lif piwkengelu.

Tati adkünu dungu kawiñ pun iltuwün mew

(Matew 22.1-10)

15 Fey allkülu tüfachi dungu, kiñe ti pu wentru anülelu mesa mew, feypifi ta Jesus:

—¡Sakinngeay tati iyalu Ngünechen ñi ülmen mülewe ñi kawiñ mew!

16 Fey Jesus feypieyew kiñe adkünu dungu mew:

—Kiñe wentru wülürkey kiñe fütra pun ilelkawün, fey werküy ñi mangelafiel rume fentren che. 17 Fey puwlu ti ora ñi ingeael ti pun iyael, werküy ñi pu kona fey feypifalfi tati pu mangel: ‘Küpamün. Itrokom iyael dewküley.’ 18 Welu kom nentudunguyngün ñi pepi amunoael. Tati wüne mangelngelu feypi: ‘We ngillapen kiñe lelfün, fey amuan ñi pemeafiel. Llellipuaeyu tami wesa duamnoael.’ 19 Kangelu feypi: ‘Ngillapen kechu trariñ mansun, fey amuan ñi pichi küdawelafiel. Llellipuaeyu tami wesa duamnoael.’ 20 Fey kangelu ka feypi: ‘We kurengen, feymew pepi amulayan.’ 21 Fey ti ülmen wentru ñi kona wiñomey, fey nütramelpatueyew. Feymew ti ülmen wentru rume wesa duami ka feypifi ñi kona: ‘Pürüm amunge rüpü püle ka ti pülasa püle, fey küpalfinge tati pu pofre, tati pepi küdawkenolu, ti pu trawma ka ti pu küntrongelu.’ 22 Fey doy konantü tati kona feypi: ‘Ñidol, dew femün eymi tami werküfielchi dungu, welu petu apolay ti ruka.’ 23 Feymew ti ülmen wentru feypifi ti kona: ‘Iñche ayülen ñi apoael ñi ruka tati pu che mew, fey amunge ti pu rüpü püle, fey aporiafinge ti pu che tañi konpayael engün, femngechi fentren che müleay tañi ruka mew. 24 Iñche ta feypiwayiñ kiñe no rume tüyechi pu che tañi wüne mangelfel, konpalayay tañi ipayael iñche ñi ruka mew.’

Tañi rume küdawngen ñi inangeael ta Cristo

(Matew 10.37-38)

25 Fey Jesus inanierkeeyew rume fentren che, fey kisu wiñokintufi ka feypifi: 26 “Kiñe che küpale iñche mew, welu doy piwkeyenoelimew kisu ñi chaw mew, tañi ruka mew, kisu ñi kure mew, ka ñi pu fotüm mew, ñi pu peñi ka ñi pu lamngen mew, ka femngechi doy piwkeyenoelimew kisu mew ngeay rume, iñche ñi disipulungelayay. 27 Ka femngechi iney rume inaelimew, welu eluwkülenole ñi layael kütu iñche ñi duam, iñche ñi disipulungelayay.

28 “Fey kiñe che ayüle ñi dewmayael kiñe fütra ruka, ¿wüne anükünuwpelayafuy may ñi nentukuentayael, femngechi tañi kimael tunten pülata mew ñi dewmayafiel ñi ruka? 29 Femngechi dew anümle ñi ruka, fey pepi dewma entuwetunofile, fey ti pu che peeliyew eluway ñi ayentuaetew engün 30 feypin mew: ‘Tüfachi wentru eluwi ñi dewmarukan, welu pepi dewmantulay.’

31 “Ka femngechi kiñe longko ülmen amuale ñi weychameafiel ti kangelu longko ülmen. ¿Fey wüne anükünuwpelayafuy may ñi nentukuentayael tañi yeael mari warangka soltaw femngechi tañi weychameafiel tati nielu epu mari warangka soltaw?

32 Fey pepi weychamenofile, welu ti kangelu longko ülmen petu ñi alü kamapulen, ‘amunge’ piafuy ñi werken tañi weychalmenoafiel.

33 Ka femngechi, ineyngeay rume kiñeke ta eymün elkünunoale kom ñi nieel, iñche ñi disipulungelayay.

Kotrüwetunole tati chadi

(Matew 5.13; Marku 9.50)

34 “Tati chadi kümey, welu kotrüwetunole, ¿chumngechi am wiñome kotrütuafuy? 35 Kümelay widpüngeael mapu mew no rume ka ti trumawkülechi funa mew no rume. Fey ütrüfentungekey müten.

“Tati nielu pilun, allküpe tüfachi adkünu dungu.”

Tati adkünu dungu ti ñamchi ufisa mew

(Matew 18.12-14)

15 Fey kom tati pu kofrakelu impuestu Romangealu ka ti kakelu pu che rume wesa dunguyen chengelu, fülkonparkey engün Jesus mew tañi allkütuñmayafiel ñi kimeltun. 2 Fey ti pu farisew ka ti pu kimeltukelu Moyse ñi ley dungu dunguyemekefi engün ta Jesus ñi entuüñfilfiel feypilen mew:

—Tüfa llowkefi ti pu yafkafe ka kiñentrür ikey kisu engün.

3 Feymew tüfachi adkünu dungu nütramkaleleyew engün ta Jesus: 4 “Kiñe wentru niey pataka ufisa, fey kiñe ñamkünuwi. Fey ñi kintuafiel ti ñamkülechi ufisa, ¿elkünupelayafuy may lelfün mew ti aylla mari aylla ufisa? Fey petufile wüla, nor duamküleweay. 5 Fey dew petufile, fente ñi ayüwün meñkupüramafi ñi llangka foro mew. 6 Fey akutule ñi ruka mew, trawülay ñi pu weni ka ñi pu karukatu, fey feypiafi: ‘Kiñentrür ayüwayiñ, dew petun tañi ñamümkefelchi ufisa.’ 7 Iñche feypiwayiñ tati aylla mari aylla lif mongenngelu duamtulay tañi wiñorakiduamtuael, feymew doy müleay ayüwün wenu mapu mew kiñe yafkafe ñi wiñorakiduamtun ta Ngünechen mew.

Ti adkünu dungu kiñe domo tañi petuelchi moneda mew

8 “Ka femngechi tüfa: Kiñe domo niefuy mari moneda, welu kiñe ñamümi. ¿Fey üyümpelayafuy may ñi pelontuwe ñi lepütuael ñi ruka femngechi ñi kintuafiel kuñiwtun mew ñi ñamümelchi moneda? Fey petufile wüla, ñi norduamkületuael. 9 Fey dew petufile trawülay ñi pu weniyeelchi pu domo, ka ñi pu karukatu, fey feypiafi: ‘Kiñentrür ayüwayiñ. Dew petun tañi ñamümfelchi moneda.’ 10 Iñche feypiwayiñ kiñe yafkafe ta wiñorakiduamtule ka femngechi rume ayüway Ngünechen ñi pu werken püllü.”

Tati adkünu dungu kiñe chaw wiñoduamatulu ñi fotüm

11 Jesus ka femngechi feypi: “Kiñe wentru nierkey epu fotüm. 12 Fey ti doy inan weche wentru feypifi ñi chaw: ‘Chachay, eluaen ti trokiñ chemkün iñche tañi koneltuleel.’ Feymew tati ngen fotüm wüdamkalelfi ñi koneltuleelchi chemkün ñi epu fotüm. 13 Fey kiñe mufü antü rupalu, ti inan fotüm kom fendey ñi chemkün, fey amuy rume alü kamapu, kangelu trokiñ mapu mew, fey tüye mew kom wesa pünekapuy ñi elungeñmuel ka rume wesa mongen niepuy.

14 “Welu feychi dew kom apümlu ñi pülata, tüyechi trokiñ mapu mew mülerumey kiñe fütra filla antüngen, fey kisu rume ngüñüwtuy. 15 Fey amuy ñi kintuküdawmeael kiñe ülmen wentru mew mülelu tüyechi mapu mew, fey tüfa werküeyew ñi kuydasañweael lelfün mew. 16 Rume küpa irkefuy tañi iyael tañi ikeel ti pu sañwe, welu fey rume elungelay ñi iyafiel. 17 Fey afduamlu eluwi ñi rakiduamael: ‘¡Tunten küdawfe chey müley iñche ñi chaw ñi ruka mew, fey nieyngün fentren iyael, welu iñche tüfa mew epeke entrin ngüñün mew!’ 18 Wiñotuan iñche ñi chaw ñi ruka mew, ka feypiputuafiñ: ‘Chachay, yafkan ta Ngünechen mew ka eymi mew. 19 Yewenngey iñche ñi fotüm tami piafiel ta iñche. Kiñe tami kona trokiaen rewall.’ 20 Feymew rüpütukünuwpatuy ñi küpatuael ñi chaw ñi ruka mew.

“Fey petu alü kamapu küpalelu, ñi chaw peeyew fey kutranpiwkeyeeyew. Ka lefi ñi trafyemetuaetew, fey llowmeeyew kiñe pangkon mew ka kiñe truyun mew. 21 Fey ti weche wentru feypifi ñi chaw: ‘Chachay, yafkan ta Ngünechen mew ka eymi mew. Yewenngey iñche ñi fotüm tami piafiel ta iñche.’ 22 Welu ñi chaw werküy ñi pu kona: ‘Pürüm nentupamün ti doy kümeke takuwün ka tukutufimün. Ka tukulelfimün kiñe iwül kuwü ñi changüll kuwü mew ka okota ñi namun mew. 23 Fey ka küpalfimün ti doy motrichi tripantu kulliñ, fey langümfimün. ¡Iyaiñ ka nieaiñ kawiñ. 24 Tüfa iñche ñi fotüm tati, lakefuy reke ka wiñomongetuy. Ñamkefuy tati, ka petufiyiñ!’ Fey eluwi engün ñi nieael ta kawiñ.

25 “Fey ti fütache ñi wünen fotüm miyawürkey lelfün mew. Fey wiñomelu, akutuy inafül ruka, fey allküy ti musika ka ti purun. 26 Feymew mütrümfi kiñe ñi pu kona, fey ramtufi famngechi: ‘¿Chem dungu anta müley?’ 27 Fey ti kona feypieyew: ‘Tami peñi ñi akutun mew tati. Fey tami chaw langümfali ti doy motrichi tripantu kulliñ, tañi küme akutun mew ka ñi küme tremolkülen mew.’ 28 Welu rume lladküy ti wünen fotüm. Pilay rume ñi konpatuael, feymew ñi chaw tripatueyew ñi llellipuaetew tañi konpatuael. 29 Feymew kisu feypifi ñi chaw: ‘Eymi kimnieymi tunten tripantu tami küdawelkefiel, ka rumel müngeltuniekeeyu, welu kiñe nag no rume elukelaen kiñe pichi kapüra tañi kawiñael ñi pu weni iñchiñ. 30 Welu akutulu tami fotüm, tami wesa pünekañmaetew tami pülata ñiwalechi pu domo mew, fey langümelfimi ti doy motrichi tripantu kulliñ kisungealu.’

31 “Fey kisu ñi chaw llowdungueyew: ‘Fotüm, eymi iñchiw ta rumel mülekeyu, fey kom tañi nieel iñche eymingealu. 32 Welu fewla rume kümey taiñ kawiñael ka taiñ ayüwael tami peñi tati lakefuy reke, fey wiñome mongetuy. Ñamkefuy reke tati, fey ka petufiyiñ.’ ”

Tati adkünu dungu kiñe longkokünuelchi kona rume ngenkawürpulu

16 Feymew Jesus nütramelfi tüfachi adkünu dungu tañi pu disipulu: “Mülekefuy kiñe longkolechi kona küdawelkefilu kiñe riku wentru. Fey feypintukungey ti longkolechi kona ñi wesaka pünekañmafiel ti riku wentru ñi chemkün. 2 Feymew ti riku wentru mütrümeyew ka feypieyew: ‘¿Chem mew anta feypingen tami femün eymi tüfachi dungu? Nentukuentange tami küdaw mew, eymi ta doy iñche ñi longkolechi konangewetulayaymi.’

3 “Feymew ti longkolechi kona eluwi ñi rakiduamael: ‘¿Chuman am fewla iñche tañi ülmen wentru nentutuenew ñi küdaw mew? Niewelan ta newen tañi küdawafiel ta mapu, ka yewelen ñi ngillatuyawael chem rume. 4 Welu dew kimün tañi chumael, femngechi tañi nieael iney ñi llowaetew kisu ñi ruka mew, feychi niewetunoli küdaw.’

5 “Feymew mütrümfi kake kiñeke tati defelelu pichiken kisu tañi ülmen wentru mew. Kiñe wünelu mew ramtufi: ‘¿Tunten defeniefimi tañi ülmen wentru?’ 6 Fey llowdungueyew: ‘¡Defeniefiñ pataka faril aseyte tati ikeel!’ Fey ti longkolechi kona feypi: ‘Tüfa tami tunte defelen. Pürüm anükünuwnge, fey dewmatunge kangelu kechu mari mew müten.’ 7 Feymew ka ramtufi kangelu: ‘Eymi kay, ¿tunten defeniefimi?’ Tüfa llowdunguy: ‘Kiñe warangka saku kachilla.’ Fey kisu feypifi: ‘Tüfa tami tunte defelen, fey dewmatunge kangelu pura pataka saku mew müten.’

