Гој вәрдишләриниз сизә фајда ҝәтирсин
БУ КИШИ, Афина шәһәринин кәнарында јерләшән гәсәбәдә 12 ил јашамышдыр. О, һәр ҝүн евдән ишә гәдәр ејни јолу гәт едирди. Сонра о, шәһәрин әкс тәрәфиндә јерләшән башга гәсәбәјә көчдү. Бир дәфә ишдән сонра евә јолланды. Јалныз әввәлләр јашадығы јерә чатдыгда, дүз ҝәлмәдијини баша дүшдү. О, вәрдиш етдији кими әввәлки евинә гајытмышды!
Тәәҹҹүблү дејил ки, вәрдиши бә’зән инсанын икинҹи тәбиәти адландырырлар. Вәрдишләр һәјатымыза олдугҹа ҝүҹлү тә’сир ҝөстәрир. Бу бахымдан вәрдишләри одла мүгајисә етмәк олар. Од инсанын досту ола биләр: од гаранлыгда јол ҝөстәрән мајак кими хидмәт едир, одун истисиндә гызынмаг вә јемәк һазырламаг олар. Лакин од, һәјатдан вә мүлкдән мәһрум едән амансыз дүшмәнә дә чеврилә биләр. Вәрдишләрлә олан вәзијјәт дә буна бәнзәјир. Јахшы вәрдишләр бизә бөјүк фајда ҝәтирир. Лакин онлар бизә хәтәр дә јетирә биләр.
Мәгаләнин әввәлиндә хатырланан киши илә баш верән һадисәдә, вәрдиш, садәҹә олараг шәһәр тыхаҹларында онун вахтынын итмәсинә сәбәб олду. Сөһбәт даһа ваҹиб шејләрдән ҝедәндә исә, вәрдишләр ја мүвәффәгијјәт әлдә етмәјимизә көмәк едәр, ја да бизи фәлакатә уғрада биләр. Ҝәлин вәрдишләрин Аллаһа хидмәтимизә вә Онунла мүнасибәтимизин јахшы олмасына неҹә көмәк етмәсини вә ја мане олмасыны ҝөстәрән Мүгәддәс Китабын бир нечә нүмунәсини нәзәрдән кечирәк.
Мүгәддәс Китабда олан јахшы вә пис вәрдишләрин нүмунәләри
Нуһун, Ејубун вә Даниелин Аллаһла јахын гаршылыглы мүнасибәтләри варды. Мүгәддәс Китаб, салеһликләринә ҝөрә бу адамлары тә’рифләјир (Һезекиел 14:14). Бу үч нәфәрин һәјатына әсасән, демәк олар ки, онлар өзләриндә јахшы вәрдишләр инкишаф етдирирдиләр.
Нуһа ҝәми тикмәк тапшырылмышды. Бу ҝәми футбол мејданчасындан узун вә бешмәртәбәли бинадан һүндүр олмалы иди. Белә бөјүк тапшырыг, гәдим дөврүн һәр һансы бир ҝәмигајырма мүтәхәссисини чашдыра биләрди. Нуһун вә онунла бирликдә ҝәми тикән аиләсинин једди нәфәр үзвүнүн мүасир ләвазиматлары јох иди. Бундан әлавә, Нуһ өз мүасирләринә тәблиғ едирди. Шүбһәсиз ки, о, аиләсинин руһани вә физики тәләбатларыны да унутмурду (2 Петер 2:5). Нуһ бүтүн бунларын өһдәсиндән ҝәлди, демәли, онун әмәјә мүнасибәтдә јахшы вәрдишләри варды. Бундан әлавә Нуһ, Мүгәддәс Китаб тарихинә “Аллаһын јолу илә ҝедән” бир инсан кими дахил олду. “Рәбб Нуһа неҹә әмр етмишдисә, о да һәр шеји еләҹә јеринә јетирди” (Јарадылыш 6:9, 22; 7:5, МКШ). Нуһун Мүгәддәс Китабда “гүсурсуз” адландығыны нәзәрә алараг демәк олар ки, о, Туфандан сонра, һәтта инсанлар Јеговаја гаршы үсјан галдырдырараг, Бабил гүлләсини тикмәјә башладыгдан сонра да Аллаһын јолу илә сәдагәтлә јеримәјә давам едирди. Нуһ 950 ил өмүр сүрмүш вә өләнә гәдәр Аллаһын јолу илә јеримишдир (Јарадылыш 9:29, МКШ).
