Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Һушә» китабындан диггәтәлајиг фикирләр
ИСРАИЛИН онгәбиләли шимал падшаһлығында һәгиги ибадәтдән, демәк олар ки, әсәр-әламәт галмајыб. II Јаровамын падшаһлығы алтында Исраил халгы фираван јашајыр, амма онун өлүмүндән сонра өлкәдә мадди вәзијјәт писләшир. Бунун ардынҹа иғтишашлы вә сијаси дәјишкәнлик дөврү башлајыр. Тахта чыхан алты падшаһдан дөрдү гәтлә јетирилир (2 Падшаһлар 14:29; 15:8-30; 17:1-6). Һушәнин ерамыздан әввәл 804-ҹү илдә башлајан 59 иллик пејғәмбәрлик хидмәти бу иғтишашлы дөврлә үст-үстә дүшүр.
Јеһованын инадҹыл Исраил халгына гаршы һиссләри, Һушәнин аиләсиндә баш верәнләрин әсасында әјани тәсвир едилир. Исраилин ҝүнаһларынын ифша едилмәси, һәмчинин она вә Јәһуда падшаһлығына гаршы пејғәмбәрлик һөкмләри Һушәнин бәјан етдији хәбәрин мөвзусуну тәшкил едир. Һушә өз адыны дашыјан китабда бә’зи шејләри зәриф вә јумшаг, бә’зиләрини исә ҝүҹлү вә тә’сирли сөзләрлә гәләмә алмышдыр. Аллаһдан илһам алмыш Кәламын бир һиссәси олан бу китаб ҹанлы вә тә’сирлидир (Ибраниләрә 4:12).
«ХӘЈАНӘТКАР БИР АРВАД АЛ»
Јеһова Һушәјә дејир: «Ҝет хәјанәткар бир арвад ал» (Һушә 1:2). Һушә табе олур вә арвады Гомер она бир оғул доғур. Гомерин сонра дүнјаја ҝәтирдији ики ушаг әри Һушәдән дејилди. Онлара верилән Ло-Рухама вә Ло-Амми адлары ҝөстәрир ки, Јеһова Исраили лүтфүндән мәһрум едәҹәк вә сәдагәтсиз халгыны рәдд едәҹәк.
Халгынын үсјаны Јеһовада һансы һиссләри доғурур? О, Һушәјә дејир: «Ҝет јенә дә ашнасынын севдији зина едән гадыны сев, неҹә ки Рәбб Исраил өвладларыны севир, онларса башга аллаһлара үз тутур» (Һушә 3:1).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:1 — Нәјә ҝөрә Һушә хидмәт етдији мүддәт әрзиндә Јәһудада һөкмранлыг едән һәр дөрд падшаһын адыны чәкдији һалда, Исраилин јалныз бир падшаһынын адыны чәкир? Чүнки јалныз Давудун сүлаләсиндән олан падшаһлар Аллаһын сечдији халгын гануни һөкмдарлары кими гәбул едилирди. Јәһуда падшаһларындан фәргли олараг, шимал падшаһлығынын һөкмдарлары Давудун сүлаләсиндән дејилдиләр.
1:2-9 — Һушә доғруданмы әхлагсыз гадынла евләнди? Бәли, Һушә һәгигәтән дә сонралар она хәјанәт едән гадынла евләнди. Пејғәмбәрин һеч бир сөзү, онун аилә һәјаты илә бағлы һадисәләрин рө’ја вә ја ҝөрүнтү олдуғуна ишарә етмир.
1:7 — Јәһуда нәслинә нә заман мәрһәмәт ҝөстәрилди вә хилас верилди? Бу, ерамыздан әввәл 732-ҹи илдә падшаһ Хизгијанын ҝүнләриндә јеринә јетди. О вахт Јеһова ашшурлуларын Јерусәлими һәдәләмәсинә сон гојду. Онун ҝөндәрдији мәләк бир ҝеҹәдә 185 000 дүшмән әсҝәрини өлдүрдү (2 Падшаһлар 19:34, 35). Бунунла Јеһова Јәһуданы ‘каман, гылынҹ, мүһарибә, атлар вә ја сүвариләрлә’ дејил, бир мәләклә хилас етди.
