Јенијетмә өвладыныз сизин етигадыныза шүбһә илә јанашанда

Бир чох ушаглар бөјүјәндә валидејнләринин онлара ашыладығы дини етигадлары гәбул едирләр (2 Тимотејә 3:14). Бәзиләри исә јох. Әҝәр бөјүјән ушағынызын иманыныза даир шүбһәләри јаранмаға башлајырса, нә етмәк олар? Бу мәгаләдә Јеһованын Шаһидләринин белә чәтинлијин өһдәсиндән неҹә ҝәлдикләри мүзакирә олунур.

«Валидејнләримин дининә артыг шәрик олмаг истәмирәм, јорулмушам» (Кораa, 18 јаш).

СИЗ әминсиниз ки, мәнсуб олдуғунуз дин Аллаһ һаггында һәгигәти өјрәдир. Инанырсыныз ки, Аллаһын Кәламы ән јахшы һәјат јолуну ҝөстәрир. Онда бунлары өвладыныза да ашыламаг истәјинизи баша дүшмәк олар (Ганунун тәкрары 6:6, 7). Бәс бөјүдүкҹә өвладынызын руһани шејләрә марағы итирсә, онда неҹә? Ушаглыгда һәвәслә гәбул етдији шејләри инди шүбһә алтына алырса, нә етмәк олар? (Галатијалылара 5:7).

Әҝәр бу баш верирсә, мәсиһчи валидејн кими јарарсыз олдуғунузу дүшүнмәјин. Ҝөрәҹәјимиз кими, буна башга амилләр дә тәсир едә биләр. Амма бир шеји јадынызда сахлајын: ушағынызда јаранан шүбһәләри арадан галдырмаг үчүн неҹә давранмағыныздан онун сизин етигадларыныза бағлы галыб-галмамасы асылыдыр. Әҝәр буна ҝөрә ушағыныза «мүһарибә елан етсәниз», чох еһтимал ки, бу чәтин дөјүшү удузаҹагсыныз (Колослулара 3:21).

Јахшы олар ки, һәвари Павелин нәсиһәтинә диггәт јетирәк. О јазырды: «Рәббин гулу чәкишмәләрдән узаг дурмалы, һамыјла мүлајим давранмалы, тәлим вермәјә јарарлы олмалы, һагсызлыгла гаршылашанда өзүнү әлә алмалы[дыр]» (2 Тимотејә 2:24). Јенијетмә ушағынызда иманыныза даир шүбһәләр јаранырса, «тәлим вермәјә јарарлы» олдуғунузу неҹә ҝөстәрә биләрсиниз?

Бәсирәтли олун

Илк нөвбәдә, өвладынызын шүбһәләринә һансы амилләрин сәбәб олдуғуну мүәјјән етмәјә чалышын. Мәсәлән:

▪ О, јығынҹагда өзүнү тәнһа һисс етдијини вә һеч бир досту олмадығыны дејирми? «Достларым олсун дејә бир нечә синиф јолдашымла достлашдым вә бу, узун мүддәт әрзиндә Аллаһа јахынлашмағыма мане олду. Пис достлуг нәтиҹәсиндә руһани шејләрә марағым итди вә буна ҝөрә инди чох пешманам» (Ленор, 19 јаш).

▪ Бәлкә о, иманы барәдә башгалары илә данышмаға горхур? «Мәктәбдә охујанда иманым барәдә данышмаға тәрәддүд едирдим. Горхурдум ки, синиф јолдашларым мәним гәрибә вә ја дини фанатик олдуғуму дүшүнәҹәкләр. Һеч ким башгаларындан фәргләнән ушаглары гәбул етмәдији үчүн истәмирдим ки, мәнимлә дә белә бир шеј баш версин» (Рамон, 23 јаш).

▪ Бәлкә Аллаһын тәләбләринә мүвафиг јашамаг мәсулијјәти она ағыр ҝәлир? «Дүшүнүрәм ки, Мүгәддәс Китабын әбәди һәјат вәди һүндүр пилләкәнин лап башындадыр, мән исә лазыми аддымлары атмагдан һәлә чох узагдајам. Бу пилләкән мәнә елә бөјүк ҝөрүнүрдү ки, иманымдан ваз кечмәји гәрара алдым» (Рәна, 16 јаш).

