A boñge bôlôm, ni nigle Markô bo Timôtéô

1-2. Kii i bé le i kéñ Markô bo Timôtéô i gwel minson mimpe ikété ntôñ u Yéhôva?

A BOÑGE bôlôm, baa ni nsômbôl kônde gwélél Yéhôva ni lôk kéé i bôlôm ni i bôda? Di nyi le ni gwé ngôñ i boñ hala. Di yé maséé i tehe ngandak boñge bôlôm i i ngwés hôla bôt bape! (Tjémbi 110:3) Ndi bun a ta bé ha. Kiki hihéga, baa u nkon woñi i gwel minson mimpe ikété ntôñ u Yéhôva inyule u nyi bé lelaa niñ yoñ i ga ba i mbus ngéda? Baa woñi u ma kéñ we i sal ngim minson ikété likoda? Ibale hala a ma pémél we, yi le u ta bé wetama.

² Markô bo Timôtéô ba bi boma minlélém mi mandutu. Ndi ba bi tjél bé gwel ngim minson ikété likoda inyule ba bé kon woñi tole inyule ba bé yi bé lelaa niñ yap i ga ba i mbus ngéda. I mpôna le i ngéda Markô a bé lama ke lôñni ñôma Paul bo Barnabas i liké jap li bisu, a bé yééne i loñge ndap ni mama yé. (Minson mi baôma 12:​12, 13, 25) Markô a bi yék mbai yé inyu ke i sal minson mimpe. A bi bôk a ke i Antiôkia. I mbus, a ke i yéga Paul ni Barnabas i bahoma ba bé haa. (Minson mi baôma 13:​1-5) I nene le yak Timôtéô a bé a yiine i ndap bagwal bé i ngéda Paul a bi sébél nye le a kee i añal ñañ nlam ni nye. Timôtéô a bé mañge, jon woñi u bé le u kéñ nye i gwel i nson u. (Hégha ni 1 Korintô 16:​10, 11 ni 1 Timôtéô 4:12.) Ndi to hala, a bi ke a yéga Paul, a kôhna ki ngandak bisai.​—Minson mi baôma 16:​3-5.

3. (a) Lelaa Paul a bé tehe Markô bo Timôtéô? (2 Timôtéô 4:​6, 9, 11) (Béñge yak bititii.) (b) Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini?

³ Markô bo Timôtéô ba bi meya gwel minson ba bé ti bo. Inyu hala nyen ba bi gwel ngandak minson mimpe ikété likoda to hala kiki ba bé boñge ba wanda. I boñge ba wanda bana ba bi lôôha lémél Paul, jon a bi gwés le ba ba nye ipañ i ngéda nyemb yé i bé kôôge bebee. (Añ 2 Timôtéô 4:​6, 9, 11.) Kii i bi lémél Paul i boni? Lelaa boñge bôlôm ba len ba nla nigle bo? Lelaa maéba ma Paul ma nla hôla boñge bôlôm i len ini?

KIKI MARKÔ, BA BEBEE I HÔLA

4-5. Lelaa Markô a bi unda le a bé bebee i hôla bôt bape?

⁴ Kaat yada i nkal le i hôla tole i gwélél bôt bape, hala a nkobla le di yé bebee i “sélél bo ibabé i waa, to somol.” Markô a yéne bés ndémbél ilam mu jam li. I ngéda Paul a bi tjél le Markô a kee ni bo i liké jap li yônhe iba, hala a bi lama tééñga Markô ngandak. (Minson mi baôma 15:​37, 38) Ndi hala a bi sôña bé le Markô a sélél lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm.

⁵ Markô a bi ke i sal bôlô ipe ni Barnabas. Yom kiki bo 11 nwii i mbus ngéda, Markô a bé ni i bôt ba bi ke i lédés Paul i ngéda a bi ke i mok inyu ngélé bisu i Rôma. (Filémôn 23, 24) Paul a bi kon maséé ni mahôla ma Markô, inyu hala nyen a bi sébél nye le “lingen li ngandak hogbe.”​—Kôlôsé 4:​10, 11.

