Марк ‘хидмәт үчүн јарарлы иди’

АНТАКЈА јығынҹағы аз проблем ҝөрмәмишди, лакин һәвари Павеллә Барнаба арасындакы фикир ајрылығы тамам башга иди. Онлар миссионер сәјаһәтинә һазырлашырдылар, анҹаг сөһбәт јол јолдашы сечиминдән дүшәндә араларында «кәскин мүбаһисә олду» (Һәв. иш. 15:39). Онлар ајрылдылар вә һәрәси өз јолу илә ҝетди. Онлар үчүнҹү миссионерин — Маркын үстүндә мүбаһисә етдиләр.

Марк ким иди? Нәјә ҝөрә бу ики һәвари онун үстүндә мүбаһисә едирди? Онларын Марк һаггында мүхтәлиф фикирдә олмаларына сәбәб нә иди? Сонрадан онларын фикри дәјишдими? Маркла баш верән һадисәдән нә өјрәнә биләрик?

Јерусәлимдәки евиндә

Чох ҝүман ки, варлы јәһуди аиләсиндә дүнјаја ҝөз ачан Марк Јерусәлимдә боја-баша чатмышды. Онун һаггында өјрәндијимиз илк мәлумат еркән мәсиһчи јығынҹағы илә бағлыдыр. Ерамызын тәхминән 44-ҹү илиндә Јеһованын мәләји һөкмдар I Һирод Агриппанын зиндана салдырдығы Петери мөҹүзәли шәкилдә азад етдикдән сонра Петер «Марк ләгәбли Јәһјанын анасы Мәрјәмин евинә ҝәлди. Бир чохлары орада топлашыб дуа едирдиләр» (Һәв. иш. 12:1—12)a.

Бу ајәләрдән ҝөрүндүјү кими, Јерусәлим јығынҹағынын ҝөрүшләри Маркын анасынын евиндә кечирилирди. «Бир чохлары» ифадәси онун евинин бөјүк олдуғуну дүшүнмәјә әсас верир. Петер зиндандан чыхыб онларын евинә ҝәләндә гапыны Мәрјәмин евиндә ишләјән Рода адлы гуллугчу гыз ачмышды. Бундан Мәрјәмин кифајәт гәдәр варлы гадын олдуғу гәнаәтинә ҝәлмәк олар. Үстәлик, бу ајәләрдә һәмин евин онун әринин јох, өзүнүн олдуғу гејд едилир. Еһтимал ки, Мәрјәм дул иди вә о вахт Марк һәлә чох ҝәнҹ иди (Һәв. иш. 12:13).

Ҝөрүнүр, дуа етмәјә јығышанларын арасында Марк да варды. О, Исанын шаҝирдләри вә онун хидмәти илә бағлы һадисәләрин шаһиди олан диҝәр инсанларла јахындан таныш иди. Еһтимал ки, Иса һәбс едилән заман онун архасынҹа ҝедән, ону тутмаг истәјәндә исә палтарыны гојуб јарычылпаг гачан ҝәнҹ дә о иди (Марк 14:51, 52).

Јығынҹагдакы мәсулијјәтләри

Јеткин мәсиһчиләрлә үнсијјәт, сөзсүз ки, Марка мүсбәт тәсир ҝөстәрмишди. Онун руһани инкишафы мәсул гардашларын диггәтиндән јајынмады. Павеллә Барнаба ерамызын тәхминән 46-ҹы илиндә Јерусәлимдә аҹлыгдан әзијјәт чәкәнләрә антакјалыларын ҝөндәрдији ‘јардымы’ ҝәтирәндә Марка фикир вердиләр. Антакјаја гајыданда исә Маркы өзләри илә ҝөтүрдүләр (Һәв. иш. 11:27—30; 12:25).

Мүгәддәс Китабы диггәтлә охумајанда адама елә ҝәлә биләр ки, бу үч нәфәр садәҹә руһани гардаш идиләр — араларында бундан башга үмуми бир шеј јох иди вә Павеллә Барнаба Марка јалныз мүәјјән баҹарыглара малик олдуғу үчүн диггәт јетирмишдиләр. Лакин Павелин мәктубларынын бириндән ҝөрүрүк ки, Марк Барнабанын гоһуму иди (Колос. 4:10). Бу, Маркла әлагәдар сонра баш верән һадисәләри анламаға көмәк едә биләр.

Тәхминән бир илдән сонра мүгәддәс руһ Павеллә Барнабаны миссионер сәјаһәтинә башламаға јөнәлтди. Онлар Антакјадан Кипрә јолландылар. Јәһја Марк да онларла иди вә «онларын хидмәтиндә иди» (Һәв. иш. 13:2—5). Јәгин, Марк сәјаһәт заманы һәвариләрин физики еһтијаҹларынын гајғысына галмалы иди ки, онлары руһани ишләрдән һеч нә јајындырмасын.

