Nyiña inyu kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
6-12 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 127-134
A bagwal, ni kee ni bisu i tôñ ni tik nan i bon
Diihe tel yoñ ikété lihaa li Yéhôva
9 Yéhôva a bi ti bôt ba binam ngap i gwal, a bat ki bo le ba niiga bon bap i gwés nye ni i gwélél nye. Ibale u yé ngwal, baa u ndiihe likébla li tôbôtôbô li? Tolakii Yéhôva a bi lôôha sayap biañgel, a bi ti bé bo nsima u. Jon ibale u yé ngwal, kon maséé ni nsima u gwé i néñés bon boñ. Nyambe a bi bôdôl bagwal ñem ngandak, a kal bo le ba néñés bon bap ikété “biniigana ni mabéhna ma Yéhôva.” (Éfésô 6:4; Ndiimba Mbén 6:5-7; Tjémbi 127:3) Inyu hôla bagwal, ntôñ u Djob u nti bés ngandak bisélél, kiki bikaat, bividéô, minsik, ni minkwel mimpe i internet. Ñ, Tata wés Nungingii le Yéhôva bo Man wé ba ndiihe boñge ba wanda ngandak. (Lukas 18:15-17) Ngéda bagwal ba mbôdôl Yéhôva ñem, ba boñok kii yosôna ba nla inyu tééda bon bap, Yéhôva a yé maséé. I nya bagwal i, i nti bon bap pôla i ba lihaa li Yéhôva i boga ni boga!
A bagwal—Ni hôla bon banan i gwés Yéhôva
20 Tibil yi bon boñ. Kaat Tjémbi 127 i nhégha boñge ni makoñ ma mpihlôñgô. (Añ Tjémbi 127:4.) Kiki makoñ ma yé ngandak mintén, hala nyen hiki mañge a gwé gwé bilem. Jon bagwal ba nlama yéñ i yi lelaa ba nla niiga hiki man. Babiina ba ba yé i loñ Israel, ba bi gwal bon iba, ba néñés ki bo loñge, ba nyeelene bés i jam li bi hôla bo: “Di bé tégbaha yigil i hiki mañge i yé ngéda.” U ta bé nyégsaga i niiga bo hala, ngim mangéda hala a nla bé to bôña, ndi ibale pôla i nene, noode.
Tik ngok i mbuu
it-1 543 § 3
Bibebela ikété Bibel
Ntôp tjémbi wada a bi pôdôl ngim mam i tôbôtôbô e ôlivé i gwé i ngéda a bi bôn nu ni nu a nkon Yéhôva woñi le: “Bon boñ b’a ba kiki bie bi ôlivé ba mbel mu mapañ ma téblé yoñ.” (Tjémbi 128:1-3) Ba yé ba kit mintjep tole bisok i ngii e ôlivé i i ñun inyu boñ le bie bi mondo bi pam. I bak ki le mimañ mi bie bi ôlivé mi, mi nti bipom ibôdôl minkañ, nwii i mbus nwii. Nlélém kiki bipom bi, hala nyen bon bôlôm ba yé ipañ basañ bap, hala a nlona maséé ikété lihaa.
13-19 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 135-137
“Nwet wés a yé mpémba iloo banyambe bape”
it-1 914 § 4, 5
Ngui, bihélha bi mam
Djob a gwé ngui i ngii bihégél a bi heg. Inyu éba le nyen a yé bañga Djob, Yéhôva a bak le a éba le a gwé ngui i ngii bihégél gwé, a boñ ki hala i nya i nti jôl jé lipém. (Tjémbi 135:5, 6) To hala kiki hiañgaa, sôñ, biplanet ni tjôdôt bi gwé manjel i het bi nkil hiki ngéda, i bak ki le mbebi, nop ni gwom bipe bi noñ ngim ntjega, bitandi ni dinuni di nke bahoma bape, i mam ma, ma nkola bé inyu pubus jôl li Yéhôva i bisu bi bakolba ni kwéha base.
Ndi Yéhôva a yé le a éba bikeñi gwé ni njel bihégél gwé, ni i mam a ngwélél inyu yônôs ngim bitééne i tôbôtôbô ibabé le i gwéélana kiki i mbéna gwéélana. To ibale hiañgaa hi bé hi bai, nop a no, tole jam lipe li bé li bôña, hala a bé bé hélha. Ndi i ngéda i mam ma, ma bé ma bôña inyu yônôs mbañ i Yéhôva yada, ha i ngéda i, bi bé bi yila tôbôtôbô. (Hégha ni 1Bikiñe 17:1; 18:1, 2, 41-45.) Ndi libim li ngéda, i ngéda nop a bé a no, tole hiañga hi bé hi bai, inyu yônôs mbañ yada i Yéhôva, hala a bé a bôña ni ngui, hala a hélés yak bôt. (Manyodi 9:24) Hala a bé a bôña i nya bôt ba bé ngi nok tole i likala ba bé bem bé le li bôña.—Manyodi 34:10; 1 Samuel 12:16-18.
Lelaa Yéhôva a ñéba bés loñgeñem?
16 Ngéda Yéhôva a yé lisolbene jés, di nkon bé woñi. Ndi ngim mangéda di yé le di nimis makénd. Lelaa Yéhôva a nhôla bés mu mangéda ma? (Añ Tjémbi 136:23.) A ga hôôba bés ni moo mé, a lédés bés. (Tjémbi 28:9; 94:18) Kii hala a nlona bés: Ngéda di nyi le Yéhôva a yé ni bés hiki ngéda, hala a nhôla bés i bigda bisai biba di gwé. Pog, di yé ikété lisolbene to hee homa di yé. Iba, Tata wés Nungingii a ngwés bés, a ntôñ ki bés.
Tik ngok i mbuu
it-2 1175
Yah
I syllabe ini le Yah i gwé maada ni i jam mut a nla nôgda ikété kété yé i ngéda a mbégés Yéhôva, i ngéda a ntôb tjémbi, i ngéda a nyemhe Yéhôva, tole a nsoohe. Di mbéna léba i buk i, ikété tjémbi bôt ba bé tôp i ngéda ba bé ba yémbél gwét. Tole ba bé ba tohlana. Tole i ngéda ba bé ba yimbe woo u Yéhôva ikété ngim jam. Di ntehe hala i ngandak bahoma. Bibuk bini le: “Béghana Yéhôva, a litén jem!” (Haléluyah) bi yé ngim masoohe i het ba bé pôdôl bikeñi ni lipémba li Yéhôva. Hala wee, ba bé bégés Djob. Di nléba bibuk bi i kaat Tjémbi, ngélé bisu i het di nléba gwo i yé i kaat Tjémbi 104:35. Ikété tjémbi dipe, di nléba bibuk bi i bibôdle (Tjémbi 111, 112), ba mbéna bé léga gwo i ñemkété i tjémbi (135:3), ngim mangéda di nléba gwo i lisuk ndigi. (Tjémbi 104, 105, 115-117), mangéda mape di nléba gwo i bibôdle ni i mamélél. (Tjémbi 106, 113, 135, 146-150). I kaat masoola, biañgel bi mbéna gwélél bibuk bi inyu bégés Yéhôva.—Masoola 19:1-6.
Mangéda mape, ba ngwélél i buk ini le “Yah” inyu éba maséé ma yé ikété miñem mi bôt ba yé tôp tjémbi, tole hala a ñéba le i bôt ba, ba yé i boñ mayagal. Di nla sima i hiémbi Môsi a bi tôp i ngéda Yéhôva a bi tohol bo. (Manyodi 15:2) Ikété i hiémbi Yésaya a bi tôp, ba nyigye bibuk bi, ni mana môl ima le, “Yah Yéhôva.” (Yésaya 12:2; 26:4) I ngéda a bé hak inyule Yéhôva a bi mbuubaha nye, ndi ki le a bé bebee ni nyemb, Hézékia a bi unda kii a bé nôgda toi i ngéda a bi tiimba i buk ini le Yah. (Yésaya 38:9, 11) Maselna ma yé ipôla bawoga ni i bet ba nkit le ba niñ ndigi inyu bégés Yéhôva. (Tjémbi 115:17, 18; 118:17-19) Tjémbi dipe di ngwélél i buk i, inyu éba i ngandak maséé di nôgda mu kiki Yéhôva a ntohol bés, a ntat bés tole a nkodol bés—Tjémbi 94:12; 118:5, 14.
20-26 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 138-139
Woñi u kéñ bañ we i timbhe i makoda
Bégés Yéhôva ikété likoda
10 Baa hiki ngéda nu i yé i pam le u téé hinoo inyu ti ndimbhe likoda, ñem u mbôô we matjél? Ibale ñ, u ta bé wetama. Maliga ma yé le ngandak ikété yés i nkon woñi ndék, ngéda i nlama timbhe. Inyu yémbél ndutu u mboma, bôk ndugi yéñ yi i yom i nkônha we woñi. Baa u nkon woñi le u ga hôya i yom u gwé ngôñ i kal, tole u nkon woñi le w’a kal jam li li téé bé? Baa u ntôñ le ndimbhe yoñ i ga ba bé lam kiki i bana bape? Hala a nla ba yimbne i mahoñol malam. Hala a ñunda le u yé suhulnyuu, ni le inyu yoñ, bape ba nloo we. Yéhôva a ngwés bôt ba suhulnyuu. (Tjémbi 138:6; Filipi 2:3) Yéhôva a ngwés ki le u bégés nye, ni le u ti lôk kéé yoñ i bôda ni i bôlôm makénd i makoda. (1 Tésalônika 5:11) A ngwés we, a’ ti ki we ñem ngui.
Di tina makénd bés ni bés makoda
7 U nla béñge maéba ba bi ti i ba Nkum Ntat.b Kiki hihéga, tibil kôôba. (Bingéngén 21:5) Ngéda u ntibil kôôba, hala a ga ba jam li ntomb i timbhe. Ti ki bon ba mandimbhe. (Bingéngén 15:23; 17:27) Bon ba mandimbhe ba mboñ we le u nlôôha bañ kon woñi. Lôk kéé i mpala ki nok mandimbhe ma yé sem kwep iloo minténdéé mi mandimbhe. Ngéda ndimbhe yoñ i yé sem kwep, u gwéélak bibuk gwoñ, hala a ñunda le u ntibil kôôba, u nok ki biniigana bi loñge.
Tik ngok i mbuu
it-2 490-491
Nwéhél
Jam lipe li yé ki le bikristen bi nlama nwéhél bôt bape i ngéda ba ñunbaha bo, to ibale ba mboñ bo béba mbôgôl ngélé. (Lukas 17:3, 4; Éfésô 4:32; Kôlôsé 3:13) Djob a nwéhél bé i bet ba nwéhél bé bôt bape. (Matéô 6:14, 15) To ibale mut a mboñ béba ikeñi, ndi i nene le ba nlama pémés nye i ntôñ, i mut nu a nkôhna nwéhél ibale a ñéba le a ntam toi béba yé. Ha ngéda i, likoda jolisôna li nlama unda nye gwéha (1 Korintô 5:13; 2 Korintô 2:6-11) Ndi bikristen bi nlama bé nwéhél i bet ba nkôôba boñ béba ibabé le ba tam béba yap. Yéhôva a ñoo mintén mi bôt.—Lôk Héber 10:26-31; Tjémbi 139:21, 22.
27 KONDOÑ – 2 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 140-143
I ngéda u nsoohe Djob le a hôla we, boñ i yom u nla
“Emble bipôdôl bi bôt ba pék”
13 Maéba ba nti bés ma ñunda le Nyambe a ngwés bés. Yéhôva a nsômbôl le di ba maséé i niñ yés. (Bingéngén 4:20-22) I ngéda a ngwélél Bañga yé, bikaat bi ntôñ, tole ngim mankéé inyu ti bés maéba, wee a yé unda bés gwéha yé. Kaat Lôk Héber 12:9, 10 i ñéba le “a mboñ hala inyu loñge yés.”
14 Di emble maéba, di béñge bañ lelaa ba nti bés mo. Ngim mangéda di yé le di nôgda wengoñle ba mbep pôdôs bés i ngéda ba tinak bés maéba. I yé maliga le i ngéda di nti mut maéba, di nlama boñ le a bana ngôñ i emble bés.d (Galatia 6:1) Ndi ibale bés bon ba nti ma-éba, di nlama emble maéba ba nti bés, to ibale di nhoñol le ba mbep pôdôs bés. Di nla badba le: ‘To ibale i mut a nti me maéba a mbep pôdôs me, baa i yom a nkal me, i ta bé maliga? Baa me ta bé le me hôya bibuk bi mbabaa me, me tééda maéba a nti me?’ Ibale di ñemble maéba momasôna ba nti bés, wee di gwé pék.—Bingéngén 15:31.
w10 15/3 32 § 4
Di tééda ‘ñem u mpôp’ munu dilo di nlet dini
Ngolba, jam li moni tole makon, i mam ma, ma ntééñga bagwélél ba Djob, ma ntômbôs toi bo. Kiñe David a bi tégbaha minlélém mi mangéda mabe, a bi kal le: “Me nimis makénd; nduña i yé me i ñem.” (Tjémbi 143:4) Ndi kii i bi hôla nye i nihbe? David a bé hoñol maboñok ma Yéhôva inyu litén jé, ni ngim mangéda i het Yéhôva a bi tohol nye. A bé a bigda lelaa Yéhôva a bé a yila mpémba i mis ma baoo bé. Ibabé waa, David a bé béñge toi minson mi Yéhôva. (Tjémbi 143:5) Ibale kiki David, di ñôt mahoñol i ngii Nhek wés, i ngii i mam a bi bôñôl bés ni ma a nke ni bisu i bôñôl bés, di ga somol bé.
w15 15/3 32 § 2
I biiba ndik ni kristen, baa hala a yé bun?
Ngim mangéda bebek u gwé minlélém mi mahoñol ni David nu a kal le: “Éé a Yéhôva, pala timbhe me; ngo ngui yem i yé i mal. U sôô bañ me su woñ.” (Tjémbi 143:5-7, 10) Ti ni Nhek woñ ngéda le a unda we kii i yé sômbôl yé inyu yoñ. U nla boñ hala i ngéda u nyoñ ngéda i añ Bibel, u ôdôk mahoñol mu. U ga kônde nok mabéhna ma Yéhôva, u kônde ki yi kii a i bôñôl bagwélél bé i ngéda kôba. Kiki u ga ke ni bisu i emble nye, u ga tehe toi le i nôgôl nye i yé nseñ.
Tik ngok i mbuu
it-2 1134
Mbôñ i nyoo
Ligwéélak lipe. Bipôdôl bi bitembee bibéba bi bôt bi mbéna gwélél inyu ôbôs mut jôl bi yé kiki mbôñ i nyoo. (Tjémbi 58:3, 4) Inyu bôt ba minsohi, Bibel i nkal le, “bibép gwap bi gwé mbôñ péé.” Nlélém kiki mbôñ i mpémél i bép nyo i ngii i péé, (Tjémbi 140:3; Rôma 3:13) hala nyen hilémb hi yé i ngéda hi ngwéélana inyu tjam hilégé, inyu ôbôs mut jôl, tole inyu tjam bikwéha bi biniigana. Ntén hilémb hi, ‘hi yé nyonok ni mbôñ i i nola.’—Yakôbô 3:8.
3-9 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 144-146
“I bôt Nyambe wap a yé le Yéhôva ba yé maséé!!”
Mambadga ma basoñgol
2. Ngobol yondo i nkiha ni mini minlôñ mimpe mi kaat tjémbi yosôna. Ligwéélak li buk ini le “jon” i nlôñ 12, i nkobla le bisai bi bi noñ letee ni nlôñ 14, bi nyônôl bôt ba téé sép—bet ba gwé ngôñ le ba ‘sôñ bo ni le ba péyés bo’ i moo ma bibéba bi bôt (nlôñ 11). Mahéñha ma ma nene nlôñ 15, i het di nléba buk ini le “nsaibak” letee ni ngélé iba, bi ngwéélana ki inyu pôdôl nlélém jam. Bahoma boba i het i buk ini i ngwéélana i nlôñ 15, ba mpôdôl maséé ma ma ntihba nlélém litén—hala wee “bôt ba yé le Nyambe wap le Yéhôva!” Ni hôya bañ le, ngéda kwañ, matila ma Lôk Héber ma bé gwélél bé gwom kiki bo gwalak (“”). Jon, bakobol ba bé lama hégda ngobol i téé, inoñnaga ni yom ba bé kobol kiki bo ngén, minlôñ mi Bibel mi mi nkéña ngim ñañ, ni bipes bi Bibel bipe bi bi bééna maada ni nlôñ ba bé kobol.
3. Ngobol yondo i nkiha ni mini minlôñ mi Bibel mimpe mi mi mpôdôl bisai Djob a mbôn ba ba tiñi ni nye. Nano nu di nhéñha i buk ini le asher, i hiémbi hini hi ntibil toñol mahoñol ma David nu a bééna botñem le Djob a bé lama kobol litén li Israel i moo ma baoo bap, le a bé lama ti bo maséé ni lingwañ kiki bisai. (Lôk Lévi 26:9, 10; Ndiimba Mbén 7:13; Tjémbi 128:1-6) Kiki hihéga, Ndiimba Mbén 28:4 a nkal le: “Matam ma nyuu yoñ m’a ba nsaibak, yak ni matam ma biték gwoñ, ni mbôô i bilém gwoñ, ni kégi u nyaga yoñ, ni bon ba mintômba ba bémba yoñ.” Ntiik, i si énél i man David le Salômô, litén li bi niñ ikété nsañ ni lingwañ, li ba bé ngi kôs i bisu bi ngéda. I bak ki le, mam ma bi tagbe i si énél i Salômô ma bé titii i mam m’a ba i si énél i Mésia.—1Bikiñe 4:20, 21; Tjémbi 72:1-20.
Lédés botñem yoñ
16 Botñem yés i niñ boga i yé likébla likeñi Yéhôva a nti bés. Di mbem mam malam i dilo di nlo ni maséé, di nyi ntiik le ma ga loo. Botñem yés i yé kiki hikoba hiés, i mboñ le di ndeñg bañ, di umi siñ kayéle di nla hônba mandutu, di nla nihbe ndééñga, di nla ki téñbe yak i bisu bi nyemb. Botñem yés i yé kiki kôñgô yés, i nsôñ bés le di hoñol bañ mam ma téé bé, inyu hala nyen di ntjôô mam mabe, ndi di ntéñbe i boñ mam malam. Botñem yés i umne i Bibel, i nhôla bés i kôôge bebee ni Djob, i ñunda ki bés ikepam limbe likala a ngwés bés. Di nkôhna ngandak bisai inyule di nhôya bé botñem yés, di nlédés ki yo.
17 “Kona maséé inyu botñem,” ñôma Paul nyen a bi ti i makénd ma mu kaat a bi tilna Lôk Rôma. (Rôma 12:12) Paul a bé maséé inyule a bé yi ntiik le ibale a ntéñbe ni Yéhôva ipam i lisuk, a ga niñ i ngii i boga ni boga. Yak bés di nla kon maséé inyu hémle yés, inyule di nyi loñge loñge le Yéhôva a ga yônôs mimbônga nwé. Kiki ntôp tjémbi a tila: “A yé kimasôda . . . nu a mbôdôl Yéhôva Nyambe wé ñem, . . .. . . nu a ntééda maliga i mba ni mba.”—Tjémbi 146:5, 6.
Umbe ntén gwéha u nlona bañga maséé?
19 Nano a yé iloo 6 000 nwii le bôt ba binam ba nson njonok, nkoñ isi u Satan u so mal. Hisi hi yé nyonok ni bôt ba ba nlôôha gwés bomede, moni ni mintuk. Ngim bôt i nyamnda ni ngôñ i bana gwom ba ngwés, ba biak ki ngôñ yap kiki jam li bisu i niñ yap. Nya bôt i, i ga ba bé maséé kekikel. Maselna ni hala, inyu ba maséé, ntôp tjémbi a kal le: “Nu a gwé Nyambe nu Yakôb kiki hôla yé a yé kimasoda, nu a mbôdôl Yéhôva Nyambe wé ñem.”—Tjémbi 146:5.
20 Nano a yé iloo 6 000 nwii le bôt ba binam ba nson njonok, nkoñ isi u Satan u so mal. Hisi hi yé nyonok ni bôt ba ba nlôôha gwés bomede, moni ni mintuk. Ngim bôt i nyamnda ni ngôñ i bana gwom ba ngwés, ba biak ki ngôñ yap kiki jam li bisu i niñ yap. Nya bôt i, i ga ba bé maséé kekikel. Maselna ni hala, inyu ba maséé, ntôp tjémbi a kal le: “Nu a gwé Nyambe nu Yakôb kiki hôla yé a yé kimasoda, nu a mbôdôl Yéhôva Nyambe wé ñem.”—Tjémbi 146:5.
Tik ngok i mbuu
it-1 125 § 1
Binuga
Bibel i niiga bés le di nlama tééda binuga ni loñgeñem. Yéhôva nyemede a ñéba bés ndémbél, a ngwés gwo, a tôñôk gwo. (Bingéngén 12:10; Tjémbi 145:15, 16) Mbén, Môsi i bé éba le ba bé lama yoñ ndun ni binuga. I ngéda mut a bé a léba nuga i i nimil, a bé lama témna yo yak nwet wé i bak mbôô. I ngéda mut a bé a tehe nuga i mbegee i nyuu tole i i nkwo, a bé lama téé yo. (Manyodi 23:4, 5) I ngéda mut a bé sal ni nuga, a bé lama éba yo loñgeñem. (Ndiimba Mbén 22:10; 25:4) Nlélém kiki bôt ba binam, binuga bi bé lama noye i kel Sabat. (Manyodi 20:10; 23:12; Ndiimba Mben 5:14) Ba bé lama tat binuga bi bi bé le bi boñ mut béba tole ba bé lama nol gwo. (Bibôdle 9:5; Manyodi 21:28, 29) Ba bé lama bé neebe le mintén mi binuga ima mi neba.—Lôk Lévi 19:19.
10-16 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 147-150
Di gwé ngandak manjom i i ntinde bés i bégés Yah
“Béghana Yéhôva!”—Inyuki?
5 Yéhôva a bi ti ndik bé litén jolisôna hogbe, ndi a bi lédés yak hiki wada ikété yap. Hala a yé maliga inyu yés i len ini. Inyu pôdôl Djob, ntôptjémbi a tila le: “A mélés bôt ba gwé miñem mi nyodop, a nkañ ki bikwéé gwap.” (Tjémbi 147:3) Ñ, Yéhôva a ntôñ ni bôt ba mboma mandutu—minsôn tole mahoñol. I len ini, Yéhôva a nyamnda ni ngôñ i hôgbaha bés, a nkañ ki bikwéé bi miñem nwés. (Tjémbi 34:19; Yésaya 57:15) A nti bés pék ni ngui inyu yémbél ndutu yo ki yo di nla boma.—Yakôbô 1:5.
6 Mbus ntôptjémbi a bok mis mé ngii, a nkal bés le “a [Yéhôva] ñañ ñanga tjôdôt,” ni le a “nsébél tjodisôna ni môl.” (Tjémbi 147:4) Inyuki a mboñ wee a nhéñha nkwel, kayéle a kahal pôdôl tjôdôt? Di wan jam lini: Ntôptjémbi a bé la tehe tjôdôt ni mis mé ma minsôn, ndi a bé bé le a hégda nsoñgi wap. Kiki nwii mi bé tagbe, nsoñgi u tjôdôt di ntehe u nke ndik ni bisu i keñep. Bahogi ba nhoñol le, ikété liuñ jés li tjôdôt ba nsébél ni Pulasi le la voie lactée, tjôdôt di yé didun di didun. I nene le, ikété ngiinda yosôna, diuñ di nla ba didun di didun di didun daa! Inyu yés, tjôdôt di gwé bé nsoñgi! Ndi Nhek a nti hiki hiada mukété tjodisôna ngim jôl. Hala a nkobla le hiki hiôdôt hi gwé jé lipém i mis ma Yéhôva. (1 Korintô 15:41) Ndi mam ma yé ni lelaa inyu bôt ba binam ba a bi hek hana isi? Djob li li nyi het hiki hiôdôt hi yéne, to imbe ngéda, a nyi yak hiki wada ikété yés—a nyi loñge loñge hee u yéne, yom u nôgda, a nyi ki tôbôtôbô yom u gwé ngôñ to imbe ngéda!
“Béghana Yéhôva!”—Inyuki?
7 Yéhôva a ntôñ ndik bé ni we kiki mut binam, ndi a gwé ki ngui ni ngap i nôgda ndutu yoñ, kayéle a pam i hôla we mu mandutu moñ ma niñ. (Añ Tjémbi 147:5.) U nla nôgda wengoñle mam u mboma ma nlédél we ngandak ni le mbegee yoñ i nlôôha yét. Djob a nyi minwaa nwoñ, a ‘bigdaga le u yé nluñ ték.’ (Tjémbi 103:14) Kiki di yé bikwéha, di mboñ minlélém mi mahôha ngandak ngélé. Éé, kinje ndutu di yé di nôgda, ngéda di nyoba bibuk, di mbéna kwo mu minheña mi minsôn mi, tole di gwé lem i kil bôt bape njôñ inyu gwom ba gwé! Yéhôva a nhôs bé nya i; ndi a nok bés i likala li li gwé bé nwaa, ni li li mbuma ñañ!—Yésaya 40:28.
“Béghana Yéhôva!”—Inyuki?
18 Ntôptjémbi a bé yi ipam limbe likala Djob a bé gwés litén jé li kôba. Ba bé mpom litén li li bé li gwé “Bañga” i Djob, “matéñ mé ni matéak mé.” (Añ Tjémbi 147:19, 20.) Bilen bini, di yé nsaibak i ba mpom litén u bééga jôl li Yéhôva. Kiki di nyi Yéhôva, di niñik inoñnaga ni Bañga yé, di gwé nsima i ba mawanda mé. Inoñnaga ni ntila kaat Tjémbi 147, baa u gwé bé manjom malam i lond le “Béghana Yéhôva!” ni i ti bôt bape makénd le yak bo ba boñ nlélém?
Tik ngok i mbuu
it-2 438
Dinuni
Ntôp tjémbi a bi naña “dinuni” i bégés Yéhôva (Tjémbi 148:1, 10), hala toi nyen dinuni di mboñ ni njel nyuu yap. Hinuni hi nla bana 1 000 tole 20 000 di biléé. Hiki léé i gwé hipéda kék i ñemkété i het ngandak bon ba biléé bape ba ba nsébél le barbe i édi. Yak hiki man léé nu ba nsébél le barbe i gwé nganda i bon ba biléé bape ba ba nsébél le barbule, ni bikrochet. Di nla hégda le léé i hiuuna hiada hi hi gwé 15 cendi, hi nla bana hikôô hi bibarbule, ni didun di bibarbicelle. Makeñge Yéhôva a bi gwélél inyu bañ nyuu i dinuni i nloo makeñge bôt ba binam ba ngwélél inyu bañ biavion humm. Kiki bihés bi dinuni bi nyét bé, hala a mboñ le di mpuuwe ibabé ndutu yo ki yo. Kiki hihéga hinuhi hiada hi ba nsébél le frégate hi hi gwé méta ima, hi nyét ndigi 110 gramme. Bipapaye bi avion bi yé mbañak kiki bipapaye bi mbôm dinuni dihogi.
17-23 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BINGÉNGÉN 1
A boñge ba wanda, njee ni ñemble?
Yom yo ki yo i sôñga bañ bé i kôhna bom
16 Kii u nla boñ ibale u yé mañge wanda, ndi u nôgdaga le bagwal boñ ba nok bé we, tole ba nlôôha ti we mambén? Hala a nla boñ le u unup, u badba too i yé nseñ i gwélél Yéhôva. Ndi ibale u nwas le njôô i tinde we i tjôô Yéhôva, u ga léba le mut to wada a ta bé le a tôñ toi we iloo bagwal boñ, ba ba nkon Yéhôva woñi, yak ni likoda joñ.
17 Ibale bagwal boñ ba mah kodol bé we, baa u ga badba bé too ba ntôñ toi we? (Lôk Héber 12:8) Bebek le, i njel bagwal boñ ba ngwélél inyu kodol we, yon i ñunbaha we. Iloole u yéñ so njel ba ngwélél inyu kodol we, noode bigda le, ngim njom i nla ba, i i ntinde bo i boñ hala. Jon, yén nwee, u boñ ki biliya le u unup bañ, to yahal u yahal bañ bo. Bañga i Djob i nkal le: “Nu a mbañal bibañga gwé a gwé yi, Yak nu a gwé mbuu nwee a ntibil yi.” (Bingéngén 17:27) Njômbi yoñ i nlama ba le u yila nhôôlak mut i pes mbuu, u u neebe maéba ikété nwee nyensô, ibabé béñge lelaa ma ntina nye. (Bingéngén 1:8) I bana bagwal ba ba ngwélél Yéhôva, hala a yé bisai. Ba gwé ngôñ i hôla we i kôhna bom i niñ.
w05 15/2 19-20 § 11-12
Di kee ni bisu i tééda libak jés li bikristen
11 Njômbi yés i ba le di lémél Djob he bôt ba binam bé. Hiki mut a gwé ngôñ ni liwanda. I ngéda bôt bape ba neebe yila mawanda més, hala a nti bés makénd. I ngéda di yé mañge tole i ngéda di nañ, di gwé lem i nun bôt bape, di yé di bana ki ngôñ i kôna bo. Ndi bôt bobasôna ba gwé bé mahoñol malam inyu yés. Bôt bape ba nyéñ mawanda inyu ke ni bisu i boñ dibe tjap di mam. (Bingéngén 1:11-19) I ngéda kristen i mbôdôl bana bilôñ bibe, ngim mangéda a yé a bôdôl sôô njee a yé, a bôdôl boñ kii bo le a ta bé kristen. (Tjémbi 26:4) Paul a bi kal le: “Ni waa ki nigle libak li bôt ba nkoñ ’isi unu.” (Rôma 12:2) Yéhôva a nti bés ngui i i mbéda bés inyu boñ le di ba maselna ni bôt ba ba nsélél bé Yéhôva ni le di nigle bañ bo.—Lôk Héber 13:6.
12 Ibale i mpam le di nsômbôl kôna i bet ba nsélél bé Yéhôva, di nlama bigda le maada més ni Yéhôva mon ma nlôôha ba nseñ iloo i yom bôt bape ba nhoñol inyu yés. Tole i mam bôt bape ba mpohol i boñ. Manyodi 23:2 a gwé maéba malam, a nkal le: “U nlama bé noñ limut li bôt inyu boñ béba.” I ngéda bon ba Israel ba bé pééna le Yéhôva a nla bé yoñ ndun ni bo, Kaleb a bi tjél nit bo. A bé nkwoog nkaa le di nla bôdôl Yéhôva ñem, ni mimbônga nwé. Yéhôva a bi sayap nye inyu makidik ma ngui a bi yoñ. (Ñañga bôt 13:30; Yôsua 14:6-11) We w’a boñ lelaa? Baa u yé bebee i ba maselna ni bôt bape inyu ke ni bisu i bana maada malam ni Yéhôva?
Tik ngok i mbuu
it-2 1005-1006
Nkona njék
Ikété Bibel, bibuk bini le “bôt ba ngi yi,” ni “bijôñ bi bôt” bi mbéna bé pôdôl i bôt boña a mpôgha. Ndi bi mpôdôl i mut a nyan maéba ma Yéhôva, a ntjél ki biniigana gwé. Ngandak bibuk ni hop Lôk Héber i ngwéélana inyu pôdôl ntén mut u, kiki hihéga: kesilʹ (‘mut ngi yi’; Bingéngén 1:22), ʼewilʹ (“jôñ mut”; Bingéngén 12:15), na·valʹ (‘mut ngi yi; Bingéngén 17:7), ni lets (“mut minjôha”; Bingéngén 13:1). I buk ni hop Lôk Grikia ini le aʹphron i nkobla le “jôñ mut” (Lukas 12:20), a·noʹe·tos to one “bijôñ bi bôt” (Galatia3:1), ni mo·rosʹ to a ‘nkona njék’ tole “mut njék” (Matéô 23:17; 25:2).
24 MATJEL – 2 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BINGÉNGÉN 2
Inyuki di nlama ba maséé i ngéda di nigil Bibel?
“Téñbe i kil ikété maliga”
16 Bésbobasôna di ngwés bé lisoñgol ni yigil. Ndi, Yéhôva a nsômbôl le di “yéñ,” di “tibil yéñ” inyu boñ le di nok maliga. (Añ Bingéngén 2:4-6.) I ngéda di mboñ hala, di nkôs ngandak bisai. Corey a nkal le i ngéda a nigil Bibel, a nigil nlôñ wada wada. A nkal le: “Me ñañ hiki buk i yé i si lipep, me añ minlôñ mi mi nkiha ni nlôñ me yé añ, me témb me yéñ mu bikaat bi ntôñ. . . . I ngéda me ñañ Bibel hala, me nigil ngandak mam!” Too likeñge jé jon di ngwélél, too likeñge lipe, i ngéda di nyoñ ngéda i nigil Bibel, di ñéba le di ngwés maliga.—Tjémbi 1:1-3.
Bañga pék i mbédés kiñ
3 Di yé le di kal le pék i yé i gwélél i mam di nyi inyu yoñ makidik malam. Ndi bañga pék i nloo ha. Bibel i nkal le: “Woñi u Yéhôva u yé bibôdlene bi pék, yi mut a nyi Numpubi yon i yé bañga yi.” (Bingéngén 9:10) Jon i ngéda di nyéñ yoñ makidik, di nlama yi mahoñol ma Yéhôva, hala wee ‘yi i Numpubi’ yon i nlama ba lipigil li makidik més. Inyu yi mahoñol ma Yéhôva, di nlama nigil Bibel ni bikaat bi ntôñ. I ngéda di nigil Bibel, di ñunda le di gwé bañga pék.—Bingéngén 2:5-7.
4 Yéhôva nyetama nyen a nla ti bés bañga pék. (Rôma 16:27) Inyuki di nkal hala? Pog, inyule nyen a yé Nhek, yi yé u gwé bé minwaa, a ntibil ki yi i mam momasôna a bi hek. (Tjémbi 104:24) Iba, pék i Yéhôva i nene mu mam momasôna a mboñ. (Rôma 11:33) Aa, ba bobasôna ba noñ maéba ma Yéhôva ba nkôhna bisai hiki ngéda ba nôgôl mo. (Bingéngén 2:10-12) Ibale di nsômbôl bana bañga pék, di nlama neebe i mam ma mo maa, di nwas ki le ma éga bés i ngéda di nyoñ makidik ni i ngéda di mboñ mam.
A boñge ba wanda, ni lédés hémle nan
2 I len ini, ngandak bôt i nhémle bé le Djob nyen a bi heg bés. Ibale u yé mañge nu a ngwélél Yéhôva tole u ngi niglak i yi nye, bebeg le ngim mangéda u mbadba lelaa u nla unda bôt le Djob nyen a yé Nheg wés. Bibel i nhôla bés le di yoñ ngéda i soñda mam di nok tole mam di ñañ, di hegek ki pék mu mam ma. Bañga i Djob i nkal le: “Pék i bagal mam y’a tééda we.” Lelaa? I ga hôla we i tjôô biniigana bi bi ta bé maliga, ni i lédés hémle yoñ i Yéhôva.—Añ Bingéngén 2:10-12.
3 Bañga hémle i niñne i ngii bañga yi i Djob. (1 Timôtéô 2:4) Jon, ngéda u nigil Bañga i Djob mu bikaat gwés, u añ ndigi bañ i ngii ni ngii. Gwélél pék yoñ i bagal mam kayéle u ‘tibil ki yi’ mam u ñañ. (Matéô 13:23) Di béñge ni nano lelaa i boñ jam li, li nla hôla we i lédés hémle yoñ le Djob nyen a yé Nheg, ni le Bibel i yé maliga. Manjom ma nkwés bés nkaa mu mam ma, ma nhañ bé.—Lôk Héber 11:1.
Tik ngok i mbuu
it-1 1195-1196
Telepsép
Di nla ke ni bisu i noñ njel telepsép he ni ngui yés bésbomede bé ndi, ni njel hémle i ngui ipañ Yéhôva, di yik le nyetama nyen a nla tohol bés. (Tjémbi 25:21) Djob a mbôn bés le a ga ba “ben” ni “lisolbene li ngui,” a ga tééda bés ibale di nhiôm ikété telepsép. (Bingéngén 2:6-8; 10:29; Tjémbi 41:12) Kiki njômbi i bañga bikristen i yé le hiki ngéda ba lémél Yéhôva, yom yo ki yo i mpôgôs bé bo mu i niñ yap, ba nke ki ni bisu inyu kôhna bom. (Tjémbi 26:1-3; Bingéngén 11:5; 28:18) Kiki Hiôb a bi yimbe, i yé maliga le ngim mangéda, bibéba bi bôt bi ntééñga i bôt ba téé sép, yak bôt ba téé sép, ba yé ba wo. Ndi Yéhôva a nyi i bet ba téé sép, a mbôn ki le ngaba bum i mut a téé sép i ga nimil bé. Ni le i mut a téé sép a ga kôhna loñge. (Hiôb 9:20-22; Tjémbi 37:18, 19, 37; 84:11; Bingéngén 28:10) Lingwañ bé jon li bé boñ le Hiôb a ba bañga mut, ndi libak jé li telepsép. Libak jé li telepsép jon li bé boñ le ba ti nye lipém. (Bingéngén 19:1; 28:6) I bon ba gwé isañ nu a téé sép ba yé bokimasoda (Bingéngén 20:7), inyule isañ wap a ga yigle bo loñge ngababum. I ngababum i, yon i yé ndémbél yé ilam, jôl lilam ni libak le ba nti nye lipém.