8 “Feymew ti ülmen wentru kimlu ñi femün tati wesa longkolechi kona feypi: ‘Tüfachi wentru müchay rume küme adkünuy ñi dungu koyla ngünen mew. Fey ti mapu tuwünngechi pu che müchay adkünukey ñi dungu, welu ti pu che pelon ñi fotüm pingekelu femkelay engün.’ 9 Iñche ngülamuwayiñ, küme püneafimün ti chemkün mülelu tüfachi yafkafe mapu mew femngechi tamün wewael ta weni, fey dew afle ti fentren chemkün, müleay iney tamün llowaetew ta eymün ti rumel mülewe mew.

10 “Ka feypiwayiñ, tati manelngelu tunte pichinngeay rume, ka femngechi manelngeay ti fentrelelu mew, tati nienolu yamün ti pichin mew ka niekelay yamün ti alün mew. 11 Femngechi tatey tüfachi yafkafe mapu mew mülechi fentren chemkün eymün küme pünenofilmün, ¿iney am manelaeymünmew ti fentren kümeke chemkün mew? 12 Ka femngechi küme küdawyenofilmün kakelu che ñi chemkün, ¿chumngechi am manelngeaymün tamün küdawmeael?

13 “Ka feypiwayiñ iney rume poyelayafuy epu ülmen wentru. Kiñe müleafuy ñi üdeafiel, fey kangelu ñi piwkeyeafiel, kam ta kiñe müten ta küme puwtuafi, fey illamtuafi ti kangelu. Ngerkelay tañi poyengeael ta Ngünechen ka fentren chemkün.”

14 Fey ti pu farisew, weniyefilu ta pülata allküy kom tüfachi dungu, fey ayentukafingün ta Jesus. 15 Feymew Jesus feypieyew: “Eymün ta rume küme piwkekawünkeymün tati pu che mew, welu Ngünechen kimnieñmaeymünmew tamün piwke. Femngechi tati pu che mew rume küme chelelu, Ngünechen ta üdekeeyew.

Tati ley dungu ka Ngünechen ñi longko ülmenngen

(Matew 11.12-13)

16 “Tati ley dungu ka ti pu pelon wentru ñi dungu afpuy Juan ti Fawtisachefe mew. Feychi mew llitungey ñi kimeltungeael ti küme dungu Ngünechen ñi longko ülmenngen, feymew ta itrokom che yafüluwkey ñi konpuael wenu mapu.

17 “Welu ngüneduammün: tunte afllefule rume wenu mapu ka nag mapu, welu feley tañi kom mupiael ti ley dungu.

Jesus kimeltuy ñi kümenon ti wüdakuren

(Matew 19.1-12; Marku 10.1-12)

18 “Feymew feypiwayiñ: kiñe wentru wüdakünule ñi kure ka kureyetufile kangelu domo, fey ñiwaldomofengey. Feyti kureyewlu ti wüdakünuelchi domo engu, fey ta ka femngechi ñiwaldomofengey.

Tati riku wentru ka Lasaru

19 “Ka femngechi feypiwayiñ kiñe adkünu dungu: Mülekerkefuy kiñe riku wentru, fey tüfa tukukefuy re kümeke takuwün ka rume küme adngechi takuwün, ka fill antü niekerkefuy kawiñ. Rume fentren kümeke chemkün pünekefuy. 20 Ka femngechi mülekefuy kiñe pofre wentru Lasaru pingelu, rume wesa kutran nierkefuy apo müdalerkefuy ñi trawa pitru mew, fey anülekefuy pülli mew ti riku ñi wülngiñ ruka püle. 21 Tüfachi pofre illutukerkefuy ñi iyafel, welu elungekelafuy ti ütrüfnagchi rüngün kofke no rume ti riku ñi mesa mew. Fey ti pu trewa fülkontukefeyew ñi küllmañmayaetew ñi pitrulechi trawa. 22 Kiñe antü ti pofre larkey, fey tati pu werken püllü yeturkeeyew ti ülmen mülewe mew chew ñi mülemum ta Abraam. Welu ti riku ka larkey, fey rüngalngelu, eluwünmangey.

23 “Fey ti riku kutrankawkülepulu tüye mew chew ñi puwkemum ti dew lalu, fey pürakintuy, feymew perkefi alü kamapu ta Abraam, ka Lasaru engu mülelu tüye mew. 24 Feymew wirarüy: ‘¡Chachay Abraam, kutranpiwkeyeen ta iñche! Werküfinge ta Lasaru. Küchukünupe ñi wechuñ changüll kuwü ko mew, fey küpape tañi fiskümüñmayaetew ñi kewün. Iñche ta rume kutrankawkülen tüfachi kütral mew.’ 25 Welu Abraam llowdungueyew: ‘Fotüm, longkontukupange. Eymi tami mongen mew rume küme felen niekefuymi, welu Lasaru rume kutrankawün mew mongelekefuy. Fewla kisu nietuy küme felen tüfa mew, fey eymi kutrankawkületuymi. 26 Ka femngechi wüdamentunieeiñmew kiñe alü rupalechi lil iñchiñ taiñ mülemum ka eymün tamün mülemum, fey pepi rumelaiñ üyew püle, ka femngechi tati tüyew püle mülelu, pepi rupalayafuy faw püle.’

27 “Fey ti riku feypi: ‘Iñche llellipuaeyu, chachay Abraam, tami werküafiel ta Lasaru iñche ñi chaw ñi reñma mew 28 chew ta nien kechu peñi, fey ngülamdungumeafuy femngechi ta kisu engün tañi akunoael tüfachi kütral mapu mew.’ 29 Abraam feypi: ‘Kisu engün dew niey Moyse ñi wirielchi dungu ka ti pu pelon wentru ñi wirielchi dungu: ¡Fey müngeltuafi engün!’ 30 Fey ti riku llowdunguy: ‘Feyngey tati, chachay Abraam, welu kiñe ti dew lalu wiñomongetule ka pewfaluwtule, kisu engün elkünutuay ñi wesa mongen ka wiñorakiduamtuafuy engün.’ 31 Welu Abraam feypieyew: ‘Llowmanofile Moyse ñi dungu ka ti pu pelon wentru ñi dungu, ka femngechi feyentulayafingün kiñe tati dew lalu, wiñomongetullefule rume.’ ”

Tañi kuñiwünngen tati kintukaduamngen

(Matew 18.6-7, 21-22; Marku 9.42)

17 Jesus feypifi ñi pu disipulu: “Rumel müleay dungu kintukaduamkefilu ta che ñi yafkayael, welu ¡awngeay ti che yafkan mew tukufile ta kakelu che! 2 Doy kümeafuy trapeltukulelngele pel mew kiñe fütra kura, fey ütrüftukungele pu lafken, welu tañi tukungenoael yafkan mew kiñeke tüfachi newe nienolu mupiltun. 3 ¡Rume kuñiwtukuwmün tüfachi dungu mew! Eymi tami peñi yafkale, katrütudungufe, welu wiñoduamtule ñi nietuael kiñe küme femün, fey wiñoduamatuafimi. 4 Tunte yafkaelmew rume regle rupa kiñe antü mew, fey regle rupa küpale tami feypiaetew: Doy famngechi femwelayan, müley tami wiñoduamatuafiel.”

Tañi nien pepiluwün ti mupiltun

5 Feymew tati pu apostol llellipufingün ta Ñidol:

—Elumuiñ taiñ doy maneluwael ka taiñ mupiltuleael.

6 Feymew Ñidol llowdungueyew:

—Eymün niefulmün maneluwün ka mupiltun, tunte kiñe pichi fün mostasa fenteafuy rume, feypifilmün tüfachi anümka: ‘Ngedutripange tüfa mew ka anükonpunge ti pu lafken’, fey ti anümka müngeltuafeymünmew.

Chumngechi ñi poyecheael ta kiñe kona

7 “Fey feypiwayiñ kangelu adkünu dungu: Kiñe che nierkey kiñe kona, fey tüfachi kona wiñomele lelfün mew, dew ketramapumele kam dew kamañufisale rume, ¿fey feypingepeafuy may: ‘Konpange faw püle. Anüpange tami ipayael?’ 8 Feypingelayafuy, welu feypingeafuy may: ‘Dewmalen ta iyael, ka witratripange tami poyeafiel, fey iñche wüne ikünuan ka putuan, fey wüla eymi iyaymi ka putuaymi.’ 9 Ka femngechi mañumngelayay rume tati kona tañi poyefiel mew ñi werküetew. 10 Ka femngechi eymün, dew femülmün kom tamün werküetew ta Ngünechen, fey müley tamün feypiael: ‘Iñchiñ ta wesake konangeiñ, fey iñchiñ am femkelu kisuke taiñ nieelchi küdaw müten.’ ”

Jesus tremoltufi tati mari wentru lepra kutranngelu

11 Amulelu ta Jerusalen, Jesus rüpütuley, fey rumerpuy Samaria ka Galilea ñi trokiñke mapu mew. 12 Fey puwlu kiñe pichi trokiñ ruka che mew, tüfey mew tripapay ñi trafyeaetew mari wentru lepra kutranngelu, fey tüfa engün witrakünuwi alü kamapu kisu mew. 13 Fey wiraringün:

—¡Jesus, Kimeltufe, kutranpiwkeyemuiñ!

14 Feymew Jesus pefilu engün, feypifi ti mari wentru:

—Amumün tamün leliwülaetew ti pu saserdote.

Fey petu amulelu engün, lifkülewerumetuy ñi kutran mew. 15 Fey kiñe tüfa engün, inaduamuwlu ñi lifkülewetun, wiñometuy ka püramyeniefi ta Ngünechen newentu wirarün mew. 16 Fey lukutupay Jesus ñi fül mew, ka potrongnagi pülli mew tañi mañumtuafiel. Tüfachi wentru kiñe illamfal samariache ürke. 17 Jesus feypi:

—¿Mari no engün ama ti pu lifngetulu ñi kutran mew? ¿Chew am müley tati kakelu aylla wentru? 18 ¿Chem dungu anta tüfa? ¡Kiñengey müten ñi wiñometun tañi püramyeafiel ta Ngünechen tüfachi katripanche!

19 Feymew Jesus feypifi ti wentru:

—Witrapürange ka amutunge. Tami maneluwün mew ka tami feyentun mew ta tremotuymi.

Chumngechi akuay Ngünechen ñi longko ülmenngen

(Matew 24.23-28; 37-41)

20 Fey ti pu farisew ramtufingün ta Jesus tuntepu mew tañi akuael Ngünechen ñi longko ülmenngeael, fey llowdungueyew ta Jesus:

—Ngünechen ñi longko ülmenngen akulayay ta kom che ñi adkiñ mew. 21 Feypingelayay tatey: ‘Faw müley’, kam ‘tüye mew müley’. Ngünechen ñi longko ülmenngen fantepu mew dew mülepay ta eymün mew.

22 Fey wüla ka feypifi ñi pu disipulu:

—Akuay ta tripantu eymün ta ayüaymün tamün peafiel kiñe antü rewall tati Wentrukünuwpalu, welu pelayafimün. 23 Kiñeke feypiayngün: ‘Faw müley’ kam ‘tüye ñi mülen’, welu amukilmün ka inakefilmün rume. 24 Chumngechi ta kiñe llüfkeñ wilüfiyüm pelontukey kiñe püle ta wenu mew, fey ka alofpukey kañpüle, femngechi ta femay feychi antü⁠* wiñometule ti Wentrukünuwpalu. 25 Welu wüne müley ñi rume kutrankawael ka tañi llownoaetew ti pu che mülelu fantepu mew.

26 “Chumngechi rupay feychi Noe ñi tripantu mew ka femngechi femay feychi antü mew wiñometule ti Wentrukünuwpalu. 27 Feychi mew ti pu che duamkülelay engün ñi akuael ti mangin ko, fey imekey ka putumekey, kurengemekey engün, feychi antü konlu wüla Noe ti fütra wampo ruka mew, fey akuy ti fütra mangin ko, feymew kom lankepi engün.

28 “Ka femngechi femi feychi mongelelu ta Lot: ti pu che duamkülelay engün ñi akuael ti wesa antü, fey imekey ka putumekey, ngillakamekey, ka welukamekey, nganmekey ka dewmarukamekey engün. 29 Welu feychi mew tripalu Lot ta Sodoma waria mew, mawün reke nagi ta kütral ka asufre wenu mew, fey kom lankepi engün.

30 “Ka femngechi femay feychi antü mew ti Wentrukünuwpalu pewfaluwle. 31 Tüyechi antü mew, tati mülelu wente ruka mew, fey ka niele ñi chemkün ti pu ruka, nagkilpe ñi nentumeael. Ka tüfeychi mülelu ti lelfün mew, wiñokilpe ñi ruka mew. 32 Tukulpafimün chumngechi ñi femün Lot ñi kure. 33 Tati ayülu ñi montulael ñi mongen, fey ta pelayay. Welu tati ütrüflu ñi mongen, fey ta montulay.