Ејуб да, јахшы вәрдишләри сајәсиндә “нөгсансыз вә доғру” инсан кими танынмышды (Ејуб 1:1, 8; 2:3). О, адәтән, јә’ни вәрдиши үзрә, ушагларынын кечирдикләри һәр бир зијафәтдән сонра онлар үчүн гурбанлар тәгдим едәрәк, аиләси үчүн каһин ролуну иҹра едирди. Ејуб, ушагларынын “ҝүнаһ ишләмиш вә үрәкләриндә Аллаһа лә’нәт етмиш” олмаларындан еһтијат етдији үчүн “даима белә едирди” (Ејуб 1:5). Шүбһәсиз ки, Ејубун аиләсиндә Јеговаја ибадәтлә бағлы олан ән’әнәләрә мүһүм рол верилирди.
Даниел чох илләр јашамыш вә өмрү боју “дурмадан” Јеговаја хидмәт етмишдир (Даниел 6:16, 20). Онун руһани ҹәһәтдән һансы јахшы вәрдишләри варды? Онлардан бири — мүнтәзәм сурәтдә Јеговаја дуа етмәк иди. Падшаһын дуаны гадаған едән фәрманына бахмајараг, Даниел “әввәлләр етдији кими, ҝүндә үч дәфә диз чөкдү вә дуа етди вә Аллаһынын өнүндә шүкр етди” (Даниел 6:10). О, һәјаты тәһлүкә алтында олан заман да, Аллаһа дуа етмәји дајандырмады. Шүбһәсиз ки, бу вәрдиш Аллаһын өнүндә там нөгсансызлығы горумаг ҹәһдиндә Даниели мөһкәмләндирди. Ҝөрүнүр ки, Даниелин, Аллаһын һәјәҹан һисси доғуран вә’дләриндән бәһс едән Јазылары өјрәнмәк вә онларын үзәриндә дәриндән дүшүнмәк вәрдиши дә варды (Јеремја 25:11, 12; Даниел 9:2). Бу ҹүр ҝөзәл вәрдишләр, һәр шејә дөзмәкдә вә Аллаһа олан садиглијини горујараг һәјат уғрундакы гачышда финиш хәттинә чатмагда Даниелә көмәк етди.
Дина исә, бунун әксинә олараг, пис вәрдишинин зәрәрини чәкди. О, «[“вәрдиш етдији кими”, ЈД] о өлкәнин гызларыны ҝөрмәјә чыхды». Һәмин өлкәнин гызлары Јеговаја ибадәт етмирдиләр (Јарадылыш 34:1, МКШ). Илк бахышдан зәрәрсиз ҝөрүнән бу вәрдиш фәлакәтә ҝәтириб чыхартды. “Атасынын евиндә ән һөрмәтли адам” сајылан Шекем адлы ҝәнҹ, Динаны зорлады. Сонра исә Динанын ики гардашы, гисас алмаг мәгсәдилә шәһәрин бүтүн кишиләрини өлдүрдүләр. Неҹә дә дәһшәтли агибәтдир! (Јарадылыш 34:19, 25—29, МКШ).
Вәрдишләримизин бизә зәрәр дејил, хејир ҝәтирәҹәјинә неҹә әмин ола биләрик?
Вәрдишләриниздән истифадә един
Бир философ јазмышдыр: “Вәрдишләр — алын јазысыдыр”. Лакин бу һеч дә белә дејил. Мүгәддәс Китаб бизи әмин едир ки, пис вәрдишләрдән азад олуб, јахшыларыны газана биләрик.
Јахшы вәрдишләр мәсиһчи јолу илә ҝетмәкдә көмәк едир вә бу јолу асанлашдырыр. Јунаныстандан олан Алекс адлы бир мәсиһчи дејир: “Мүхтәлиф тапшырыглары јеринә јетирәркән, мүәјјән графикә әсасән давранмаг вәрдишим сајәсиндә гијмәтли вахтыма гәнаәт едирәм”. Мәсиһчи ағсаггалы Теофилос гејд едир ки, ишләрини планлашдырмасы она мүвәффәгијјәт әлдә етмәкдә көмәк едир. О дејир: “Әминәм ки, һәр шеји јахшы планлашдырмаг вәрдишим олмасајды, мәсиһчи вәзифәмин өһдәсиндән мүвәффәгијјәтлә ҝәлә билмәздим”.
