Baa u yé “bebee i nôgôl”?

1. Inyuki i nla ba bés ndutu i ba manôgla?

BAA ngim mangéda i yé i bane we ndutu i ba manôgla? Kiñe David a bi boma nlélém ndutu, jon a bi soohe Nyambe a kal le: “Tôdôl ngôñ yem i nôgôl we.” (Tjémbi 51:12) David a bé gwés Yéhôva. Ndi ngim mangéda i bé nye ndutu i nôgôl nye. Yak bés hala a nla pémél bés. Inyuki? Pog, di bi gwéé ni libak li ngimanôgla. Iba, Satan a noode tinde bés i ndogbene Yéhôva kiki nyemede a bi boñ. (2Korintô 11:3) Aa, di yé nkéñaga ni bôt ba ba gwé mbuu u nkoñ ’isi, “mbuu u u nsal nano ikété bon bangimanôgla.” (Éfésô 2:2) Di nlama boñ biliya i jôs libak jés li kwéha, Nsohop ni nkoñ ’isi wé. Jon di nlama boñ kii yosôna di nla inyu nôgôl Yéhôva ni i bet a ntéé i ngii yés.

2. I ba “bebee i nôgôl” kii hala a nkobla? (Yakôbô 3:17)

² Añ Yakôbô 3:17. Yakôbô a nkal hana le bôt ba pék ba yé “bebee i nôgôl.” Kii hala a nkobla? Di nlama ba bebee i nôgôl i bet Yéhôva a ntéé i ngii yés. Ndi Yéhôva a mbem bé le di nôgôl i bet ba nkal bés le di bôk mambén mé.—Minson mi baôma 4:18-20.

3. Inyu Yéhôva inyuki i yé nseñ i nôgôl i bet ba gwé kunde i ngii yés?

³ I nla ba bés jam li ntomb i nôgôl Yéhôva iloo bôt ba binam. Inyule mambén ma Yéhôva ma yé peles. (Tjémbi 19:7) Ndi bôt ba binam, ba Yéhôva a bi téé i ngii yés ba ta bé peles. Ndi to hala Tata wés Nungingii a bi ti bagwal, bangomin, ni mimañ ikété likoda kunde i ngii yés. (Bingéngén 6:20; 1Tésalônika 5:12; 1Pétrô 2:13, 14) I ngéda di nôgôl bo wee di yé toi i nôgôl Yéhôva. Di wan lelaa di nla nôgôl i bôt Yéhôva a ntéé i ngii yés, to ibale ngim mangéda di nla nôgda wee i yom ba nkal bés i yé ndutu i nôgôl.

NÔGÔL BAGWAL BOÑ

4. Inyuki ngandak boñge i nôgôl bé bagwal bap?

⁴ Boñge ba wanda ba ba yé Mbôgi Yéhôva, ba yé nkéñaga ni boñge bape ba ba “ndogbene bagwal bap.” (2 Timôtéô 3:1, 2) Inyuki ngandak yap i ndogop? Inyule ba ntehe le bagwal bap ba nkal bo le ba boñ ngim mam i bomede ba mboñ bé. Bape ba ntehe wee maéba ma bagwal bap ma ntagbe ngéda tole ma nla bé hôla bo. Ibale yak we u yé mañge wanda, baa yak we u yé u nôgda hala? Ngandak boñge i ntehe ndutu i nôgôl i oda i Yéhôva ini le: “Nôglana bagwal banan ikété adna ni Nwet, inyule hala a téé sép.” (Éfésô 6:1) Kii i nla hôla we i boñ hala?

5. Kiki kaat i Lukas 2:46-52 i ñunda, inyuki hala a yé hélha jam le Yésu a bé nôgôl bagwal bé?

⁵ Inyu nigil i ba manôgla, Yésu a yé ndémbél i nlôôha ba ilam. (1Pétrô 2:21-24) A bé peles, bagwal bé ba bak bikwéha bi bôt. Jon ba bé nok bé ngim mam a bé boñ. Ngim mangéda, ba bé boñ yak dihôha. Ndi Yésu a bé ti bo lipém. (Manyodi 20:12) Di béñge le i yom i bi bôña i ngéda Yésu a bi pamna 12 nwii. (Añ Lukas 2:46-52.) Bagwal bé ba bi yék nye i Yérusalem ki le Yôsep bo Maria ba bé lama yoñ bitelbene i yi too bon bap bobasôna ba yé mu ntôñ u bôt u bé huu i Nasaret. I ngéda Yôsep bo Maria ba bi sôk léba Yésu, Maria a bi ôm nye nsohi le a ntééñga bo ngandak! Yésu a bé le a timbhe le inyuki ba ñôm nye nsohi yañga, ndi a boñ bé hala. Ni lipém jolisôna, a bi timbhe bo loñge, to hala ba “bi nok bé i yom a bé kal bo.” Ndi Yésu a “bi ke ni bisu i suhus nyemede isi yap.”

6-7. Kii i nla hôla boñge ba wanda i nôgôl bagwal bap?

⁶ A boñge, baa ni ntehe ndutu i nôgôl bagwal banan i ngéda ba mboñ dihôha, tole i ngéda ba nok bé bé? Kii i nla hôla bé? Pog, ni hoñol i yom Yéhôva a nôgda. Bibel i nkal le, i ngéda u nôgôl bagwal boñ “hala a nlémél toi Nwet.” (Kôlôsé 3:20) Yéhôva a nyi i ngéda bagwal banan ba nok bé bé loñge tole i ngéda ba ntéé mambén ma ma nlet i nok. Ndi i ngéda ni mpohol i nôgôl bo Yéhôva a yé maséé.

⁷ Iba, hoñol i yom bagwal boñ ba nôgda i ngéda u nôgôl bo. I ngéda u nôgôl bagwal boñ hala a nkônha bo maséé, ba mbôdôl ki we ñem. (Bingéngén 23:22-25) Hala a mboñ ki le ni ba mawanda. Mankéé Alexandre nu a nyééne i loñ i Belgium a nkal le: “I ngéda me bi bôdôl boñ i yom bagwal bem ba bé kal me, maada mem ni bo ma bi lama, di bi kahal niñ ikété nsañ ni maséé.”b Aa, hoñol lelaa i nôgôl bagwal boñ i len ini i ga ba we nseñ dilo di nlo. Paulo nu a niñ i loñ i Brésil a nkal le: “I nôgôl bagwal bem i bi hôla me i nôgôl Yéhôva ni bôt bape ba ba gwé kunde i ngii yem.” Bañga i Djob i nti bés manjom ma ma nlôôba ba nseñ inyu nôgôl bagwal bés. I nkal le: ‘Mam ma nke loñge inyu yoñ, u nom ki ntandaa ngéda hana ’isi.’—Éfésô 6:2, 3.

8. Inyuki ngandak boñge ba wanda i neebe nôgôl bagwal bap?

⁸ Ngandak boñge ba wanda i bi tehe nseñ u yé i nôgôl bagwal bap. Luiza nu yak nye a niñ i loñ i Brésil a bi nok bé i bisu bi ngéda inyuki bagwal bé ba bi ti bé nye kunde i bana téléfôn. A bé kal le bisega gwé bi gwé bitéléfôn, ndi a bi sôk a nok le bagwal bé ba bé sôñ nye. A nkal: “I nôgôl bagwal bem i bé bé kiki mok. Ndi maéba map ma bé toi i yom me bé me gwé ngôñ.” Elizabeth nu a niñ i loñ i Amérika a nkal le i ta bé nye bun i nôgôl bagwal bé ngim mangéda. A nkônde le: “I ngéda me nok bé inyuki bagwal bem ba ntéé ngim mambén, me yé me hoñol mangéda momasôna ba bi téé mambén ma ma bi sôñ me.” Monica, njohok sita yada i i niñ i loñ Arménia a nkal le hiki ngéda a nôgôl bagwal bé, mam ma bé ma ke loñge inyu yé iloo kiki i ngéda a bé a ndogbene bo.

