Nyiña inyu kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
7-13 SÔÑ LIBUY LI NYÉÉ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | LÔK LÉVI 10-11
“Gwés Yéhôva iloo lihaa joñ”
(Lôk Lévi 10:1, 2) Ni bon bôlôm ba Arôn le Nadab bo Abihu, hi wada wap a yoñ yôñôl yé hié, a ha hié mukété, ba kéhi ki binjinjiñ mu ngii, ndi ba tiigaha nkén hié bebee i bisu bi Yéhôva, ndôñ a ma kal bé bo. 2 Ni hié hi kubi, hi lôlak yak Yéhôva, hi siiha bo, ni bo ba wo ha i bisu bi Yéhôva.
it-1 1203
Jam ba kôli bé i boñ
Hié ba kôli bé i lôñôs ni binjinjiñ ba kôli bé i ligis. I kaat Lôk Lévi 10:1, i buk ini le zar tole (za·rah) i nkobla le nkén. I ngwéélana inyu pôdôl ‘hié [Djob] a bi ti bé bo kunde i kuye’ hi bon ba Arôn le Nadab bo Abihu ba bi kuye. Jon Yéhôva a bi nol bo. (Lôk Lévi 10:2; Ñañga bôt 3:4; 26:61) I mbus i mam mana, Yéhôva a pôdôs Arôn, a kal nye le: “Ngéda ni yé ni njôp ndap libadô i mitin, u nyok bañ wai, to binyonyo bi ngui, to wemede, to bon boñ bôlôm lôñni we, le ni wo bañ; hala a’ ba litéñ mba ni mba ikété tjai dinan tjodisôna, le ndi ni la bagal yom pubhaga ni i i yé ntjangén, ni bagal ki yom i yé nyega ni i i mpôp; ni le, ni la niiga bon ba Israel matéak momasôna Yéhôva a bi kal bo i nyo Môsé.” (Lôk Lévi 10:8-11) I nene le Nadab bo Abihu ba bé nhiôôak, jon ba bi yoñ makidik i kuye hié ba bééna bé kunde i kuye. Inyuki i hié hi, hi bé hi kôli bé? Bebek inyule ba bi kuye hio i béba ngéda, i béba homa, tole i nya ba bi ligis hio yon i bé bé loñge, tole binjinjiñ bi bé bé nlambak kiki Manyodi 30:34, 35 a nkal. Ba bé bé le ba nwéhél bo ndik inyule ba bé nhiôôak.
(Lôk Lévi 10:4, 5) Ni Môsé a sébél Misaél bo Elzafan, bon bôlôm ba Uziel, manyañ isañ Arôn, a kal bo le: “Tiigana bebee, ni begee lôkisoñ nan, i nyodi i bisu bi homa mpubhaga, ni kena bo mbus libôga”. 5 Ni bo ba tiige bebee, ba begee bo mbôda ni minténdéé nwap mi bisoti, letee ni mbus libôga; kiki Môsé a kal.
(Lôk Lévi 10:6, 7) Ni Môsé a kal Arôn ni bon bé bôlôm Eléazar bo Itamar le: “Tjôñ dinan di njañap bañ, ni was bañ ki to mbot nan, ni tiga le ni wo, ni le Yéhôva a nyéyéi bañ ngim ntôñ yosô. Ndi lôkisoñ nan, ngim ndap Israel yosôna yaga, i yé le i ee inyu hié Yéhôva a mal kélha. 7 N’a lôô bé nwemel ndap libadô i mitin, le ni pam itan, ni tiga le ni wo, inyule lañ i hôa i Yéhôva i mal adap bé i nyuu. Ni bo ba boñ kiki Môsé a pot.
w11 15/7 31 § 16
Baa u njôp ikété noi i Djob?
16 Aaron, manyañ Môsi a bi kôhna jam li ndutu inyu bon bé bôlôm boba. Hégda le yom a bi nôgda i ngéda bon bé bôlôm iba Nadab bo Abihu ba bi kuye hié ba bééna bé kunde i kuye ndi Yéhôva a nol bo. I yé maliga le Arôn a bé ha bé le a kwel ni bon bé bôlôm inyule ba bi wo. Ndi yimbe i jam Yéhôva a bi kal nye ni bon bé bôlôm bape: “Tjôñ dinan di njañap bañ, ni was bañ ki to mbot nan, [inyu unda le ni gwé maéya] ni tiga le ni wo, ni le [Yéhôva] a nyéyéi bañ ngim ntôñ yosô.” (Lôk Lévi 10:1-6) I jam lini jon di nlama tééda: Di nlama gwés Yéhôva iloo bôt bés ba lihaa ba ba ntéñbe bé ni nye.
Tibil tém inyu léba tik ngok i mbuu
(Lôk Lévi 10:8-11) Ni Yéhôva a pôdôs Arôn, a kal le: 9 “Ngéda ni yé ni njôp ndap libadô i mitin, u nyok bañ wai, to binyonyo bi ngui, to wemede, to bon boñ bôlôm lôñni we, le ni wo bañ; hala a’ ba litéñ mba ni mba ikété tjai dinan tjodisôna, 10 le ndi ni la bagal yom pubhaga ni i i yé ntjangén, ni bagal ki yom i yé nyega ni i i mpôp, 11 ni le, ni la niiga bon ba Israel matéak momasôna Yéhôva a bi kal bo i nyo Môsé.”
