Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Лука» китабындан диггәтәлајиг фикирләр
МАТТАНЫН өз Мүждәсини әсас етибарилә јәһуди, Маркын исә гејри-јәһуди охуҹулары үчүн јаздығы гәбул едилмишдир. Анҹаг Луканын Мүждәси исә бүтүн халглардан олан инсанлар үчүн нәзәрдә тутулмушдур. Ерамызын тәхминән 56-58-ҹи илләриндә јазылмыш бу китабда Исанын һәјаты вә хидмәти һаггында әтрафлы мәлумат верилир.
Гајғыкеш вә дәгиг һәким кими Лука «һәр шеји әввәлдән диггәтлә» арашдырыр вә китабында б. е. ә. 3-ҹү илдән б. е. 33-ҹү илинәдәк 35 иллик дөврү әһатә едир (Лука 1:3). Луканын Мүждәсиндәки мәлуматын тәхминән 60 фаизи диҝәр Мүждәләрдә јохдур.
ИСАНЫН ХИДМӘТИНИН ӘВВӘЛИ
Вәфтизчи Јәһјанын вә Исанын доғулмасы илә әлагәдар һадисәләри тәсвир етдикдән сонра, Лука Јәһјанын өз хидмәтинә Гејсәр Тибериусун һакимијјәтинин 15-ҹи илиндә, б. е. 29-ҹу илинин јазында башладығыны сөјләјир (Лука 3:1, 2). Иса һәмин илин пајызында Јәһја тәрәфиндән вәфтиз олунур (Лука 3:21, 22). Ерамызын 30-ҹу илинә јахын ‘Галилејаја гајыдыр вә онларын синагогларында тәлим вермәјә’ башлајыр (Лука 4:14, 15).
Иса Галилејаја илк тәблиғ сәјаһәтинә башлајыр. О, ҹамаата дејир: «Аллаһ Сәлтәнәтинин мүждәсини Мән диҝәр шәһәрләрә дә јајмалыјам» (Лука 4:43). Иса Шимону вә башга балыгчылары өзү илә апарыр вә онлара дејир ки, ‘бу ҝүндән етибарән инсанлары тутаҹаглар’ (Лука 5:1-11; Мат. 4:18, 19). Галилејаја икинҹи тәблиғ сәјаһәти заманы 12 һәвариси дә Иса илә бирликдә олур (Лука 8:1). Үчүнҹү сәјаһәтиндә о, оникиләри ‘Аллаһ Сәлтәнәтини тәблиғ едиб хәстәләрә шәфа вермәјә’ ҝөндәрир (Лука 9:1, 2).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:35 — Мәрјәмин һамилә галмасында јумурта һүҹејрәсинин ролу олмушдуму? Мәрјәмин һамилә галмасы үчүн онун јумурта һүҹејрәсиндән истифадә едилмәли иди ки, ушаг Аллаһын вәд етдији кими улу бабалары Ибраһимин, Јәһуданын вә Давудун нәслиндән олсун (Јар. 22:15, 18; 49:10; 2 Шам. 7:8, 16). Анҹаг Јеһова мүгәддәс руһу илә Өз Оғлунун камил һәјатыны онун бәтнинә кечирир вә о һамилә галыр (Мат. 1:18). Белә ҝөрүнүр ки, бу, Мәрјәмин јумурта һүҹејрәсиндәки гејри-камиллији арадан галдырыб вә лап башланғыҹдан инкишаф едән рүшејми Мәрјәмин гејри-камиллијиндән горујуб.
1:62 — Зәкәријјә данышма габилијјәтилә бәрабәр ешитмә габилијјәтини дә итирмишди? Хејр. Онун тәкҹә дили тутулмушду. Ҹамаат ондан ушағын адыны нә гојмаг истәдијини «ишарә илә» сорушду, анҹаг она ҝөрә јох ки, о, кар иди. Чох еһтимал ки, о, арвадынын ушаға гојмаг истәдији адла бағлы дедикләрини ешидирди. Ҝөрүнүр, ҹамаат ондан ишарә илә бу барәдә сорушурду. Јалныз данышма габилијјәтинин бәрпа едилмәјә еһтијаҹы олдуғу ҝөстәрир ки, Зәкәријјә ешитмә габилијјәтини итирмәмишди (Лука 1:13, 18-20, 60-64).
