О, сәнин үчүн јахшы нүмунә, јохса хәбәрдарлыгдыр?
«Гој Рәбб бизә Өз јолларыны өјрәтсин, биз Онун ризләри илә ҝедәк» (ЈЕШАЈА 2:3).
1, 2. Мүгәддәс Китаб нүмунәләриндән неҹә јарарлана биләрсән?
ЈӘГИН КИ, Мүгәддәс Китабда јазыланларын бизим фајдамыз үчүн олдуғуна әминсән. Бу китаб һәјат тәрзини вә хүсусијјәтләрини тәглид едә биләҹәјин садиг киши вә гадынларын нүмунәләри илә зәнҝиндир (Ибр. 11:32—34). Һәмчинин орада елә киши вә гадынларын нүмунәләри вар ки, онларын дүшүнҹә тәрзи вә әмәлләриндән гачынмаг даһа јахшы оларды. Бу инсанларын нүмунәси бизим үчүн хәбәрдарлыгдыр.
2 Лакин Мүгәддәс Китабдакы бәзи персонажлар һәм јахшы, һәм дә пис нүмунә гојублар. Мисал үчүн вахтилә тәвазөкар чобан, сонрадан исә гүдрәтли падшаһ олан Давуду ҝөтүрәк. Давуд һәгигәти севән вә Јеһоваја ҝүвәнән бир инсан кими бизә ҝөзәл нүмунә гојуб. Лакин о, бир нечә ҹидди ҝүнаһа јол вериб: Бат-Шева илә әхлагсызлыг едиб, Уријаны өлдүртдүрүб вә ағылсызҹасына давранараг халгы сијаһыја алыб. Анҹаг бу мәгаләдә онун оғлундан — падшаһ вә Мүгәддәс Китабы јазанлардан бири олан Сүлејмандан сөһбәт ҝедәҹәк. Әввәлҹә ҝәлин онун һансы ики саһәдә бизим үчүн јахшы нүмунә олдуғу һагда данышаг.
Сүлејманын һикмәти
3. Нәјә ҝөрә демәк олар ки, Сүлејман бизим үчүн ҝөзәл нүмунәдир?
3 Бөјүк Сүлејман олан Иса Мәсиһ Сүлејман һаггында мүсбәт әһвал-руһијјәдә данышараг ону бизим үчүн ҝөзәл нүмунә кими тәгдим етмишди. Иса она иман етмәјән јәһудиләрә демишди: «Һөкм ҝүнү ҹәнуб мәликәси бу нәслин адамлары илә бәрабәр дирилиб онлары мәһкум едәҹәк. Чүнки мәликә дүнјанын о бири уҹундан Сүлејманын һикмәтини динләмәк үчүн ҝәлмишди, һәрчәнд бурада Сүлејмандан даһа һикмәтлиси дуруб» (Мат. 12:42). Бәли, Сүлејман мүдриклији илә мәшһур иди вә о, бизи дә мүдриклијә јијәләнмәјә тәшвиг едир.
4, 5. Сүлејман мүдриклијә неҹә јијәләнмишди вә ондан фәргли олараг, биз мүдриклијә неҹә јијәләнирик?
4 Сүлејман јениҹә тахта чыханда Јеһова она јухуда ҝөрүнәрәк деди ки, үрәјиндән нә кечирсә Ондан истәјә биләр. Тәҹрүбәсиз олдуғуну дәрк едән Сүлејман Аллаһдан һикмәт диләди. (1 Падшаһлар 3:5—9 ајәләрини оху.) Јеһова вар-дөвләт вә шан-шөһрәт әвәзинә, Ондан мүдриклик диләјән падшаһын хаһишиндән разы галды вә она «һикмәтли вә дәрракәли үрәк»лә јанашы, зәнҝинлик дә бәхш етди (1 Пад. 3:10—14). Исанын гејд етдији кими, Сүлејманын мүдриклији аләмә елә сәс салмышды ки, бу барәдә ешидән Сәба мәликәси узун јол гәт едәрәк онун ағзындан чыхан һикмәтли сөзләрә гулаг асмаға ҝәлди (1 Пад. 10:1, 4—9).
