Мүәллимлик габилијјәтини инкишаф етдир
БИР мүәллим кими мәгсәдин нәдир? Әҝәр сән јениҹә Падшаһлығын тәблиғчиси олмусанса, шүбһәсиз, Мүгәддәс Китаб өјрәнмәсинин неҹә кечирилдијини өјрәнмәк истәјирсән, чүнки Иса Мәсиһ давамчыларына шаҝирдләр һазырламағы тапшырмышды (Мат. 28:19, 20). Бу ишдә артыг тәҹрүбән варса, јәгин сәнин мәгсәдин көмәк етмәк истәдијин инсанларын үрәјинә даһа асанлыгла јол тапмагдыр. Јох әҝәр сән валидејнсәнсә, сөзсүз, ушагларыны өз һәјатларыны Аллаһа һәср етмәјә тәшвиг едән мүәллим олмаг истәјирсән (3 Јәһ. 4). Әҝәр ағсаггалсанса вә ја ағсаггал олмаға ҹан атырсанса, еһтимал ки, динләјиҹиләриндә Јеһоваја вә Онун јолларына дәрин миннәтдарлыг һисси ојада билән натиг олмаг истәјирсән. Бәс бу мәгсәдләрә неҹә чата биләрсән?
Баҹарыглы Мүәллим олан Иса Мәсиһдән нүмунә ҝөтүр (Лука 6:40). Истәр Дағүстү тәблиғиндә бөјүк издиһам гаршысында нитг сөјләјәркән, истәрсә дә бирликдә јол ҝетдији инсанларла данышаркән Исанын сөјләдији сөзләр вә сөјләмә тәрзи динләјиҹиләринин үрәјиндә дәрин из бурахырды. Иса динләјиҹиләринин зеһинләрини вә үрәкләрини һәрәкәтә ҝәтирир, ешитдикләрини һәјатларында неҹә тәтбиг едә биләҹәкләрини ајдын шәкилдә ҝөстәрирди. Бәс сән неҹә, бу ҹүр өјрәдә биләрсәнми?
Јеһоваја етибар ет
Исанын өјрәтмәк баҹарығы һәм сәмави Атасы илә сых мүнасибәти, һәм дә Аллаһын руһунун көмәји сајәсиндә тәкмилләшмишди. Сән сәмәрәли Мүгәддәс Китаб өјрәнмәси кечирмәк үчүн Јеһоваја исрарла дуа едирсәнми? Әҝәр валидејнсәнсә, ушагларыны өјрәтмәк үчүн Аллаһдан мүнтәзәм олараг дуада рәһбәрлик истәјирсәнми? Чыхыш етмәјә вә ја ҝөрүшү апармаға һазырлашаркән сәмими-гәлбдән дуа едирсәнми? Дуа едәрәк Јеһоваја ҝүвәнмәјин даһа мәһарәтли мүәллим олмағына көмәк едәҹәк.
Јеһоваја бел бағладығымызы Онун Кәламы олан Мүгәддәс Китаба етибар етмәклә дә ҝөстәририк. Јер үзүндәки камил һәјатынын сонунҹу ҝеҹәси Иса Атасына белә деди: «Мән онлара Сәнин сөзүнү вердим» (Јәһ. 17:14). Бөјүк тәҹрүбәјә малик олса да, Иса һеч нәји өзүндән сөјләмирди. О, һәмишә Атасынын өјрәтдији шејләри данышырды. Бу да, бизим үчүн ҝөзәл нүмунәдир (Јәһ. 12:49, 50). Аллаһын Мүгәддәс Китабда јазылмыш кәламы инсанлара — онларын һәрәкәтләринә, ән дәрин дүшүнҹәләринә вә һиссләринә тәсир етмәк гүввәсинә маликдир (Ибр. 4:12). Аллаһын Кәламы һаггында билијин артдыгҹа вә ондан хидмәтдә јахшы истифадә етмәји өјрәндикҹә, инсанларын Аллаһа јахынлашмасына көмәк едән өјрәтмәк баҹарығына јијәләнәҹәксән (2 Тим. 3:16, 17).
Јеһованы иззәтләндир
Исаны тәглид едән мүәллим олмаг садәҹә мараглы мәрузә сөјләмәји баҹармаг демәк дејил. Дүздүр, ҹамаат Исанын ағзындан чыхан «ләтиф кәламлара» һејран олурду (Лука 4:22). Бәс ҝөзәл данышмагда Исанын мәгсәди нә иди? О, диггәти өзүнә чәкмәјә јох, Аллаһы иззәтләндирмәјә чалышырды (Јәһ. 7:16-18). Иса давамчыларыны тәшвиг едирди: «Гој сизин нурунуз инсанларын гаршысында елә парласын ки, хејирхаһ ишләринизи ҝөрсүнләр вә Ҝөјләрдәки Атаныза һәмд етсинләр» (Мат. 5:16). Бу мәсләһәт бизим өјрәтмәк тәрзимизә тәсир етмәлидир. Амалымыз бизи бу мәгсәддән јајындыраҹаг һәр шејдән узаг дурмаг олмалыдыр. Буна ҝөрә дә нә дејәҹәјимизи, јахуд неҹә дејәҹәјимизи планлашдыраркән јахшы оларды ки, өзүмүздән сорушаг: «Бу, Јеһоваја миннәтдарлығы артыраҹаг, јохса диггәти мәнә ҹәмләјәҹәк?»
Мәсәлән, өјрәдәркән нүмунәләрдән вә һәјатдан ҝөтүрүлмүш һадисәләрдән сәмәрәли шәкилдә истифадә едә биләрик. Амма нүмунә чох узун чәкәндә вә ја һадисәни хырдалығына кими данышанда тәлимин мәгсәди итә биләр. Ејни тәрздә, садәҹә әјләндирмәк хатиринә нәсә данышмаг диггәти хидмәтимизин мәгсәдиндән јајындыра биләр. Бу һалда мүәллим теократик тәлимин әсас мәгсәдинә чатмаг әвәзинә, диггәти өзүнә ҹәлб едир.
«Ајырд един»
Инсанын һәгиги шаҝирд олмасы үчүн өјрәндијини ајдын баша дүшмәси лазымдыр. О, һәгигәти ешитмәли вә онун башга етигадлардан нә илә фәргләндијини ҝөрмәлидир. Тәзадлары ҝөстәрмәклә буна наил олмаг олар.
Јеһова Өз халгыны дөнә-дөнә тәшвиг едирди ки, пак вә мурдар шејләри ‘ајырд етсинләр’ (Лев. 10:9-11). О демишди ки, Онун бөјүк руһани мәбәдиндә хидмәт едәҹәк кәсләр инсанлара «мурдар шеји пак шејдән ајырмағы өјрәдәҹәк» (Јез. 44:23). «Сүлејманын мәсәлләри» китабында јахшылыгла пислик, мүдрикликлә ағылсызлыг арасында чохлу тәзадлар ҝәтирилир. Һәтта бир-биринә зидд олмајан шејләр арасында да фәрг гојула биләр. Ромалылара 5:7 ајәсиндә јазылдығы кими, һәвари Павел салеһ адамла јахшы адам арасында фәрг гојмушду. Ибраниләрә мәктубунда о, Мәсиһин баш каһинлијинин Һарунункундан үстүн олдуғуну ҝөстәрмишди. ХВЫЫ әсрдә јашамыш педагог Јан Амос Коменски јазмышдыр: «Өјрәтмәк садәҹә бир шејин мәгсәдинә, формасына вә мәншәјинә ҝөрә башгасындан неҹә фәргләндијини ҝөстәрмәкдир... Буна ҝөрә дә, ким фәрги јахшы ҝөстәрирсә, демәли, јахшы өјрәдир».
Мәсәлән, тутаг ки, кимәсә Аллаһын Падшаһлығы һаггында өјрәдирсән. Әҝәр о, Падшаһлығын нә олдуғуну анламырса, онда сән Мүгәддәс Китабда дејиләнләрин Падшаһлығын садәҹә инсанын үрәјинин вәзијјәти олдуғу фикринә неҹә зидд ҝетдијини, јахуд Падшаһлығын инсан һөкумәтләриндән нәдә фәргләндијини ҝөстәрә биләрсән. Лакин бу кими әсас һәгигәтләри биләнләрә даһа дәрин тәфсилатлары ачыгламаг олар. Онлара Аллаһын Падшаһлығынын Мәзмур 103:19 ајәсиндә тәсвир олунан Јеһованын Өзүнүн каинат үзәриндәки һөкмранлығындан, јахуд Колослулара 1:13 ајәсиндә хатырланан Аллаһын ‘севимли Оғлунун сәлтәнәтиндән’, ја да ки, Ефеслиләрә 1:10 ајәсиндә һаггында данышылан ‘нијјәтдән’ неҹә фәргләндијини ҝөстәрә биләрсән. Тәзадлар Мүгәддәс Китабын бу мүһүм тәлимини динләјиҹиләрин диггәтинә ајдын шәкилдә чатдырмаға көмәк едә биләр.
Иса бу тәлим үсулундан дәфәләрлә истифадә етмишди. О, Мусанын Ганунунун о вахтлар ҝениш јајылмыш изаһаты илә онун әсил мәнасыны гаршы-гаршыја гојурду (Мат. 5:21-48). Иса Аллаһ јолуна һәгиги бағлылыгла фәрисејләрин икиүзлү һәрәкәтләри арасындакы фәрги ҝөстәрирди (Мат. 6:1-18). О, ‘һөкмдарлыг едәнләрдә’ олан руһу давамчыларынын ҝөстәрмәли олдуглары фәдакарлыг руһуна зидд гојду (Мат. 20:25-28). Матта 21:28-32 ајәләриндә јазылан диҝәр бир һалда Иса көмәк етди ки, ријакарлыгла һәгиги пешманчылыг арасындакы фәрги динләјиҹиләр өзләри ҝөрсүнләр. Бурадан јахшы тәлим вермәјин диҝәр бир ваҹиб ҹәһәти үзә чыхыр.
Динләјиҹиләри дүшүнмәјә тәшвиг ет
Матта 21:28 ајәсиндә охујуруг ки, Иса мүгајисә етмәздән әввәл суал верир: «Бәс сиз неҹә дүшүнүрсүнүз?» Баҹарыглы мүәллим садәҹә фактлары чатдырмагла вә ја суаллары ҹавабландырмагла кифајәтләнмир. Әксинә, о, динләјиҹиләрини дүшүнмәјә тәшвиг едир (Сүл. мәс. 3:21; Ром. 12:1). Буна суаллар вермәклә гисмән наил олмаг олар. Матта 17:25 ајәсиндә јазылдығы кими, Иса сорушмушду: «Шимон! Сән неҹә дүшүнүрсән? Јерин һөкмдарлары ҝөмрүк вә јахуд верҝини кимдән алырлар? Өз оғулларынданмы, јохса кәнар адамларданмы?» Исанын дүшүндүрүҹү суаллары Петерә мәбәд верҝиси илә бағлы дүзҝүн нәтиҹә чыхармаға көмәк етди. Ејни тәрздә, «Ахы мәним гоншум кимдир?» — дејә сорушан адама ҹаваб верәркән Иса каһинин вә левилинин һәрәкәтини самаријалынын һәрәкәти илә гаршы-гаршыја гојду. Сонра исә суал верди: «Сәнҹә, бу үч нәфәрдән һансы гулдурлар әлинә дүшән адамын гоншусу олду?» (Лука 10:29-36). Јенә дә Иса гаршысындакынын әвәзинә дүшүнмәди, әксинә, ону тәшвиг етди ки, вердији суала өзү ҹаваб версин (Лука 7:41-43).
Үрәјә јол тапмаға чалыш
Аллаһын Кәламынын мәнасыны дәрк едән тәблиғчи баша дүшүр ки, һәгиги ибадәт өзүнә садәҹә мүәјјән фактлары әзбәрләмәји вә һансыса гајдалара әмәл етмәји дахил етмир. Һәгиги ибадәтин тәмәлиндә Јеһова илә јахшы мүнасибәтләр вә Онун јолларына ҝөрә миннәтдарлыг һисси дурур. Белә ибадәт үрәкдән ҝәлир (Ганун. т. 10:12, 13; Лука 10:25-27). Мүгәддәс Јазыларда «үрәк» сөзү инсанын бүтүн дахили варлығына, еләҹә дә арзуларына, мејлләринә, һиссләринә вә нијјәтләринә аиддир.
Иса билирди ки, инсанлар заһирә бахдығы һалда, Аллаһ үрәји ҝөрүр (1 Шам. 16:7). Биз инсанларда тәәссүрат ојатмаг үчүн дејил, мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк Аллаһа хидмәт етмәлијик (Мат. 6:5-8). Анҹаг фәрисејләр чох шеји өзләрини ҝөстәрмәк үчүн едирдиләр. Онлар әсас диггәти ганунун хырдалыгларына әмәл етмәјә вә өзләринин ујдурдуғу гајдалары јеринә јетирмәјә јөнәлдирдиләр. Анҹаг ибадәт етдикләрини иддиа етдикләри Аллаһла јахын мүнасибәтләринин олдуғуну ҝөстәрән кејфијјәтләри әкс етдирмирдиләр (Мат. 9:13; Лука 11:42). Иса өјрәдирди ки, Аллаһын тәләбләринә табе олмаг ваҹиб олса да, итаәткарлығын дәјәрини инсанын үрәјиндәкиләр мүәјјән едир (Мат. 15:7-9; Марк 7:20-23; Јәһ. 3:36). Вердијимиз тәлим Исанын нүмунәсини изләдијимиз тәгдирдә јахшы бәһрәләр ҝәтирәҹәк. Инсанлара Аллаһын онлардан нә тәләб етдијини өјрәнмәјә көмәк етмәк ваҹибдир. Лакин Јеһованы бир шәхсијјәт кими таныјыб севмәләри дә зәруридир, белә олан һалда һәгиги Аллаһла јахшы мүнасибәтләрә нә дәрәҹәдә гијмәт вердикләри давранышларында әкс олунаҹаг.
Сөзсүз ки, белә тәлимдән фајдаланмаг үчүн инсан өз үрәјиндә оланлары виҹданла тәһлил етмәлидир. Иса инсанлары өз нијјәтләрини вә һиссләрини јохламаға тәшвиг едирди. Јанлыш фикирләрә дүзәлиш верәндә о, адәтән динләјиҹиләриндән нә үчүн белә дүшүндүкләрини, данышдыгларыны вә мәһз бу ҹүр даврандыгларыны сорушурду. Анҹаг онлара көмәк етмәк үчүн суал вермәклә јанашы, мәсәләләрә дүзҝүн бахмалары үчүн әјани мисал чәкир, мүәјјән фикир сөјләјир вә ја нә исә едирди (Марк 2:8; 4:40; 8:17; Лука 6:41, 46). Биз дә Исадан нүмунә ҝөтүрәрәк динләјиҹиләри өзләринә нөвбәти суаллары вермәјә тәшвиг едә биләрик: «Нә үчүн мән мәһз белә давранмаға мејллијәм? Бу вәзијјәтә нә үчүн белә мүнасибәт ҝөстәрирәм?» Сонра онлара мәсәләләрә Јеһованын нөгтеји-нәзәри илә бахмаға көмәк ет.
Тәтбиг едилмәсини ҝөстәр
Јахшы мүәллим билир ки, «һикмәт һәр шејдән үстүндүр» (Сүл. мәс. 4:7). Мүдриклик проблемләри һәлл етмәк, тәһлүкәләрдән гачмаг, гаршыја гојулан мәгсәдә чатмаг вә башгаларына көмәк етмәк үчүн билији дүзҝүн тәтбиг етмәк габилијјәтидир. Мүәллимин борҹу өјрәнәнин әвәзинә гәрар гәбул етмәк јох, она билији дүзҝүн тәтбиг етмәји өјрәтмәкдир. Мүгәддәс Китабдан олан һансыса принсипи мүзакирә едәркән өјрәнәнә мүлаһизә јүрүтмәјә көмәк ет. Ҝүндәлик һәјатдан мүәјјән вәзијјәти мисал чәк, сонра, бу вәзијјәтлә гаршылашарса, мүзакирә етдијиниз принсипин она неҹә көмәк едәҹәјини соруш (Ибр. 5:14).
Ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнүндә һәвари Петерин сөјләдији нитг Аллаһын Кәламыны инсанларын һәјатына тәсир едәҹәк тәрздә тәтбиг етмәкдә бир нүмунәдир (Һәв. иш. 2:14-36). Петер Мүгәддәс Јазылардан ону динләјән издиһамын һәгигәт олараг гәбул етдији үч парчаны мүзакирә етди. Сонра динләјиҹиләринин һамысынын шаһиди олдуғу һадисәләрә нәзәрән онлары изаһ етди. Нәтиҹәдә онлар ешитдикләринә ујғун һәрәкәт етмәјин ваҹиблијини баша дүшдүләр. Сәнин дә вердијин тәлим инсанлара бу ҹүр тәсир едирми? Садәҹә фактлары садаламагла кифајәтләнмәјиб, онлара сәбәбини дә баша дүшмәјә көмәк едирсәнми? Онлары алдыглары билијин һәјатларына неҹә тәсир етмәли олдуғу һагда дүшүнмәјә тәшвиг едирсәнми? Ола билсин, онлар Пентикост ҝүнүндәки адамлар кими, «Биз нә едәк?» — дејә нида етмәјәҹәкләр, лакин ајәләрин практики дәјәрини ҝөстәрмисәнсә, динләјиҹиләр конкрет аддымлар атмаг барәдә дүшүнмәјә тәшвиг олунаҹаглар (Һәв. иш. 2:37).
