Узун чәкән мүбаризәдән сонра гәләбә!

ОН БЕШ ил давам едән бу мүбаризә 1995-ҹи илдә башламышды. Һәмин мүддәт әрзиндә Русијадакы баҹы-гардашларымыз дин азадлығына гаршы чыханларын һүҹумларына мәруз галмышдылар. Бу шәхсләр Јеһованын Шаһидләринин Москвада вә Русијанын диҝәр јерләриндәки гејдијјатларыны ләғв етмәк мәгсәдини ҝүдүрдүләр. Һәтта белә бир ағыр вәзијјәтдә Јеһова Русијадакы әзиз һәмиманлыларымыза мәһкәмәдә гәләбә бәхш етмәклә онларын нөгсансызлығыны хејир-дуаландырды. Бу гаршыдурманын јаранмасына сәбәб нә иди?

НӘҺАЈӘТ КИ, АЗАДЛЫГ!

1990-ҹы илләрин әввәлиндә Русијадакы гардашларымыз 1917-ҹи илдә итирдикләри дин азадлығыны јенидән алдылар. 1991-ҹи илдә Совет Иттифагы һөкумәти онлары рәсми дин кими гејдијјата алды. Совет Иттифагы сүгута уғрадыгдан сонра Јеһованын Шаһидләри Русија Федерасијасында гејдијјата алындылар. Үстәлик, бундан әввәл онилликләр әрзиндә дини тәгибләрә мәруз галан Јеһованын Шаһидләрини јени дөвләт рәсми олараг сијаси репрессијаларын гурбаны кими таныды. 1993-ҹү илдә Москва шәһәриндә Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасы (бу, һәмин шәһәрдә бизим рәсми адымыздыр) Әдлијјә Назирлијинин Москва Департаменти тәрәфиндән гејдијјата алынды. Елә һәмин ил дин азадлығыны тәмин едән Русијанын јени конститусијасы гүввәјә минди. Бир гардаш севинҹлә деди: «Биз нә вахтса белә азадлыға говушаҹағымызы һеч ағлымыза белә ҝәтирмирдик!» Сонра әлавә етди: «Әлли ил биз бу ҝүнүн һәсрәтилә јашајырдыг!»

Русијадакы баҹы-гардашларымыз тәблиғ фәалијјәтләрини ҝенишләндирәрәк јаранан сабит вахтдан сәмәрәли истифадә етдиләр вә чохлары хош хәбәрә һај верди (2 Тим. 4:2). Бир мүшаһидәчи һәмин вахт Русијада динә марағын хејли артдығыны гејд етмишди. Чох кечмәди ки, тәблиғчиләрин, пионерләрин вә јығынҹагларын сајы артды. 1990—1995-ҹи илләр әрзиндә Москвада Јеһованын Шаһидләринин сајы 300 нәфәрдән 5000 нәфәрәдәк галхды. Дин азадлығына гаршы чыхан инсанлар Москвада Јеһованын хидмәтчиләринин сајынын артдығыны ҝөрүб һәјәҹан тәбили чалмаға башладылар. 1990-ҹы илләрин орталарында онлар мәһкәмәләрдә Јеһованын Шаһидләринә гаршы әсил мүһарибәјә башладылар. Бу гаршыдурма сона чатанаҹан дөрд мәрһәләдән кечмәли олду.

