Loñge kiññem i bisu bi Nyambe

1, 2. Inyuki u gwé ngôñ ni ñéga ngéda u nke homa nu u nyi bé? Kii Yéhôva a bi ti inyu éga bés?

HÉGDA le u yé yap ñoñ nkeñi. Mbuk mbebi a nhôñg, a nwehek lisege ni mbok yosôna, ngéda i nwaa bé héñha. Ibale u njôha, u yé le u nimil. Lelaa u ga boñ inyu yi imbe njel u nlama nôñôl? U gwé ngôñ ni ngim mut tole ni ngim yom inyu unda we njel. U nla gwélél likoñ li li ñéba ñombok, hiañgaa ni tjôdôt, titii nkoñ, tole mut a nyi ñoñ loñge. I bana ñéga i yé nseñ inyule hala a nhôla we le u nimil bañ, ni le u pei.

² Bés bobasôna di mboma mandutu i niñ yés, kayéle ngim mangéda i nla nene wengoñle di yé nimlak. Ndi inyu éga bés, Yéhôva a bi ti hiki wada wés kiññem. (Yakôbô 1:17) Di tehe kii i yé kiññem ni lelaa i nsal. Mbus di ga tehe lelaa di nla niiga kiññem yés, inyuki di nlama yoñ matat ni kiññem i bôt bape, ni lelaa kiññem i mpôp i nla lémés niñ yés.

KII I YÉ KIÑÑEM NI LELAA I NSAL?

3. Kii i yé kiññem?

³ Kiññem i yé likébla lilam li nlôl bés ni Yéhôva. I yé ngap di gwé i yi kii i yé loñge ni kii i yé béba. Buk i Grikia inyu “kiññem” i nkobla le “liyi wemede.” Ngéda kiññem yés i nsal loñge, i nhôla bés i yi njee di yé toi. I nla ki hôla bés i wan mahoñol més ma kété kété, ni yom di nôgda toi. I nla tinde bés i boñ loñge ni i ke béba ngwéé. I nla ki boñ le u ba maséé ngéda u nyoñ makidik malam, tole i nkéés we ibale u nyoñ makidik mabe.​—Béñge Ndoñi 5, i mamélél ma kaat.

4, 5. (a) Kii i bi pémél Adam bo Éva ngéda ba bi tjél nôgôl kiññem yap? (b) Dimbe dihéga di Bibel di ñéba lelaa kiññem i nsal?

⁴ Hiki wada wés a nla pohol too a ga emble kiññem yé to a ga emble bé yo. Adam bo Éva ba bi tjél emble kiññem yap, mbus ba boñ béba. Mbus béba yap, kiññem i bi bôdôl kéés bo, ndi i bé ha bé le i hôla bo. Ba bé ba ma mal ndogbene Nyambe. (Bibôdle 3:7, 8) Tolakii ba bééna kiññem i bé peles, ba yik ki le i yé béba i ndogbene Nyambe, ba bi pohol i tjél emble kiññem yap.

⁵ Mahéñha ni Adam bo Éva, ngandak bikwéha bi bôt i bi emble kiññem yap. Hiôb a bi yék ndémbél ilam. A bé yoñ makidik malam, jon a kal le: “Ñem wem u ta u ôm bé me nsohi to inyu hilo hiada hi nom yem.” (Hiôb 27:6) Ngéda Hiôb a gwélél i buk ini le “ñem” wé, a bé pôdôl kiññem yé, tole ngap yé i yi kii i yé loñge ni kii i yé béba. I bi pam ngim ngéda le David a nôgôl bé kiññem yé, ni le a ndogbene Yéhôva. Ndi mbus hala, kiññem i bi kéés nye kayéle a bé wengoñle “ñem David u [bé] ôm nye nsohi.” (1 Samuel 24:6) Kiññem i David yon i bé niiga nye le yom a mboñ i yé béba. Kiki a bé emble kiññem yé, hala a bé niiga nye le a boñ ha bañ nlélém hihôha lisañ lipe.

6. Inyuki di nla kal le kiññem i yé likébla li nlôl ni Nyambe?

⁶ Yak i bôt ba ta bé bagwélél ba Yéhôva ba nyi le ngim mam i téé, ni le ipe i téé bé. Bibel i nkal le: “Mahoñol map momede ma ñômna minsohi, to sôña manyuu.” (Rôma 2:14, 15) Kiki hihéga, libim li bôt li nyi le i yé béba i nol tole i nip. Ibabé bo i yi hala, ba nôgôl kiññem yap, ngap Yéhôva a bi ti bo i yi kii yé loñge ni kii i yé béba. Ba noñ ki matiñ ma Djob, tole biniigana bi Yéhôva a bi ti bés inyu hôla bés i yoñ makidik malam.

