Онларын Иманыны Тәглид Един
О, Ағасындан бағышламағы өјрәнди
ПЕТЕР бахышларынын тоггушдуғу вахт јашадығы һәмин дәһшәтли аны һеч вахт унутмајаҹагды. Исанын бахышларында мәјуслуг вә ја мәзәммәт охунурдуму? Гәти һеч нә дејә билмәрик. Аллаһдан илһам алмыш Јазыларда садәҹә дејилир ки, Иса «дөнүб Петерә бахды» (Лука 22:61). Лакин о бир бахыш Петерә сәһвинин нә гәдәр бөјүк олдуғуну сөјләјирди. Петер баша дүшдү ки, Исанын габагҹадан дедији бир иши тутуб. Һалбуки о, һеч вахт белә давранмајаҹағыны — севимли Ағасыны инкар етмәјәҹәјини гәтијјәтлә демишди. Петер буну өзүндән һеч ҝөзләмәзди. Бу, бәлкә дә онун һәјатынын ән пис ҝүнү, ән пис аны иди.
Лакин вәзијјәт үмидсиз дејилди. Бөјүк иман саһиби олдуғундан Петерин һәлә дә сәһвләрини дүзәлтмәк вә Исадан ән мүһүм бир шеји — бағышламағы өјрәнмәк имканы вар иди. Бизләрдән һәр биримиз дә бағышламағы баҹармалыјыг, мәһз буна ҝөрә дә ҝәлин ҝөрәк Петер буну неҹә өјрәнди.
О, һәлә чох шеји өјрәнмәли иди
Бу һадисәдән тәхминән алты ај әввәл доғма шәһәри Кефернаһумда Петер Исаја јахынлашараг сорушмушду: «Ја Рәбб! Гардашым мәнә гаршы нечә дәфә ҝүнаһ ишләдәрсә, мән ону бағышламалыјам? Једди дәфәми?» Јәгин Петер бунунла алиҹәнаблыг етдијини дүшүнүрдү. Ахы һәмин ҝүнләрдә дин рәһбәрләри өјрәдирдиләр ки, инсаны узагбашы үч дәфә бағышламаг олар! Иса ҹаваб верди: «Једди дәфә јох, јетмиш кәрә једди дәфә» (Матта 18:21, 22).
Иса Петерә ҝүнаһларын сијаһысыны тутмағымы сөјләјирди? Әксинә, о демәк истәјирди ки, бағышламаға һәдд гојулмамалыдыр. Бунунла Иса ҝөстәрди ки, дашүрәкли вә рәһмсиз инсанларын әһвал-руһијјәси Петерә сирајәт етмишди. Һәмин вахтларда инсанлар һәр бағышладыглары сәһви санки борҹ дәфтәринә јазырдылар. Лакин Аллаһын нормаларына әсасән јашајан инсан ҹомәрдликлә бағышламалыдыр.
Петер Иса илә сөз ҝүләшдирмәди. Бәс онун сөзләриндән өзүнә, доғрудан да, дәрс ҝөтүрдүмү? Һәрдән биз бағышламағын нә демәк олдуғуну өзүмүз буна сон дәрәҹә еһтијаҹ дујанда баша дүшүрүк. Буна ҝөрә дә ҝәлин Исанын өлүмүндән әввәлки ҝеҹә баш верән һадисәләрә гајыдаг. Һәмин чәтин анларда Петер Ағасына гаршы чохлу сәһвләр етди.
Бағышланмаға еһтијаҹ артыр
Мүһүм бир ҝеҹә иди. Иса јер үзүндә сон ҝеҹәсини јашајырды. О, һәвариләринә һәлә чох шеји, мәсәлән, тәвазөкарлығы өјрәтмәк истәјирди. Иса адәтән ән ашағы сәвијјәли иши ҝөрән гуллугчунун ҝөрдүјү иши едәрәк — онларын ајағыны јујараг һәлимлијә даир ҝөзәл нүмунә гојду. Әввәлҹә, бу, Петердә суал доғурду. Сонра о етираз етди. Даһа сонра исә тәкид етди ки, Иса онун тәкҹә ајагларыны јох, әлләрини вә башыны да јусун! Исанын сәбри түкәнмәди, әксинә, мүлајимликлә һәрәкәтинин мәғзини вә ваҹиблијини изаһ етди (Јәһја 13:1—17).
