Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
“Тәквин” китабындан диггәтәлајиг фикирләр — I һиссә
“ТӘКВИН” китабында Каинатын неҹә јарадылмасындан, инсанларын јашаја билмәси үчүн јер үзүнүн неҹә јарарлы һала ҝәтирилмәсиндән вә инсанын неҹә јарадылмасындан сөз едилир. Муса бу китабы Сина сәһрасында јазмыш вә еһтимал ки, ону б. е. ә. 1513-ҹү илдә баша чатдырмышдыр.
“Тәквин” китабында Туфандан әввәлки дүнја, Туфандан сонра башлајан јени ерада баш верән һадисәләр вә Јеһова Аллаһын Ибраһим, Исһаг, Јагуб вә Јусифлә неҹә рәфтар етмәси һагда данышылыр. Бу мәгаләдә Тәквин 1:1–11:9 ајәләриндән диггәтәлајиг фикирләр нәзәрдән кечирилир вә бурада, Јеһованын тајфа башчысы Ибраһимлә үнсијјәтә башламасындан әввәлки тарих әһатә олунур.
ТУФАНДАН ӘВВӘЛКИ ДҮНЈА
“Тәквин” китабынын биринҹи сөзү олан “башланғыҹда” бизи милјард илләр әввәлә апарыр. Алты јарадыҹылыг ‘ҝүнүнүн’ һадисәләри, јә’ни хүсуси јарадыҹылыг ишләринин заман мүддәти јердән мүшаһидәчинин ҝөрә билдији кими тәсвир едилир. Алтынҹы ҝүнүн сонунда Аллаһ инсаны јаратды. Инсанларын итаәтсизлији уҹбатындан Ҹәннәт тезликлә итирилсә дә, Јеһова үмид верди. Мүгәддәс Китабын ән илк пејғәмбәрлијиндә ҝүнаһын нәтиҹәләрини арадан галдыраҹаг вә Шејтанын башыны әзәҹәк бир “зүрријјәт” һаггында данышылыр.
Нөвбәти 16 әср әрзиндә — Һабил, Һанок вә Нуһ кими бир сыра садиг кәсләри чыхмаг шәртилә — Шејтан инсанлары мүвәффәгијјәтлә Аллаһдан узаглашдырыр. Мәсәлән, Габил өз садиг гардашы Һабили өлдүрүр. Ҝөрүнүр, инсанлар һөрмәтсиз шәкилдә “Рәббин исмини... чағырмаға” башлајырлар. Һәмин дөврүн үсјанкар руһу Ламекин сөзләриндә әкс олунур. О, ҝуја өзүнү мүдафиә етмәк мәгсәдилә ҝәнҹ бир адамы өлдүрдүјүнү шаиранә шәкилдә тәсвир едир. Јер үзүндәки вәзијјәт даһа да писләшир, чүнки итаәтсиз мәләкләр гадынларла евләнир, онлардан да Нефилимләр адланан залым нәһәнҝләр доғулур. Буна бахмајараг, садиг Нуһ ҝәми тикир, гаршыда ҝөзләнилән Туфан барәдә өз мүасирләринә ҹәсарәтлә хәбәрдарлыг едир вә аиләси илә бирликдә Туфанын мәһведиҹи нәтиҹәләриндән хилас олур.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:16 — Әҝәр чыраглар дөрдүнҹү ҝүн јарадылмышдыса, ишыг биринҹи ҝүн һарадан пејда ола биләрди? Мүгәддәс Китабын орижиналында “дүзәлтмәк” (16-ҹы ајә) вә “јаратмаг” (1, 21 вә 27-ҹи ајәләр) сөзләри үчүн мүхтәлиф ибрани сөзләри истифадә олунур. Чыраглар да дахил олмагла, “ҝөјләр” биринҹи јарадыҹылыг ҝүнүндән чох әввәл јарадылмышдыр. Лакин бу чырагларын ишығы Јерин сәтһинә чатмырды. Биринҹи ҝүн “ишыг олду”, белә ки, дағыныг ишыг булудларын арасындан јер үзүнә дүшмәјә башлады. Вә Јер күрәсинин фырланмасы сајәсиндә ҝеҹә вә ҝүндүз бир-бирини әвәз етмәјә башлады (Тәквин 1:1-3, 5). Ишығын мәнбәләри јенә дә јердән ҝөрүнмүрдү. Лакин дөрдүнҹү јарадыҹылыг дөврү әрзиндә һисс олунаҹаг дәрәҹәдә дәјишикликләр баш верди: Ҝүнәш, Ај вә улдузлар ‘јер үзүнә ишыг сачдылар’ (Јарадылыш 1:17, МКШ). Аллаһ онлары о мә’нада “дүзәлтди” ки, инди онлары јердән ҝөрмәк мүмкүн иди.