6. Bimbe bisai Markô a bi kôhna i ngéda a bé kiha ni minhôôlak mi bikristen? (Béñge matila isi lipep.)

⁶ Markô a bi kôhna ngandak bisai inyule a bé kiha ni minhôôlak mi lôk kéé. Markô a bi yén lôñni Paul i Rôma. I mbus, a ke i yén lôñni ñôma Pétrô i Babilôn. Bona Pétrô ba bi yila kiki isañ bo man, jon Pétrô a bi sébél nye le “man wem Markô.” (1 Pétrô 5:13) I mpôna le i ngéda ba bé ntôñ, Pétrô a bi añle nye ngandak mam inyu Yésu ni nson wé. I mam ma mon Markô a bi tila mu kaat yé.a

7. Lelaa mankéé wada le Seung-Woo a bi nigle ndémbél i Markô? (Béñge yak titii.)

⁷ Markô a bi waa bé sélél Yéhôva, a kihga ni minhôôlak mi bikristen. Lelaa u yé le u nigle Markô? Ibale u ma bana ngôñ i gwel ngim nson, ndi u la bé, hônba, kee ni bisu i yéñ manjel i sélél Yéhôva ni lôk kéé. Di béñge ndémbél i mankéé Seung-Woo nu a yé mañ u likoda. I ngéda a bé mañge wanda, a bé sômbôl ba kiki bana boñge bape. Bahogi ikété yap ba bi kôhna minson ikété likoda nye ngi kôhna nwo. Seung-Woo a bi hoñol le ba nhôya nye, a kal minhôôlak mi lôk kéé i jam li. Mañ wada u bi kal nye le a boñ kii yosôna a nla inyu sélél lôk kéé to ibale bôt bape ba ntehe bé i mam a mboñ. Seung-Woo a bi nôgôl i maéba ma, a bôdôl hôla mimañ mi bôt ni lôk kéé i i bééna ngôñ le ba begee bo inyu kena bo i makoda. I ngéda a nhoñol i jam li, a nkal le: “Ha ngéda i nyen me bi nok i yom i nkobla le i sélél lôk kéé. Me bé maséé inyule me bé ti ngéda yem inyu hôla bôt bape.”

KIKI TIMÔTÉÔ, GWÉS LÔK KÉÉ

8. Inyuki Paul a bi pohol Timôtéô le a kee a yéga nye mu maké mé? (Filipi 2:​19-22)

⁸ Paul a bééna ngôñ i kiha ni bôt ba ba bééna ñem ngui, i ngéda a bé témb i het a bi bôk a boma ngolba. A bi bôk a pohol nhôôlak mankéé wada le Silas. (Minson mi baôma 15:​22, 40) I mbus ngéda, a bi pohol yak Timôtéô. Kii i bi lémél nye yak Timôtéô? Jam li bisu li yé le Timôtéô a bééna jôl lilam. (Minson mi baôma 16:​1, 2) Ni ki le a bé tôñ yaga lôk kéé.​—Añ Filipi 2:​19-22.

9. Lelaa Timôtéô a bi unda le a ntôñ yaga lôk kéé?

⁹ Ibôdôl nu Timôtéô a bi bôdôl sal ni Paul, a bi unda le a ntôñ bôt bape iloo yaga nyemede. Inyu hala nyen Paul a bi kon bé woñi i yék nye i Béréa inyu boñ le a lédés lôk kéé, i i bi tip yila banigil nyoo. (Minson mi baôma 17:​13, 14) Ha ngéda i, Timôtéô a bi lama sal ni Silas nu yak nye a bi yégle nyoo i Béréa. Ndi i mbus ngéda, Paul a bi ep Timôtéô nyetama i Tésalônika inyu lédés bikristen bi libôga li. (1 Tésalônika 3:​2, buk isi lipep.) Mu 15 nwii mi bé noñ ha, Timôtéô a bi nigil i bana ngôô, a ‘eek ki lôñni ba ba ñee.’ (Rôma 12:15; 2 Timôtéô 1:4) Lelaa boñge bôlôm ba nla nigle Timôtéô?

10. Lelaa mankéé Woo Jae a bi nigil i tôñ lôk kéé?

¹⁰ Mankéé wada le Woo Jae a bi nigil i tôñ lôk kéé. I ngéda a bé mañge, i kwel ni mimañ mi bôt i bé lédél nye ngandak. A bé a yéga bo i ndap Ane, i mbus, a kee. Mañ wada u bi ti nye maéba le inyu bôdôl nkwel ni lôk kéé, a nlama kal bo i yom i nlémél nye i boni. I mañ u, u kal nye le a nlama yéñ yi i yom i nlémél bôt bape. Woo Jae a bi bôdôl boñ hala. I len ini, Woo Jae a yé mañ u likoda, a nkônde le: “Nano, i bôdôl nkwel ni lôk kéé i yéne me jam li ntomb, to ba yé mimañ mi bôt, to ba yé boñge ba wanda. Me yé maséé inyule me ntibil nok mandutu ma bôt bape, hala a mboñ le me pam i hôla bo.”

