Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
“Левилиләр” китабындан диггәтәлајиг фикирләр
ИСРАИЛЛИЛӘРИН Мисир әсарәтиндән азад олундуглары вахтдан һәлә бир ил кечмәјиб. Јени халг кими тәшкил олунмуш исраиллиләр инди Кән’ан дијарына сары јола дүшүбләр. Јеһованын нијјәтинә ҝөрә һәмин дијарда мүгәддәс халг јашамалыдыр. Лакин кән’анлыларын һәјат тәрзи вә дини ән’әнәләри бу халгын һәддиндән артыг ҝүнаһа батдығына шәһадәт едир. Буна ҝөрә дә, һәгиги Аллаһ исраиллиләрин јығынҹағына бә’зи ҝөстәришләр верир ки, онларын иҹрасы исраиллиләри Аллаһа хидмәт етмәк үчүн башгаларындан фәргләндирир. Бу ҝөстәришләр Сина сәһрасында Муса пејғәмбәр тәрәфиндән, еһтимал ки, б. е. ә. 1512-ҹи илдә јазылан “Левилиләр” китабында гејд едилмишдир. Китабдакы һадисәләр бир гәмәри ајдан артыг олмајан мүддәти әһатә едир (Чыхыш 40:17; Сајлар 1:1-3). Јеһова Өз хидмәтчиләрини дәфәләрлә мүгәддәслији горумаға чағырыр (Левилиләр 11:44; 19:2; 20:7, 26).
Јеһованын мүасир Шаһидләри Аллаһын Мусанын васитәсилә вердији Ганунун алтында дејилләр. Һәмин Ганун Иса Мәсиһин өлүмү илә ләғв олунду (Ромалылара 6:14; Ефеслиләрә 2:11-16). Лакин “Левилиләр” китабына дахил едилән ҝөстәришләр Аллаһымыз Јеһоваја ибадәт етмәјә даир бизә чох шеј өјрәдә биләр.
КӨНҮЛЛҮ ВӘ МӘҸБУРИ ҜӘТИРИЛӘН МҮГӘДДӘС ТӘГДИМӘЛӘР
Ганунда хатырланан тәгдимә вә гурбанларын бә’зиләри көнүллү, диҝәрләри исә мәҹбури иди. Мәсәлән, јахылан тәгдимә Аллаһа бүтөв шәкилдә ҝәтирилән көнүллү гурбан иди. Буна бәнзәр шәкилдә, Иса Мәсиһ өзүнү бүтөв шәкилдә көнүллү олараг фидијә гурбаны кими верди. Көнүллү олараг ҝәтирилән әмин-аманлыг гурбаны һиссәләрә бөлүнүрдү. Гурбанын бир һиссәсини гурбанҝаһда Аллаһ үчүн јандырырдылар, галан ики һиссәсини исә каһин вә гурбаны ҝәтирән јејирди. Бу, мәсһ едилмиш мәсиһчиләрин Мәсиһин өлүмүнүн Хатирә Ҝеҹәсиндә символлардан гәбул етмәләрини хатырладыр (1 Коринфлиләрә 10:16-22).