1:10, 11 — Исраилин шимал падшаһлығы б. е. ә. 740-ҹы илдә дағыдылдығы үчүн Исраилин өвладлары илә Јәһуда өвладларынын ‘бир јерә јығылмасы’ неҹә мүмкүн иди? Јәһуда сакинләри ерамыздан әввәл 607-ҹи илдә Бабилә сүрҝүнә апарылмамышдан әввәл, шимал падшаһлығында јашајан бир чохлары Јәһудаја көчмүшдү (2 Салнамәләр 11:13-17; 30:6-12, 18-20, 25). Јәһудиләр б. е. ә. 537-ҹи илдә доғма дијарларына дөнәндә онларын арасында Исраилин шимал падшаһлығындан Јәһудаја көчмүш сакинләрин нәсилләри дә вар иди (Езра 2:70).
2:21-23 — Јеһованын «халгымы [Изреели] өлкәдә Өзүм үчүн әкәҹәјәм... мәрһәмәт едәҹәјәм» дедији пејғәмбәрлик сөзләри һансы мә’наны дашыјыр? Гомерин Һушәјә доғдуғу илк оғлунун ады Изреел иди (Һушә 1:2-4). «Аллаһ әкир» мә’насыны верән бу ад Јеһованын ерамыздан әввәл 537-ҹи илдә садиг галығы бир јерә јығаҹағына вә ону Јәһудада тохум кими сәпәҹәјинә ишарә едир. 70 ил хараба галмыш торпаг тахыл, тәзә шәраб вә зејтун јағы кими бәһрәләр верәҹәк. Бу пејғәмбәрликдә поетик диллә дејилир ки, һәмин бәһрәләр торпагдан гидаландырыҹы маддәләр, торпаг исә ҝөјләрдән јағыш истәјәҹәк. Ҝөј дә өз нөвбәсиндә Аллаһдан булудлар ҝөндәрмәсини хаһиш едәҹәк. Бүтүн бунлар галығын еһтијаҹларына сәхавәтлә гајғы ҝөстәриләҹәјини билдирир. Һәвари Павел вә Петер руһани Исраилин галығынын јығылмасындан данышаркән Һушә 2:23 ајәсинә истинад едирдиләр (Ромалылара 9:25, 26; 1 Петер 2:10).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:2-9; 3:1, 2. Аллаһын ирадәсинә табе олмаг наминә никаһында галмағын Һушә үчүн нә демәк олдуғуну дүшүнүн! Аллаһы разы салмаг үчүн шәхси арзу вә истәкләримиздән имтина етмәјә нә дәрәҹәдә һазырыг?
1:6-9. Јеһова физики зинаја нифрәт етдији кими, руһани зинаја да нифрәт едир.
1:7, 10, 11; 2:14-23. Јеһованын Исраил вә Јәһуда һаггында сөјләдији бүтүн пејғәмбәрликләр јеринә јетди. Бәли, Јеһова Аллаһын сөзләри јеринә јетир.
2:16, 19, 21-23; 3:1-4. Јеһова сәмими гәлбдән төвбә едән инсанлары бағышламаға һазырдыр (Неһемја 9:17). Јеһова кими биз дә башгалары илә шәфгәт вә мәрһәмәтлә давранмалыјыг.
«РӘББ ИТТИҺАМ ЕДИР»
«Бу өлкәдә јашајанлары Рәбб [Јеһова] иттиһам едир». Нә үчүн? Чүнки «сәдагәт, мәһәббәт, Аллаһы танымаг бу јердә јох олуб» (Һушә 4:1). Сатгын Исраил халгы ијрәнҹ, мурдар ишләрлә мәшғул олур, ган төкүр, һәмчинин руһани вә физики әхлагсызлыг едирди. Көмәји Аллаһдан диләмәк әвәзинә, исраиллиләр «ҝаһ Мисирлиләри чағырыр, ҝаһ Ашшура ҝедирләр» (Һушә 7:11).