2:1, 2 — Илк сијаһыјаалмаја истинад едилмәси Исанын доғулдуғу вахты мүәјјән етмәјә неҹә көмәк едир? Гејсәр Августусун һакимијјәти алтында ики дәфә сијаһыјаалма кечирилиб: биринҹиси б. е. ә. II әсрдә кечирилмиш вә бунунла да Даниел 11:20 ајәси јеринә јетмишди, икинҹиси исә, ерамызын ја 6, ја да 7-ҹи илиндә олмушду (Һәв. иш. 5:37). Һәр ики сијаһыјаалма заманы Суријанын валиси Кириниус иди. Ҝөрүнүр, бу вәзифәни о, ики дәфә тутмушду. Луканын илк сијаһыјаалмаја истинад етмәси Исанын б. е. ә. II әсрдә доғулдуғуну ҝөстәрир.
2:35 — «Гылынҹ» һансы мәнада Мәрјәмин ҹаныны дәлмәли иди? Бу, чохларынын Исаны Мәсиһ кими рәдд етмәсини ҝөрәркән Мәрјәмин кечирдији нараһатлыг вә онун әзаблы өлүмүнә ҝөрә дујдуғу ағры-аҹыја аиддир (Јәһ. 19:25).
9:27, 28 — Нә үчүн Лука дејир ки, Исанын ҝөркәми шаҝирдләриндән бәзиләринин онун Падшаһ кими ҝәлдијини ҝөрмәдән ‘өлүмү әсла дадмајаҹагларыны’ вәд етдијиндән «сәккиз ҝүн» сонра дәјишди, анҹаг һәм Матта, һәм дә Марк бу һадисәнин «алты ҝүн сонра» баш вердијини дејирләр? (Мат. 17:1; Марк 9:2). Ҝөрүнүр, Лука ики ҝүнү: Исанын вәд вердији ҝүнү вә бу һадисәнин баш вердији ҝүнү дә сајырды.
9:49, 50 — Нә үчүн Иса онун архасынҹа ҝетмәјән адамын ҹинләри чыхармасына мане олмады? Чүнки мәсиһчи јығынҹағы һәлә тәшкил олунмамышды. Беләликлә, һәмин адамын Исанын адына иман ҝәтирмәси вә ҹинләри говмасы үчүн Исаны мүшајиәт етмәси тәләб олунмурду (Марк 9:38-40).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:32, 33; 2:19, 51. Мәрјәм пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәси илә бағлы һадисәләри вә сөзләри үрәјиндә сахлајырды. Биз Исанын ‘дөврүн сону’ һаггында габагҹадан дедији сөзләри бу ҝүн баш верәнләрлә мүгајисә едәрәк јадда сахлајырыгмы? (Мат. 24:3).
2:37. Аннанын нүмунәсиндән өјрәнирик ки, биз Јеһоваја һәмишә ибадәт етмәли, ‘дуада мәтанәтли олмалы’ вә мәсиһчи «јығынҹагларымызы» тәрк етмәмәлијик (Ром. 12:12; Ибр. 10:24, 25).
2:41-50. Јусиф Аллаһа ибадәти һәјатында биринҹи јерә гојур, еләҹә дә аиләсинин мадди вә руһани рифаһынын гајғысына галырды. Бу бахымдан о, аилә башчылары үчүн ҝөзәл нүмунәдир.
4:4. Биз бир ҝүнүмүзүн дә Аллаһын Кәламы үзәриндә дүшүнмәдән кечмәсинә јол вермәмәлијик.
6:40. Аллаһын Кәламынын мүәллими өјрәтдији адамлар үчүн дүзҝүн нүмунә гојмалыдыр. О, тәблиғ етдикләрини һәјатында тәтбиг етмәлидир.
8:15. ‘Кәламы үрәкдә сахлајыб сәбрлә сәмәрә вермәк’ үчүн биз Аллаһын Кәламыны баша дүшмәли, ону гијмәтләндирмәли вә ҹанымыза һопдурмалыјыг. Мүгәддәс Китабы вә она әсасланан әдәбијјатлары охујаркән дуа етмәк, еләҹә дә дүшүнмәк чох ваҹибдир.
ИСАНЫН ХИДМӘТИНИН СОНУ
Иса өзүндән әввәл 70 шаҝирдини Јәһудејанын һәр шәһәринә вә һәр јеринә ҝөндәрир (Лука 10:1). О, ‘шәһәрләрин вә кәндләрин ичиндән кечир вә тәлим верир’ (Лука 13:22).