Павел, Барнаба вә Марк Кипрдән кечәрәк јолүстү тәблиғ едирдиләр; сонра онлар Кичик Асијаја јола дүшдүләр. Орада Јәһја Маркын гәбул етдији гәрар Павелин мәјуслуғуна сәбәб олмушду. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, онлар Перҝе шәһәринә чатанда «Јәһја... онлардан ајрылыб Јерусәлимә гајытды» (Һәв. иш. 13:13). Амма бунун сәбәби изаһ едилмир.

Тәхминән ики илдән сонра Павел, Барнаба вә Марк јенә дә Антакјада идиләр. Ики һәвари биринҹи миссионер сәјаһәтләриндә әлдә етдикләри наилијјәтләр әсасында икинҹи сәјаһәтләри илә әлагәдар планлар гурурдулар. Барнаба гоһуму Маркы өзү илә ҝөтүрмәк истәјирди, амма Павел бу һагда һеч нә ешитмәк истәмирди, чүнки биринҹи дәфә Марк онлары јары јолда гојмушду. Бундан сонра башланғыҹда тәсвир олунан һадисә баш верди. Барнаба Маркы ҝөтүрүб доғма јурду Кипрә, Павел исә Суријаја јола дүшдү (Һәв. иш. 15:36—41). Ајдындыр ки, Павел вә Барнаба Маркын әввәлки гәрарына мүхтәлиф нөгтеји-нәзәрдән бахырдылар.

Барышыг

Шүбһәсиз, баш верәнләр Маркы чох кәдәрләндирмишди. Буна бахмајараг, о, сәдагәтлә хидмәтинә давам едирди. Бу һадисәдән он бир-он ики ил сонра Марк јенә дә еркән мәсиһчи јығынҹағынын тарихиндә пејда олур. Һарада? Сизин һеч ағлыныза белә ҝәтирмәдијиниз јердә — Павелин јанында!

Павел ерамызын 60—61-ҹи илләриндә Ромада һәбсдә оланда һал-һазырда Мүгәддәс Јазылара дахил олан бир нечә мәктуб јазмышды. Колослулара үнванладығы мәктубунда о јазырды: «Мәнимлә бирликдә мәһбус олан Аристарх вә Барнабанын әмиси оғлу Марк да сизә салам ҝөндәрир. Марк һаггында әмрләри алмысыныз; јаныныза ҝәлсә, ону гәбул един... Јалныз бунлар Аллаһын Сәлтәнәти үчүн мәним әмәкдашларымдыр вә онлар мәнә тәсәлли вердиләр» (Колос. 4:10, 11).

Бу неҹә дә бөјүк дәјишиклик иди! Вахтилә Павелин наразы галдығы Марк инди онун дәјәрли әмәкдашы иди. Ҝөрүнүр, Павел колослулара хәбәр вермишди ки, Маркын онлара баш чәкмәк еһтималы вар. Әҝәр бу, һәгигәтән дә баш тутсајды, Марк орада Павели тәмсил етмиш олаҹагды.

Ҝөрәсән, әввәлләр Павел Марка һәддән артыг тәнгиди јанашырды, јохса Маркын мәзәммәтә еһтијаҹы варды? Јахуд бу еһтималын һәр икиси дә доғрудур? Һәр һалда Павеллә Маркын барышмасы онларын јеткин инсан олдугларына ишарә едир. Онлар кечмиши унудуб јенидән әмәкдашлыг етмәјә башладылар. Бу, һәмиманлылары илә фикир ајрылығы оланлар үчүн неҹә дә ҝөзәл нүмунәдир!

Сәјаһәтчи Марк

Марк һаггында охујанда онун чохлу сәјаһәтләр етдијини ҝөрмәк олар. О, Јерусәлимдән Антакјаја, орадан исә Кипрә вә Перҝејә тәрәф јелкән ачды. Сонра о, Ромаја ҝетди. Павел ону орадан Колос шәһәринә ҝөндәрмәк истәјирди. Бу һәлә сон дејил!

Һәвари Петер илк мәктубуну б. е. тәхминән 62—64-ҹү илләриндә гәләмә алыб. Орада охујуруг: «Бабилдәки ҹәмијјәт сизә салам ҝөндәрир. Оғлум Марк да сизи саламлајыр» (1 Пет. 5:13). Марк чох илләр әввәл анасынын евиндә кечирилән мәсиһчи ҝөрүшләриндә иштирак едән Петерлә бирҝә хидмәт етмәк үчүн Бабилә ҝетмишди.

