Бизим ҝөзәл планетимиз
АСТРОНОМЛАР мүәјјән едибләр ки, бәшәријјәтин еви олан Јер күрәси каинатын уҹсуз-буҹагсыз әнҝинлијинин бир зәррәсидир. Индијәдәк физики каинатын һеч бир јериндә һәјат ашкар олунмајыб. Анҹаг бизим планетдә јашајыш үчүн әлверишли шәраит мөвҹуддур.
Үстәлик, бу ҝөзәл планетдә јашамаг бизә севинҹ ҝәтирир. Сојуг һавада ҝүнәшин илыг шүалары алтында гызынмаг неҹә дә хош олур! Ҝүнәш гүруба енәндә вә ја дан јери сөкүләндә јаранан мәнзәрә кими риггәтә ҝәтирмир ки? Әлбәттә, ҝүнәш бизи валеһ етмәкдән савајы даһа бөјүк әһәмијјәтә маликдир. Бизим мөвҹудлуғумуз үчүн о, чох ваҹибдир.
Милјонларла илләр ҝүнәшин ҹазибә гүввәсинин тә’сири алтында Јер күрәси вә башга планетләр өзләринин орбитиндә сабит һәрәкәт едир. Мәктәбдә кечилдији кими, ҝүнәш системи бизим Ағ Јол галактикасынын мәркәзи әтрафында өз орбитиндә фырланыр. Амма ҝүнәш галактиканын мәркәзи әтрафында һәрәкәт едән 100 милјардларла башга улдузлардан јалныз биридир.
Ағ Јол тәхминән 35 галактикадан ибарәт галактика топасына дахилдир. Лакин минләрлә галактикалардан ибарәт даһа бөјүк топалар да вар. Әҝәр ҝүнәш системи даһа ири вә сых галактика топасында јерләшсәјди, чох еһтимал ки, бу системдә сабитлик олмазды. Ҝилјермо Гонсалес вә Ҹеј Уесли Ричардс «Надир планет» китабында гејд едирләр ки, каинатда «бизим һәјатымыз кими мүрәккәб һәјат үчүн мүнасиб шәраити олан» чох аз јер мөвҹуддур («The Privileged Planet»).
Демәк олармы ки, планетимиздә һәјат кор бир тәсадүфүн, «бөјүк партлајышын» нәтиҹәсиндә јараныб? Јохса бу ҝөзәл Јер күрәсиндә һәјатын даһа дәрин мә’насы вар?
Бир чох инсанлар белә нәтиҹәјә ҝәлмишләр ки, евимиз олан Јер күрәси бурада һәјатын мүмкүн олмасы мәгсәди илә јарадылыбa. Әсрләр өнҹә ибрани шаири ҝөјләрә вә јерә диггәт јетирәрәк јазмышды: «Әлләринин иши олан ҝөјләри, өз јеринә дүздүјүн ај вә улдузлары ҝөрдүкдә дејирәм: “Инсан кимдир ки?”» (Мәзмур 8:3, 4). Шаир инанырды ки, Јарадан мүтләг олмалыдыр.
[Һашијә]
a «Зәбур» китабына, хүсусилә дә 8-ҹи мәзмура бахын.
[3-ҹү сәһифәдәки чәрчивә/шәкил]
«Узагдан Јер күрәси фәзанын гаранлығында мави инҹи кими парлајыр» («The Illustrated Science Encyclopedia—Amazing Planet Earth»).
[Иҹазә илә]
Јер күрәси: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA