Biniigana di nla ôt mu lilagle li Yakôb​—Pes 2

1. Munu yigil ini, kii d’a tehe mu lilagle li Yakôb?

BON BA Yakôb ba bé nye ipañ, ba emblege nye a nsayap hiki wada wap. I yigil i ntagbe, di bi tehe le i mam Yakôb a bi kal Ruben, Siméôn, Lévi, ni Yuda ma bi lama hélés bana bon bé juem bape. Jon i nene le ba bé badba le: ‘Kii tata a ga kal yak bés?’ Di tehe kii di nla nigil mu mam Yakôb a bi kal Zébulôn, Isakar, Dan, Gad, Aser, Naftali, Yôsep, ni Benyamin.a

ZÉBULÔN

2. Kii Yakôb a bi kal Zébulôn, lelaa mbañ i i bi yon? (Bibôdle 49:13) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

² Añ Bibôdle 49:13. Yakôb a bi kal le mbôda Zébulôn i ga yééne i ñombok i Hisi Likak, i ngwañ tuye. Iloo 200 nwii i mbus ngéda, litén li Zébulôn li bi kôhna ngababum. Nkoñ wé u bé ipôla tuye Galiléa ni tuye Méditéranéa. Môsi a bi kal le: “A Zébulôn, kon maséé mu maké moñ.” (Ndiimba Mbén 33:18) Bebek Môsi a bé sômbôl kal le litén li Zébulôn li ga boñ nyuñga loñge inyule li bé yééne ipôla batuye iba. To i ba laa, di nyi le litén li Zébulôn li bé maséé.

3. Kii i nla hôla bés i kon maséé ni i mam di gwé?

³ Hala a niiga kii bés? To hee di yé, to di mboma mambe mandutu, di nla ba maséé. I mbéda ndik le di kon maséé ni i mam di gwé. (Tjémbi 16:6; 24:5) Ngim mangéda, di yé di héléé i béñge i mam di gwé bé. Ndi, di nlama béñge bisai Yéhôva a ñumbe bés.​—Galatia 6:4.

ISAKAR

4. Kii Yakôb a bi kal Isakar, lelaa i mbañ i i bi yon? (Bibôdle 49:​14, 15) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

⁴ Añ Bibôdle 49:​14, 15. Yakôb a mbégés Isakar, a nkal nye le a yé kiki jagas li li gwé bihés bi nlet. Jagas li mbegee mambegee ma nyét. A bé sômbôl kal le Isakar a bé mut bôlô. Yakôb a bi kal yak le Isakar a ga bana loñ i i yé ilam. I bibañga bi, bi bi yon. Mbôda Isakar i bééna hisi hilam bebee ni lom Yordan. (Yôsua 19:22) Ibabé pééna, ba bi sal ngandak mu hisi hi, ba salak yak inyu bôt bape. (1 Bikiñe 4:​7, 17) Kiki hihéga, litén li Isakar li bé bebee i ke i jôs baoo ba Israel kiki bo i dilo di Nkéés Barak ni mpôdôl muda le Débôra.​—Bakéés 5:15

5. Inyuki di nlama ba bôt ba bôlô?

⁵ Hala a niiga kii bés? Bôlô yés i nlémél Yéhôva kiki bôlô i litén li Isakar i bé lémél nye. (Ñañal 2:24) Di yoñ hihéga hi lôk kéé i bôlôm i i ntumbba ni nson mu makoda més. (1 Timôtéô 3:1) Ba njo bé gwét, ndi ba njo sañ inyu tat likoda. (1 Korintô 5:​1, 5; Yuda 17-23) Ba nyoñ ki ngéda i kôôba ni i ti minkwel minlam mi mi nlédés lôk kéé.​—1 Timôtéô 5:17.

