Дәјишикликләр етмәјин ҝәтирдији хејир-дуалар
Нәгл етди Ҹејмс Томпсон
Мән 1928-ҹи илдә Бирләшмиш Штатларын ҹәнубунда дүнјаја ҝөз ачмышам. О вахтлар ағ вә гарадәрилиләрин сегрегасијасы барәдә ганун һөкм сүрүрдү. Бу гануну позанлар һәбс олуна вә һәтта бундан да ағыр ҹәза ала биләрдиләр.
БУ СӘБӘБДӘН о вахтлар Бирләшмиш Штатларын бәзи әразиләриндә гара вә ағдәрили Јеһованын Шаһидләринин јығынҹаглары, рајонлары вә вилајәтләри ајры олмалы иди. 1937-ҹи илдә атам Теннесси штатынын Чаттануга шәһәриндә олан гарадәрили јығынҹагда јолдашлыг хидмәтчиси (һал-һазырда ағсаггаллар шурасынын координатору адланыр) кими хидмәт етмәјә башлады. Һенри Николс исә ағдәрили јығынҹагда јолдашлыг хидмәтчиси иди.
Ҝәнҹ оланда ахшамлар ејванда отуруб атамла Һенри гардашын сөһбәтләринә гулаг асдығым о ҝөзәл ҝүнләри севә-севә хатырлајырам. Дүздүр, онларын нә һагда данышдығыны там баша дүшмүрдүм, лакин атам Һенри гардашла мөвҹуд вәзијјәтдә тәблиғ ишини даһа јахшы неҹә јеринә јетирмәји мүзакирә едәндә онун јанында олмағы хошлајырдым..
Бундан әввәл, 1930-ҹу илдә аиләмиздә бәдбәхтлик үз вермишди. Ҹәми-ҹүмләтаны 20 јашы олан анамызы итирдик. О вахт мәним ики, баҹым Дорисин исә дөрд јашы вар иди вә бундан сонра бизим гејдимизә галмаг мәсулијјәти атамын үзәринә дүшдү. О, тәзәҹә вәфтиз олунса да, руһән инкишаф едирди.
Һәјатымда из гојан нүмунәләр
1933-ҹү илдә атам Лили Меј Гвендолин Томас адлы ҝөзәл бир баҹы илә таныш олду вә тезликлә онлар евләндиләр. Һәм атам, һәм дә өҝеј анам Дорислә мәнә Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт етмәкдә јахшы нүмунә идиләр.
1938-ҹи илдә Јеһованын Шаһидләринин јығынҹагларындан хаһиш едилди ки, ағсаггалларын јерли јығынҹағын үзвләри тәрәфиндән сечилмәсинин ләғв едилмәси вә онларын Бруклиндәки (Нју-Јорк) мәркәзи идарә тәрәфиндән тәјин олунмасы барәдә гәтнамәни дәстәкләсинләр. Чаттанугадакы бәзи гардашларын бу тәшкилати дәјишиклији гәбул етмәкдә тәрәддүд етдикләри һалда, атам ону гејд-шәртсиз дәстәкләди. Өҝеј анам һәр ишдә она ҹанла-башла дәстәк олурду. Онун, еләҹә дә атамын садиглик нүмунәси индијәнәдәк мәнә көмәк едир.
Вәфтиз вә таммүддәтли хидмәт
1940-ҹы илдә јығынҹагдан бәзиләри автобус тутуб Мичиган штатынын Детројт шәһәриндә кечирилән конгресә јола дүшдүләр. Автобусдакылардан бир нечәси һәмин конгресдә вәфтиз олунду. Бәзиләри мәним вәфтиз олмадығымы биләндә тәәҹҹүбләндиләр, чүнки беш јашымдан тәблиғ едирдим вә хидмәтдә чох фәал идим.
Онлар бунун сәбәбини сорушанда белә ҹаваб вердим: «Мән вәфтизин там маһијјәтини баша дүшмүрәм». Тәсадүфән бу сөзләри ешидән атам чох тәәҹҹүбләнди. Һәмин ҝүндән етибарән о, мәнә вәфтизин мәнасыны вә онун ваҹиблијини баша салмаг үчүн әлиндән ҝәләни едирди. Дөрд ајдан сонра, сојуг бир ҝүндә, 1940-ҹы ил октјабр ајынын бириндә Чаттануганын јахынлығындакы ноһурда вәфтиз олундум.