Бу һадисәдән чох кечмәмиш һәвариләр арасында кимин ән бөјүк олмасы үстүндә мүбаһисә дүшдү. Сөзсүз ки, онлара јарашмајан бу сөз-сөһбәтдә Петер дә иштирак едирди. Бунунла белә, Иса мүлајимликлә онлара мәсләһәт верди вә һәтта индијәдәк ҝөрдүкләри јахшы ишләринә, јәни Ағаларына садиг галдыгларына ҝөрә онлары тәрифләди. Бунунла јанашы, о, габагҹадан билдирди ки, һәвариләрин һамысы ону атыб гачаҹаг. Петер исә, һәтта өлүм баһасына олса белә, ондан ајрылмајаҹағыны деди. Анҹаг Иса сөјләди ки, мәһз елә һәмин ҝеҹә хоруз ики дәфә банламаздан габаг Петер үч дәфә ону инкар едәҹәк. Буну ешидән Петер нәинки Иса илә разылашмады, һәтта өзүндән разы һалда башга һәвариләрдән даһа чох садиг олаҹағыны билдирди! (Матта 26:31—35; Марк 14:27—31; Лука 22:24—28).
Петерин һәрәкәти Исаны өзүндән чыхардымы? Бүтүн бу ҝәрҝин вахт әрзиндә Иса гејри-камил һәвариләриндә мүсбәт ҹәһәтләр ахтарырды. Петерин ону пис вәзијјәтдә гојаҹағыны билә-билә Иса деди: «Мән сәнин үчүн дуа етдим ки, иманын азалмасын; сән дә бир заман дөнүб өз гардашларына гүввәт вер» (Лука 22:32). Беләликлә, Иса Петерин өз сәһвини дүзәлдәҹәјинә вә јенидән сәдагәтлә хидмәт едәҹәјинә әмин олдуғуну билдирди. Мәрһәмәтин вә хејирхаһлығын неҹә дә ҝөзәл тәзаһүрүдүр!
Бир гәдәр сонра, Ҝетсамани бағында Петерә бир нечә дәфә мәсләһәт вермәк лазым ҝәлди. Иса ондан, еләҹә дә Јагуб вә Јәһјадан хаһиш етди ки, о дуа етдији мүддәтдә ајыг галсынлар. Шиддәтли изтираб чәкән Исанын онларын дәстәјинә еһтијаҹы вар иди, амма Петер диҝәрләри илә бәрабәр һәр дәфә јухуја ҝедирди. Иса шәфгәт вә мәрһәмәтлә онлара деди: «Доғрудан да руһ гејрәтли, бәдән исә зәифдир» (Марк 14:32—38).
Чох кечмәмиш ораја әлләриндә мәшәл, гылынҹ вә дәјәнәк олан издиһам ҝәлиб чыхды. Инди еһтијатла вә узагҝөрәнликлә давранмаг лазым иди. Анҹаг Петер дәрһал һәрәкәтә кечди, гылынҹы чәкиб Малик адлы бир кишинин, баш каһинин гулунун гулағыны кәсди. Иса тәмкинлә Петерә нәсиһәт верди, гулун гулағыны сағалтды вә давамчыларынын буҝүнәдәк рәһбәр тутдуғу зоракылыг ишләтмәмәк принсипини изаһ етди (Матта 26:47—55; Лука 22:47—51; Јәһја 18:10, 11). Петер Ағасына гаршы артыг чохлу сәһв етмишди. Бу бизә бир даһа хатырладыр ки, «һамымыз чох сәһв едирик» (Јагуб 3:2). Елә бир ҝүн олурму ки, бизләрдән кимсә сәһв едиб Аллаһдан әфв диләмәсин? Анҹаг Петерин һәмин ҝеҹә етдији сәһвләр бунунла битмәди. Ән дәһшәтлиси һәлә габагда иди.
