Boñ le ngôñ yoñ i ti wemede i nson Yéhôva i ti nye bibégés!

1, 2. (a) Kii Elifas bo Bildad ba nkal inyu biliya di mboñ i nson u Djob? (b) Lelaa Yéhôva a nyis bés mahoñol mé mu jam li?

“BAA mut binam a nla bane Djob nseñ? Baa mut binam nu a gwé pék a nla bane nye nseñ? Baa hala a nkal Nu ngui yosôna jam ibale u téé sép, tole a nkôs ngim yéñe inyule u noñ njel telepsép?” (Hiôb 22:1-3, MN) Baa yak we u ma badba mambadga mana? Ngéda Elifas, man Lôk Téma, a bi bôk a bat mo Hiôb, ibabé pééna, Elifas a bé hoñol le ndimbhe inyu mambadga mana i yé le to. Liwanda jé Bildad, man Lôk Sua, a bi yigye yak le mut binam a yé mbén bana libak li telepsép i mis ma Djob.​—Añ Hiôb 25:4.

² Bo yak, ba bi lo i hôgbaha Hiôb, ndi bana bôt ba bi kal le biliya di mboñ inyu gwélél Yéhôva ni ndéñbe bi tane bé nye nseñ to ndék. Ba kal ki le Djob a ntehe bés nlélém kiki a ntehe banjemnje, bitômb tole minsoñ. (Hiôb 4:19; 25:6) Di nla pala hoñol le Elifas bo Bildad ba yé unda libak li suhulnyu. (Hiôb 22:29) I pot maliga, ibale mut a nyôgi i ngii hikôa, tole a yé béñgne i winda i hinuni hi bikei, bôt ba binam ba nene nye kiki litôi li malép. Ngéda Yéhôva a nyôgi nyoo i ngingii ndi a béñgege bés hana isi, baa hala nyen a ntehe biliya di mboñ i nson u Ane? Yéhôva a nyis bés mahoñol mé mu jam li ngéda a nkônd Elifas, Bildad ni Sôfar, inyule ba bi pot bitembee. Ndi a bi kônôl Hiôb maséé, a sébél nye le “nkol wem.” (Hiôb 42:7, 8) I pot maliga, mut binam a nla “bane Djob nseñ.”

“WE, U NTI KII NYE?”

3. (a) Kii Elihu a bi kal inyu biliya di mboñ i nson u Yéhôva? (b) Bibañga bi bi nkobla le kii?

³ “Ibale u téé sép, we u nti kii nye [Djob]; tole a nyoñ kii i woo woñ?” (Hiôb 35:7) Ngéda Elihu a bi bat ini mbadga, Yéhôva a bi kodol bé nye. Baa Elihu a bé sômbôl kal le biliya gwés i nson u Djob bi yé yañga? To. A bé kal le bibégés gwés bé gwon bi nti Yéhôva niñ. Yéhôva a kôli. Di nla bé kônde nye jam jo kiki jo, di nla bé yilha nye ngwañ to kônde nye ngui. Ndi maselna ni hala, hiki loñge jam di gwé, ngap tole ngui, bi nlôl ni Djob. Jon, a nyoñ ngéda i béñge lelaa di ngwélél makébla ma.

4. Yéhôva a nhégha i loñge di mbôñôl bôt bape ni kii?

⁴ Ngéda u mbôñôl bagwélél ba Yéhôva loñge, a ntehe le nyemede nyen u mbôñôl loñge i. Kaat Bingéngén 19:17 i nkal le: “Nu a nkon hiyeyeba ngoo a mpôôs Yéhôva, nyen a’ timbhe nye liboñok jé lilam.” Baa nlôñ kaat unu u ngwés kal le Yéhôva a nyimbe hiki loñge jam bagwélél bé ba mboñ? Baa di nla kal le bikwéha bi bôt bi mbédél Nhek ngiinda yosôna pil inyu biloñge bi mam ba mbôñôl diyeyeba? Baa a ntehe toi le a nlama sayap bôt ba inyu saa pil i biloñge bi mam ba mboñ? Di ntimbhe le ñ. Yak Man Djob nyemede a bi yigye jam li.—Añ Lukas 14:13, 14.

