Јаддашымызы неҹә мөһкәмләндирә биләрик?

ЈЕҺОВА АЛЛАҺ инсан бејнини валеһедиҹи јадда сахламаг габилијјәти илә јарадыб. Бејин ичинә гојулан дәјәрли шеји итирмәдән ҝөтүрүб истифадә етмәк үчүн дүзәлдилмиш габа бәнзәјир. Бејнин белә гурулмасы инсанын әбәди јашамасына даир Аллаһын нијјәтинә ујғун ҝәлир (Мәз. 139:14; Јәһ. 17:3).

Анҹаг сәнә елә ҝәлә биләр ки, јадында оланларын чохуну унудурсан. Лазым олан заман билдијин шеј санки јоха чыхыр. Белә исә, јаддашыны неҹә мөһкәмләндирә биләрсән?

Мараглан

Јаддашы мөһкәмләндирмәкдә мараг ваҹиб амилдир. Әҝәр биз мүшаһидә етмәјә, инсанларла вә әтрафымызда баш верәнләрлә марагланмаға вәрдиш етсәк, бејнимиз фәалијјәтдә олаҹаг. Белә олдугда, нә исә фајдалы бир шеј охујанда вә ја ешидәндә биздә гејри-иради олараг мараг ојанаҹаг.

Тез-тез шаһиди олуруг ки, инсанлар башгаларынын адларыны јадда сахламаға чәтинлик чәкирләр. Анҹаг бир мәсиһчи кими бизим үчүн бүтүн инсанлар — һәмиманлыларымыз, шаһидлик етдијимиз шәхсләр вә һәр ҝүн тәмасда олдуғумуз инсанлар дәјәрлидирләр. Лазым олан адамларын адларыны неҹә јадда сахлаја биләрик? Һәвари Павел мәктуб јаздығы јығынҹағын 26 үзвүнүн адыны чәкмишди. Павелин һәмин мәсиһчиләрлә марагландығы ондан ҝөрүнүр ки, о, нәинки онларын адыны билирди, һәм дә онлардан чохуна аид мүәјјән тәфсилатлары хатырлатмышды (Ром. 16:3-16). Јеһованын Шаһидләринин мүасир сәјјар нәзарәтчиләринин әксәријјәти дә һәр һәфтә мүхтәлиф јығынҹагларда олсалар да, адлары јахшы јадда сахлајырлар. Онлар буну неҹә баҹарырлар? Ола билсин, киминләсә илк дәфә сөһбәт едәндә онун адыны бир нечә дәфә чәкмәјә вәрдиш едибләр. Онлар тәсәввүрләриндә инсанын ады илә үзү арасында әлагә јаратмаға чалышырлар. Бундан әлавә, онлар мүхтәлиф инсанларла тәблиғдә әмәкдашлыг едир, бир јердә јемәк јејирләр. Бәс сән киминләсә таныш оланда онун адыны јадында сахлаја биләҹәксәнми? Илк өнҹә һансы сәбәбдән онун адыны јадда сахламалы олдуғуну дүшүн; сонра јухарыдакы мәсләһәтләрдән бәзиләрини тәтбиг ет.

Охудугларыны да јадда сахламаг ваҹибдир. Бу саһәдә сәнә нә көмәк едә биләр? Һәм мараг, һәм дә гаврама ваҹиб рол ојнајыр. Диггәтини там ҹәмләмәк үчүн охудуғуна кифајәт гәдәр марағын олмалыдыр. Охујаркән фикрин башга јердә олса, јадында һеч нә галмајаҹаг. Јени өјрәндијини артыг билдијин вә јахуд сәнә јахшы мәлум олан шејлә әлагәләндирсән, јахшы гаврајаҹагсан. Өзүндән соруш: «Бу мәлуматы һәјатымда неҹә вә нә вахт тәтбиг едә биләрәм? Бундан башгаларына да көмәк етмәк үчүн неҹә истифадә едә биләрәм?» Јахшы дәрк етмәк үчүн һәм дә тәк-тәк сөзләри јох, сөз бирләшмәләрини охумаг лазымдыр. Бунун сајәсиндә фикирләри тутаҹаг вә әсас фикирләри тапаҹагсан, беләликлә дә онлары јадда сахламаг асан олаҹаг.