NÔGÔL “BAANE”

9. Kii ngandak bôt i nôgda i ngéda i nlama nôgôl ngim mbén?

⁹ Ngandak bôt i nkal le di gwé ngôñ ni baane, ba nkal ki le di nla nôgôl ngim mambén “baane ba ba yé i ngii yés” ba ntéé. (Rôma 13:1) Ndi minlélém mi bôt mi nwon mi nôgôl bé ngim mambén inyule ma nlémél bé bo tole inyule ba nkal le ma nlet i nôgôl. Kiki hihéga, i saa tas. I ngim loñ i Érôpa, ngandak bôt i nhoñol le “i ta bé loñge i saa tas ibale i tas i i téé bé.” Jon hala a nhélés bé bés le bôt ba i loñ i ba nsaa bé tas yosôna ngomin a mbat bo.

10. Inyuki di nôgôl yak mambén ma ma nlémél bé bés?

¹⁰ Bibel i ñunda le énél i bôt ba binam i nlona mandutu ni le Satan nyen a ñénél bo, ndék ngéda a ga tjiba. (Tjémbi 110:5, 6; Ñañal 8:9; Lukas 4:5, 6) I nkal ki le “nu ni nu a nkolba ane, wee a yé i kolba bitelbene bi Nyambe.” I len ini, Yéhôva a bi ti bangomin kunde i kena ngim mam inyu boñ le oda i ba. Jon a mbem le di nôgôl bo, inyu hala nyen di nlama “timbhe bôt bobasôna i yom ba kôli bana” hala wee di nlama saa tas, di ti bangomin lipém, di nôgôl ki bo. (Rôma 13:1-7) U yé le u tehe le mbén i ngomin i téé bé ni le i nlet ngandak i nôgôl. Ndi, di nôgôl baane ba inyule Yéhôva a nkal le di boñ hala ntel ngéda wonsôna ba nkal bé bés le di bôk mbén yé.—Minson mi baôma 5:29.

11-12. Kiki kaat Lukas 2:1-6 i ñunda, kii Maria bo Yôsep ba bi boñ inyu nôgôl mbén i i bé lémél bé bo, mam ma bi sôk lelaa? (Béñge yak titii.)

¹¹ Di nla ôt ngandak biniigana mu ndémbél i manôgla i Maria bo Yôsep. Yak i ngéda bangomin ba bi bat bo le ba boñ ngim jam i i bé tomb bé. (Añ Lukas 2:1-6.) I ngéda Maria a bé jém li sôñ bôô, ba bi bat bo le ba boñ ngim jam i i bé tomb bé. Kaisa Agustô nu a bé ñane loñ i Rôma i i bé bémbe nkoñ ’isi ha i ngéda i, a bi ti oda le bôt ba nkoñ ’isi bobasôna ba tila môl map mu kaat i ngomin. Yôsep bo Maria ba bé lama ke i Bétléhém nkoñ u u bééna ngandak dikôa, liké li yom kiki bo 150 kilôméta. Liké li, li bé lama ba ndutu téntén inyu Maria. Babiina bana, ba bé le ba kon woñi inyu niñ i Maria ni i man a bé nye libum. Kii i bé le i pam ibale a bôdôl nkôôga i njel? A bé jém li Mésia nu ba bé bem. Baa i jam li, li bé ti nye kunde i ndogbene mbén i ngomin?

¹² Tolakii Maria bo Yôsep ba bééna manjom i kon woñi, ba bi nwas bé le i woñi u u kéñ bo i nôgôl mbén i ngomin. Yéhôva a bi sayap manôgla map, Maria a bi bol loñge i Bétléhém, a gwal man wé a bak mbôô. Hala a bi boñ ki le mbañ i Bibel i yon!—Mika 5:2.