7. Inyuki ngim mangéda kiññem yés i nla kena bés i njel ibe?

⁷ Ndi i nla pam ngim mangéda le kiññem yés i yoba. Kiki hihéga, ñem wés u nla ba nyonok ni mahoñol mabe kayéle hala a tinde bés i yoñ njel ibe. Ba ngwéé bé ni loñge kiññem. (Bibôdle 39:1, 2, 7-12) Di nlama niiga yo. Yéhôva a nti bés mbuu mpubi ni matiñ ma Bibel inyu hôla bés. (Rôma 9:1) Di béñge lelaa di nla niiga kiññem yés.

LELAA DI NLA NIIGA KIÑÑEM YÉS?

8. (a) Lelaa minheña nwés mi nla yumus kiññem yés? (b) Kii di nlama badba ilole di nyoñ makidik?

⁸ Bôt bahogi ba nhoñol le, i emble kiññem yap i nkobla le ba boñ yom ñem u nkal bo. Ba nhoñol le ba nla boñ to kii ba ngwés ibale hala a nene loñge i mis map. Ndi di gwé bikwéha bi mahoñol, ma nla yak yumus bés. Minheña mi minsôn mi nla ba bés nyonok i ñem, kayéle mi yumus kiññem yés. Bibel i nkal le: “Ñem u yé malôga iloo mam momasôna, u yé ñôbak i nya i nlôôha. Njee a yé le a yi wo?” (Yérémia 17:9) Jon di nla hoñol le ngim jam i yé loñge, ndi ki le i yé béba. Kiki hihéga, ilole Paul a bé yila kristen, a bi bep tééñga bagwélél ba Djob, a hoñlak le yom a bé boñ i bé i téé. I mis mé, a bé boñ loñge. Ndi a bi sôk kal le: “Ndi [Yéhôva] nyen a yé nu a nwan me.” (1 Korintô 4:4; Minson mi baôma 23:1; 2 Timôtéô 1:3) Ngéda Paul a bi nok kii Yéhôva a bé hoñol inyu maboñok mé, a bi nôgda le a nlama héñha. Jon, ilole di mboñ ngim jam, di nlama badba le, ‘kii Yéhôva a ngwés le me boñ?’

9. Woñi Djob u nkobla le kii?

⁹ Ngéda u ngwés ngim mut, u gwé bé ngôñ i boñ jam li mbébél nye. Kiki di ngwés Yéhôva, di gwé bé ngôñ i boñ yom yo ki yo i mbébél nye. Woñi di gwé i boñ mam ma mbébél Yéhôva, u nlama ba ngui. Ndémbél i Néhémia i nit jam li. A bi tjél gwélél tel ngomin a bé a gwé inyu ba ngwañ mut. Inyuki? A toñol le a bi boñ hala “inyu woñi Nyambe.” (Néhémia 5:15) Néhémia a bé gwés bé boñ yom yo ki yo i i nlémél bé Yéhôva. Kiki Néhémia, yak bés di nkon woñi i boñ mam ma mbébél Yéhôva. Di nla nigil mam Yéhôva a ngwés ni njel lisoñgol li Bibel.​—Béñge Ndoñi 6, i mamélél ma kaat.

10, 11. Mambe matiñ ma Bibel ma nla hôla bés i yoñ makidik malam inyu jam li moog?

¹⁰ Kiki hihéga, Kristen i nla kit too i ga nyo moog, tole i ga nyo bé. Mambe matiñ ma ga hôla kristen i, i yoñ makidik malam? Di wan le ndék mu: Bibel i nsôña bé le mut a nyo ndék moog. Ñ, i nkal bés le moog ma yé likébla li Djob. (Tjémbi 104:14, 15) Ndi, Yésu a bi kal banigil bé le ba nyo bañ moog ‘iloo héga.’ (Lukas 21:34) Yak Paul a bi kal bikristen le ba keñgle ‘bilôñ bi mpuñgu ni bi lihiua.’ (Rôma 13:13) A kal bôt ba lihiua le “b’a kôdôl bé Ane Nyambe.”​—1 Korintô 6:9, 10.