34 “Iñche feypiwayiñ tüyechi pun epu che kuduleay kiñe kawitu mew, fey kiñe yengetuay, welu kangelu elkünungeay. 35 Epu domo kiñentrür mekeay ñi mürken kudi mew. Kiñe yengeay, fey kangelu elkünungeay. 36 Epu che müleay lelfün mew: kiñe ta yengeay, fey kangelu elkünungeay.”⁠*

37 Feymew ramtungey:

—Ñidol, ¿chew püle am rupayay tüfachi dungu?

Fey Jesus kiñe adkünu dungu mew llowdungufi ñi pu disipulu:

—Chew mülele tati la, feyti mew trawüluway tati pu kanin.

Tati adkünu dungu kiñe lantu domo ti kues engu

18 Jesus nütramelfi ñi pu disipulu kiñe adkünu dungu femngechi tañi kimeltuafiel engün fill antü ñi ngillatuleael, ka ñi afeltukunoael. 2 Fey feypifi: “Mülekefuy kiñe waria mew kiñe kues ekunienofulu ta Ngünechen ka yamkenofilu rume ti pu che. 3 Ka feytichi waria mew mülekefuy ta kiñe lantu domo. Fey tüfa nierkefuy kiñe pleytu dungu, fey amukerkey ti kues mew tañi ‘kelluen’ pimeafiel fey ñi küme eleltuaetew ñi dungu tañi kayñe mew. 4 Rume fentre rupachi ti kues pikelafuy ñi llowaetew, fey fentren mew wüla rakiduami: ‘tunte ekunielafiñ rume ta Ngünechen ka yamkelafiñ rume ta pu che. 5 Welu femkellefuli rume, tüfachi lantu domo fill antü reke küpatumekekeenew, iñche ta ingkayafiñ, fey tañi küpatumekenoaetew ka tañi lladkülkanoaetew.’ ”

6 Feymew Ñidol ka feypi: “Tüfa ñi feypin tati wesa kues. 7 Fey tüfa ñi femürken tati ¿Ngünechen may ingkapelayafuy ñi pu dullinieel, tüfey engün tati ngillatulekelu kisu mew antü ka pun? ¿Elupeafuy may ñi üngümküleael? 8 Iñche feypiwayiñ pürümkachi ingkayafi fey ñi üngümkülenoael. Welu feychi küpatuale ti Wentrukünuwpalu ¿pepapeay may ñi mülen mupiltun ta mapu mew?”

Kiñe farisew ka ti wentru kofrakelu impuestu

9 Jesus nütramkalelfi tüfachi kangelu adkünu dungu fey kiñekentu doy küme piwkengelu trokiwkülekelu am, fey illamtuniekefi kakelu pu che: 10 “Epu wentru amuy ti ngillatuwe ruka mew ñi ngillatumeael, kiñe farisew ürke, fey kangelu kiñe kofrakelu impuestu Romangealu. 11 Fey ti farisew, witralepuy ka famngechi ngillatupuy: ‘Ngünechen mañumkeeyu, iñche ta kakelu che reke ñi femngenon mew. Tüfa engün weñefengey ka ñiwaldomokeyngün. Ka tüfachi kofrakelu ta impuestu reke ta femngelan rume. 12 Iñche ikelan epu antü semana mew ka elukeeyu kiñe trokiñ mari puwlu kom tañi wewkeelchi chemkün mew.’

13 “Welu ti kofrakelu ta impuestu mülewey pichi alü kamapu, newe pürapaduamlay rume tañi lelipürayael, ka femngechi wülelkamekey ñi rüku fente ñi weñangkün. Ka feypimekey: ‘¡Ngünechen kutranpiwkeen may, yafkafengen ta iñche!’

14 “Iñche ta feypiwayiñ tüfachi kofrakelu ta impuestu, wiñotulu ñi ruka mew, dew wiñoduamatueyew yafkan mew ta Ngünechen, welu ti farisew wiñoduamangelay ñi yafkan mew. Femngechi tati re kisutu mallmakawlu, rume illamkangeay, welu tati kisutu illamuwkülelu, fey ta rume sakinngeay.”

Jesus piwkeyeniefi tati pichikeche

(Matew 19.13-15; Marku 10.13-16)

15 Ka femngechi puwülelngey pichikeche ta Jesus, tañi fampuwülael ñi kuwü ta kisu engün mew, welu ti pu disipulu, pefilu ti pichikeche, eluwi ñi katrütuafiel tati yeniefilu ti pichikeche. 16 Feymew Jesus mütrümfi ka feypifi ñi pu disipulu:

—Elufimün ñi küpayael iñche mew ti pichikeche, fey katrütukefilmün. Ngünechen ñi ülmen mülewe mew am koneltulelu tati pichikeche reke femngelu. 17 Rüf dungu mew feypiwayiñ tati che kiñe pichiche reke llownofilu Ngünechen ñi longko ülmenngen, konpulayay ta Ngünechen ñi mülewe mew.

Kiñe riku wentru petu dungulu Jesus engu

(Matew 19.16-30; Marku 10.17-31)

18 Fey kiñe ti pu longkolelu ramtufi ta Jesus:

—Lif mongen kimeltufe, ¿chumafun chey tañi nieael ti rumel mongen?

19 Fey llowdungueyew ta Jesus:

—¿Chumngelu anta Lif mongen kimeltufe pien? Ti lif mongenngelu kiñeley müten: Ngünechen tatey. 20 Dew kimnieymi ta werkün dungu: ‘Ñiwaldomokilnge, langümkilnge, weñekilnge, koylatukilnge femngechi tami wesalkanoafiel ta iney no rume, ka yamfinge tami chaw ka tami ñuke.’⁠*

21 Fey ti wentru feypi:

—Kom tüfachi dungu femken iñche weche wentrungelu müten.

22 Fey Jesus, allkülu tüfachi dungu, feypifi ti wentru:

—Kiñe dungu petu müley tami femael: fendenge kom tami nieelchi chemkün, ka eluafimi tati pu nienolu chem no rume. Femngechi nieaymi fentren chemkün wenu mapu. Fey küpange ka inaen.

23 Welu ti wentru allkülu tüfachi dungu, rume weñangküduami, kisu am rume rikulelu.

24 Fey Jesus ngüneduamfilu ñi weñangkün, feypi:

—¡Rume küdawngey ñi konael tati pu rikungelu Ngünechen ñi ülmen mülewe mew! 25 Doy küdawngelay ta kiñe kamellu ñi rumeael ti longko akucha mew, fey kiñe riku ñi konael Ngünechen ñi ülmen mülewe mew.

26 Fey ti pu che, allkülu Jesus ñi femngechi feypin, ramtuy engün:

—Feymew ¿iney anta pepi montuafuy?

27 Fey Jesus llowdungufi ti pu che:

—Che ñi pepilnoel, Ngünechen ta pepilniey.

28 Fey feypieyew ta Pedro:

—Ñidol, iñchiñ ta elkünuiñ kom taiñ niefel ruka mew, fey inawiyiñ.

29 Fey Jesus llowdunguy:

—Rüf dungu feypiwayiñ iney rume, Ngünechen ñi ülmen mülewe ñi duam, elkünule ñi ruka, kam ñi kure, ñi pu peñi, ñi chaw kam tañi fotüm, 30 feley tañi doy fentren llowtuael ñi duamtuel tüfachi mapu mew, fey ti kangelu we mületuachi mapu mew, lloway tati rumel mongen.

Jesus küla rupa dewma nütramkay ñi layael

(Matew 20.17-19; Marku 10.32-34)

31 Jesus wichu mütrümfi ñi mari epu disipulu, feymew feypifi: “Fewla amuaiñ ta Jerusalen, femngechi ta kom mupituay ñi wirintukuel tati pu pelon wentru, tati Wentrukünuwpalu ñi chumlerpuael. 32 Fey kisu ta wültukungeay tati pu katripanche mew, ka ayetukangeay, lukatukangeay ka tofkütukangeay. 33 Wimakangeay ka langümngeay, welu küla antüalu mew wiñomongetuay.”

34 Welu Jesus ñi pu disipulu pichi no rume longkontukulay tañi feypingeelchi dungu, fey elungenolu am ñi kimael engün ti dungu, feymew kisu engün pepi longkontukulay tüfachi dungu.

Jesus tremolfi kiñe trawma mülelu Jeriko waria püle

(Matew 20.29-34; Marku 10.46-52)

35 Feychi mülepulu Jesus Jeriko ñi inafül püle, kiñe trawma mülerkey ina rüpü petu ngillatulu limona. 36 Allkülu ñi rupan fentren che, ramtuy chem dungu ñi mülen. 37 Feymew feypingey ñi petu rupan tüye püle Jesus Nasaret tuwlu. 38 Fey ti trawma wirarüy:

—¡Jesus, David ñi reñma mew tripachi Dullin Yomelche, kutranpiwkeyeen ta iñche!

39 Feytichi pu che wüne amulelu katrütudungueyew tañi wirarkümekenoael, welu kisu doyelchi wirarüy.

—¡David ñi reñma mew tripachi Dullin Yomelche, kutranpiwkeyeen ta iñche!

40 Feymew Jesus witralewey ka werküy ñi küpalngeael, feymew fülpalu kisu mew, Jesus ramtufi ti wentru:

41 —¿Chem anta ayüleymi tami fürenengeael?

Fey ti trawma llowdunguy:

—Ñidol, iñche ayülefun tañi pelotuael.

42 Feymew Jesus feypifi ti trawma:

—¡Wiñome pelotunge! Eymi tami maneluwün mew ta iñche mew, tremolngetuymi.

43 Feychi lelen mew müten ti trawma pelotuy, fey inaniefi ta Jesus ka püramyeniefi ta Ngünechen. Fey kom ti pu che pefilu ñi rupan tüfachi dungu, ka femngechi püramyefingün ta Ngünechen.

Jesus ka Sakew

19 Jesus konpuy Jeriko mew, fey rumerpuy rangi ti waria mew. 2 Üyew mülerkey kiñe riku wentru, Sakew pingelu. Longkolerkey tati pu kofrakelu impuestu ta Romangealu, 3 fey tüfa ayürkey ñi kimafiel ta Jesus, welu pepi leliwülürkelafi mülerkelu am rume fentren che ka femngechi ta Sakew laftra wentrungerkey. 4 Feymew lefürkey wünelualu, tañi dipuafiel ka ñi peafiel, fey pürapuy kiñe anümka mew fülpüle chew ñi rumeael ta Jesus. 5 Feymew petu rumelu Jesus inafül ti anümka püle, pürakintueyew ka feypieyew:

—Sakew, pürüm nagpatunge. Fachantü iñche witranngemean eymi tami ruka mew.

6 Feymew Sakew pürüm nagpatuy, ka rume ayüwün mew llowfi ta Jesus. 7 Fey pengelu tüfa, kom eluwi ñi fillpiafiel engün ta Jesus, ka dunguyefi engün ñi amun mew tañi witranngemeael ti yafkafe wentru ñi ruka mew.

8 Feymew Sakew witrakünuwi ka feypifi ta Ñidol:

—Allkütuen, Ñidol, iñche eluafiñ tati pu pofrengelu rangiñ kom tañi nieelchi chemkün: fey weñeñmakefili chem rume ineyngeay rume, wiñoleltuafiñ doy meli rupachi tañi weñeñmakefiel mew.

9 Fey feypieyew ta Jesus:

—Fachantü Ngünechen dew montulfi ta tüfachi rukache, fey tüfachi wentru ka femngechi Abraam ñi yomelchengey. 10 Feymew tati Wentrukünuwpalu küpay tañi kintupayafiel ka tañi montulafiel tati ñamkülekefulu ñi yafkan mew.

Tati pülata adkünu dungu

(Matew 25.14-30)

11 Fey ti pu che allkütuley Jesus ñi feypimeken tüfachi dungu, fey kisu nütramelfi kiñe adkünu dungu kisu mew, fey Jesus am fülkülepurkelu dewma ta Jerusalen püle, feymew kisu engün rakiduamkülerkey ñi akuael pürümkachi Ngünechen ñi longko ülmenngen.

12 Feymew nütramelfi tüfachi adkünu dungu: “Mülekefuy kiñe wentru longko ülmen küpalmengelu, fey tüfa amurkey alü kamapu, tati kangelu trokiñ mapu mew, femngechi tañi longko ülmenkünungeael ka ñi wiñometuael. 13 Fey petu ñi amunon, mütrümfi ñi mari pu kona ñi nieel, fey eluyefi kake kiñeke engün fentren pülata, ka feypifi: ‘Neosiayafimün tüfachi pülata femngechi ñi doy yallael, fey wiñometuli wüla elumutuan’. Fey kisu amuy. 14 Welu kisu ñi trokiñ mapu mew mülechi pu che rume üdeeyew, feymew ina werkülelngey kiñe mufü che tañi feypifalngeael: ‘Iñchiñ pilelaiñ tüfachi wentru ñi longko ülmenngeael iñchiñ mew.’