14 јашымдан башлајараг һәр ил јај тәтилләри заманы пионер кими хидмәт едирдим. Тәблиғ етдијим әразиләрә Теннессинин кичик шәһәрләри вә јахынлыгдакы Ҹорҹија штаты дахил иди. Сүбһ тездән ојаныр, бир аз өзүмлә јемәк ҝөтүрүб саат 6-да јола дүшән гатар вә ја автобусла тәблиғ етдијим әразијә ҝедирдим. Евә ахшам саат 6-да гајыдырдым. Өзүмлә ҝөтүрдүјүм јемәк, адәтән, наһара хејли галмыш гуртарырды. Ҹибимдә пул олса да, гарадәрили олдуғумдан мағазадан өзүм үчүн нә исә ала билмирдим. Бир дәфә мағазаја ҝириб дондурма алмаг истәјәндә мәндән ораны тәрк етмәји хаһиш етдиләр. Мағазадан чыхандан сонра бир меһрибан ағдәрили гадын дондурманы ҝәтириб мәнә верди.
Јухары синифләрдә охујанда Ҹәнубда вәтәндаш һүгуглары уғрунда ҝедән мүбаризә фәаллашмаға башлады. Рәнҝли әһалинин тәрәггисинә көмәк едән милли ҹәмијјәт кими тәшкилатлар шаҝирдләри мүбаризәдә даһа фәал олмаға чағырырды. Бизи дә онлардан биринә үзв олмаға тәшвиг едирдиләр. Мәним охудуғум мәктәб дә дахил олмагла, гарадәрили ушаглар үчүн мәктәбләрдән бир нечәси гаршыларына бүтүн шаҝирдләрини белә тәшкилатлара үзв етмәк мәгсәдини гојмушду. Мәнә тәзјиг ҝөстәрирдиләр ки, «иргими дәстәкләјим». Лакин мән бундан имтина етдим вә онлары баша салдым ки, ајры-сечкилик етмәјән Аллаһ бир ирги диҝәриндән үстүн тутмур вә ҝәләҹәкдә Өзү бу әдаләтсизлији арадан галдыраҹаг (Јәһ. 17:14; Һәв. иш. 10:34, 35).
Мәктәби битирдикдән сонра Нју-Јорк шәһәринә көчмәк гәрарына ҝәлдим. Лакин конгресләрин бириндә таныш олдуғум достларыма баш чәкмәк үчүн Филаделфијада (Пенсилванија штаты) дајандым. Илк дәфә иди ки, ағ вә гарадәрили баҹы-гардашларын бирҝә хидмәт етдији јығынҹагда иштирак едирдим. Бу јығынҹаға баш чәкән сәјјар нәзарәтчи нөвбәти ҝөрүшдә мәнә бәнд тәјин етмәк истәдијини сөјләди. Бу сөһбәтдән сонра фикрими дәјишиб бурада галдым.
Филаделфијадакы јени достларым арасында Ҝералдин Уајт адлы ҝәнҹ баҹы вар иди. Мән ону Ҝери дејә чағырырдым. О, Мүгәддәс Китабы чох јахшы билирди вә евдән-евә тәблиғдә инсанларла ҝөзәл сөһбәт етмәк баҹарығы вар иди. Хүсусилә мәним үчүн ваҹиб олан о иди ки, Ҝери дә мәним кими пионер олмаг истәјирди. Биз 1949-ҹу илин апрел ајынын 23-ү евләндик.
Ҝилеада дәвәт
Лап әввәлдән мәгсәдимиз Ҝилеад Мәктәбини битириб хариҹи өлкәләрин бириндә миссионер олмаг иди. Бу мәктәбә дүшмәк үчүн бөјүк мәмнунијјәтлә һәјатымызда лазыми дәјишикликләр етдик. Бир гәдәр сонра биздән әввәлҹә Лонсајд (Нју–Ҹерси штаты), сонра Честер (Пенсилванија штаты) вә нәһајәт, Атлантик-Сити (Нју-Ҹерси штаты) шәһәринә көчмәји хаһиш етдиләр. Атлантик-Ситидә хидмәт едәркән Ҝилеад Мәктәбинә әризә верә билдик, чүнки артыг ики ил иди ки, евли идик. Лакин дәвәтимиз тәхирә салынды. Бунун сәбәби варды.
