Өвладларыныза охумаг вә арашдырма апармаг истәјини ашылајын

ӨВЛАДЛАРЫНЫН ҝәләҹәјини дүшүнән валидејнләр онлара охујуб арашдырмағы өјрәтмәк үчүн әлләриндән ҝәләни әсирҝәмәмәлидирләр. Бу, онлара әсил мәмнунлуг ҝәтирә биләр! Бәзиләри үчүн валидејнләринин онларла бирликдә охумасы ушаглығын ән хош хатирәләридир. Бәли, охумаг јахшы бәһрәләр ҝәтирдији кими, еләҹә дә инсана зөвг верир. Бу, хүсусилә дә Аллаһын хидмәтчиләри үчүн ваҹибдир, чүнки руһани инкишаф Мүгәддәс Китабы арашдырмағын сајәсиндә мүмкүндүр. Бир мәсиһчи ата дејир: «Бизә ән әзиз олан шејләр охудуғумуз вә өјрәндикләримизлә әлагәлидир».

Јахшы шәхси өјрәнмә өвладларыныза Аллаһла јахын мүнасибәтләр гурмаға көмәк едә биләр (Мәз. 1:1—3, 6). Хилас олунмаг үчүн охумаг баҹарығы тәләб олунмаса да, Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, охумаг баҹарығы бөјүк руһани хејир-дуалар ҝәтирир. Мәсәлән, Вәһј 1:3 ајәсиндә дејилир: «Пејғәмбәрлик сөзләрини охујан вә динләјәнләр вә онда јазыланлара әмәл едәнләр бәхтијардырлар». Бундан әлавә, һәвари Павелин Тимотејә илһамланмыш мәсләһәтиндән ајдын ҝөрүнүр ки, өјрәнмә заманы диггәти ҹәмләмә баҹарығы олдугҹа ваҹибдир: «Бу ишләрә фикир вер вә онларла мәшғул ол ки, сәнин тәрәггин һамыја ашкар олсун» (1 Тим. 4:15).

Әлбәттә, инсанын садәҹә охума вә арашдырма апармаг баҹарығынын олмасы һәлә ишин јарысыдыр. Чохлары бу баҹарыгларындан истифадә етмәк әвәзинә, вахтларыны бош шејләрә сәрф едирләр. Бәс валидејнләр ушагларына фајдалы биликләр әлдә етмәк истәјини неҹә ашылаја биләрләр?

Валидејнләрин севҝиси вә нүмунәси

Ушаглар мәһәббәтлә әһатә олунанда өјрәнмәјә даһа һәвәсли олурлар. Мәсиһчи әр-арвад Оуен вә Клаудија ики өвлады һаггында дејир: «Онлар аиләви өјрәнмәни сәбирсизликлә ҝөзләјирдиләр, чүнки өзләрини раһат вә гајғы илә әһатә олунмуш һисс едирдиләр. Буна ҝөрә дә аиләви өјрәнмә онлар үчүн чох әзиз иди». Бәзән јенијетмәлик дөврү чәтин олур, һәтта белә дөврдә дә мәһәббәтлә кечирилән аиләви өјрәнмә ушагларын өјрәнмәјә олан мүнасибәтинә тәсир едәҹәк. Һал-һазырда Оуен вә Клаудијанын ушаглары пионер кими хидмәт едир вә онлара охумаға вә арашдырма апармаға ашыланан мәһәббәт инди дә өз бәһрәсини верир.

Бу мәсәләдә мәһәббәтлә јанашы валидејнләрин нүмунәси дә олдугҹа ваҹибдир. Ушаглар валидејнләринин охујуб арашдырдыгларыны ҝөрәндә, чох еһтимал ки, өјрәнмә онларын да һәјатынын ајрылмаз бир һиссәсинә чевриләҹәк. Әҝәр охумаг сизин үчүн бир о гәдәр дә асан дејилсә, онда бир валидејн кими ушагларыныза бу саһәдә неҹә нүмунә верә биләрсиниз? Ола билсин, ишләриниздә вә охумаға олан мүнасибәтиниздә мүәјјән дәјишиклик етмәк лазым ҝәлсин (Ром. 2:21). Әҝәр охумаг ҝүндәлик һәјатынызда мүһүм јер тутурса, бу, өвладларынызын үрәјинә дәрин тәсир бағышлајаҹаг. Мүгәддәс Китабы охумаға, јығынҹаг ҝөрүшләринә вә аиләви өјрәнмәјә һазырлашмаға ҹидди јанашмағыныз бу ишин сизин үчүн нә гәдәр ваҹиб олдуғундан хәбәр верәҹәк.