Тәкрарламаға вахт ајыр

Тәһсил саһәсиндәки мүтәхәссисләр тәкрарламағын ваҹиблијини вурғулајырлар. Бир арашдырмада университет профессору ҝөстәрмишди ки, дәрһал бир дәгигә ајырараг тәкрар етмәјин сајәсиндә икигат артыг мәлумат јадда галыр. Беләликлә, бүтүн материалы, јахуд онун чох һиссәсини охујуб гуртардыгдан дәрһал сонра јаддашына һәкк етмәк үчүн әсас фикирләри үрәјиндә тәкрарла. Өјрәндијин јени фикирләри өз сөзләринлә неҹә изаһ едәҹәјини фикирләш. Һәр һансы фикри охујуб гуртардыгдан сонра дәрһал тәкрарласан, о, даһа узун мүддәт јадында галаҹаг.

Сонра бир нечә ҝүн әрзиндә башгалары илә бөлүшәрәк охудуғун мәлуматы тәкрарла. Буну аилә үзвләриндән киминләсә, һәмиманлынла, әмәкдашынла, мәктәб јолдашынла, гоншу илә вә хидмәтдә растлашдығын адамла бөлүшә биләрсән. Чалыш ки, тәкҹә әсас фактлары јох, һәм дә онларла бағлы Мүгәддәс Китаба әсасән верилән изаһаты тәкрарлајасан. Бунун сајәсиндә ваҹиб шејләри јаддашына һәкк едәҹәксән, беләликлә дә һәм өзүн, һәм дә башгалары бундан фајда әлдә едәҹәк.

Ваҹиб шејләр үзәриндә дүшүн

Охудугларыны тәкрар етмәкдән вә башгаларына данышмагдан әлавә, өјрәндијин ваҹиб шејләрин үзәриндә дүшүнмәјин дә фајдалы олдуғуну ҝөрәҹәксән. Мүгәддәс Китаб јазычыларындан олан Асәф вә Давуд белә едирди. Асәф дејирди: «Ја Рәбб, Сәнин әмәлләрини јада салырам, бәли, хатырлајырам, та гәдимдән харигәләр ҝөстәрмисән. Сәнин бүтүн ишләрини дәриндән дүшүнүрәм, әмәлләрин барәдә хәјала далырам» (Мәз. 77:11, 12). Давуд да буна бәнзәр тәрздә јазырды: «Ҝеҹә нөвбәләриндә Сәни дүшүнүрәм», «гәдим дөврләр јадыма дүшүр, Сәнин бүтүн ишләрини дәриндән дүшүнүрәм» (Мәз. 63:6; 143:5). Сән дә белә едирсәнми?

Јеһованын ишләри, кејфијјәтләри вә Өз ирадәсини неҹә ифадә етмәси үзәриндә фикрини ҹәмләјәрәк бу ҹүр дәриндән дүшүнмәклә садәҹә фактлардан даһа чох шеј јадда сахлајаҹагсан. Әҝәр бу ҹүр дүшүнмәји вәрдиш етсән, һәгигәтән ваҹиб олан шејләр үрәјинә һәкк олунаҹаг. Бу, сәнин дахили варлығыны формалашдыраҹаг. Јадында галанлар сәнин ән дәрин фикирләрини әкс етдирәҹәк (Мәз. 119:16).

Аллаһын руһунун ролу

Јеһованын ҝөрдүјү ишләрлә вә Иса Мәсиһин дедији сөзләрлә бағлы һәгигәтләри јадда сахламаға чалышаркән биз көмәксиз дејилик. Өлүмүндән габагкы ҝеҹә Иса шаҝирдләринә демишди: «Јанынызда оларкән сизә бу шејләри сөјләдим. Фәгәт Мәним исмимлә Атанын ҝөндәрәҹәји Јардымчы, Мүгәддәс Руһ — О, сизә һәр шеји өјрәдәҹәк вә сизә сөјләдијим һәр шеји сизә хатырладаҹагдыр» (Јәһ. 14:25, 26, И–93). Матта илә Јәһја бу сөзләри ешидәнләрин арасында иди. Бәс мүгәддәс руһ онлара јардымчы олдуму? Сөзсүз ки, олду! Матта тәхминән сәккиз ил сонра Дағүстү тәблиғ, Исанын иштиракынын вә дөврүн сонунун әламәти дә дахил олмагла, Мәсиһин һәјаты һаггында илк әтрафлы мәлуматы гәләмә алды. Исанын өлүмүндән алтмыш беш ил сонра һәвари Јәһја Мүждәсини јазыб, Исанын өз һәјатыны гурбан вермәздән әввәл һәвариләри илә бирҝә кечирдији сонунҹу ҝеҹәдә дедији сөзләри бүтүн тәфәррүаты илә тәсвир етди. Иса илә оларкән онун дедији вә етдији шејләр, шүбһәсиз, Матта илә Јәһјанын јадында иди, лакин Јеһованын Өз јазылы Кәламына дахил етмәк истәдији ваҹиб тәфсилатларын јаддан чыхмамасы үчүн әсас ролу мүгәддәс руһ ојнамышды.

