Кимин нормаларына е’тибар етмәк олар?
Илк дәфә Африкаја ҝәлмиш бир инсанын диггәтини гејри-ади бир тамаша ҹәлб етди: јолун кәнарында “фарағат” вәзијјәтиндә бир киши дајанмышды. Гонаг, кишинин нечә дәгигәдән бир ајагларынын јерини дәјишәрәк кәнара чәкилдијинә вә јенидән әввәлки кими дүз дурдуғуна диггәт јетирди. Кишинин гәрибә тәрздә һәрәкәт етмәсинин сәбәбини гонаг јалныз сонрадан анлады. Һәмин адам телеграф дирәјинин көлҝәсиндә Ҝүнәшдән ҝизләнмәјә чалышырды. Көлҝә јаваш-јаваш ҝүнорта Ҝүнәшилә бәрабәр һәрәкәт едирди.
ИНСАН ҹәмијјәти вә онун нормалары да бу ҹүр сүрүшкән көлҝә кими даима дәјишир. Бунун әксинә олараг, “нурлар Атасы” олан Јегова Аллаһ дәјишмәздир. Јагубун сөзләри илә десәк, Онда “нә дәјишиклик вар, нә дә дөнүклүк көлҝәси” (Јагуб 1:17). Јәһуди пејғәмбәри Малакија Аллаһын бу сөзләрини јазмышды: “Мән, Рәбб, мән дәјишмәрәм” (Малаки 3:6). Аллаһ, Ишајанын ҝүнләриндә Исраил халгына деди: “Ихтијарлығыныза гәдәр дә мән ојам вә ағ сачлы олунҹаја гәдәр сизи мән јүкләнәҹәјәм” (Ишаја 46:4). Буна ҝөрә вахтын ҝедиши, Һагг-Тәаланын вә’дләринә олан әминлијимизи азалтмыр.
Мусанын гануну бизә нәји өјрәдир
Аллаһын вә’дләри, һәмчинин јахшылыға вә пислијә аид олан нормалары да е’тибарлы вә дәјишмәздир. Бир сатыҹынын ики чәки дашындан биринин чәкиси дүзҝүн олмадығы бир һалда сиз она е’тибар едәрдинизми? Әлбәттә, јох. Мүгәддәс Китабда һәмчинин дејилир ки, “һијләли тәрәзи Рәббә мәкруһдур; фәгәт доғру чәки она мәгбулдур” (Сүлејманын мәсәлләри 11:1; 20:10). Аллаһын исраиллиләрә вердији ганунда белә бир әмр вар иди: “Һөкмдә, узунлуг, чәки, мигдар өлчүләриндә һагсызлыг етмәјәҹәксиниз. Сиздә доғру тәрәзи, доғру дашлар, доғру ефа вә доғру һин олаҹаг; мән Мисир дијарындан сизи чыхаран Аллаһыныз Рәббәм” (Левилиләр 19:35, 36).
Бу гануна риајәт етмәк исраиллиләрә Аллаһын инајәтини вә бир чох мадди не’мәтләр ҝәтирирди. Буна бәнзәр тәрздә Јегованын дәјишмәз нормаларына истәр өлчү вә чәкидә, истәрсә дә диҝәр шејләрдә садиг галмаг Аллаһа е’тибар едән кәсләрә хејир-дуа ҝәтирир. Јегова дејир: “Фајдалы оланы сәнә өјрәдән, јеријәҹәјин јолда сәни ҝүдән, Аллаһын Рәбб мәнәм” (Ишаја 48:17).
Бу ҝүн әхлаг нә үчүн тәнәззүлә уғрајыр?
Мүгәддәс Китаб мүасир әхлаг нормаларынын тәнәззүлә уғрамасынын сәбәбини изаһ едир. Мүгәддәс Јазыларын ахырынҹы “Вәһј” китабы, нәтиҹәси бу вахтаҹан инсанларын һәјатына тә’сир едән ҝөјдәки мүһарибәни тәсвир едир. Һәвари Јәһја јазырды: “Ҝөјдә мүһарибә олду. Микајыл вә онун мәләкләри әждаһа илә вурушдулар. Әждаһа вә онун мәләкләри онлара гаршы дөјүшдүләр. Амма ҝүҹләри чатмады. Вә ҝөјдә онлара артыг јер тапылмады. Иблис вә шејтан адланан бөјүк әждаһа, бүтүн дүнјаны алдадан гәдим илан јер үзүнә атылды, мәләкләри дә онунла бирликдә атылдылар” (Вәһј 12:7—9).