15 “Welu kisu longko ülmenkünungey, fey wiñometuy ñi trokiñ mapu mew. Fey dew akutulu, werküy ñi mütrümelngeael ñi pu kona tüfey engün tañi elurpufiel tati pülata, tañi kimael tunten ñi wewel kake kiñeke engün. 16 Fey ti wentru wüne eluel ti pülata puwi ka feypipuy: ‘Ñidol, tami pülata mew wewün doy mari rupachi.’ 17 Fey ti longko ülmen llowdungueyew: ‘Rume kümey tati, eymi ta rume küme kona. Eymi ta rüf mew müngeltuymi ti pichin dungu tami werküfiel, eymi ta longkoleaymi mari waria che mew.’ 18 Fey ka puwi ti kangelu ka feypi: ‘Ñidol, tami pülata mew wewün doy kechu rupachi.’ 19 Tüfa kafey llowdungufi: ‘Eymi ta longkoleaymi kechu waria che mew.’

20 “Welu kangelu ka puwi feypilen mew: ‘Ñidol, tüfa ñi mülen tami pülata. Kütrüngniekefuiñ kiñe pañu mew: 21 Iñche llükaeyu ta eymi, eymi am rume yafü piwke wentrungelu. Nentukeymi chew tami küdawnoel mew, ka kosechakeymi chew tami ngannoel.’ 22 Feymew ti longko ülmen feypieyew: ‘Wesa kona, kisu tami dungun mew dalluntukuwimi. Rakiduamfulmi eymi iñche ñi yafü piwke wentrungen ka tañi ñimituken chew tañi küdawnoel mew ka tañi kosechaken chew tañi ngannoel mew, 23 ¿chumngelu am tukumelafimi ti pülata ta banku mew? Femngechi wiñoleltuafen ñi wewel ti pülata, akutulu iñche tañi ruka mew.’ 24 Feymew ka feypifi tüfey mew mülechi pu che: ‘Müntuñmafimün ti pülata fey elufimün ti wewlu doy mari rupachi.’ 25 Kisu engün feypieyew: ‘Ñidol, ¡Welu kisu dew wewi doy mari rupachi!’ 26 Fey ti longko ülmen llowdunguy: ‘Iñche ta feypiwayiñ, tati nielu doy elungeay. Welu tati nienolu, tañi pichin nieel, fey kütu ta müntuñmangeay.27 Tañi pu kayñe tati pinofulu iñche tañi longko ülmenngeael kisu engün mew küpalfimün tüfa mew ka langümfimün iñche ñi adkiñ mew.’ ”

Jesus puwi longko ülmen reke ta Jerusalen waria mew

(Matew 21.1-11; Marku 11.1-11; Juan 12.12-29)

28 Fey dew feypilu tüfa, trekakünuwi ta Jesus ñi amuael ta Jerusalen. 29 Fey dew puwlu Betfage ka Betania mew, feyti Olifu pingechi wingkul ñi pülle mew, fey werküy epu ñi disipulu 30 feypilen mew:

—Amuaymu ti pichi trokiñ ruka che mew mülelu tüyechi lelfün ñi itrotripa, fey puwülmu, pepuafimu kiñe trapelkülechi pichi furiku, fey tüfa iney rume petu püralaeyew, nentutrapelafimu, fey küpalafimu. 31 Fey iney rume ramtuelmumew chumngelu tamu nentutrapelpefiel, feypiafimu ‘Ñidol duamtueyew tati’. 32 Fey ti epu disipulu amuyngu ka pepufingu ti pichi furiku kom chumngechi ñi feypikünuetew ta Jesus. 33 Petu nentutrapelpefilu engu ti furiku, ti ngenngelu ramtueyew:

—¿Chumngelu anta petu nentutrapelpefimu?

34 Kisu engu llowdunguy:

—Ñidol duamtufi ti furiku.

35 Fey ti furiku ñi furi mew wente chañupüramelfi engün ñi takuwün ta Jesus, fey ka pürakawelluy ti furiku mew. 36 Fey amulelu Jesus, ti pu che inüfkünuyeyngün ñi takuwün ti rüpü mew. 37 Fey fülpulu ti küllegngechi rüpü mew tati Olifu pingechi wingkul püle, kom tañi inanieetew eluwi ñi wirarael ayüwün mew ka ñi püramyeafiel ta Ngünechen kom ti afmatufal dungu ñi peel mew. 38 Fey feypi engün:

“¡Fütra küme felen niepe ti longko ülmen küpalelu Ñidol Ngünechen ñi piel mew!

¡Küme tüngün mülepe ta wenu mapu mew ka fütra pepiluwün mülepe ta wenu mew!”

39 Feymew kiñeke ti pu farisew küpalelu ti pu che mew feypingün:

—Kimeltufe, katrütudungufinge tami inanieetewchi pu che ñi wirarkümekenoael engün.

40 Welu Jesus llowdungueyew:

—Iñche feypiwayiñ tüfa engün dungunole, tati pu kura wiraray.

41 Feymew puwlu Jerusalen ñi fül mew, fey pefilu tati waria mew mülechi pu che, Jesus ngümayefi 42 feypilen mew: “¡Ngüneduamfulmün, ta fachantü tamün eluafetew küme tüngün! Welu fewla tüfachi dungu ellkaley ta eymün mew, feymew ta pepi küme leliwül-lafimün. 43 Küpaley ta wesake antü tamün kutrankawael, feychi tami pu kayñe wall püle dewmalelaeymünmew fütrake malal, fey walloñmayaeymünmew ka weychayaeymünmew ta wall püle. 44 Fey ka apümkangeaymün ta itrokom eymün. Langümkangeay ti mülechi pu che ka elngelayay kiñe kura no rume tati küme elkülefulu, fey eymün am llownofilu ka manelnofilu ta Ngünechen, feychi küpalu ta Ngünechen tami montulafetew.”

Jesus ñi femün mew kimeli ñi yamniengeael ti ngillatuwe ruka

(Matew 21.17-21; Marku 11.15-19; Juan 2.13-22)

45 Fey dew rupalu tüfachi dungu, Jesus konpuy ti ngillatuwe ruka mew, fey eluwi ñi wemünentuafiel tüye mew tati fendemekelu ka ngillakamekelu⁠* ñi chemkün ta pülata mew. 46 Ka femngechi feypifi: “Tati Wirin Chillka mew feypiley: ‘Iñche ñi ruka ta ngillatuwe ruka pingey,⁠* welu eymün ta kiñe weñefe ñi ruka reke niefimün.’ ”⁠*

47 Fey Jesus kimeltukerkey ti ngillatuwe ruka mew, fey ti longkolelu tati pu saserdote mew ka ti kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu ka ti longkolelu ti waria mew miyawürkey ñi kintukaduamaetew engün chumngechi ñi langümafuel engün ta Jesus. 48 Welu pepil-lay engün ñi chumngechikünuael tañi ayüfel engün ñi femaelchi dungu, fey kom ti pu che am kuñiwtun mew küme allkütulelu Jesus ñi kimeltumekeelchi dungu.

Iney werküeyew ta Jesus ñi femael ti dungu

(Matew 21.23-27; Marku 11.27-33)

20 Kiñe antü mülelu Jesus ti ngillatuwe ruka mew, kimeltumekefi ti pu che ka wewpimekey ti werkün montun dungu, fey akuyey tati longkolelu ti pu saserdote mew ka ti kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu, kiñentrür miyawi ti putremke wentru engün. 2 Fey feypifi engün ta Jesus:

—¿Iney anta werküeymew tami femael tüfachi dungu? ¿Iney anta elueymew tüfachi awtoridad?

3 Fey llowdungueyew ta Jesus:

—Iñche kay ta ramtuwayiñ kiñe dungu. Llowdungumuchi. 4 ¿Iney werküeyew ta Juan ti Fawtisachefe tañi fawtisacheael, Ngünechen pemay kam tati pu che?

5 Kisu engün eluwi ñi fillpiwael welukonkechi: “Fey llowdungufiliyiñ Ngünechen ñi werküetew, fey tüfa ramtuay: ¿chumngelu am taiñ feyentunofiel? 6 Ka femngechi ngelay taiñ feypiael ti pu che ñi werküetew. Fey tati pu che langümafeiñmew re ütrüftukan kura mew, kom kimnielu engün am Juan tañi dungukefel Ngünechen ñi üy mew.”

7 Feymew llowdunguy engün ñi kimnon iney ñi werküetew ta Juan tañi fawtisacheael.

8 Fey Jesus llowdungueyew:

—Iñche ka feypiwlayayiñ iney ñi werküetew ñi femael tüfachi dungu.

Tati adkünu dungu ti wesake küdawfe mew

(Matew 21.33-46; Marku 12.1-12)

9 Fey ka pürüm eluwi Jesus ñi dunguafiel tati pu che, fey nütramelfi tüfachi adkünu dungu: “Kiñe wentru anümürkey fentren ofad, ka amediakünulelfi kiñe mufü küdawfe, fey kisu eluwi ñi amuael kañpüle. 10 Fey puwlu ñi kosechangeael ti ofad, werküy ñi kona ñi yelngepayael ti fün ofad ñi koneltunieel, welu kisu engün wülelfingün ka wemütufi fey pichin no rume elulafingün. 11 Feymew ti ngenngelu ka werküy ñi kangelu kona, welu tüfa lukatufi ka wülelkafingün, fey ka wemünentufingün fey ñi elunofiel chem no rume. 12 Ka wiñome werküngey ta kangelu, welu ti pu küdawfe tüfa ka femngechi allfülkafingün, fey wemünentufi wekuntu ti ofadentu.

13 “Afduamlu ti ngen mapu feypi: ‘¿Chumafun chey? Werküan may ñi sakin fotüm. Tüfa yamafingün tati.’ 14 Welu ti pu küdawfe peetew, fey welukonkechi feypiwingün: ‘Tüfa tati ngenngetualu langümafiyiñ, femngechi tati ofadentu mapu iñchiñngetuay.’ 15 Feymew nentufingün wekuntu ti ofadentu mapu mew, fey langümfingün.

“¿Chumaetew ti ngen ofadentu trokifimün kay? 16 Fey küpayay langümpayafi tüfeychi pu küdawfe, fey feytichi ofadentu eluafi ta kakelu küdawfe.”

Fey allkülu engün tüfachi dungu, feypi:

—¡Tüfeychi dungu chumkawnorume femkilpe!

17 Welu Jesus küme leliwülfi ti pu che ka feypifi:

—Fey ¿chem pin am tüfa ñi feypilen mew ta Wirin Chillka?

‘Tati pu dewmarukakelu illamtufi ti kura,

welu tüfa ta dullin kurangetuy.’⁠*

18 Fey iney rume wente trananagpuwle ti kura mew, rume watrokaway.

Welu feytichi kura iney rume trañmafile küme rüngümkünuafi.

19 Fey ti pu longkolelu pu saserdote mew ka ti pu kimeltukelu ta ley dungu ayürkefuyngün ñi püresuafiel ta Jesus, feychi lelen mew müten, kimlu am kisu engün ñi piñmaltulelngen ti adkünu dungu. Welu llükanierkefingün tati pu che.

Tati impuestu dungu

(Matew 22.15-22; Marku 12.13-17)

20 Fey werküfingün kiñeke che ñi ellka ngünenmayaetew, fey nor piwke che reke puwi engün. Fey ñi ngoymakechi welulkalafiel engün ta Jesus chem dungu rume feypile, femngechi adngell tañi wültukuafiel tati gobernador mew. 21 Tüfa engün ramtueyew:

—Kimeltufe, iñchiñ ta kimnieiñ eymi tami feypikeel ka tami kimeltukeel ñi küme nor dungungen ka tami manelkenofiel tati re küme piwkefaluwkechi che. Eymi ta kimelkeymi chumngechi ñi tutengeael ta Ngünechen ta mongen mew. 22 ¿Kümey am taiñ kulliafiel impuestu tati Roma tuwchi emperador kam taiñ kullinoafiel?

23 Fey Jesus ngüneduamfilu ñi nien engün kiñe wesa koyla ngünen dungu, feypifi ti pu che:

24 —Pengelelmuchi kiñe denario pingechi moneda. ¿Iney am ñi ange adentuley ka iney ñi üy wirintukuley tüfa mew?

Fey llowdunguy engün:

—Tati emperador.

25 Fey Jesus feypifi ti pu che:

—Fey eluafimün may tati emperador, tañi koneltuleel tati emperador, fey femngechi eluafimün ta Ngünechen tañi koneltuleel ta Ngünechen.

26 Fey kom tañi chem piel ta Jesus, tati pu che ñi adkiñ mew ngelay tañi welulkawün ñi dungun mew femngechi allmalltuafulu engün tañi püresuafiel, fey rume afmatulewey engün kisu ñi llowdungun mew, feymew dunguwetulayngün.

