Охуҹуларын суаллары

Өлүмүндән өнҹәки ҝеҹә Иса Мәсиһин һаггында данышдығы Һами кимләрә аид ишләнирди вә нә үчүн онлара белә титул верилирди?

Иса Мәсиһ һәвариләри илә кечирдији сонунҹу ҝеҹә онлара диндашлары арасында јүксәк мөвгејә ҹан атмамағы тапшырыб демишди: «Халгларын һөкмдарлары онлара ағалыг едир, онларын үзәриндә һакимијјәт сүрәнләри Һами кими уҹалдырлар. Сиз исә белә олмамалысыныз» (Лука 22:25, 26).

Иса Мәсиһин һаггында бәһс етдији Һами кимләрә дејилирди? Китабәләрдән, гәпикләрдән вә әлјазмалардан ајдын ҝөрмәк олар ки, Јунаныстан вә Ромада һөкмдарлар, нүфузлу кишиләр Евергет, јәни «Һами» титулу илә тәлтиф олунурду. Адәтән бу ҹүр фәхри титуллар ҹәмијјәт үчүн мүәјјән ишләр ҝөрмүш инсанлара верилирди.

«Һами» титулуну бир чох һөкмдарлар дашыјыб. Мисир һөкмдарларындан III Птолемеј Евергети (тәх. б. е. ә. 247—222) вә VIII Птолемеј II Евергети (тәх. б. е. ә. 147—117) буна мисал чәкмәк олар. Рома һөкмдарлары Јули Сезар (б. е. ә. 48—44) вә Август (б. е. ә. 31 — б. е. 14), о ҹүмләдән Јәһуда һөкмдары Бөјүк Һирод да бу титула саһиб иди. Еһтимал ки, Һирода бу фәхри титул өлкәјә буғда идхал едәрәк халгы аҹлыгдан гуртардығына вә еһтијаҹы оланлары ҝејимлә тәмин етдијинә ҝөрә верилмишди.

Мүгәддәс Китаб үзрә алман алими Адолф Дејсман Һами титулунун ҝениш јајылдығыны гејд едир: «Азаҹыг вахт сәрф етмәклә китабәләрдә [бу титулун раст ҝәлиндији] јүздән чох нүмунә тапмаг олар».

Бәс нә үчүн Иса Мәсиһ шаҝирдләринә «сиз исә белә олмамалысыныз» демишди? Бунунла о, шаҝирдләринә иҹтимаијјәтә фајда верән ишләри ҝөрмәјин дүзҝүн олмадығыны дејирди? Хејр. Иса Мәсиһи нараһат едән сәхавәтли һәрәкәтләрин архасында дуран нијјәт иди.

Мәсиһин јашадығы дөврдә варлы инсанлар театрлардакы тамашалара вә ојунлара спонсорлуг етмәклә, парклар салмагла, мәбәдләр тикмәклә вә бу кими ишләрә дәстәк олмагла өзләринә јахшы ад газанмаг мәгсәдини ҝүдүрдүләр. Онлар буну ҹамаатдан алгыш алмаг, мәшһурлашмаг вә сәс топламаг үчүн едирдиләр. Бир мәнбәјә әсасән, «хејријјә едәнләр арасында һәгигәтән сәхавәтли инсанлар олса да, чох вахт бу ишләрин архасында сијаси мараг дурурду». Иса Мәсиһ шаҝирдләринә өзләрини шөһрәтпәрәстлик вә худбинлик руһундан ҝөзләмәји тапшырмышды.

Бир нечә ил сонра һәвари Булус да сәхавәт ҝөстәрәркән буну дүзҝүн нијјәтдән етмәјин ваҹиблијини вурғуламышды. О, Коринфдәки јығынҹаглара нөвбәти сөзләри јазмышды: «Гој һәр кәс үрәјиндә гәт етдији кими версин, көнүлсүз вә ја мәҹбури вермәсин, ахы Аллаһ ҝүләрүзлә верәни севир» (2 Кор. 9:7).