DAN

6. Bôlô i litén li Dan i bé le kii? (Bibôdle 49:​17, 18) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

⁶ Añ Bibôdle 49:​17, 18. Yakôb a nkal le Dan a yé kiki nyoo i i nyémbél baoo ba nloo nye ngui, baoo kiki hosi ni mut a nluk yo. Litén li Dan li bé jôs baoo ba Israel ni ngui yap yosôna. I ngéda bon ba Israel ba bé ke i jôp i Hisi Likak, litén li Dan li bé noñ mana matén mape i mbus, li tadak mo. (Ñañga bôt 10:25) Ba bé sal i bôlô i, ibabé le litén jolisôna li tehe bo, ndi i bôlô i, i bé nseñ ngandak.

7. I ngéda di nsélél Yéhôva, kii di nlama bigda?

⁷ Hala a niiga kii bés? Baa u ma sal ngim bôlô ndi mut a tehe bé we? Bebek u bi pubus ndap Ane, u sal i ndap makoda makeñi tole homa numpe. U bi boñ loñge ngandak! Bigda le hiki jam u mboñ inyu Yéhôva, a nyimbe jo, a ndiihe jo, a nkônôl ki we maséé. A yé maséé i ngéda u nsélél nye inyule u ngwés nye, he bé inyule u nsômbôl le ba bémbél we moo.​—Matéô 6:​1-4.

GAD

8. Inyuki litén li Gad li bééna ngandak baoo? (Bibôdle 49:19) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

⁸ Añ Bibôdle 49:19. Yakôb a bi kal le ntôñ u mintonba u ga jôs litén li Gad gwét. Iloo 200 nwii i mbus ngéda, litén li Gad li bé yééne i pes likôl i lom Yordan. Baoo ba bé kéña bo ha homa nu, ba bé lo i jôs bo gwét. Ndi litén li Gad li bi nyodi bé ha, inyule i homa nu a bé loñge inyu jés bémba yap. (Ñañga bôt 32:​1, 5) Ha boo bé, ba bééna ñem ngui. Ba bé bôdôl ki Yéhôva ñem, ba yik le Yéhôva a ga tat bo i ngéda ntôñ u mintonba u ga lo i jôs bo gwét. Ba bé ep yak mintôñ nwap mi gwét inyu hôla bon ba Israel i jôs baoo bap i ngéda ba bé jôp i Hisi Likak, i pes mbok Yordan. (Ñañga bôt 32:​16-19) I ngéda bôlôm ba bé ba ke i gwét, ba bé yi le Yéhôva a ga tat baa bap ni bon bap. Yéhôva a bi sayap bo inyu bôlô ngui ba bi sal, ni bisesema ba bi boñ.​—Yôsua 22:​1-4.

9. Ibale di mbôdôl toi Yéhôva ñem, hala a ga tinde bés i boñ kii?

⁹ Hala a niiga kii bés? Inyu gwélél Yéhôva ikété mandutu, di nlama bôdôl nye ñem. (Tjémbi 37:3) I len ini, ngandak bilôk bikéé bi ñéba le bi mbôdôl Yéhôva ñem i ngéda bi nke i bôlô maoñ, i ngéda bi nke i sal i het ngôñ i yé, ni i ngéda bi ngwel minson mimpe. I ngéda ba ngwel i minson mi, ba ntôñ bé inyu jam jo ki jo, ba nyi le Yéhôva a ga tééda bo.​—Tjémbi 23:1.

ASER

10. Kii litén li Aser li bi tjél boñ? (Bibôdle 49:20) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

¹⁰ Añ Bibôdle 49:20. Yakôb a bi kal le litén li Aser li ga ba ngwañ, hala ki nyen mam ma bi tagbe. Litén li Aser li bééna disi di di nlôôha dilam i loñ Israel. (Ndiimba Mbén 33:24) Nkoñ wap u bé ipañ tuye Méditéranéa ni nkoñ umpe le Sidôn i het lingwañ li bé, inyule bisitima bi bé lona ngandak gwom bilam nyoo. Ndi litén li Aser li bi tjél buñga bon ba Kanaan ha homa nu. (Bakéés 1:​31, 32) I nene le dimama dibe di bon ba Kanaan ni lingwañ li litén li Aser bi bi boñ le ba kahal yeñgep i nson u Yéhôva. Barak a bééna ngôñ ni mahôla i ngéda bon ba Kanaan ba bi leñ Israel gwét, ndi litén li Aser li bi tjél ke i hôla bo. Inyu hala nyen ba bé bé ha i ngéda bon ba Israel ba bi yémbél baoo bap “bebee ni malép ma Mégidô.” (Bakéés 5:​19-21) I ngéda ba bi nok Barak bo Débôra ba ntôp hiémbi hi yémbél, hi hi bééna bibañga bini le: “Aser a bé a yii i ngwañ tuye, a bé boñ bé to yom.” Hala a bi lama wéha bo nyuu.​—Bakéés 5:17.