11. Lelaa boñge ba wanda ba nla unda le ba ntôñ lôk kéé? (Béñge yak titii.)

¹¹ A boñge bôlôm, yak bé ni nla nigil i tôñ bôt bape. I ngéda ni nke i likoda, ni tiige bebee ni mintén mi bôt nwominsôna, to ba yé boñge, to ba yé mimañ mi bôt. Ni bat bo le: “Ni nke lelaa?” I mbus, ni emble bo. Ha nyen ni nla pam i hôla bo. Bebek ni nla yimbe le mimañ mi bôt mi gwé ngôñ ni mahôla inyu gwélél JW Library^® tole ba gwé bé mut a nla sal ni bo i likalô. Baa ni yé le ni hôla bo i gwélél bikei gwap tole ni nôgla ni bo inyu ke i likalô? I ngéda ni nhôla bôt bape, ni yé ndémbél ilam inyu bôt bobasôna.

NÔGÔL MAÉBA MA PAUL

12. Lelaa maéba Paul a bi ti Timôtéô ma nla hôla boñge bôlôm i len ini?

¹² Paul a bi ti Timôtéô maéba malam ma ma bi hôla nye i niñ yé ni i nson wé. (1 Timôtéô 1:18; 2 Timôtéô 4:5) Yak bé, a boñge bôlôm, maéba ma Paul ma nla hôla bé. Lelaa? Añ bikaat biba Paul a bi tilna Timôtéô wengoñle wen a bi tilna gwo, u ga tehe maéba ma ma nla hôla we. Di béñge ndék dihéga.

13. Kii di nlama boñ inyu téñbe i gwélél Yéhôva?

¹³ “Boñ biliya bi ngui le u pam i téñbe i gwélél Nyambe.” (1 Timôtéô 4:7b) I téñbe i gwélél Nyambe, wee kii? Hala a nkobla le mut a tiñi ni Yéhôva, a ban-ga ngôñ i lémél nye. Di ngwééna bé i lem i, jon di nlama sal inyu bana yo. Lelaa? I bibuk bini le “boñ biliya bi ngui” bi bé gwéélana behee i loñ Grikia inyu pôdôl biliya mut a bé boñ, i ngéda a bé kôôba inyu ke i pémsan ngwéé. I bé béda le bake ngwéé ba yi gwel bomede. Yak bés, i ga béda le di yi gwel bésbomede inyu boñ le di bana bilem bilam bi bi ga hôla bés i tiige bebee ni Yéhôva.

14. I ngéda di ñañ Bibel, kii di nlama bé hôya? Ti hihéga.

¹⁴ I ngéda u ñañ Bibel u hôya bañ le u mboñ hala inyu tiige bebee ni Yéhôva. Kiki hihéga, kii ñañ u Yésu ni mañge wanda nu a bé ngwañ mut u niiga we? (Markô 10:​17-22) Mañge wanda a bé yi le Yésu a yé Mésia, ndi a bééna bé hémle i kôli inyu noñ nye. To hala, Yésu “a bi gwés nye.” I ngéda u ntehe lelaa Yésu a bi pôdôs i mañge wanda nu, hala a nlémél bé we? Di ntehe toi le Yésu a bé gwés tinde nye i yoñ makidik malam. Maboñok ma Yésu ma ñunda le yak Yéhôva a bé gwés i mañge nu. (Yôhanes 14:9) Yoñ ngéda i ôt pék mu ñañ u, u badba le, ‘Kii me nla boñ inyu kônde tiige bebee ni Yéhôva ni inyu kônde hôla lôk kéé?’