1950-ҹи илләрин әввәлләриндә, Кореја мүһарибәси ҝедәндә бир чох кишиләр һәрби хидмәтә чағырылмышды. Јеһованын Шаһидләри мүһарибәләрдә иштирак етмәдикләри үчүн онлара гаршы гәрәзли мөвге тутан Филаделфијадакы чағырыш комиссијасы мәни һәрби хидмәтдән азад етмәк истәмирди. Нәһајәт, ишимә бахан һаким мәнә хәбәр верди ки, ФТБ (Федерал Тәһгигатлар Бүросу) јохлама кечирдикдән сонра мәним, һәгигәтән дә, битәрәф мөвге тутдуғума әмин олду. Беләликлә, 1952-ҹи илин јанварын 11-дә мәни рәсми олараг дин хадими кими таныјараг һәрби хидмәтдән азад етдиләр.
Елә һәмин илин август ајында сентјабрда башлајан Ҝилеад Мәктәбинин 20-ҹи синфинә дәвәт алдыг. Бурада охудуғумуз мүддәтдә бөјүк сәбирсизликлә хариҹи өлкәјә тәјин олаҹағымызы ҝөзләјирдик. Баҹым Дорис Ҝилеад Мәктәбинин 13-ҹү синфини битириб Бразилијада хидмәт едирди. Лакин Ҝери илә мәни сәјјар хидмәтә, ҹәнубда јерләшән Алабама штатындакы гарадәрили јығынҹаглара баш чәкмәјә тәјин едәндә чох тәәҹҹүбләндик, һәтта бир аз мәјус олдуг, чүнки өзүмүзү хариҹи өлкәдә хидмәт етмәјә көкләмишдик.
Баш чәкдијимиз илк јығынҹаг Һантсвиллдә иди. Ора ҝәлән кими галмалы олдуғумуз баҹынын евинә јолландыг. Әшјаларымызы бошалданда тәсадүфән онун телефонда кимәсә: «Ушаглар артыг бурададырлар», — дедијини ешитдик. О вахт бизим 24 јашымыз варды, анҹаг биз јашымыздан даһа ҹаван ҝөрүнүрдүк. Ҝери илә бу рајонда хидмәт етдијимиз мүддәтдә бизи елә һеј «ушаглар» дејә чағырырдылар.
АБШ-ын Ҹәнубуну чох вахт «Мүгәддәс Китаб дијары» адландырырдылар, чүнки орада Аллаһын Кәламына бөјүк һөрмәт бәсләнилирди. Буна ҝөрә дә биз тез-тез үч һиссәдән ибарәт олан ашағыдакы тәгдимәдән истифадә едирдик:
1) Дүнјанын вәзијјәти һагда гысаҹа олараг бир-ики сөз дејирдик.
2) Мүгәддәс Китабын вердији үмиддән данышырдыг.
3) Мүгәддәс Китабда биздән нә тәләб олундуғуну ҝөстәрирдик.
Сонра исә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк үчүн мүнасиб вәсаит тәклиф едирдик. Бу тәгдимә уғурлу олдуғундан мәндән 1953-ҹү илдә Нју-Јоркда кечирилән «Јени дүнјанын ҹәмијјәти» адлы конгресдә ону нүмајиш етдирмәји хаһиш етдиләр.
Елә 1953-ҹү илин јајында мәни Ҹәнубда гарадәрилиләрин рајонуна вилајәт нәзарәтчиси тәјин етдиләр. Бизим вилајәтә, гәрбдә јерләшән Алабама вә Теннесси штатларыны чыхмаг шәртилә, Вирҝинијадан Флоридаја гәдәр олан бүтүн әрази дахил иди. О вахтлар сәјјар нәзарәтчиләр һәр шәраитә ујғунлашмағы баҹармалы идиләр. Чох вахт галдығымыз евләрдә туалет чөлдә јерләширди вә мәтбәх собасынын архасында ләјәнләрдә чиммәли олурдуг. Хошбәхтликдән, бу, евин ән исти јери иди.
Ирги сегрегасијанын јаратдығы чәтинликләр
Ҹәнубда хидмәт едәркән нәјәсә наил олмаг үчүн еһтијатлы вә фәрасәтли олмаг лазым иди. Гарадәрилиләрә иҹтимаи ҹамашырханалардан истифадә етмәк гадаған иди. Буна ҝөрә дә Ҝери ора ҝедәркән јујаҹағы палтарларын «миссис Томпсон»а мәхсус олдуғуну дејирди. Чохлары онун гуллугчу, «миссис Томпсон»ун исә евин саһибәси олдуғуну дүшүнүрдү. Һәмин илләрдә вилајәт нәзарәтчиләри «Јени дүнја ҹәмијјәтинин фәалијјәти» адлы филми нүмајиш етдирәндә мән мағазаја зәнҝ едиб «ҹәнаб Томпсон» үчүн бөјүк екран сифариш едирдим. Сонра ҝедиб ону ҝөтүрүрдүм. Биз һәмишә нәзакәтли олмаға чалышырдыг вә әксәр һалларда хидмәтимиздә чәтинликләр јаранмырды.
Ҹәнубда ајры-сечкилијин диҝәр нөвү дә һөкм сүрүрдү: чохлары Шималдан оланлара нифрәт едирдиләр. Јерли гәзетләрин бириндә јазылмышды ки, Ҝөзәтчи Гүлләси, Мүгәддәс Китаб вә Трактатлар Ҹәмијјәтиндән (Нју-Јорк) олан Ҹејмс Томпсон конгресдә чыхыш едәҹәк. Бәзиләри елә баша дүшдүләр ки, мән Нју-Јоркданам, бу сәбәбдән мәктәб аудиторијасыны иҹарәјә ҝөтүрмәк барәдә бағладығымыз мүгавилә ләғв едилди. Мән мәктәб мүдиријјәтинин јанына ҝедиб вахтилә Чаттанугадакы мәктәбдә охудуғуму дедим. Бундан сонра рајон конгресимизин кечирилмәсинә иҹазә верилди.
1950-ҹи илләрин орталарында ирги ајры-сечкилик зәмининдә ҝәрҝинлик артды вә бәзән бу, зоракылыгла нәтиҹәләнирди. 1954-ҹү илдә бир сыра вилајәт конгресләриндә гарадәрили гардашлара чыхышлар верилмәдији үчүн бу, бәзи Шаһидләрин хәтринә дәјмишди. Биз гарадәрили гардашларымызы сәбирли олмаға тәшвиг едирдик. Нөвбәти јајда мәни мәрузә илә чыхыш етмәјә тәјин етдиләр. Нөвбәти илдән етибарән исә конгрес програмларында иштирак едән Ҹәнубдан олан гарадәрили гардашларын сајы артмаға башлады.
Ҹәнубда ирги ајры-сечкилик зәмининдә зоракылыг ҝет-ҝедә азалырды вә јығынҹагларда гара вә ағдәрили гардашлар бирликдә хидмәт етмәјә башладылар. Бунун үчүн бәзи тәблиғчиләри башга јығынҹаглара кечирмәк, еләҹә дә јығынҹағын әразиләриндә вә гардашларын мәсулијјәтләриндә дәјишикликләр етмәк лазым ҝәлди. Һәм гара, һәм дә ағдәрили баҹы-гардашлар арасында бу дәјишиклији бәјәнмәјәнләр варды. Әксәријјәти исә, сәмави Атамыз Јеһова кими, үзҝөрән дејилди. Дәриләринин рәнҝиндән асылы олмајараг, чохлары артыг јахын дост идиләр. Һәлә о вахтлары, 1930—1940-ҹы илләрдә, мән ушаг оланда белә мүнасибәти өз аиләмдә ҝөрмүшдүм.
Јени тәјинат
1969-ҹу илин јанвар ајында Ҝери илә мәни Гајанада (Ҹәнуби Америка) хидмәт етмәјә дәвәт етдиләр вә биз бөјүк мәмнунијјәтлә бу дәвәти гәбул етдик. Илк өнҹә биз Бруклинә (Нју-Јорк) ҝетдик. Орада мән Гајанада тәблиғ хидмәтинин тәшкили илә әлагәдар тәлим алдым. Гајанаја 1969-ҹу илин ијул ајында ҝәлдик. Сәјјар хидмәтдә 16 ил кечирдикдән сонра бир јердә галмаг бизим үчүн, һәгигәтән дә, бөјүк дәјишиклик иди. Ҝери ҝүнләринин чохуну миссионер кими тәблиғдә, мән исә филиалда хидмәт етмәклә кечирирдим.
Газон бичмәкдән вә 28 јығынҹағын сифариш етдији әдәбијјаты онлара ҝөндәрмәкдән тутмуш мәркәзи идарә илә јазышмаға гәдәр филиалда мүхтәлиф ишләр ҝөрүрдүм. Һәр ҝүн 14—15 саат ишләјирдим. Икимизин дә тәјинаты чәтин олса да, ондан севинҹ дујурдуг. Биз Гајанаја тәзәҹә ҝәләндә бурада 950 тәблиғчи вар иди. Һал-һазырда исә онларын сајы 2500-дән чохдур.
Дүздүр, мүлајим иглим, екзотик мејвә вә тәрәвәзләр бизим чох хошумуза ҝәлирди, лакин Мүгәддәс Китаб һәгигәтләри үчүн сусајан һәлим инсанларын Аллаһын Падшаһлығы һаггында өјрәнмәләри бизә даһа бөјүк севинҹ бәхш едирди. Чох вахт Ҝери һәфтәдә 20 нәфәрлә Мүгәддәс Китаб өјрәнмәси кечирирди. Онлардан бир чоху руһән инкишаф едәрәк вәфтиз олунду: араларында сонрадан пионер, ағсаггал вә һәтта миссионерләр оланлар да вар иди.
Проблемләр вә хәстәликләр
1983-ҹү илдә Бирләшмиш Штатларда јашајан валидејнләримин көмәјә еһтијаҹы јаранды. Биз Дорислә ҝөрүшүб нә едәҹәјимизи ҝөтүр-гој етдик. Бразилијада 35 ил миссионер кими хидмәт едән Дорис гәрар верди ки, ҝери гајыдыб валидејнләримизин гајғысына галсын. О деди ки, бу иши бир нәфәр ҝөрә билдији һалда, нәјә ҝөрә ики миссионер өз тәјинатларыны дајандырмалыдыр? Валидејнләримиз вәфат едәндән сонра Дорис Чаттанугада галараг хүсуси пионер кими хидмәтини давам етдирди.
1995-ҹи илдә мәнә простат вәзи хәрчәнҝи диагнозу гојулду вә Бирләшмиш Штатлара гајытмалы олдуг. Биз Голдсборо (Шимали Каролина) шәһәриндә мәскунлашдыг, чүнки бура һәм Теннессидә јашајан мәним гоһумларыма, һәм дә Пенсилванијада јашајан Ҝеринин гоһумларына јахындыр. Мән сағалмаг үзрәјәм вә биз Голдсбородакы јығынҹагда саат мәһдудијјәти олмајан хүсуси пионерләр кими хидмәт едирик.
Таммүддәтли хидмәтдә кечирдијимиз 65 илә нәзәр саланда үрәјимиз Она даһа чох хидмәт етмәк уғрунда етдијимиз бүтүн дәјишикликләрә хејир-дуа верән Јеһоваја миннәтдарлыгла долур. Давуд демишди: «[Јеһова,] сәдагәтлиләрлә сәдагәтлисән». Бу сөзләрдә бөјүк һәгигәт вар (2 Шам. 22:26).
[Һашијә]
«[Бәзи дөвләтләрдә] өлкә әһалисинин ирги груплара бөлҝүсүнүн мәҹбури сахланмасы. Сегрегасија бу вә ја диҝәр милли групун ајры-сечкилијә мәруз галмасыдыр» («Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы», VIII ҹилд, сәһифә 323).
[3–ҹү сәһифәдәки шәкил]
Атам вә Һенри гардаш мәнә ҝөзәл нүмунә гојублар
[4–ҹү сәһифәдәки шәкил]
Ҝери илә Ҝилеад Мәктәбинә һазырлашаркән, 1952-ҹи ил
[5–ҹи сәһифәдәки шәкил]
Ҝилеад Мәктәбини битирдикдән сонра бизи Ҹәнуба сәјјар хидмәтә тәјин етдиләр
[6–ҹы сәһифәдәки шәкил]
Сәјјар нәзарәтчиләр вә онларын һәјат јолдашлары һәм ағ, һәм гарадәрилиләр үчүн вилајәт конгресинә һазырлашырлар, 1966-ҹы ил
[7–ҹи сәһифәдәки шәкил]
Гајанада миссионер кими хидмәт етмәк чох севиндириҹи иди