Һәмин мүһарибәнин нәтиҹәси нә олду? Јәһја давам едир: “Буна ҝөрә, еј ҝөјләр вә ораларда јашајанлар, севинин! Јерә вә дәнизә вај олсун! Чүнки иблис, вахтынын аз олдуғуну биләрәк, бөјүк гәзәблә јаныныза енди” (Вәһј 12:12).
Ерамызын 1914-ҹү илиндә башланан вә о дөврүн буҝүнкүндән кәскин сурәтдә фәргләнән әхлаг нормаларына сон гојан Биринҹи дүнја мүһарибәси заманы “јерә... вај” олду. Тарихчи Барбара Тукман гејд едир: “1914—1918-ҹи илләрин дәһшәтли мүһарибәси, сонракы илләрдә бөјүк наиллијјәтләр әлдә едә биләҹәк шәхсләрин һәјатыны апарараг, һәмчинин әгидәләри сарсыдараг нөгтеји-нәзәрләри дәјишәрәк вә өзүндән сонра боша чыхмыш үмидләрин сағалмаз јараларыны гојараг, кечмиш вә индики заман арасында дәрин бир из бурахды. Бу мүһарибә ики дөвр арасында һәрфи вә психоложи бир фәрг јаратды”. Башга бир тарихшүнас Ерик Хобсбам да бу сөзләри тәсдиг едир: “1914-ҹү илдән башлајараг инкишаф етмиш өлкәләрдә бир заманлар мөһкәм тутулан әхлаг нормаларынын ашкар тәрздә ашағы дүшмәси мүшаһидә едилир... Тәәссүфләр олсун ки, даһа да шиддәтләнән вә бәшәријјәти, ХЫХ әсрдә јашајан әҹдадларымызын ҹәһаләт адландырдыглары вәзијјәтә гајтаран дәјишиклијин там дәринлијини дәрк етмәк чәтиндир”.
Өзүнүн “Бәшәријјәт. ХХ әсрин әхлаг тарихи” китабында Ҹонатан Гловер гејд едир: “Әхлаг гајдаларынын тәдриҹән унудулмасы дөврмүзүн әламәтиндән биридир” (“Humanity—A Moral History of the Twentieth Century”). Мүәллиф, динин Гәрбдә бөһран вәзијјәтиндә олдуғуну нәзәрә алараг, инсана Аллаһдан верилән әхлаг нормаларына шүбһә илә јанашса да, белә хәбәрдарлыг едир: “Әгидәмиз дини әхлаг гајдаларына әсасланмаса да, бу әхлаг гајдаларынын тәнәззүлә уғрамасы бизи нараһат етмәлидир”.
Бу ҝүн тиҹарәтдә, сијасәтдә, диндә, инсанлар арасында вә ја аиләдәки мүнасибәтдә мүшаһидә олунан е’тибара хәјанәт вә бунунла әлагәдар јаранан әзаблар, јер үзүндә јашајан инсанлара олдугҹа чох бәдбәхтчилик ҝәтирмәјә чалышан Иблисин һијләҝәр һәрәкәтләринин нәтиҹәсидир. Шејтан, Аллаһын нормалары илә јашамаг истәјәнләри һәлака апармаға чалышараг, ахырадәк мүһарибә етмәк нијјәтиндәдир (Вәһј 12:17).
