Билирсиниз?

Јунус пејғәмбәрин дөврүндән сонра Нејнәва шәһәринин агибәти неҹә олду?

АРТЫГ ерамыздан әввәл VII әсрдә Ашшур дүнјанын ән бөјүк империјасына чеврилмишди; «әразиси гәрбдә јерләшән Кипрдән шәргдә јерләшән Ирана гәдәр узанырды, бир мүддәт һәтта Мисир дә онун әразисинә дахил иди», — дејә Британија музејинин сајтында вурғуланыр. Империјанын пајтахты Нејнәва дүнјанын ән бөјүк шәһәри иди. О, әзәмәтли абидәләри, ҝөзохшајан бағлары, ҹаһ-ҹалаллы сарајлары, нәһәнҝ китабханалары илә өјүнүрдү. Нејнәванын гәдим релјефләри ҝөстәрир ки, диҝәр Ашшур һөкмдарлары кими, Асенаппар (Ашшурбанипал) да өзүнү «дүнјанын һөкмдары» адландырырды. Онун дөврүндә Ашшурла Нејнәва мәғлубедилмәз һесаб олунурду.

Буна бахмајараг, Ашшур өз әзәмәтинин зирвәсиндә олдуғу дөврдә Јеһова Сәфәнја пејғәмбәр васитәсилә габагҹадан демишди: «[Јеһова] Ашшуру мәһв едәҹәк. О, Нејнәваны виранәлијә, сусуз бир сәһраја чевирәҹәк». Бундан әлавә, Јеһованын пејғәмбәри Наһум да пејғәмбәрлик етмишди: «Ҝүмүшү талан един, гызылы талан един!.. Шәһәр бомбошдур, тәрк едилиб, виран галыб!.. Сәни ҝөрән сәндән гачыб дејәҹәк: “Нејнәва тар-мар олду!”» (Сәф. 2:13; Наһ. 2:9, 10; 3:7). Бу пејғәмбәрликләри ешидәнләр дүшүнә биләрди: «Белә бир шеј ола биләр? Ашшур кими гүдрәтли бир дөвләт нә вахтса фәтһ едилә биләр?» Бу, гејри-мүмкүн ҝөрүнүрдү.

Амма ағласығмаз бир шеј баш верди. Ерамыздан әввәл VII әсрин ахырларында бабиллиләр вә мадалылар артыг Ашшуру зәбт етмишди. Нәтиҹәдә, Нејнәва виран галды вә јаддашлардан силинди! Нју-Јоркун Метрополитен музејинин бир нәшриндә дејилир: «Артыг орта әсрләрдә бу әрази јер үзүндән силинмиш, торпаг алтында галмышды. Инсанлар Нејнәва һаггында јалныз Мүгәддәс Китаб сәһифәләриндән билирди». Бир мәнбәјә әсасән, 1800-ҹү илләрин әввәлинә гәдәр «әзәмәтли Ашшур пајтахтынын нә вахтса һәгигәтән мөвҹуд олдуғу һагда һеч ким һеч нә билмирди» («Biblical Archaeology Society Online Archive»). Амма сонра 1845-ҹи илдә археолог Остин Һенри Лејард Нејнәва шәһәринин дағынтыларыны газыб чыхармаға башлады. Ашкар олунан тапынтылар Нејнәванын кечмиш әзәмәтинә дәлаләт едирди.

Нејнәва илә бағлы пејғәмбәрликләрин дәгиглијинә кими јеринә јетмәси бизи әмин едир ки, бу дүнјанын сијаси гүввәләри һагда дејилмиш пејғәмбәрликләр дә јеринә јетәҹәк (Дән. 2:44; Вәһј 19:15, 19—21).