Тәсәлли. Изтираб чәкәнләр үчүн тәсәлли
ӘСРЛӘР боју, Аллаһ изтираблара нә үчүн јол верир суалы бир чох философ вә илаһијјатчылары нараһат етмишдир. Бә’зиләри иддиа едирдиләр: бир һалда ки, Аллаһ һәр шејә Гадирдир, нәтиҹәдә изтираблара ҹавабдеһ олан да Одур. II әсрә аид олан “Климент” адлы апокриф китабын мүәллифинин сөзләринә ҝөрә, Аллаһ дүнјаны ики әли илә идарә едир. О, “сол әли илә”, јә’ни Иблис васитәсилә изтираб вә кәдәр верир, “сағ әли илә” исә, јә’ни Иса Мәсиһ васитәсилә хилас едир вә хејир-дуа верир.
Башгалары исә һәтта изтирабларын Аллаһдан олмадығыны ҝүман едәрәк, Онун буна јол вермәси илә һеч ҹүр разылаша билмирләр. Буна ҝөрә дә онлар изтирабларын мөвҹудлуғуну инкар едирләр. Мери Бејкер Едди јазырды: “Пислик иллүзијадан башга бир шеј дејил, онун һәгиги тәмәли јохдур. Әҝәр ҝүнаһ, хәстәликләр вә өлүм мөвҹуд олмајан бир шеј кими ҝүман едилсәјди, онлар гејб олардылар” (“Science and Health With Key to the Scriptures”).
Кечмишин фаҹиәли һадисәләри, хүсусилә дә Биринҹи Дүнја мүһарибәсиндән е’тибарән баш вермиш вә давам едән һадисәләр сајәсиндә бир чохлары белә бир нәтиҹәјә ҝәлмишләр ки, Аллаһ садәҹә олараг изтирабларын гаршысыны алмаг гүввәсиндә дејил. Јәһуди дин алими Давид Волф Силверман јазырды: “Адама елә ҝәлир ки, күтләви гырғындан сонра Аллаһын һәр шејә Гадир олмасы һаггында данышмаға дәјмәз. Аллаһы һансы үсулласа дәрк етмәк үчүн, Онун мәрһәмәтини писликләрин мөвҹудлуғу илә бир араја ҝәтирмәк лазымдыр, бу да јалныз о шәртлә мүмкүндүр ки, О, һәр шејә гадир дејил”.
Лакин Аллаһын бу вә ја диҝәр тәрздә изтираблара јол вермәси, изтирабларын гаршысыны ала билмәмәси, јахуд изтирабларын јалныз хәјалларымызын бәһрәси олмасы барәдә дејилән сөзләр изтираб чәкәнләр үчүн аз тәсәлливериҹидир. Даһа ваҹиби одур ки, бу идејалар Мүгәддәс Китабда әдаләтли, фәал вә гајғыкеш кими гәләмә верилән Аллаһа ујғун дејил (Ејуб 34:10, 12; Јеремја 32:17; 1 Јәһја 4:8). Аллаһын изтираблара нә үчүн јол вермәси һагда Мүгәддәс Китаб нә дејир?
Изтираблар неҹә башланды?
Аллаһ инсанлары изтираб үчүн јаратмады. Әксинә О, илк инсан ҹүтү олан Адәмлә Һәвваја камил дүшүнҹә вә бәдән бәхш етди, онларын јашамалары үчүн чох ҝөзәл бағ һазырлады, онлара мараглы вә мәмнунлуг ҝәтирән иш верди (Тәквин 1:27, 28, 31; 2:8). Лакин хошбәхт олараг галмаг үчүн, онлар Аллаһын рәһбәрлијини вә нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну гәрара алмаг һүгугуну гәбул етмәли идиләр. Бу мүстәсна һүгугун символу “јахшылығы вә пислији билмә ағаҹы” иди (Тәквин 2:17). Адәм вә Һәвва, Аллаһа итаәтли олдугларыны бу ағаҹын мејвәсиндән јемәмәк тапшырығына риајәт етмәклә ҝөстәрә биләрдиләрa.