5. Mambe mambadga di nwan nano?

⁵ Yéhôva a kal Yésaya le a ba mpôdôl wé, hala a ñunda le a nkon maséé ngéda bôt ba binam ba nyoñ ngaba inyu yônôs bitééne gwé. (Yésaya 6:8-10) Yésaya a bi neebe nsébla u ni ñem wé wonsôna. I len ini, dikôô di bôt di gwé minlélém mi mahoñol kiki Yésaya ngéda ba neebe minson mi ngui i bôlô i Yéhôva. A yé wengoñle ba nkal le: “Me nunu, om me.” Ndi, hiki wada wés a nla badba le: ‘Baa biliya gwem bi gwé toi mahee? To hala kii a yé me bisai le Yéhôva a nwas le me ti memede kikip inyu nson wé, baa a ga boñ bé kii yosôna i mbéda inyu yônôs Bañga yé, to ibale me mboñ bé nson wé kiki i nsômbla?’ Béñge lelaa mam ma bi tagbe i dilo di Débôra ni di Barak ma ntimbhe mambadga mana.

WOÑI U NTÔMBÔS NYE, NDI DJOB A NLÉDÉS NYE

6. Mambe masélna ma bé ipôla bon ba Israél ni ntôñ gwét u Yabin?

⁶ Kiñe Lôk Kanaan le Yabin a bi ‘kép bon ba Lôk Israél ni njôô’ inyu 20 ma ñwii. Yak bon ba Israél ba ba bé yééne mu mambai ba bé solop. Ba bé bé nkôôbaga loñge inyu gwét. Ba bééna bé bijôl bi gwét inyu ke jôs baoo bap to inyu sôñ bomede. Ndi ki le baoo bap ba bi lo ni 900 bikak bi gwét, bi bi bééna bakwade mu makoo map.​—Bakéés 4:1-3, 13; 5:6-8.a

7, 8. (a) Imbe oda Yéhôva a mbôk a ti Barak? (b) Lelaa Lôk Israél i nyémbél ntôñ gwét u Yabin? (Béñge titii i bibôdle.)

⁷ Ndi to hala, Yéhôva a ti Barak oda ni njel mpôdôl muda le Débôra, a kal nye le: ‘Kenek, u tiige bebee ni hikôa hi Tabor, kena ki 10 000 di bôt, ba lôlak ikété bon ba Naftali ni bon ba Zébulôn. Ndi m’a ôt Siséra, ñane ntôñ gwét nu Yabin, le a lo i weeni nyoo lom Kison, yak ni bikak gwé bi gwét, ni limut jé; ndi m’a ti nye i moo moñ.’​—Bakéés 4:4-7.

⁸ Ñwin u bi tjama mbok yosôna. I bôt ba bi neebe nsébla u, ba bi kodba i hikôa hi Tabor. Barak a bi noñ maéba ma Yéhôva ibabé lep ngéda. (Añ Bakéés 4:14-16.) Ngéda ba bé jo gwét i tison i Taanak, soso nop a bi bôdôl no kunda yada, a yilha homa nu nyensôna ndobo ni ndobo. Barak a noñ ntôñ gwét u Siséra letee ni i Harôset, hala a yé liké li 24 kilôméta. Mu ngwéé wé, Siséra a bi tjôô soso kak yé i gwét, i i bééne ha bé nye nseñ. A ôt ngwéé i Zaananim, bebek i homa nu a bé bebee ni Kédes. A bi ke a solop i ndap libadô i Yaél, nwaa Héber, man Lôk Ken. Yaél a tibil leege nye. Kiki a bé nwaag ngandak, hilo hi gwel nye. Ni makénd,Yaél a boñ jam li ngui: A nol Siséra. (Bakéés 4:17-21) Israél a yémbél baoo bé i gwét!b

BÔT BOBASÔ BÉ BON BA NGWÉS TI BOMEDE NKIKIP INYU NSON

9. Mambe mam kaat Bakéés 5:20, 21 i ntoñle bés inyu gwét ikolba Siséra?

⁹ Kaat Bakéés bipes 4 ni 5 bi ntoñol ñañ u loñge, inyu hala nyen di lama nigil gwo biba ngélé yada. Kiki hihéga, kaat Bakéés 5:20, 21 i nkal le: “Tjôdôt di bi jo sañ nyoo ngii, di tjôs Siséra nyoo malôô map. Lom Kison a hondol yaga bo.” Baa nlôñ kaat unu u ngwés kal le biañgel bi bi hôla bo, tole Djob a bi boñ le ngok i kwél baoo bap kiki nop? Ñañ u ntimbhe bé mbadga i. Ndi u héa Djob, njee numpe a nla boñ le nya nop i, i kwoo i homa ni i ngéda i mbéda, kayéle 900 bikak i sôôbe ikété ndobo? Kaat Bakéés 4:14, 15 i nkal ngélé aa le Yéhôva nyen a bi boñ le ba yémbél gwét. To wada ikété 10 000 di bisônda bi Israél a bé bé le a bép woo i tôl le nyen a ntohol litén jé.

