Фәсил 16
Һәгигәт јолуну тутун
Мүгәддәс Китаб дини тәсвирләр вә өлүләрә ситајиш барәдә нә өјрәдир?
Мәсиһчиләр дини бајрамлара неҹә јанашырлар?
Башгаларынын һиссләринә тохунмадан өз е’тигадларынызы онлара неҹә изаһ едә биләрсиниз?
1, 2. Јалан динлә әлагәнизи кәсдикдән сонра өзүнүзә һансы суалы вермәлисиниз вә буну етмәк нә үчүн ваҹибдир?
ТӘСӘВВҮР един ки, ким исә јашадығыныз әразијә зәһәрли туллантылар атыб вә инди орада галмаг һәјат үчүн тәһлүкәлидир. Сиз неҹә давранардыныз? Шүбһәсиз ки, имкан јаранан кими тәһлүкәли әразини тәрк едәрдиниз. Һәтта бундан сонра да, сизи белә бир суал нараһат едә биләр: «Ҝөрәсән организмим зәһәрләнмәјиб?»
2 Буну јалан дин һаггында да демәк олар. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, јалан дин натәмиз тә’лим вә ајинләрлә зәһәрләниб (2 Коринфлиләрә 6:17). Елә буна ҝөрә дә, јалан динин дүнја империјасы олан ‘Бөјүк Бабилдән’ чыхмаг олдугҹа ваҹибдир (Вәһј 18:2, 4). Сиз бу аддымы атмысынызмы? Әҝәр атмысынызса, онда бу, тә’рифәлајигдир! Лакин јалан диндән ајрылмаг үчүн даһа чох шеј тәләб олунур. «Мән јалан динлә бағлы олан һәр шејдән азад олмушаммы?» дејә өзүнүздән сорушмалысыныз. Бир нечә нүмунәни нәзәрдән кечирәк.
ДИНИ ТӘСВИРЛӘР ВӘ ӨЛҮЛӘРӘ СИТАЈИШ
3. а) Мүгәддәс Китабда дини тәсвирләрин истифадә олунмасы һагда нә дејилир вә нәјә ҝөрә бә’зиләринә Аллаһын нөгтеји-нәзәрини гәбул етмәк асан дејил? б) Јалан динлә бағлы олан бүтүн әшјалары нә етмәк лазымдыр?
3 Бир чохлары илләрлә өз евләриндә дини тәсвирләр вә ја ибадәтҝаһлар сахлајырлар. Бунлар сизин евиниздә дә вармы? Ола билсин, сиз онларсыз Аллаһа дуа етмәјин мүмкүн олмадығыны дүшүнүрсүнүз. Јәгин ки, бу әшјалардан бә’зиләри сизә чох әзиздир. Лакин Аллаһа неҹә ибадәт етмәли олдуғумуза јалныз Онун Өзү гәрар верә биләр. Мүгәддәс Китаб өјрәдир ки, Аллаһ ибадәтдә дини тәсвирләрдән истифадә етмәјимизи истәмир (Чыхыш 20:4, 5; Мәзмур 115:4-8; Јешаја 42:8; 1 Јәһја 5:21). Буна ҝөрә дә, һәгигәт јолуну тутмаг үчүн, јалан динлә бағлы олан бүтүн әшјалары мәһв етмәк ҝәрәкдир. Биз дә онлара Јеһованын ҝөзү илә бахмалыјыг, јә’ни онлар бизим үчүн ‘ијрәнҹ’ бир шеј олмалыдыр (Ганунун тәкрары 27:15).
4. а) Өлүләрә ситајиш етмәјин мә’насыз олдуғуну һарадан билирик? б) Јеһова Өз халгына спиритизмлә мәшғул олмағы нәјә ҝөрә гадаған етмишди?