ҜӨЗЛӘНИЛМӘЗ НӘТИҸӘ ВЕРӘН ИСТИНТАГЛАР

Гаршыдурманын илкин мәрһәләси 1995-ҹи илин ијун ајында башлады. Москвада Рус Православ Килсәси илә ачыг әлагәдә олан бир груп инсан гардашларымызы ҹинајәт төрәтмәкдә иттиһам едән шикајәт әризәси јазыб прокурорлуға тәгдим етди. Онлар иддиа едирдиләр ки, һәјат јолдашлары вә ушаглары Јеһованын Шаһидләри олдуғундан шикајәтләнән инсанларын адындан чыхыш едирләр. 1996-ҹы илин ијун ајында мүстәнтигләр гардашларымызын ҹинајәт төрәтдијини сүбут едән дәлилләр ахтармаға башладылар, амма һеч нә тапмадылар. Һәмин груп ејни иттиһамла јенидән шикајәт әризәси јазды. Башга истинтаг кечирилди, амма јенә дә онларын иттиһамлары тәкзиб олунду. Буна бахмајараг, онлар үчүнҹү дәфә ејни иттиһамларла шикајәт әризәси јаздылар. Јенә дә истинтаг кечирилди вә прокурор елә һәмин нәтиҹәјә ҝәлди — ҹинајәт ишинә башламаг үчүн һеч бир әсас јохдур. Сонра онлар ејни иттиһамлар олан шикајәт әризәсини дөрдүнҹү дәфә прокурорлуға тәгдим етдиләр вә бу дәфә дә прокурор һеч бир дәлил ашкар етмәди. Нә гәдәр гәрибә олса да, онлар јенидән истинтагын кечирилмәсини тәләб етдиләр. Нәһајәт, 1998-ҹи ил апрелин 13-ү даһа бир истинтаг кечириләндән сонра иш бағланды.

«Лакин сонра чох гәрибә бир шеј баш верди», — дејә бу ишлә мәшғул олан вәкилләрдән бири хатырлајыр. Бешинҹи истинтагы кечирән мүстәнтиг ҹинајәт әмәлинин олдуғуну сүбут едән һеч бир дәлилин олмадығыны етираф етсә дә, иддиачылара гардашларымыза гаршы мүлки иш галдырмағы мәсләһәт ҝөрдү. О иддиа едирди ки, Москва шәһәриндә Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасы дөвләт вә бејнәлхалг ганунлары позуб. Москванын Шимал Инзибати Даирәсинин прокурору бунунла разылашды вә Јеһованын Шаһидләринә гаршы мүлки иш галдырылдыa. 1998-ҹи ил сентјабрын 29-да Москва Головински Рајон Мәһкәмәсиндә динләмәләрә башланды. Бунунла гаршыдурманын икинҹи мәрһәләсинә старт верилди.

МҮГӘДДӘС КИТАБ МӘҺКӘМӘДӘ

Москванын шималында јерләшән дарысгал мәһкәмә залында прокурор Татјана Кондратјева өз иттиһамларына 1997-ҹи илдә гәбул едилән федерал гануна истинад етмәклә башлады. Һәмин ганунда дејилир ки, православ христианлыг, ислам, иудаизм вә буддизм әнәнәви динләрдирb. Бу ганун диҝәр динләр үчүн рәсми гејдијјатдан кечмәк просесини чәтинләшдирир, ејни заманда мәһкәмәләрә инсанлар арасында нифаг салан динләрин фәалијјәтини дајандырмаға әсас верир. Бу гануна әсасланараг прокурор Јеһованын Шаһидләринин бунда вә һәмчинин аиләләри дағытмагда иттиһам едәрәк фәалијјәтимизин гадаған олунмасыны тәләб етди.

Гардашларымызы мүдафиә едән вәкилләрдән бири прокурордан сорушду: «Москва јығынҹағынын һансы үзвү бу гануну позуб?» Прокурор бир нәфәрин дә олсун адыны чәкә билмәди. Буна бахмајараг, о деди ки, Јеһованын Шаһидләринин нәшрләри дини дүшмәнчилијә тәһрик едир. Сөзләрини тәсдигләмәк үчүн о, «Ҝөзәтчи Гүлләси» вә «Ојанын!» журналларындан, еләҹә дә башга нәшрләримиздән (јухарыдакы шәклә бах) бәзи фикирләри охуду. Ондан бу нәшрләрин дүшмәнчилијә неҹә сәбәб олдуғуну сорушанда о ҹаваб верди: «Јеһованын Шаһидләри өјрәдирләр ки, јалныз онларын дини һәгигидир».

