Lelaa di nla yén haa ni nkoñ isi?

1. I u nsôk u Yésu hana isi kiki mut binam, limbe jam a bi yigye banigil bé?

I U NSÔK a bi tégbaha kiki mut binam hana isi, Yésu a bi unda le a bé tôñ inyu banigil bé ngandak ni inyu loñge yap i mune. A bi soohe yak Isañ mu jam li le: “Me nsoohe bé me le u héa bo nkoñ isi, ndik le u tat bo inyu mut mbe. Ba ta bé ba nkoñ isi, kiki to me me ta bé me nu nkoñ isi.” (Yôhanes 17:15, 16) Nyemhe u Yésu unu, u ñunda gwéha ikéñi a bééna inyu banigil bé. U ñunda ki nseñ u bibañga a bi bôk kal bo mu nlélém u, le “ni ta bé ba nkoñ isi.” (Yôhanes 15:19) Jon i nene le, hala a bé nseñ ngandak inyu Yésu le banigil bé ba yén haa ni nkoñ isi.

2. Nkoñ isi Yésu a bé pôdôl, u nkobla le kii?

² “Nkoñ isi” Yésu a bé pôdôl, u yé bôt ba binam bobasôna ba ba yé haa ni Djob, ni isi énél i Satan, ba bak minkol mi mbuu u wim ni u ngôk u nlôl yak Satan. (Yôhanes 14:30; Efésô 2:2; 1 Yôhanes 5:19) Ni maliga, “liwanda ni nkoñ isi [u] li yé ôa ni Nyambe.” (Yakôbô 4:4) Lelaa ni bet ba nsômbôl tééda bomede ikété gwéha Nyambe, ba nla ba ikété nkoñ isi, ndi nlélém ngéda, ba yénék haa ni wo? Ba gwé manjel matan i boñ hala: (1) Ngéda ba ntéñbe i nit Ane Djob ni ngéda ba nyoñ bé ngaba ni mam ma m’bô ma nkoñ isi. (2) Ngéda ba nkolbaha mbuu u nkoñ isi. (3) Ngéda ba nhaba mambot ni eñgep i nya i kôli. (4) Ngéda ba nsuhus likala li niñ inyu bii gwéñe bi Ane i bisu. (5) Ngéda ba ñengep bijôl bi gwét bi mbuu gwobisôna.

NDÉÑBE I NIT ANE DJOB NI TJÉL YOÑ NGABA NI NKOÑ ISI

3. (a) Inyuki Yésu a bi tjél yoñ ngaba ni mam ma m’bô ha ngéda yé? (b) Inyuki i nla kéla le minhook mi banigil mi Kristô mi yé kiki bakenwin? (Béñge isi lipep)

³ Ilole a yoñ ngaba ni mam ma m’bô ha ngéda yé, Yésu a bi ti nyensôna inyu likalô li Ane Djob, hala wee énél ngii i i nlama lo, het nyemede Yésu a bé lama ba Kiñe. (Daniel 7:13, 14; Lukas 4:43; 17:20, 21) Jon ngéda a bé bisu bi ngomén i Lôk Rôma le Pilatô, Yésu a bi la pot le: “Ane yem i ta bé i nkoñ isi unu.” (Yôhanes 18:36) Banigil ba nkôna ndémbél yé ngéda ba ntéñbe i nit Yésu ni Ane yé, ni ngéda ba ñañal Ane i, ni nkoñ isi wonsôna. (Matéô 24:14) Ñôma Paul a tila le: “Di yé bakenwin inyu Kristô.” A kônde ki le: “Di nyemhene bé inyu Kristô le, ni ba nsanglaga ni Nyambe.”a​—2 Korintô 5:20.

4. Lelaa bañga bikristen yosôna i bi unda le i tiñi i nit Ane Djob? (Béñge nkéñég matila “Lelaa Bikristen Bi Hiai Bisu Bi Bé Yoñ Bé Ngaba Ni Mam Ma Nkoñ Isi.”)