Бәли, сизин мәһәббәтиниз вә нүмунәниз ушагларыныза охумаг истәји ашыламагда бөјүк рол ојнајыр. Бәс өвладларынызы буна неҹә тәшвиг едә биләрсиниз? Ҝәлин бир нечә мәсләһәти нәзәрдән кечирәк.

Ушағыныза охумаға мәһәббәт ашылајын

Ушагларыныза охумағы севдирмәк үчүн һансы ваҹиб аддымлары ата биләрсиниз? Гојун еркән јашларындан онларын өз китаблары олсун. Вахтилә валидејнләри тәрәфиндән охумаға мәһәббәт ашыланан бир мәсиһчи ағсаггал дејир: «Әлләриндә өз китаблары оланда ушаглар онларла достлашыр вә китаблар онларын һәјатынын ваҹиб бир һиссәсинә чеврилир». Аллаһын Кәламына әсасланан «Бөјүк Мүәллимдән өјрән» вә «Мүгәддәс Китаб һекајәләри» кими китаблар бир чох ушаглар охумағы өјрәнмәздән әввәл онларын јахын достуна чеврилмишдир. Бу кими нәшрләри ушагларынызла охујан заман онлар тәкҹә дили өјрәнмирләр, һәм дә «руһани шејләри» вә ‘руһани сөзләри’ мәнимсәјирләр (1 Кор. 2:13).

Мүнтәзәм олараг уҹадан охујун. Һәр ҝүн ушагларынызла охумағы вәрдиш един. Бунун сајәсиндә онлар сөзләри дүзҝүн тәләффүз етмәји өјрәнәҹәк вә охумаг истәкләри ҝүҹләнәҹәк. Сизин охумаг тәрзиниз дә бөјүк әһәмијјәт кәсб едир. Әҝәр шөвглә охусаныз, онлар сизә марагла гулаг асаҹаглар. Бәзән ушаглар сиздән ејни һекајәни дәфәләрлә охумағы хаһиш едә биләрләр. Онларын хаһишини јерә салмајын! Мүәјјән вахтдан сонра онлар башга мөвзуларла да марагланаҹаглар. Амма һеч вахт онлары охумаға мәҹбур етмәјин. Иса чох ҝөзәл нүмунә гојуб — о, динләјиҹиләрини гавраја билдикләри гәдәр өјрәдирди (Марк 4:33). Әҝәр Исаны тәглид етсәниз, ушагларыныз бирҝә китаб охудуғунуз вахты бөјүк сәбирсизликлә ҝөзләјәҹәк вә онларда охумаға мәһәббәт даһа да артаҹаг.

Охудугларынызы бирҝә мүзакирә един. Ушагларынызын сөзләри бир-бириндән сечмәји, дүзҝүн тәләффүз етмәји тез бир заманда өјрәндијини вә онларын мәнасыны тез гаврадығыны ҝөрәндә сиз өзүнүз тәәҹҹүбләнәҹәксиниз. Охудугларынызы мүзакирә етсәниз, онларын инкишафы даһа да сүрәтләнәҹәк. Ушагларын охумаг габилијјәтләрини инкишаф етдирмәјә даир бир китабда вурғуланыр ки, бу кими мүзакирәләр сајәсиндә ушаглар «јени сөзләр өјрәнир, бу да, өз нөвбәсиндә, онлара охудугларынын мәнасыны баша дүшмәјә көмәк едир». «Јазыб-охумағы өјрәнмәјә ҹан атан ушағын инкишаф едән бејни үчүн үнсијјәт чох ваҹибдир вә бу үнсијјәт нә гәдәр мәналы... олса, бир о гәдәр јахшыдыр», — дејә һәмин китабда әлавә олунур.

