Јеһу һәгиги ибадәтин мүдафиәчиси

ЈЕҺУ һәгиги ибадәтин мүдафиәчиси иди. О, бу иши фәал, ҹәлд, инадла, јорулмадан вә ҹәсарәтлә иҹра етди. Јеһу бир чох тәгдирәлајиг хүсусијјәтләрә малик иди вә биз мәсиһчиләр ону тәглид етмәлијик.

Јеһу Аллаһдан тапшырыг аланда Исраил халгы чох аҹынаҹаглы вәзијјәтдә иди. Өлкә вәфат етмиш Ахавын арвады вә һәмин дөврдә падшаһлыг едән Јеһорамын анасы Изебелин әлиндә иди. Бу залым гадын инсанлары Јеһова Аллаһа јох, Баал бүтләринә ибадәт етмәјә сөвг едирди. О, Аллаһын пејғәмбәрләрини өлдүрүрдү, «хаинликләри вә ҹадуҝәрликләри» илә халгы позурду (2 Пад. 9:22; 1 Пад. 18:4, 13). Јеһорам вә Изебел дә дахил олмагла, Јеһова Ахавын бүтүн нәслинин мәһв едилмәсинә гәрар верди. Бу иши Јеһу иҹра едәҹәкди.

Мүгәддәс Јазыларда Јеһунун ады илк дәфә гошун башчылары арасында отураркән чәкилир; һәмин вахт исраиллиләр Рамот-Ҝилеадда арамлыларла, јәни суријалыларла дөјүшүрдү. Јеһу јүксәк рүтбәли һәрбичи вә һәтта ола билсин, сәркәрдә иди. Елиша пејғәмбәрләрдән бирини Јеһунун јанына ҝөндәрир ки, ону падшаһ вәзифәсинә мәсһ етсин вә дөнүк Ахав нәслиндә олан һәр бир кишини мәһв етмәји тапшырсын (2 Пад. 8:28; 9:1—10).

Гошун башчылары Јеһудан һәмин адамын ҝәлишинин мәгсәдини сорушанда әввәлҹә о, һеч нә ҹаваб вермәк истәмәди. Анҹаг ону дилә тутанда о, һәгигәти сөјләди вә онлар бирҝә Јеһорама гаршы суи-гәсд һазырламаға башладылар (2 Пад. 9:11—14). Ҝөрүнүр, ордуда һакимијјәт башында олан сүлаләнин јүрүтдүјү сијасәтдән вә Изебелин тәсириндән наразы олан вә онлара гаршы дүшмән мөвге тутанлар варды. Һәр неҹә олса да, Јеһу тапшырығына мәсулијјәтлә јанашды вә ону јеринә јетирмәк үчүн ән јахшы үсул ахтармаға башлады.

Дөјүшдә јараланан падшаһ Јеһорам мүалиҹә үчүн Изреел шәһәринә ҝетмишди. Јеһу билирди ки, онун планы баш тутсун дејә Изреелдә олан падшаһын гулағына бир кәлмә белә чатмамалыдыр. Јеһу деди: «Гој шәһәри һеч кәс тәрк етмәсин ки, бу хәбәр Изреелә ҝедиб чатмасын» (2 Пад. 9:14, 15). Ола билсин, Јеһу Јеһорамын тәрәфини тутан һәрбчиләрин она мүгавимәт ҝөстәрәҹәјиндән еһтијат едирди, буна ҝөрә дә өзүнү бундан сығорталады.

ДӘЛИСОВ АРАБАЧЫ!

Ҝәлиши ҝөзләнилмәз олсун дејә Јеһу дөјүш арабасына миниб Рамот-Ҝилеадла Изреел арасындакы 72 километрлик мәсафәни илдырым сурәти илә гәт етди. Јеһунун шәһәрә чатмасына аз галмыш гүлләдә дуран ҝөзәтчи онун гошунуну ҝөрдү (2 Пад. 9:17). Мәгсәдинә наил олмаг үчүн Јеһу, ҝөрүнүр, һәр еһтимала гаршы өзү илә бөјүк гошун ҝөтүрмүшдү.

