Биографија
Артыг јетмиш илдир ки, јәһудинин әтәјиндән јапышмышам
Нәгл етди Леонард Смит
Јенијетмәлик дөврүм башлајанда Мүгәддәс Китабдан охудуғум ики парча мәни сөзүн әсил мәнасында һејрәтләндирмишди. Һәмин андан 70 илдән чох вахт өтсә дә, Зәкәријјә 8:23 ајәсиндәки сөзләри баша дүшдүјүм ҝүн индијәдәк јадымдадыр. Бу ајәдә «бир Јәһудинин әтәјиндән» јапышан «он адам»дан бәһс олунур. Онлар јәһудијә: «Гој сизинлә ҝедәк, чүнки Аллаһын сизинлә олдуғуну ешитмишик», — дејирләр.
ҺӘМИН јәһуди мәсһ олунмуш мәсиһчиләри, «он адам» исә о вахтлар јеһонадавлар кими танынан башга гојунлары тәмсил едирa (Јәһ. 10:16). Бу һәгигәти анлајанда мән дәрк етдим ки, јер үзүндә әбәди јашамаг үмидимин ҝерчәкләшмәси бирбаша олараг мәсһ олунмушлар синфини сәдагәтлә дәстәкләмәјимдән асылыдыр.
Исанын Матта 25:31—46 ајәләриндә «гојунлар» вә «кечиләр» мәсәли дә мәндә дәрин тәәссүрат ојатмышды. «Гојунлар» сонда барәләриндә мүсбәт гәрар чыхарылан инсанлары тәмсил едир, чүнки онлар јер үзүндә јашајан Мәсиһин гардашларына јахшылыг едирләр. Ҝәнҹ Јеһонадав кими өзүмә дедим: «Лен, әҝәр сән дә Мәсиһин “гојун” һесаб етдији инсанлар арасында олмаг истәјирсәнсә, онун мәсһ олунмуш гардашларынын рәһбәрлијини гәбул етмәклә онлары дәстәкләмәлисән, чүнки Аллаһ онларладыр». 70 илдән чохдур ки, буну баша дүшмәјим ҝөрдүјүм һәр бир ишә тәсир едир.
«СӘНИН ЈЕРИН ҺАРАДЫР?»
Мәним анам 1925-ҹи илдә Бет-Елин јығынҹаг залында вәфтиз олунуб. Бу зал Лондон чадыры адландырылырды вә һәмин әразидә јашајан гардашлар тәрәфиндән истифадә олунурду. Мән 1926-ҹы ил октјабрын 15-и дүнјаја ҝөз ачмышам. 1940-ҹы илин март ајында Инҝилтәрәнин саһилиндә јерләшән Дувр шәһәриндә кечирилән конгресдә вәфтиз олундум. Мүгәддәс Китаб һәгигәти ҝетдикҹә мәнә даһа әзиз олурду. Анам мәсһ олунмуш мәсиһчиләрдән олдуғу үчүн әтәјиндән јапышдығым илк «јәһуди» о иди. О вахт атам вә бөјүк баҹым һәлә Јеһоваја хидмәт етмирдиләр. Биз Инҝилтәрәнин ҹәнуб-шәргиндә јерләшән вә әсас етибарилә, мәсһ олунмушлардан ибарәт олан Ҹиллингем јығынҹағынын үзвү идик. Анамын хидмәтә ҹан јандырмасы мәним үчүн ҝөзәл нүмунә иди.
1941-ҹи илин сентјабр ајында Лестер шәһәриндә кечирилән конгресдә каинатда һөкмранлыг мәсәләсинә тохунан «Нөгсансызлыг» адлы мәрузә сәсләнмишди. Мәһз бу мәрузәдән сонра мән Јеһова вә Шејтан арасындакы мүбаһисәли мәсәләјә ҹәлб олундуғумузу баша дүшдүм. Буна ҝөрә дә биз Каинатын Али Һөкмдары олан Јеһованын тәрәфини тутмалы вә Онун гаршысында нөгсансызлығымызы горумалыјыг.
