«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр
6—12 АВГУСТ
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛУКА 17, 18
«Тәшәккүр един»
nwtsty-E Лк 17:12, 14 ајәләри үчүн шәрһ
Он нәфәр ҹүзамлы киши: Гәдим дөврдә ҹүзамлылар, ҝөрүнүр, бир јерә јығышырдылар, ја да топлу шәклиндә јашајырдылар ки, бир-бириләринә көмәк етсинләр (2Пд 7:3—5). Төврата әсасән, ҹүзамлылар башгаларындан тәҹрид олунмуш шәкилдә јашамалы идиләр. Ҹүзамлы һәмчинин башгаларыны өз ҝәлишиндән хәбәрдар етмәк үчүн «мурдарам, мурдарам» дејә гышгырмалы иди (Лв 13:45, 46). Төвратын тәләбинә ујғун олараг, ҹүзамлылар Исадан узагда дурмушдулар. (Мт 8:2 ајәси үчүн олан шәрһә вә Лүғәтдә «Ҹүзам» сөзүнә бахын.)
Ҝедин өзүнүзү каһинләрә ҝөстәрин: Иса Мәсиһ јер үзүндә јашајанда Төвратын ганунларына табе иди. О, Һарун нәслиндән олан каһинләрин фәалијјәтинин ганунилијини гәбул едирди. Буна ҝөрә дә ҹүзамдан сағалтдығы кишиләри каһинин јанына ҝөндәрди (Мт 8:4; Мр 1:44). Төврата әсасән, каһин ҹүзамлынын сағалыб-сағалмадығыны јохламалы иди. Сағалмыш ҹүзамлы мәбәдә ҝетмәли иди, тәгдимә олараг 2 дири, пак гуш, сидр ағаҹынын будағыны, ал-гырмызы иплик вә гарагыныг ҝәтирмәли иди (Лв 14:2—32).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
nwtsty-E Лк 17:10 ајәси үчүн шәрһ
Һеч нәјә јарамајан: Һәрфән: «јарарсыз, дәјәрсиз». Исанын мәсәлинин мәғзи о дејилди ки, нөкәрләр, јәни шаҝирдләр өзләрини јарарсыз һесаб етмәлидирләр. Контекстә әсасән, «һеч нәјә јарамајан» сөзләри о фикри билдирир ки, нөкәрләр тәвазөкар олмалы, өзләринин хүсуси диггәтә, јахуд тәрифә лајиг олдуғуну дүшүнмәмәлидирләр. Бәзи алимләрин фикринҹә, бу сөз мүбалиғә кими ишләнир вә «биз хүсуси диггәт ҝөстәрилмәјә лајиг олмајан ади нөкәрләрик» мәнасыны верир.
nwtsty-E Лк 18:8 ајәси үчүн шәрһ
Белә иман: Һәрфән: «иман». Јунан дилиндә иман сөзүндән әввәл мүәјјәнлик артиклинин ишләнмәси ҝөстәрир ки, Иса ҝениш мәнада иман һаггында јох, хүсуси имандан, мәсәлдәки дул гадынын иманына бәнзәр имандан данышырды (Лк 18:1—8). Бура һәм дуанын ҝүҹүнә иман етмәк, һәм дә Аллаһын Өз сечилмишләри үчүн әдаләти бәрпа едәҹәјинә иман етмәк дахилдир. Иса иман барәдә вердији суалы ҹавабсыз гојду ки, шаҝирдләри өз иманынын кејфијјәти барәдә дүшүнсүнләр. Дуа вә иман барәдә мәсәл дүз јеринә дүшмүшдү, чүнки Иса бу мәсәлдән әввәл шаҝирдләринин үзләшәҹәји сынаглардан данышмышды (Лк 17:22—37).