Петерин ән бөјүк сәһви
Иса ҹамаата сөјләди ки, әҝәр ахтардыглары одурса, онда гој һәвариләрини бурахсынлар. Онлар Исанын әл-голуну бағлајанда Петер аҹиз-аҹиз баш верәнләрә бахырды. Сонра исә башга һәвариләр кими, о да гачды.
Петер вә Јәһја, еһтимал ки, кечмиш баш каһин Һананын евинин јахынлығында дајандылар. Исаны сорғу-суала чәкмәк үчүн әввәлҹә ора апармышдылар. Исаны орадан апаранда Петер вә Јәһја да «узагдан» онларын ардынҹа ҝетди (Матта 26:58; Јәһја 18:12, 13). Петер горхаг дејилди. Белә ки, ора ҝетмәк үчүн ҹәсарәт тәләб олунурду. Издиһам силаһлы иди, үстәлик Петер онлардан бирини јараламышды. Буна бахмајараг, Петер иддиа етдији кими сәдагәтли мәһәббәт нүмунәси вермәди, јәни лазым ҝәләрсә, Ағасы илә өлмәјә һазыр олдуғуну сүбут етмәди (Марк 14:31).
Петер кими, бу ҝүн дә бир чохлары Мәсиһин ардынҹа «узагдан» ҝетмәјә чалышырлар, јәни елә етмәк истәјирләр ки, бу, һеч кимин нәзәринә чарпмасын. Лакин сонралар Петерин өзүнүн дә јаздығы кими, Мәсиһи дүзҝүн шәкилдә изләмәјин јеҝанә јолу нә олурса-олсун, баҹардығымыз гәдәр она јахын олмаг, һәр бир шејдә ону тәглид етмәкдир (1 Петер 2:21).
Петер ҝизләнә-ҝизләнә Јерусәлимин ән бөјүк имарәтләриндән биринин дарвазасына ҝәлиб чатды. Бу ев варлы вә нүфузлу баш каһин олан Гајафанын еви иди. Адәтән белә евләр бүтүн һәјәти әһатә едирди, гаршы тәрәфдә исә дарваза гојулурду. Петер дарвазаја јахынлашды, амма ону ичәри бурахмадылар. Артыг ичәридә олан Јәһја ҝәлиб гапычыја сөјләди ки, Петери бурахсын. Ҝөрүнүр, Петер нә Јәһјаја јахын ҝедир, нә дә ки, Ағасынын јанында олмаг үчүн евә ҝирмәјә чалышырды. О, һәјәтдә, ҝеҹәнин ајазында донмамаг үчүн тонгалын әтрафына топлашмыш гуллар вә нөкәрләрлә дуруб, Исаја гаршы иттиһамлар ирәли сүрән јаланчы шаһидләрин бир-бир евә ҝириб-чыхмасына бахырды (Марк 14:54—57; Јәһја 18:15, 16, 18).
Петери ичәри бурахан гыз тонгалын ишығында онун үзүнү даһа ајдын ҝөрүб таныды. Гыз иттиһамедиҹи сәслә она деди: «Сән дә Галилејалы Иса илә бәрабәр идин». Өзүнү итирән Петер Исаны таныдығыны инкар етди, һәтта деди ки, гызын нә һагда данышдығыны белә баша дүшмүр. Ҹамаатын ҝөзүндән јајынмаг үчүн ҝедиб дарвазанын јанында дајанды. Бу дәфә исә башга бир гыз Петери ҝөрдү вә ону ҝөстәриб деди: «Бу адам да Назаретли Иса илә бәрабәр иди». Петер анд ичәрәк деди: «О Адамы танымырам» (Матта 26:69—72). Јәгин Петер хорузун банламасыны икинҹи дәфә Исаны инкар етдикдән сонра ешитди, лакин онун фикри о гәдәр дағыныг иди ки, Исанын ҹәми бир нечә саат әввәл дедији пејғәмбәрлик һеч јадына да дүшмәди.