4 Јалан динләрин бир чохунда өлүләрә ситајиш ҝениш јајылмышдыр. Бә’зиләри Мүгәддәс Китаб һәгигәтләрини өјрәнмәздән әввәл инанырдылар ки, инсан өлдүкдән сонра јашајанлара көмәк едән вә ја зәрәр вуран руһ олур. Ола билсин, сиз өлән әҹдадларынызын руһуну разы салмаг үчүн аз сә’ј ҝөстәрмәмисиниз. Лакин 6-ҹы фәсилдән өјрәндијимиз кими, өлүмдән сонра һәјат јохдур. Буна ҝөрә дә өлүләрлә үнсијјәтә ҝирмәк ҹәһди әбәсдир. Өлүләрдән ҝәлирмиш кими ҝөрүнән бүтүн хәбәрләрин мәнбәји әслиндә ҹинләрдир. Мәһз буна ҝөрә дә Јеһова өлүләрә мүраҹиәт етмәји вә спиритизмин башга нөвләрилә мәшғул олмағы исраиллиләрә гадаған етмишди (Ганунун тәкрары 18:10-12).
5. Дини тәсвирләр вә өлүләрә ситајиш иманынызын бир һиссәси олмушдурса, сиз нә едә биләрсиниз?
5 Әҝәр дини тәсвирләр вә өлүләрә ситајиш иманынызын бир һиссәси олмушдурса, сиз нә едә биләрсиниз? Аллаһын бу кими шејләрә неҹә јанашдығыны ҝөстәрән Мүгәддәс Китаб ајәләрини охујун вә үзәриндә дүшүнүн. Һәгигәт јолуну тутмаг истәјиниз барәдә һәр ҝүн Јеһоваја дуа един. Онун нөгтеји-нәзәринә малик олмагда сизә көмәк етмәсини хаһиш един (Јешаја 55:9).
ЕРКӘН МӘСИҺЧИЛӘР МИЛАД БАЈРАМЫНЫ ГЕЈД ЕТМИРДИЛӘР
6, 7. а) Милад бајрамы кимин шәрәфинә гејд едилир вә Исанын биринҹи әсрдәки давамчылары бу бајрамы гејд едирдиләрми? б) Кечмишдә ад ҝүнүнүн гејд едилмәси нә илә бағлы иди?
6 Ҝениш јајылмыш бајрамларын бир чоху јалан динлә бағлыдыр. Онлардан бири, Милад бајрамыдыр. Бу бајрам, Иса Мәсиһин доғум ҝүнүнүн шәрәфинә тәшкил едилир вә демәк олар ки, бүтүн христиан динләриндә гејд олунур. Лакин Исанын биринҹи әсрдәки шаҝирдләринин Милад бајрамыны гејд етдикләрини дүшүнмәјә әсас верән һеч бир сүбут јохдур. Дини ән’әнәләрин мәншәји һаггында бир китабда дејилир: «Биринҹи вә икинҹи әсрдә Мәсиһин доғум ҝүнүнүн дәгиг тарихи чох аз адамы марагландырырды; һәмин тарих инсанлара мә’лум дејилди» («Sacred Origins of Profound Things»).
7 Исанын доғум ҝүнү онун шаҝирдләринә мә’лум олсајды да, онлар һәмин ҝүнү гејд етмәздиләр. Нәјә ҝөрә? Чүнки «Уорлд бук» енсиклопедијасында дејилдији кими, еркән мәсиһчиләр «истәнилән адамын доғум ҝүнүнүн гејд едилмәсини бүтпәрәстлик ән’әнәси һесаб едирдиләр» («The World Book Encyclopedia»). Мүгәддәс Китабда јалныз ики нәфәрин ад ҝүнүнүн гејд едилмәсиндән данышылыр. Онларын һәр икиси дә Јеһоваја хидмәт етмәјән һөкмдарлар олмушдур (Јарадылыш 40:20; Марк 6:21). Ад ҝүнүнүн гејд едилмәси, һәмчинин бүтпәрәст аллаһлара сәҹдә етмәклә бағлы иди. Мәсәлән, гәдим ромалылар мајын 24-дә Диана илаһәсинин, мајын 25-дә исә, ҝүнәш аллаһы Аполлонун ад ҝүнүнү гејд едирдиләр. Ајдын олдуғу кими, ад ҝүнүнүн гејд едилмәси мәсиһчилијин дејил, бүтпәрәстлијин бир һиссәси олмушдур.