Павел ерамызын тәхминән 65-ҹи илиндә Ромада икинҹи дәфә һәбсдә оларкән Ефесдә олан Тимотејә мәктуб јазыб ондан јанына ҝәлмәји хаһиш етмишди. Үстәлик, тапшырмышды ки, ‘Маркы да өзү илә ҝәтирсин’ (2 Тим. 4:11). Ҝөрүнүр, Марк о заман Ефесдә иди. Шүбһә јохдур ки, Марк Павелин Тимотејлә Ромаја гајытмаг хаһишини јерә салмады. О вахт сәјаһәт етмәк бир о гәдәр асан олмаса да, Марк буну мәмнунијјәтлә едирди.

Даһа бир хүсуси тапшырыг

Маркын алдығы даһа бир хүсуси тапшырыг Јеһованын ону дөрд Мүждәдән бирини јазмаға илһамландырмасы иди. Икинҹи Мүждәдә ону јазанын ады чәкилмәсә дә, еркән тарихчиләрин фикринҹә, онун јазычысы Марк олуб вә о, бу мәлуматы Петердән алыб. Демәк олар ки, Петер Маркын гәләмә алдығы бүтүн һадисәләрин ҹанлы шаһиди олмушду.

«Маркын Мүждәси»ни тәдгиг едәнләр һесаб едирләр ки, бу Мүждә гејри-јәһуди милләтләрдән олан охуҹулара үнванланыб; чүнки Марк орада јәһуди адәт-әнәнәләринә ајдынлыг ҝәтирир (Марк 7:3; 14:12; 15:42). О, гејри-јәһудиләрин баша дүшмәдији арами сөзләрини вә ифадәләрини тәрҹүмә едир (Марк 3:17; 5:41; 7:11, 34; 15:22, 34). О, бир чох латын сөзләри ишләдир вә һәтта онларын көмәји илә ади јунан сөзләрини изаһ едир. О, јәһуди гәпикләринин дәјәрини Рома пул ваһиди илә ҝөстәрир (Марк 12:42). Бүтүн бу фактлар, гәдим заманлардан гәбул олундуғу кими, Маркын өз Мүждәсини Ромада јаздығына ујғун ҝәлир.

«О мәнә хидмәт үчүн јарарлыдыр»

Мүждә јазмаг Маркын Ромада ҝөрдүјү јеҝанә иш дејилди. Јадыныздадырса, Павел Тимотејә ‘Маркы да өзү илә ҝәтирмәји’ тапшырмышды. ‘Чүнки о она хидмәт үчүн јарарлы иди’ (2 Тим. 4:11).

Хроноложи ардыҹыллыға ҝөрә, бу, Марк һаггында Мүгәддәс Китабда јазылан сон мәлуматдыр; бурадан онун барәсиндә чох шеј өјрәнирик. Һеч бир јердә Маркын һәвари, башчы вә ја пејғәмбәр олдуғу дејилмир. О, һәр заман башгаларынын гуллуғунда дајанан хидмәтчи олмушдур. Павелин өлүмүнә бир аз галмыш, шүбһәсиз, Маркын она чох көмәји дәјмишди.

Марк барәдә бүтүн мәлуматлары бир јерә јығсаг, гаршымызда хош хәбәри мүхтәлиф әразиләрдә сәјлә тәблиғ едән вә башгаларына мәмнунијјәтлә хидмәт едән бир инсан ҹанланыр. Һеч нәјә бахмајараг тәслим олмадығы үчүн Марка неҹә дә гијмәтли мәсулијјәтләр һәвалә олунмушду!

Аллаһын хидмәтчиләри олан бизләр Маркдан нүмунә ҝөтүрәрәк Падшаһлыг һаггында хош хәбәри тәблиғ етмәкдә ејни әзмлилик нүмајиш етдиририк. Марк кими, бизләрдән бәзиләри хош хәбәри јајмаг үчүн өз өлкәләринин башга әразиләринә, һәтта хариҹә көчмүшләр. Чохларымызын буну етмәк имканы олмаса да, Маркы һамымыз башга бир ваҹиб саһәдә тәглид едә биләрик. О, мәсиһчи гардашларына хидмәт етмәјә ҹан атдығы кими, биз дә һәмиманлыларымыза Јеһованын гаршысында хидмәтләрини иҹра етмәләри үчүн вар ҝүҹүмүзлә көмәк едә биләрик. Әҝәр белә етсәк, биз бундан сонра да Јеһованын хејир-дуаларыны алаҹағымыза әмин ола биләрик (Сүл. мәс. 3:27; 10:22; Галат. 6:2).

[Һашијә]

[8 вә 9-ҹу сәһифәләрдәки хәритә/шәкил]

(Мәтнә нәшрдә бах)

Маркын олдуғу бәзи шәһәрләр

Рома

Ефес

Колос

Перҝе

Антакја (Сурија)

Кипр

АРАЛЫГ ДӘНИЗИ

Јерусәлим

Бабил