Һәмин конгресдә дәфәләрлә пионер хидмәтинин ваҹиблији вурғуланмышды вә ҝәнҹләр гаршыларына пионер олмаг мәгсәдини гојмаға тәшвиг олунмушдулар. «Пионерләрин тәшкилатда јери» адлы мәрузәдән сонра өзүмдән сорушдум: «Бәс сәнин јерин һарадыр?» О конгрес мәни әмин етди ки, бир Јеһонадав кими, борҹум мәсһ олунмушлар синфинә тәблиғ ишиндә әлимдән ҝәлдији гәдәр көмәк етмәкдир. Пионерләрин сырасына гошулмаг үчүн мәһз бурада, Лестер шәһәриндә әризә бланкы долдурдум.
МҮҺАРИБӘ ИЛЛӘРИНДӘ ПИОНЕР ХИДМӘТИ
1941-ҹи илин декабрын 1-дә, 15 јашымда хүсуси пионер тәјин олундум. Илк әмәкдашым анам олмушду. Лакин бирликдә тәхминән бир ил хидмәт етдикдән сонра анам сәһһәтиндә јаранан проблемләр уҹбатындан пионер хидмәтини дајандырмалы олду. Лондондакы филиал мәнә јени әмәкдаш тәјин етди. Бу, һал-һазырда Пуерто–Рикода филиал комитәсинин үзвү олан Рон Паркин гардаш олду.
Бизи Кент графлығында јерләшән саһилјаны Бродстарс вә Рамсгит шәһәрләринә ҝөндәрдиләр. Бурада биз кирајә бир отаг тутдуг. О вахтлар хүсуси пионерләр 40 шиллинг (о вахт тәхминән 8 АБШ доллары) ҹиб хәрҹлији алырдылар. Кирајә һаггыны өдәдикдән сонра әлимиздә аз пул галырды вә чох вахт биз нөвбәти јемәјимизин һарадан ҝәләҹәјини билмирдик. Лакин Јеһова һәмишә мүхтәлиф үсулларла еһтијаҹларымызы өдәјирди.
Бир чох јерләрә велосипедлә ҝедиб-ҝәлирдик вә адәтән, ағыр јүклә долу олан велосипедләримизи Шимал дәнизиндән ҝәлән ҝүҹлү күләкләрә гаршы сүрмәли олурдуг. Биз һава һүҹумуна мәруз галмыш вә алманларын ФАУ-1 вә ФАУ-2 ракетләринин Лондону бомбардман етмәк үчүн Кент графлығынын үстүндән неҹә учдуғуну ҝөрмүшүк. Һәтта бир дәфә башымын үстүндән учан вә јахынлыгдакы тарлада партлајан бомбадан хилас олмаг үчүн велосипеддән тулланыб өзүмү хәндәјә атдым. Анҹаг бүтүн бунлара бахмајараг, Кентдәки пионерлик илләрим чох севиндириҹи иди.
БЕТ-ЕЛДӘ ХИДМӘТ
Анам һәмишә Бет-Елдән ағыздолусу данышарды. О, тез-тез дејәрди: «Ән бөјүк арзум одур ки, сән Бет-Елдә хидмәт едәсән». 1946-ҹы илин јанвар ајында Лондондакы Бет-Елә үч һәфтәлик дәвәт аланда һәм севиндим, һәм дә тәәҹҹүбләндим. Бу мүддәт баша чатанда филиал хидмәтчиси Прајс Һјуз мәндән Бет-Елдә галмағы хаһиш етди. Бурада алдығым тәлим мәни ҝәләҹәк һәјат үчүн һазырлады.
О вахт Лондон Бет-Елиндә тәхминән 30 нәфәр хидмәт едирди: онларын әксәријјәти субај гардашлар иди, анҹаг араларында бир нечә мәсһ олунмуш мәсиһчи — Прајс Һјуз, Едгар Клеј вә сонрадан Рәһбәрлик Шурасынын үзвү олан Ҹон Барр да вар иди. О вахт мән ҝәнҹ бет-елли идим вә мәним үчүн Мәсиһин гардашлары олан бу «сүтунлары»н рәһбәрлији алтында ишләјиб онлары дәстәкләмәк неҹә дә бөјүк шәрәф иди! (Галат. 2:9).