Гојун ушагларыныз сизин үчүн охусун; онлары суаллар вермәјә тәшвиг един. Охујан заман сиз ушаглара өз суалларынызы верә биләр вә бунунла јанашы бир нечә ҹаваб тәклиф едә биләрсиниз. Бунун сајәсиндә онлар китабларын билик мәнбәји олдуғуну вә охудуглары һәр сөзүн архасында бир мәна ҝөрмәји өјрәнирләр. Ән ваҹиб китаб олан Аллаһын Кәламына әсасланан нәшрләри охудуғумуз заман буну етмәк хүсусилә ваҹибдир (Ибр. 4:12).

Унутмајын ки, јахшы охумаг баҹарығы бир о гәдәр дә асан дејил. Бунун үчүн вахт вә сәј тәләб олунурa. Ушагларынызын охумаға мәһәббәти артдыгҹа онлары тәрифләјин. Белә етсәниз, охумаг онларын севимли мәшғулијјәтинә чевриләҹәк.

Хош вә мәналы мәшғулијјәт

Ушагларыныза арашдырма апармағы өјрәдин. Бу, охума просесини даһа мәналы едәҹәк. Арашдырмаг — фактлары өјрәнмәк вә онларын бир-бири илә неҹә бағлы олдуғуну баша дүшмәк демәкдир. Бунун үчүн мәлуматы тәһлил етмәк, јадда сахламаг вә истифадә етмәк ҝәрәкдир. Арашдырма апармағы өјрәнән вә бунун фајдасыны ҝөрән ушаг үчүн охумаг хош вә мәналы мәшғулијјәт олаҹаг (Ваиз 10:10).

Онлара арашдырма апармағы өјрәдин. Аиләви ибадәт заманы вә ја ҝүндәлик ајәни мүзакирә едәндә фүрсәтдән истифадә едәрәк ушагларыныза дүзҝүн арашдырма апармағы өјрәдин. Бу заман диггәти ҹәмләмәк чох ваҹибдир. Бунун үчүн онлары гыса мүддәтә дә олса, сакит отуруб фикирләрини өјрәнилән мөвзуја ҹәмләмәјә өјрәшдирмәк лазымдыр. Сонра онлары өјрәндикләринин артыг билдикләри илә неҹә бағлы олдуғуну демәјә тәшвиг един. Бунунла онлар мүхтәлиф мәлуматлары бир-бири илә мүгајисә етмәји өјрәнәҹәкләр. Өвладыныза һәм дә охудуғу мәтни өз сөзләри илә гысаҹа данышмағы хаһиш един. Онда о, мәтни даһа јахшы баша дүшәҹәк вә јадда сахлајаҹаг. Мәгаләни јадда сахламағын диҝәр үсулу онун гыса иҹмалыны етмәк, јәни ону охудугдан сонра әсас фикирләри тәкрарламагдыр. Һәтта кичик јашлы ушаглар белә өјрәнмә заманы вә ја јығынҹаг ҝөрүшләриндә гыса гејдләр апара биләрләр. Гыса гејдләр апармағын онлара фикирләрини ҹәмләмәкдә бөјүк көмәји дәјә биләр. Бу садә мәсләһәтләри тәтбиг етмәјин сајәсиндә өјрәнмә просеси һәм сизин үчүн, һәм дә өвладларыныз үчүн мараглы, ҹанлы вә мәналы кечәҹәк.

Өјрәнмә үчүн мүнасиб шәраит јарадын. Ушагларыныз фикирләрини ҹәмләмәкдә чәтинлик чәкмәсинләр дејә онларла өјрәнмә кечирдијиниз јер ишыглы, сәрин, сакит вә раһат олмалыдыр. Валидејнләрин өјрәнмәјә олан мүнасибәти дә ваҹиб амилләрдән биридир. Ушаглары илә охујан вә онларла өјрәнмә кечирән бир ана дејир: «Бу ишдә мүнтәзәм вә ардыҹыл олмаг олдугҹа зәруридир. Ушаглар интизамлы олмағы вә һәр иши өз вахтында ҝөрмәји өјрәнирләр». Бәзи валидејнләр өјрәнмә заманы ушагларына башга ишләрлә мәшғул олмағы гадаған едирләр. Бир мүтәхәссисин сөзләринә әсасән, бу садә үсул ушагларын арашдырма апармағы өјрәнмәсиндә чох ваҹибдир.