Вәкилләрдән бири, бизим гардашымыз, Мүгәддәс Китабын бир нүсхәсини һакимә, диҝәр нүсхәсини исә прокурора вериб Ефеслиләрә 4:5 ајәсини охуду: «Бир Аға, бир иман, бир вәфтиз вардыр». Сонра һаким, прокурор вә вәкил әлләриндә Мүгәддәс Китаб Јәһја 17:18 вә Јагуб 1:27 кими ајәләри мүзакирә етдиләр. Һаким сорушду: «Сизҹә, бу ајәләр дини дүшмәнчилијә тәһрик едир?» Прокурор ҹаваб верди ки, Мүгәддәс Китаба шәрһ вермәк сәлаһијјәти јохдур. Бизим вәкил Јеһованын Шаһидләрини сәрт шәкилдә тәнгид едән Рус Православ Килсәсинин бир нәшрини ҝөстәриб прокурордан сорушду: «Сизҹә, бу ифадәләр ганун позунтусу дејил?» Прокурор ҹаваб верди: «Мәнә килсәнин аргументләринә шәрһ вермәк сәлаһијјәти верилмәјиб».

ӘСАССЫЗ ИТТИҺАМЛАР

Шаһидләри аиләләри дағытмагда иттиһам едәрәк прокурор онларын Милад вә бу кими диҝәр бајрамлары гејд етмәмәләрини әсас ҝәтирди. Лакин сонра өзү етираф етди ки, Русија һөкумәти өз вәтәндашларындан Милад бајрамыны гејд етмәји тәләб етмир. Јеһованын Шаһиди олан руслар да дахил олмагла, бүтүн русларын сечим етмәк һүгугу вар. Прокурор һәмчинин билдирди ки, бизим тәшкилат «ушаглары нормал истираһәтдән вә севинҹдән мәһрум едир». Амма она бәзи суаллар верилдикдән сонра о етираф етди ки, валидејнләри Јеһованын Шаһиди олан ҝәнҹләрлә һеч вахт сөһбәт етмәјиб. Вәкил прокурордан Јеһованын Шаһидләринин јығынҹаг ҝөрүшләриндә иштирак едиб-етмәдијини сорушанда о: «Буна һеч бир еһтијаҹ јохдур», — дејә ҹаваб верди.

Прокурор шаһид күрсүсүнә психиатрија үзрә бир профессору дәвәт етди. Профессор нәшрләримизи охујан инсанларын психикасынын позулдуғуну сөјләди. Бизим вәкил профессорун мәһкәмәјә тәгдим етдији јазылы сәнәдин Москва Патриархијасынын һазырладығы сәнәдлә ејни олдуғуна фикир верди. Профессор тәсдиг етди ки, бәзи һиссәләр, һәгигәтән дә, сөзбәсөз ејнидир. О, бу сәнәди һазырлајаркән Москва Патриархијасынын сәнәдиндән истифадә етдијини бојнуна алды. Сорғу-суал нәтиҹәсиндә бәлли олду ки, онун пасиентләри арасында бир нәфәр дә олсун Јеһованын Шаһиди олмајыб. Москвада јүздән чох Шаһиди мүајинә етмиш психиатрија үзрә диҝәр профессор исә мәһкәмәдә ифадә верәркән онларын психи ҹәһәтдән сағлам олдугларыны вә бу дини гәбул етдикдән сонра башга динләрә һөрмәтлә јанашмаға башладыгларыны гејд етди.

ГӘЛӘБӘ, АММА ТАМ ЈОХ

1999-ҹу ил мартын 12-дә һаким беш нәфәр алими нәшрләримизин експертизасыны кечирмәјә тәјин етди, буна ҝөрә дә експертизанын апарылдығы мүддәтдә иши тәхирә салды. Мәһкәмәнин бу гәрарындан әввәл Русија Федерасијасынын Әдлијјә Назирлији бизим нәшрләримизи тәдгиг етмәк үчүн артыг бир груп алим тәјин етмишди. 1999-ҹу ил апрелин 15-дә бу групун назирлијә тәгдим етдији һесабатда дејилирди ки, бизим нәшрләримиздә зәрәрли бир шеј јохдур. Буна ҝөрә дә 1999-ҹу ил апрелин 29-да Әдлијјә Назирлији Русијадакы Јеһованын Шаһидләрини јенидән гејдијјата алды. Белә бир мүсбәт нәтиҹә әлдә олунса да, Москва мәһкәмәси әдәбијјатларымызын експертизасыны кечирмәк гәрарында исрарлы иди. Чох гәрибә бир вәзијјәт јаранды: Русија Федерасијасынын Әдлијјә Назирлији Јеһованын Шаһидләрини гануна табе олан бир дин кими гејдијјата алдығы һалда, назирлијин Москва департаменти онлары ганун позунтусунда иттиһам едәрәк истинтаг кечирирди.

