Liké lilam i nson u Yéhôva

ME BI NAÑ NI BAGWAL BA BA BÉ BÉ I NLÉLÉM I BASE

Me bi gwéé i nwii 1934 i tison i Ontariô, i Kanada. Bagwal bem ba bé bon ba Suwis. Bebee ni nwii 1939, mama yem a bi bôdôl añ Nkum Ntat, a kenek makoda ma Mbôgi Yéhôva. A bé kena me ni ini lôk kéé yem isamal ipe. Hala a bi nom bé, a sôblana.

Pua yem a bé bé maséé ni makidik mé to ndék, ndi m’ma a bé gwés maliga ngandak, a bak yak bebee i wo inyu maliga. A bi unda hala ibôdôl i nwii 1940 letee ni i nwii 1945, i ngéda ba bi sôña nson wés i loñ Kanada. Tolakii pua a bé béna sol nye, a bi waa bé ti nye lipém, a undga nye loñgeñem. Ndémbél yé ilam yon i bi hôla me ni lôk kéé yem i neebe maliga. Kinje maséé i tehe le, kiki ngéda i bé tagbe, papa a bôdôl héñha ndék ni ndék, a bôdôl tééda lihaa jé loñge.

ME MBÔDÔL NSON U NSAÑAL

I nwii 1950, i ngéda sép, me bi ke likoda li ndôn li li bé i New York City. Mu likoda li ndôn li, me bi tehe ngandak lôk kéé i bôda ni i bôlôm i i bé lôl makas ma nkoñ ’isi momasôna, me emble yak mbôgi i bi missionnaire, inyu hala nyen me bi yoñ makidik i kéñbaha nson wem! Me kit le me nyila nsañal. Jon i ngeñ me bi huu, me sane lipep inyu yila nsañal nu ngéda yosôna. Ha nyen hikuu hi loñ hi Kanada hi bi timbhe me le, me sôblana ndugi. Jon me bi sôblana hilo hi bisu hi sôñ Biôôm, nwii 1950. Sôñ yada i mbus, me yila nsañal. Ba bi ep me i sal i Kapuskasing. I tison i i bé haa ngandak ni i het lihaa jem li bé yééne.

I nwii 1951, hikuu hi loñ hi bi kahal bat lôk kéé i i bé yi pot Pulasi le ba ôt pék inyu tehe too ba nla neebe i ke i téé likalô i pes mbok i tison i Quebec i het ba mpot Pulasi, inyule ngôñ i batéé likalô i bé ikeñi nyoo ngandak. Kiki me bé pot Ngisi ni Pulasi ibôdôl me mañge, me neebe nsébla u, ba ep me i Rouyn. Me bé yi bé mut nyoo. Ba bi ti me ngim adresse i mut me bé lama boma, yon me mpôdôl i bibôdle bi ñañ unu. Ndi mam ma bi tagbe loñge. Me ni mankéé Marcel di bi yila bañga mawanda, me sal i Québec nwii mi-na, i mbus me yila nsañal nu tôbôtôbô.

SUKLU I GILÉAD NI I MAM ME BÉ BEM, BEM NI BEM

I ngéda me bi bol i Québec, ba bi naña me i suklu i Giléad i nyônôs 26. Di bi pam hilo 12 hi sôñ Matjel, nwii 1956, ba ep me i loñ Afrika yada ba nsébél le Ghana.b Ndi ilole me nke, me bé lama témb ndugi i Kanada inyu bem le ba mal boñ mapep ma ma bé ti me kunde i yén nyoo. Me bé hoñol le hala a ga yoñ ndigi jam kiki bo sonde iba tole iaa.

Ndi me bi bem sôñ isaambok i Tôrôntô. Mu ngéda i, lihaa jada li bi leege me loñge, jôl jap li bé le Cripps, nyoo nyen me bi yi Sheila, ngond yap. Di kahal gwéhna. I ngéda me bi hoñol ndigi le ngeñ i nkola i bat nye libii, visa yem i pam. Me ni Sheila di bi soohe inyu maké mem. Ndi di bé lama ke ni bisu i tilna inyu tehe too di nla biiba, ni ngéda mbe. Hala a bé bé makidik ma ntomb, ndi i ngéda di ntehe lelaa mam ma bi sôk, di nôgda le makidik ma mon ma bé malam.

Liké li bi nom sôñ yada inyu bol i Ghana. Mu liké li, me bi yoñ mashin, sitima, ni avioñ. Me bé lama sal nyoo kiki surveillant de district. Mu nson u, me bé lama hiôm i loñ Ghana yosôna, ni biloñ bipe bi nkéña yo kiki bo Côte d’Ivoire (Mañ mi Njok) ni Tôgô. Libim li ngéda me bé bet, me sôhôk metama, ikété litôa hikuu hi loñ hi bi ti me, ba bé sébél jo le Jeep. Me bé gwés yuuga lôk kéé ngandak!