13—19 АВГУСТ
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
nwtsty-E Лк 19:43 ајәси үчүн шәрһ
Уҹу шиш пајаларла истеһкам: Јунан сөзү харакс Инҹилдә тәкҹә бурада ишләниб, «әразини чәпәрә алмаг үчүн ишләнән уҹу ити дирәк, паја», һәмчинин «пајаларла гурулан һәрби истеһкам» мәнасыны дашыјыр. Исанын сөзләри ерамызын 70-ҹи илиндә ромалылар Титин башчылығы алтында Јерусәлим әтрафында мүһасирә бәнди гуранда јеринә јетди. Титин үч мәгсәди вар иди: јәһудиләрин гачмасынын гаршысыны алмаг, онлары тәслим олмаға сәсләмәк вә шәһәр сакинләринин ирадәсини аҹлыгла гырмаг. Јерусәлим әтрафында бу истеһкамы гурмаг үчүн Рома гошунлары әтрафдакы ағаҹлары кәсмишдиләр.
nwtsty-E Лк 20:38 ајәси үчүн шәрһ
Онун үчүн онларын һамысы сағдыр: Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, Аллаһы дүшүнмәдән јашајан инсанлар сағ олсалар да, Аллаһын ҝөзүндә өлүдүрләр (Еф 2:1; 1Тм 5:6). Вәфат етмиш мөмин инсанлар исә Јеһованын ҝөзүндә сағдырлар, чүнки Јеһова онлары дирилтмәк нијјәтини мүтләг һәјата кечирәҹәк (Рм 4:16, 17).
20—26 АВГУСТ
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
nwtsty-E Лк 21:33 ајәси үчүн шәрһ
Јер-ҝөј јох олуб ҝедәҹәк: Диҝәр ајәләрдә дејилир ки, јер вә ҝөј әбәди галаҹаг (Јр 9:16; Зб 104:5; Вз 1:4). Беләликлә, Исанын бурадакы сөзләрини мүбалиғә кими баша дүшмәк олар, јәни һәтта гејри-мүмкүн бир шеј баш версә вә јер-ҝөј јох олуб ҝетсә белә, Исанын сөзләри јеринә јетәҹәк. (Мт 5:18 ајәси илә мүгајисә един.) Лакин бу ајәдә јер вә ҝөј сөзү мәҹази јерлә ҝөјә аид ола биләр. Вһ 21:1 ајәсиндә бунлар «көһнә ҝөј» вә «көһнә јер» адланыр.
Мәним сөзләрим галаҹаг: Јахуд «мәним сөзләрим әсла јох олуб ҝетмәјәҹәк». Јунан дилиндә бу ҹүмләнин гурулушу Исанын сөзләринин мүтләг јеринә јетәҹәјини вурғулајыр.
27 АВГУСТ — 2 СЕНТЈАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛУКА 23, 24
«Бағышламаға һазыр олун»
cl-E с. 297, абз. 16
Мәсиһин мәһәббәтини дәрк един
16 Иса Атасынын мәһәббәтини башга бир саһәдә дә мүкәммәл сурәтдә әкс етдирирди: О, Јеһова кими бағышлајан иди (Зәбур 86:5). Иса һәтта ишҝәнҹә дирәјиндә оланда да бу хүсусијјәтини нүмајиш етдирди. Рүсвајчылыг ичиндә өлүм әзабы јашајаркән, әлләри вә ајаглары тахтаја мыхланмыш вәзијјәтдә оларкән Иса нә һагда данышырды? Бәлкә о, Атасындан хаһиш етди ки, ону едам едәнләри ҹәзаландырсын? Әксинә, Исанын дедији сон сөзләрдән бири бу иди: «Ата, онлары бағышла, чүнки нә етдикләрини билмирләр» (Лука 23:34).
g-E 2/08 с. 11, абз. 5, 6
Аллаһ ҹидди ҝүнаһлары бағышлајырмы?
Јеһова тәкҹә ҝүнаһа јох, һәм дә ҝүнаһкарын әһвал-руһијјәсинә фикир верир (Әшија 1:16—19). Исанын јанында дирәјә мыхланмыш ики ҹинајәткар барәдә дүшүнүн. Ҝөрүнүр, онларын һәр икиси ағыр ҹинајәт төрәтмишди, чүнки онлардан бири етираф етмишди: «Бизә әмәлләримизә ҝөрә ҹәза верибләр, дүз дә едибләр, бу адам [Иса] исә һеч бир пис иш ҝөрмәјиб». Онун сөзләриндән мәлум олур ки, Иса һагда мәлуматы вар иди. Билдикләри онда јахшылыға доғру дәјишиклик етмишди. Бу, онун нөвбәти сөзләриндән ҝөрүнүр. О, Исаја јалварараг демишди: «Иса, Падшаһлығына ҝәләндә мәни јада сал». Бәс Иса онун бу сәмими јалварышынын ҹавабында нә демишди: «Буну бил: сән мәнимлә Ҹәннәтдә олаҹагсан!» (Лука 23:41—43).