Бир мәсиһчи кими, биз дә “ејни гајдаја әсасән давранмаға” тәшвиг олунуруг (Филипилиләрә 3:16, ЈД). “Гајда” сөзү, нәји исә вәрдиш едилмиш тәрздә һәјата кечирмәји нәзәрдә тутур. Јахшы вәрдишләр фајдалыдыр, чүнки онлар, һәр бир аддымымызы ҝөтүр-гој етмәк үчүн вахт итирмәмәјә көмәк едир. Бу вә ја диҝәр иши ҝөрмәк үчүн бизим артыг һасил олмуш тәҹрүбәмиз вар вә биз она вәрдишимиз үзрә риајәт едирик. Һәрдән вәрдишләр, демәк олар ки, автоматизм дәрәҹәсинә чатыр. Тәһлүкәсиз машын сүрмәк тәҹрүбәси јол ҝедәркән гәзадан гачынмаг үчүн сүрүҹүјә дәрһал гәрар гәбул етмәкдә көмәк етдији кими, јахшы вәрдишләр дә мәсиһчи јолунда дүзҝүн гәрарлар гәбул етмәкдә бизә көмәк едир.
Инҝилис јазычысы Ҹереми Тејлор демишдир: “Вәрдишләр фәалијјәтин мәһсулудур”. Јахшы вәрдишләрә малик олараг, асанлыгла дүзҝүн даврана биләрик. Мәсәлән, әҝәр биз, мәсиһчи кими мүнтәзәм сурәтдә тәблиғ етмәјә алышмышыгса, онда бизим үчүн тәблиғ хидмәтинә ҝетмәк асан олаҹаг вә бөјүк севинҹ ҝәтирәҹәкдир. Мүгәддәс Китабда охујуруг ки, һәвариләр “һәр ҝүн мә’бәддә вә евдән-евә тә’лим вермәкдән вә Исанын Мәсиһ олдуғуну мүждәләмәкдән ваз кечмирдиләр” (Һәвариләрин ишләри 5:42; 17:2). Лакин хидмәтдә јалныз һәрдәнбир иштирак едириксә, горху һисси кечирә биләрик вә мәсиһчи фәалијјәтинин бу нөвүнә алышмаг, еләҹә дә өзүмүзү гәтијјәтли һисс етмәк үчүн даһа чох вахт тәләб олуна биләр.
Бу, мәсиһчи һәјатынын башга саһәләринә дә аиддир. Вәрдиш, Аллаһын Кәламыны мүнтәзәм сурәтдә, “ҝеҹә-ҝүндүз” охумағымыза көмәк едә биләр (Јешу 1:8; Мәзмур 1:2). Бир мәсиһчи, јатмаздан әввәл Мүгәддәс Китабы 20—30 дәгигә әрзиндә охумаға вәрдиш етмишдир. О фикир вермишдир ки, нә гәдәр бәрк јорулурса-јорулсун, Мүгәддәс Китабы охумамыш јатағына ҝирәрсә, јухуја ҝедә билмир. О, јериндән дуруб, охумалы олур. Бу мәсиһчи, белә бир вәрдиш сајәсиндә артыг бир нечә илдир ки, һәр ил Мүгәддәс Китабы бүтөвлүклә охујур.
Иса Мәсиһин — тәглид етдијимиз Нүмунәнин — Мүгәддәс Јазыларын мүзакирә олундуғу ҝөрүшләрдә иштирак етмәк вәрдиши варды. О, “Өз адәти үзрә шәнбә ҝүнү синагога ҝирди вә охумаг үчүн ајаға галхды” (Лука 4:16). Вәрдиш, бөјүк аилә саһиби олан вә һәддиндән чох ишләмәк мәҹбуријјәти гаршысында галан Ҹо адлы ағсаггала, мүнтәзәм сурәтдә ҝөрүшләрдә иштирак етмәк арзусу вә тәләбаты инкишаф етдирмәкдә көмәк етди. О дејир: “Бу вәрдиш мәнә көмәк едир. Чәтин ишләрин вә проблемләрин өһдәсиндән ҝәлмәк үчүн лазыми мә’нәви гүввә верир” (Ибраниләрә 10:24, 25).