8. Ад ҝүнүнүн гејд едилмәси илә мөвһуматлар арасындакы бағлылығы изаһ един.
8 Илк мәсиһчиләрин Исанын доғум ҝүнүнү гејд етмәмәләринин даһа бир сәбәби вар. Чох еһтимал ки, шаҝирдләр ад ҝүнүнүн гејд едилмәсинин мөвһуматларла бағлы олдуғуну билирдиләр. Мәсәлән, гәдим јунанлар вә ромалылар инанырдылар ки, һәр бир адамын һимајәдар руһу вар, һәмин руһ инсан доғулан заман орада олур вә бүтүн һәјаты боју ону горујур. «Доғум ҝүнүнүн гејд едилмәсинин мәншәји» китабында дејилир: «Һесаб едилирди ки, инсан доғуланда орада олан руһ илә һәмин ҝүн ад ҝүнү олан бир аллаһ арасында сирли әлагә вар» («The Lore of Birthdays»). Әлбәттә, Исанын адыны мөвһуматларла әлагәләндирән бајрамлардан Јеһова разы галмазды (Јешаја 65:11, 12). Бәс неҹә олду ки, Милад бајрамы бу дәрәҹәдә мәшһурлашды?
МИЛАД БАЈРАМЫНЫН МӘНШӘЈИ
9. Нәјә ҝөрә Исанын ад ҝүнүнү декабрын 25-дә гејд етмәјә башладылар?
9 Иса Мәсиһин өлүмүндән јүз илләр сонра онун доғум ҝүнү 25 декабрда гејд едилмәјә башланды. Лакин бу, Исанын анадан олдуғу тарих дејилди. Чох еһтимал ки, Иса октјабр ајында анадан олмушдуa. Бәс нәјә ҝөрә онун анадан олма тарихи кими 25 декабр сечилди? Ҝөрүнүр, өзләрини мәсиһчи һесаб едәнләр «һәмин ҝүнү, бүтпәрәст ромалыларын “мәғлуболунмаз Ҝүнәш аллаһынын доғум ҝүнү” илә ејниләшдирмәк истәдиләр» («Yeni Britaniya ensiklopediyası»). Гышда, ҝүнәш шүалары зәиф оланда, истилик вә ишыг мәнбәји олан бу ҝөј ҹисмини узаг сәјаһәтдән гајтармаг үмиди илә бүтпәрәстләр хүсуси мәрасимләр тәшкил едирдиләр. Елә һесаб едирдиләр ки, онун дөнүшү 25 декабрдан башланыр. Бүтпәрәстләри өз динләринә ҹәлб етмәк үчүн, дин хадимләри бу бајрамы гануниләшдирдиләр вә она «мәсиһчи дону» ҝејиндирмәјә чалышдыларb.
10. Нәјә ҝөрә кечмишдә бә’зиләри Милад бајрамыны гејд етмирдиләр?
10 Миладын бүтпәрәстликдән јарандығы артыг чохдан мә’лумдур. Мүгәддәс Китаба әсасланмадығы үчүн, Милад бајрамы XVII әсрдә Инҝилтәрәдә вә бир нечә Америка колонијаларында гадаған едилмишди. Һәмин ҝүн евдә галыб, ишә чыхмајанлары ҹәримә едирдиләр. Анҹаг тезликлә көһнә адәтләр ҝери гајытды вә онлара јениләри дә әлавә олунду. Милад јенидән мәшһур бајрама чеврилди вә бир чох өлкәләрдә индијәдәк гејд едилир. Аллаһы разы салмаға сә’ј ҝөстәрәнләр, бүтпәрәстликдән јаранан вә јалан динлә бағлы олан Милады вә диҝәр бајрамлары гејд етмирләрc.