Бәдбәхтликдән, Адәм вә Һәвва Аллаһа итаәт етмәдиләр. Сонрадан Шејтан Иблис адланан үсјанчы руһани варлыг, Һәвваны әмин етди ки, Аллаһа итаәткар олмаг, онун хејринә дејил. Ҝуја Аллаһ Һәвваны чох арзу олунан бир шејдән — мүстәгил олмагдан, нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну сечмәк һүгугундан мәһрум едиб. Шејтан иддиа етди ки, әҝәр о ағаҹдан јејәрсә, ‘ҝөзләри [онун вә Адәмин] ачылаҹаг вә јахшыны вә писи биләрәк Аллаһ кими олаҹаглар’ (Тәквин 3:1-6; Вәһј 12:9). Мүстәгиллик үмиди илә алданан Һәвва, гадаған олунан мејвәдән једи вә тезликлә Адәм дә она гошулду.
Елә һәмин ҝүн Адәм илә Һәвва өз үсјанларынын нәтиҹәсини һисс етмәјә башладылар. Аллаһын һөкмранлығыны рәдд едәрәк, онлар Аллаһа табе олмағын ҝәтирдији мүдафиәдән вә хејир-дуалардан мәһрум олдулар. Аллаһ онлары ҹәннәтдән говду вә Адәмә деди: “Сәнә ҝөрә торпаг лә’нәтләнир. Өмрүн боју зәһмәтлә торпагдан јемәк әлдә едәҹәксән. Алын тәринлә чөрәк јејәҹәксән. Ахырда торпаға гајыдаҹагсан, чүнки ондан ҝөтүрүлмүсән; она ҝөрә ки јерин торпағысан, торпаға да чевриләҹәксән” (Јарадылыш 3:17, 19 МКШ). Адәм вә Һәвва хәстәликләрә, ағрыја, гоҹалыға вә өлүмә мә’руз галдылар. Изтираблар инсан һәјатынын ајрылмаз бир һиссәсинә чеврилди (Тәквин 5:29).
Мәсәләнин һәлли
Ким исә соруша биләр: Аллаһ Адәм илә Һәвванын ҝүнаһыны садәҹә олараг унуда билмәздими? Хејр, чүнки бу, Онун һакимијјәтинә олан еһтирамы даһа чох нүфуздан саларды. Бу исә јени үсјанлара вә нәтиҹә е’тибарилә даһа бөјүк изтираблара ҝәтириб чыхарарды (Ваиз 8:11). Бундан башга, итаәтсизлијә ҝөз јуммагла, Аллаһ да ҹинајәткарлығын шәрики оларды. Муса исә бизә хатырладыр: “[Аллаһ] гајадыр, онун иши тамдыр; чүнки бүтүн јоллары һагдыр; сәдагәт Аллаһыдыр вә һагсызлыг етмәз, садиг вә доғру олан одур” (Тәснијә 32:4). Өз тәбиәтинә хас принсипләрә мүвафиг давранмаг үчүн, Аллаһ Адәм илә Һәвванын өз итаәтсиз давранышларынын агибәтини һисс етмәләринә јол вермәли иди.
Нәјә ҝөрә Аллаһ илк инсан ҹүтүнү, онларын галдырдыглары үсјанын ҝөзәҝөрүнмәз сәбәбкары олан Шејтан илә бирликдә мәһв етмәди? Аллаһ буну етмәк игтидарында иди. Адәмлә Һәвва, изтираб вә өлүмү мирас алаҹаг нәсил дүнјаја ҝәтирмәздиләр. Лакин Аллаһын ҝүҹүнүн бу ҹүр тәзаһүрү, шүурлу мәхлуглар үзәриндә Онун һакимијјәтинин гануни олдуғуну сүбут етмәзди. Бундан әлавә, әҝәр Адәмлә Һәвва өвладлары олмадан өлсәјдиләр, Аллаһын дүнјаны онларын камил нәсилләри илә долдурмаг нијјәти баш тутмазды (Тәквин 1:28). Лакин “Аллаһ инсан дејил... О сөјләр вә ону етмәзми? Јахуд сөз верәр вә иҹра етмәзми?” (Сајлар 23:19).