13. Lelaa manôgla més ma nla tihba lôk kéé i bôda ni i bôlôm?

¹³ I ngéda di nôgôl baane, hala a yé loñge inyu yés ni inyu bôt bape. Lelaa? Hala a mboñ le di kôhna bañ kogse inyule di nôgôl bé mbén. (Rôma 13:4) Manôgla més ma nla yak boñ le bangomin ba bana litehge lilam li Mbôgi Yéhôva. Kiki hihéga, hala a yé ndék nwii nano le i Najéria bisônda bi bi jôp i ndap Ane inyu yéñ bôt ba ba nkolba mbén ngomin ini le i saa tas. Ndi ñane bisônda a kal bini bisônda bipe le bi kenek. A kal le “Mbôgi Yéhôva i ta bé bôt ba ba ntop bé saa tas.” Hiki ngéda di nôgôl mbén, hala a nla boñ le ba ti bagwélél ba Yéhôva lipém. I jôl lilam li, li nla péyés biniñ bi bagwélél ba Yéhôva bape kel yada.—Matéô 5:16.

14. Kii i bi hôla sita yada i ba “bebee i nôgôl” baane?

¹⁴ Ngim mangéda, i yé i bane bés ndutu i nôgôl baane. Joanna, sita yada i i niñ i loñ Amérika i nkal le: “I bé me ndutu i nôgôl bangomin inyule ba bi tééñga bôt bem ba lihaa.” Ndi Joanna a bi boñ biliya bi ngui inyu héñha mahoñol. Pog, a bi waa añ ni emble minkwel mi mi ntinde bôt i kolba baane. (Bingéngén 20:3) Iba, a bi soohe Yéhôva le a hôla nye i bôdôl nye ñem iloole a bôdôl baane ñem. (Tjémbi 9:9, 10) Aa, a bi añ bikaat bi ntôñ bi bi mpôdôl i yén haa ni mam ma nkoñ ’isi. (Yôhanes 17:16) Joanna a nkal le: “Nano, kiki a nôgôl bangomin a tinak bo lipém, a gwé ñem nwee.”

NÔGÔL NTÔÑ U YÉHÔVA

15. Inyuki i yé bés ndutu i noñ biniigana ntôñ u Yéhôva u nti bés?

¹⁵ Yéhôva a nkal bés le di “nôgôl i bet ba ñéga bés” ikété likoda. (Lôk Héber 13:17) Ñéga wés le Yésu a yé peles, ndi i bet a bi téé inyu éga bés hana ’isi ba yé bikwéha bi bôt. Jon i nla pam le i bane bés ndutu i nôgôl bo téntén ibale ba nkal bés le di boñ ngim jam i di ngwés bé. Lisañga jada, ba bi bat ñôma Pétrô le a boñ ngim jam i a bé gwés bé. Hala a bi bôña i ngéda añgel i bi bat nye le a je binuga bi bi bé nyega inoñnaga ni mbén Môsi. Pétrô a bi tjél he ngélé yada ndik bé ndi letee ni ngélé aa. (Minson mi baôma 10:9-16) Inyuki? Inyule biniigana bi, bi bé nye mondo, a bi meya a mboñ mam nya ipe. Ibale hala a bi lédél Pétrô i nôgôl añgel i i bé peles, bôô ni ngélé yañen i nla bane bés ndutu i len ini i nôgôl bikwéha bi bôt!

