Јеһова тезликлә нәјин баш верәҹәјини ачыглајыр
«Иса Мәсиһдән ҝәлән вәһј. Аллаһ бу вәһји Исаја верди ки, о, тезликлә баш верәҹәк һадисәләри өз гулларына ҝөстәрсин» (ВӘҺЈ 1:1).
НЕҸӘ ҸАВАБ ВЕРӘРДИНИЗ?
Бөјүк һејкәлин һансы һиссәләри Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасыны тәмсил едир?
Јәһја Инҝилтәрә-Америка вә Бирләшмиш Милләтләр Тәшкилаты арасындакы әлагәни неҹә ҝөстәрди?
Даниел вә Јәһја инсан һөкумәтләринин сону һагда нә јазыблар?
1, 2. а) Даниелин вә Јәһјанын пејғәмбәрликләрини мүгајисә етмәклә биз нә өјрәнә биләрик? б) Вәһши һејванын илк алты башы һансы империјалары тәмсил едир?
ДАНИЕЛЛӘ Јәһјанын пејғәмбәрликләрини мүгајисә едәндә һал-һазырда дүнјада ҹәрәјан едән вә ҝәләҹәкдә баш верәҹәк бир чох һадисәләрин мәғзини анлајырыг. Јәһјанын ҝөрдүјү вәһши һејваны, Даниелин ҝөрдүјү онбујнузлу горхунҹ вәһши һејваны вә Даниелин бөјүк һејкәлә вердији изаһаты мүгајисә етмәклә нә өјрәнирик? Бу пејғәмбәрликләри ајдын баша дүшмәјимиз бизи нәјә тәшвиг етмәлидир?
2 Ҝәлин Јәһјанын ҝөрдүјү вәһши һејвана бир даһа нәзәр салаг (Вәһј, фәс. 13). Әввәлки мәгаләдән өјрәндијимиз кими, вәһши һејванын илк алты башы Мисир, Ассурија, Бабил, Мидија-Фарс, Јунаныстан вә Ромадыр. Бу империјаларын һамысы гадынын өвлады илә дүшмәнчилик едирди (Јар. 3:15). Јәһја бу ҝөрүнтүнү јаздыгдан әсирләр сонра да алтынҹы баш олан Рома дүнјада ән нүфузлу дөвләт олараг галырды. Лакин сонрадан Романы једдинҹи баш әвәз етмәли иди. Сөһбәт һансы империјадан ҝедир вә о, гадынын өвлады илә неҹә давранырды?
БРИТАНИЈА ВӘ БИРЛӘШМИШ ШТАТЛАР ҜҮҸЛҮ ИМПЕРИЈАЈА ЧЕВРИЛИР
3. Горхунҹ онбујнузлу вәһши һејван вә онун он бујнузу нәји тәмсил едир?
3 «Вәһј» китабынын 13-ҹү фәслиндәки једдибашлы вәһши һејванын једдинҹи башы нәји тәмсил едир? Буну мүәјјән етмәк үчүн Јәһјанын ҝөрдүјү једдибашлы вәһши һејваны Даниелин ҝөрдүјү онбујнузлу вәһши һејванла мүгајисә етмәлијикa. (Даниел 7:7, 8, 23, 24 ајәләрини оху.) Даниелин ҝөрдүјү вәһши һејван Романы тәмсил едир. (12 вә 13-ҹү сәһифәләрдәки ҹәдвәлә бахын.) Бизим еранын бешинҹи әсриндә Рома империјасы парчаланмаға башлады. Горхунҹ вәһши һејванын он бујнузу һәмин бу империјадан әмәлә ҝәлән падшаһлыглардыр.
4, 5. а) Кичик бујнуз нә етди? б) Вәһши һејванын једдинҹи башы һансы империјаны тәмсил едир?
4 Јыртыҹы вәһши һејванын дөрд бујнузу, јәни дөрд падшаһлыг хүсуси шәкилдә вурғуланыб. Онлардан үчү диҝәр «кичик бир бујнуз» тәрәфиндән ҝөтүрүлүр. Бу пејғәмбәрлик Рома империјасында узаг бир әјаләт олан Британија ҝүҹләнмәјә башлајанда јеринә јетди. 17-ҹи әсрәдәк Британија о дәрәҹәдә бөјүк әһәмијјәтә малик дејилди. Кечмиш Рома империјасынын тәркибиндәки диҝәр әразиләр — Испанија, Нидерланд вә Франса даһа нүфузлу идиләр. Британија бу дөвләтләрлә мүбаризә апарараг бир-бир онлары нүфуздан салды. 18-ҹи әсрин орталарында Британија дүнја сәһнәсиндә ән ҝүҹлү дөвләтә чеврилмәјә доғру ирәлиләјирди. Анҹаг һәлә дә о, вәһши һејванын једдинҹи башы дејилди.
5 Британија доминант дөвләтә чеврилсә дә, онун Шимали Америкадакы мүстәмләкәләри мүстәгиллик әлдә етди. Бунунла белә, Британија Бирләшмиш Штатлары дәниздән мүдафиә едәрәк она гүввәтләнмәјә иҹазә верди. 1914-ҹү илдә Ағамызын ҝүнү башлајанда Британија тарихдә ән бөјүк империја јаратмышды, Бирләшмиш Штатлар исә јер үзүндә ән бөјүк сәнаје өлкәси идиb. Биринҹи Дүнја мүһарибәси әрәфәсиндә Бирләшмиш Штатлар Британија илә хүсуси әмәкдашлыға башлады. Буна ҝөрә дә онлар Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасына чеврилди. Бу империја вәһши һејванын једдинҹи башы олду. О, гадынын өвлады илә неҹә давранырды?
6. Вәһши һејванын једдинҹи башы Аллаһын халгы илә неҹә рәфтар едирди?
6 Ағанын ҝүнү башлајандан гыса вахт сонра једдинҹи баш Аллаһын халгына — Мәсиһин һәлә ки јер үзүндә јашајан гардашларына һүҹум етмәјә башлады (Мат. 25:40). Иса ҝөстәрди ки, онун иштиракы заманы өвладын јер үзүндә олан үзвләри онун тапшырығыны фәал шәкилдә иҹра едәҹәкләр (Мат. 24:45—47; Галат. 3:26—29). Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасы бу мүгәддәсләрлә мүһарибә едирди (Вәһј 13:3, 7). Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы бу империја Аллаһын халгына зүлм едирди, онларын бәзи нәшрләринә гадаға гојурду вә һәтта садиг нөкәр синфинин тәмсилчиләрини һәбс етмишди. Бунунла вәһши һејванын једдинҹи башы гыса мүддәтә дә олса, тәблиғ ишини дајандырмаға мүвәффәг олмушду. Јеһова һадисәләрин бу ҹүр ҹәрәјан едәҹәјини Јәһјаја ачыгламышды. Аллаһ һәмчинин Јәһјаја демишди ки, өвладын икинҹи дәрәҹәли һиссәси даһа бөјүк руһани фәалијјәт үчүн дирчәлдиләҹәк (Вәһј 11:3, 7—11). Јеһованын хидмәтчиләринин мүасир тарихи бу һадисәләрин баш вердијини тәсдигләјир.
ИНҜИЛТӘРӘ-АМЕРИКА ДҮНЈА ИМПЕРИЈАСЫ ВӘ ДӘМИРЛӘ ҜИЛИН ГАРЫШЫҒЫ ОЛАН АЈАГЛАР
7. Вәһши һејванын једдинҹи башы илә бөјүк һејкәл арасында һансы әлагә вар?
7 Вәһши һејванын једдинҹи башы илә бөјүк һејкәл арасында һансы әлагә вар? Британија вә демәк олар ки, Бирләшмиш Штатлар Рома империјасындан әмәлә ҝәлиб. Бәс һејкәлин ајаглары барәдә нә демәк олар? Ҝөрүнтүдә онларын дәмирлә ҝилин гарышығы олдуғу дејилир. (Даниел 2:41—43 ајәләрини оху.) Бу тәсвир једдинҹи баш олан Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасынын пејда олаҹағы вахтла үст-үстә дүшүр. Ҝиллә гарышығы олан дәмир халис дәмирдән даһа көврәк олдуғу кими, Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасы пејда олдуғу империја илә мүгајисәдә даһа зәифдир. Нәјин әсасында белә демәк олар?
8, 9. а) Једдинҹи дүнја империјасы дәмирәбәнзәр ҝүҹүнү неҹә тәзаһүр етдирирди? б) Ајаглардакы ҝил нәји тәмсил едир?
8 Бәзән вәһши һејванын једдинҹи башы дәмирә хас олан кејфијјәтләр ҝөстәрирди. Мәсәлән, Биринҹи Дүнја мүһарибәсиндән галиб чыхараг о, өз ҝүҹүнү нүмајиш етдирди. Икинҹи Дүнја мүһарибәси заманында да онун дәмир кими мөһкәм олмасы өзүнү бүрузә вердиc. Бу мүһарибәдән сонра да једдинҹи баш дәмир кими мөһкәм ҹәһәтләрини һәлә дә тәзаһүр етдирирди. Лакин лап башланғыҹдан дәмир ҝиллә гарышмышды.
9 Узун мүддәтдир ки, Јеһованын хидмәтчиләри һејкәлин ајагларынын символик мәнасыны анламаға чалышырдылар. Даниел 2:41 ајәсиндә дәмирлә ҝилин гарышығы олан ајаглар чохлу сајда падшаһлыглары јох, бир падшаһлығы тәмсил етдији ҝөстәрилир. Демәли, ҝил Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасынын тәсири һүдудларында олан үнсүрләри — халис дәмирлә тәмсил олунан Рома империјасы илә мүгајисәдә ону даһа зәиф ҝөстәрән үнсүрләри тәмсил едир. Ҝил «инсан нәсилләри», јәни ади инсанлардыр (Дан. 2:43). Инҝилтәрәдә вә Америкада һәмкарлар иттифаглары, еләҹә дә вәтәндаш һүгуглары вә азадлыг уғрунда һәрәкатлар васитәсилә ади инсанларын өз һүгугларынын мүдафиәсинә дурмалары бу империјанын дәмирәбәнзәр ҝүҹлә фәалијјәт ҝөстәрмәк баҹарығыны зәифләдиб. Бундан әлавә, сијасәтчиләр арасында фикир ајрылығы мөвҹуддур. Бир нечә фаиз сәс чохлуғу илә сечкиләрдә галиб ҝәлән танынмыш сијасәтчиләрин белә вердикләри вәди һәјата кечирмәк үчүн кифајәт гәдәр сәлаһијјәтләри чатмыр. Даниелин пејғәмбәрлик етмишди: «Бу падшаһлығын... бир һиссәси мөһкәм, бир һиссәси көврәк олаҹаг» (Дан. 2:42; 2 Тим. 3:1—3).
10, 11. а) Дәмир һејкәлин «ајагларынын» агибәти неҹә олаҹаг? б) Биз ајаг бармагларынын сајы илә әлагәдар һансы нәтиҹәјә ҝәлирик?
10 Ијирми биринҹи әсрдә дә Британија вә Бирләшмиш Штатлар хүсуси әмәкдашлыгларыны давам етдирирләр. Онлар дүнја мигјаслы мүһүм мәсәләләрдә чох вахт бирҝә фәалијјәт ҝөстәрирләр. Бөјүк һејкәл вә вәһши һејван һаггындакы пејғәмбәрликләрдә Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасынын ҝәләҹәкдә башга бир империја илә әвәз олунаҹағы дејилмир. Бу ахырынҹы дүнја империјасы дәмир балдырларын тәмсил етдији Рома империјасы илә мүгајисәдә даһа зәиф олса да, өз-өзүнә мәһв олмајаҹаг.
11 Бәс һејкәлин ајаг бармагларынын сајы һансыса хүсуси мәнаны кәсб едирми? Даниел диҝәр ҝөрүнтүләриндә конкрет рәгәмләри вурғулајыр, мәсәлән, мүхтәлиф вәһши һејванларын башларындакы бујнузларын сајыны гејд едир. Бу рәгәмләр мүһүм әһәмијјәт кәсб едир. Лакин һејкәли тәсвир едәркән Даниел ајаг бармагларынын сајыны вурғуламыр. Демәли, һејкәлин голларынын, әлләринин, әл бармагларынын, ајагларынын вә пәнҹәләринин сајы әһәмијјәт кәсб етмәдији кими, ајаг бармагларынын да сајы һеч бир әһәмијјәт кәсб етмир. Анҹаг ајагларын дәмир вә ҝил гарышығындан ибарәт олдуғуну Даниел хүсуси шәкилдә гејд едир. Бундан белә бир нәтиҹәјә ҝәлирик ки, Аллаһын Падшаһлығыны тәмсил едән даш һејкәлин ајагларындан зәрбә вуранда Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасы дүнјада һөкмранлыг едән јеҝанә империја олаҹаг (Дан. 2:45).
ИНҜИЛТӘРӘ-АМЕРИКА ВӘ ИКИБУЈНУЗЛУ ВӘҺШИ ҺЕЈВАН
12, 13. Икибујнузлу вәһши һејван нәји тәмсил едир вә о, нә едир?
12 Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасынын дәмир вә ҝил гарышығы олмасына бахмајараг, Исанын Јәһјаја вердији ҝөрүнтүләр ҝөстәрир ки, сон ҝүнләрдә дә бу империја дүнја сәһнәсиндә әсас рол ојнамаға давам едәҹәк. Неҹә? Јәһја ҝөрүнтүдә әждаһа кими данышан икибујнузлу вәһши һејваны ҝөрдү. Бу әҹаиб һејван нәји тәмсил едир? Онун ики бујнузу вар, демәли, бу, икили империјадыр. Јәһја јенә дә Инҝилтәрә-Америка империјасыны ҝөрүр, анҹаг бу дәфә хүсуси ролда. (Вәһј 13:11—15 ајәләрини оху.)
13 Һәмин вәһши һејван инсанлары једдибашлы вәһши һејванын сурәтини дүзәлтмәјә тәшвиг едир. Јәһја јазыр ки, вәһши һејванын сурәти пејда олаҹаг, јоха чыхаҹаг, даһа сонра исә јенидән мејдана ҝәләҹәк. Бүтүн бу дејиләнләр Бөјүк Британијанын вә Бирләшмиш Штатларын тәшәббүсү илә әрсәјә ҝәлән вә дүнја дөвләтләрини бирләшдириб онлары тәмсил етмәк мәгсәди илә јарадылан тәшкилатын үзәриндә јеринә јетибd. Сөзүҝедән бу тәшкилат Биринҹи Дүнја мүһарибәсиндән сонра пејда олан Милләтләр Ҹәмијјәтидир. Икинҹи Дүнја мүһарибәси әрәфәсиндә Милләтләр Ҹәмијјәти јоха чыхды. Мүһарибә ҝедән заман Аллаһын халгы бәјан едирди ки, «Вәһј» китабындакы пејғәмбәрлијә әсасән, једдибашлы вәһши һејванын сурәти јенидән пејда олаҹаг. Бирләшмиш Милләтләр Тәшкилаты јарананда бу сөзләр һәјата кечди (Вәһј 17:8).
14. Һансы мәнада једдибашлы вәһши һејванын сурәти «сәккизинҹи» падшаһ адландырылыр?
14 Јәһја једдибашлы вәһши һејванын сурәтини «сәккизинҹи» падшаһ адландырыр. Һансы мәнада? Бу вәһши һејван илк вәһши һејванын сәккизинҹи башы адландырылмыр. О, садәҹә һәмин вәһши һејванын сурәтидир. Онун малик олдуғу сәлаһијјәт бу тәшкилата үзв олан дөвләтләрдән, хүсусилә дә она ән чох дәстәк олан Инҝилтәрә-Америка дүнја империјасындан ҝәлир (Вәһј 17:10, 11). Она хүсуси тапшырығы јеринә јетирмәк — тарихин ҝедишатыны дәјишәҹәк һадисәјә тәкан вермәк үчүн падшаһ сәлаһијјәти вериләҹәк.
ВӘҺШИ ҺЕЈВАНЫН СУРӘТИ ФАҺИШӘНИ УДУР
15, 16. Фаһишә нәји тәмсил едир вә ону дәстәкләјәнләрлә нә баш верир?
15 Јәһјанын ҝөрүнтүсүнә әсасән, једдибашлы вәһши һејванын сурәти олан ал-гырмызы вәһши һејванын үзәриндә ону идарә едән фаһишә отуруб. Бу фаһишәнин ады «Бөјүк Бабил»дир (Вәһј 17:1—6). Бу фаһишә там әсаслы олараг, араларында ән нүфузлу јер тутан Христиан аләминин килсәләри дә дахил олмагла, бүтүн јалан дини тәмсил едир. Дини тәшкилатлар вәһши һејванын сурәтинә хејир-дуа верир вә она тәсир ҝөстәрмәјә чалышыр.
16 Лакин Бөјүк Бабилин үзәриндә отурдуғу сулар — ону дәстәкләјән халглар — Ағанын ҝүнү заманы нәзәрәчарпаҹаг дәрәҹәдә гурујур (Вәһј 16:12; 17:15). Мәсәлән, вәһши һејванын сурәти илк дәфә пејда оланда Бөјүк Бабилин мөтәбәр һиссәси олан Христиан килсәләри Гәрб дүнјасында доминантлыг едирди. Бу ҝүн килсәләр вә дин хадимләри инсанларын һөрмәтини вә дәстәјини итирибләр. Чохлары дүнјадакы мүнагишәләрин көкүндә динин дурдуғуну һесаб едир. Гәрб дүнјасынын мүтәфәккирләринин динин ҹәмијјәтә тәсир ҝөстәрмәсинә сон гојмаг чағырышлары ҝетдикҹә ҝүҹләнир.
17. Јалан динлә нә баш верәҹәк вә нәјә ҝөрә?
17 Лакин јалан дин өз-өзүнә јоха чыхмајаҹаг. Фаһишә тәсиредиҹи гүввә олараг галаҹаг вә Аллаһ һакимијјәтдә оланларын үрәјинә Өз нијјәтини јеринә јетирмәк фикрини гојана гәдәр о, падшаһлары өз ирадәсинә табе етдирмәк ҹәһдләриндән әл чәкмәјәҹәк. (Вәһј 17:16, 17 ајәләрини оху.) Тезликлә Јеһова Бирләшмиш Милләтләр Тәшкилаты илә тәмсил олунан Шејтанын системинин сијаси гүввәләрини јалан динә һүҹум етмәјә тәшвиг едәҹәк. Онлар онун һөкмранлығына сон гојуб, вар-дөвләтини талан едәҹәкләр. Ијирми-отуз ил әввәл һадисәләрин бу ҹүр ҹәрәјан едәҹәјини ағла ҝәтирмәк белә гејри-мүмкүн иди. Бу ҝүн фаһишә ал-гырмызы вәһши һејванын белиндә јелләнир. Лакин о, һејванын белиндән еһмалҹа дүшмәјәҹәк. Онун јыхылмасы гәфләтән вә дәһшәтли олаҹаг (Вәһј 18:7, 8, 15—19).
ВӘҺШИ ҺЕЈВАНЛАРЫН СОНУ
18. а) Вәһши һејван нә едәҹәк вә бунун сону нә олаҹаг? б) Даниел 2:44 ајәсинә әсасән, Аллаһын Падшаһлығы һансы падшаһлыглары мәһв едәҹәк? (17-ҹи сәһифәдәки чәрчивәјә бахын.)
18 Јалан динин мәһвиндән сонра вәһши һејван, јәни Шејтанын јер үзүндәки сијаси гурулушу Аллаһын Падшаһлығына һүҹум етмәјә тәшвиг олунаҹаг. Лакин ҝөјләр әлчатмаз олдуғу үчүн бу падшаһлар өз гәзәбини јердә јашајан вә Аллаһын Падшаһлығыны дәстәкләјәнләрин үзәринә төкмәк истәјәҹәкләр. Сон гачылмаздыр (Вәһј 16:13—16; 17:12—14). Даниел ахырынҹы дөјүшүн бир мәгамыны ачыглајыр. (Даниел 2:44 ајәсини оху.) Вәһј 13:1 ајәсиндәки вәһши һејван, онун сурәти вә икибујнузлу вәһши һејван мәһв едиләҹәк.
19. Биз нәјә әмин ола биләрик вә инди нәјин вахтыдыр?
19 Биз једдинҹи башын һөкмранлыг етдији ҝүнләрдә јашајырыг. Бу вәһши һејван мәһв олмамышдан әввәл башга бир баш пејда олмајаҹаг. Јалан динин көкү кәсиләндә дүнјаны идарә едән империја Инҝилтәрә-Америка олаҹаг. Даниелин вә Јәһјанын пејғәмбәрликләри ән хырда тәфсилатларынадәк јеринә јетди. Биз әмин ола биләрик ки, јалан динин мәһви вә Һар-Маҝедон мүһарибәси јахындыр. Аллаһ бу тәфсилатлары бизә габагҹадан ачыглајыб. Бәс биз бу пејғәмбәрликләрә вә хәбәрдарлыглара диггәт јетирәҹәјик, јохса онлары гулагардына вураҹағыг? (2 Пет. 1:19). Инди Јеһованын тәрәфини тутмағын вә Онун Падшаһлығыны дәстәкләмәјин әсил вахтыдыр! (Вәһј 14:6, 7).
[Һашијәләр]
a Мүгәддәс Китабда он рәгәми чох вахт тамлығы билдирир. Она ҝөрә дә бу ҝөрүнтүдә он бујнуз Рома империјасындан јаранан бүтүн падшаһлыглары тәмсил едир.
b Икили дүнја империјасынын әламәтләринин 18-ҹи әсрдән мөвҹуд олмасына бахмајараг, Јәһја гејд етмишди ки, бу империја Ағанын ҝүнүнүн башланғыҹында пејда олаҹагды. Чүнки «Вәһј» китабындакы ҝөрүнтүләр Ағанын ҝүнүндә јеринә јетир (Вәһј 1:10). Биринҹи Дүнја мүһарибәсиндән сонра једдинҹи баш бирләшмиш дүнја империјасы кими фәалијјәтинә башлады.
c Даниел бу падшаһын «һејрәтләндириҹи [дәһшәтли] дағынтылар [төрәдәҹәјини]» јазмагла онун һәмин мүһарибә заманы бөјүк дағынтылар төрәдәҹәјини пејғәмбәрлик етмишди (Дан. 8:24). Мисал үчүн, Бирләшмиш Штатлар икили дүнја империјасынын дүшмәни олан өлкәнин үзәринә ики атом бомбасы атанда тарихдә мисли ҝөрүнмәмиш дәһшәтли дағынтылар төрәтди.
d «Вәһј. Онун мөһтәшәм зирвәси јахындыр!» китабынын 240, 241 вә 253-ҹү сәһифәләринә (рус.) бахын.
[17–ҹи сәһифәдәки чәрчивә]
«БҮТҮН ӘВВӘЛКИ ПАДШАҺЛЫГЛАР» ҺАНСЫЛАРДЫР?
Даниел 2:44 ајәсиндәки пејғәмбәрликдә гејд олунур ки, Аллаһын Падшаһлығы «бүтүн әввәлки падшаһлыглары әзиб-дағыдаҹаг». Бу пејғәмбәрлик јалныз һејкәлин мүхтәлиф һиссәләри илә тәмсил олунан падшаһлыглара аиддир.
Бәс јердә галан диҝәр инсан һөкумәтләри барәдә нә демәк олар? «Вәһј» китабындакы паралел пејғәмбәрлијә нәзәр саланда гаршымызда даһа ҝениш мәнзәрә ачылыр. Орада гејд олунур ки, јер үзүнүн бүтүн падшаһлары Гадир Аллаһын бөјүк ҝүнүндә Она гаршы топланаҹаг (Вәһј 16:14; 19:19—21). Беләликлә, Һар-Маҝедонда јалныз һејкәлин мүхтәлиф һиссәләри илә тәмсил олунан падшаһлыглар јох, бүтүн инсан һөкумәтләри мәһв едиләҹәк.