Бир гәдәр кечди. Петер һәлә дә һамынын диггәтиндән јајынмаға чалышырды. Лакин һәјәтдә дајанан бир груп адам она јахынлашды. Онлардан бири Петерин јараладығы гулун, Маликин гоһуму иди. О, Петерә деди: «Сәни бағда Онунла ҝөрмәдимми?» Петер истәди ки, онлары јанылдыгларына инандырсын. Буна ҝөрә дә анд-аман еләди вә деди ки, әҝәр јалан дејирсә, гој она ләнәт олсун. Сөз ағзындан чыхар-чыхмаз хоруз банлады. Петер һәмин ҝеҹә икинҹи дәфә иди ки, хоруз баныны ешидирди (Јәһја 18:26, 27; Марк 14:71, 72).
Елә бу дәм Иса ејвана чыхыб һәјәтә бахды. Һәмин ан, мәгаләнин әввәлиндә тәсвир олундуғу кими, онун ҝөзләри Петерә саташды. Петер Ағасына гаршы нә дәрәҹәдә дүзҝүн давранмадығыны баша дүшдү. О, пәришан һалда һәјәтдән чыхды. Шәһәрин күчәләринә үз тутду. Батмагда олан бәдирләнмиш ај онун јолларыны ишыгландырырды. Олуб-кечәнләр бир-бир ҝөзләринин өнүндән кечиб-ҝедирди. Гәһәр ону боғурду. Ахырда Петер өзүнү сахлаја билмәјиб ушаг кими һөнкүр-һөнкүр ағлады (Марк 14:72; Лука 22:61, 62).
Инсан ишләтдији сәһвин нә гәдәр ҹидди олдуғуну баша дүшәндә чох асанлыгла онун бағышланмаз олдуғуну дүшүнә биләр. Јәгин Петер дә өзү һагда бу фикирдә иди. Бәс ҝөрәсән Петери бағышламаг олардымы?
О бағышланмаға лајиг идими?
Сәһәрә јахын Петерин нә гәдәр бөјүк гәлб ағрысы кечирдијини тәсәввүр етмәк чох чәтиндир. Үстәлик, һәмин ҝүн баш верән һадисәләр онун ағрысыны даһа да артырды. О ҝүн бир нечә саат ишҝәнҹә чәкдикдән сонра, ҝүнорта Иса өләндә, јәгин Петер өзүнү чох гынајырды. Јер үзүндә кечирдији сон ҝеҹәсиндә Ағасынын онсуз да чәтин олан вәзијјәтини о даһа да ағырлашдырмышды. Нә гәдәр кәдәрли олса да, Петер мәјуслуға гапылмады. Буну ондан билирик ки, чох кечмәмиш о, јенидән гардашларла бирҝә иди (Лука 24:33). Шүбһәсиз, һәвариләрин һамысы һәмин дәһшәтли ҝеҹә етдикләри һәрәкәтә ҝөрә пешман идиләр вә бир-биринә тәскинлик верирдиләр.
Бурада биз Петерин гәбул етдији мүдрик гәрарлардан бирини ҝөрүрүк. Аллаһын хидмәтчиси јыхыланда, әсас мәсәлә онун нә гәдәр пис јыхылмасы јох, һәр шеји јенидән башламаг үчүн ајаға галхмаг әзминдә олмасыдыр (Сүлејманын мәсәлләри 24:16). Петер мәјуслуға бахмајараг, гардашлары илә бирҝә олмагла һәгиги имана саһиб олдуғуну ҝөстәрди. Инсан кәдәрә гәрг оланда вә ја нәјинсә пешманчылығыны чәкәндә адәтән тәк галмаг истәјир, амма бу, чох тәһлүкәлидир (Сүлејманын мәсәлләри 18:1). Ән јахшы чыхыш јолу һәмиманлыларла бирликдә олмаг вә хидмәти давам етдирмәк үчүн јенидән ҝүҹ топламагдыр (Ибраниләрә 10:24, 25).