Бир ҝүн гардашлардан бири деди ки, гапынын ағзында ҝөзләјән бир баҹы мәни ҝөрмәк истәјир. Бу, мәним анам иди. Онун ҝәлиши мәним үчүн сүрприз олду. Голунун алтында бир бағлама вар иди. Анам деди ки, мәни ишимдән ајырмаг истәмәдији үчүн ичәри ҝирмәјәҹәк. О, бағламаны вериб ҝетди. Ону ачанда ичиндән галын палто чыхды. Анамын мәһәббәтинин бу тәзаһүрү мәнә мүгәддәс мәскәндә хидмәт едән балаҹа оғлу Шамуелә ҹүббә ҝәтирән Ханнаны хатырлатды (1 Шам. 2:18, 19).
ҜИЛЕАД — ҺӘЈАТЫМЫН УНУДУЛМАЗ АНЫ
1947-ҹи илдә Бет-Елдә хидмәт едән бизләрдән беш нәфәр Бирләшмиш Штатларын Нју-Јорк шәһәриндә јерләшән Ҝилеад Мәктәбинин 11-ҹи синфинә дәвәт алдыг. Тәлим нөвбәти ил башлајаҹагды. Нју-Јорка ҝәләндә һава јаман сојуг иди. Нә јахшы ки, әјнимдә анамын мәнә бағышладығы исти палто варды!
Ҝилеадда кечирдијим алты ај һәјатымда унудулмаз из бурахды! 16 өлкәдән ҝәлән гардашларла үнсијјәт етмәк дүнјаҝөрүшүмү ҝенишләндирди. Бу мәктәб мәни руһани ҹәһәтдән зәнҝинләшдирди. Јеткин мәсиһчиләрлә үнсијјәт дә мәнә аз фајда ҝәтирмәди. Синиф јолдашларымдан бири олан Ллојд Берри, мәктәбин инструктору Алберт Шрөдер, еләҹә дә Падшаһлыг фермасынын (Ҝилеад Мәктәбинин јерләшдији әрази) нәзарәтчиси Ҹон Бут сонрадан Рәһбәрлик Шурасынын үзвләри олмушлар. Бу гардашларын мәһәббәтлә вердикләри мәсләһәтләри, еләҹә дә Јеһоваја вә Онун тәшкилатына ҝөстәрдикләри садиглик нүмунәсини чох гијмәтләндирирәм.
СӘЈЈАР ХИДМӘТ ВӘ ЈЕНИДӘН БЕТ-ЕЛДӘ
Ҝилеад Мәктәбини битирдикдән сонра мәни АБШ-ын Оһајо штатына сәјјар нәзарәтчи тәјин етдиләр. Онда мәним ҹәми-ҹүмләтаны 21 јашым варды. Ҝәнҹлик чылғынлығыма бахмајараг, гардашлар мәни сәмими гаршылајырдылар. Һәмин әразидә хидмәт едәркән мән тәҹрүбәли јашлы гардашлардан чох шеј өјрәндим.
Бир нечә ајдан сонра әлавә тәлим үчүн мәни јенидән Бруклин Бет-Елинә дәвәт етдиләр. Һәмин вахт мән Јеһованын тәшкилатында «сүтун» олан вә Рәһбәрлик Шурасында хидмәт едән Милтон Һеншел, Карл Клејн, Нејтан Норр, Бад (Томас) Салливан вә Лајман Суингл кими гардашларла таныш олдум. Онларын ишини вә мәсиһчи һәјатыны мүшаһидә етмәк мәнә зәнҝин тәҹрүбә газандырды. Јеһованын тәшкилатына етибарым јүзгат артды. Даһа сонра мәни хидмәтими давам етдирмәк үчүн Авропаја ҝөндәрдиләр.