5 Әлбәттә, биз мөҹүзәви шәкилдә һикмәт алаҹағымызы ҝөзләмирик. Сүлејман демишди: «Рәбб һикмәт верир». Бунунла белә, о, бу хүсусијјәтә јијәләнмәк үчүн сәј ҝөстәрмәјин ваҹиблијини вурғуламышды: «Гулағыны һикмәтә тәрәф [чевир], үрәјини дәрракәјә тәрәф мејл [етдир]». Сүлејман һәмчинин гејд етмишдир ки, биз һикмәти чағырмалы, ахтармалы вә арамалыјыг (Сүл. мәс. 2:1—6). Бәли, мүдриклијә јијәләнмәк мүмкүндүр.
6. Сүлејманын јахшы нүмунәсиндән фајдаландығымызы неҹә ҝөстәрә биләрик?
6 Јахшы оларды ки, өзүмүздән сорушаг: «Мән дә, Сүлејман кими, һикмәтә јүксәк дәјәр верирәмми?» Бир чох инсанлар малијјә проблемләри уҹбатындан бүтүн ҝүҹләрини пул газанмаға вә ишә сәрф едирләр, јахуд да јол верирләр ки, игтисади вәзијјәт онлара һансы тәһсили алмаларыны вә буна нә гәдәр вахт сәрф етмәләрини диктә етсин. Бәс шәхсән сәнин өзүн вә аилән барәдә нә демәк олар? Вердијин гәрарлар Аллаһын мүдриклијини јүксәк гијмәтләндирдијини вә она ҹан атдығыны ҝөстәрирми? Даһа чох мүдриклијә јијәләнмәк үчүн сәнин пула вә тәһсилә даир бахышларында дәјишиклик етмәк лазым дејил ки? Әслинә галса, мүдриклијә саһиб олуб ону тәтбиг етсәк, бу, әбәдијјәт боју бизә фајда ҝәтирәҹәк. Сүлејман јазмышды: «Онда салеһлик вә әдаләти дәрк едәрсән, инсафы, бүтүн јахшы јоллары таныјарсан» (Сүл. мәс. 2:9).
Һәгиги ибадәти уҹалтмаг сүлһ ҝәтирир
7. Аллаһын мөһтәшәм мәбәди неҹә инша олунду?
7 Сүлејман падшаһ олдугдан сонра Мусанын дөврүндән истифадә олунан мүгәддәс мәскәни мөһтәшәм бир мәбәдлә әвәз етмәк үчүн тәдбир ҝөрмәјә башлады (1 Пад. 6:1). Биз ону Сүлејманын мәбәди адландырсаг да, ону тикмәк фикри Сүлејмана мәхсус дејилди. Үстәлик, бунунла о, баш мемар вә зәнҝин хејријјәчи кими өзүнә ад газанмаг мәгсәди ҝүдмүрдү. Бу фикир илк дәфә Давудун ағлына ҝәлмишди. Амма мәбәдин гурулушу вә ләвазиматы илә бағлы әтрафлы планы она Аллаһ вермишди. Үстәлик, Давуд бу иш үчүн бөјүк мәбләғдә вәсаит ајырмышды (2 Шам. 7:2, 12, 13; 1 Салн. 22:14—16). Лакин једди ил јарым чәкән бу тикинтини баша вурмаг мәсулијјәти Сүлејманын өһдәсинә дүшмүшдү (1 Пад. 6:37, 38; 7:51).
8, 9. а) Сүлејманын јахшы иши тәкидлә јеринә јетирмәсиндән биз нә өјрәнирик? б) Сүлејманын һәгиги ибадәти уҹа тутмасы һансы хејир-дуалары ҝәтирмишди?