Ушагларынызла Мүгәддәс Китабы охујаркән сиз валидејнләрин имканы вар ки, онлара Мүгәддәс Китаб принсипләрини һәјатларында неҹә тәтбиг едәҹәкләри үзәриндә дүшүнмәји өјрәдәсиниз (Ефес. 6:4). Мәсәлән, Мүгәддәс Китабын һәфтә үчүн ајрылан парчасындан бир нечә ајә сечиб мәнасыны мүзакирә етдикдән сонра, бу кими суаллар вермәк олар: «Бурада бизим үчүн һансы рәһбәрлик вар? Бу ајәләри хидмәтдә неҹә истифадә етмәк олар? Јеһова вә Онун јоллары һагда нә өјрәнирик вә бу бизим Она миннәтдарлығымызы неҹә артырыр?» Аилә үзвләрини Теократик Хидмәт Мәктәбиндә Мүгәддәс Китабдан диггәтәлајиг фикирләр мүзакирә олунан заман һәмин мәгамлара даир фикирләрини сөјләмәјә тәшвиг ет. Чох еһтимал ки, шәрһ вердикләри ајәләри јадда сахлајаҹаглар.
Јахшы нүмунә ол
Сән тәк сөзләринлә јох, давранышынла да өјрәдирсән. Һәрәкәтләрин өјрәтдикләрини һәјатда неҹә тәтбиг етмәјә даир нүмунәдир. Ушаглар мәһз бу ҹүр өјрәнирләр. Валидејнләрини тәглид едәндә ушаглар онлара бәнзәмәк истәдикләрини ҝөстәрирләр. Онлар валидејнләринин етдикләрини өзләри дә сынагдан кечирмәк истәјирләр. Буну өјрәтдијин инсанлара да аид етмәк олар. Сән ‘Мәсиһи тәглид етдијин кими, онлар да сәни тәглид едәндә’ Јеһованын јоллары илә јеримәјин ҝәтирдији хејир-дуалары өз үзәрләриндә һисс едәҹәкләр (1 Кор. 11:1). Өз шәхси тәҹрүбәләриндә Аллаһын онларла неҹә рәфтар етдијини ҝөрәҹәкләр.
Бу, јахшы нүмунә олмағын ваҹиблијини ҝөстәрән тәсирли хатырлатмадыр. Бизим ‘мүгәддәс вә Аллаһа ихласкар јашамағымызын’ өјрәнән адама Мүгәддәс Китаб принсипләрини һәјатда неҹә тәтбиг етмәји ҝөстәрмәкдә бөјүк көмәји олаҹаг (2 Пет. 3:11). Әҝәр өјрәнәни Аллаһын Кәламыны һәр ҝүн охумаға тәшвиг едирсәнсә, өзүн дә бу ишдә чалышган ол. Ушагларына Мүгәддәс Китаб принсипләринә әсасән јашамағы өјрәтмәк истәјирсәнсә, онда гој онлар ҝөрсүнләр ки, сәнин һәрәкәтләрин Аллаһын ирадәсинә ујғундур. Әҝәр јығынҹағы хидмәтдә сәјли олмаға сәсләјирсәнсә, өзүн дә бу ишдә там иштирак ет. Өјрәтдикләринә ујғун јашајанда, чох еһтимал ки, башгаларыны һәрәкәтә тәшвиг едә биләҹәксән (Ром. 2:21-23).
Даһа јахшы өјрәтмәк мәгсәдин варса, өзүндән соруш: «Вердијим тәлим динләјиҹиләрими бахышларында, данышыг тәрзләриндә, јахуд давранышларында дәјишиклик етмәјә тәшвиг едирми? Һансыса суалы ачыгламаг үчүн бир фикри вә ја һәрәкәти диҝәриндән фәргләндирирәмми? Мүгәддәс Китабы өјрәтдијим шәхсләрин, ушагларымын, јахуд јығынҹаг ҝөрүшләриндә мәни динләјәнләрин дедикләрими јадда сахламалары үчүн нә едирәм? Динләјиҹиләримә өјрәндикләрини неҹә тәтбиг етмәји ајдын баша салыраммы? Бу ишдә онлара нүмунә верирәмми? Ешитдикләринә неҹә һај вермәләринин Јеһова илә мүнасибәтләринә тәсир етдијини анлајырлармы?» (Сүл. мәс. 9:10). Мүәллимлик габилијјәтини инкишаф етдирмәјә чалышаркән бу мәгамлара һәмишә диггәт јетир. «Өзүнә вә вердијин тәлимата диггәт јетир вә бу ишләри давам етдир. Чүнки буну етмәклә сән һәм өзүнү, һәм дә сәнә гулаг асанлары хилас едәрсән» (1 Тим. 4:16).