Материалын практики дәјәрини ҝөстәрин. Нәһајәт, ушагларыныза арашдырдығыныз материалын практики дәјәрини ҝөрмәјә көмәк един. Арашдырма апармағын мәгсәди — әлдә едилән биликләри тәтбиг етмәкдир. Бир ҝәнҹ гардаш дејир: «Арашдырдығым мәлуматын практики фајдасыны ҝөрмәјәндә марағым өлүр. Анҹаг охудуғуму неҹә тәтбиг едә биләҹәјими ҝөрәндә бу мәним үчүн даһа мараглы олур». Ҝәнҹләр арашдырма апармағын ваҹиб мәгсәдә чатмаға көмәк етдијини ҝөрәндә бу иши ҹанла-башла ҝөрүрләр. Вахтилә охумағы севдикләри кими, онлар арашдырма апарыб өјрәнмәји дә севәҹәкләр.

Ән јахшы мүкафат

Ушаглара охумаға мәһәббәт ашыламағын ҝәтирдији бүтүн фајдалары садаламагла гуртармаг мүмкүн дејил. Мүталиә етмәк вә арашдырма апармаг мәмнунлуг ҝәтирмәклә јанашы, инсана тәһсилдә вә ишдә мүвәффәгијјәт газанмаға, инсанларла дил тапмаға, ҝениш дүнја ҝөрүшүнә саһиб олмаға вә өвладла валидејн арасында сых мүнасибәт гурмаға көмәк едир.

Ән ваҹиби исә, охујуб арашдырмағы севән ушагларын Аллаһ горхусу олан бир инсан кими бөјүмәк еһтималы даһа чохдур. Бу, онларын Мүгәддәс Китабын «ҝениш, узун, уҹа вә дәрин» һәгигәтләрини сәмими-гәлбдән вә там дәрк едәрәк гәбул етмәләриндә ваҹиб рол ојнајыр (Ефес. 3:18). Әлбәттә, валидејнләр өвладларына чох шеј өјрәтмәлидирләр. Ушагларына вахт вә диггәт ајыран, онларын хошбәхт олмалары үчүн әлләриндән ҝәләни әсирҝәмәјән ата-аналар бөјүјәндә өвладларынын Јеһованын хидмәтчиси олаҹагларына үмид едирләр. Ушаг билик алмаға һәвәсли олса, онда Аллаһла мүнасибәтини мөһкәмләндирмәк вә ону горујуб сахламаг даһа асан олаҹаг. Буна ҝөрә дә өвладларыныза мүталиә етмәјә вә арашдырма апармаға мәһәббәт ашылајанда дуада Јеһовадан сәјләринизә хејир-дуа вермәсини хаһиш етмәји унутмајын (Сүл. мәс. 22:6).

[Һашијә]

[26-ҹы сәһифәдәки чәрчивә/шәкилләр]

Өвладынызын охумағы севмәси үчүн...

• гој онун өз китаблары олсун

• уҹадан охујун

• ону иштирак етмәјә тәшвиг един

• охудугларынызы бирҝә мүзакирә един

• гој о, сизин үчүн охусун

• ону суаллар вермәјә тәшвиг един

Өвладынызын арашдырма апармағы севмәси үчүн...

• јахшы нүмунә олун

• өвладыныза...

○ фикирләрини мөвзуја ҹәмләмәји

○ мүгајисә етмәји

○ охудугларыны өз сөзләри илә данышмағы

○ гысаҹа тәкрарламағы

○ гејдләр етмәји өјрәдин

• өјрәнмә үчүн мүнасиб шәраит јарадын

• материалын практики дәјәрини ҝөстәрин