Јеһова Аллаһ мүкәммәл мүдриклији илә јол верди ки, үсјан бир мүддәт давам етсин. Гијамчыларын Аллаһдан асылы олмадан јашамағын агибәтини дујмаг үчүн чохлу имканлары олаҹагды. Тарих даһа әсаслы сурәтдә ҝөстәрәҹәкди ки, инсанларын јухарыдан ҝәлән рәһбәрлијә еһтијаҹлары вар вә Аллаһын рәһбәрлији инсанларын, јахуд Шејтанын рәһбәрлијиндән үстүндүр. Ејни заманда Аллаһ Јерә аид олан илк нијјәтинин иҹра олунмасынын гајғысына галды. О вә’д етди ки, “[Шејтанын] башыны әзәҹәк” бир “зүрријјәт” ҝәләҹәк, үсјана вә онун төрәтдији зәрәрли нәтиҹәләрә бирдәфәлик сон гојаҹагдыр (Тәквин 3:15).
Вә’д едилмиш һәмин Зүрријјәт Иса Мәсиһ олду. 1 Јәһја 3:8 ајәсиндә охујуруг: “Аллаһын Оғлу да буна ҝөрә зүһур етди ки, иблисин әмәлләрини пуч етсин”. О буну, камил инсан һәјатыны гурбан вериб, фидијәни өдәмәклә етди ки, Адәмин өвладлары мирас алдыглары ҝүнаһ вә өлүмдән азад олсунлар (Јәһја 1:29; 1 Тимотејә 2:5, 6). Исанын гурбанлығына иман етдикләрини әмәлләриндә ҝөстәрәнләрә вә’д едилир ки, онлар әбәди олараг изтираблардан азад олаҹаглар (Јәһја 3:16; Вәһј 7:17). Бу нә заман баш верәҹәк?
Изтирабларын сону
Аллаһын һакимијјәтини гәбул етмәмәк истәји һәдсиз изтирабларла нәтиҹәләнди. Буна ҝөрә дә тәәҹҹүблү дејил ки, инсан изтирабларына сон гојмаг вә јерә аид олан илк нијјәтини јеринә јетирмәк үчүн, Аллаһ өз һакимијјәтини хүсуси шәкилдә иҹра етмәли олду. Аллаһын буна нәјин васитәсилә наил олаҹағыны, Иса Мәсиһ давамчыларына дуа етмәји өјрәдәркән деди: “Еј ҝөјләрдә олан Атамыз... Падшаһлығын ҝәлсин; ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә Сәнин ирадән олсун” (Матта 6:9, 10, И–93).
Инсанларын өзләрини идарә етмәләри үчүн, Аллаһын онлара ајырдығы сынаг вахты сона чатмаг үзрәдир. Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрлијинә әсасән, Аллаһын Падшаһлығы Иса Мәсиһин рәһбәрлији алтында 1914-ҹү илдә ҝөјдә гурулмушдурb. Тезликлә бу падшаһлыг, бүтүн инсан һакимијјәтләрини “парчалајаҹаг вә мәһв едәҹәк” (Даниел 2:44).
Исанын јер үзүндәки гысамүддәтли хидмәти, Аллаһын бәрпа олунмуш һакимијјәтинин бәшәријјәтә ҝәтирәҹәји хејир-дуалар һаггында бә’зи тәсәввүрләр верир. Мүждәләр ҝөстәрир ки, Иса јохсуллара вә һүгуглары тапдаланан инсанлара шәфгәт ҝөстәрирди. О, хәстәләрә шәфа верир, аҹлары једирир вә өлүләри дирилдирди. Онун сәсинә, һәтта тәбии гүввәләр дә табе олурду (Матта 11:5; Марк 4:37-39; Лука 9:11-16). Иса Аллаһа итаәткар олан бүтүн инсанларын рифаһы үчүн өз гурбанлығынын гијмәтини тәтбиг едән заман, онун һансы ишләр ҝөрәҹәјини тәсәввүр един! Мүгәддәс Китаб вә’д едир ки, Мәсиһин һакимијјәти васитәсилә Аллаһ “[инсанларын] ҝөзләриндән бүтүн јашлары силәҹәкдир. Артыг өлүм мөвҹуд олмајаҹаг; артыг нә кәдәр, нә фәрјад, нә дә ағры олаҹагдыр” (Вәһј 21:4).