Ерамызын 33-ҹү илинин Пасха бајрамындан беш ҝүн әввәл Иса сыпанын үстүндә Јерусәлимә дахил олур. Онун шаҝирдләринә дедији, «Инсан Оғлу чох әзаб чәкмәли, ағсаггаллар, баш каһинләр вә дин алимләри тәрәфиндән рәдд олунмалы, өлдүрүлмәли вә үчүнҹү ҝүн дирилмәлидир» сөзләринин јеринә јетмәк вахты чатыб (Лука 9:22, 44).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
10:18 — Јетмиш шаҝирдинә: «Мән шејтанын ҝөјдән илдырым кими ендијини ҝөрдүм» дејәндә Иса нәји нәзәрдә тутурду? Иса Шејтанын артыг ҝөјдән говулдуғуну демирди. Бу һадисә, онун 1914-ҹү илдә ҝөјдә падшаһ кими тахта чыхмасындан аз сонра баш верди (Вәһј 12:1-10). Ола билсин, Иса ҝәләҹәк һадисәни кечмиш заманда демәклә онун мүтләг баш верәҹәјини вурғуламаг истәјирди.
14:26 — Мәсиһин давамчылары өз гоһумларына һансы мәнада ‘нифрәт етмәлидирләр’? Мүгәддәс Китабда «нифрәт» сөзү кимисә вә јахуд нәјисә башгасындан аз севмәк мәнасыны верә биләр. Мәсиһчиләрин өз гоһумларына ‘нифрәт етмәси’ онлары Исадан аз севмәли олдуглары демәкдир (Мат. 10:37).
17:34-37 — «Кәркәсләр» вә онларын башына топлашдығы «леш» нәдир? ‘Алынанлар’, јәни хилас олунанлар узағы јахшы ҝөрән ‘кәркәслә’ мүгајисә олунур. Онларын башына јығышдығы «леш» Јеһованын онлара вердији руһани гиданы вә ҝөзәҝөрүнмәз иштиракында һәгиги Мәсиһи тәмсил едир (Мат. 24:28).
22:44 — Иса нә үчүн белә чох изтираб чәкирди? Бу бир нечә сәбәбдән ирәли ҝәлирди. Исаны ҹинајәткар кими өлүмүнүн Јеһова Аллаһа вә Онун адына неҹә тәсир едәҹәји нараһат едирди. Бундан башга, Иса јахшы билирди ки, өз әбәди һәјаты вә бүтүн бәшәријјәтин ҝәләҹәји онун садиг галмасындан асылыдыр.
23:44 — Үч саатлыг гаранлығын сәбәби ҝүнәшин тутулмасы идими? Хејр. Ҝүнәш тутулмалары ај бәдирләнән вахта дүшән Пасха бајрамында дејил, јалныз јени ај чыхан вахтларда олур. Исанын өлүмү ҝүнү чөкән гаранлыг Аллаһын мөҹүзәси иди.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
11:1-4. Бу тәлимләри Исанын он сәккиз ај әввәл Дағүстү тәблиғдә сөјләдији азҹа фәргләнән нүмунәви дуа илә мүгајисә едәндә, ајдын ҝөрүрүк ки, дуаларымыз садәҹә олараг мүәјјән сөзләри тәкрарламагдан ибарәт олмалы дејил (Мат. 6:9-13).
11:5, 13. Јеһова дуаларымыза ҹаваб вермәјә һазырдыр. Анҹаг буна бахмајараг, биз дуада мәтанәтли олмалыјыг (1 Јәһ. 5:14).
11:27, 28. Һәгиги хошбәхтлик аилә телләриндән вә ја вар-дөвләт топламагдан дејил, Аллаһын ирадәсини сәдагәтлә јеринә јетирмәкдән асылыдыр.
11:41. Биз ‘сәдәгәни’ мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк вә көнүллү олараг вермәлијик.
12:47, 48. Үзәриндә даһа чох мәсулијјәти олуб, онлара сәһләнкар јанашан адам, өз мәсулијјәтләрини билмәјән вә ја там баша дүшмәјән адамдан даһа чох ҝүнаһкардыр.
14:28, 29. Вәсаитимизә ујғун јашамаг мүдрикликдир.
22:36-38. Иса шаҝирдләринә өзләрини мүдафиә етмәк вә ја горунмаг үчүн силаһ ҝөтүрмәји тапшырмамышды. Әксинә, әлә верилдији ҝеҹә әлләриндә гылынҹ олмасы сајәсиндә Иса онлара ваҹиб бир дәрс верә билди: «Гылынҹ тутанларын һамысы гылынҹдан һәлак олаҹагдыр» (Мат. 26:52).
[31-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Јусиф, аилә башчысы кими, чох ҝөзәл нүмунәдир
[32-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Исанын һәјаты вә хидмәти һаггында ән әтрафлы мәлуматы Лука јазыб