Fey ti ramtun tati wiñomongetun mew

(Matew 22.23-33; Marku 12.18-27)

27 Fey ngünekünulu kiñeke ti pu sadusew amuyngün tañi pemeafiel ta Jesus, fey ti pu sadusew feyentukelay ñi wiñomongetuael ti dew lalu, feymew ramtupufingün tüfachi dungu:

28 —Kimeltufe, Moyse ta elkünuleleiñmew ñi wirin dungu femngechi ta kiñe kurengechi wentru lale, fey nienole kiñe fotüm no rume ñi domo mew, fey ti lalu ñi peñi müley ñi kureyetuafiel ti lantu domo femngechi tañi fotümelafiel ñi lachi peñi.⁠* 29 Fey mülekerkefuy kiñe rupa regle peñiwen. Fey kiñe ti wentru wüne kurengey, welu lay fey ñi elnon kiñe fotüm no rume. 30 Fey ti inankülelu ka femi. 31 Ka ti küla mew inankülechi wentru kureyefi ti domo ka femngechi femi ti kakelu reke, fey kom ti regle wentru layey engün, fey ñi elkünurpunon kiñe yall no rume. 32 Fey afpulu mew ka femngechi lay ti domo. 33 Fey am wiñomongetule ti pu la ¿chuchi am kureyetuafi ti domo, fey ti regle am kom kureyefulu ti domo?

34 Jesus llowdungueyew:

—Tüfachi mapu mew ti pu wentru ka ti pu domo kureyewkey engün. 35 Welu ti fürenengelu ñi puwael ta wenu mapu mew ka wiñomongetule, wentrungeay rume ka domo rume, doy ngewelayay ta kureyewün. 36 Tüfa engün am doy lawenoalu. Femngechi tati pu werken püllü reke feletuay engün. Ka femngechi ta Ngünechen ñi yallngeayngün tañi wiñomongetuael mew. 37 Kuyfi mew Moyse pefilu ti üykülechi kütral sarsa mew, feymew feypi: ‘Ñidol, Abraam, Isaak ka Jakob ñi Ngünechen.’⁠* Moyse ñi femngechi feypin mew kimfali tati pu la ñi wiñomongetuael, 38 fey ¡Ngünechen am tati pu la ñi Ngünechen no, welu ti pu mongelelu ñi Ngünechen may, fey Ngünechen mew am kom che ta mongelelu!

39 Fey kiñeke ti kimeltukelu Moyse ñi ley dungu feypifi ta Jesus:

—Küme pimi tati kimeltufe.

40 Femngechi ta yamwefingün tañi doy ramtuweafiel.

¿Iney ñi yomel küpalmengen tati Cristo?

(Matew 22.41-46; Marku 12.35-37)

41 Feymew Jesus ramtufi ti pu che:

—¿Chumngelu am feypingekey tati Cristo David ñi yomelchengen?

42 Fey David kütu feypi, ti Salmo lifru mew:

‘Fey Ñidol Ngünechen feypifi tañi Ñidol:

Anüpange iñche ñi man ad püle.⁠*

43 Femngechi iñche elkünulelaeyu tami pu kayñe

kiñe pünotuwe reke miñche tami namun.’⁠* ⁠*

44 ¿Fey chumngechi am ti Cristo David ñi tuwünngey, fey David am iñche ñi Ñidol pifilu tati Cristo?

Jesus feypintukufi tati kimeltukelu ti ley dungu

(Matew 23.1-36; Marku 12.38-40; Luka 11.37-54)

45 Fey kom ti pu che allkütulerkey, fey Jesus feypifi ñi pu disipulu: 46 “Kuñiwtukuwmün fey ti pu kimeltukelu mew ta Moyse ñi ley dungu. Tüfa engün ta ayükey ñi tukuael ti alükechi takuwün ka ayükey ñi chalingeael fentren yamün mew tati pülasa mew. Ka kintukey engün doy kümeke wangku ta sinagoga mew, ka chew müley doy kümeke iyael ti mesa mew. 47 Ka müntuñmakefingün ñi ruka ti pu lantu domo, welu lif mongen che ñi pingeael rume fentreñma ngillatukawkey engün. Kisu engün ta doy fütra kutrankaway.”

Ti pofre lantu domo ñi ofrenda

(Marku 12.41-44)

21 Jesus lelinierkefi ti pu riku ñi tukumeken pülata ti pichi kakon mew chew ñi elngekemum tati ofrenda. 2 Welu ka femngechi perkefi kiñe pofre lantu domo ñi tukumeken epu pichike kofre moneda. 3 Feymew feypi:

—Rüf dungu feypiwayiñ tüfachi pofre lantu domo doy fentre wülüy itrokom ti kakelu pu che mew. 4 Fey itrokom am wülpelu ti ofrenda tañi sofranentunieel müten, welu kisu, tañi rume pofrengefel, kom wülkünuy tañi nieñmufel tañi mongeluwam.

Jesus kimeli ti ngillatuwe ruka ñi teyfükangeael

(Matew 24.1-2; Marku 13.1-2)

5 Fey kiñekentu nütramyemekefi ti ngillatuwe ruka ti rume adyechi kura ñi nieel mew ka ti ofrenda mew ñi adelkaniengeel. Feymew Jesus feypi:

6 —Küpaley ta antü fey itrokom tüfa eymün tamün petu leliwülpeel, ngewelayay kiñe kura no rume welu rentrolealu. Kom ta teyfükangeay.

Ti wele dungu ñi müleael petu ñi afnon ta itrokom dungu

(Matew 24.3-14; Marku 13.3-13)

7 Feymew ramtungey:

—Kimeltufe, ¿tuntepu mew am müleay tüfachi dungu? ¿Chem wele dungu am müleay ñi kimngeam ñi epe puwkülen ñi rupayael kom tüfachi dungu?

8 Fey llowdungueyew ta Jesus: “Kuñiwtukuwküleaymün tamün ngünenkangenoael. Rume fentren küpayalu am tati feypialu: ‘Iñche ta Cristo. Fewla puwküley dewma ti antü.’ Welu eymün inakefilmün. 9 Feychi allkülmün ñi mülen ti awkan dungu ka welukonke kewatuay tati pu che, llükakilmün, fey kom tüfa mülelu am ñi wüne rupayael, welu femllele rume petu akulayay ti afachi antü.”

10 Fey amuley ñi feypilen: “Kiñe trokiñ lof che weychamekeway kangelu trokiñ lof che engu ka kiñe trokiñ mapu mew mülechi pu che weychayay ti kangelu trokiñ mapu mew mülechi pu che engu. 11 Müleay ta fütrake nüyün, ngüñün ka ti kutran fill mapu püle, ka wenu mapu mew pengeay llükanngechi dungu ka fütrake wele dungu.

12 “Welu petu ñi femnon tüfa eymün ta püresungeaymün ka inantukuyawülngeaymün tamün kayñetungen. Yengeaymün tamün ramtukangeael ta sinagoga mew, ka püresuntukungeaymün ta karsel mew ka puwülngeaymün ti longko ülmen mew ka ti pu gobernador mew iñche ñi duam. 13 Femngechi ta feleay tamün pepi nütramyemuafiel. 14 Welu wüne rakiduamkilmün tamün chem piael kisutu tamün ingkawael. 15 Iñche ta eluwayiñ fentren kimün chumngechi tamün dunguael, femngechi ta kiñe rume tami pu kayñe notukadungulayaeymünmew ka chem pilayaeymünmew rume. 16 Welu tamün chaw kütu ta ellka wültukuaeymünmew. Tami pu peñi, tami pu reñma ka tami pu weni ka femay. Ka kiñekentu eymün langümngeaymün. 17 Fey itrokom che mülelu mapu mew üdeaeymünmew iñche ñi duam, 18 welu kiñe tamün kal longko no rume ta ñamlayay. 19 ¡Afeluwkilnge tami maneluwküleael iñche mew, femngechi ta peaymün montun!

Jerusalen ñi apümkangeael

(Matew 24.15-21; Marku 13.14-19)

20 “Feychi pefilmün ta Jerusalen walloñmalelu ti trokiñ soltaw mew, kimaymün pürümka müten ñi apümkangeael. 21 Feymew tati pu che mülelu Judea mew, lefmawpe engün ti fütrake wingkul püle. Fey ti pu che mülelu Jerusalen mew, tripape engün ti waria mew, ka tati mülelu lelfün mew, wiñokontukilpe waria mew. 22 Feychi antü am kutrankawün antüngealu, fey ta famngechi müley ñi mupiael kom chumngechi ñi feypilen ti Wirin Chillka. 23 ¡Awngey tati pu domo niepüñeñkülelu tüyechi antü mew kam niele moyol püñeñ rume! Rume mülealu am fentren kutrankawün ti trokiñ mapu mew, ka fütra kutrankangeay tüfeychi waria mew mülechi pu che. 24 Fey kiñekentu layay chüngarkangele ta wayki mew, fey kakelu püresukona reke yengeay itrokom trokiñ mapu mew fey ti pu judiu tuwünngenolu wilukonpuay ka fill wesa dungu femay ta Jerusalen waria mew, fey puwle wüla ti tripantu tañi fentepu legtukünulngeel.

Tañi wiñometuael tati Wentrukünuwpalu

(Matew 24.29-31; Marku 13.24-27)

25 “Müleay ta wele dungu antü mew, tati küyen mew, ka ti pu wangülen mew fey kom mapu mew ti trokiñke mapu pewelayay ñi chumael engün ka rume llükayayngün tañi fütra rarakümeken mew ti rew lafken. 26 Fey ti pu che rupaduammekeay engün fente ñi llükan mew kimle engün ñi rupayael tüfachi dungu itrokom mapu mew. Tati wenu mapu müleyechi pepiluwün kütu yafyafay ñi fente llükan. 27 Feymew pengeay tati Wentrukünuwpalu küpalelu kiñe tromü mew ka fütra pepiluwün mew ka fütra pelon mew.⁠* 28 Feychi mew llitule ñi rupayael tüfachi dungu, yafüluwmün ka newentuwmün, fülkülepalu am tamün montulngeael.”

Tati igera trürümkünu dungu

(Matew 24.32-35; Marku 13.28-31)

29 Fey ka femngechi nütramelfi kiñe trürümkünu dungu: “Ngüneduamfimün tati igera kam chem kangelu anümkangeay rume. 30 Femngechi pefiyüm ñi choyotun ta tapül anümka kimkeymün ta eymün tañi fülkülepan dewma ta walüngantüngen. 31 Ka famngechi müten, feychi pefilmün ñi rupan tüfachi wele dungu, kimaymün tañi fülkülepan ta Ngünechen ñi longko ülmenngepayael.

32 “Rüf dungun mew feypiwayiñ kom tüfachi dungu rupayay petu ñi lanon tüfachi pu che mülelu fantepu mew. 33 Ti wenu mapu ka nag mapu afllefule rume, welu iñche ñi dungu kom müleay ñi mupiael.

Pewütuwküleaymün

34 “Welu kuñiwtukuwküleaymün ka elukefilmün tamün piwke ñi kurawael reke ka ñi konael ti wesake wimtun mew, ti putun dungu mew no rume ka tamün rume küdaweluwkülenoael tüfachi mongen mew femngechi ta tüyechi antü ñi akunoael kiñe lloftun dungu reke eymün mew. 35 Ka kiñe sochan dungu reke ñi femnoael. Fey tüfachi dungu am küpayalu kom tüfeychi müleyelu mapu mew. 36 Eymün ta pewütuwküleaymün, fill antü ngillatulekeaymün, femngechi tamün montuael kom tati küpalechi dungu mew ka femngechi tamün küme llowaetew tati Wentrukünuwpalu.”

37 Fey fill antü Jesus kimeltukerkey ta ngillatuwe ruka mew, fey pun müleputukey tati Olifu pingechi wingkul mew. 38 Fey kom ti pu che amukey puliwen ti ngillatuwe ruka mew ñi allkütuñmayafiel ñi dungu ta Jesus.

Kiñewi engün tañi püresuafiel ta Jesus

(Matew 26.1-5, 14-16; Marku 14.1-2, 10-11; Juan 11.45-53)

22 Fülküleparkey dewma ti kawiñ antü tañi ingekemum ti lefawrangenochi kofke, tati Paskua kawiñ ürke. 2 Feyti pu longkolelu pu saserdote mew ka ti kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu, tüfa engün llükanierkefi tati pu che, fey dunguñmamekefi engün ta Jesus chumngechi ñi langümafiel.

3 Feymew weküfü konürkey ta Juda mew, kiñe ti mari epu disipulu, tati Iskariote pikeel. 4 Fey tüfa amurkey ñi pemeafiel ti longkolelu pu saserdote mew ka ti pu kellulekelu ti ngillatuwe ruka mew, fey nütramelpufi chumngechi tañi wültukulelafiel engün ta Jesus. 5 Kisu engün rume ayüwürkey ka feypifi engün ñi kulliafiel pülata ta Juda.

6 Fey Juda ayüwmafi ñi llowafiel ti pülata ka eluwi ñi kintuael ti doy küme lelen ñi mülenoael kakelu pu che femngechi ñi ellka wültukuafiel ta Jesus.

Ñidol ñi wülelchi pun iyael

(Matew 26.17-25; Marku 14.12-21; 1 Korintio 11.23-25)

7 Fey akuy ti kawiñ antü tañi ingekemum ti lefawrangenochi kofke ka femngechi tañi langümngeael ti korderu ta Paskuangealu.

8 Jesus werküfi ta Pedro ka Juan, fey feypifi:

—Amuaymu tamu pepikameael ti Paskua iyael.

9 Fey kisu engu ramtueyew:

—¿Chew püle anta ayüleymi tayu pepikameafiel tati Paskua iyael?