Тәхминән ики илдән сонра мәһкәмә просеси јенидән башлады вә һаким Јелена Прохорычева 2001-ҹи ил февралын 23-дә һөкм чыхартды. Тәјин етдији експертизанын нәтиҹәләрини нәзәрдән кечирдикдән сонра о бәјан етди: «Москва шәһәриндә Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасынын фәалијјәтини гадаған вә ја ләғв етмәк үчүн һеч бир әсас јохдур». Нәһајәт, гануни шәкилдә тәсдиг олунду ки, гардашларымыза гаршы ирәли сүрүлән иттиһамларын һамысы әсассыздыр. Лакин бу гәрарла разылашмајан прокурор Москва Шәһәр Мәһкәмәсинә мүраҹиәт етди. Үч ајдан сонра, 2001-ҹи ил мајын 30-да мәһкәмә һаким Прохорычеванын гәрарыны ләғв едиб јени мәһкәмә ишинин башланмасына гәрар верди. Бу иш үчүн һәмин прокурор, анҹаг башга һаким тәјин олунду. Беләликлә, гаршыдурманын үчүнҹү мәрһәләси башлады.

МӘҒЛУБИЈЈӘТ, АММА ТАМ ЈОХ

2001-ҹи ил октјабрын 30-да һаким Вера Дубинскајанын сәдирлији илә јени мәһкәмә иши башладыc. Прокурор Кондратјева бу дәфә дә Јеһованын Шаһидләрини инсанлар арасында нифаг салмагда ҝүнаһландырды, лакин өз иттиһамларыны башга шәкилдә тәгдим етди. Сонра о, Москвада Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасыны гадаған едилмәсини тәләб етмәклә Москвадакы Шаһидләрин һүгугларыны мүдафиә етдијини бәјан етди! Москвадакы һәмиманлыларымызын һамысы — 10 000 нәфәр бу ҝүлүнҹ бәјанат барәдә хәбәр тутан кими мәһкәмәдән прокурорун «мүдафиәсини» рәдд етмәји хаһиш едән петисијаја, јәни сәнәдә гол чәкди.

Прокурор билдирди ки, Шаһидләрин гануну поздугларыны сүбут едән дәлилләри тәгдим етмәјинә еһтијаҹ јохдур, чүнки мәһкәмә иши Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәти барәдә јох, онларын әдәбијјатлары вә етигадлары барәдәдир. О, шаһид күрсүсүнә мүтәхәссис гисминдә Рус Православ Килсәсинин нүмајәндәсини дәвәт едәҹәјини деди. Бу тәсдиг етди ки, бу ишин архасында, һәгигәтән дә, православ килсәсинин руһаниләри дурур. 2003-ҹү ил мајын 22-дә һаким јенә дә әдәбијјатларымызын експертизасыны тәјин етди!

2004-ҹү ил февралын 17-дә мәһкәмә експертизанын нәтиҹәләрини арашдырмаг үчүн јенидән бир араја ҝәлди. Експертләр ашкар етмишдиләр ки, нәшрләримиз охуҹулары «аиләни вә никаһы горујуб сахламаға тәшвиг едир», еләҹә дә әдәбијјатларымызын инсанлар арасында нифаг салдығына даир фикирләр «әсассыздыр». Диҝәр алимләр дә бу фикри тәсдигләди. Һаким дин тарихи үзрә профессордан сорушду: «Јеһованын Шаһидләри нәјә ҝөрә тәблиғ едир?» О ҹаваб верди: «Тәблиғ иши мәсиһчиләр үчүн мүтләгдир. Бу барәдә мүждәләрдә дејилир вә Иса өз шаҝирдләринә: “Ҝедин вә бүтүн өлкәләрдә тәблиғ един”, — дејә әмр етмишди». Буна бахмајараг, 2004-ҹү ил мартын 26-да һаким Москва шәһәриндә Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәтини гадаған етди. 2004-ҹү ил ијунун 16-да Москва Шәһәр Мәһкәмәси бу гәрары тәсдигләдиd. Узун илләрди ки, Јеһованын Шаһиди олан бир нәфәр мәһкәмәнин гәрары барәдә белә демишди: «Совет дөврүндә руслардан атеист олмаг тәләб олунурду, бу ҝүн исә онлардан православ олмаг тәләб олунур».