Ҝөзәтчи арабалардан бирини ҹәсур Јеһунун сүрдүјүнү баша дүшүб гышгырды: «О, дәли кими сүрүр» (2 Пад. 9:20). Әҝәр Јеһу ади һалларда белә сүрүрдүсә, тәсәввүр едирсиниз, хүсуси тапшырығыны јеринә јетирәркән о, неҹә сүрәрди?!

Јеһу јанына ҝөндәрилән ики гасидә һеч бир сөз демәди. Сонра онун гаршысына Јеһорам падшаһ вә онун мүттәфиги олан Јәһуда падшаһы Ахазја чыхды. Јеһорамын: «Хејир ола, Јеһу?» — суалына о, белә ҹаваб верди: «Анан Изевелин [Изебелин] хаинликләри вә ҹадуҝәрликләри бу гәдәр чох олдуғу һалда неҹә хејир ола биләр?» Бу ҹавабдан тәшвишә дүшән Јеһорам гачмаға ҹәһд ҝөстәрди, лакин ҹаныны онун әлиндән гуртара билмәди. Јеһу ох-каманыны чәкди вә Јеһорамы үрәјиндән вурду. Падшаһ арабасына јыхылыб өлдү. Ахазја гачмаға мүвәффәг олса да, Јеһу она чатыб ону да өлдүрдү (2 Пад. 9:22—24, 27).

Ахавын аиләсиндән олан нөвбәти гурбан исә пис мәләкә Изебел иди. Јеһу һаглы олараг ону «ләнәтә ҝәлмиш» гадын адландырды. Јеһу Изреел шәһәринә дахил оланда Изебели сарајын пәнҹәрәсиндән бојланыб бахан ҝөрдү. Јеһу сарај хидмәтчиләринә дәрһал әмр етди ки, ону пәнҹәрәдән ашағы атсынлар. Сонра Јеһу атлары илә бүтүн Исраил халгыны позғунлуг ҝирдабына гәрг едән бу гадынын үстүндән кечәрәк ҹәсәдини тапдалады. Бундан сонра Јеһу залым Ахавын нәслиндән хејли адам гырды (2 Пад. 9:30—34; 10:1—14).

Зоракылыг һагда дүшүнмәк белә инсана хош олмаса да, биз унутмамалыјыг ки, һәмин дөврдә Јеһова Өз һөкмләрини иҹра етмәк үчүн хидмәтчиләриндән истифадә едирди. Мүгәддәс Јазыларда охујуруг: «Ахазјанын бу јолла мәһв олмасы Аллаһдан иди. О, Јеһорамын јанына ҝәлди вә ораја ҝәлиб Ахав нәслини јох етмәк үчүн Рәббин мәсһ етдији Нимши оғлу Јеһуја гаршы Јеһорамла бирҝә чыхды» (2 Салн. 22:7). Јеһу Јеһорамын ҹәсәдини арабасындан атанда гејд етди ки, бунунла Навоту өлдүрдүјүнә ҝөрә Ахавы ҹәзаландыраҹағыны вәд едән Јеһованын пејғәмбәрлији јеринә јетди. Бундан әлавә, Јеһуја әмр едилмишди ки, Јеһованын «гулларынын ганы»ны төкдүјү үчүн Изебелдән гисас алсын (2 Пад. 9:7, 25, 26; 1 Пад. 21:17—19).

Бу ҝүн Јеһованын һеч бир хидмәтчиси һәгиги ибадәтә дүшмән кәсиләнләрә зор тәтбиг етмир. «Гисас Мәнимдир», — дејә Јеһова бәјан едир (Ибр. 10:30). Лакин јығынҹағы она пис тәсир ҝөстәрә биләҹәк инсанлардан тәмизләмәк үчүн ағсаггаллара Јеһу кими ҹәсарәтлә һәрәкәт етмәк лазым ҝәлә биләр (1 Кор. 5:9—13). Јығынҹағын бүтүн үзвләри ондан кәнар едилән шәхслә үнсијјәт етмәмәлидирләр (2 Јәһ. 9—11).