10 Fey Jesus feypi:

—Eymu petu konpulmu ta Jerusalen waria mew, trenumapuafimu ta kiñe wentru yenietulu kiñe metawe ko. Fey inayafimu. Konputule wüla ti ruka mew, 11 fey feypiafimu ti ngen ruka: ‘Ti kimeltufe ta ramtufali: ¿Chuchi anta ti katrüntukulechi ruka chew tañi iyam ti Paskua iyael tañi pu disipulu iñchiñ?’ 12 Fey kisu ta pengelelaeymumew kiñe wenu ruka mew ti alü tuwchi katrüntuku dew küme elkülelu. Tüye mew pepikapuaymu taiñ iyam ti pun iyael.

13 Feymew amuy kisu engu ka pepuyngu kom chumngechi tañi feypiel ta Jesus, fey pepikapuyngu ti Paskua pun iyael. 14 Fey puwlu ti ora, ñi iyam engün Jesus ka ti pu apostol anüpuy engün ti mesa mew.

15 Feymew Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—¡Rume ayüleken ñi iyafiel tati Paskua iyael eymün iñchiñ petu tañi lanon! 16 Iñche ta feypiwayiñ ka wiñome kiñentrür iwelayan eymün iñchiñ, fey puwle wüla ñi femtuael Ngünechen ñi ülmen mülewe mew.

17 Feymew nüfi ñi kuwü mew ti kopa, fey dew mañumtufilu ta Ngünechen, feypi:

—Putufimün tüfachi pulku ka welukonkechi eluwmün. 18 Iñche feypiwayiñ tañi wiñome putuwenoafiel tati ofad pulku, fey mületuliyiñ wüla Ngünechen ñi ülmen mülewe mew.

19 Feymew ka nüfi ti kofke ñi kuwü mew, fey dew mañumtufilu Ngünechen, wükafi ti kofke, fey eluyefi ñi pu disipulu feypilen mew:

—Tüfa ta iñche ñi kuerpu, wültukuael tañi layael eymün tamün fürenengeael. Femkeaymün ta tüfa iñche tamün tukulpamuafiel.

20 Ka femngechi femi ti kopa mew, dew ifilu ti iyael, feypilen mew:

—Tüfachi kopa ti we eldungu tati, legtripaley iñche ñi mollfüñ mew, tüfa ta wütrulael eymün tamün fürenengeael. 21 Welu tati wentru tañi ellka wültukuaetew müley tüfachi mesa mew. 22 Femngechi tati Wentrukünuwpalu fente küme amuley ti rüpü mew tañi legtukünulngeel, welu ¡awngeay tañi ellka wültukuaetew!

23 Feymew eluwi ñi welukonkechi ramtuwael ineyngen tüfey tañi wültukuaetew.

Iney am tati wünenkülealu

24 Fey ti pu disipulu mekerkey ñi notukadunguwün engün iney müngell tañi longkoletuael kisu engün mew. 25 Feymew Jesus feypifi ñi pu disipulu: “Feytichi pu judiu tuwünngenochi pu che ñi pu longko ülmen rume ngenkawkey ñi pu konayenieelchi pu che mew, ka ti pu che longkolelu kisutu feypiwkey: ‘iñchiñ rume küme dungu femkeiñ.’ 26 Welu eymün ngelay chumkawnorume tamün femngechi femael. Fey tamün femafel, ti doy wünenkülelu eymün mew müley ñi doy illamuwküleael ka inankülelu reke ñi feleael, ka tüfeychi werkülekelu müley ñi doy illamuwküleael tati poyechekelu reke ñi feleael. 27 Femngechi llemay: ¿Iney anta doy wünenngey tati anülelu mesa mew tañi iyael kam tati poyechepelu? ¿Feyngey llemay tati anülelu ta mesa mew ñi ülmenngen? ¿Welu ngüneduamaymün tunte wünenkülen rume ta iñche fey eymün mew mülen tati poyechekelu reke?

28 “Eymün ta kompañkiyawülmuken ta iñche tamün yafülmuafiel ñi kutrankawün mew. 29 Feymew eluwayiñ iñche tañi ülmen mülewe, chumngechi ta iñche tañi Chaw ta eluenew ka femngechi 30 eymün ta iyaymün ka putuaymün iñche ñi mesa mew chew tañi longko ülmenngeel ta iñche, ka femngechi ta anüaymün ti ülmen ruka mew, tamün kues reke müleael tati mari epu Israel trokiñche mew.”

Jesus wüne kimelüy ta Pedro ñi llumumayaetew

(Matew 26.31-35; Marku 14.27-31; Juan 13.36-38)

31 Ka femngechi ta Ñidol feypifi ta Pedro:

—Simon, Simon, allkütunge. Weküfü ta ngillatupefuy eymün tamün chiñükayaetew kachilla reke. 32 Welu iñche ta llellipupefiñ ta Ngünechen eymi mew, femngechi tañi afnoael tami mupiltun iñche mew. Fey eymi, dew wiñotulmi ta iñche mew, kelluafimi tami pu peñi tañi newentuleael engün.

33 Fey Simon llowdunguy:

34 —Ñidol, iñche ta dew eluwkülen tañi amuael ta karsel mew tunte layan rume eymi iñchiw.

Feymew Jesus feypifi ta Simon:

—Pedro, iñche ta feypiaeyu fachantü müten, petu ñi kakaranon ta alka küla rupa, ‘kimlafiñ’ piaymi.

Fülpay dewma ti ora tañi kintukaduamngeam

35 Fey Jesus pürüm ramtufi ñi pu disipulu:

—Feychi mew nga werküwiyiñ tamün yenoael folson, ka pülata no rume, ka okota no rume ¿duamtuymün kay kiñeke chemkün fey pelaymün?

Fey llowdungueyew ñi pu disipulu:

—Chem no rume duamtulaiñ.

36 Feymew Jesus feypi:

—Welu ta fewla, tati nielu ti folson, müley ñi yeael tati pülata. Fey ti nienolu wayki, fendepe ñi makuñ, fey ngillape kiñe wayki. 37 Iñche ta feypiwayiñ müley ñi mupiael chumngechi feypiley ta iñche mew tati Wirin Chillka: ‘Fey kisu rakintukungey ti wesake che mew.’⁠* Kom tati Wirin Chillka ñi feypileel iñche mew, müley tañi kom mupiael.

38 Fey kisu engün feypi:

—Ñidol tüfa mew müley epu wayki.

Fey Jesus llowdunguy:

—Fey ka müten tati.

Jesus ngillatuy Getsemani mew

(Matew 26.36-46; Marku 14.32-42)

39 Feymew Jesus pürüm tripay, fey kisu am wimtulelu ñi femken, fey amuy ti Olifu pingechi wingkul mew, fey ñi pu disipulu inaeyew. 40 Fey puwlu ti lelfün mew, Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Ngillatumün, femngechi tamün wewnoaetew tati kintukaduamchekelu.

41 Fey pürüm püntütripay kisu engün mew tunte puwkey kiñe ütrüfkünuelchi kura fente mapu eluwpuy, ka lukutupuy ñi ngillatuael. 42 Feymew feypi: “Chaw, pifulmi kay, montulafen tüfachi fütra kutrankawün mew. Felekilpe iñche kisu ñi ayüel, welu may eymi tami ayüel.”

43 Feymew pewfaluweyew kiñe wenu mapu werken püllü, tañi yafültukuaetew. 44 Fey rangi ti fütra kutrankawün mew, Jesus doy fütra yafüluwün mew mekey ñi ngillatun fey ñi arofün wütrunagmekey pülli mew lüykünagchi mollfüñ reke.⁠*

45 Fey dew ngillatulu, witrapüratuy, fey amutuy chew ñi mülemum ñi pu disipulu, fey pepatufi ñi umawkülen. Weweyew engün ñi weñangkün. 46 Fey feypipatufi:

—¿Chumngelu anta umawküleymün? Witrapüramün ka ngillatumün, femngechi ta wewlayaeymünmew tati kintukaduamchekelu.

Püresungey ta Jesus

(Matew 26.47-56; Marku 14.43-50; Juan 18.3-11)

47 Petu mekelu ñi nütramkan ta Jesus, fey akuy rume fentren che. Feymew Juda tüfa ta kiñe ti mari epu disipulu ürke, wüneluwkülepay ti kakelu pu che mew. Tüfa fülkonpay ñi chaliafiel kiñe truyun mew ta Jesus. 48 Welu Jesus feypieyew:

—Juda, ¿kiñe truyun chalin mew ngünenmayafimi tati Wentrukünuwpalu?

49 Fey ti pu disipulu müleyelu Jesus engün, pefilu ñi femngechi rupan tüfachi dungu, ramtuyngün:

—Ñidol ¿wülelfiyiñ wayki mew?

50 Fey kiñe ta kisu engün mew miyawlu, katrünentuñmafi ñi man pilun ti longkolechi saserdote ñi kona. 51 Feymew Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Fentekünumün. Fey ka müten.

Fey pürüm nüñmafi ñi pilun ti kona, ka tremoltufi. 52 Ka pürüm feypifi ti pu longkolelu pu saserdote mew, ka ti kellukelu ti ngillatuwe ruka mew ka ti putremke wentru, kom tüfa engün küpayelu ñi püresuaetew:

—¿Chem dungu mew anta küpaymün ta eymün ka küpalnieymün ti wayki ka mamüll? ¿Kiñe malochefe trokimun anta iñche? 53 Fill antü ta müleken eymün iñchiñ ti ngillatuwe ruka mew, fey püresumukelafun. Welu tüfa puwi tamün femael tati dumiñ ngüneluwün.

“Kimlafiñ Jesus” pi ta Pedro

(Matew 26.57-58, 69-75; Marku 14.53-54, 66-72; Juan 18.12-18, 25-27)

54 Feymew püresungey ta Jesus ka yengey ti longkolelu ti pu saserdote ñi ruka mew. Pedro inalerkey pichi alü kamapu. 55 Puwlu engün, kütraltupuy ti lepün mew ka wallo anükünuwingün. Pedro ka anükünuwpuy kisu engün ñi fül püle. 56 Fey tüfa mew, kiñe üllchadomo peetew ñi anülen ti ina kütral, leliwüleyew ka feypieyew:

—Tüfa ka mülepefuy Jesus engu.

57 Welu Pedro:

—Kimlafiñ tati. Iñche no ngati, papay —pirkey.

58 Fey ka pichin mew, kangelu peeyew ka feypieyew:

—Eymi ka miyawkeymi Jesus eymu.

Fey Pedro llowdunguy:

—Weni, iñche no tati.

59 Fey kiñe ora rupalu mew, kangelu ka feypieyew:

—Rüf feyngey ñi miyawken tüfachi wentru Jesus engu. Ka femngechi Galilea tuwi tati.

60 Feymew Pedro feypi:

—Weni, kimlan tami chem pifel.

Feychi lelen mew müten, Pedro petu dungumekelu, kakaray kiñe alka. 61 Feymew Ñidol wiñokintuy ka leliwülfi ta Pedro, fey Pedro tukulpay tañi feypietew ta Ñidol: “Fachantü petu ñi kakaranon ta alka, küla rupa ‘kimlafiñ’ piaymi.” 62 Feymew Pedro tripay wekuntu, fey rume fütra ngümakawi.

Tati pu soltaw ayentuniefi engün ta Jesus

(Matew 26.67-68; Marku 14.65)

63 Feytichi pu wentru ngüneduamniefilu ta Jesus ayentuniefi ka wülelkamekefingün. 64 Ka munulkünuñmangey ñi nge ka ramtukangey:

—¡Konewtufinge iney anta wülelpeeymew!

65 Ka femngechi lukatuniengey ka feypiniengey itrofill wesake dungu.

Jesus yengey ti putrem fütake judiu ñi trawün mew

(Matew 26.59-66; Marku 14.55-64; Juan 18.19-24)

66 Fey küme wünlu dewma, trawüluwi engün ti putrem fütake judiu, ka fey ti longkolelu pu saserdote mew ka ti kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu, fey yengey ta Jesus chew trawüluwküley ti fütake judiu wentru. Tüyew ramtukangey:

67 —Feypimuiñ, ¿eymi am tati Cristo, Ngünechen tañi werküel?

Fey llowdungueyew ta kisu:

—‘Feyngey tati’ piwliyiñ, eymün feyentumulayan. 68 Ka iñche ramtuwliyiñ, ka llowdungumulayan rume. 69 Welu fewla dew puwküley tati Wentrukünuwpalu tañi müleputuael tati fütra pepiluwünngechi Ngünechen ñi man kuwü reke.⁠* 70 Feymew kom ti pu che pürüm ramtufi ta Jesus:

—Fey, ¿eymi anta Ngünechen ñi Fotüm?

Feymew llowdungueyew ta Jesus:

—Eymün ta kisu feypimün iñche ta Ngünechen ñi Fotümngen.

71 Feymew kisu engün feypi:

—¿Ka chem dungu am duamtuiñ taiñ kelluntukungeael? Iñchiñ kisuke allküñmafiyiñ ñi piel, kisu ñi wün mew.