Проблеми мүзакирә един

Бәс сизин өвладынызын гаршылашдығы проблемин көкү нәдәдир? Буну өјрәнмәјин ән јахшы үсулу, онун өзүндән сорушмагдыр. Еһтијатлы олун ки, сөһбәтиниз мүбаһисәјә чеврилмәсин. Јагуб 1:19 ајәсиндәки мәсләһәтә ујғун давранын: «Һәр бир инсан ешитмәјә һазыр олсун, данышмаға вә гәзәбләнмәјә тәләсмәсин». Онунла сәбирли олун. Кәнар бир шәхслә даврандығыныз кими, бүтүн сәбринизи вә тәлим вермәк габилијјәтинизи истифадә един (2 Тимотејә 4:2).

Мәсәлән, әҝәр өвладыныз јығынҹаг ҝөрүшләринә ҝетмәкдән имтина едирсә, проблемин көкүндә даһа нәјин олдуғуну мүәјјән етмәјә чалышын. Амма буну сәбирлә един. Әкс тәгдирдә ушағынызын үрәјинә јол тапа билмәјәҹәксиниз. Буну ашағыда ҝәтирилән диалогдан ҝөрмәк олар.

Ушаг: Мән даһа јығынҹаглара ҝетмәк истәмирәм.

Валидејн (гәзәблә): Бу нә демәкдир, «мән ҝетмәк истәмирәм»?

Ушаг: Ора мәним үчүн дарыхдырыҹыдыр, вәссалам!

Валидејн: Аллаһ һаггында белә дүшүнүрсән? О, сәнин үчүн дарыхдырыҹыдыр? Чох пис! Нә гәдәр ки евимдә јашајырсан, истәсән дә, истәмәсән дә, бизимлә ҝедәҹәксән!

Аллаһ тәләб едир ки, валидејнләр ушагларына тәлим версин, ушаглар исә валидејнләринә табе олсун (Ефеслиләрә 6:1). Амма ушағынызын руһани ишләриниздә садәҹә кортәбии сурәтдә сизи мүшајиәт етмәсини вә сизинлә јығынҹаға һәвәссиз ҝетмәсини јох, даһа чох шеји, јәни бу ишләри сидги-үрәкдән етмәсини истәјәрдиниз.

Буна наил олмаг үчүн онун дүшүнҹә тәрзинә тәсир едән амилләри мүәјјән етмәк лазымдыр. Буну нәзәрә алмагла, бахаг ҝөрәк јухарыда ҝәтирилән сөһбәти даһа јахшы неҹә гурмаг оларды.

Ушаг: Мән даһа јығынҹаглара ҝетмәк истәмирәм.

Валидејн (сәбирлә): Нијә белә гәрара ҝәлмисән?

Ушаг: Ора мәним үчүн дарыхдырыҹыдыр, вәссалам!

Валидејн: Бир-ики саат отурмаг дарыхдырыҹы ола биләр. Сәнә даһа чох чәтинлик јарадан нәдир?

Ушаг: Нә билим, елә бил өзүмә јер тапа билмирәм.

Валидејн: Достларын да белә дүшүнүр?

Ушаг: Проблем елә ондадыр ки, һеч бир достум јохдур. Ән јахын достум көчәндән бәри сөһбәт еләмәјә адам тапмырам. Һамы вахтыны јахшы кечирир. Мән исә өзүмү лазымсыз һисс едирәм.

Бу диалогда өвладынын сәрбәст данышмасына јол ачан валидејн јалныз проблемин көкүнү — тәнһалыгдан әзијјәт чәкдијини мүәјјән етмәди, һәм дә ушағынын ҝәләҹәкдә онунла чәкинмәдән үнсијјәт етмәси үчүн етибар газанды. («Сәбирли олун!» адлы чәрчивәјә бахын.)

Вахт кечдикҹә бир чох ҝәнҹләр Аллаһа јахынлашмаларына мане олан чәтинликләрин өһдәсиндән ҝәлмәклә өзләринә вә етигадларына әминликләри артыр. Јухарыда сөзләри ҝәтирилән вә Јеһованын Шаһиди олдуғуну мәктәбдә билдирмәкдән чәкинән Рамонун нүмунәсинә нәзәр салаг. Әввәл-ахыр Рамон баша дүшдү ки, етигады һаггында данышмаг, ришхәндә сәбәб олса да, дүшүндүјү гәдәр дәһшәтли дејилмиш. О дејир:

«Бир дәфә мәктәб јолдашым дини етигадларыма ҝөрә мәни лаға гојмаға башлады. Һәјәҹан ичиндә идим; бүтүн синфин диггәти бизә јөнәлмишди. Буну ҝөрдүкдә оғланын өз етигадлары барәдә суал вермәк ағлыма ҝәлди. Онун мәндән дә чох һәјәҹан кечирмәсинә тәәҹҹүбләндим! Онда баша дүшдүм ки, мәним кими бир чох ҝәнҹләрин дә дини етигадлары вар, амма онлар буну изаһ едә билмирләр. Мән ки өз етигадларымы изаһ едә билирәм. Иман һаггында сөһбәтә ҝәлдикдә мән јох, синиф јолдашларым утанмалыдырлар!»

МӘСЛӘҺӘТ. Өвладыныздан мәсиһчи һәјат тәрзи барәдә нә дүшүндүјүнү сорушун. Онун фикринҹә, бунун фајдасы вә чәтинликләри нәдән ибарәтдир? Фајдалары чәтинликләрдән чохдурму? Әҝәр беләдирсә, ҹавабыны изаһ етсин (Марк 10:29, 30). Гој ушағыныз фикирләрини ики јерә бөлүнмүш кағыза јазсын: бир сүтунда чәтинликләри, о бирисиндә исә фајдалары гејд етсин. Фикирләрини кағыза көчүрмәклә јенијетмә, ола билсин, проблеми даһа ајдын мүәјјән едә вә онун һәллини тапа биләр.

Өвладыныза зеһнини ишләтмәји өјрәдин

Валидејнләрин вә мүтәхәссисләрин мүшаһидәләринә әсасән, јенијетмәләрин дүшүнҹә тәрзи ушагларын дүшүнҹә тәрзиндән әһәмијјәтли дәрәҹәдә фәргләнир (1 Коринфлиләрә 13:11). Адәтән балаҹа ушаглар конкрет фикирләширләр, јенијетмәләр исә даһа дәриндән дүшүнмәјә мејилли олурлар. Мәсәлән, балаҹа ушаға һәр шејин Аллаһ тәрәфиндән јарадылдығыны демәк кифајәт едәр (Јарадылыш 1:1). Лакин јенијетмә буна даир нөвбәти суаллары верә биләр: «Аллаһын мөвҹудлуғуна һансы сүбутлар вар? Нәјә ҝөрә мәһәббәт Аллаһы писликләрә јол верир? Неҹә ола биләр ки, Аллаһ һәмишә олуб?» (Мәзмур 90:2).

Бу суаллары ешидәндә сизә елә ҝәлә биләр ки, өвладынызын иманы зәифләјир. Әслиндә исә бу, ола билсин, онун иманынын мөһкәмләнмәсинә дәлаләт едир. Ахы суаллар мәсиһчинин руһани инкишафында мүһүм рол ојнајыр (Һәвариләрин ишләри 17:2, 3).

Бундан әлавә, өвладыныз зеһнини ишләтмәјә өјрәнир (Ромалылара 12:1, 2). Бунун сајәсиндә о, ушаг икән баша дүшмәдији мәсиһчи иманынын «ҝенишлијини, узунлуғуну, һүндүрлүјүнү вә дәринлијини» анлајаҹаг (Ефеслиләрә 3:18). Буна ҝөрә дә јенијетмәјә етигадларынын үзәриндә дүшүнүб иманыны мөһкәмләндирмәјин инди әсил вахтыдыр (Сүлејманын мәсәлләри 14:15; Һәвариләрин ишләри 17:11).

МӘСЛӘҺӘТ. Сизин вә өвладынызын дәриндән арашдырмадан гәбул етдијиниз тәлимләрә јенидән нәзәр салын. Мәсәлән, ону нөвбәти суалларын үзәриндә дүшүнмәјә тәшвиг едә биләрсиниз: «Аллаһын мөвҹудлуғуна мәни нә әмин едиб? Нәјин әсасында мән әмин ола биләрәм ки, Аллаһ гајғыма галыр? Нәјә ҝөрә әминәм ки, Аллаһын ганунларына табе олмаг мәним хејримәдир?» Амма еһтијатлы олун ки, өз нөгтеји-нәзәринизи ушағыныза мәҹбурән гәбул етдирмәјәсиниз. Әксинә, она өз әгидәсини инкишаф етдирмәјә көмәк един. Бунунла онун иманы мөһкәмләнәҹәк.