¹¹ Kristen i nla badba le: ‘Moog ma gwééne me umbe nseñ? Baa me gwé ngôñ i nyo inyu ba maséé? Baa me gwé ngôñ i nyo inyu bana makénd? Baa me mbéna gwel memede le me nyo bañ iloo héga, ni le hala a yilna bañ me lem?a Baa me nla tégbaha loñge ngéda ni mawanda mem ibale moog ma ta bé?’ Di nla bat Yéhôva le a hôla bés i yoñ makidik malam. (Añ Tjémbi 139:23, 24.) Ni njel i nyen di niiga kiññem yés le i noñ matiñ ma Bibel. Ndi kiki di ga tehe, di nlama ndik bé telbene ha.

INYUKI DI NLAMA YOÑ YIHE NI KIÑÑEM I BÔT BAPE?

12, 13. Inyuki kiññem yés i nla ba mahéñha ni kiññem i bôt bape? Kii ni ndi nlama boñ ha ngéda i?

¹² Hiki mut a gwé yé kiññem. Kiññem yoñ i nla ume we i boñ ngim jam, ndi ki le kiññem i mut numpe i ume bé nye i boñ nlélém jam. Kiki hihéga, u nla pohol i nyo moog, ndi ki le mut numpe a nhoñol bé nyo to ndék. Lelaa ndi nla toñol mahéñha ma?

¹³ Mut a mpohol i boñ ngim yom inoñnaga ni homa a néñél, yom lihaa jé li nhoñol mu jam li, mam a bi boma i niñ yé, ni mam mape ki. Inyu jam li moog, bebek le ngim mut i bé jo inyu nwas jam li moog behee, ndi nano a mpohol le a nyo ha bé hies. (1 Bikiñe 8:38, 39) Jon, ibale u nti ngim mut moog ndi a tjél, u ga boñ lelaa? Baa u ga unup? U ga nyégsa ndik nye le a nyo? U ga yéñ le u yi inyuki a ntjél? Heni, inyule u ndiihe kiññem yé.

14, 15. Limbe jam li bi tagbe i dilo di Paul? Mambe maéba malam Paul a bi ti?

¹⁴ Jam ñôma Paul a bi boma i ngéda yé, li ñunda lelaa kiññem i nla ba maselna. Binuga bihogi ba bé nuñul i bôm, ba bé gwélél gwo inyu bikwéha bi bibégés ni i sémél gwo bisat. (1 Korintô 10:25) Inyu Paul hala a bé bé béba i somb, ni i je binuga bi. Inyu yé, bijek gwôbisôna bi nlôl ni Yéhôva. Ndi bilôk bikéé bihogi, bi bi bé bégés bisat behee bi bé tehe mam nya ipe. Inyu yap, hala a bé béba i je binuga bi. Baa Paul a bé hoñol le: ‘Ya! Hala a ntééñga bé kiññem yem. Me yé kunde i je to kii me ngwés’?

¹⁵ Paul a bi hoñol bé hala. A bé lôôha tôñ inyu lôk kéé yé, kayéle a bé bebee i nwas gwom a bé gwés inyu loñge yap. Paul a kal le di nlama bé ‘lémél bésbomede.’ A kônde le: “Inyule to Kristô a lémél bé nyemede.” (Rôma 15:1, 3) Kiki Yésu, Paul a bé lôôha tôñ bôt bape iloo nyemede.​—Añ 1 Korintô 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Inyuki di nlama bé kéés mankéé wés, ibale kiññem yé i nsôña bé nye i boñ ngim mam?

¹⁶ Ndi kii di nla boñ ibale kiññem i mut i nwas nye le a boñ jam bés di ntehe le li yé libe? Di nlama yoñ yihe le di ba bañ bôt ba nyahal, tole ba ba nkéés bape le ba yé béba, le bés bon di yé loñge. (Añ Rôma 14:10.) Yéhôva a bi ti bés kiññem inyu kéés bésbomede, ndi ha i kéés bé bôt bape. (Matéô 7:1) Di gwé bé ngôñ le, makidik di nyoñ ma lona mbagla ikété likoda. Maselna ni hala, di nyéñ manjel i hôñôs gwéha ni adna ipôla yés.​—Rôma 14:19.