Бәс баҹы-гардашларымызын гадағаја мүнасибәти неҹә олду? Онлар гәдимдә јашајан Неһемја кими даврандылар. Онун ҝүнләриндә Аллаһын халгына дүшмән кәсилән инсанлар мүхтәлиф фәндләрә әл атараг Јерусәлимин диварларыны бәрпа етмәләринә мане олмаға чалышырдылар. Амма нә Неһемја, нә дә онун адамлары ишләрини дајандырмадылар. Әксинә, халг үрәкдән чалышараг диварын бәрпасыны давам етдирди (Неһ. 4:1—6). Ејнилә, Москвадакы баҹы-гардашларымыз јол вермәдиләр ки, әлејһдарларымыз онлары чох ваҹиб олан тәблиғ ишиндән јајындырсын (1 Пет. 4:12, 16). Гардашлар әмин идиләр ки, Јеһова онлара көмәк едәҹәк вә онлар узун чәкән бу мүбаризәнин дөрдүнҹү мәрһәләсинә һазыр идиләр.

ҺҮҸУМЛАР АРТЫР

2004-ҹү ил августун 25-дә гардашларымыз о вахт Русијанын президенти олан Владимир Путинә петисија ҝөндәрдиләр. 76 ҹилддән ибарәт олан вә 315 000-дән чох инсанын имза атдығы бу сәнәддә онлар гадаға илә әлагәдар өз нараһатчылыгларыны билдирдиләр. Бу заман Рус Православ Килсәсинин руһаниләри ич үзләрини ҝөстәрдиләр. Москва Патриархијасынын нүмајәндәси бәјан етди: «Биз гәти шәкилдә Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәтләринә гаршыјыг». Мүсәлманларын дини лидери исә Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәтинин гадаған олунмасы барәдә мәһкәмәнин чыхартдығы гәрары «чох мүһүм вә јахшы һадисә» адландырды.

Тәәҹҹүблү дејил ки, бәзи инсанлар бу јаланлара инаныб Јеһованын Шаһидләринә һүҹум етмәјә башладылар. Москвада бәзи һәмиманлыларымыз тәблиғ едәркән дөјүлмүшдү. Гәзәбли бир киши тәблиғ едән баҹымызы бинадан гованда ајағы илә онун белиндән елә бәрк вурмушду ки, баҹы јыхылды вә онун башы јерә дәјди. Онун һалы о гәдәр пис иди ки, она тибби јардым ҝөстәрмәк лазым ҝәлди. Анҹаг полис она һүҹум едән кишијә гаршы һеч бир тәдбир ҝөрмәди. Башга гардашларымызы исә полис һәбс етмиш, онларын бармаг изләрини ҝөтүрмүш, шәкилләрини чәкмиш вә бүтүн ҝеҹәни һәбсдә сахламышды. Гардашларымызын иҹарәјә ҝөтүрдүкләри залларын мүдирләринә һәдә-горху ҝәләрәк демишдиләр ки, әҝәр иҹарә мүгавиләләрини ләғв етмәсәләр, иш јерләрини итирәҹәкләр. Чох кечмәди ки, әксәр јығынҹаглар ибадәт үчүн јерләриндән мәһрум олду. 40 јығынҹаг 4 залдан ибарәт олан Падшаһлыг Залында јығышмаг мәҹбуријјәтиндә галды. Һәмин залда топлашан јығынҹаглардан биринин ачыг ҝөрүшү сәһәр саат сәккизин јарысында башлајырды. Сәјјар нәзарәтчи демишди ки, баҹы-гардашлар ҝөрүшдә иштирак етмәк үчүн бир илдән чох вахт әрзиндә сәһәр саат 5-дә дурмалы олурдулар, буна бахмајараг, онлар буну бөјүк севинҹлә едирдиләр.