Jesus puwülngey ta Pilato mew

(Matew 27.1-2, 11-14; Marku 15.1-5; Juan 18.28-38)

23 Fey itrokom witratripay engün tañi yeafiel ta Jesus Pilato mew.

2 Fey Pilato mew eluwi ñi dalluntukuafiel engün, feypilen mew:

—Iñchiñ pekefiyiñ tüfachi wentru ñi kimeltuken re wesake dungu taiñ müngeltunoafiel tati pu awtoridad mülelu taiñ trokiñ mapu mew. Feypikeeiñmew taiñ kullinoafiel impuestu tati emperador, fey ka femngechi feypikey ta kisu ñi Cristongen, ti longko ülmen.

3 Fey Pilato ramtufi ta Jesus:

—¿Eymi am tati pu judiu ñi longko ülmen?

—Eymi ta kisu feypimi iñche ñi longko ülmenngen —llowdunguy ta Jesus.

4 Feymew Pilato feypifi ti pu longkolelu tati pu saserdote mew ka ti pu che:

—Iñche peñmalafiñ chem yafkan rume ta tüfachi wentru.

5 Welu kisu engün amul feypiley doy newentu dungun mew:

—Kisu ñi kimeltuelchi dungu mew pofolkafi tati pu che. Llituy Galilea mapu mew, fewla amuley ñi femün faw Judea mapu mew.

Jesus puwülngey ta Erode mew

6 Fey allkülu tüfachi dungu ta Pilato, ramtuy feyti wentru ñi tuwün pemay ta Galilea. 7 Fey feypingelu ñi Galilea tuwün, Pilato werküfi Jesus ta Erode mew, kisu am gobernadorkülelu ta Galilea mapu mew, fey tiyechi antü miyawürkey Jerusalen mew.

8 Feymew Erode pefilu ta Jesus, rume ayüwduamürkey, fey kuyfitu dewma ayükerkefuy ñi peafiel, kisu am allkükelu ñi nütramyengen ta Jesus, feymew üngümkülekerkey ñi pengelelaetew kiñe afmatufal dungu. 9 Rume fentren dungu ramtukarkefi, welu Jesus llowdungurkelaeyew kiñe ramtun dungu no rume. 10 Ka femngechi mülerkey üye mew tati pu longkolelu ti pu saserdote mew, ka ti pu kimeltukelu ta Moyse ñi ley dungu, fey tüfa engün doyelchi dalluntukumekefi engün ta Jesus. 11 Feymew Erode ka ñi pu soltaw rume illamtufi ta Jesus, fey tañi ayentungeael tukulelngey ti llümllümchi takuwün femngechi tañi kiñe longko ülmen reke ñi feleael. Feymew Erode ka pürüm wiñome werküy ñi yengetuael Jesus Pilato mew. 12 Pilato engu ta Erode kayñetuniewkerkefuy, welu tüyechi antü mew wenikawturkey tüfachi epu ülmen wentru.

Langümngepe pifalngey ta Jesus

(Matew 27.15-26; Marku 15.6-15; Juan 18.39, 19.16)

13 Pilato trawülürkefi tati longkolelu pu saserdote mew ka ti pu awtoridad ka tati trokiñche. 14 Fey feypifi:

—Eymün ta küpalelmun tüfachi wentru, ka feypimun tañi pofolkafiel tati waria mew mülechi pu che ka ñi kayñetuafiel ti pu awtoridad, welu iñche ta ramtukafiñ eymün tamün adkiñ mew, fey peñmalafiñ chem welulkan rume ka chem yafkan no rume tamün dalluntukupefiel mew. 15 Erode ka wiñome werküleltuenew. Feymew kimfali tañi femnon chem wesa dungu no rume fey ngünam ñi langümpürayafiel. 16 Iñche ta wimakafalafiñ, fey wüla neykümfaltuafiñ. 17 Fey ti kawiñ mew, Pilato tañi tuteafiel ti pu che nentukünutukerkey karsel mew kiñe püresu.⁠*

18 Welu kom ti pu che kiñentrür eluwi ñi wirarün engün:

—¡Langümngepe tüfa! ¡Fey lifrekünutungepe ta Barabas!

19 Fey Barabas ta püresulerkey ti karsel mew ñi pofolkafiel mew ti pu che tañi müngeltunoafiel ti pu awtoridad, ka tañi langümchen mew. 20 Welu Pilato ayürkefuy ñi lifrenentutuafiel ta Jesus, fey ka wiñome dungungerkey engün, 21 welu kisu engün doy newentu wirarüy:

—¡Langümngepe ta kürus mew! ¡Langümngepe ta kürus mew!

22 Fey Pilato küla rupachi feypifi ti pu che:

—Iñche peñmalafiñ tüfachi wentru chem wesa femün no rume, femngechi ngünam ñi langümngeael. Iñche ta wimakafalafiñ, fey wüla neykümkünutuafiñ.

23 Welu kisu engün ingentu doy wirarüy, “langümngepe ta kürus mew” pileyngün. Fey fente wirarkümekelu engün am, fey elungey ñi femael kisu engün ñi ayüel. 24 Feymew Pilato wültukufi tañi langümngeael ta Jesus chumngechi ñi ayüel ti pu che. 25 Feymew lifrekünungetuy ta Barabas kisu ñi dulliel engün, tati püresulekefulu ta karsel mew tañi wesa femelchi dungu mew ka ñi langümchen mew, fey wültukufi ta Jesus ñi langümngeael.

Jesus langümngey wente kürus

(Matew 27.32-44; Marku 15.21-32; Juan 19.17-27)

26 Feymew yefilu engün ta Jesus ñi langümngemeael, fey trenumafi engün kiñe wentru Simon pingelu, Sirene tuwlu. Dew wiñomelu lelfün mew, fey aporia meñkukünulelfingün tati kürus tañi ina trekaleael ta Jesus mew. 27 Rume fentren che ka rume fentren domo inaniefi ta Jesus. Ina wirarküley ñi ngüman engün fente ñi weñangkülen Jesus mew. 28 Welu Jesus adkintueyew engün, fey feypieyew:

—Jerusalen tuwchi pu domo, ngümakilmün iñche mew. Eymün may kisutu ngümayewmün ka tamün pu püñeñ mew, 29 küpalelu am ta antü ñi feypingeael tüfachi dungu: ‘Sakinngeay tati niepüñeñkenochi domo ka ti moyolpüñeñkenochi moyo.’ 30 Feymew ti pu che feypiafi tati fütrake külleg:

‘¡Tranarupamün iñchiñ taiñ wente mew!’

Ka ti pu wingkul: ‘¡Ellkantukumuiñ!’⁠*

31 Fey kom tüfachi dungu femle engün iñche mew ti karü mamüll reke felelu, welu ¿chumay engün chey eymün mew tati angken mamüll reke felelu?

32 Ka yeniengerkey ta epu wentru rume wesa mongenngelu ñi langümngeael kiñentrür ta Jesus engün. 33 Feymew puwlu engün ti lelfün mew, Foro Longko (Kalafera) pingelu, Jesus wente elkünungey ti kürus mew ka ti epu wesa mongenngechi wentru, kiñe Jesus ñi man püle elngey kangelu wele püle.

34 Feymew Jesus feypi: “Chaw, lelituñmakefilnge ñi yafkan ta tüfa engün. Kimlay engün tañi femmeken.”⁠*

Fey ti pu soltaw suertiafi Jesus ñi tukukeelchi takuwün femngechi tañi nüafiel chuchi rume ta kisu engün legtu tripale.⁠* 35 Fey ti pu che adkintulepuyngün ka ti pu awtoridad ayentukaniefi engün ta Jesus, feypilen mew:

—Ti kakelu pu che montulfi, welu fewla kisutu montuluwpe rüf mew Ngünechen ñi Cristongele ka kisu ti Dullinngele.

36 Fey ti pu soltaw kafey ayentukaniefi ta Jesus, fey fülkontufi engün ñi eluafiel ti kümenochi wesa kotrü pulku, 37 feypilen mew:

—Tati pu judiu ñi longko ülmenngelmi, eymi kisutu montuluwnge.

38 Ka mülerkey Jesus ñi wente longko püle kiñe letreru feypilelu griegu, latin ka ebrewdungun mew:

TÜFA TATI PU JUDIU ÑI LONGKO ÜLMEN.

39 Fey kiñe ti wentru, yafkafe mongenngelu külafantukulelu ka pültrülelu kürus mew, lukatuniefi ta Jesus:

—Eymi ta Cristongelmi, kisutu montuluwnge ka iñchiw montulmuyu.

40 Welu ti kangelu lladkütudungufi ñi kompañ, feypilen mew:

—¿Eymi llükanielafimi anta Ngünechen? Ka femngechi kutrankawün mew feleymi. 41 Iñchiw ta kutrankamekengeyu rüf dungu mew femngechi tayu kullituael ti wesake dungu tayu femkeel mew, welu tüfachi wentru chem wesa dungu no rume femlay.

42 Ka femngechi feypi:

—Jesus, tukulpayaen ta iñche, longko ülmenkületulmi.

43 Feymew llowdungueyew ta Jesus:

—Rüf dungu feypieyu. Fachantü müten müleputuayu eymi iñchiw tati küme rumel mülewe mew.

Jesus ñi lan

(Matew 27.45-56; Marku 15.33-41; Juan 19.28-30)

44 Fey dew rangiantülu, küla ora rupachi antü mew dumiñmarkey ta kom mapu. 45 Fey ti antü dumiñnagi ka ti rünge kortina ngillatuwe ruka mew mülelu rangi wichafnagi. 46 Feymew Jesus newentu wirari ka feypi:

—Chaw, eymi mew chalintukuan tañi püllü.⁠*

Fey dew feypilu, aftukuy ñi neyen.

47 Fey ti Roma tuwchi kapitan, pefilu ñi femngechi rupan feytichi dungu, püramyefi ta Ngünechen feypilen mew:

—Rüf dungu mew tüfachi wentru chem yafkan rume nierkelafuy.

48 Fey kom ti pu che trawüluwkülepulu tüye mew, pefilu engün ñi femngechi rupan kom tüfachi dungu, wiñomeyngün küfüngkanierpatuy ñi rüku ñi weñangkün mew. 49 Welu Jesus ñi kimelchi pu che ka ti pu domo tañi inapaetew Galilea mapu mew, mülewey engün tüye mew, adkintuniefi engün alü kamapu kom tüyechi dungu.

Jesus rüngalngey

(Matew 27.57-61; Marku 15.42-47; Juan 19.38-42)

50 Mülerkey kiñe küme piwkengechi wentru ka nor mongenngelu, Jose pingelu. Arimatea tuwünche, kiñe waria tati mülelu ta Judea mapu mew. Fey kisu koneltulerkey ti longkolechi pu judiu ñi trawün mew. 51 Jose maneluwkülerkey Ngünechen ñi werküaelchi longko ülmenngealu mew. Fey kisu newe küme duamürkelay ñi rakiduam mew tañi femün mew ti longkolechi pu judiu. 52 Fey amuy ñi dungumeafiel ta Pilato tañi “elutuen Jesus ñi kuerpu” ñi piafiel. 53 Rupan nagümtufilu ta kürus mew, fey iwüdüfi kiñe lif küme safana mew ka tukukünumefi kiñe we rüngan lolo mew, tati chengke kura mew mülelu, chew petu rüngalngekelay kiñe la no rume. 54 Feychi ta pepikawün antü ürke tañi üngümngekeel tati ürkütun antü, fey tüfachi antü epe llitulerkey dewma.

55 Fey ti pu domo küpalu Jesus engün tuwlu Galilea mapu mew, fey amuyngün ka pemefingün ti rüngan lolo ka inaduammefingün chumngechi ñi tukukünumengen tati kuerpu. 56 Fey akutulu engün ñi ruka mew, dewmapatuy ti perfume ka ti poma. Fey ti pu domo kansatuy engün tati ürkütun antü mew, chumngechi feypiley ta Ngünechen ñi werkün dungu.

Jesus ñi wiñomongetun

(Matew 28.1-10; Marku 16.1-8; Juan 20.1-10)

24 Welu ti wüne llituelchi antü semana mew, Jesus ñi inakefetewchi pu domo amuy epe wün ti rüngan lolo mew ka yeniey engün ñi dewmaelchi perfume. 2 Fey puwlu engün, pepufi ñi kiñe püle tripaletun ti kura takuniefulu ti rüngan lolo, 3 feymew konpuyngün, welu pepulafi engün ta Ñidol Jesus ñi kuerpu. 4 Fey rume llükapuy engün fey ñi kimnon ñi chumael, feymew pürümka reke pefemi engün epu wentru witralelu kisu engün ñi inafül püle, fey rume lingari ñi takuwün engu. 5 Fey rume llükalen lloyünagi ñi longko engün ta pülli mew, welu kiñe ti epu wentru feypieyew:

—¿Chumngelu anta kintupapefimün ti pu la mew feytichi mongelelu? 6 ¡Ngelay tati tüfa mew! ¡Dew wiñomongetuy! Tukulpamün tamün feypietew petu mülelu ta Galilea trokiñ mapu mew: 7 ‘Tati Wentrukünuwpalu felerkey ñi chalintukungeael ti pu yafkafe mew ka ñi langümngeael ta kürus mew, welu küla antüalu mew ñi wiñomongetuael.’