Изтираб чәкәнләр үчүн тәсәлли
Мәһәббәтли вә Гадир Аллаһымыз Јеһованын гајғымызы чәкдијини вә тезликлә бәшәријјәтә раһатлыг ҝәтирәҹәјини билмәк бизи неҹә дә руһландырыр! Адәтән ағыр хәстә олан адам, һәтта чох ағрылы олса да еффектли мүалиҹәјә көнүллү разылашыр. Ејнилә, Аллаһын һәрәкәт тәрзинин бизим әбәди рифаһымыза хидмәт етдијини билмәк, һәр һансы мүвәггәти чәтинликләрлә гаршылашсаг да бизә көмәк едәҹәкдир.
Әввәлки мәгаләдә хатырланан Рикардо, Мүгәддәс Китаб вә’дләриндә тәсәлли тапанлардан биридир. О хатырлајыр: “Арвадымын өлүмүндән сонра өзүмә гапылмағы вә тәнһа олмағы чох истәјирдим, лакин тез сонра анладым ки, бунунла арвадымы ҝери гајтармаг мүмкүн дејил вә мән садәҹә олараг өзүмү пис вәзијјәтә салырам”. Бунун әвәзинә, Рикардо мәсиһчи ҝөрүшләринә ҝетмәјә вә башгаларына Мүгәддәс Китабда јазыланлар һаггында данышмаға давам етди. Рикардо дејир: “Јеһованын мәнә јардым етдијини вә һәтта әһәмијјәтсиз ҝөрүнән шејләрдә белә дуаларыма ҹаваб вердијини ҝөрүрдүм. Бу мәни Аллаһла јахынлашдырырды. Аллаһын мәһәббәтини дујмағым, һәјатда мәним үчүн ән ағыр олан сынаға дөзмәкдә көмәк етди”. О е’тираф едир: “Мән һәлә дә арвадым үчүн дарыхырам, анҹаг инди гәтијјәтлә инанырам ки, Јеһова дүзәлдилмәси мүмкүн олмајан дәрәҹәдә зәрәр чәкмәјимизә јол вермир”.
Рикардо вә милјонларла башга инсанлар кими, сиз дә буҝүнкү изтирабларын ‘анылмајаҹағы вә фикрә ҝәлмәјәҹәји’ вахтын һәсрәтини чәкирсинизми? (Ишаја 65:17). Сизи әмин едирик ки, әҝәр Мүгәддәс Китабын “Рәбби тапыла биләркән арајын; јахын икән Ону ҹағырын” мәсләһәтинә риајәт етсәниз, Аллаһын Падшаһлығынын хејир-дуаларыны сиз дә ала биләҹәксиниз (Ишаја 55:6).
Бу ишдә сизә Аллаһын Кәламыны охумаг вә диггәтлә тәдгиг етмәк көмәк едәр. Гој Аллаһын Кәламыны охумаг, сизин ән ваҹиб ишләриниздән биринә чеврилсин. Аллаһы вә Онун ҝөндәрдији Иса Мәсиһи таныјын. Аллаһын нормаларына ујғун јашамаға чалышын вә бунунла да Онун һакимијјәтинә табе олдуғунузу ҝөстәрин. Бу сизи, сынаглара рәғмән, артыг индидән даһа хошбәхт едәҹәк. Ҝәләҹәкдә исә бу сизә, изтирабларын олмајаҹағы бир дүнјада јашамаг имканы верәҹәкдир (Јәһја 17:3).
[Һашијәләр]
a “Јени Јерусәлим Мүгәддәс Китабы”нда Тәквин 2:17 ајәсинә аид олан һашијәдә изаһ едилир ки, “јахшылығы вә пислији билмә” “инсанын нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну сәрбәст гәрара алмаг вә буна мүвафиг давранмаг габилијјәтинин вә әхлаги ҹәһәтдән там сәрбәстлик иддиасында олуб, ким тәрәфиндәнсә јарадылдығыны инкар етмәк” демәкдир. Сонра әлавә едилир: “Илк ҝүнаһ Аллаһын һөкмранлығына үсјан етмәкдән ибарәт иди”.
b 1914-ҹү илә аид олан Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрликләри, Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән нәшр олунан “Әбәди һәјата апаран билик” китабынын 10-ҹу вә 11-ҹи фәсилләриндә тәфсилаты илә мүзакирә олунур.
[6 вә 7-ҹи сәһифәләрдәки чәрчивә]
Изтирабларын өһдәсиндән неҹә ҝәлә биләрик?
“Бүтүн гајғынызы Онун [Аллаһын] үзәринә гојун” (1 Петер 5:7). Изтираб чәкдијимиз заман вә ја бизә әзиз олан кәсләрин изтираб чәкдијини ҝөрәндә гарышыглыг, гәзәб вә тәнһалыг һисси кечирмәк там тәбиидир. Лакин әмин олун ки, Јеһова бизим һиссләримизи баша дүшүр (Чыхыш 3:7; Ишаја 63:9). Гәдим дөврүн садиг адамлары кими биз дә үрәјимизи Она ачыб, шүбһәләримиз, һәјәҹанларымыз барәдә даныша биләрик (Чыхыш 5:22; Ејуб 10:1-3; Јеремја 14:19; Һабаггуг 1:13). О, бизи сынаглардан мө’ҹүзә васитәсилә гуртармағы вә’д етмир, лакин онларын өһдәсиндән ҝәлмәк үчүн сәмими дуаларымыза ҹаваб олараг бизә һикмәт вә гүввә верә биләр (Јагуб 1:5, 6).
“Санки башыныза гәрибә бир иш ҝәлирмиш кими, аранызда баш вериб, сизи сынамаг үчүн олан одлу имтаһана тәәҹҹүб етмәјин” (1 Петер 4:12). Бурада һәвари Петер тә’гибләрдән данышса да, онун сөзләрини, иман ҝәтирән инсанын пајына дүшән истәнилән изтираблара аид етмәк олар. Инсанлар еһтијаҹ ичиндә јашајыр, хәстәләнир вә әзизләрини итирирләр. Мүгәддәс Китаб дејир ки, “вахт вә тәсадүф” бүтүн инсанларын башына ҝәлә биләр (Ваиз 9:11). Бу вәзијјәт инсан һәјатынын гачылмаз һиссәсидир. Бунлары дәрк етмәк, изтирабларын вә фәлакәтләрин өһдәсиндән ҝәлмәкдә бизә көмәк едәҹәк (1 Петер 5:9). Лакин ‘Рәббин ҝөзләринин салеһләрә, гулагларынын онларын фәрјадларына ачыг’ олдуғуну хатырламаг хүсусилә тәсәлливериҹидир (Мәзмур 34:15; Сүлејманын мәсәлләри 15:3; 1 Петер 3:12).
“Үмидлә севинин” (Ромалылара 12:12). Бүтүн ҝүнү итирилмиш хошбәхтлик һаггында фикирләшмәк әвәзинә, Аллаһын бүтүн изтираблара сон гојмаг вә’ди һаггында дүшүнмәк олар (Ваиз 7:10). Мөһкәм әсасы олан бу үмид, башы мүдафиә едән дәбилгә кими бизи горујаҹаг. Үмид һәјатын зәрбәләрини јүнҝүлләшдирир. Үмидин сајәсиндә бу зәрбәләр бизим мә’нәви вә руһани сағламлығымыза мәһведиҹи тә’сир ҝөстәрмир (1 Салониклиләрә 5:8).
[5-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Адәм вә Һәвва Аллаһын һакимијјәтини рәдд етдиләр.
[7-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Аллаһ изтирабларын олмајаҹағы бир дүнја вә’д едир.