11. Inyuki di nlama bé nwas le nyiña moni u yoña bés?

¹¹ Hala a niiga kii bés? Di nlama sélél Yéhôva ni ñem wés wonsôna. Inyu pam i boñ hala, di nlama bé tehe moni kiki bôt ba nkoñ ’isi unu ba ntehe nwo. (Bingéngén 18:11) Di gwé ngôñ ni moni, ndi di hôya bañ le moni mi ta bé nseñ iloo Yéhôva. (Ñañal 7:12; Lôk Héber 13:5) Nyiña moni u nlama bé tuga bés i sélél Yéhôva. Ndi di nlama ti Yéhôva ngéda yés ni ngui yés nano, inyule ndék ngéda wee di nkôhna bañga niñ.​—Tjémbi 4:8.

NAFTALI

12. Lelaa bibañga Yésu a bi pot inyu litén li Naftali bi bi yon? (Bibôdle 49:21) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

¹² Añ Bibôdle 49:21. I mpôna le “bibañga bilam” mbañ Yakôb i mpôdôl hana, bi yé bibuk Yésu a bi gwélél i ngéda a bé gwel nson wé hana ’isi. Yésu a bi tégbaha ngandak ngéda i Kapernaum, nkoñ wada mu ngababum i litén li Naftali. Inyu hala nyen ba bé sébél Kapernaum le “tison yé.” (Matéô 4:13; 9:1; Yôhanes 7:46) Yésaya a bi pot mbañ inyu Yésu, a kal le Yésu a ga ba “mapubi makeñi” inyu bôt ba Zébulôn ni ba Naftali. (Yésaya 9:​1, 2) I ngéda Yésu a bé niiga, a bé toi “bañga mapubi i i mbai inyu mintén mi bôt nwominsôna.”​—Yôhanes 1:9.

13. Kii di nla boñ inyu boñ le bibañga gwés bi lémél Yéhôva?

¹³ Hala a niiga kii bés? Yéhôva a ñemble i mam momasôna di mpot. Kii i nla hôla bés i pot “bibañga bilam” bi bi nlémél Yéhôva? Di nlama pot maliga. (Tjémbi 15:​1, 2) Di nlama bégés bilôk bikéé iloole di kahal kéés bo, tole di kahal tjelel. (Éfésô 4:29) Di nla ki yoñ makidik le di kônde lémés minkwel nwés i ngéda di ñañle bôt ñañ nlam.

YÔSEP

14. Lelaa bibañga Yakôb a bi pot inyu Yôsep bi bi yon? (Bibôdle 49:​22, 26) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

¹⁴ Añ Bibôdle 49:​22, 26. Yakôb a bi lama kônôl Yôsep maséé ngandak. Yéhôva a bi ‘bagal nye ni lôkisañ yé’ inyu gwélél nye. Yakôb a bi sébél nye le “ntjep u e i i num matam.” Yakôb nyen a bé e, Yôsep nye a bak ntjep u. Yôsep a bé man nu bisu nu nwaa Yakôb nugwéha le Rahel. Yakôb a bi kal le Yôsep a ga kôhna môga ima ma ngababum man wé nu bisu le Ruben, nu a bi gwal ni nwaa wé Léa, a bé lama kôhna. (Bibôdle 48:​5, 6; 1 Miñañ 5:​1, 2) I mbañ i, i bi yon i ngéda mbôda i bon ba Yôsep iba, hala wee Éfraim bo Manasé, i bi kôhna ngababum iba.​—Bibôdle 49:25; Yôsua 14:4.