8 Бунунла Сүлејман јахшы иши тәкидлә јеринә јетирмәкдә вә ән ваҹиб иши һәјатда биринҹи јерә гојмагда бизә ҝөзәл нүмунә гојду. Мәбәдин тикинтиси сона чатанда вә әһд сандығы ораја ҝәтириләндә Сүлејман ҹамаат гаршысында дуа етди. Дуасында о, Јеһоваја деди: «Гој Сәнин нәзәрин ҝеҹә-ҝүндүз бу мәбәдин үстүндә олсун. Бу јер барәдә Сән демисән: “Мәним адым орада олаҹаг”. Гулунун бураја үз тутуб етдији дуаны ешит» (1 Пад. 8:6, 29). Исраиллиләр вә диҝәр милләтләрдән олан инсанлар үзләрини Аллаһын адыны дашыјан бу мәбәдә тәрәф тутуб дуа едә биләрдиләр (1 Пад. 8:30, 41—43, 60).
9 Сүлејманын һәгиги ибадәти уҹа тутмасы һансы хејир-дуалар ҝәтирди? Мәбәдин тәнтәнәли ачылышы сона чатанда исраиллиләр «Рәббин гулу Давуда вә халгы Исраилә етдији бүтүн јахшылыглара ҝөрә севинҹлә вә шад үрәклә өз евләринә ҝетдиләр» (1 Пад. 8:65, 66). Сүлејманын падшаһлыг етдији 40 ил әрзиндә халг сүлһ вә фираванлыг ичиндә јашајырды. (1 Падшаһлар 4:20, 21, 25 ајәләрини оху.) 72-ҹи мәзмур Бөјүк Сүлејман олан Иса Мәсиһин һөкмранлығы заманы алаҹағымыз хејир-дуалары тәсәввүр етмәјә көмәк едир (Мәз. 72:6—8, 16).
Хәбәрдарлыг нүмунәси
10. Чох вахт Сүлејманын һансы сәһви јадымыза дүшүр?
10 Бәс нәјә ҝөрә демәк олар ки, Сүлејман һәм дә хәбәрдарлыг нүмунәсидир? Ола билсин, бу барәдә ешидәндә илк олараг онун әҹнәби арвадлары вә ҹаријәләри јадына дүшүр. Биз охујуруг: «[Арвадлары] Сүлејманын гоҹалыг чағында онун үрәјини башга аллаһлара тәрәф аздырдылар вә онун үрәји, атасы Давуддан фәргли олараг, Аллаһы Рәббә садиг дејилди» (1 Пад. 11:1—6). Шүбһә јохдур ки, сән онун бу пис нүмунәсини изләмәмәјә гәти гәрарлысан. Сүлејманын һәјатындан олан јалныз бу факт бизим үчүн хәбәрдарлыгдыр? Хејр. Ҝәлин онун һәјатындан чох вахт нәзәрә чарпмајан башга мәгамлара да диггәт јетирәк вә онлардан өзүмүз үчүн ибрәт дәрси ҝөтүрәк.
11. Сүлејманын илк евлилијиндән нә өјрәнирик?
11 Сүлејман 40 ил һөкмранлыг етмишди (2 Салн. 9:30). Бәс 1 Падшаһлар 14:21 ајәсини охујанда һансы нәтиҹәјә ҝәлирик? (Ајәни оху.) Бу ајәјә әсасән демәк олар ки, Сүлејманын өлүмүндән сонра тахта чыхан оғлу Рехавамын 41 јашы вар иди. Онун «анасы Аммонлу олуб ады Наама иди». Бу ону ҝөстәрир ки, Сүлејман падшаһ олмамышдан габаг бүтпәрәст дүшмән халгдан олан јаделли гадынла евләнмишди (Һак. 10:6; 2 Шам. 10:6). Биз һәмин гадынын бүтләрә сәҹдә етдијини вә јахуд сонрадан Раһаб вә Рут кими Аллаһын һәгиги хидмәтчиси олдуғуну дејә билмәрик (Рут 1:16; 4:13—17; Мат. 1:5, 6). Бунунла белә, Сүлејманын Јеһоваја ибадәт етмәјән чохлу гоһумлары олду.
12, 13. Сүлејман тәзәҹә падшаһ оланда һансы сәһв аддымы атмышды вә еһтимал ки, о, өзүнә, неҹә бәраәт газандырырды?
12 Сүлејман тахта чыхандан сонра вәзијјәт даһа да писләшди. О, «Мисир падшаһы фиронун гызыны арвад алараг онунла мүттәфиг олду... Арвадыны Давудун шәһәринә ҝәтирди» (1 Пад. 3:1). Бу мисирли гадын, Рут кими, һәгиги Аллаһа ибадәт етмәјә башладымы? Мүгәддәс Китаб белә дүшүнмәјимиз үчүн һеч бир әсас вермир. Әксинә, бир мүддәтдән сонра Сүлејман Давудун шәһәриндән кәнарда она (вә еһтимал ки, онун гуллугчу гызларына) бир ев тикди. Нәјә ҝөрә? Чүнки Мүгәддәс Китабда дејилдији кими, јаланчы аллаһлара ибадәт едән бир нәфәрин әһд сандығынын олдуғу әразијә јахын бир јердә јашамасы дүзҝүн дејилди (2 Салн. 8:11).
13 Ола билсин, Сүлејман фикирләширди ки, Мисир шаһзадәси илә евләнмәси бу өлкә илә сијаси әлагәләри мөһкәмләндирәҹәк. Лакин бу, она бәраәт газандырмырды. Һәлә чох илләр өнҹә Аллаһ халгына бүтпәрәст Кәнан халглары илә евләнмәји гадаған етмишди вә һәтта онлардан бәзиләринин адларыны да чәкмишди (Чых. 34:11—16). Ола биләрми ки, Сүлејман бу сијаһыда Мисирин адынын олмадығы үчүн онларла евләнмәјин гәбаһәт олмадығы нәтиҹәсинә ҝәлди? Әҝәр о, доғрудан да, белә дүшүнүрдүсә, мәҝәр бу, Аллаһын ҝөзүндә әсаслы сәбәб иди? Сүлејман јаделли гадынларла евләнмәклә Јеһованын ајдын хәбәрдарлығыны гулагардына вурду. Јеһова демишди ки, онлар исраиллиләри һәгиги ибадәтдән јалан ибадәтә дөндәрәҹәкләр. (Ганунун тәкрары 7:1—4 ајәләрини оху.)
14. Сүлејманын пис нүмунәсиндән өзүмүз үчүн һансы ибрәт дәрси ҝөтүрә биләрик?
14 Сүлејманын бу пис нүмунәсиндән ибрәт ҝөтүрәҹәјикми? Мәсәлән, Мүгәддәс Китаб јалныз Аллаһын хидмәтчиләри илә аилә гурмаг ҝөстәришини вердији һалда, баҹы өзүнә бәраәт газандырараг мәсиһчи олмајан кәслә ҝөрүшмәјә башлајыр (1 Кор. 7:39). Диҝәрләри исә бу ҹүр дүшүнҹә тәрзиндән ирәли ҝәләрәк мәктәбдә идман командаларына вә ја дәрнәкләрә јазылыр, ҝәлирләри илә бағлы тәһриф олунмуш мәлумат верәрәк верҝиләрдән јајыныр, јахуд да онлардан ҝөрдүкләри пис иш барәдә сорушанда утандыгларындан јалана әл атырлар. Бир сөзлә, ҝөрүнүр, Сүлејман Аллаһын әмрләринә табе олмамағына бәраәт газандырмаг үчүн јанлыш дүшүнҹә тәрзинә гапылмышды вә бу, бизимлә дә баш верә биләр.
15. Јеһова Сүлејмана неҹә мәрһәмәт ҝөстәрди, лакин биз нәји јадда сахламалыјыг?
15 Мараглыдыр ки, Мүгәддәс Китаб Сүлејманын Мисир шаһзадәси илә евләнмәсиндән сонра Аллаһын онун хаһиши илә она һикмәт, үстәлик, вар-дөвләт вердијини дејир (1 Пад. 3:10—13). Сүлејман Аллаһын ҝөстәришинә мәһәл гојмаса да, һеч бир јердә Јеһованын дәрһал ону тахтдан мәһрум етдији, јахуд да ҹидди шәкилдә мәзәммәт етдији дејилмир. Чүнки Јеһова бизим гејри-камил олдуғумузу вә торпагдан јарандығымызы билир (Мәз. 103:10, 13, 14). Лакин унутма: һәр бир һәрәкәтимизин нәтиҹәси вар. О, бизә ја инди, ја да ҝәләҹәкдә тәсир ҝөстәрәҹәк.
Чохлу арвадлар!
16. Чох арвад алмагла Сүлејман Аллаһын һансы әмрини позду?
16 Падшаһ Сүлејман бир гыза о гәдәр валеһ олур ки, «Нәғмәләр нәғмәси»ндә онун 60 мәликәсиндән вә 80 ҹаријәсиндән даһа ҝөзәл олдуғуну сөјләјир (Нәғмә. н. 6:1, 8—10). Еһтимал ки, Сүлејман бу сөзләри дејәндә онун арвадларынын сајы бу гәдәр иди. Онларын әксәријјәти вә һәтта һамысы Јеһоваја хидмәт етсә дә, Сүлејман Јеһованын Муса васитәсилә Исраил падшаһларына вердији гануну позмушду: «Падшаһ чох арвад алмасын, јохса үрәји һагг јолундан дөнәр» (Ганун. т. 17:17). Анҹаг јенә дә Јеһова Сүлејмандан үз дөндәрмәди. Әксинә, Аллаһ Сүлејманы хејир-дуаландырды вә она Мүгәддәс Јазыларын бир һиссәси олан «Нәғмәләр нәғмәси» китабыны јазмаға изин верди.
17. Биз һансы һәгигәти јадда сахламалыјыг?
17 Бәс бу, о демәкдирми ки, Сүлејманын Аллаһын әмрләриндән чыхмасынын һеч бир пис нәтиҹәси олмајаҹагды вә биз дә Аллаһын әмрләрини поза биләрик? Хејр! Бу, садәҹә ону ҝөстәрир ки, Аллаһ мүәјјән мүддәт сәбир едә биләр. Буна ҝөрә дә Аллаһын хидмәтчиси Онун әмрини позараг дәрһал аҹы агибәтлә үзләшмирсә, бу, о демәк дејил ки, ҝеҹ дә олса, онун нәтиҹәсини ҝөрмәјәҹәк. Сүлејманын сөзләрини унутма: «Пис ишин ҹәзасы тез верилмәдијинә ҝөрә инсанларын үрәји дә пислик етмәјә ҹәсарәт тапыр». Сонра о әлавә етмишди: «Аллаһдан горханларын, Онун һүзурунда еһтирамла дуранларын јахшылыг ҝөрәҹәјини билирәм» (Ваиз 8:11, 12).
18. Сүлејманын агибәти Галатијалылара 6:7 ајәсиндәки сөзләрин һәгигилијини неҹә тәсдигләјир?
18 Каш ки, јухарыда дејиләнләрә Сүлејман өзү әмәл едәјди! Дүздүр, онун јахшы әмәлләри чох олуб вә Јеһова узун мүддәт ону хејир-дуаландырырды. Лакин бир мүддәтдән сонра о, бир-биринин ардынҹа сәһв аддымлар атмаға башлады. Артыг Јеһованын әмрләрини позмаг онда вәрдиш һалыны алмышды. Һәвари Павелин Аллаһдан илһам алараг јаздығы сөзләр неҹә дә јеринә дүшүр: «Алданмајын, Аллаһа ришхәнд едилмәз; инсан нә әкәрсә, ону да бичәҹәк»! (Галат. 6:7). Бир мүддәт сонра Сүлејман Аллаһын әмрләрини поздуғуна ҝөрә бунун пис нәтиҹәләри илә үзләшди. Биз охујуруг: «Падшаһ Сүлејман фиронун гызындан башга, Моавлылар, Аммонлулар, Едомлулар, Сидонлулар вә Хетлиләрдән чохлу јаделли гадын севди» (1 Пад. 11:1). Ҝөрүнүр, бу гадынларын чоху јаланчы аллаһлара ибадәт етмәкдән әл чәкмәмишдиләр вә онлар Сүлејмана да тәсир ҝөстәрдиләр. О јолуну азды вә сонда сәбирли Аллаһымызын лүтфүндән мәһрум олду. (1 Падшаһлар 11:4—8 ајәләрини оху.)
Онун пис вә јахшы нүмунәсиндән ибрәт ҝөтүр
19. Мүгәддәс Китабда һансы нүмунәләр вар?
19 Јеһова хејирхаһлығындан ирәли ҝәләрәк Павелә нөвбәти сөзләри јаздырмышды: «Әввәлҹәдән јазыланларын һамысы исә бизә нәсиһәт олараг јазылыб ки, дөзүм вә Мүгәддәс Јазылардан алдығымыз тәсәлли сајәсиндә үмидимиз олсун» (Ром. 15:4). Бураја бөјүк иман саһиби олан киши вә гадынларын ҝөзәл нүмунәләри дахилдир. Павел бу хидмәтчиләр һагда демишди: «Даһа кими дејим? Ҝидеон, Барак, Шимшон, Јефтаһ, Давуд, һәмчинин Шамуел вә диҝәр пејғәмбәрләр барәсиндә данышмаға вахт чатмаз. Онлар иманла падшаһлыглары сүгута јетирир, салеһлији бәргәрар едир, вәдләр алыр,.. зәифдән ҝүҹлүјә чеврилир» (Ибр. 11:32—34). Биз Мүгәддәс Јазылардакы јахшы нүмунәләрдән өзүмүз үчүн дәрс ҝөтүрмәли вә онлары тәглид етмәлијик.
20, 21. Нәјә ҝөрә сән Аллаһын Кәламындакы хәбәрдарлыг нүмунәләриндән өзүнә дәрс ҝөтүрмәјә гәти гәрарлысан?
20 Лакин Мүгәддәс Китабдакы нүмунәләрдән бәзиләри бизим үчүн хәбәрдарлыгдыр. Бураја һәмчинин вахтилә Јеһоваја хидмәт едән, лакин сонрадан Ондан үз дөндәрән киши вә гадынларын нүмунәләри дахилдир. Мүгәддәс Китабда бу инсанлар барәдә охујанда онларын неҹә вә нә заман Аллаһын јолундан аздыгларыны ҝөрүрүк. Онлар тәдриҹән јанлыш дүшүнҹәләрә гапылараг сәһв гәрарлар вермишләр вә бунун аҹы нәтиҹәләрини дадмышлар. Биз онларын нүмунәсиндән өзүмүз үчүн неҹә дәрс ҝөтүрә биләрик? Өзүмүзә нөвбәти суаллары вермәклә: «Һәмин инсанын бу ҹүр дүшүнмәсинә нә сәбәб олду? Мәндә дә бу ҹүр дүшүнҹә тәрзи формалаша биләрми? Бу нүмунәләр мәнә сәһвләрдән гачынмаға неҹә көмәк едә биләр?»
21 Биз бу нүмунәләри там ҹиддијјәтлә арашдырмалыјыг, чүнки Павел јазмышды: «Бүтүн бунлар ибрәт кими онларын башына ҝәлди вә дөврләрин сонунда јашајан бизләри горумаг мәгсәдилә јазылыб» (1 Кор. 10:11).
Сиз нә өјрәндиниз?
• Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китабда һәм јахшы, һәм пис нүмунәләр гејдә алыныб?
• Сүлејманда Аллаһын ганунларына мәһәл гојмамаг вәрдиши неҹә јаранды?
• Сүлејманын пис нүмунәсиндән сән һансы ибрәт дәрси ҝөтүрә биләрсән?
[9–ҹу сәһифәдәки шәкил]
Сүлејман Аллаһдан алдығы һикмәтлә һөкм едирди
[12–ҹи сәһифәдәки шәкил]
Сүлејманын пис нүмунәсиндән өзүнә ибрәт ҝөтүрүрсәнми?