Јеһова һөкмүнү бәјан етди: «Исраил удулмушдур» (Һушә 8:8). Јәһуда падшаһлығы да ҝүнаһсыз дејил. Һушә 12:2 ајәсиндә дејилир: «Јәһуда илә Рәббин давасы вар, Јагубу ҝетдији јола ҝөрә ҹәзаландыраҹаг, әмәлләринә ҝөрә әвәз верәҹәк». Анҹаг онлар бәрпа олунаҹаглар, чүнки Аллаһ вә’д едир: «Мән онлары өлүләр дијарынын әлиндән гуртараҹағам, онлары өлүмдән хилас едәҹәјәм» (Һушә 13:14).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
6:1-3 — «Ҝәлин Рәббә гајыдаг» сөзләрини ким дејирди? Ола билсин, дөнүк исраиллиләр бу сөзләрлә бир-бирләрини Јеһоваја гајытмаға тәшвиг едирдиләр. Бу белә олса да, онларын төвбәси сәмими дејилди. Онларын ‘мәһәббәти сәһәр думаны, еркән учуб ҝедән шеһ кими’ гыса вә тезкечән иди (Һушә 6:4). Јахуд да бу сөзләр халга Јеһоваја тәрәф дөнмәји јалваран Һушәјә мәхсус ола биләрди. Һәр неҹә олса да, онгәбиләли Исраил падшаһлығынын инадкар сакинләринә сәмими гәлбдән төвбә етмәк вә јалныз сөздә дејил, әмәлдә дә Јеһоваја дөнмәк лазым иди.
7:4 — Зинакар исраиллиләр һансы мә’нада јанан собаја бәнзәјирдиләр? Бу бәнзәтмә онларын үрәкләриндәки пис истәкләрин нә гәдәр ҝүҹлү олдуғуну ҝөстәрир.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
4:1, 6. Јеһованын лүтфүндә галмаг истәјириксә, Онун һаггында билик алмаға давам етмәли вә өјрәндикләримизә ујғун јашамалыјыг.
4:9-13. Јеһова ҹинси әхлагсызлыг едәнләри вә натәмиз ибадәтлә мәшғул оланлары мәс’улијјәтә ҹәлб едәҹәк (Һушә 1:4).
5:1. Аллаһын халгы арасында рәһбәрлији үзәрләринә ҝөтүрәнләр дөнүклүјү тамамилә рәдд етмәлидирләр. Әкс тәгдирдә, онлар башгаларына ‘тәлә вә тор’ олараг онлары јалан ибадәтә ҹәлб едә биләрләр.
6:1-4; 7:14, 16. Јалныз сөздә төвбә етмәк ријакарлығын әламәтидир вә мә’насыздыр. Аллаһын мәрһәмәтини алмаг үчүн, ҝүнаһ ишләдән адам сәмими гәлбдән төвбә етдијини «уҹалара», јә’ни јүксәк ибадәт формасына гајытмагла ҝөстәрмәлидир. Онун давранышы Аллаһын јүксәк нормаларына ујғун ҝәлмәлидир (Һушә 7:16).
6:6. Ҝүнаһ ишләтмәк Аллаһа мәһәббәт вә сәдагәтин азлығына дәлаләт едир. Буну һеч бир руһани гурбан әвәз едә билмәз.
8:7, 13; 10:13. «Инсан нәји әкәрсә, ону да бичәҹәкдир» принсипи бүтпәрәст исраиллиләрин һадисәсиндә өзүнү доғрултду (Галатијалылара 6:7).
8:8; 9:17; 13:16. Ашшурлулар шимал падшаһлығынын пајтахты олан Самаријаны әлә кечирәндә онун һаггында дејилән пејғәмбәрликләр һәјата кечди (2 Падшаһлар 17:3-6). Биз әмин ола биләрик ки, Аллаһ вердији бүтүн сөзләри вә вә’дләри јеринә јетирәҹәк (Сајлар 23:19).