Мүгәддәс руһ Аллаһын хидмәтчиләри үчүн бу ҝүн дә јардымчы ролуну ојнајырмы? Шүбһәсиз! Дүздүр, мүгәддәс руһ һеч вахт өјрәнмәдијимиз шејләри бизим ағлымыза гојмур, лакин кечмишдә өјрәндијимиз ваҹиб фикирләри јадымыза салмаг үчүн јардымчы ролуну ојнајыр (Лука 11:13; 1 Јәһ. 5:14). Сонра, лазым ҝәлдикдә һафизәмиз ‘мүгәддәс пејғәмбәрләр тәрәфиндән габагҹадан сөјләнән сөзләри, Рәбб вә Хиласкарын әмрини јада салмаг’ үчүн ҹанлана биләр (2 Пет. 3:1, 2).

‘Унутма’

Јеһова Исраил халгына ‘унутмајын’ дејә дөнә-дөнә хәбәрдарлыг едирди. Бу о демәк дејил ки, онлардан һәр шеји мүкәммәл сурәтдә јадда сахламағы тәләб едирди. Анҹаг онларын башы өз шәхси ишләринә о гәдәр гарышмамалы иди ки, Јеһованын етдији ишләрлә бағлы хатирәләри унутсунлар. Онлар мәләјин мисирлиләрин илк өвладларыны өлдүрәндә, еләҹә дә Јеһованын Гырмызы дәнизи јаранда вә онун суларыны гајтарыб фирону ордусу илә бирликдә батыранда онлары хилас етдијини һәмишә хатырламалы идиләр. Исраиллиләр Аллаһын Сина дағында онлара Ганун вердијини, онлары сәһрадан кечириб, Вәд едилмиш дијара ҝәтирдијини јадда сахламалы идиләр. Унутмамаг о демәк иди ки, баш вермиш шејләр һаггындакы хатирәләр онларын ҝүндәлик һәјатына бөјүк тәсир ҝөстәрмәли иди (Ганун. т. 4:9, 10; 8:10-18; Чых. 12:24-27; Мәз. 136:15).

Биз дә еһтијатлы олмалыјыг ки, унутган олмајаг. Һәјатын чәтинликләри илә үзләшәркән Јеһованы унутмамалы, Онун неҹә Аллаһ олдуғуну вә әбәди, камил һәјата малик олаг дејә, ҝүнаһларымыз үчүн фидијә олараг вердији Оғлунун тимсалында тәзаһүр етдирдији мәһәббәти јадда сахламалыјыг (Мәз. 103:2, 8; 106:7, 13; Јәһ. 3:16; Ром. 6:23). Мүгәддәс Китабы мүнтәзәм охусаг, јығынҹаг ҝөрүшләриндә вә хидмәтдә фәал иштирак етсәк, бу дәјәрли һәгигәтләр бизим үчүн ҹанлы олаҹаг.

Бөјүк, јахуд кичик гәрарлар гәбул етмәли оланда һәмин ваҹиб һәгигәтләри јадына сал вә гој онлар сәнин дүшүнҹә тәрзинә тәсир етсин. Онлары унутма. Рәһбәрлији Јеһовадан ҝөзлә. Мәсәләјә инсан нөгтеји-нәзәриндән бахмаг, јахуд ҝүнаһлы үрәјинин сәсинә гулаг асмаг әвәзинә, өзүндән соруш: «Аллаһын Кәламындакы һансы мәсләһәт вә ја принсипләр әсасында гәрар чыхармалыјам?» (Сүл. мәс. 3:5-7; 28:26). Охумадығын вә ја ешитмәдијин шеј һеч вахт јадына дүшә билмәз. Анҹаг дәгиг билијин вә Јеһоваја мәһәббәтин артдыгҹа Аллаһын руһу даһа чох шеји јадына салаҹаг вә бу мәһәббәт сәни онлара ујғун һәрәкәт етмәјә тәшвиг едәҹәк.