16. To hala kiki maéba ba bi ti Paul ma bé nene nye wee ma téé bé, kii a bi boñ? (Minson mi baôma 21:23, 24, 26)

¹⁶ Ñôma Paul a bé “bebee i nôgôl” to i ngéda a bé kôs maéba ma ma bé nene nye wee ma téé bé. Bikristen bi bi bé bon ba Lôk Yuda ba bé nok bôt ba nhuñbe le Paul a niiga bôt ba ntip yila bikristen le ba kôm mbén Môsi mbus. (Minson mi baôma 21:21) Bilôk bikéé bi bi bé minhôôlak bi bi kal Paul le, a yoñ bôt ba-na a kena bo i témpel, a pubus ki nyemede inyu unda le a noñ mbén Môsi. Ndi Paul a bé yi le ba ta ha bé isi Mbén ni le a bi boñ bé jam libe jo ki jo, ndi Paul a bi nôgôl bo ibabé i tiñha. Jon Bibel i nkal le i “kel i bé noñ ha, Paul a ke lôñni i bôt ba, bobasôna ba pubus bomede.” (Añ Minson mi baôma 21:23, 24, 26.) Manôgla ma Paul ma bi hôñôs adna ikété likoda.—Rôma 14:19, 21.

17. Kii di nigil mu jam li bi pémél Stephanie?

¹⁷ Sita yada le Stephanie a bi bana ndutu ngandak i neebe makidik ma bilôk bikéé ma hikuu hi loñ yé. Nye ni nlôm ba bé maséé ngandak i sal i man juu li batéé likalô ba ba mpot hilémb hipe. I mbus ngéda bilôk bikéé bi hikuu hi loñ bi bi mélés i man juu li batéé likalô nu. Ba kal babiina bana le ba témb i juu li likalô li li mpot hilémb hiap. Stephanie a nkal le: “Me bé bé maséé to ndék, me bé bé nkwoog nkaa le likoda li hilémb hiem li bééna toi ngôñ ni mahôla. Stephanie a bi noñ maéba ma, a nkal le: “Kiki ngéda i bé tagbe, me bi sôk nok le makidik ma ma bé nyonok ni pék, inyule di bi hôla ngandak bôt i yila Mbôgi Yéhôva, botama ki bon ba bé Mbôgi Yéhôva ikété mahaa map. Di bi nigil ki ni sita yada i i bi tjôô maliga. Ni ki le me ni nlô wem di gwé ngandak ngéda nano inyu nigil Bibel bésbomede. Me gwé kiññem i mpôp inyule me mboñ kii yosôna me nla inyu ba manôgla.”

18. Bimbe bisai di nkôs i ngéda di yé manôgla?

¹⁸ Di nla nigil i ba manôgla. Yésu a bi “nigil manôgla” mu “mandutu a bi kôhna.” (Lôk Héber 5:8) Kiki Yésu, yak bés di yé le di nigil i ba manôgla i ngéda di mboma mandutu. Kiki hihéga, i ngéda himala hi kôrôna hi bé hi ma tip bôdôl, ba bi kal bés le di ke ha bañ likoda i ndap Ane, di waa yak téé likalô li mandap ni mandap. Baa u bé jo sañ i ngui inyu noñ maéba ma? Ibale hala, manôgla moñ ma bi sôñ we, ma boñ ki le likoda li tééda adna yé, u bi lémél ki Yéhôva. Nano bésbobasôna di yé nkôôbaga i noñ maéba momasôna ma ma ga tina i njiiha ikeñi. Manôgla ma mon ma ga péyés bés!—Hiôb 36:11.

19. Inyuki u nlama ba manôgla?

¹⁹ Di nigil le manôgla ma nlona ngandak bisai. Ndi di mpohol i nôgôl Yéhôva téntén inyule di ngwés nye, di gwéhék ki lémél nye. (1 Yôhanes 5:3) Kekikel di ga la bé saa Yéhôva inyu mam momasôna a mbôñôl bés. (Tjémbi 116:12) Ndi di nla nôgôl nye ni i bôt a bi téé i ngii yés. Ibale di yé manôgla, d’a unda le di yé bôt ba pék, ñ, ibale di yé bôt ba pék d’a kônha ñem u Yéhôva maséé.—Bingéngén 27:11.