БАЈРАМЛАРЫН МӘНШӘЈИ ВАҸИБДИРМИ?
11. Бә’зиләри бајрамлары нәјә ҝөрә гејд едирләр, бәс илк нөвбәдә бизим үчүн нә ваҹиб олмалыдыр?
11 Бә’зи инсанлар Милад бајрамынын Мүгәддәс Китаба әсасланмадығыны е’тираф етсәләр дә, ону гејд етмәјә давам едирләр. Инсанларын әксәријјәти бир чох бајрамларын јалан динлә бағлы олдуғуна әһәмијјәт вермирләр. Бу, онлар үчүн бүтүн аилә илә бир јерә топлашмаға бир фүрсәтдир. Сиз дә белә дүшүнүрсүнүзмү? Әҝәр беләдирсә, онда сизә һәгигәт јолуну тутмаға мане олан јалан динә мәһәббәт јох, еһтимал ки, аиләнизи кәдәрләндирмәмәк истәјиниздир. Лакин әмин олун ки, аиләнин Баниси олан Јеһова сизин өз аиләнизлә јахшы мүнасибәтләринизи горујуб сахламанызы истәјир (Ефеслиләрә 3:14, 15). Аилә телләрини исә Аллаһын принсипләрини позмадан мөһкәмләндирмәк мүмкүндүр. Һәвари Павел бизим нәји даһа ваҹиб һесаб етмәли олдуғумуз барәдә јазмышдыр: «Рәббә нәјин мәгбул олдуғуну өјрәнмәјә чалышын» (Ефеслиләрә 5:10).
Чиркли јерә дүшән конфети ҝөтүрүб јејәрдинизми?
12. Натәмиз мәншәјә малик олан адәт вә бајрамлардан нәјә ҝөрә узаг дурмалы олдуғумузу нүмунә әсасында ҝөстәрин.
12 Ола билсин, сиз бу ҝүн бајрамларын кечирилмәсинин онларын мәншәји илә чох аз әлагәли олдуғуну дүшүнүрсүнүз. Бәс бајрамларын мәншәји ваҹибдирми? Бәли, ваҹибдир! Нүмунә үчүн: чиркли јерә дүшән конфет ҝөрсәјдиниз, нә едәрдиниз? Сиз ону ҝөтүрүб јејәрдинизми? Әлбәттә, јох! Ахы о чирклидир. Конфет кими, бајрамлар да ҹәлбедиҹи ҝөрүнә биләр, анҹаг онларын мәншәји натәмиздир. Һәгигәт јолуну тутмаг үчүн, Аллаһын һәгиги хидмәтчиләрини ‘мурдар шејләрә тохунмамаға’ тәшвиг едән Јешаја пејғәмбәрин әһвал-руһијјәсинә малик олмалыјыг (Јешаја 52:11).
БАШГАЛАРЫ ИЛӘ МҮНАСИБӘТДӘ МҮДРИК ДАВРАНМАГ
13. Бајрамларда иштирак етмәмәк гәрарына ҝәлдијиниз үчүн һансы чәтинликләр јарана биләр?
13 Бајрамларда иштирак етмәмәк гәрарына ҝәлдијиниз заман чәтинликләрлә гаршылаша биләрсиниз. Мәсәлән, иш јолдашларыныз сизин онларла бајрам шәнликләриндә иштирак етмәдијинизә тәәҹҹүбләнә биләрләр. Бирдән ким исә сизә һансыса бајрам мүнасибәтилә һәдијјә бағышламаг истәсә, онда неҹә? Ону гәбул етмәк олармы? Бәс әҝәр һәјат јолдашыныз иманыныза шәрик дејилсә? Нә етмәк олар ки, аиләнизин бајрамлары гејд етмәдији үчүн, ушаглар өзләрини нәдәнсә мәһрум һисс етмәсинләр?