Mamélél ma sonde, me bé éga makoda ma makiiña. Di bééna bé mandap ma makoda makeñi. Jon bilôk bikéé bi bé lama oñ pele ni nyôl u masee inyu boñ le hiañgaa hi tééñga bañ baemble. Kiki di bééna bé frigô inyu tééda bijek, lôk kéé i bé lona binuga le ba nol inyu lémbél baemble.

Ngim mam i bé i bôña mu makoda makeñi i i bé nôlha bés. Kiki hihéga lisañ jada, mankéé Herb Jenningsc nu yak nye a bé missionnaire, a bé ti nkwel i ngéda nyaga i bi tihil nyoo i homa ba bé lémbél, i lo ngwéé ngwéé, i sooma ipôla hikôma ni baemble. Mankéé Herb a téé nkwel, ha nyen nyaga i bi yôm yaga. Ndi mimpémba mi bilôk bikéé mi-na mi bi pam i gwel yo, mi témbna yo i homa ba bé lémbél.

Ikété sonde, me bé unda biliñgeliñge gwés bini le La société du monde nouveau en action mu mambai ma bé i homa likoda li makiiña li bé lama tagbe. Inyu unda yo, me bé téñ puba mboñ ipôla mbiñ iba tole bie biba. Bôt ba mbai ba bé gwés biliñgeliñge bi ngandak. Inyu ngandak yap, hala a bé ngélé bisu le ba béñge sinima. I ngéda sinima i mpam i homa ba nsôble bôt, ba bé ba bamb moo ngandak. Biliñgeliñge bi bi bé hôla i bôt ba bé béñge gwo i tehe le ntôñ wés u nsal ikété adna tolakii di yé ntjamak ni nkoñ ’isi wonsôna.

I mbus nwii ima i Afrika, me bi ke likoda li ndôn li li nkot ngandak biloñ li li bi tagbe i New York City, i nwii 1958. Me nla bé kal bé maséé me bi nôgda i ngéda me ni Sheila di bi témb di bomna, ha ngéda i a bé nsañal nu tôbôtôbô i Québec. Di bééna lem i tilna, ndi nano di bé tehna mbom ni mbom, jon me bi bat nye kunda yada libii, a neebe. Ha nyen me bi tilna mankéé Knorrd, me bat nye too Sheila a bé le a tagbe i suklu Giléad ilole a nlo i ada me i Afrika. A neebe. Sôk i nsôk Sheila a bi bol i Ghana. Di biiba i Accra, hilo hi nyônôs 3 hi sôñ Biôôm, nwii 1959. Di nôgda toi le Yéhôva a nsayap bés inyule di mbii sômbôl yé kiki yom i bisu i niñ yés.

ME NI NWAA WEM DI NSAL I KAMERUN

I nwii 1961, ba bi ep bés i loñ i Kamerun. Me bé me pégi ngandak inyule ba bi bat me le me hôla i yibil hikuu hi loñ. Kiki me nyen me bé lama éga nson, me bééna ngandak mam i nigil. Ndi i nwii 1965, Sheila a yoñ jém. Maliga ma yé le, di bi yénak bé di hégda bés di yé bagwal. Di bé di ngi niglak lelaa di ga néñés man wés, di kôôbaga yak mahuu, ha nyen kuu i bi kwél bés.

Man a bi tagbe. Dokta a yis bés le a bak man munlôm. I jam li li bi tagbe nano a nloo 50 ma nwii, ndi di mah hôya bé jo. Tolakii di bi nok njôghe ngandak, di bi yégle i Kamerun, di bé gwés ki nson wés nyoo ngandak.

I Kamerun bilôk bikéé bi bé kôs ndééñga inyule bi bé gwés bé yoñ ngaba i mam ma m’bô. Mam ma bé kônde let i ngéda ngeñ i bé i kola le ba téé ñane loñ. I jam di bé lôôha kon woñi li bi bôña hilo 13 hi sôñ Mpuye, nwii 1970, ba bi sôñga nson wés. Ba yoñ yak man wés ndap nu mondo i het di bé di ma tip jôp, hala a bé ndigi sôñ itan. I mbus sonde yada ndigi, ba luhul missionnaire yosôna, yak me ni Sheila. Hala a bi tééñga bés ngandak i yék bilôk bikéé, di bé kenek di badbaga lelaa b’a boñ ni i ndutu i bé bo bisu.

Di bi tégbaha sôñ isamal i hikuu hi loñ hi Pulasi. Yak nyoo, me bé ke ni bisu i hôla lôk kéé i Kamerun. I sôñ Libuy li nyéé nwii 1970, ba ep bés i hikuu hi loñ hi Najéria, inyule hion hi bé lama éga nson i Kamerun. Bilôk bikéé bi Najéria bi bi leege bés loñge ngandak, di sal ki nyoo ngandak nwii.

