ПЛАНЕТИМИЗИН ҜӘЛӘҸӘЈИ НЕҸӘ ОЛАҸАГ?
ИЧМӘЛИ СУ
ҺӘЈАТ су олмадан, хүсусилә дә ичмәли су олмадан мөвҹуд ола билмәз. Бүтүн ҹанлыларын организминин әсас һиссәсини су тәшкил едир. Ҝөлләр, чајлар, батаглыглар вә јералты сулар инсанлары, һејванлары ичмәли су илә тәмин едир вә әкин саһәләринин суварылмасына имкан јарадыр.
Ичмәли су проблеми
Планетимизин әксәр һиссәсини су тәшкил едир. Бунунла белә, Үмумдүнја Метеоролоҝија Тәшкилатынын мәлуматына ҝөрә «Јер күрәсиндәки су еһтијатынын ҹәми 0,5 фаизи јарарлы вә ичмәли судур». Ичмәли су аз олса да, һәјатын мөвҹуд олмасы үчүн кифајәт едир. Лакин артан тәләбат вә иглим дәјишиклији нәтиҹәсиндә онун әксәр һиссәси ја чиркләнир, ја да үмумијјәтлә јарарсыз олур. Мүтәхәссисләрин прогнозларына ҝөрә гаршыдакы 30 ил әрзиндә беш милјард инсан һәр ан ичмәли су чатышмазлығындан әзијјәт чәкә биләр.
Планетимизин өзүнүбәрпа хүсусијјәти
Јер күрәсиндә су еһтијатынын түкәнмәсинин гаршысыны алан тәбии просесләр вар. Һәмчинин торпаг, суалты һәјат, һәтта ҝүн ишығы сујун тәмизләнмәси үчүн һәмаһәнҝ шәкилдә фәалијјәт ҝөстәрир. Ҝәлин планетимизин өзүнүбәрпа хүсусијјәти илә јарадылдығыны ҝөстәрән бәзи сүбутлара нәзәр салаг.
Мүшаһидә олунмушдур ки, торпаг сују бир чох чиркабдан еффектив шәкилдә тәмизләјир. Батаглыгларда олан бәзи биткиләр азот, фосфор вә пестисидләри (зәрәрли кимјәви маддәләр) мәһв едир.
Алимләр тәбии үзви туллантыларла чиркләнмиш сују тәмизләјән физики вә биоложи просесләр ашкар едибләр. Бу туллантылар ахар сулара гарышыр вә микроорганизмләр тәрәфиндән парчаланыр.
Ширин су һөвзәләриндәки молјусклар вә икитајлы балыггулаглары суда олан бәзи потенсиал зәрәрли кимјәви маддәләри бир нечә ҝүн әрзиндә тәмизләјирләр. Бәлкә дә онлар буну сутәмизләјән гурғулардан даһа кејфијјәтли шәкилдә һәјата кечирирләр.
Су дөвраны сајәсиндә планетимиздә су еһтијаты горунур. Бу дөвран диҝәр тәбии просесләрлә јанашы сујун атмосфердән чыхмасынын вә ја башга шәкилдә јох олмасынын гаршысыны алыр.
Һәлл јоллары
Јағ сызмаларынын гаршысыны алмагла вә зәрәрли маддәләрдән дүзҝүн шәкилдә азад олмагла ичмәли су еһтијатынын тәмиз галмасына көмәк едирик
Мүтәхәссисләр имкан дахилиндә суја гәнаәт етмәји төвсијә едирләр. Сујун чиркләнмәсинин гаршысыны алмаг үчүн онлар нәглијјат васитәләриндә јағ сызмаларыны арадан галдырмағы, истифадә олунмајан дәрманлары унитаза атмамағы вә зәһәрли туллантылары канализасија боруларына ахытмамағы мәсләһәт ҝөрүрләр.
Мүһәндисләр дәниз суларынын дуздан тәмизләнмәси үчүн мараглы үсуллар тапыблар. Мәгсәд ичмәли су еһтијатыны артырмагдыр.
Амма бу кифајәт етмир. Дәниз сујунун дуздан тәмизләнмәси баһа баша ҝәлир вә чохлу енержи сәрфијјатына сәбәб олур. БМТ-нин 2021-ҹи илдә су еһтијатларынын идарә едилмәси илә бағлы вердији һесабатда јазылмышды: «Бу саһәдә ҝөрүлән ишләр глобал мигјасда икигат артырылмалыдыр».
Мүгәддәс Китабын вердији үмид
«[Аллаһ]... су дамлаларыны јухары галдырыр, онлар онун думанындан јағыша чеврилирләр. Сонра булудлар јағышы јерә төкүр, онлар бәшәр үзәринә ҝур-ҝур јағыр» (Әјјуб 36:26—28).
Аллаһ тәбии дөвранлары Јер күрәсиндәки су еһтијатыны горумаг үчүн јарадыб (Ваиз 1:7).
Јарадан ичмәли сују горумаг үчүн мүәјјән просесләр тәсис едиб. Бу бизи әмин едир ки, О, инсанларын һәјат үчүн ваҹиб олан бу мәнбәјә вурдуғу зәрәри арадан галдырмаға гадирдир вә буну чох истәјир. Бу нәшрин 15-ҹи сәһифәсиндәки «Аллаһ планетимизи горујаҹағына сөз вериб» адлы мәгаләјә бахын.