Руһани гардашлары илә бир јердә оланда Петер ешитди ки, Исанын ҹәсәди сәрдабәдә дејил. Буну ешидәр-ешитмәз Петерлә Јәһја ҹәлд Исаны дәфн едиб ағзына даш јуварладыглары сәрдабәјә доғру гачдылар. Јашҹа Петердән кичик олан Јәһја сәрдабәјә биринҹи чатды. Сәрдабәнин ағзыны ачыг ҝөрәндә ичәри ҝирмәјә тәрәддүд етди. Петер исә тәнҝнәфәс өзүнү јетириб, бирбаш ичәри ҝирди. Сәрдабә бомбош иди! (Јәһја 20:3—9).
Петер Исанын дирилдијинә инандымы? Әввәлҹә јох. Һәтта садиг гадынлар мәләкләрин онлара ҝөрүнүб Исанын өлүләрдән дирилдијини хәбәр версә дә, о, буна инанмады (Лука 23:55—24:11). Амма һәмин ҝүн битәнә јахын Петерин үрәјиндә шүбһә вә кәдәрдән әсәр-әламәт белә галмады. Иса сағ иди, өзү дә гүдрәтли руһани варлыг кими дирилдилмишди! О, бүтүн һәвариләринә ҝөрүндү. Анҹаг о, әввәлҹә башга бир шеј дә етмишди. Һәмин ҝүн һәвариләр дедиләр: «Рәбб доғрудан да дирилмиш вә Шимона ҝөрүнмүшдүр» (Лука 24:34). Буна бәнзәр тәрздә, сонралар һәвари Павел дә һәмин әламәтдар ҝүн һагда јазаркән Исанын ‘әввәлҹә Кефаја, сонра да Оникиләрә ҝөрүндүјүнү’ демишди (1 Коринфлиләрә 15:5). Кефа вә Шимон Петерин диҝәр адларыдыр. Ҝөрүнүр, һәмин ҝүн о тәк оланда Иса она ҝөрүнмүшдү.
Мүгәддәс Китабда һәмин хүсуси ҝөрүш заманы баш верәнләр һагда һеч нә дејилмир. Севимли Ағасынын јенидән сағ олдуғуну, һәмчинин өз пешманчылығыны вә кәдәрини билдирмәјә имкан јарандығыны ҝөрәндә Петерин неҹә һәјәҹан кечирдијини јалныз тәсәввүр едә биләрик. Һәјатда тәк истәји Исанын ону бағышламасы иди. Исанын ону бағышладығына, өзү дә үрәкдән бағышладығына ким шүбһә едә биләр? Бу ҝүн ҝүнаһ ишләдән мәсиһчиләр јахшы оларды ки, Петери јада салсынлар. Аллаһын бизи бағышламајаҹағы фикрини һеч вахт өзүмүзә јахын бурахмамалыјыг. Иса ‘әфви бол’ олан Атасыны мүкәммәл сурәтдә әкс етдирирди (Јешаја 55:7).
Әфв олундуғуну ҝөстәрән диҝәр сүбутлар
Иса һәвариләринә ҝөрүшәҹәкләри јерә, Галилејаја ҝетмәји тапшырды. Ора ҝәлиб чатанда Петер Галилеја дәнизиндә балыг тутмаг фикринә дүшдү. Она бир нечә нәфәр дә гошулду. Петер јенә дә һәјатынын чох һиссәсини кечирдији ҝөлдә иди. Гајығын ҹырылтысы, далғаларын шаппылтысы, әлиндә тутдуғу галын тор. Бунларын һамысы она доғма иди. Ҝөрәсән, о, һәмин ҝеҹә Исанын јер үзүндә хидмәтини баша вурдуғу бир вахтда һәјатыны неҹә гураҹағы һагда дүшүнүрдүмү? Садә балыгчы һәјаты ону өзүнә чәкирдими? Һәр неҹә олса да, онлар бүтүн ҝеҹәни бир дәнә дә олсун, балыг тута билмәдиләр (Матта 26:32; Јәһја 21:1—3).