8:14. Јеһова ерамыздан әввәл 607-ҹи илдә бабиллиләрин әли илә Јәһуданын ‘шәһәрләринә од ҝөндәрди’. Бунунла да Јерусәлим вә Јәһуданын виранәлији һаггында сөјләдији пејғәмбәрлик јеринә јетди (2 Салнамәләр 36:19). Јеһова Өз сөзүнү һәмишә јеринә јетирир (Јешуа 23:14).
9:10. Исраиллиләр һәгиги Аллаһа һәср олунсалар да, «Баал-Пеора чатанда рүсвајчы бүтләрә тәслим олду»лар. Онларын пис нүмунәсиндән ибрәт алмагла вә Јеһоваја һәср олунмамыза садиг галмагла мүдрик давранмыш олуруг (1 Коринфлиләрә 10:11).
10:1, 2, 12. Аллаһа ријакарлыгла јох, сәмими гәлбдән ибадәт етмәлијик. Биз ‘өзүмүз үчүн салеһлик әкәндә, мәһәббәт бәһәрини бичирик’.
10:5. Бет-Авен (мә’насы «фәлакәт еви») Бет-Елә (мә’насы «Аллаһын еви») верилән алчалдыҹы аддыр. Дүшмәнләр Бет-Авендәки дана бүтүнү әлә кечирәндә, Самаријанын сакинләри сәдагәтлә ибадәт етдикләри шеји итирдикләри үчүн јас тутдулар. Һеч өзүнү горуја билмәјән ҹансыз бүтләрә бел бағламаг неҹә дә мә’насыздыр! (Мәзмур 135:15-18; Јеремја 10:3-5).
11:1-4. Јеһова Өз халгы илә һәмишә мәһәббәтлә давраныр. Аллаһа табе олмаг һеч вахт сыхынты вермир.
11:8-11; 13:14. Јеһованын халгынын һәгиги ибадәти бәрпа едәҹәји барәдә дедији сөзү ‘бош јерә јанына гајытмады’ (Јешаја 55:11). Ерамыздан әввәл 537-ҹи илдә Бабил әсарәтинә сон гојулду вә галыг Јерусәлимә гајытды (Езра 2:1; 3:1-3). Јеһованын пејғәмбәрләри васитәсилә дедији һәр бир шеј мүтләг јеринә јетәҹәк.
12:6. Биз мәһәббәт тәзаһүр етдирмәкдә, әдаләтә бағлы галмагда вә даим Јеһоваја үмид бағламагда әзмли олмалыјыг.
13:6. Исраиллиләр «дојандан сонра онларын үрәји гүрурланды. Буна ҝөрә дә... [Јеһованы] унутдулар». Өзүмүзү шөһрәтпәрәстлијин һәр нөвүндән ҝөзләмәлијик.
«РӘББИН ЈОЛЛАРЫ ДҮЗДҮР»
Һушә исраиллиләрә јалварыр: «Аллаһын Рәббә үз тут, еј Исраил, чүнки ҝүнаһларындан өтрү бүдрәдин». О, халгы тәшвиг едир ки, Јеһоваја бу сөзләри десин: «Һәр гәбаһәтимизи бағышла, бизи мәрһәмәтлә гәбул ет. Буғалар јеринә ағзымыздан чыхан шүкүрләри тәгдим едирик» (Һушә 14:1, 2).
Төвбә едән ҝүнаһкарлар Јеһоваја дөнмәли, Онун јолларыны гәбул етмәли вә шүкүр гурбанлары тәгдим етмәлидирләр. Нә үчүн? «Чүнки Рәббин јоллары дүздүр. Салеһләр о јолларла ҝедир» (Һушә 14:9). Биз неҹә дә шадыг ки, һәлә бир чох инсанлар «сон ҝүнләрдә ләрзә ичиндә Рәббә вә Онун хејирхаһлығына доғру јөнәләҹәкләр»! (Һушә 3:5).
[17-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Һушәнин аилә һәјаты Јеһованын Исраил халгы илә мүнасибәтини ҝөстәрир.
[19-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Самаријанын б. е. ә. 740-ҹы илдә мәһв едилмәси илә онгәбиләли Исраил падшаһлығына сон гојулду.