Ҝүнаһ вә тәгсиркарлыг тәгдимәси мәҹбури тәгдимәләр иди. Ҝүнаһ тәгдимәси Аллаһа гаршы гәсдән ишләдилмәјән ҝүнаһларын јујулмасы үчүн ҝәтирилирди. Инсан тәгсиркарлыг тәгдимәсини киминсә һаггыны поздуғуна ҝөрә ҝәтирирди, бу тәгдимә һәмчинин төвбә едән ҝүнаһкарын мүәјјән һагларыны бәрпа едә биләрди. Бу тәгдимә садаланан һәр ики функсијаны дәрһал јеринә јетирә биләрди. Чөрәк тәгдимәси Јеһованын сәхавәтли олдуғуну е’тираф етмәјә хидмәт едирди. Бүтүн бунлар бизим үчүн мараг кәсб едир, чүнки Ганун әһдинә ҝөрә тәләб олунан гурбанлар Иса Мәсиһә вә онун гурбанлығына, һәмчинин бу гурбанлыг сајәсиндә мүмкүн олан хејир-дуалара ишарә едирди (Ибраниләрә 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
2:11, 12 — Нәјә ҝөрә исраиллиләр Јеһоваја гурбан олараг бал јандырмалы дејилдиләр? Сөһбәт бурада ары балындан ҝедә билмәзди. Балы гурбан кими јандырмаға иҹазә верилмәсә дә, бал “тарла мәһсулунун новбарларына” дахил иди (2 Тарихләр 31:5). Ҝөрүнүр, бурада “бал” сөзү алтында мејвә ширәси, јахуд мејвә сиропу нәзәрдә тутулурду. Бал исә гыҹгыра билдији үчүн, ону гурбанҝаһа гојулан гурбан кими ҝәтирмәк олмазды.
2:13 — Нәјә ҝөрә “бүтүн тәгдимәләрин үзәриндә” дуз ҝәтирмәк лазым иди? Бу, гурбанын дадыны јахшылашдырмаг мәгсәдилә едилмирди. Бүтүн дүнјада дуздан горујуҹу маддә кими истифадә едилир. Ҝөрүнүр, дузу гурбанла бәрабәр она ҝөрә ҝәтирирдиләр ки, о нөгсансызлығы вә чүрүмәјә гаршы сабитлији символлашдырыр.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
3:17. Исраиллиләрә һејванын ән јахшы вә ән гијмәтли һиссәси сајылан пијдән јемәк гадаған едилмишди. Бу гадаға, ҝөрүнүр, һејванын ән јахшы һиссәсинин Јеһоваја мәхсус олдуғуну ајдын сурәтдә баша дүшмәкдә халга көмәк едирди (Тәквин 45:18). Бу бизә ону хатырладыр ки, биз малик олдуғумуз шејләрин ән јахшысыны Јеһоваја вермәлијик (Сүлејманын мәсәлләри 3:9, 10; Колослулара 3:23, 24).
7:26, 27. Исраиллиләрә ган јемәк гадаған иди. Аллаһын нөгтеји-нәзәриндән ган һәјаты тәмсил едир. Левилиләр 17:11 ајәсиндә јазылыб: “Әтин ҹаны [һәјаты] гандадыр”. Гандан чәкинмәк тәләби Аллаһын мүасир хидмәтчиләри үчүн дә гүввәдәдир (Һәвариләрин ишләри 15:28, 29).
МҮГӘДДӘС КАҺИНЛИК ТӘ’СИС ЕДИЛИР
Гурбан ҝәтирмәклә бағлы олан бүтүн ишләрин гајғысына галмаг кимләрә һәвалә олунурду? Бу вәзифәләр каһинләрин үзәринә гојулмушду. Муса Аллаһын әмринә риајәт едәрәк, Һаруну баш каһин, онун дөрд оғлуну исә каһинләр едәрәк һәсретмә мәрасимини кечирди. Ҝөрүнүр, бу мәрасим, 7 ҝүн давам етмишдир. Бундан сонра каһинләр өз вәзифәләрини јеринә јетирмәјә башладылар.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
9:9—Нә үчүн ганы гурбанҝаһын дибинә төкмәк вә мүхтәлиф әшјалара ‘сүртмәк’ лазым иди? Бу, ону ҝөстәрирди ки, ган — Јеһова үчүн тәмизләмә үсулудур. Бүтүн тәмизләмә мәрасими гана әсасланырды. Һәвари Павел јазмышды: “Мүгәддәс Гануна ҝөрә, тәгрибән һәр шеј ганла тәмизләнир вә ган төкүлмәдән бағышланма олмур” (Ибраниләрә 9:22).