Дан јери сөкүләндә саһилдән бир нәфәр онлары сәсләди вә сөјләди ки, торларыны гајығын о бири тәрәфинә атсынлар. Онлар онун дедији кими етдиләр вә чохлу, 153 балыг тутдулар! Петер ону таныды. О, гајыгдан суја тулланараг саһилә тәрәф үздү. Саһилдә Иса көмүрүн үстүндә биширдији балыгдан онлара верди. Онун фикри Петердә иди.
Ҝөрүнүр, балыглара ишарә едәрәк Иса Петердән сорушду: «Мәни бунлардан чох севирсәнми?» Ҝөрәсән, Петерин үрәјиндә һансы мәһәббәт үстүн ҝәләҹәкди: балыгчылыға, јохса Исаја олан мәһәббәт? Неҹә ки, Петер үч дәфә Ағасыны инкар етмишди, еләҹә дә Иса она үч дәфә мәһәббәтини јолдашлары гаршысында тәсдиг етмәјә имкан верди. Петер белә етдикдә Иса она бу мәһәббәти неҹә тәзаһүр етдирмәји сөјләди: мүгәддәс хидмәти һәр шејдән үстүн тутмаг, Мәсиһин сүрүсүнү, јәни онун садиг давамчыларыны бәсләмәк вә онларын гајғысына галмаг (Јәһја 21:4—17).
Иса бунунла тәсдиг етди ки, Петер һәлә дә она вә Атасына лазымдыр. О, Мәсиһин башчылыг етдији јығынҹагда мүһүм рол ојнајаҹагды. Бу, Исанын Петери үрәкдән бағышладығына неҹә дә тутарлы сүбутдур! Сөзсүз ки, Исанын ҝөстәрдији лүтф Петерә дәрин тәсир бағышлады.
Петер узун илләр әрзиндә алдығы тапшырығы сәдагәтлә јеринә јетирди. О, Исанын өлүмү әрәфәсиндә вердији тапшырыға әмәл едәрәк гардашларыны мөһкәмләндирирди. Петер сәбирлә вә хејирхаһлыгла Мәсиһин давамчыларыны бәсләјиб онларын гајғысына галырды. Шимон адлы бу адам Исанын она вердији Петер, јәни Гаја адыны доғрулдараг јығынҹаға мүсбәт тәсир ҝөстәрән мөһкәм, сарсылмаз, етибарлы бир дајаг олду. Петерин јығынҹаға тәсири әсасән шәхсән јаздығы вә Мүгәддәс Китаба дахил олан севҝи долу ики мәктубунда өзүнү бүрузә верир. Бу мәктублардан да ҝөрүнүр ки, Петер бағышламаға даир Исадан өјрәндикләрини һеч вахт унутмамышды (1 Петер 3:8, 9; 4:8).
Ҝәлин биз дә бундан өзүмүзә дәрс ҝөтүрәк. Биз һәр ҝүн ишләтдијимиз чохлу сәһвләрә ҝөрә Аллаһдан әфв диләјирикми? Сонра исә бағышландығымыза вә ҝүнаһымызын јујулдуғуна инанырыгмы? Бәс әтрафымыздакы инсанлары неҹә, онлары да бағышлајырыгмы? Әҝәр бу суаллара ҹавабымыз мүсбәтдирсә, демәли, биз Петерин иманыны вә Ағасынын мәрһәмәтини тәглид едирик.
[22-ҹи сәһифәдәки јазы]
Петер Ағасына гаршы чохлу сәһвләр етди. Бәс елә бир инсан вармы ки, һәр ҝүн бағышланмаға еһтијаҹ дујмасын?
[23-ҹү сәһифәдәки шәкил]
«Рәбб дөнүб Петерә бахды»
[24-ҹү сәһифәдәки шәкил]
«Рәбб... Шимона ҝөрүнмүшдүр»