Mambadga ma basoñgol

I mut a bi tila kaat Bingéngén 30:​18, 19 a bi kal le “njel mañge munlôm i ngéda a nke yak mañge muda” i yé ikété mam ‘ma bi hélés nye.’ Kii a bé sômbôl kal?

Ngandak bôt i nyéñ nok bibañga bini, yak bayimam. Ngobol mbok yondo i nkal ha homa nu le: “Mam maa ma bi hélés me [tole, “ma yé hélha ngandak inyu yem,” buk isi lipep], mam ma-na ma yé le me nok bé: njel nyôgôl u u mpuue i ngii, njel nyoo i i nkil i ngii liaa, njel sitima i i nke i ñem tuye, ni njel mañge munlôm i ngéda a nke yak mañge muda.”​—Bingéngén 30:​18, 19.

Di bé hoñol ndugi le bibañga bini le “njel mañge munlôm i ngéda a nke yak mañge muda” bi mpôdôl jam libe. Inyuki? Minlôñ mi mi yé ha ipañ mi mpôdôl gwom bibe bi bi ta bi kalak bé le: “Hala a kôli!” (Bingéngén 30:​15, 16) Nlôñ 20 u mpôdôl “muda ndéñg” nu a nkal le a mboñ bé jam libe jo ki jo. Jon, di bé kal le kiki nyôgôl u u mpuue i ngii, nyoo i i nkil i ngii liaa, tole nlômbi sitima u u nke i ñem tuye, i mut nunu a yé le a boñ jam libe, mut nye ki nye a yi bé. Inyu hala nyen, di bé kal le bibañga bini le “njel mañge munlôm i ngéda a nke yak mañge muda” bi mpôdôl béba jam. Hala wee mange munlôm nu a nlôk mañge muda letee bona nye ba lal.

Ndi ngim mam i ntinde bés i hoñol le i minlôñ mini mi mpôdôl loñge jam. I mut a bi tila i pes kaat ini, a bé unda ndik le i mam a nsima ha, ma nhélés nye.

Yak minlômbi mi bikaat ni hop Lôk Héber mi ñéba le jam lilam jon minlôñ mini mi mpôdôl. I kaat ini le the Theological Lexicon of the Old Testament, I nkal le buk Lôk Héber ba nkobol hana le “ma bi hélés me” i kaat Bingéngén 30:18 “bi mpôdôl jam mut . . . a ntehe le li mbuma ñañ, li nla bé bôña, li bak hélha.”

Malét nkeñi le Crawford H. Toy, i Université i Harvard i Amérika, yak nye a bi kal le i pes kaat ini i mpôdôl bé béba jam. Nye: “Nlôm jam a yé le mam i mut nunu a mpôdôl, ma nhélés toi nye.”

Jon di kôli hoñol le bibañga bi yé i kaat Bingéngén 30:​18, 19 bi mpôdôl mam ma nhélhana toi, mam di nla bé to nok. Kiki i mut a bi tila bibañga bi, yak bés hala a nhélés bés i ngéda di ntehe lelaa nyôgôl u mpuue i ngii, lelaa nyoo i nkil i ngii liaa ngwéé ni ngwéé tolakii i gwé bé makôô, lelaa sitima i i nyét i nke i ñem tuye, ni lelaa mañge munlôm ni mañge muda ba nla gwéhna, ba bana ki niñ ilam.