Һәр јердә е’тибара хәјанәтлә әлагәдар јаранан проблеми неҹә һәлл етмәли? Һәвари Петер ҹаваб верир: “Биз, Онун вә’динә ҝөрә јени ҝөјләр вә јени јер ҝөзләјирик ки, онларда салеһлик өмүр сүрүр” (2 Петер 3:13). Бу вә’дә, јалныз Аллаһ өз нијјәтләрини јеринә јетирмәк игтидарында олдуғуна ҝөрә дејил, ону јеринә јетирәҹәјинә зәманәт вердијинә ҝөрә дә инанмаг олар. Аллаһын өзү дејир: “Ағзымдан чыхан сөзүм дә елә олаҹагдыр; мәнә бош дөнмәјәҹәкдир, фәгәт мурад етдијим шеји едәҹәк вә етсин дејә ону ҝөндәрдијим иши баҹараҹаг”. Аллаһын вә’дләринә инанмаг олар! (Ишаја 55:11; Вәһј 21:4, 5).
Аллаһын нормаларына әсасән јашамаг
Јегованын Шаһидләри дәјишкән вә тәнәззүлә уғрајан нормалары олан дүнјада јашајараг, Мүгәддәс Китабын әхлаг нормаларына мүвафиг олараг давранмаға чалышырлар. Бунунла онлар инсанларын әксәријјәтиндән фәргләнир, бә’зән дә хүсуси диггәт вә истеһза һәдәфи олурлар.
Јегованын Шаһидләринин Лондонда кечирилән конгресиндә телевизија мүхбири бу ҹәмијјәтин нүмајәндәләриндән биринә суал верди: “Јегованын Шаһидләри һәгигәтәнми мәсиһчидирләр?” Шаһид ҹаваб верди: “Бәли, әлбәттә, ахы Иса Мәсиһ тәглид етмәјимиз үчүн бизә нүмунәдир. Дүнјада худбинлик руһу һөкм сүрүр, анҹаг биз Исадан нүмунә алырыг. О, бизим үчүн јол, һәгигәт вә һәјатдыр. Биз инанырыг ки, о, Үч үгнумун бир һиссәси дејил, Аллаһын Оғлудур, буна ҝөрә дә бизим Мүгәддәс Китаб анлајышымыз дүнјанын әсас динләринин тә’лимләриндән фәргләнир”.
Би-би-си телевизија каналы илә бу мүсаһибәнин нүмајишиндән сонра, програмын апарыҹысы белә бир нәтиҹә чыхартды: “Мән, Јегованын Шаһидләринин бизә ҝәлмәләринин вә гапымызы дөјмәләринин сәбәби һагда даһа чох шеј өјрәндим. Мән, 25 мин сәлигә илә ҝејинмиш өзләрини јахшы апаран бу ҹүр бөјүк инсан күтләсини һәлә ҝөрмәмишдим”. Бу һадисә, Аллаһын дәјишмәз нормаларына һәмишә риајәт етмәјин неҹә дә мүдрик давраныш олдуғуна даир кәнар мүшаһидәчи тәрәфиндән едилән чох јахшы шәһадәтликдир!
Киминсә нормаларына табе олмаг һаггындакы фикир һамыны ҹәлб етмәсә дә, биз јенә дә сизи Мүгәддәс Китабы охумаға вә Аллаһын нормалары һаггында өјрәнмәјә тәшвиг едирик. Лакин үздән тәдгиг етмәклә мәһдудлашмајын. Һәвари Павелин мәсләһәтинә диггәт верин: “Бу зәманәјә ујғунлашмајын, анҹаг Аллаһын јахшы, мәгбул вә камил ирадәсинин нә олдуғуну дәрк етмәк үчүн ағлынызын јениләнмәси илә көкүндән дәјишин” (Ромалылара 12:2). Сизә јахын олан Падшаһлыг Залына ҝәлиб Јегованын Шаһидләри илә таныш олун. Сиз ҝөрәҹәксиниз ки, онлар, Мүгәддәс Китабын вә’дләринә инанан вә Аллаһа е’тибар етдикләрини Онун нормаларына ујғун тәрздә јашамаға чалышмагла сүбут едән ади инсанлардыр.
Аллаһын дәјишмәз вә е’тибарлы нормаларына риајәт едиләрсә, бу мүтләг хејир-дуа ҝәтирәҹәкдир. Аллаһын бу дә’вәтини гәбул един: “Каш ки, әмрләрими јахшы динләјәјдин! О заман сүлһүн чај кими, салеһлијин дә дәниз далғалары кими оларды” (Ишаја 48:18).