Анам 1950-ҹи илин феврал ајында вәфат етди. Дәфндән сонра атам вә баҹым Дора илә ачыг сөһбәт етдим. Онлардан Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк истәјиб-истәмәдикләрини сорушараг дедим: «Анам артыг јохдур, мән исә сизинлә јашамырам. Инди сиз нә етмәк гәрарындасыныз?» Онлар јашлы мәсһ олунмуш гардаш олан Һарри Браунинги таныјырдылар вә она һөрмәт едирдиләр. Буна ҝөрә дә һәгигәти онунла мүзакирә етмәјә разылашдылар. Бир илин ичиндә атамла Дора вәфтиз олундулар. Бир гәдәр сонра атам Ҹиллингем јығынҹағында хидмәтчи тәјин едилди. Атамын өлүмүндән сонра баҹым Рој Мортен адында бир ағсаггалла аилә һәјаты гурду. Дора 2010-ҹу илдә вәфат едәнә гәдәр Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт етди.
ФРАНСАДА ХИДМӘТ
Орта мәктәбдә франсыз, алман вә латын дилләрини өјрәнирдим. Лакин бунлардан ән чәтини мәним үчүн франсыз дили олду. Мәндән Парисдәки (Франса) Бет-Елдә көмәк етмәји хаһиш едәндә гарышыг һиссләр кечирирдим. Филиал хидмәтчиси олан Анри Жежа адлы мәсһ олунмуш гардашла чијин-чијинә хидмәт етмәк мәним үчүн бөјүк шәрәф иди. Тәјинатым һеч дә һәмишә мәнә асан ҝәлмирди вә чохлу сәһвләрә јол верирдим, лакин бунун сајәсиндә инсанларла јола ҝетмәк барәдә чох шеј өјрәндим.
Бундан әлавә, 1951-ҹи илдә мүһарибәдән сонра Парисдә илк бејнәлхалг конгресин кечирилмәси планлашдырыланда тәшкилати ишләрдә мән дә иштирак едирдим. Леопол Жонтес адлы ҝәнҹ сәјјар нәзарәтчи мәнә көмәк етмәк үчүн Бет-Елә ҝәлди. Сонралар о, филиалын нәзарәтчиси тәјин едилди. Конгрес Ејфел гүлләсинин јахынлығында јерләшән «Идман сарајы»нда кечирилмишди. Нүмајәндәләр 28 өлкә вә әразидән ҝәлмишдиләр. Конгресин сонунҹу ҝүнүндә 6000 франсалы Јеһованын Шаһиди иштирак едәнләрин сајынын 10 456 нәфәр олдуғуну биләндә севинҹдән ҹуша ҝәлмишди!
Илк дәфә Франсаја ҝәләндә франсыз дилиндә данышмагда чәтинлик чәкирдим. Ән бөјүк сәһвим онда иди ки, бир шејә там әмин олмамыш ағзымы ачыб франсызҹа бир кәлмә белә демирдим. Бу ҹүр инкишаф етмәк исә гејри-мүмкүндүр, ахы инсан сәһв едә-едә өјрәнир.
Гәрара ҝәлдим ки, франсыз дилими тәкмилләшдирмәк мәгсәдилә әҹнәбиләр үчүн курслара јазылым. Мән курслара ахшамлар — јығынҹаг олмајан ҝүнләрдә ҝедирдим. Франсыз дилини севмәјә башладым вә илләр өтдүкҹә бу мәһәббәт даһа да артды. Дили јахшылашдырмағымын фајдасы чох олду, чүнки бунун сајәсиндә Франса филиалына тәрҹүмә иши илә әлагәдар көмәклик ҝөстәрә билдим. Бир мүддәтдән сонра өзүм дә тәрҹүмәчи олдум. Нөкәр синфинин тәгдим етдији зәнҝин руһани гиданы бүтүн дүнјада јашајан франсыз баҹы-гардашлар үчүн тәрҹүмә етмәк ишиндә јардымчы олмаг мәним үчүн бөјүк шәрәф иди (Мат. 24:45—47).