MAKIDIK MA MA BÉ NDUTU I YOÑ

I nwii 1973, i bé béda le di yoñ makidik ma ngui. Nwaa wem Sheila a bé kon ngandak. I ngéda di bé i New York i likoda li ndôn jada, a bé tombok ngandak, a kal me le: “Me nla ha bé kena nson ni bisu! Ndék lana, me nwaa, ndék lana, me nkon.” A bé a ma sal ni me i pes hiôñk i Afrika 14 nwii. Me bé maséé ngandak ni biliya a bi boñ, nano mam ma bé lama héñha. I mbus ngandak masoohe, di bi kit le di nhuu i Kanada, inyule nyoo nyen a bé le a kôs bañga matibla. I tjôô nson wés u missionnaire, ni nson wés u nsañal i bi ba makidik ma nlôôha let ikété ma momasôna di bi yoñ.

I ngéda di bi bol i Kanada, liwanda jem jada li bi hôla me i léba bôlô i homa ba bé bañ matôa i ñombok u Tôrôntô. Di bi lend ndap, di ha masañgô mu ma ma bé bé mondo inyu boñ le di yoñ bañ mapil. Di bé gwés bé bana niñ ikeñi, ni mapida le di nla témb i nson wés u nsañal yani tole noma. Hélha jam, hala nyen mam ma bi tagbe, di témb di bôdôl nson wés, di bé hégha bé le hala nyen mam ma ga pala bôña.

Me bi bôdôl ti mahôla i maoñ ma ndap makoda makeñi yada i Norval, i Ontariô hiki ngwa jôn. I mbus ba bat me le me sal kiki ngwélél ndap makoda makeñi. Yak Sheila a kahal témbna ndék ni ndék, di nôgda le a nla gwel i nson mondo u. Jon di bi kahal yén i ndap makoda makeñi i sôñ Hilônde, nwii 1974. Kinje maséé di bi nôgda i tiimba bôdôl nson wés u nsañal!

Loñge jam i yé le, Sheila a bé ke ni bisu i témbna mbôô wé. Nwii ima i mbus ngéda, di bé le di tiimba gwel nson u makiiña. Ba bi ep bés i sal i pes mbok i Manitôba, i het neige i bé béna ba. Ndi lisuni li, li bi sôña bé bés i nok lék i bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm. Di bi nigil le i yom i yé nseñ i nson u Yéhôva, i ta bé i homa di ngwélél nye, ndi le di kee ni bisu i gwélél nye to hee homa di yé.

BINIIGANA BI NGUI ME BI ÔT

I mbus ngandak nwii i nson u makiiña, ba bi témb ba sébél bés i Bétel i Kanada i nwii 1978. I mbus ndék ngéda, me nigil ngim jam i i bi tééñga me, ndi i i nlôôha mahee. Ba bi ti me nkwel i tégbaha ni hop Pulasi i likoda li tôbôtôbô jada i Montréal, u bé lama nom ngeñ yada ni pes. Ndi nkwel wem u bi tihba bé bilôk bikéé, mankéé wada nu a bé sal i man juu li nson i Bétel a ti me maéba mu jam li. I pot maliga, ha ngéda i nyen me bé lama neebe le, me bé nyen ba bé lama bééga nkwel u. Ndi maéba ma mankéé nu ma bi lémél bé me. Nkwel wés u bi mal bé loñge, me kahal tehe i mankéé nu kiki mut a ngwés yahal bôt, a bé le a kal me kii i bé loñge mu nkwel wem. Hihôha hiem hi bé le, me bi sugul i béñge lelaa a bé ti me maéba, ni njee a bé ti me mo.

Ndék dilo i mbus, mankéé wada ikété bakena hikuu hi loñ a bi pôdôs me mu. Me neebe le me bi bep boñ, hala a tééñga me. I mbus, me bi tehe i mankéé a bi ti me maéba inyu bat nye nwéhél. A bi nwéhél me ni loñgeñem. Ibôdôl yokela, me mah hôya bé le suhulnyuu i nlôôha ba nseñ. (Bingéngén 16:18) Me nwaa bé soohe inyu i jam li, me bi yoñ yak makidik le m’a bana ha bé i nya liboñok i ibale mut a nti me maéba.

Nano a yé 40 ma nwii le me yé i Bétel i Kanada, ni ki le ibôdôl i nwii 1985, me gwé nsima i sal i juu li bakena hikuu hi loñ. Nwaa wem Sheila a bi wo i sôñ Matjel, nwii 2021. U héya i njôghe me nôgda inyu nyemb yé, memede makon ma ntééñga me ngandak. Ndi me pégi i nson u Yéhôva, me bak maséé kayéle me ntehe ndik “wengoñle dilo di niñ [yem] di mpala tagbe.” (Ñañal 5:20) Tolakii me mboma ngandak mandutu i niñ yem, me ntehe yak ngandak mam i i nti me maséé. Kinje niñ i mbomboo me mbana inyule nson u Djob won u mba jam li bisu i niñ yem, ni inyule me ntégbaha 70 ma nwii i nson u nsañal. Me nsoohe njohok lôk kéé i bôda ni i bôlôm le i kee ni bisu i bii nson u Djob kiki jam li bisu i niñ yap, hala a ga boñ le ba bana niñ ilam i mut a yé le a bana ndik ibale a ngwélél Yéhôva.