10:1, 2 — Һарунун оғуллары Надабла Абиһунун ҝүнаһы нәдә ола биләрди? Каһин Надабла Абиһу вәзифәләринә дахил олмајан шеји етмәји өзләринә рәва ҝөрдүкдән тез сонра, Јеһова бүтүн каһинләрә чадырда хидмәт заманы шәраб вә спиртли ичкиләр ичмәји гадаған етди (Левилиләр 10:9). Бурадан елә гәнаәтә ҝәлмәк олар ки, тәсвир олунан һадисә заманы Һарунун бу ики оғлу, еһтимал ки, сәрхош вәзијјәтдә олмушлар. Лакин онларын өлүмүнә әсас сәбәб, “Рәббин өнүнә онлара әмр етмәмиш олдуғу јабанчы бир атәш әрз етдикләри” олмушдур.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
10:1, 2. Мәсиһчи јығынҹағында үзәрләринә мәс’улијјәт гојулан Јеһованын мүасир хидмәтчиләри Аллаһын тәләбләринә табе олмалыдырлар. Бундан әлавә, өз вәзифәләрини јеринә јетирәркән онлар өзләриндән чох разы олмаг кими хүсусијјәт тәзаһүр етдирмәли дејилләр.
10:9. Әҝәр спиртли ички гәбул етмишиксә, Аллаһын вердији вәзифәләри јеринә јетирмәјә ҝиришмәли дејилик.
МҮГӘДДӘС ИБАДӘТ ТӘМИЗЛИК ТӘЛӘБ ЕДИР
Гида олараг истифадә етмәк үчүн һансы һејванлары тәмиз, һансылары исә натәмиз һесаб етмәјә даир ҝөстәришләр исраиллиләрә икигат фајда ҝәтирирди. Бу ҝөстәришләр онлары хәстәлик төрәдән организмләрдән горујур, һабелә исраиллиләрлә онлары әһатә едән халглар арасындакы фәрги вурғулајырды. Диҝәр ҝөстәришләр өлү ҹәсәдә тохунмагла, доғушдан сонра гадынын тәмизләнмәсилә, ҹүзам хәстәлији заманы апарылан проседураларла, киши вә гадынын ҹинсијјәт органларындан ҝәлән ахынтылар илә бағлы натәмизлијә аид иди. Натәмиз кәсләрин гејдинә галмаг мәс’улијјәти каһинләрин үзәринә дүшүрдү.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
12:2, 5 — Нәјә ҝөрә гадын доғушдан сонра “мурдар” һесаб олунурду? Чохалма органлары камил инсан һәјатына башланғыҹ вермәк үчүн јарадылмышды. Лакин мирас алынмыш ҝүнаһын нәтиҹәсиндә бәшәр аиләси гејри-камиллији вә ҝүнаһлы һәјаты мирас алды. Доғушдан, ајбашыдан вә тохум төкүлмәсиндән сонра јаранан мүвәггәти “мурдар” вәзијјәт, исраиллиләрә мирас алынмыш ҝүнаһы хатырладырды (Левилиләр 15:16-24; Мәзмур 51:5; Ромалылара 5:12). Тәмизләнмә мәрасими илә бағлы тәләбләр исраиллиләрә, ҝүнаһын нәтиҹәләрини арадан галдыраҹаг вә бәшәријјәти камиллијә гајтараҹаг фидијә гурбанлығына еһтијаҹ дујдугларыны дәрк етмәкдә көмәк едирди. Бу фидијә ҝүнаһын нәтиҹәләрини арадан галдырыб, бәшәријјәти камиллијә гајтара биләрди. Беләликлә, Ганун онлар үчүн “Мәсиһә јол ҝөстәрән мүрәбби” олду (Галатијалылара 3:24).