14, 15. Әҝәр ким исә бајрам мүнасибәтилә сизи тәбрик етмәк вә ја һәдијјә бағышламаг истәјирсә, нә едә биләрсиниз?
14 Һәр бир һадисәдә мүдрик давранмаг тәләб олунур. Әҝәр ким исә бајрамынызы өтәри тәбрик едирсә, диггәтинә ҝөрә тәшәккүр едә биләрсиниз. Бәс әҝәр буну, тез-тез растлашдығыныз вә ја бир јердә ишләдијиниз адам едирсә? Белә һалда сиз өз мөвгејинизи изаһ етмәк гәрарына ҝәлә биләрсиниз. Һәр заман нәзакәтли олмаға чалышын. Мүгәддәс Китаб мәсләһәт едир: «Гој сөзүнүз һәмишә нәвазишли олсун вә она дуз гатылмыш кими олсун ки, сиз һәр адама неҹә ҹаваб вермәк лазым олдуғуну биләсиниз» (Колослулара 4:6). Диггәтли олун ки, башгаларына һөрмәтсизлик ҝөстәрмәјәсиниз. Өз мөвгејинизи нәзакәтлә изаһ етмәјә чалышын. Инсаны әмин един ки, сиз һәдијјәләрин вә бир јерә јығылмағын әлејһинә дејилсиниз, садәҹә бу бајрамы гејд етмирсиниз.
15 Кимсә сизә һәдијјә вермәк истәјән заман неҹә даврана биләрсиниз? Вәзијјәтдән чох шеј асылыдыр. Ким исә дејә биләр: «Бајрамлары гејд етмәдијини билирәм. Амма јенә дә бу һәдијјәни сәнә бағышламаг истәјирәм». Ола билсин, сиз гәрара ҝәләҹәксиниз ки, бу һалда һәдијјәни ҝөтүрмәк, бајрамда иштирак етмәк демәк дејил. Әҝәр һәдијјә верән инсан сизин әгидәнизлә таныш дејилсә, бу бајрамы гејд етмәдијинизи дејә биләрсиниз. Бу заман һәдијјәни гәбул етмәјинизин, әвәзиндә исә һеч нә вермәмәјинизин сәбәбини изаһ етмәк асан олаҹаг. Диҝәр тәрәфдән исә, сизин өз әгидәнизә садиг олмадығынызы вә ја мадди шејләр наминә әгидәнизә зидд давранаҹағынызы ҝөстәрмәк мәгсәдилә верилән һәдијјәдән имтина етмәк мүдрик һәрәкәт оларды.
АИЛӘДӘ НЕҸӘ ДАВРАНМАГ ОЛАР?
16. Бајрамлара даир мәсәләләрдә неҹә нәзакәтли ола биләрсиниз?
16 Бәс аилә үзвләриниз иманыныза шәрик дејилләрсә, нә етмәли? Ҹаваб ејни олараг галыр: нәзакәтли олун. Аиләнин һәр бир ән’әнәсинә вә ја гејд етдији бајрама ҝөрә мүбаһисә етмәјә дәјмәз. Әксинә, аилә үзвләринизин нөгтеји-нәзәринизә һөрмәт етмәләрини истәјирсинизсә, онда сиз дә онларын нөгтеји-нәзәрләринә һөрмәт един (Матта 7:12). Бајрамда иштирак мә’насыны дашыјан һәр бир һәрәкәтдән гачын. Мәсәлә бајрамын гејд едилмәси илә билаваситә бағлы олмајанда, мүдрик давранмаға чалышын. Әлбәттә, һәр заман елә давранмалысыныз ки, виҹданынызы тәмиз сахлајасыныз (1 Тимотејә 1:18, 19).