«ШӘҺАДӘТ ВЕРӘҸӘКСИНИЗ»

Гардашларымыз онлара гаршы чыхарылан һөкмүн ганунсуз олдуғуну сүбут етмәк үчүн 2004-ҹү илин декабр ајында Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәсинә мүраҹиәт етдиләр (6-ҹы сәһифәдә јерләшән «Нәјә ҝөрә Русијанын мәһкәмә гәрарына Франсада бахылыб?» адлы чәрчивәјә бах). Алты илдән сонра, јәни 2010-ҹу ил ијунун 10-да Авропа мәһкәмәси јекдил гәрары илә Јеһованын Шаһидләринә там бәраәт газандырды!e Бизә гаршы ирәли сүрүлән бүтүн иттиһамлары арашдырараг мәһкәмә онларын тамамилә әсассыз олдуғуну билдирди. Мәһкәмәнин гәрарына әсасән, Русија дөвләти «мәһкәмә тәрәфиндән ашкар едилән ганун позунтуларына сон гојмалы вә мүмкүн гәдәр вурулмуш зәрәрин әвәзини өдәмәлидир» (8-ҹи сәһифәдәки «Авропа мәһкәмәсинин гәрары» адлы чәрчивәјә бах).

Мәһкәмә ајдын ҝөстәрди ки, Авропа Инсан Һүгуглары Конвенсијасы Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәтини мүдафиә едир вә онун гәрары јалныз Русијаја јох, Авропа Шурасынын үзвү олан диҝәр 46 өлкәјә дә аиддир. Бундан әлавә, бу мәһкәмә иши заманы арашдырылан ганунларын вә фактларын чохлуғуну нәзәрә алсаг, бу гәрар һүгуг үзрә алимләр, һакимләр, ганунвериҹиләр вә инсан һүгуглары үзрә мүтәхәсисләр үчүн мараглы олаҹаг. Нәјә ҝөрә? Чүнки бу гәрары верәркән мәһкәмә әввәлләр Јеһованын Шаһидләринин хејринә чыхардығы сәккиз гәрарла јанашы, Арҝентина, Канада, Јапонија, Русија, Ҹәнуби Африка, Испанија, Бөјүк Британија вә АБШ-ын Али Мәһкәмәләринин Јеһованын Шаһидләринин леһинә чыхардығы 9 гәрара да истинад етмишди. Бүтүн дүнјадакы гардашларымыз өз етигадларыны вә фәалијјәтләрини мүдафиә етмәкдә бу гәрарлардан, о ҹүмләдән мәһкәмәнин Русијаја гаршы чыхардығы гәрардан истифадә едә биләрләр.

Иса шаҝирдләринә демишди: «Мәндән өтрү сизи һакимләрин вә падшаһларын өнүнә ҝәтирәҹәкләр. Беләҹә онлара вә диҝәр халглара шәһадәт верәҹәксиниз» (Мат. 10:18). Сон 15 ил әрзиндә Русијада ҝедән мәһкәмәләр баҹы-гардашларымыза Јеһованын адыны Москвада вә диҝәр јерләрдә әввәлкиндән даһа чох уҹалтмаға шәраит јаратды. Истинтаглар, мәһкәмә ишләри, бејнәлхалг мәһкәмәнин чыхартдығы гәрар, әслиндә, шаһидлик иди вә «хош хәбәрин јајылмасына хидмәт етмишдир» (Филип. 1:12). Инди Москвада јашајан Јеһованын Шаһидләри евдән-евә тәблиғ едәндә чохлары тәәҹҹүблә сорушур: «Бәс сизин дининизи гадаған етмәдиләр?» Инсанларын бу суалы вермәси гардашларымыза етигадларымыз һагда даһа чох мәлумат вермәјә имкан јарадыр. Ајдындыр ки, һеч бир гүввә Падшаһлыг һаггында хош хәбәри тәблиғ етмәјимизә мане ола билмәз. Дуа едирик ки, Јеһова бундан сонра да Русијадакы ҹәсарәтли әзиз баҹы-гардашларымызы дәстәкләсин вә онлара хејир-дуа версин.

[Һашијә]

[6 сәһифәдәки шәкил/чәрчивә]

Нәјә ҝөрә Русијанын мәһкәмә гәрарына Франсада бахылыб?