ЈЕҺУ ҺӘГИГИ ИБАДӘТИН ГЕЈРӘТИНИ ЧӘКИРДИ

Јеһунун тапшырығыны һансы нијјәтдән ирәли ҝәләрәк јеринә јетирмәсини садиг Јеһонадава дедији сөзләрдән ҝөрмәк олар: «Мәнимлә ҝәл вә Рәбб үчүн ҝөстәрдијим гејрәти ҝөр». Јеһонадав бу дәвәти гәбул етди вә Јеһунун дөјүш арабасына миниб онунла бирҝә Самаријаја ҝетди. «Јеһу бурада һијлә ишләтди ки, Баала сәҹдә едәнләри мәһв етсин» (2 Пад. 10:15—17, 19).

Јеһу «Баала бөјүк [гурбан]» ҝәтирмәк нијјәти барәдә елан етди (2 Пад. 10:18, 19). Бир алим дејир: «Јеһунун истифадә етдији бу ифадә һијләҝәр сөз ојунудур». Бурада истифадә олунан сөзүн «үмуми мәнасы “гурбан” олса да, дөнүкләрин “гырғыны” мәнасында да ишләнир». Јеһу истәмирди ки, Баала ибадәт едән инсанлардан ким исә бу тәдбири бурахсын. Буна ҝөрә дә онларын һамысыны Баалын мәбәдинә јығыб онлара хүсуси палтар ҝејиндирди. «Јандырма гурбанлары ҝәтирилмәси сона чатанда» Јеһу 80 нәфәр силаһлы адамына тапшырды ки, Баала ибадәт едәнләрин һамысыны гырсынлар. Сонра о, Баал мәбәдинин ибадәт үчүн јарарсыз олсун дејә ону дағыдыб ајаг јолу етди (2 Пад. 10:20—27).

Дүздүр, Јеһу чохлу ган төкмүшдү. Лакин Мүгәддәс Јазыларда о, Исраил халгыны залым Изебел вә онун аиләсинин һөкмранлығындан азад едән бир инсан кими тәсвир олунур. Исраилин башчыларындан ким исә бу иши иҹра едәҹәкдисә, уғур газанмаг үчүн о, ҹәсарәтли, гәтијјәтли вә гејрәтли адам олмалы иди. Бир Мүгәддәс Китаб лүғәтиндә дејилир: «Бу чәтин иш иди вә о, там дәгиглији илә јеринә јетирилмишди. Бундан јумшаг тәдбир ҝөрүлсәјди, чәтин ки, Исраилдә Баала ибадәтин көкү кәсиләрди».

Шүбһәсиз, сән өзүн дә баша дүшүрсән ки, мәсиһчиләрин бу ҝүн үзләшдији вәзијјәтләр онлардан Јеһунун малик олдуғу бәзи хүсусијјәтләри тәзаһүр етдирмәји тәләб едир. Мәсәлән, үрәјимиз бизи Јеһованын мүһакимә етдији ишлә мәшғул олмаға тәһрик едәрсә, биз нә едәҹәјик? Биз бу арзуну дәрһал, ҹәсарәтлә вә гәтијјәтлә үрәјимиздән силиб атаҹағыг. Јеһоваја ибадәт мәсәләсиндә биз һәмишә гејрәт ҝөстәрмәлијик, јәни һеч вахт ҝүзәштә ҝетмәмәлијик.

ЕҺТИЈАТЫ ӘЛДӘН ВЕРМӘ

Бу әһвалатын сону бизим үчүн хәбәрдарлыгдыр. Јеһу «Бет-Елдә вә Данда олан гызыл даналара сәҹдә етмәкдән әл чәкмәди» (2 Пад. 10:29). Неҹә олду ки, һәгиги ибадәтин гејрәтини чәкән бир инсан бүтпәрәстлијә јол верди?