Мәсиһчиләрә, һәјат уғрундакы гачышда бу ҹүр вәрдишләр олмадан кечинмәк мүмкүн дејил. Јегованын халгынын тә’гибләрә мә’руз галдығы бир өлкәдән ҝөндәрилән мә’луматда гејд едилир: «Јахшы руһани вәрдишләрә малик оланлар вә һәгигәтә ҝөрә дәрин миннәтдарлыг һисси дујанлар сынаглара асанлыгла таб ҝәтирирләр. “Әлверишли... вахтда” ҝөрүшләрә ҝәлмәјән, гејри-мүнтәзәм сурәтдә тәблиғ едән вә ҹүзи шејләрдә ҝүзәштә јол верәнләр исә чох вахт давам ҝәтирә билмирләр» (2 Тимотејә 4:2, ЈД).
Пис вәрдишләрдән јаха гуртарыб, јахшыларыны инкишаф етдирин
Дејирләр ки, инсан јалныз табе олмаг истәдији вәрдишләри әлдә етмәлидир. Пис вәрдишләр — залым ағалардыр. Лакин онлардан јаха гуртармаг олар.
Вахтилә Стелланы телевизордан ајырмаг гејри-мүмкүн иди. О дејир: «Һәр бир пис вәрдишимин архасында адәтән “зәрәрсиз” сәбәб дурур». Бу вәзијјәт, онун телевизора олан һәвәсинә дә аиддир. О өз-өзүнә дејирди ки, телевизора “бир аз динҹәлмәк” үчүн бахаҹагдыр. Лакин вәрдиш она үстүн ҝәләрәк, телевизорун габағында чох саатлар кечирмәјә вадар едирди. Стелла дејир: “Бу вәрдишим руһани инкишафымын зәифләмәсинә сәбәб олду”. Вәзијјәти дәјишмәји гәрара алараг, Стелла телевизора аз бахмаға вә верилишләри даһа диггәтлә сечмәјә башлады. О дејир: “Мән чалышырам ки, бу вәрдиши нә үчүн арадан галдырмаг гәрарына ҝәлдијими һеч вахт унутмајым вә Јеговадан бу вәрдишлә мүбаризә апармагда мәнә көмәк етмәсини хаһиш едирәм”.
Харалампос адлы бир мәсиһчи, руһән инкишаф етмәкдә она мане олан, һәр шеји сабаһа гојмаг вәрдиши барәдә данышыр. “Бу вәрдишин мәнә хејир ҝәтирмәјәҹәјини баша дүшәндә, һәјатымы дәјишмәјә чалышдым. Гаршыма мәгсәдләр гојараг, нәји нә вахт етмәјә башлајаҹағымы конкрет олараг мүәјјән етдим ки, онлара наил ола билим. Мән бүтүн гәрарларымы иҹра етмәјә вә бүтүн планларымы һәјата кечирмәјә чалышырдым. Бу, мәним пис вәрдишимә чарә олду. Бу ҹүр дәјишмәзлик мәним үчүн индијә кими дә јахшы вәрдиш олараг галыр”. Сөзсүз ки, едә биләҹәјимиз ән јахшы шеј — пис вәрдишләрдән јаха гуртарыб, јахшыларыны инкишаф етдирмәкдир.
Өзүмүздә јахшы вә ја пис вәрдишләр инкишаф етдирмәјимизә үнсијјәтимиз дә тә’сир ҝөстәрир. Биз, башгаларындан неҹә јахшы, еләҹә дә пис вәрдишләр ҝөтүрүрүк. “Пис достлуг јахшы әхлагы поздуғу” кими, јахшы вәрдишләр инкишаф етдирмәкдә дә јахшы достлар бизә нүмунә ола биләрләр (1 Коринфлиләрә 15:33). Һәр шејдән ваҹиби исә одур ки, вәрдишләр Аллаһла олан гаршылыглы мүнасибәтимизи ја мөһкәмләдә, ја да зәифләдә биләр. Стелла дејир: “Јахшы вәрдишләр, Јеговаја хидмәти давам етдирмәјимизә көмәк едир, пис вәрдишләр исә мане олур”.
Өзүнүздә јахшы вәрдишләр инкишаф етдирин вә онлара риајәт един. Вәрдишләр һәјатыныза ҝүҹлү вә јахшы тә’сир ҝөстәрәҹәк.
[29-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Вәрдишләр дә, од кими, фајда вә ја зәрәр ҝәтирә биләр.