15:16-18 — Бу ајәләрдә дејилән ‘тохум төкүлмәси’ нә демәкдир? Бурада сөһбәт, ҝөрүнүр, ҝеҹәләр баш верән ахынтылардан, һабелә никаһда олан ҹинси әлагәдән ҝедир.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
11:45. Јеһова Аллаһ мүгәддәсдир вә Она мүгәддәс хидмәти иҹра едәнләрдән дә мүгәддәслик тәләб едир. Онун хидмәтчиләри мүгәддәслијә вә һәм физики, һәм дә руһани ҹәһәтдән тәмиз галмаға ҹан атмалыдырлар (2 Коринфлиләрә 7:1; 1 Петер 1:15, 16).
12:8. Јеһова касыблара гурбан олараг баһалы гојун дејил, гуш ҝәтирмәјә иҹазә вермишди. О, касыблара анлајышла јанашыр.
МҮГӘДДӘСЛИЈИ ГОРУМАГ ТӘЛӘБИ
Ҝүнаһ үчүн ҝәтирилән әсас гурбанлар һәр ил кечирилән Кәффарә ҝүнүндә ҝәтирилирди. Каһинләр вә Леви нәсли үчүн өкүз, Исраилин каһин олмајан нәсли үчүн исә кечи гурбан ҝәтирилирди. Каһин даһа бир кечинин үзәриндә халгын ҝүнаһыны е’лан етдикдән сонра, һәмин кечини сәһраја бурахырдылар. Бу ики кечи ҝүнаһ үчүн бир гурбаны тәшкил едирди. Бу, Иса Мәсиһин гурбан кими ҝәтириләҹәјинә вә һәмчинин ҝүнаһлары арадан галдыраҹағына ишарә едирди.
Мүхтәлиф суаллара, мәсәлән, гида олараг әтдән истифадә етмәјә даир ҝөстәришләр, Јеһоваја хидмәт едәркән мүгәддәслији горујуб сахламағымызын ваҹиблијини вурғулајыр. Каһинләрдән мүгәддәслији горујуб сахламаг тәләб олунурду. Һәр ил гејд олунан үч бајрам бөјүк севинҹ вә Јарадана миннәтдарлыг етмәк вахты иди. Јеһова Өз халгына, һәмчинин Аллаһын мүгәддәс адына һөрмәтсиз мүнасибәтә, шәнбә ҝүнүнә вә Јубилејә риајәт етмәјә, һабелә касыб вә гулларла неҹә рәфтар етмәјә даир ҝөстәришләр вермишди. Аллаһа итаәткарлығын ҝәтирәҹәји хејир-дуалар, Она итаәт етмәјәнләрин алаҹаглары лә’нәтлә гаршы-гаршыја гојулур. Һәм дә вә’дләрлә вә гијмәт верилмәси илә бағлы ирибујнузлу һејванын илк доғуланына, һәмчинин “Рәббә мүгәддәс” кими ондалығын өдәнилмәсинә даир ҝөстәришләр верилир.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
16:29 — Һансы мә’нада исраиллиләр ‘[өз] ҹанларыны алчалтмалы’ идиләр? Кәффарә ҝүнү иҹра едилән бу мәрасим ҝүнаһларын бағышланмасы үчүн едилән хаһишлә бағлы иди. Һәмин вахтда тутулан оруҹ, ҝөрүнүр, халгын өз ҝүнаһлы вәзијјәтини е’тираф етдијини ҝөстәрирди. Буна ҝөрә дә, бу ајәдә сөһбәтин оруҹдан ҝетдијинә еһтимал даһа чохдур.
19:27 — “Сачынызы јуварлаг кәсмәјәҹәксиниз [“ҝиҹҝаһларынызы гыса гырхдырмајын”, ЈД]; вә саггалын кәнарларыны позмајаҹагсан” тәләби нә демәк иди? Һәр шејдән ҝөрүндүјү кими, бу ганун јәһудиләрә она ҝөрә верилмишди ки, саггалларыны вә сачларыны бүтпәрәстләр кими гырхдырмасынлар (Јеремја 9:25, 26; 25:23; 49:32). Лакин бу о демәк дејилди ки, јәһудиләрә үмумијјәтлә саггалы вә үзләриндәки түкү гырхмаг олмазды (2 Самуел 19:24).
25:35-37 — Исраиллиләр үчүн пулу фаизлә вермәк һәмишәми дүзҝүн дејилди? Әҝәр ким исә пулу тиҹарәт мәгсәдилә ҝөтүрәрдисә, онда борҹ верән ону фаизлә верә биләрди. Лакин Гануна ҝөрә, әҝәр пул еһтијаҹы оланларын вәзијјәтини јүнҝүлләшдирмәк үчүн вериләрдисә, онда пулу фаизлә вермәк гадаған иди. Игтисади ҹәһәтдән пис вәзијјәтә дүшән јахын адамын сајәсиндә мәнфәәт әлдә етмәк дүзҝүн дејилди (Чыхыш 22:25).
26:19 — Сәма дәмир кими, јер исә мис кими неҹә ола биләр? Јағыш јағмадығындан Кән’ан торпағы үзәриндәки сәма мөһкәм дәмирә бәнзәјирди. Гурумуш торпаг исә ачыг мис рәнҝини алырды.
26:26 — Һансы мә’нада ‘он гадын бир собада чөрәк биширәҹәк’? Лазым олан һәр шеји биширмәк үчүн һәр гадына адәтән ајрыҹа соба тәләб олунурду. Амма бу ајә ону ҝөстәрир ки, ҝүҹлү әрзаг чатышмазлығындан он гадына ҹәми бир соба кифајәт едәҹәкди. Халгын мүгәддәслији горумамасынын әввәлҹәдән дејилмиш нәтиҹәләриндән бири дә бу иди.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
20:9. Јеһованын ҝөзүндә нифрәт вә кин гатиллијә бәрабәрдир. Бу сәбәбдән, валидејнләрә гаршы нифрәтә ҝөрә, онлары өлдүрмәјә бәрабәр олан ҹәза нәзәрдә тутулурду. Бу бизи һәмиманлыларымыза гаршы мәһәббәт ҝөстәрмәјә тәшвиг етмәли дејилми? (1 Јәһја 3:14, 15).
22:32; 24:10-16, 23. Јеһованын адына күфр етмәк олмаз. Әксинә, биз Онун адыны тәрәннүм етмәли вә мүгәддәс олмасы үчүн дуа етмәлијик (Мәзмур 7:17; Матта 6:9).
“ЛЕВИЛИЛӘР” КИТАБЫ АЛЛАҺА ЕТДИЈИМИЗ ИБАДӘТӘ НЕҸӘ ТӘ’СИР ҜӨСТӘРИР?
Јеһованын Шаһидләри бу ҝүн Мусанын гануну алтында дејилләр (Галатијалылара 3:23-25). Лакин “Левилиләр” китабында јазыланлар Аллаһа етдијимиз ибадәтә тә’сир ҝөстәрә биләр, чүнки мүхтәлиф суаллара даир Јеһованын нөгтеји-нәзәрини баша дүшмәјимизә көмәк едир.
Һәр һәфтә Теократик Хидмәт Мәктәбинә һазырлашараг Мүгәддәс Китабы охујанда, Аллаһын Өз хидмәтчиләриндән мүгәддәслик тәләб етмәси, шүбһәсиз ки, сизә тәәссүрат бағышлајаҹагдыр. Мүгәддәс Јазыларын бу китабы сизи һәмчинин тәшвиг едәҹәкдир ки, мүгәддәслији — даима Уҹа Оланын шәрәфинә горујараг, малик олдуғунуз шејләрин ән јахшысыны Она верәсиниз.
[29-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Ганун әсасында ҝәтирилән гурбанлар Иса Мәсиһә вә онун гурбанлығына ишарә едирди.
[30-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Мајасыз чөрәк бајрамы бөјүк севинҹ вахты иди.
[31-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Һәр ил гејд олунан бајрамлар, мәсәлән, Чардаглар бајрамы Јеһоваја миннәтдарлыг етмәјин вахты иди.