17. Башгалары кими бајрамлары гејд етмәдикләринә ҝөрә, ушагларын өзләрини нәдәнсә мәһрум һисс етмәмәләри үчүн нә етмәк олар?
17 Аиләнин Мүгәддәс Китаб һәгигәтләринә зидд ҝедән бајрамлары гејд етмәдијинә ҝөрә, ушагларын өзләрини нәдәнсә мәһрум һисс етмәмәләри үчүн нә етмәк олар? Сизин ил боју етдикләриниздән чох шеј асылыдыр. Бә’зи валидејнләр чалышырлар ки, ушагларына башга ҝүнләр һәдијјәләр бағышласынлар. Ән јахшы һәдијјәләрдән бири, онлара вахт ајырмаг вә сәмими мараг ҝөстәрмәкдир.
ҺӘГИГӘТ ЈОЛУНДА ЈЕРИМӘК
Һәгигәт јолу әсл хошбәхтлик ҝәтирир
18. Мәсиһчи ҝөрүшләриндә иштирак етмәк һәгигәт јолуну тутмаға неҹә көмәк едир?
18 Аллаһы севиндирмәк истәјирсинизсә, јалан динлә әлагәни кәсмәли вә һәгигәт јолуну тутмалысыныз. Бу нә демәкдир? Мүгәддәс Китабда дејилир: «Бир-биримизи мәһәббәтә вә хејирли ишләрә неҹә тәшвиг едәҹәјимизин гајғысына галаг. Бә’зиләринин адәт етдикләри кими өз јығынҹагларымызы тәрк етмәјәк. Амма хүсусән, о Ҝүнүн јахынлашдығыны ҝөрдүјүмүз нисбәтдә бир-биримизи даһа чох үрәкләндирәк» (Ибраниләрә 10:24, 25). Мәсиһчи ҝөрүшләри Аллаһа мәгбул тәрздә ибадәт етмәјә ҝөзәл имкан јарадыр (Мәзмур 22:22; 122:1). Бу ҹүр ҝөрүшләрдә садиг мәсиһчиләр бир-бирләрини руһландырырлар (Ромалылара 1:12).
19. Мүгәддәс Китабдан өјрәндикләринизи башгаларына данышмаг нә үчүн ваҹибдир?
19 Һәгигәт јолуну тутмаг, Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китабы өјрәнән заман әлдә етдијиниз биликләри башгалары илә бөлүшмәк мә’насыны да дашыјыр. Бу ҝүн дүнјада писликләрин баш алыб ҝетдијини ҝөрән инсанларын чоху «аһ-налә» едир (Језекел 9:4). Ола билсин, бу кими инсанлары сиз дә таныјырсыныз. Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китабын ҝәләҹәјә даир вердији үмид һаггында онлара данышмајасыныз? Һәгиги мәсиһчиләрлә үнсијјәт етмәклә вә Мүгәддәс Китабын ҝөзәл һәгигәтләрини башгалары илә бөлүшмәклә, әввәлләр сизә әзиз олан јалан динин ән’әнәләриндән тәдриҹән имтина етмәк асан олаҹаг. Әмин олун ки, һәгигәт јолуну тутмагла, сиз әсл хошбәхтлијә вә чохлу хејир-дуалара наил олаҹагсыныз! (Малаки 3:10).
b Декабрын 25-нин сечилмәсиндә, Сатурналија бајрамы да өз ролуну ојнамышдыр. Рома дининин сәпин аллаһы Сатурнун шәрәфинә тәшкил олунан бу бајрамлар 17-24 декабрда гејд едилирди. Онлар кеф мәҹлисләри вә шәнликләрлә, һәмчинин бир-бирләринә һәдијјәләр вермәклә мүшајиәт олунурду.
c Мәсиһчиләрин диҝәр мәшһур бајрамлара неҹә мүнасибәт ҝөстәрдикләрини өјрәнмәк үчүн, «Әлавәләр» бөлмәсинә, 222, 223-ҹү сәһифәләрә бахын.