Ҝөрүнүр, Јеһу дүшүнүрдү ки, Исраил падшаһлығынын Јәһудадан мүстәгил олараг галмасы үчүн ҝәрәк онун дини дә фәргли олсун. Буна ҝөрә дә Исраилин сабиг падшаһлары кими, данаја ибадәти әбәдиләшдирмәк ҹәһди ҝөстәрди. Бунунла о, ону падшаһ тәјин едән Јеһоваја иманынын олмадығыны ҝөстәрди.

Јеһу Јеһованын ҝөзүндә доғру олан иши ҝөрдүјү үчүн Јеһова ону тәрифләди. «Анҹаг Јеһу бүтүн гәлби илә Исраилин Аллаһы Рәббин гануну илә ҝетмәк истәмәди» (2 Пад. 10:30, 31). Онун бундан габаг етдикләрини ҝөзүнүн өнүнә ҝәтирәндә, јәгин, сәндә тәәҹҹүб вә тәәссүф һисси јараныр. Биз онун нүмунәсиндән ибрәт дәрси ҝөтүрмәлијик вә һеч вахт Јеһова илә мүнасибәтимизә бармагарасы бахмамалыјыг. Һәр ҝүн Онун Кәламыны арашдырыб үзәриндә дүшүнмәклә вә сәмими-гәлбдән сәмави Атамыза дуа етмәклә садиглијимизи горумалыјыг. Ҝәлин бундан сонра да сон дәрәҹәдә еһтијатлы олараг Аллаһын ганунларына үрәкдән риајәт едәк (1 Кор. 10:12).

[4–ҹү сәһифәдәки чәрчивә]

Јеһу дүнја тарихинин сәһифәләриндә

Тәнгидчиләр Мүгәддәс Китабда адлары чәкилән шәхсләрин мөвҹудлуғуна чох вахт шүбһә илә јанашырлар. Бәс јахшы, Мүгәддәс Китабдан башга, Јеһунун тарихи шәхс олдуғуну сүбут едән мәнбәләр вармы?

Гәдим Ассуријанын харабалыглары арасында ашкар едилән ән азы үч сәнәддә Исраилин бу падшаһынын ады чәкилир. Еһтимал едилир ки, онлардан бириндә Јеһу вә јахуд да, ола билсин, онун елчиләриндән бири тәсвир олунуб. О, Ассурија падшаһы ЫЫЫ Шалманесерә тәзим едәрәк хәраҹ тәгдим едир. Һәмин сүтунун үзәриндә һәкк олунан јазыда дејилир: «Омри (Һуумри) оғлу Јеһунун (Јаúа) хәраҹы; мән ондан гызыл, ҝүмүш, бир гызыл саплу-ҹам, алт һиссәси ити олан бир гызыл ваза, гызыл бардаглар, гызыл ведрәләр, галај, падшаһ әсасы вә тахта пуруһту [бу сөзүн мәнасы мәлум дејил] алдым». Јеһу Омринин оғлу дејилди, лакин бу ифадә Омринин хәләфинин ким олдуғуну ҝөстәрмәк үчүн истифадә едилмишди, ҝөрүнүр, бунун сәбәби Омринин Исраилин пајтахты Самаријаны тикдији үчүн чох мәшһур адам олмасы иди.

Ассурија падшаһынын Јеһунун она хәраҹ өдәдији барәдә мәлуматы јохламаг гејри-мүмкүндүр. Буна бахмајараг, о, Јеһунун адыны үч дәфә — јухарыда ады чәкилән сүтунда, Шалманесерин һејкәлиндә вә Ассуријанын падшаһ салнамәләриндә чәкир. Бу үч сүбут Мүгәддәс Китабда ады чәкилән Јеһунун тарихи шәхс олдуғуна даир бүтүн шүбһәләри арадан галдырыр.