3:8 — Јеһова Аллаһ Адәмлә шәхсән данышырдымы? Мүгәддәс Китабдан ҝөрүндүјү кими, Аллаһ инсанларла данышанда, О, буну чох вахт мәләкләрин васитәсилә едирди (Тәквин 16:7-11; 18:1-3, 22-26; 19:1; Һакимләр 2:1-4; 6:11-16, 22; 13:15-22). Аллаһын баш нүмајәндәси Онун “Кәлам” адланан јеҝанә Оғлу иди (Јәһја 1:1). Чох еһтимал ки, Аллаһ Адәм вә Һәвва илә “Кәлам” васитәсилә данышырды (Тәквин 1:26-28; 2:16; 3:8-13).
3:17 — Торпаг һансы мә’нада лә’нәтләнмишди вә бу лә’нәт нә гәдәр давам етди? Торпағын лә’нәтләнмәси о демәк иди ки, инди тикан вә гангал басмыш торпағы беҹәрмәк олдугҹа чәтин олаҹагды. Адәмин нәсли бу лә’нәтин нәтиҹәләрини о гәдәр кәскин шәкилдә һисс етмишләр ки, Нуһун атасы Ламек ‘Рәббин лә’нәтләдији торпағы беҹәрәркән чәкилән әзијјәтләрдән’ данышырды (Јарадылыш 5:29, МКШ). Туфандан сонра Јеһова Нуһа вә онун оғулларына јер үзүнү долдурмаг тапшырығыны вермәклә, онлара хејир-дуа верди (Тәквин 9:1). Ҝөрүнүр, Аллаһын торпаға етдији лә’нәт ҝөтүрүлмүшдү (Тәквин 13:10).
4:15 — Јеһова “Габилин үзәринә... нишанә”ни неҹә гојду? Мүгәддәс Китабда дејилмир ки, Габилин үзәриндә һәрфи мә’нада ишарә вә ја нишанә варды. Бу нишанә, чох ҝүман ки, башгаларынын билдији вә риајәт етдији сәрт ганун иди: Габили гисас алмаг мәгсәдилә өлдүрмәк гадаған иди.
4:17 — Габил өзүнә арвады һарадан алмышды? Адәм “оғуллар вә гызлар атасы олду” (Тәквин 5:4). Габил ја баҹыларындан, ја да, ола билсин, гардашы вә ја баҹысы гызларындан бирилә евләнмишди. Бундан сонра Аллаһын Гануну доғма баҹы вә ја гардашла никаһа дахил олмағы гадаған етмишдир (Левилиләр 18:9).
5:24 — Аллаһ Һаноку һансы мә’нада “алды”? Еһтимал ки, Һанокун һәјаты өлүм тәһлүкәси алтында иди, лакин Аллаһ Һанокун дүшмәнләри тәрәфиндән әзаба мә’руз галмасына јол вермәди. Һәвари Павелин сөзләринә ҝөрә, “Һанок... дүнјадан көчүрүлдү ки, өлүмү ҝөрмәсин” (Ибраниләрә 11:5). Бу о демәк дејил ки, Һанок јашамаға давам етсин дејә Аллаһ ону ҝөјә ҝөтүрдү. Илк дәфә ҝөјә галхан Иса олмушдур (Јәһја 3:13; Ибраниләрә 6:19, 20). “Һанок... дүнјадан көчүрүлдү ки, өлүмү ҝөрмәсин” фикри нөвбәти мә’наны кәсб едә биләр: Аллаһ Һаноку елә бир вәзијјәтә гәрг етди ки, о, пејғәмбәрлик рө’јасы ҝөрмүш вә сонра Аллаһ онун һәјатыны дајандырмышды. Бу минвалла да Һанок әзаб чәкмәди, јә’ни дүшмәнләринин әлилә өлмәди.
6:6 — Јеһова һансы мә’нада инсаны јаратдығына “пешман олду”? “Пешман олду” кими тәрҹүмә едилән ибрани сөзү мүнасибәтин вә ја нијјәтин дәјишмәсини нәзәрдә тутур. Јеһова камил Аллаһдыр вә бу сәбәбдән инсаны јаратмагда сәһвә јол верә билмәзди. Лакин Туфандан әввәл јашамыш залым нәслә гаршы Онун мүнасибәти дәјишмишди. Әввәлләр инсанлара Јарадан кими јанашан Аллаһ, инди онлары писликләри уҹбатындан мәһв етмәк гәрарына ҝәлмишди. Аллаһын бир нечә нәфәри хилас етмәси ону ҝөстәрир ки, Онун пешманчылығы јалныз пислијә гошулан кәсләрә аид иди (2 Петер 2:5, 9).
7:2 — Тәмиз вә натәмиз һејванлар арасындакы фәрг нәјин әсасында мүәјјән едилирди? Һејванларын тәмиз вә натәмизлији онларын гида үчүн јарарлы олуб-олмамалары илә дејил, онлардан һансыларын Аллаһа гурбан ҝәтирилмәк үчүн мүнасиб олмалары илә мүәјјән едилирди. Туфана гәдәр инсанлар һејван әти јемирдиләр. Гида үчүн “тәмиз” вә “натәмиз” һејванлар тәсәввүрү јалныз Мусанын гануну илә јаранмыш вә онун ләғв олунмасы илә дә арадан ҝөтүрүлмүшдү (Һәвариләрин ишләри 10:9-16; Ефеслиләрә 2:15). Ҝөрүндүјү кими, Нуһ Јеһоваја нәји гурбан ҝәтирмәк лазым ҝәлдијини билирди. О, ҝәмидән чыхан кими “Рәббә бир гурбанҝаһ дүзәлтди вә һәр тәмиз һејвандан вә һәр тәмиз гушдан алды вә гурбанҝаһ үзәриндә јандырылан тәгдимәләр әрз етди” (Тәквин 8:20).
7:11 — Үмумдүнја Туфанынын сулары һарадан пејда олду? Икинҹи јарадыҹылыг дөврүндә вә ја “ҝүнүндә” “гүббә”, јә’ни Јерин атмосфери тәшкил едиләндә сулар “гүббә алтында” вә “гүббә үзәриндә” иди (Тәквин 1:6, 7). “Гүббә алтында” олан сулар артыг јердә олан сулар иди. “Гүббә үзәриндә” олан сулар исә, “дәринликдә олан бүтүн су гајнаглары”ны тәшкил едән, јер үзүндән јүксәкләрдә јерләшән нәһәнҝ рүтубәт јығымы — Нуһун ҝүнләриндә јерә төкүлдү.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:26. Инсан Аллаһын сурәтиндә јарадылдығына ҝөрә, Аллаһын кејфијјәтләрини тәзаһүр етдирә биләр. Биз, шүбһәсиз ки, бизи Јарадан Аллаһын хүсусијјәтләрини әкс етдирәрәк мәһәббәт, мәрһәмәт, лүтфкарлыг, хејирхаһлыг вә сәбир кими кејфијјәтләри инкишаф етдирмәјә чалышмалыјыг.
2:22-24. Никаһ — Аллаһын гурулушудур. Никаһ бағлары даими вә мүгәддәсдир. Аиләнин башчысы — әрдир.
3:5, 16-23. Хошбәхтлик, һәјатымызда Јеһованын һөкмранлығыны гәбул едиб-етмәмәјимиздән асылыдыр.
3:18, 19; 5:5; 6:7; 7:23. Јеһованын сөзү һәмишә јеринә јетир.
4:3-7. Һабилин гурбаны Јеһоваја мәгбул иди, чүнки Һабил иман васитәсилә салеһ инсан сајылмышды (Ибраниләрә 11:4). Габил исә, һәрәкәтиндән ҝөрүндүјү кими, иманда мөһкәм дејилди. Онун әмәлләри пис иди, әмәлләриндә пахыллыг вә нифрәт тәзаһүр олунурду ки, бу да гатиллијә ҝәтириб чыхарды (1 Јәһја 3:12). Бундан әлавә, еһтимал ки, о, ҝәтирдији гурбан һаггында сәтһи дүшүнмүш вә ону башдансовма ҝәтирмишди. Биз, ләјагәтлә давранараг Јеһоваја һәмд гурбаныны сәмими гәлбдән вә дүзҝүн нијјәтлә ҝәтирмәли дејиликми?
6:22. Ҝәминин тикилмәсинә чох илләр ҝетсә дә, Нуһ Аллаһын тапшырығыны јеринә јетирди. Буна ҝөрә дә, Нуһ вә онун аиләси Туфан заманы хилас олду. Јеһова бизә Өз Кәламы васитәсилә мүраҹиәт едир вә тәшкилаты васитәсилә ҝөстәриш верир. Аллаһа гулаг асмаг вә Она табе олмаг бизә фајда ҝәтирир.
7:21-24. Јеһова салеһләри писләрлә бәрабәр мәһв етмир.
БӘШӘРИЈЈӘТ ЈЕНИ ЕРАЈА ГӘДӘМ ГОЈУР
Туфанагәдәрки дүнја мәһв едилиб, бәшәријјәт јени ераја гәдәм гојур. Инсанлара әт јемәјә иҹазә верилиб, лакин онлар гандан чәкинмәлидирләр. Јеһова өлдүрмәјә ҝөрә өлүм һөкмү кәсир вә бир даһа һеч заман Туфан ҝөндәрмәјәҹәјинә сөз верәрәк, ҝөј гуршағы әһдини кәсир. Нуһун үч оғлу бүтүн бәшәријјәтин улу валидејнләри олур; Нуһун нәтиҹәси олан Нимрод “Јеһоваја зидд ҝедән ҝүҹлү овчу” иди (ЈД). Јер үзәриндә чохалмаг, ону әһали илә сакин етмәк әвәзинә, халг өзүнү иззәтләндирмәк нијјәтинә дүшүб Бабил адланан бир шәһәр вә гүллә тикмәк гәрарына ҝәлир. Лакин бу нијјәт баш тутмур, чүнки Јеһова онлара мүхтәлиф дилләр верир вә халгы бүтүн јер үзүнә сәпәләјир.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
8:1 — Әҝәр Туфан заманы ағаҹлар мәһв едилмишдисә, онда ҝөјәрчин зејтун јарпағыны һарадан тапмышды? Ики ҹүр изаһат мүмкүндүр. Зејтун кифајәт гәдәр давамлы ағаҹ олдуғундан, Туфан заманы бир нечә ај әрзиндә сујун алтында саламат гала биләрди. Су чәкилдикҹә, гуру торпагда олан бу ҹүр зејтун ағаҹлары јени јарпаглар верә биләрди. Ҝөјәрчинин Нуһа ҝәтирдији зејтун јарпағы, Туфанын сулары чәкилдикдән сонра ҹаван зоғдан да чыха биләрди.
9:20-25 — Нуһ Кән’аны нәјә ҝөрә лә’нәтләмишди? Чох еһтимал ки, Кән’ан бабасы Нуһа гаршы һансыса позғун һәрәкәтдә ҝүнаһкар иди. Кән’анын атасы Һам бу һадисәнин шаһиди олса да, өз оғлуну нәинки чәкиндирмәмиш, һәтта баш верән һадисәни башгаларына да данышмышды. Лакин Нуһун диҝәр ики оғлу Сам вә Јафәт аталарынын чылпаглығыны өртмүшдүләр. Буна ҝөрә онлар хејир-дуа алмышдылар. Кән’ан лә’нәтләнмиш, Һамын исә ҹәзасы бүтүн нәслинин рүсвај олмасы олмушду.
10:25 — Пелеҝин ҝүнләриндә јер үзү һансы мә’нада ‘бөлүндү’? Пелеҝ б. е. ә. 2269-ҹу илдән 2030-ҹу илә гәдәр јашајыб. Мәһз “онун ҝүнләриндә” Јеһова Бабили тикән инсанларын дилини гарышдырыб, онлары бүтүн јер үзүнә сәпәләмәклә бөјүк бөлүнмә етди (Тәквин 11:9). Беләликлә, “јер үзү [вә ја јер үзүнүн сакинләри]” Пелеҝин ҝүнләриндә ‘бөлүндү’.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
9:1; 11:9. Инсанын һеч бир һијләси вә јахуд сә’ји Јеһованын нијјәтинин һәјата кечмәсинә мане ола билмәз.
10:1-32. Туфан һаггындакы мә’луматын ики һиссәјә ајырдығы ҝенеоложи јазылар (5-ҹи вә 10-ҹу фәсилләр) шәһадәт едир ки, бүтүн халглар Нуһун үч оғлундан төрәмишдир. Ассуријалылар, ҝилданлылар, јәһудиләр, суријалылар вә әрәбләрин бир һиссәси Самын нәслиндәндир. Һәбәшлиләр, мисирлиләр, кән’анлылар вә әрәбләрин бир һиссәси вә бә’зи африка гәбиләләри Һамдан төрәмишләр. Һинд-Авропа халглары Јафетин нәслиндәндир. Бүтүн инсанларын әҹдадлары бирдир вә һамы Аллаһын гаршысында бәрабәрдир (Һәвариләрин ишләри 17:26). Буну билмәјимиз башгаларына олан мүнасибәтимизә вә онларла рәфтарымыза тә’сир етмәлидир.
Аллаһын Кәламы тә’сирлидир
“Тәквин” китабынын биринҹи һиссәсинә, һеч бир јердә тапмаг мүмкүн олмајан, бәшәрин еркән тарихи һаггында дәгиг мә’лумат дахилдир. Биз бурадан, Аллаһын јер үзүндә инсаны нә үчүн јерләшдирдијини өјрәнирик. Вә Нимродун нүмунәсиндән һеч бир инсан сә’јинин Аллаһын нијјәтләринин һәјата кечмәсинә мане ола билмәдијини ҝөрмәк неҹә дә тәсәлливериҹидир!
Теократик Хидмәт Мәктәби үчүн Мүгәддәс Китабын һәфтәлик охунмасыны һазырлајаркән, “Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар” башлығы алтында олан материалы нәзәрдән кечирмәк олар. Бу, Мүгәддәс Китабдан олан бә’зи чәтин ајәләри баша дүшмәјә көмәк едәҹәкдир. “Бизим үчүн ибрәт дәрсләри” башлығы алтында јазылмыш фикирләр Мүгәддәс Китабын һәфтәлик охунмасындан һансы фајданы әлдә едә биләҹәјимизи ҝөстәрәҹәкдир. Бу фикирләри һәрдән хидмәти ҝөрүшдә јерли тәләбатлары мүзакирә едәркән әсас кими ҝөтүрмәк олар. Јеһованын Кәламы, һәгигәтән дә, ҹанлы вә тә’сирлидир (Ибраниләрә 4:12).