15. Inyuki mañge munlôm a nlama unda ndémbél ilam? Ti hihéga. (1 Timôtéô 4:​12, 13)

¹⁵ “Yila ndémbél ilam inyu bahémle.” (Añ 1 Timôtéô 4:​12, 13.) Paul a bi kal Timôtéô le a hôlôs ndik bañ makeñge kiki bo i yi soñgol ni niiga, ndi a bana yak bilem kiki bo gwéha, hémle, ni libak lipubhaga. Inyuki? Inyule mut a nlama ndik bé pot ni nyo, ndi a nlama yak unda ndémbél ilam. Hégda le ba nti we nkwel, ño nkwel u yé le, ‘Lelaa di nla kônde bana makénd i likalô?’ W’a ti i nkwel u ni makénd ibale wemede u mboñ kii yosôna u nla i likalô. Ndémbél yoñ y’a boñ le bôt ba bana ngôñ i emble we.​—1 Timôtéô 3:13.

16. (a) Mambe mam matan mañge munlôm a nla boñ inyu unda ndémbél ilam? (b) Lelaa mañge munlôm a nla unda ndémbél ilam ni njel “bipôdôl”?

¹⁶ I kaat 1 Timôtéô 4:​12, Paul a nsima mam matan mañge munlôm a nla boñ inyu unda ndémbél ilam. I yigil yoñ wemede, baa u yé le u nigil i mam ma momasôna? Kiki hihéga, ibale u gwé ngôñ i unda ndémbél ilam ni njel “bipôdôl,” noode hoñol lelaa u nla bana bipôdôl bilam inyu lédés bôt bape. Ibale u ngi yéénege i ndap bagwal boñ, u yé le u kônde ti bo mayéga inyu mam ba mboñ inyu yoñ. I ngéda likoda li mal, u nla ke u tehe mankéé a nti nkwel, u kal nye kii i nlémél we mu nkwel wé. U nla kôôba inyu timbhe ni bibuk gwoñ wemede i makoda. Biliya u mboñ inyu ba ndémbél ni njel bipôdôl bi ñunda le u yé i hôlôl.​—1 Timôtéô 4:15.

17. Kii i nla hôla mañge wanda i gwel minson mimpe i ntôñ u Yéhôva? (2 Timôtéô 2:22)

¹⁷ “Kee minheña mi boñge ba wanda ngwéé, ndi noñ telepsép.” (Añ 2 Timôtéô 2:22.) Paul a bi kal Timôtéô le a jôs ngôñ ibe i i bé le i tômbôs nye, i boñok le a kee haa ni Yéhôva. Wemede u nyi le ngim mam i i ta bé ibe i nla yoña we, u hôya minson mi ntôñ. Kiki hihéga, u nla lôôs ngandak ngéda i boñ sport, i mintuk tole i internet. U ntehe bé le i ngéda i, i nla hôla we i gwel minson mi ntôñ? U yé le u ke i bôñgôl ndap Ane tole i téé likalô ni kak bikaat. Ibale u ngwel i nya minson i, w’a bana mawanda ma ma ga tinde we i boñ mam mape i ntôñ u Yéhôva.

YÉHÔVA A NSAYAP I BET BA NHÔLA BÔT BAPE

18. Kii i ñunda le Markô bo Timôtéô ba bi bana niñ ilam?

¹⁸ Markô bo Timôtéô ba bi ti ngéda yap inyu gwel minson mimpe i ntôñ u Yéhôva. Hala a bi boñ le ba bana niñ ilam. (Minson mi baôma 20:35) Markô a bi ke ngandak bahoma i nkoñ ’isi inyu hôla lôk kéé. A bi tila ki kaat i i mpôdôl niñ i Yésu ni nson wé hana ’isi. Timôtéô a bi sal ni Paul inyu téé makoda ni inyu lédés lôk kéé i bôlôm ni i bôda. Pééna i ta bé, nson u Markô bo Timôtéô u bi lémél Yéhôva.

19. Inyuki boñge ba wanda ba nlama bigda maéba Paul a bi ti Timôtéô, bimbe bisai ba ga kôhna?

¹⁹ Bikaat Paul a bi tilna Timôtéô bi ñunda le a bé gwés toi nye. I bikaat bi, bi ñéba le Yéhôva a ngwés bé ngandak, a boñge bôlôm. A nsômbôl le ni bana niñ ilam. Inyu hala nyen ni nlama bigda maéba ma Paul, ni yoñ ki makidik i kônde sélél lôk kéé. Ibale ni mboñ hala, n’a bana niñ ilam ibôdôl nano, n’a ‘tibil ki kabda bañga niñ’ i dilo di nlo.​—1 Timôtéô 6:​18, 19.