Доғрулуғуна әмин олмаға көмәк един

Аллаһын Кәламында ҝәнҹ Тимотеј һаггында бәһс олунур. О, Мүгәддәс Кәламлары «көрпәликдән» билирди. Буна бахмајараг, һәвари Павел ону: «Өјрәндијин вә доғрулуғуна әмин олдуғун шејләрә садиг гал», — дејә тәшвиг едирди (2 Тимотејә 3:14, 15). Ола биләр сизин өвладыныз да, Тимотеј кими, Мүгәддәс Китабы көрпәликдән өјрәнир. Инди исә она өјрәндији тәлимләрин доғрулуғуна әмин олмасына көмәк етмәлисиниз.

«Ҝәнҹләрин суаллары. Практики мәсләһәтләр — I» (рус.) китабында дејилир: «Нә гәдәр ки өвладыныз сизинлә јашајыр руһани ишләрдә сизә табе олмасыны тәләб етмәјә там һаггыныз вар. Лакин әсас мәгсәдиниз садәҹә олараг һансыса гајдалары механики сурәтдә әмәл етмәк дејил, онун үрәјиндә Аллаһа мәһәббәт инкишаф етдирмәкдир». Буну јадда сахламагла өвладыныза «ҝүҹлү иман» јетишдирмәкдә көмәк ҝөстәрәҹәксиниз. Нәтиҹәдә, бу иман сизин јох, онун һәјат јолу олаҹаг (1 Петер 5:9)b.

[Һашијәләр]

[21–ҹи сәһифәдәки шәкил]

ӨЗҮНҮЗДӘН СОРУШУН . . 

▪ Өвладым мәним етигадларымы шүбһә алтына гојанда неҹә мүнасибәт ҝөстәрирәм?

▪ Дүзҝүн давранмаг үчүн бу мәгаләдән неҹә фајдалана биләрәм?

[19–ҹу сәһифәдәки чәрчивә]

Онлары мәҹбур едирләрми?

Миф: Јеһованын Шаһиди олан валидејнләр өз етигадларыны ушагларына мәҹбури шәкилдә гәбул етдирирләр.

Факт: Јеһованын Шаһидләри Аллаһын Кәламында дејилдији кими, өз өвладларына Аллаһа мәһәббәт ашыламаға чалышырлар (Ефеслиләрә 6:4). Лакин бу валидејнләр дәрк едирләр ки, ушаглары бөјүјәндә дин сечими илә бағлы гәрары өзләри верәҹәкләр (Ромалылара 14:12; Галатијалылара 6:5).

[20–ҹи сәһифәдәки чәрчивә/шәкил]

Сәбирли олун!

Јенијетмә ушағынызла сөһбәт едәркән сиз тәрәфдән һәддән артыг сәбирли олмаг тәләб олуна биләр. Амма јенијетмәнизин сизә ҝет-ҝедә даһа чох етибар етдијини ҝөрәндә бунун үчүн гүввә сәрф етмәјә дәјдијини баша дүшәҹәксиниз. 16 јашлы бир гыз дејир: «Бир ахшам атамла сөһбәт едәркән она дедим ки, мәним Интернетдә ҝизли сәһифәм вар вә достлуг етдијим оғланла бирҝә евдән гачмаг истәјирик. Атам һәмишәки кими тәмкинли иди! Һәтта оғланла өпүшдүјүмү вә онунла даима јазышдығымы биләндә о, өзүндән чыхыб үстүмә гышгырмады. Атамдан јохдур! Мәнә елә ҝәлир атама һәр шеји дејә биләрәм. Баша дүшүрәм ки, о, мәнә көмәк етмәк истәјир».

[21–ҹи сәһифәдәки чәрчивә]

Јеткин достун көмәји

Бәзән ҝәнҹләрә аиләнин үзвү олмајан бир кимсә өз көмәјини ҝөстәрә биләр. Ушағыныза руһани ҹәһәтдән дајаг ола биләҹәк јеткин бир инсаны таныјырсынызмы? Онун ушағынызла јахын үнсијјәт етмәсини тәшкил едә биләрсинизми? Бу, о демәк дејил ки, сиз валидејн мәсулијјәтиндән азад олунурсунуз. Тимотеји јадыныза салын. Павелин нүмунәси она чох көмәк едирди. Павел дә, өз нөвбәсиндә, Тимотеј кими дәјәрли әмәкдаш газанды (Филип. 2:20, 22)c.

[Һашијә]