15. Yôsep a bi boñ lelaa i ngéda lôkisañ i bi boñ nye béba?

¹⁵ Yakôb a bi kal ki le baleñ mimpihlôñgô ‘ba ga leñ [Yôsep] makoñ, ba téédana ki nye hiun.’ (Bibôdle 49:23) A bé pôdôl lôkisañ i Yôsep i i bi kil nye njôñ, i boñ ki le a nok ndutu ngandak. Ndi Yôsep a bi unbene bé bo, a unbene bé to Yéhôva. Inyu hala nyen Yakôb a bi kal le: ‘[Yôsep] a bé a gwé mpihlôñgô wé, yak moo mé ma bééna ngui ni likeñge.’ (Bibôdle 49:24) Ñ, Yôsep a bé a gwé mpihlôñgô wé, ndi a bi leñ bé lôkisañ likoñ li hiun to jada. Mu manoodana mé momasôna, Yôsep a bi bôdôl Yéhôva ñem, a nwéhél lôkisañ, a leege ki bo. (Bibôdle 47:​11, 12) Yôsep a bi nwas le manoodana ma hôla nye i kônde bana bilem bilam. (Tjémbi 105:​17-19) Inyu hala nyen Yéhôva a bi gwélél nye i nya i mbuma ñañ.

16. I ngéda di mboma manoodana, lelaa di nla nigle Yôsep?

¹⁶ Hala a niiga kii bés? Kekikel, di nwas bañ le manoodana més ma bagal bés ni Yéhôva, ni lôk kéé yés. Di hôya bañ le Yéhôva a nla gwélél manoodana inyu uñgus bés. (Lôk Héber 12:​7, buk isi lipep.) Hala a nla boñ le di hôlôs bilem bilam kiki bo konangoo ni nwéhél. (Lôk Héber 12:11) Ibale di ntéñbe, Yéhôva a ga umbe bés bisai kiki a bi boñ ni Yôsep.

BENYAMIN

17. Lelaa bibañga Yakôb a bi pot inyu Benyamin bi bi yon? (Bibôdle 49:27) (Béñge yak minkéñék mi matila.)

¹⁷ Añ Bibôdle 49:27. Yakôb a bi kal le litén li Benyamin li ga bana ngui ngandak kiki ngwo-njéé. (Bakéés 20:​15, 16; 1 Miñañ 12:2) Kiñe bisu i litén li Israel le Saulô i bé lôl mu litén li Benyamin. A bé nyagap yom i ngéda bon ba Israel ba bé ke i jôs Lôk Filistia gwét. (1 Samuel 9:​15-17, 21) I mbus ngandak nwii, kiñemuda le Éster ni Mordékai ba ba bé mu litén li Benyamin, ba bi sôña le kiñe Persia i tjé litén li Israel.​—Éster 2:​5-7; 8:3; 10:3.

18. Lelaa di yé le di nigle ndémbél i litén li Benyamin?

¹⁸ Hala a niiga kii bés? Litén li Benyamin li bi lama kon maséé i ngéda li bi tehe le mut litén jap a nyila kiñe kiki Yakôb a bi kal. Ndi i ngéda Yéhôva a bi kit le David nu a nlôl i litén li Yuda nyen a nyila kiñe, litén li Benyamin li bi nit nye. (2 Samuel 3:​17-19) I mbus ngandak nwii, mana matén mape ma bi bagla ni litén li Yuda, ndi litén li Benyamin li bi ke ni bisu i nit litén li Yuda ni kiñe Yéhôva a bi téé. (1 Bikiñe 11:​31, 32; 12:​19, 21) Yak bés di nlama nit i bet Yéhôva a mpohol inyu éga bés i len ini.​—1 Tésalônika 5:12.

19. Kii lilagle li Yakôb li niiga bés?

¹⁹ Lilagle li Yakôb li niiga bés ngandak mam. I ngéda di ntehe lelaa i mam momasôna Yakôb a bi pot ma bi yon, hala niiga bés le mbañ i Yéhôva yosôna i nyon. I ngéda di ntehe bisai bon ba Yakôb ba bi kôs, hala a ntinde bés i lémél Yéhôva.