⁴ Bakenwin ba nsal inyu loñ i ñep bo, jon ba nyoñ bé ngaba ni mam ma mbéñge loñ het ba nsélél. Ndi bakenwin ba, ba nsal inyu yéñe i loñ i ñep bo. Nlélém jam won u mbôña ni minhook mi banigil mi Kristô, bet ‘titis yap i nkoñ i yéne nyoo ngii.’ (Filipi 3:20) Ñ! Likalô jap ba ntéé ni makénd inyu Ane, li nhôla didun di “mintômba mimpe” i ‘sangla ni Nyambe’ (Yôhanes 10:16; Matéô 25:31-40) Yak mintômba mimpe mini, mi nsal inyu nit bakenwin ba Kristô. Kiki bémba yada i i nsal inyu yéñe i Ane i Kristô, minhook ni mintômba mimpe mi nyoñ bé ngaba to yada ni mam ma m’bô ma nkoñ isi unu.​—Añ Yésaya 2:2-4.

5. Mambe mahéñha ma yé ipôla likoda li bikristen ni litén li Lôk Israél, mahéñha ma ma niiga kii bikristen?

⁵ Ibale bañga bikristen bi nyoñ bé ngaba ni mam ma nkoñ isi, i ta ndigi bé inyule ba tiñi i nit Kristô. Mahéñha ni Lôk Israél i ngéda kôba i i bé yééne ikété loñ yada, i len ini di yé ntjamak ni nkoñ isi wonsôna. (Matéô 28:19; 1 Pétrô 2:9) Jon ibale di nyoñ ngaba i minlôñ mi m’bô, di mbana ha bé ki makénd i añal le Ane Djob yotama yon di nlama bôdôl ñem; hala a ga lona ki mbagla ipôla ntôñ u bikristen. (1 Korintô 1:10) Ni ki le ngéda gwét bi mbôô, di mba di njôs bilôk bikéé gwés, ndi ki le Yésu a ti bés oda le di gwés bo. (Yôhanes 13:34, 35; 1 Yôhanes 3:10-12) Yañga bé nyen Yésu a kal banigil bé le ba timbis pansoñ i homa wé. A kal yak bo le ba gwés baoo bap.​—Matéô 5:44; 26:52; béñge nkéñég matila le “Baa me ntjél yoñ ngaba ni mam ma m’bô?”

6. Lelaa liti wemede nkikip yak Djob li ntihba maada moñ ni Kaisa?

⁶ Di yé bañga bikristen, di bi ti bésbomede nkikip i boñ sômbôl i Djob, ha sômbôl i mut binam bé, to i minlôñ mi m’bô, to i biloñ bé. Bibel i nkal i kaat 1 Korintô 6:19, 20 le: “Ni ta bé ni bébomede. Inyule ni sômba ni ndamba.” Jon banigil ba nti Kaisa gwom gwé kiki bo tas, kiki bo lipém, kiki bo suhus bomede isi kunde yé ibale hala a mbôk bé mbén i Djob. Nlélém ngéda, banigil ba Yésu ba nti ‘Nyambe gwom bi Nyambe.’ (Markô 12:17; Rôma 13:1-7) Gwom bi Nyambe bi yé bibégés gwés inyu yé, gwéha yés ni ñem wonsôna inyu yé, ni ndéñbe yés i nôgôl nye. Ibale i mpam i boñ hala, ba yé bebee i ti niñ yap inyu Djob.​—Lukas 4:8; 10:27; añ Minson mi baôma 5:29; Rôma 14:8.

DI KOLBA MBUU U NKOÑ ISI

7, 8. Kii i yé “mbuu u nkoñ isi,” lelaa “u nsal” ikété bôt ba ndogbene Djob?

⁷ Njel ipe i nla hôla bikristen i yén haa ni nkoñ isi, i yé le ba kolba béba mbuu u nkoñ isi. Ñôma Paul a tila le: “Ndi ha mbuu nkoñ isi bé won di bi kôs, ndik mbuu u nlôl yak Nyambe.” (1 Korintô 2:12) Paul a kal bikristen bi Efésô le: “Ni bé hiumul ngéda bisu kingéda bilem bi nkoñ isi unu, kingéda ñane nu a gwé kunde nyoo mbebi, ngii mbuu u u nsal hanano ikété bon ba ndok.”​—Efésô 2:2, 3.

⁸ “Mbebi” tole mbuu u nkoñ isi u nene bé i mis. U yé ngui i ntinde mahoñol ma bôt i ndogbene Djob ni i niñ inoñnaga ni “minheña mi minsôn ni minheña mi mis.” (1 Yôhanes 2:16; 1 Timôtéô 6:9, 10) Mbuu u, u gwé “kunde” i ngii nkoñ isi inyule u nyuñgul nyuu minsôn, ni le u nyoña mut ndék ni ndék kayéle a nôgda bé, u salak ki ngéda yosôna, u bak ki homa nyensôna kiki mbebi di nhép. Jam lipe li yé le “u nsal” ikété bôt ba ndok kayéle u ntinde bo i bana bilem bi mbébél Djob, kiki bo wim, lipamal, huluk ñem, ni mahoñol i boñ mam kiki i nlémél bo, ni i kolba bet ba gwé kunde i ngii yés.b I sem kwep, mbuu u, u mboñ le bilem bi Nsohop bi bôdôl nañ ndék ni ndék ikété miñem mi bôt ba binam.​—Yôhanes 8:44; Minson mi baôma 13:10; 1 Yôhanes 3:8, 10.

9. Ni mambe manjel mbuu nkoñ isi u nla o i miñem ni i mahoñol més?

⁹ Baa mbuu u nkoñ isi u nla o ikété miñem ni mahoñol manan? Ñ! Ndi ndigi ibale ni nti wo njel i boñ hala inyule ni nyoñ bé yihe. (Añ Bingéngén 4:23.) Mbuu u, u nla bôdôl jôp bé i mahoñol ndék ni ndék, ni yi bé to; bebeg ni njel bilôñ ni bôt ba ba nene loñge ndi ki le ba ngwés bé Yéhôva. (Bingéngén 13:20; 1 Korintô 15:33) Di nla ki hép i béba mbuu u, ni njel bikaat bi bikristen bi kôli bé añ, bisit bi internet het bakolba ntôñ ba mpot ni bisit bi bi ñunda malal, mintuk mimbe, ni pémsan ikeñi ipôla batuk. I sem kwep ni njel yom yosôna tole mut nyensôna nu a gwé mahoñol ma Satan tole ma nkoñ isi wé.

10. Lelaa di nla kolba mbuu u nkoñ isi?

¹⁰ Lelaa di nla boñ inyu kolba béba mbuu u nkoñ isi ni i tééda bésbomede ikété gwéha Nyambe? Di ga pam ndigi i boñ hala ibale di ñôt nseñ ni bitelbene bi mbuu Yéhôva a nyoñ inyu yés, di soohege ki hiki ngéda inyu bat mbuu mpubi. Yéhôva a nloo Satan ni nkoñ isi wé mbe huum. (1 Yôhanes 4:4) Jon i nlôôha ba nseñ le di kôôge Yéhôva bebee ni njel masoohe.

DI HABA MAMBOT, DI EÑGEP I NYA I KÔLI

11. Lelaa mbuu u nkoñ isi u nhéñha mahabga ma bôt?

¹¹ Mambot di nhaba, nyañga di mboñ, ni mapubi ma nyuu yés bi ñunda mahoñol mut a gwé ikété ñem wé. Ikété ngandak biloñ, mahabga ma bôt ma mbep ôbi kayéle mut wada a bi kal ikété nkuu bititii le ndék ngéda njel i ga ba ha bé i boñ maselna ipôla bôda ba libambe ni bana bôda bape, inyule bobasôna ba gwé mahabga mada. Nlegel manwin wada a bi tila le yak disii di boñge bôda di nwo ha bé nyuu i haba mambot ma ñunda bo manyuu. Lem ipe i yé nano i leñba mambot tolaa tolaa ibabé i bôñgôl mo, mambot ma ñunda diyana inyu énél, ma ma nyidis bé ki to nwet a nhaba mo.

12, 13. Mambe matiñ ma nlama hôla bés ngéda di nhaba ni boñ nyañga?

¹² Kiki di yé bagwélél ba Yéhôva, di kôli haba kayéle di nen-ge loñge, hala a nkobla le mambot més ma nlama ba nsiiga loñge, ma pôbôk, ma bak bés malam i nyuu, ma bak ki ma kôli ni homa di nke, ni bôlô di nsal. Hiki ngéda, di nlama boñ nyañga i ñunda ‘mamoma, ni hôtnyu.’ Ibale di nkônde “minson minlam” mu, hala a kôli inyu bet​—bôlôm to bôda​—“ba nsiñge Nyambe miñem.” I yé mbale le di mboñ bé mam inyu nene, ndi inyu “tééda bésbomede ikété gwéha Nyambe” (1 Timôtéô 2:9, 10; Yuda 21) Ñ, ngôñ yés i yé le bienk gwés bilam “bi bane ndigi i mut a sôli nu ñem” nu a “yé ndamba keñi i mis ma Nyambe.”​—1 Pétrô 3:3, 4.

¹³ Di hôya bañ le, nyañga ni bienk gwés bi nla héñha mahoñol bôt ba gwé inyu base i maliga. Kaat 1 Timôtéô 2:9, 10 i ngwélél buk le “mamoma.” Ndi ngéda nlôñ kaat unu u bi tilba ni hop i Grikia, buk ini ba bi gwélél inyu “mamoma” i nkobla le di nlama ti bape lipém, di nlama bé ki to yan mahoñol map. Jon ngéda di mpohol mambot, di nlama bé kal le “me gwé kunde i haba yom me ngwés.” Ndi di nlama ndugi tôñ bape. Iloo mam momasôna, di gwé ngôñ ti Yéhôva ni litén jé lipém, ni “éba béhbomede i manjel momasôna kiki minlimil mi Nyambe,” ngéda di mboñ “mam momasôna le Nyambe a kôs lipém.” ​—1 Korintô 4:9; 10:31; 2 Korintô 6:3, 4; 7:1.

14. Inyu jam li mbéñge nyañga ni mapubi ma nyuu, mambe mambadga di nla badba?

¹⁴ Mambot més, bienk gwés ni mapubi ma nyuu yés ma nkônde bana nseñ i ngéda i pam le di ke likalô tole i makoda. Di nlama badba le ‘baa nyañga yem i nene béba i mis ma bôt? Baa bôt ba ntehe le me yé mahindi? Baa bôt ba ntjelel me mu mam ma? Baa me nai ndigi le me gwé kunde i boñ nyañga kii me ngwés kayéle me yé bebee i nimis bisai i yila nsañal, nhôla nson, tole mañ ikété likoda?​—Tjémbi 68:6; Filipi 4:5; 1 Pétrô 5:6.

15. Inyukii Bañga i Djob i nkéña bé bés ni mambén inyu mambot, bienk ni mapubi ma nyuu?

¹⁵ Bibel i nkéña bé bikristen ni mambén inyu mambot, bienk ni mapubi ma nyuu. Yéhôva a nsôña bé bés i gwélél kunde di gwé i pohol tole i sélés boña wés. Ndi a gwé ngôñ le di yila minhôôlak mi bôt mi mi nla gwélél matiñ ma Bibel inyu yoñ makidik ni “inyu yi bagal jam lilam ni jam libe.” (Lôk Héber 5:14) Ngii mam momasôna, a nsômbôl le gwéha yon i éga bés​—gwéha inyu Djob ni gwéha inyu mut wés libôg. (Añ Markô 12:30, 31.) Di gwé kunde ikeñi i pohol ngandak mintén mi mambot ni mi nyañga ibabé i tagbe ñwaa Bibel i nti bés. Di ntehe maliga mana ngéda di mbéñge mambot mintén mintén, ni ngandak nyañga Mbôgi Yéhôva i mboñ i makoda map to hee u nke i nkoñ isi.

DI SUHUS LIKALA LI NIÑ YÉS INYU BII ANE DJOB I BISU

16. Lelaa mbuu u nkoñ isi u nkolba biniigana bi Yésu, mambe mambadga di nla badba?

¹⁶ Mbuu u nkoñ isi u yé malôga, u ntinde ki didun di bôt i hoñol le ibale ba gwé moni ni nkus, ba ga ba maséé. Ndi Yésu nye a kal le: “Nom mut i tane bé inyu ngandak gwom a gwé.” (Lukas 12:15) Yésu a bé sômbôl bé kal le di gwé bé ngôñ ni moni tole ni nkus. Ndi a bé niiga le ‘bet ba yé liyep i pes mbuu’ ni bet ba nsuhus likala jap li niñ inyu bii maada map ni Djob i bisu, bon ba nkôhna bañga maséé. (Matéô 5:3; 6:22) Di nlama badba le: ‘Baa me nhémle toi yom Yésu a niiga, tole i nwet a yé “isañ bitembee” a nyumus me? (Yôhanes 8:44) Baa kii bipôdôl gwem, mam me nhoñol i boñ, mam me mbii i bisu i niñ yem, ni maboñog mem ma nyelel?’​—Lukas 6:45; 21:34-36; 2 Yôhanes 6.

17. Sima bisai i bet ba nsuhus likala jap li niñ ba nkôhna?

¹⁷ Yésu a kal le “pék i nkéla le i téé sép ikété minson nwé.” (Matéô 11:19) Di béñge le bisai bi bet ba nsuhus likala jap li niñ. Ba gwé bañga hogbe mu kiki ba ngwel nson u Ane. (Matéô 11:29, 30) I suhus likala li niñ, li nhôla bo i semb-ba nduña ni njôghe i ñem. (Añ 1 Timôtéô 6:9, 10.) Inyu yap, ndék gwom ba gwé i niñ, bi kôli ni bo. Jon ba gwé ngéda i tégbaha ni mahaa map yak ni mawanda map ikété likoda. Hala a mboñ le hilo hiap hi ne. (Ñañal 5:12) Ba mboñ biliya i kap inoñnaga ni la yap, hala a nlona bo maséé makeñi. (Minson mi baôma 20:35) Ba ‘nyaaba ki ni botñem,’ ba ban-ga ñem ñwee, ba konok ki maséé ni gwom ba gwé. (Rôma 15:13; Matéô 6:31, 32) Bisai bini bi gwé bé ndamba!

DI HABA “BIJÔL BI GWÉT BI MBUU GWOBISÔNA”

18. Lelaa Bibel i ntoñol njee ñoo wés a yé, kii i yé minheña nwé, ni umbe ntén gwét a njôs bés?

¹⁸ I bet ba ntééda bomede ikété gwéha Nyambe, ba nkôhna bisai bipe le Yéhôva a ntat bo i pes mbuu inyu kolba Satan, nu a nsômbôl bé ndigi héya bikristen maséé map, ndi yak niñ boga. (1 Pétrô 5:8) Ñôma Paul a tila le: “Di nsiñis bé minsôn ni matjél, ndik bakaambok, ni baane, ni ba ba yé bet nkoñ isi ba jiibe lini ni mimbuu mimbe mi yé ngii.” (Efésô 6:12) I buk ini le “siñis” i ñunda le di ta bé i gwét le hiki mut a sôli yé pes, ndi di leñnaga makoñ. Ndi a yé wengoñle di ngwelna ni moo i jo masiñ. Jam lipe ki, bibuk bini le “bakaambok,” “baane,” ni “bet ba nkoñ isi” bi ñunda le i makoñ ma nlôl bés ni mimbuu mimbe ma yé ntjegek loñge, nkôôbaga.

19. Sima bijôl bi gwét bi mbuu bi bikristen.

¹⁹ Ndi to hala kiki di mbomb, di ban-ga ki miñwaa, di nla yémbél gwét. Ni imbe njel? Ibale di mbada “bijôl bi gwét bi Nyambe gwobisôna.” (Efésô 6:13) Kaat i Efésô 6:14-18 i nsima bijôl bi gwét bi: “Telbana ni, banidbaga ni maliga i bôbôk, baengbaga ni ben tôl le telepsép, makôô ki manyagbaga ni bitamp le miñañ minlam mi nsañ. Ndi ngii mam mana momasôna, badnana ben le hémle, yon n’a la limil makoñ ma hié ma mut mbe momasôna. Leegana ki mbéla [tole hikôtô] le tohi, yak ni pansoñ i mbuu le Bañga i Nyambe. Ni soohege Nyambe ngéda yosôna i mbuu ni masoohe momasôna ni minyemhe.”

20. Mambe maselna ma yé ipôla gwét bi mbuu ni gwét bi minsôn?

²⁰ Kiki Djob nyen a nti bés bijôl bi gwét bini, di nla ba nkwoog nkaa le bi ga sôñ bés, ndi ndigi ibale di ñeñgep gwo ngéda yosôna. Mahéñha ni gwét bi minsôn het bisônda bi yé bi bana ngim mangéda le gwét bi ntelep, gwét bi bikristen bi ntelep bé nut to jada, ba nla ki nimis niñ yap to imbe ngéda. Gwét bi, bi ga mal ndigi ngéda Djob a ga tjé nkoñ isi u Satan, a leñ nye ni mimbuu nwé mimbe ikété soñkum. (Masoola 12:17; 20:1-3) Jon moo ma tomb bañ bé ibale ni njôs bibomb tole mahoñol mabe, inyule bés bobasôna di nlama ‘bép’ manyuu més inyu tééda maada malam ni Yéhôva. (1 Korintô 9:27) Ni maliga, ngéda di ta ha bé jo, ha ni nyen di nlama yoñ yihe.

21. Ni imbe njel di nla yémbél gwét bi mbuu?

²¹ Di nla bé yémbél i gwét bi ni ngui yés bésbotama. Jon ñôma Paul a nhôñlaha bés le di “soohege Nyambe ngéda yosôna i mbuu.” Nlélém ngéda di emblege Yéhôva ni njel yigil i Bañga yé, di kodbaga ni “bisônda” bi mbuu bipe hiki ngéda, inyule di ta bé bésbotama mu gwét bi. (Filémôn 2; Lôk Héber 10:24, 25) Bet ba ntéñbe i boñ mam mana momasôna, ba yé nkwoog nkaa le ba ga yémbél gwét; ba ga la ki sôñ hémle yap ni makénd ibale mut a noode kolba yo.

BA NKÔÔBAGA I SÔÑ HÉMLE YOÑ

22, 23. (a) Inyuki di nlama ba nkôôbaga ngéda yosôna i sôñ hémle yés, mambe mambadga di nlama badba? (b) I pes i noñ, i ga pôdôl kii?

²² Yésu a kal le: “Inyule ni ta bé ba nkoñ isi, . . .  jon nkoñ isi u ñoo bé.” (Yôhanes 15:19) Bikristen bi nlama ni ba nkôôbaga ngéda yosôna i sôñ hémle yap, ba boñog ki hala ni ñemlima ni loñgeñem. (Añ 1 Pétrô 3:15.) Di nlama badba le: ‘Baa me nyi loñge inyuki Mbôgi Yéhôva i mbéna boñ map mam maselna ni yom mbok yosôna i mboñ? Ibale i mpam le me boñ nya jam ini, baa me yé nkwoog nkaa le yom Bibel ni nkol u maliga ni u pék u mpot i yé maliga? (Matéô 24:45; Yôhanes 17:17) Ngéda i mpam le me boñ mam ma téé i mis ma Yéhôva, u héya le me yé nkôôbaga i ba maselna, baa me yé yak maséé i ba maselna ni bôt bape?’​—Tjémbi 34:2; Matéô 10:32, 33.

²³ Ngim mangéda, Satan a ngwélél dipa di di nene bé inyu noode bés mu kiki di nsômbôl bé yoñ ngaba ni mam ma nkoñ isi. Kiki hihéga, di mbôk di kal le Satan a noode bagwélél ba Yéhôva ni njel mintuk ni biliñge liñge bi nkoñ isi. Lelaa ni, di nla pohol mintuk ni biliñge liñge bilam kayéle di kon maséé, di téédaga kiññem i mpôp? I jam li jon di ga pôdôl i pes i noñ ha.