10, 11. Kii i bé “Méros,” ni inyuki ba bi tiihe nye?

¹⁰ Ndi jam li hélha li yé le, mu hiémbi hi yémbél Débôra bo Barak ba ntubul Yéhôva, ba nkal le: “Añgel i Yéhôva i kal le: ‘Tiihana Méros; tiihana yaga bôt bé, inyule ba bi lo bé i hôla Yéhôva, i hôla Yéhôva i ngembe mimpémba mi bôt.’”​—Bakéés 5:23.

¹¹ I nene le ini ndiihe i bi tibil yaga kwél Méros, kayéle di nyi toi bé kii i yé Méros. Baa Méros a yé tison i i bi tjél neebe nsébla inyu hôla i gwét? Ibale Siséra a bi tagbene mu tison i ikété ngwéé wé, baa bayén mu ba bi tjél gwel nye? Ba nla bé kal le ba bi nok bé nsébla u Yéhôva inyule 10 000 bôt di bi neebe nsébla u, di lôlak i bitison bi bi yé bo ha ipañ. Hégda le bôt ba Méros ba ntehe nkôp matjél nunu le Siséra a ntagbe ngwéé mu minloñ mi tison yap, a bak nyetama, ngi botñem yo ki yo. Ba bé le ba gwélél i pôla i, inyu nit sômbôl Yéhôva kayéle ba kôs bisai gwé. Ndi ha ngéda i tôbôtôbô het ba bé lama pohol i nit nson u Djob, ba bi hôô moo i tôl. Kinje maselna ma yé ipôla bo ni makénd ma Yaél ñañ u ntoñol!​—Bakéés 5:24-27.

12. (a) Mambe maselna ipôla bagwélél ba Djob di ntehe i kaat Bakéés 5:9, 10? (b) Kii hala a nlama tinde bés i boñ len?

¹² I kaat Bakéés 5:9, 10, di nkônde tehe maselna ma yé ipôla bet ba bi ke i gwét ni Barak ni bet ba bi tjél ke i gwét. Débôra bo Barak ba bi bégés ‘bambombok ba Israél ba ba bi ti bomede nkikip ni ngôñ yosôna lôñni bôt ba loñ.’ Ba bé yaga maselna ni bet ba “nkil i ngii bipuba bi magas,” ba ba bé ngôk ngandak inyu ke i gwét; ni bet “ba nyén i ngii bibuñga,” hala wee ba ngwés niñ i mbomboo! Maselna ni “ba ba nkil isi,” hala wee ba ba ngwés niñ i ntomb, bet ba bi ke ni Barak ba bé bebee i jo gwét ipôla maa i ngii hikôa hi Tabor, ni i bahoma ba ndobo ba lép u Kison! I bôt bobasôna ba ngwés niñ i mbomboo ba bé lama ‘añal’, hala wee ba hek pék! Ni maliga, ba bé lama soñda manjel ba nla gwélél inyu nit nson u Yéhôva hiki ngéda pôla i nene. Jon yak i len ini, hiki mut nu a mbañal nyemede a nlama boñ nlélém jam.

13. Mambe maselna ma yé ipôla maboñog ma matén ma Ruben, Dan, ni Aser lôñni matén ma Zébulôn bo Naftali?

¹³ Bet ba bi neebe nsébla ba bi tehe ni mis map bomede lelaa Yéhôva a ñunda toi le a yé Nungingii. Ba bééna mam i kal inyu “añal bibôñôl bi Yéhôva bi téé sép.” (Bakéés 5:11) Jam lipe li yé le kaat Bakéés 5:15-17 i ñunda le matén ma Ruben, Dan ni Aser ma bi lôôha tôñ nkus wap, kiki bo bibémba gwap, bisitima gwap, ni mabôñ map, iloo bôlô i Yéhôva. Ndi, Zébulôn ni Naftali ba “bi lek joo i mbee nyemb” inyu nit Débôra bo Barak. (Bakéés 5:18) Libak le bôt bobasôna bé bon ba bé gwés ti bomede nkikip li yé suklu keñi inyu yés.

“BÉGHANA YÉHÔVA!”