ЕВЛИЛИК ВӘ СОНРАКЫ МӘСУЛИЈЈӘТЛӘР
1956-ҹы илдә Естер адлы исвечрәли пионер баҹы илә евләндим. Онунла бундан бир нечә илә әввәл таныш олмушдум. Тојумуз Лондондакы Бет-Елин јахынлығында јерләшән Падшаһлыг залында — әввәлләр «Лондон чадыры» адланан вә анамын вәфтиз олундуғу јердә кечди. Никаһ мәрузәсини Прајс Һјуз гардаш сөјләмишди. Тојумузда Естерин анасы да иштирак етмишди. О да мәсһ олунмуш мәсиһчи иди. Евлилик мәнә нәинки севимли вә садиг дост бәхш етди, һәм дә ҝөзәл вә руһани бахышлары олан гајынанамла чохлу үнсијјәт етмәк имканы верди. О, 2000-ҹи илдә јер үзүндәки һәјатыны баша вурду.
Тојдан сонра Естерлә мән Бет-Елдән кәнарда јашајырдыг. Мән Бет-Елдә тәрҹүмә ишими давам етдирдим, Естер исә хүсуси пионер иди вә Парисин әтрафында јашајан инсанлара тәблиғ едирди. О, бир нечә нәфәрә Јеһованын хидмәтчиси олмаға көмәк етмишди. 1964-ҹү илдә бизи Бет-Елдә јашамаға дәвәт етдиләр. 1976-ҹы илдә филиал комитәләри тәзә-тәзә формалашмаға башлајанда мән дә Франса филиал комитәсинин үзвү тәјин едилдим. Бу илләр әрзиндә Естер һәмишә мәнә мәһәббәтлә дәстәк олурду.
«МӘН... ҺӘМИШӘ ЈАНЫНЫЗДА ОЛМАЈАҸАҒАМ»
Мән вахташыры олараг Нју-Јоркдакы мәркәзи идарәјә ҝетмәли олурдум. Буну өзүм үчүн шәрәф һесаб едирдим. Һәмин башчәкмәләр заманы Рәһбәрлик Шурасынын мүхтәлиф үзвләриндән ҝөзәл мәсләһәтләр алырдым. Мәсәлән, бир дәфә ишими чатдырмадығыма ҝөрә өз нараһатчылығымы Нејтан Норр гардашла бөлүшәндә о, ҝүлүмсәјәрәк мәнә деди: «Нараһат олма. Садәҹә ишлә!» Ондан сонра нечә дәфә иш башымдан ашанда, тәшвишә дүшмәк әвәзинә, онлары бир-бир ҝөрмәјә башлајырдым вә әксәр һаллар һәр шеји вахтында гуртарырдым.
Өлүмүндән бир гәдәр әввәл Иса шаҝирдләринә демишди: «Мән... һәмишә јанынызда олмајаҹағам» (Мат. 26:11). Башга гојунлар олан бизләр дәрк едирик ки, Мәсиһин мәсһ олунмуш гардашлары һәмишә бизим арамызда јер үзүндә олмајаҹаглар. Буна ҝөрә дә 70 илдән чохдур ки, бир чох мәсһ олунмушларла сых әмәкдашлыг етмәји, јәни јәһудинин әтәјиндән јапышмағы өзүм үчүн тајы-бәрабәри олмајан шәрәф һесаб едирәм.
[Һашијә]
a «Јеһонадав» термини барәдә әтрафлы мәлумат үчүн «Јеһованын Шаһидләри — Аллаһын Падшаһлығынын мүждәчиләри» китабынын 83, 165 вә 166-ҹы сәһифәләринә (рус.) бахын.
[21–ҹи сәһифәдәки јазы]
Нејтан Норр гардаш ҝүлүмсәјәрәк мәнә деди: «Нараһат олма. Садәҹә ишлә!»
[19–ҹу сәһифәдәки шәкилләр]
(Солда) Анамла атам
(Сағда) Ҝилеад Мәктәбинин әразисиндә, 1948-ҹи ил. Әјнимдәки анамын бағышладығы палтодур
[20–ҹи сәһифәдәки шәкил]
Франса филиалынын һәср едилмә мәрасиминдә Ллојд Берри гардашын мәрузәсини тәрҹүмә едәркән, 1997-ҹи ил
[21–ҹи сәһифәдәки шәкилләр]
(Солда) Естерлә тој ҝүнүмүз
(Сағда) Бирҝә тәблиғдә