Бир дүшүнүн: Исанын инсан һәјатынын сонунда дедији сөзләр өлүм ҹәзасына лајиг ҝөрүлмүш бир кәсә үнванланан мәрһәмәт долу сөзләр иди. Бу барәдә дүшүнмәк инсанын үрәјинә раһатлыг верир. Биз әмин ола биләрик ки, һәм Иса Мәсиһ, һәм дә Јеһова Аллаһ сидги-үрәкдән төвбә едән һәр кәсә мәрһәмәт ҝөстәрәҹәк, онларын әввәлки әмәлләрини бир дә ҝүнаһа јазмајаҹаг (Ромалылара 4:7).
cl-E с. 297, 298, абз. 17, 18
Мәсиһин мәһәббәтини дәрк един
17 Исанын бағышламаға һазыр олмасыны һәвари Бутрусла рәфтарындан ҝөрмәк олар. Бутрус Исаны чох севирди. Буна шүбһә јох иди. Нисан ајынын 14-дә, Исанын јер үзүндәки һәјатынын сон ҝеҹәсиндә Бутрус она демишди: «Аға, мән сәнинлә зиндана да, өлүмә дә ҝетмәјә һазырам». Анҹаг үстүндән ҹәми бир нечә саат кечәндән сонра Бутрус Исаны таныдығыны үч дәфә данды! Бутрус үчүнҹү дәфә Исаны данандан сонра «Аға дөнүб дүз Бутрусун үзүнә бахды». Нә гәдәр бөјүк ҝүнаһ етдијини анлајыб Бутрус «чөлә чыхыб һөнкүр-һөнкүр ағлады». Иса һәмин ҝүн, үстүндән бир гәдәр кечәндән сонра едам олунанда, јәгин һәвари үрәјинин ичини јејирди: «Ҝөрәсән, Аға мәни бағышлады?» (Лука 22:33, 61, 62).
18 Анҹаг Бутрусун бу ниҝаранлығы чох узун сүрмәди. Иса нисан ајынын 16-да дирилди вә еһтимал ки, елә һәмин ҝүн Бутруса ҝөрүндү (Лука 24:34; 1 Коринфлиләрә 15:4—8). Нәјә ҝөрә Иса ону данан һәваријә бу гәдәр диггәт ҝөстәрди? Јәгин Иса пешман олан Бутрусу әмин етмәк истәјирди ки, һәлә дә ону севир вә дәјәрләндирир. Лакин Иса тәкҹә бунунла кифајәтләнмәди.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
nwtsty-E Лк 23:31 ајәси үчүн шәрһ
Ағаҹын ҹанында су вар икән,.. о гурујанда: Иса, ҝөрүнүр, Јәһуди халгындан данышырды. Бу халг өлмәк үзрә олан, амма ҹанында бир аз су олан ағаҹа бәнзәјирди. Чүнки Иса вә она иман едән јәһудиләр һәлә ки бу халгын ичиндә идиләр. Лакин Иса тезликлә едам едиләҹәкди. Иманлы јәһудиләр исә мүгәддәс руһла мәсһ едилиб руһани Исраилин үзвү олаҹагдылар (Рм 2:28, 29; Гт 6:16). О заман әсл Исраил халгы руһани ҹәһәтдән өләҹәк вә гурумуш ағаҹа бәнзәјәҹәкди (Мт 21:43).
nwtsty медиа
Дабана вурулмуш мых
Бу, узунлуғу 11,5 сантиметр олан дәмир мых вурулмуш инсан дабанынын скелетинин моделидир. Бу моделин әсли 1968-ҹи илдә, Јерусәлимин шимал һиссәсиндә апарылан археоложи газынтылар заманы тапылмышдыр вә Рома империјасы дөврүнә аид едилир. Бу тапынты сүбут едир ки, кечмишдә инсаны едам едәндә ону мыхла дирәјә мыхлајырдылар. Ола билсин, Иса Мәсиһин дә едамында Рома әсҝәрләри мәһз бу ҹүр мыхлардан истифадә етмишдиләр. Бу скелет урна адланан даш гутунун ичиндә тапылыб. Өлән инсанын бәдәни чүрүдүкдән сонра сүмүкләрини даш урнанын ичинә гојурдулар. Бу ҝөстәрир ки, дирәкдә едам олунан инсан сонрадан дәфн едилә биләрди.