LOÑGE KIÑÑEM I NLA LONA BÉS BISAI

17. Kii i mpémél kiññem i bôt bahogi?

¹⁷ Ñôma Pétrô a tila le: “Ni ban-ga loñge kiññem.” (1 Pétrô 3:16) Ngoo ngandak ngéda bôt ba nyan matiñ ma Yéhôva, kiññem yap i mbéhe ha bé bo. Paul a nkal le “kiññem yap i mal kédlana wengoñle ni kei i nlék.” (1 Timôtéô 4:2) Baa u ma bep lék? Ibale hala a mpémél we, koo yoñ i nyék ndôndôô kayéle to ba ntihba we ha ndôndôô i, u nôgda ha bé yom. Ibale mut a nke ni bisu i boñ mam mabe, kiññem yé i nla “kédlana,” tole i nla nwo.

18, 19. (a) Ngéda kiññem i nkéés bés tole i nwéha bés nyuu, kii hala a niiga bés? (b) Kii di nla boñ ngéda di nôgda le kiññem i nke ni bisu i kéés bés i mbus di mal tam bibéba gwés, di kôs yak nwéhél?

¹⁸ Ngéda kiññem i nkéés bés, bebek wee i yé kal bés le di mboñ béba jam. Hala a nla hôla bés i tibil yi jam di mboñ kayéle di yoñ bitelbene le di boñ ha bañ jo. Di nlama ôt biniigana mu mahôha més inyu boñ le di tiimba ha bañ boñ mo. Kiki hihéga, tolakii Kiñe David a bi boñ béba, kiññem yé i bi tinde nye i hiel ñem. A bi sôk oo i béba a bi boñ, kayéle a yoñ makidik i nôgôl Yéhôva ngéda ipe. Mam David a bi boma ma bi tinde nye i tehe le Yéhôva a “yé loñge. . .a nyégi ki i nwéhél.”​—Tjémbi 51:3-21; 86:5; Béñge Ndoñi 7, i mamélél ma kaat.

¹⁹ Ntandaa ngéda mbus le mut a nhiel ñem inyu béba yé, kiññem i nla ke ni bisu i kéés nye inyu béba a bi boñ. Mahoñol ma, ma nla bane nye ndutu tole a kahal nôgda le a ta ha bé nseñ. Ibale u nôgda hala ngim mangéda, bigda le u nla bé héñha jam li bi pémél we behee. To ibale ha ngéda i, u bi tibil bé nok kii i bé loñge tole béba, Yéhôva a bi nwéhél we nwéhél yosôna, a sas ki bibéba bi. U mpôp nano i mis ma Yéhôva, yi ki le u yé boñ i yom i yé loñge nano. Ñem woñ u nla ke ni bisu i kéés we, ndi Bibel i nkal le: “Nyambe a nloo miñem nwés.” (Añ 1 Yôhanes 3:19, 20.) Hala a nkobla le gwéha i Yéhôva ni nwéhél yé bi yé bikeñi iloo mahoñol ma wonyuu mo ki mo di nla bana. U nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a nwéhél we. Ngéda mut a neebe nwéhél i Yéhôva, kiññem yé i yé nwee, a nla ki ba maséé i gwélél Djob.​—1 Korintô 6:11; Lôk Héber 10:22.

20, 21. (a) Inyuki kaat ini i ntilba? (b) Imbe kunde Yéhôva a bi ti bés? Lelaa di nlama gwélél yo?

²⁰ Ba ntila kaat ini inyu hôla we i niiga kiññem yoñ, inyu boñ le i béhe we, i tat ki we munu dilo di nsôk tini. I ga hôla ki we i bii matiñ ma Bibel i bisélél ikété manjel moñ momasôna. I yé maliga le, kaat ini i nla bé toñol mambén momasôna di gwé ngôñ i bii i bisélél hiki kel i niñ yés. Di niñ inoñnaga ni “mbén Kristô,” i i umne i matiñ ma Bibel. (Galatia 6:2) I ta bé inyule mbén i ta bé inyu ngim jam, jon di ga boñ tolaa tolaa. (2 Korintô 4:1, 2; Lôk Héber 4:13; 1 Pétrô 2:16) Maselna ni hala, di ngwélél kunde yés inyu unda Yéhôva le di ngwés nye.

²¹ Ngéda di nsoñda mu matiñ ma Bibel, di hak ki mo i bisélél, di nigil i gwélél ngap yés i “yi bagal jam lilam ni jam libe,” ni i hoñol kiki Yéhôva a nhoñol. (Lôk Héber 5:14) Kiññem yés di niiga, i ga éga bés i niñ yés, i hôla ki bés i tééda bésbomede ikété gwéha Nyambe.