14. I len ini, Lelaa di ñunda le di nit libak li Yéhova li Nungingii?

¹⁴ I len ini, di nkôs bé nsébla inyu ke jo gwét bi minsôn, ndi di gwé bisai i unda makénd més ni njel likalô. Ntôñ u Yéhôva u gwé ngôñ ni bagwelnson i nya i nloo héga. Didun di bilôk bikéé, bôlôm, bôda ni boñge ba wanda, ba nti bomede nkikip i boñ nya ndi nya bibôlô, kiki bo bôlô nsañal, bôlô i Bétel, bôlô i maoñ ma mandap ma Ane, ni bibôlô i makoda makeñi. Hoñol yak mimañ mi mi gwé mbegee keñi i tjek makoda makeñi ni i hôla lôk dokta i tibil bés. Bé bobasôna ni ba nkwoog nkaa le Yéhôva a nlôôha gwés ndumbba nan ikété nson wé, a yé ki mbén i hôya yo.​—Lôk Héber 6:10.

15. Kii i nla nyis bés too di mbôdôl ngeñee i bôlô i Yéhôva?

¹⁵ I yé loñge le hiki wada wés a badba le: ‘Baa hala a ntééñga bé me le me ntiile lôk kéé ipe mbegee i bôlô yôsôna? Baa me nwas le nyiña u moni u kéñ me njel i ti memede nkikip i nson u Djob? Kiki Barak, Débôra, Yaél ni 10 000 di bôt i i bi neebe nsébla, baa me gwé hémle ni makénd i gwélél manjel momasôna ntoñ u nti bés inyu boñ sômbôl i Yéhôva? Ibale me yé hek pék i ke i tison ipe tole loñ ipe inyu yéñ niñ, baa me soñda ikété masoohe lelaa liké li, li nla tihba lihaa jem ni likoda jem?’c

16. Limbe jam Yéhôva a nla kon maséé le di ti nye?

¹⁶ Yéhôva a ndiihe bés ngéda a nwas bés le di nit libak jé li Nungingii. Kiki Nsohop a bi lugha bôt ba binam i nit énél yé, i ngéda we u mpohol i nit kahap i Yéhôva, u ntibil yaga unda i mbamba nje u ntep. Kiki hémle ni telepsép bi ntinde we i ti wemede nkikip inyu nson u Ane, hala a nlémél Yéhôva. (Bingéngén 23:15, 16) I nit u nit Yéhôva i nti nye pôla i timbhe Satan nu a nyumbla nye. (Bingéngén 27:11) Jon, ngéda u ntéñbe i ba manôgla, u nti Yéhôva jam li li yé tik i mis mé, ni li li nkônha nye maséé ngandak.

17. Kaat Bakéés 5:31 i nkal kii bés inyu dilo di nlo?

¹⁷ Ndék ngéda, nkoñ isi u mba nyonok ni bôt ba ba ngwés ndik énél i Yéhôva. Di gwé yaga ngôñ le i kel i, i pala kola! Kiki Débôra bo Barak, di ntôp le: “A Yéhova, babala boñ bobasôna ba tjiba hala. Ndi ba ba ngwés nye ba ba kiki jop [tole hiañgaa] ngéda li mpam ni ngui yé.” (Bakéés 5:31) Masoohe mana m’a kôs ndimbhe ngéda Yéhôva a’ tjé nkoñ isi u Satan! Ngéda gwét bi Armagédôn bi mbôdôl, nsébla w’a léña bé le bôt ba lo inyu jôs baoo. Ha ngéda i, d’a telep ‘nwee ni béñge tohi yés i nlôl yak Yéhôva.’ (2 Miñañ 20:17) Ndi ilole i ngéda i i nkola, ngandak mam i yé le di nla boñ inyu nit sômbôl i Yéhôva ni makénd.

18. Ngôñ nan i ti bébomede nkikip i nla tinde bôt ni nhôla bo i boñ kii?

¹⁸ “Lakii bôt ba loñ ba bi ti bomede nkikip ni ngôñ yosôna, wee béghana Yéhôva!” Hala nyen Débôra bo Barak ba bi bôdôl hiémbi hiap hi yémbél. Ba bé bégés bé bôt ba binam, ndi ba bé bégés Nungingii. (Bakéés 5:1, 2, MN) Jon yak len ini, boña le ngôñ nan i ti bébomede nkikip, i tinde bôt i ‘bégés Yéhôva,’ i hôla ki bo i boñ hala!