1996-ҹы ил февралын 28-дә Русија Авропа Инсан Һүгуглары Конвенсијасына гол чәкди. (1998-ҹи ил мајын 5-дә исә Русија Конвенсијаны ратификасија етди.) Бу Конвенсијаны имзаламагла Русија һөкумәти вәтәндашларынын ашағыдакы һүгугларынын олдуғуну бәјан етди:

«Һәр кәсин фикир, виҹдан вә дин азадлығы һүгугу вар; бу һүгуга өз динини вә ја әгидәсини дәјишмәк азадлығы, өз дининә вә ја әгидәсинә һәм тәкбашына, һәм дә башгалары илә бирликдә етигад етмәк вә ачыг, јахуд шәхси гајдада ибадәти, тәлимләри, дини вә мәрасим ајинләрини јеринә јетирмәк азадлығы дахилдир» (Маддә 9).

«Һәр кәс өз фикрини ифадә етмәк азадлығы һүгугуна маликдир. Бу һүгуга... мәлумат вә идејалары алмаг вә јајмаг азадлығы дахилдир» (Маддә 10).

«Һәр кәсин динҹ топлашмаг азадлығы... вар» (Маддә 11).

Һүгуглары позулан шәхсләр вә ја тәшкилатлар өз өлкәләриндә бүтүн мәһкәмә инстансијаларыны кечдикдән сонра Франсанын Страсбург шәһәриндә јерләшән Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәсинә мүраҹиәт едә биләр (јухарыдакы шәклә бах). Авропа Инсан Һүгуглары Конвенсијасына гол чәкән өлкәләрин сајына мүвафиг олараг, мәһкәмә 47 һакимдән ибарәтдир. Мәһкәмәнин гәрарларыны һәјата кечирмәк мүтләгдир. Конвенсијаны имзалајан һәр өлкә чыхарылан гәрарлары мүтләг јеринә јетирмәлидир.

[8 сәһифәдәки чәрчивә]

Авропа мәһкәмәсинин гәрары

Бурада мәһкәмәнин гәрарындан гысаҹа олараг үч абзас ҝәтирилир.

Јеһованын Шаһидләринә гаршы ирәли сүрүлән иттиһамлардан бири онларын аиләләри дағытмаларыдыр. Мәһкәмә исә тамамилә башга гәрар верди:

«Аиләдә мүнагишәләрин јаранмасына сәбәб аилә үзвүнүн әгидәсинә шәрик олмајан вә ја онун өз дининә етигад етмәк һүгугуна һөрмәт ҝөстәрмәјән, јахуд онун бу һүгуга малик олдуғуну гәбул етмәк истәмәјән гоһумларын төрәтдији мүгавимәтләрдир» (Абзас 111).

Инсанларын «шүуруну идарә етмәк» иттиһамы илә әлагәдар мәһкәмәнин гәрары ашағыдакы кими олду:

«Мәһкәмәнин фикринҹә, мәһкәмәләрин [Русија мәһкәмәләринин] бу кими үсулларын тәтбиги нәтиҹәсиндә виҹдан азадлығы һүгугунун позулдуғу бир нәфәрин дә адыны чәкмәмәси тәәҹҹүблүдүр» (Абзас 129).

Диҝәр иттиһамда дејилирди ки, Јеһованын Шаһидләри ганкөчүрмәдән имтина етмәклә өз сәһһәтләринә зәрәр вурурлар. Бу барәдә мәһкәмәнин гәрарында дејилир:

«Конкрет бир мүалиҹә үсулуна разылыг вериб-вермәмәк вә ја алтернатив мүалиҹә үсулу сечмәк азадлығы өз мүгәддәратыны тәјин етмәк вә шәхси автономија принсипләри үчүн олдугҹа ваҹибдир. Һәдди-бүлуға чатмыш вә гәрар гәбул етмәк баҹарығы олан һәр бир хәстәнин гәрар вермәк һүгугу вар. Мәсәлән, инсанын ҹәрраһијјә әмәлијјатына вә ја һәр һансы бир мүалиҹә үсулуна разылыг вериб-вермәмәк һүгугунун олдуғу кими, ганкөчүрмәјә дә разылыг вериб-вермәмәк һүгугу вар» (Абзас 136).