8 Feymew kisu engün tukulpatuy Jesus ñi dew feypifel tüfachi dungu.9 Fey wiñopalu engün ti rüngan lolo mew, nütramelpatufi kom tüfachi dungu ti mari kiñe pu apostol, ka femngechi itrokom ti kakelu pu che. 10 Tati amuyelu ñi kimelafiel tüfachi dungu ti pu apostol, tüfa engün ürke: Maria Magdala waria tuwlu, Juana ka Maria, Santiaw ñi ñuke, ka ti kakelu pu domo. 11 Welu ti pu apostol re wedwedka dungupelu trokifi engün tati pu domo. Feymew eluwlayngün ñi feyentuafiel.

12 Welu Pedro femngen ñi duam, re lefkülen amuy ti rüngan lolo mew, fey konkintupuy ponwitu, pefi ti safana müten, feymew wiñotuy ruka mew fill rakiduamkülen ñi pefiel mew feytichi dungu.

Trenumawün ti Emaw amuchi rüpü mew

(Marku 16.12-13)

13 Fey tüyechi antü mew müten, epu disipulu amulelu tati waria Emaw pingelu, mari kiñe kilometro tripalerkey ta Jerusalen waria mew 14 nütramkalen amuleyngu tañi femngechi rupael kom feytichi dungu. 15 Petu notuka nütramkawkülen amuley engu, fey Jesus ürke fülkonpay kisu engu mew. Feymew külangen kiñentrür trekalen amuleyngün. 16 Welu tunte pefuyngu rume allwe ñüwiduamlu reke femi ñi nge engu, feymew ngüneduamlafingu ñi ineyngen.

17 Jesus ramtueyew engu:

—¿Chem dungu anta nütramkapeymu petu tamu trekalepan rüpü mew?

Feymew witrakünuwingu, fey rume weñangkülen 18 llowdunguy tati disipulu Kleofa pingelu:

—¿Welu eymi umañpelafuymi Jerusalen waria mew, fey kimlaymi am tati rupachi dungu?

19 Fey Jesus ramtueyew engu:

—¿Chem dungu anta rupay?

Fey feypingey:

—Jesus Nasaret tuwlu, kiñe pelon wentru rume pepiluwünngefuy ñi femael chem dungu rume ka rume adümuwi ñi kimeltuael Ngünechen ñi adkiñ mew ka itrokom che ñi adkiñ mew. 20 Feyti longkolelu ti pu saserdote mew ka ti pu longkolelu taiñ mapu mew wültukufingün ta Jesus tañi püresungeael ka ñi langümngeael, fey langümngey kürus mew. 21 Iñchiñ maneluwkülefuiñ kisu mew tañi montulafiel ta Israel trokiñche, welu küla antü amuletuy dewma ñi rupamum kom tüfeychi dungu. 22 Welu kiñeke ti pu domo mülelu iñchiñ engün mew pellkelkaeiñmew, amulu kisu engün epe wün ti rüngan lolo mew. 23 Fey pepunofilu engün am ti kuerpu, wiñotuy engün ta ruka mew. Fey ka nütramelpatueiñmew ñi pemen epu werken püllü, fey engu feypirkeeyew Jesus ñi mongeletun. 24 Feymew kiñeke taiñ pu weni amuyngün ti rüngan lolo mew, fey pepuyngün kom chumngechi tañi feypipatuel ti pu domo, welu pelafi engün ta Jesus.

25 Feymew Jesus llowdungueyew engu:

—Longkontukukelaymu ka rume küdawtukuymu tamu feyentuael kom tañi wirintukuel tati Wirin Chillka mew tati pu pelon wentru. 26 ¿Felerkelafuy am tañi kutrankawael tati Cristo kom tüfachi dungu fey petu ñi llownon ta kom pepiluwün?

27 Fey pürümka müten eluwi ñi kimeltuafiel kom ti troy dungu wirilelu ta Wirin Chillka mew dungulelu ta kisu mew. Llituy Moyse ñi wirintukuelchi dungu mew ka ñi feypilen kom ñi wiriel ti pu pelon wentru ñi lifru mew.

28 Fey fülpulu ti waria mew chew ñi amulemum engün, Jesus kañpüle amualu reke femi. 29 Welu kisu engu aporiafi ñi mülewenagael feypilen mew:

—Müleweiñ kiñentrür tüfa mew. Dew putrafiay, ka epe dumiñi tatey. Feymew Jesus konpuy ñi müleweael tüfey mew. 30 Fey dew anülelu engün inafül ti mesa mew, fey nüfi ti kofke ñi kuwü mew ka mañumtufi ta Ngünechen, wükafi ka elufi engu. 31 Feymew wüla kimtufingu ñi Jesusngen, we nülalu ñi nge reke femingu, welu Jesus ñamfemtuy. 32 Feymew welukonkechi feypiwingu:

—¿Feyngelay ama ñi rume ayüwkülepen tayu piwke petu nütramkalen küpalepeiñ nga tati rüpü mew, ka kimeltupeyumew tati wirikonkülechi dungu ti Wirin Chillka mew?

33 Feymew müten witrapüratuyngu ka trekakünuwpatuyngu rüpü mew ñi wiñotuael ta Jerusalen, fey pepatufingu ñi trawüluwkülen ti mari kiñe apostol ka ñi pu kompañ, fey tüfa famngechi feypipatufi engu:

34 —Rüf feyngey tañi wiñomongetun ta Ñidol. Dew pewfaluwfi ta Simon.

35 Feymew kisu engu nütramelpatufi chumngechi ñi trenumafiel ta Jesus trekalelu engu rüpü mew ka femngechi ñi kimtufiel engu petu wükapefilu ti kofke.

Jesus pewfaluwfi ñi pu apostol

(Matew 28.16-20; Marku 16.14-18; Juan 20.19-23; Hecho 1.6-8)

36 Petu mekelu ñi nütramkan engün tüfachi dungu, feychi lelen mew müten Jesus witralerumey kisu engün ñi rangiñ mew ka chalipuy feypilen mew:

—Küme tüngün ta niemün.

37 Kisu engün rume llükay. Kiñe perimon püllü pewfaluwetew trokiwi engün.

38 Welu Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—¿Chumngelu anta llükaymün? ¿Chem mew anta welulkawküley tamün rakiduam? 39 Malüñmamuchi tañi kuwü ka tañi namun. Iñche tatey. Kiñe perimon püllü nielay ta kuerpu ka foro no rume, welu eymün peymün iñche tañi nien kuerpu ka foro.

40 Fey femngechi feypifilu, malüñmangey ñi kuwü ka tañi namun. 41 Welu kisu engün feyentulayngün reke tañi rume ayüwün mew ka ñi afmatulewen mew engün, feymew Jesus ramtufi ñi pu disipulu:

—¿Nieymün kay tüfa mew pichin iyael?

42 Elungey kiñe katrün kangkan challwa,

43 fey kisu llowi ka ifi fey ñi penieetew kisu engün.

44 Feymew pürüm ka feypifi ti pu disipulu:

—Iñche tañi femngechi rupaelchi dungu mew, fey iñche wüne kimeleluwiyiñ petu mülelu iñche eymün iñchiñ, felerkelu am ñi mupiael kom ti wirikonkülechi dungu iñche mew Moyse ñi ley dungu mew ka ti pu pelon wentru ñi wirielchi dungu mew ka ti pu Salmo lifru mew.

45 Feymew fente küme kellufi ñi adümael engün ti wirintukulechi dungu. 46 Feymew Jesus feypifi ñi pu disipulu:

—Wirintukuley ñi layael tati Cristo ka ñi wiñomongetuael küla antüalu mew. 47 Ka kisu ñi üy mew ñi llituael engün ñi wewpiael Jerusalen mew, müley ñi kimelngeael kom mapu mülechi che tañi wiñorakiduamtuael engün ta Ngünechen mew, femngechi ñi wiñoduamangetuael engün ñi yafkan mew. 48 Eymün müley tamün feypiael kom tamün allküel ka tamün peelchi dungu. 49 Fey iñche werküan eymün mew iñche ñi Chaw ñi tukulpakünuelchi Küme Püllü. Welu eymün mülewemün tüfa mew Jerusalen waria mew, llowülmün wüla ti pepiluwün nagpayalu ta wenu mapu.

Jesus püratuy wenu mapu

(Marku 16.19-20; Hecho 1.9-11)

50 Feymew Jesus “amuiñ wekuntu waria Betania püle” pifi ñi pu disipulu. Fey dew chalitufilu, witrañpürami ñi epu kuwü, fey ngillatuñmafi ñi küme feleael engün.

51 Fey petu ngillatuñmafilu, püntütripay kisu engün mew, fey yengetuy wenu mapu. 52 Fey kisu engün püramyefi ngillatun mew ta Jesus, fey rume ayüwkülen wiñotuyngün ta Jerusalen. 53 Fey trawüluwkülekerkey engün ti ngillatuwe ruka mew ka püramyeniekefi engün ta Ngünechen.

Felepe may.⁠*

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “Rume poyefal domo ta eymi kakelu pu domo mew.”

Exodo 13.2, 12.

Levitiko 12.8.

Isaia 40.3-5.

Deuteronomio 8.3.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “welu ka femngechi mongeleay Ngünechen ñi dungu mew.”

Deuteronomio 6.13.

Salmo 91.11-12.

Deuteronomio 6.16.

sinagoga: Kake kiñeke lofche judiu tuwünngelu niekefuy ñi sinagoga pingechi ruka ñi trawüluam engün ka ñi kimeltungeam engün.

Isaia 61.1-2.

Kiñeke kuyfi wirin mew feypiley: “Judea müleyechi sinagoga mew.”

ti pichi lafken Genesaret: tati Galilea pingechi lafken ñi kangelu üy, fülkülelu am Genesaret pingechi lür mapu mew.

farisew: kiñe trokiñ judiuche müngeltuniekefilu Moyse tañi ley dungu, ka femngechi tati kakelu wimtun.

apostol: Jesus tañi dullielchi wentru tañi werküel ñi wewpiafiel ti werken montuluwün dungu.

Selote: fey tüfa ta kiñe wentru koneltulelu kiñe trokiñ malokachefe mew ayülelu ñi weychayafiel tati pu romache ngüneniefilu tati pu judiu Israel mapu mew.

Malakia 3.1.

Ilfuyel-laen ta aseyte ñi longko mew: kiñe wimtun ürke tati pu ngen ruka mew fey akuyüm kiñe witran tukulelkefuy olifu aseyte ñi ange mew ka longko mew, fey ñi küchatripayam ti trufür ti longko mew ñi trekalepaelchi trufürngechi rüpü mew.

Isaia 6.9.

Kiñeke kuyfi wirin mew feypiley “Gadara”, ka kiñeke wirin mew müley “Gerasa” kam “Gergesa”.

Lekion fentren weküfü pin ürke.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “femngechi pünerkey kom ñi niekefelchi chemkün tañi kulliafiel ti pu lawentuchekelu.”

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “chumngechi ñi femel ta Elias”.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “Eymün kimlaymün chem tamün pimeken. Tati Wentrukünuwpalu küpalay tati pu wentru ñi apümafiel, welu may ñi montulafiel.”

Kiñeke kuyfi wirin mew feypiley: “regle mari disipulu”.

Deuteronomio 6.5.

Levitiko 19.18.

kiñe Levi ñi tuwünche: tati koneltulelu Levi ñi trokiñ reñmache mew, nierkefuy ti küdaw ñi kelluael ti ngillatuwe ruka mew.

aseyte mew ka pulku: tukulelngekefuy aseyte ti allfen ñi rulpakutranam ka ti pulku pünengekefuy ñi liftuam ti allfen.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “Chumngechi müngeltuniengeymi wenu mapu ka femngechi müngeltun mülepe tüfachi mapu mew”.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “ka montulniemuiñ kom wesake dungu mew”.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “elupeafuy may ñi fotüm kiñe kura, eluen kofke pieliyew? ¿Ka”.

Ka müleafuy kangelu rulpadungun: ¿Iney am rume fill rakiduamkülele, ka pichin tremümpeafuy may ñi kuerpu kiñe rangiñ metro rewall?

Salmo 118.26.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “feychi antü”.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay versu 36.

Exodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “ka ngillakamekelu”.

Isaia 56.7.

Jeremia 7.11.

Salmo 118.22.

Deuteronomio 25.5.

Exodo 3.6.

man ad püle: fütra püramyen ka pepiluwün pin ürke.

kiñe pünotuwe reke miñche tami namun: kiñe adkünu dungu tati wewfilu ñi pu kayñe.

Salmo 110.1.

Daniel 7.13.

Isaia 53.12.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay versu 43-44.

Salmo 110.1.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay versu 17.

Osea 10.8.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay tüfachi dungu: “Chaw, lelituñmakefilnge ñi yafkan ta tüfa engün. Kimlay engün tañi femmeken”.

Salmo 22.18.

Salmo 31.5.

Kiñeke kuyfi wirin mew ngelay: “Felepe may”.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2026)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • Mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal