Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Јешуа» китабындан диггәтәлајиг фикирләр
ЕРАМЫЗДАН әввәл 1473-ҹү илдә Моав дүзәнликләриндә ордуҝаһда јерләшән исраиллиләр нөвбәти сөзләри ешидән заман, сөзсүз ки, севинмишдиләр: «Өзүнүзә азугә һазырлајын, чүнки үч ҝүнә Иордан чајыны кечиб Аллаһыныз Рәббин сизә мүлк олараг вердији торпаға ҝирәрәк ораја саһиб олаҹагсыныз» (Јешуа 1:11). Ахыр ки, онларын сәһрада гырх иллик сәјаһәти баша чатыр.
20 илдән бир гәдәр кечдикдән сонра, исраиллиләр Кән’ан торпағынын мәркәзиндә олдуглары заман онларын рәһбәри Јешуа халгын ағсаггалларына белә бәјан едир: «Будур, Иордан чајындан гәрб тәрәфә Бөјүк дәнизә гәдәр гырдығым бүтүн милләтләрин торпаглары илә бәрабәр галан бу милләтләрин дә торпагларыны гәбиләләриниз үчүн ирс олараг пајладым. Аллаһыныз Рәбб Өзү онлары гаршыныздан силиб атаҹаг вә онлары ҝөзүнүзүн гаршысындан говаҹаг. Аллаһыныз Рәббин сизә сөз вердији кими онларын торпағына саһиб олаҹагсыныз» (Јешуа 23:4, 5).
Б. е. ә. 1450-ҹи илдә Јешуа тәрәфиндән јазылмыш бу китаб 22 ил әрзиндә баш вермиш чох мараглы тарихи һадисәләри нәгл едир. О заман исраиллиләр Вә’д едилмиш дијара дахил олмаг үчүн онун астанасында һазыр дајанмышдылар. Бу ҝүн биз дә Аллаһын вә’д етдији јени дүнјанын астанасында дајанмышыг. Буна ҝөрә дә, ҝәлин «Јешуа» китабыны диггәтлә тәдгиг едәк (Ибраниләрә 4:12).
«ЈЕРИХО ДҮЗӘНЛИКЛӘРИНДӘ»
Јеһова Јешуаја олдугҹа ваҹиб тапшырыг верир: «Гулум Муса өлдү. Инди галх, сән вә бүтүн бу халг Иордан чајыны кечиб Исраил өвладларына верәҹәјим торпаға ҝедин» (Јешуа 1:2). Јешуа бир нечә милјон әһалидән ибарәт олан халгы Вә’д едилмиш дијара дахил етмәлидир. Лакин әввәлҹә о, биринҹи зәбт етмәли олдуглары Јерихо шәһәринә ики ҹасус ҝөндәрир. Јерихода јашајан Рахав адлы фаһишә бир гадын Јеһованын Өз халгы үчүн етдији бөјүк ишләр һаггында ешитмишдир. Буна ҝөрә дә, ҹасуслары ҝизләтмәклә онлара көмәк едир. Рахав онун вә гоһумларынын сағ галаҹагларына даир зәманәт алыр.
Ҹасуслар гајыдандан сонра Јешуа вә бүтүн Исраил халгы јола дүшмәјә вә Иордан чајыны кечмәјә һазыр олур. Бу заман Иордан чајынын ашыб-дашмасына бахмајараг, бу, халг үчүн һеч бир чәтинлик јаратмыр. Чүнки Јеһова чајын јухары һиссәсинә санки бир дивар чәкир вә сујун Өлү дәнизә төкүлмәсинин гајғысына галыр. Иордан чајыны кечдикдән сонра исраиллиләр Јерихонун јахынлығындакы Гилгалда ордуҝаһ гурурлар. Онлар дөрд ҝүндән сонра Авив ајынын он дөрдү ахшамы Јерихо дүзәнликләриндә Пасха бајрамыны гејд едирләр (Јешуа 5:10). Ертәси ҝүнү онлар һәмин торпағын бәһрәләриндән јемәјә башлајырлар вә Јеһова артыг онлара манна вермир. О заман Јешуа сәһрада доғулмуш бүтүн кишиләри сүннәт едир.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
2:4, 5 — Рахав ҹасуслары ахтаран падшаһын адамларыны нә үчүн алдатды? Јеһоваја иман етдији үчүн, Рахав өз һәјатыны тәһлүкә алтына гојараг ҹасуслары ҝизләдир. Һәм дә о, Аллаһын халгынын дүшмәнләринә ҹасусларын һарада олдугларыны демәк мәҹбуријјәтиндә дејилди (Матта 7:6; 21:23-27; Јәһја 7:3-10). Бундан әлавә, Рахав «өз әмәлләринә ҝөрә салеһ» сајылмышды вә белә әмәлләрдән бири падшаһын гулларыны сәһв истигамәтдә ҝөндәрмәси иди (Јагуб 2:24-26).
5:14, 15 — «Рәббин ордусунун башчысы» кимдир? Вә’д едилмиш дијарын зәбти башланан заман Јешуанын көмәјинә ҝәлән башчы, һәр еһтимала ҝөрә, «Кәлам» иди, јә’ни бу, јер үзүнә ҝәлмәздән әввәл мөвҹуд олан Иса Мәсиһ иди (Јәһја 1:1; Даниел 10:13). Иззәтләнмиш Иса Мәсиһин бу ҝүн Аллаһын халгына руһани мүһарибәдә көмәк етмәси бизи неҹә дә мөһкәмләндирир!
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:7-9. Руһани сә’јләримиздә уғурлу олмаг үчүн Мүгәддәс Китабы мүнтәзәм охумаг, үзәриндә дәриндән дүшүнмәк вә онда олан принсипләри тәдгиг етмәк тәләб олунур.
1:11. Јешуа отуруб, Аллаһын онларын гејдинә галаҹағыны ҝөзләмәјин әвәзинә, халга јол үчүн азугә һазырламағы бујурду. Иса Мәсиһин бизә нә јејиб, нә ичәҹәјимиз үчүн нараһат олмамаға даир вердији нәсиһәти, һәмчинин «һамысы сизә әлавә олараг вериләҹәкдир» вә’ди о демәк дејил ки, өзүмүзү мадди ҹәһәтдән тә’мин етмәк үчүн бизә һеч нә етмәк лазым дејил (Матта 6:25, 33).
2:4-13. Јеһованын бөјүк ишләрини ешидән вә ләнҝимәдән һәрәкәт етмәјин ваҹиблијини дәрк едән Рахав, Јеһованын хидмәтчиләринин тәрәфини тутмаг гәрарына ҝәлди. Әҝәр артыг чохдандыр ки, Мүгәддәс Китабы өјрәнир вә «ахыр ҝүнләрдә» јашадығымызы анлајырсынызса, онда Аллаһа хидмәт етмәк гәрарыны ләнҝитмәјә дәјәрми? (2 Тимотејә 3:1).
3:15. Ҹасуслар кәшфијјата ҝетдикләри торпағын јахшы олдуғуну дејән кими, Јешуа Иорданын суларынын азалмасыны ҝөзләмәјиб дәрһал һәрәкәт етди. Мәсәлә Аллаһа хидмәтә аид олдугда, биз дә даһа мүвафиг вахт ҝөзләмәк әвәзинә, дәрһал һәрәкәт етмәлијик.
4:4-8, 20-24. Иордан чајынын дибиндән ҝөтүрүлән он ики даш исраиллиләр үчүн хатирә олду. Бу ҝүн Јеһованын Өз хидмәтчиләрини дүшмәнләрдән хилас етмәси дә «хатирә» кими хидмәт едир, јә’ни бу, Јеһованын онларла олдуғуна шәһадәтдир.
ТОРПАГЛАРЫН ЗӘБТ ЕДИЛМӘСИ ДАВАМ ЕДИР
Јерихо шәһәрини «бәрк-бәрк бағламышдылар. Ораја ҝириб-чыхан јох иди» (Јешуа 6:1). Бәс шәһәри неҹә зәбт етмәк олар? Јеһова Јешуаја һансы тәдбирләри ҝөрмәли олдуғуна даир ҝөстәриш верир. Чох кечмәмиш шәһәрин диварлары јерә чөкүр вә шәһәр мәһв едилир. Јалныз Рахав вә онун гоһумлары сағ галыр.
Гаршыда падшаһ шәһәри олан Ајы зәбт етмәк лазымдыр. Ҹасуслар хәбәр верирләр ки, шәһәрин сакинләри аз олдуғундан, ону алмаг үчүн дә чох адам тәләб олунмур. Шәһәри зәбт етмәк үчүн тәхминән 3 000 әсҝәр ҝөндәрилир, лакин Ај шәһәринин сакинләри онлары говурлар. Нәјә ҝөрә? Она ҝөрә ки, Јеһова исраиллиләрдән үз дөндәрмишдир. Јәһуда гәбиләсиндән олан Акан Јерихонун фәтһ едилдији заман ҝүнаһ ишләтмишдир. Јешуа вәзијјәти һәлл едәрәк, јенидән һүҹума кечир. Артыг исраиллиләрин үзәриндә бир дәфә гәләбә чалмыш Ај шәһәринин падшаһы онларла јенидән вурушмаг арзусундадыр. Лакин Јешуа хүсуси стратеҝија тәтбиг едир. О, Ај шәһәринин адамларынын өзләриндән разы олмаларындан истифадә едиб шәһәри зәбт едир.
Ҝивеон «бөјүк бир шәһәр иди... Ај шәһәриндән дә бөјүк иди вә оранын адамлары иҝид иди» (Јешуа 10:2). Исраиллиләрин Јерихо вә Ај шәһәрләрини зәбт етдикләрини ешидән Ҝивеон әһалиси һијләјә әл атараг онларла сүлһ бағлајырлар. Гоншу халглар Ҝивеон әһалисинин дүшмән тәрәфә кечмәсини өзләри үчүн тәһлүкә кими гәбул едирләр. Беш падшаһ Ҝивеона гаршы һүҹум етмәк үчүн бирләшир. Лакин исраиллиләр дүшмәнләри дармадағын етмәклә Ҝивеон әһалисини хилас едирләр. Јешуанын рәһбәрлији алтында Исраил халгы ҹәнубда вә гәрбдә јерләшән шәһәрләри зәбт едир, һәмчинин шимал падшаһларынын әһдини позур. Исраиллиләр Иордан чајындан гәрбдә јерләшән шәһәрләри идарә едән падшаһларын үзәриндә 31 гәләбә чалырлар.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
10:13 — Белә бир мө’ҹүзә неҹә баш верә биләрди? Ҝөјләрин вә јерин Јараданы «Рәбб үчүн чәтин бир шеј вармы?» (Јарадылыш 18:14). Әҝәр Јеһова лазым биләрсә, јерин һәрәкәтини елә идарә едәр ки, јердән мүшаһидә едәнә елә ҝәләр ки, ҝуја ҝүнәш вә ај јериндә дурур. О, һәмчинин јерин вә ајын һәрәкәтини дәјишмәдән, ҝүнәш вә ај ишығынын истигамәтини дәјишәрәк елә бир оптик еффект јарада биләр ки, јердәки адамлара бу ики сәмави ҹисмин ҝөј гүббәсиндә галдығы ҝөрүнә биләр. Һәр неҹә олса да, Мүгәддәс Китабда дејилир ки, «о ҝүн кими бир ҝүн нә ондан әввәл, нә дә ондан сонра олду» (Јешуа 10:14).
10:13 — «Јашар» китабы нәдир? Бу китаб һаггында һәлә 2 Шамуел 1:18 ајәсиндә дә охујуруг. Орада Исраил падшаһы Шаул вә оғлу Јонатан һаггында «Охатан јај» адлы мәрсијә хатырланыр. Еһтимал ки, бу китаба епик вә тарихи мәзмун дашыјан нәғмә вә ше’рләрин мәҹмуәси дахил иди вә һәр шејдән ҝөрүндүјү кими, бу китаб јәһудиләр арасында јахшы танынмыш бир китаб иди.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
6:26; 9:22, 23. Јешуанын Јерихонун мәһви заманы сөјләдији лә’нәт тәхминән 500 илдән сонра јеринә јетди (1 Падшаһлар 16:34). Нуһун өз оғлу Кән’ана сөјләдији лә’нәт исә, Ҝивеон әһалиси гула чеврилән заман јеринә јетди (Јарадылыш 9:25, 26). Јеһованын сөзү һәмишә јеринә јетир.
7:20-25. Бә’зиләри Аканын етдији оғурлуғун, еһтимал ки, башгаларына һеч бир зәрәр ҝәтирмәдијини дүшүнәрәк, бунун әһәмијјәтсиз бир шеј олдуғуну иддиа едә биләрләр. Кимсә елә дүшүнә биләр ки, хырда оғурлуг вә Мүгәддәс Китабын башга принсипләрини әһәмијјәтсиз дәрәҹәдә позмаг бир о гәдәр дә ағыр ҝүнаһ дејил. Амма биз Јешуа кими, бизи әхлагсыз вә ганунсуз әмәлләрә тәһрик едән һәр ҹүр тәзјигә гаршы дурмалыјыг.
9:15, 26, 27. Биз ҝәрәк сөзүмүзүн үстүндә дураг, вердијимиз вә’дләрә вә бағладығымыз мүгавиләләрә ҹидди јанашаг.
ЈЕШУАНЫН СОНУНҸУ ВАҸИБ ТАПШЫРЫҒЫ
Артыг јашы дохсана чатмыш гоҹа Јешуа торпаглары бөлмәјә башлајыр. Бу һеч дә асан тапшырыг дејил! Рувен вә Гад гәбиләси, һәмчинин Менашше гәбиләсинин јарысы артыг Иордан чајынын шәрг тәрәфиндә өз торпаг пајларыны алыблар. Галан гәбиләләрин торпаг пајы исә пүшк атылараг гәрбдә верилир.
Чадыр Шилода, Ефрајимин әразисиндәдир. Калевә Хеврон, Јешуаја исә Тимнат-Сераһ верилир. Левилиләрә, 6 сығынаҹаг шәһәри дә дахил олмагла, 48 шәһәр дүшүр. Иордан чајындан шәргдә јерләшән торпагларына гајыдан Рувен, Гад гәбиләләринин вә Менашше гәбиләсинин јарысынын дөјүшчүләри «мөһтәшәм ҝөрүнүшлү» бир гурбанҝаһ гурурлар (Јешуа 22:10). Иорданын гәрб тәрәфиндә јашајан гәбиләләр буну дөнүклүк һесаб едирләр ки, бу да аз гала мүһарибәјә ҝәтириб чыхармышды, амма ачыг үнсијјәтин сајәсиндә бу анлашылмазлыг һәлл олунур.
Јешуа Тимнат-Сераһда бир мүддәт јашадыгдан сонра Исраилин ағсаггалларыны, башчыларыны, һакимләрини вә мә’мурларыны чағырыб, онлары ҹәсарәтли олмаға вә Јеһоваја сәдагәтләрини горумаға тәшвиг едир. Даһа сонра Јешуа Исраилин бүтүн гәбиләләрини Шекемә топлајыр. Орада Јеһованын ишләрини — Ибраһимин ҝүнләриндән бәри баш верән һадисәләри халга хатырладыр вә јенидән һамыны ‘Рәбдән горхмаға, сәмимијјәтлә вә сәдагәтлә Она гуллуг етмәјә’ чағырыр. Халг јекдилликлә сөз верир: «Аллаһымыз Рәббә гуллуг едәҹәјик вә јалныз Онун сөзүнә гулаг асаҹағыг» (Јешуа 24:14, 15, 24). Бу һадисәләрдән сонра 110 јашлы Јешуа вәфат едир.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
13:1 — Бу ајә Јешуа 11:23 ајәсиндә дејиләнә зидд ҝедирми? Хејр, белә ки, Вә’д едилмиш дијарын зәбтини шәрти олараг ики мәрһәләјә бөлмәк олар: Кән’ан торпағында 31 падшаһын үзәриндә гәләбә чалмагла кән’анлыларын һакимијјәтинә сон гојулмасы вә ајры-ајры инсанларын вә бүтөв гәбиләләрин фәалијјәти нәтиҹәсиндә торпагларын там шәкилдә алынмасы (Јешуа 17:14-18; 18:3). Кән’анлыларын һамысы говулмасалар да, сағ галанлар исраиллиләр үчүн елә бир тәһлүкә јаратмырды (Јешуа 16:10; 17:12). Јешуа 21:44 ајәсиндә дејилир: «Рәбб... онлара һәр тәрәфдән динҹлик верди».
24:2 — Ибраһимин атасы Тераһ бүтпәрәст идими? Башланғыҹда Тераһ Јеһованын хидмәтчиси дејилди. Чох еһтимал ки, о, Ур шәһәриндә мәшһур олан Ај танрысы Синә ибадәт едирди. Ибрани адәт-ән’әнәләринә әсасән, ола билсин, Тераһын өзү дә бүтләр дүзәлдирди. Лакин Ибраһим Аллаһын әмринә ҝөрә Урдан Харана јола дүшәндә, Тераһ да онунла бирликдә ҝетди (Јарадылыш 11:31).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
14:10-13. Калевин 85 јашында олмасына бахмајараг, Хеврон бөлҝәсини бүтпәрәст халглардан тәмизләмәк кими чәтин бир тапшырығы она е’тибар едилмәсини хаһиш едир. О әразидә нәһәнҝ адамлар олан «Анаглылар» јашајырды. Јеһованын көмәји илә бу тәҹрүбәли дөјүшчү гәләбә чалды, Хеврон исә сығынаҹаг шәһәрләриндән бири олду (Јешуа 15:13-19; 21:11-13). Калевин нүмунәси бизә чәтин теократик тапшырыглардан горхмамағы өјрәдир.
22:9-12, 21-33. Биз еһтијатлы олмалыјыг ки, башгалары һаггында јанлыш нәтиҹәләр чыхармајаг.
«Дедији... шејләрдән һеч бири боша чыхмады»
Артыг гоҹа јашында олан Јешуа Исраилин ағсаггалларына дејир: «Аллаһыныз Рәббин һаггынызда дедији бүтүн јахшы шејләрдән һеч бири боша чыхмады. Һамысы сизин үчүн јеринә јетди» (Јешуа 23:14). «Јешуа» китабында јазылмыш тарихи һадисәләр буну тамамилә сүбута јетирир.
Һәвари Павел јазмышдыр: «Бундан әввәл јазыланларын һамысы бизә тә’лим олараг јазылды ки, тәһәммүл вә Мүгәддәс Јазыларын тәсәллиси илә үмидимиз олсун» (Ромалылара 15:4). Биз тамамилә әмин ола биләрик ки, Аллаһа олан үмидимиз әбәс дејил. Онун һеч бир сөзү боша чыхмајаҹаг, һамысы мүтләг јеринә јетәҹәкдир.
[7-ҹи сәһифәдәки хәритә]
(Хәритәјә нәшрин өзүндә бахын)
Јешуанын рәһбәрлији алтында зәбт едилмиш торпаглар.
БАШАН
ҜИЛЕАД
АРАВА
НЕҜЕВ
Иордан чајы
Дуз дәнизи
Јаббог вадиси
Арнон вадиси
Хасор
Мадон
Лашшарон
Шимрон
Јогнеам
Дор
Меҝиддо
Гедеш
Таанак
Хефер
Тирса
Афег
Таппуаһ
Бет-Ел
Ај
Гилгал
Јерихо
Ҝезер
Јерусәлим
Маггеда
Јармут
Адуллам
Ливна
Лакиш
Еглон
Хеврон
Девир
Арад
[5-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Фаһишә Рахавын нәјә ҝөрә салеһ сајылдығыны билирсинизми?
[6-ҹы сәһифәдәки шәкил]
Аканын оғурлуғу әһәмијјәтсиз бир шеј дејилди, ҹидди нәтиҹәләрә ҝәтириб чыхарды.
[6-ҹы сәһифәдәки шәкил]
«Иман васитәсилә... Јериһонун [Јерихонун] диварлары јыхылды» (Ибраниләрә 11:30).
[7-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Јешуа исраиллиләри ‘Рәбдән горхмаға вә Она гуллуг етмәјә’ чағырыр.