w14 15/11 17 § 18
Di nlama ba bapubhaga ikété maboñok més momasôna
18 Inyu ba bapubhaga, di nlama tibil nigil Bitilna, di boñ ki yom Djob a mbat le di boñ. Di yoñ le hihéga hi bon bôlôm ba Arôn, Nadab bo Abihu ba Djob a bi nol inyule ba bi kuye hié ‘ba bééna bé kunde i kuye,’ bebek ba bi sal i bôlô i, ki ba ma hiôô. (Lôk Lévi 10:1, 2) Nano, emble mabéhna Djob a bi ti Arôn. (Añ Lôk Lévi 10:8-11.) Ndi baa minlôñ mini mi nkobla le di nlam bé nyo maok mo ki mo i ngéda di nke makoda? Bigda le manjom mana: Di ta bé isi Mbén Môsi. (Rôma 10:4) I mambok mape, ilole ba nke makoda ngim bikristen i nje, i ngéda i nje, i nyo ndék maok. Ba bé gwélél kop wai ina i ngand Pasa. I ngéda Yésu a bi téé Bilôp bi Nwet, nye ni baôma bé ba bi nyo wai i i bé yimbne i matjél mé. (Matéô 26:27) Bibel i nsôña ngandak nyôba ni lihua. (1 Korintô 6:10; 1 Timôtéô 3:8) Kiññem i ngandak bikristen i ñume bé bo le ba nyo maok mo ki mo ilole ba mboñ mam ma mbuu. Kiki biloñ gwobisôna bi gwé bé minlélém mi bilem, i jam li yé nseñ bikristen bi nlama tééda jo lini le: Ba nlama ‘boñ maselna ipôla yom i yé pubhaga ni yom i i ta bé pubhaga’ inyu boñ le ba bana bilem bilam, ba lémlak Djob.
(Lôk Lévi 11:8) Ni jek bañ minsôn nwap, ni tihbaga bañ mim nwap; bi yé nyega inyu nan.
it-1 124 § 6
Binuga
I bikila inyu jam li bijek lini, li mbéñge ndik i bet ba bé isi Mbén Môsi, inyule kaat Lôk Lévi 11:8 i nkal le: “Bi yé nyega inyu nan,” i nan nunu a yé bon ba Israel. I ngéda Yésu a bi ti niñ yé kiki sesema, a bi mélés Mbén. Yak bikila bi Mbén inyu jam li bijek bi mal. Hala a boñ le bôt ba binam bobasôna ba kahak noñ mbén Djob a bi ti Nôa i ngéda a bi pam i nkuu i mbus ntida malép.—Kôlôsé 2:13-17; Bibôdle 9:3, 4.
Lisoñgol li Bibel
(Lôk Lévi 10:1-15) Ni bon bôlôm ba Arôn le Nadab bo Abihu, hi wada wap a yoñ yôñôl yé hié, a ha hié mukété, ba kéhi ki binjinjiñ mu ngii, ndi ba tiigaha nkén hié bebee bisu bi Yéhôva, ndôñ a ma kal bé bo. 2 Ni hié hi kubi, hi lôlak yak Yéhôva, hi siiha bo, ni bo ba wo ha bisu bi Yéhôva. 3 Ha ni nyen Môsé a kal Arôn le: “Jam lini jon Yéhôva a bi pot, a kal le: ‘Me nlama bane ba ba ntiige me bebee manyii, me pam ki jôl, loñ yosô i tehge”. Ni Arôn a mom nwee. 4 Ni Môsé a sébél Misaél bo Elzafan, bon bôlôm ba Uziel, manyañ isañ Arôn, a kal bo le: “Tiigana bebee, ni begee lôkisoñ nan, i nyodi bisu bi homa mpubhaga, ni kena bo mbus libôga”. 5 Ni bo ba tiige bebee, ba begee bo mbôda ni minténdé nwap mi bisoti, letee ni mbus libôga; kikii Môsé a kal. 6 Ni Môsé a kal Arôn ni bon bé bôlôm Eléazar bo Itamar le: “Tjôñ dinan di njañap bañ, ni was bañ ki to mbot nan, ni tiga le ni wo, ni le Yéhôva a nyéyéi bañ ngim ntôñ yosô. Ndi lôkisoñ nan, ngim ndap Israel yosôna yaga, i yé le i ee inyu hié Yéhôva a mal kélha. 7 N’a lôô bé nwemel ndap libadô i mitin, le ni pam itan, ni tiga le ni wo, inyule lañ i hôa i Yéhôva i mal adap bé i nyuu. Ni bo ba boñ kikii Môsé a pot. 8 Ni Yéhôva a pôdôs Arôn. a kal le: 9 “Ngéda ni yé ni njôp ndap libadô i mitin, u nyok bañ wai, to binyonyo bi ngui, to wemede, to bon boñ bôlôm lôñni we, le ni wo bañ; hala a’ ba litéñ mba ni mba ikété tjai dinan tjodisôna. 10 Le ndi ni la bagal yom pubhaga ni i i yé ntjangén, ni bagal ki yom i yé nyega ni i i mpôp; 11 ni le, ni la niiga bon ba Israel matéak momasôna Yéhôva a bi kal bo i nyo Môsé.” 12 Ni Môsé a pôdôs Arôn, ni bon bé bôlôm le Eléazar bo Itamar, ba ba yégle le: “Yoña likébla li minluñ li nyégle mu makébla ma nlighana i hié inyu Yéhôva, ni je jo ngi-séñha, bebee ni juu li bisesema; inyule jo yaga jon li yé yom i nlôôha pubhaga. 13 Jon n’a jél jo homa mpubhaga wada, inyule jon li yé ntéak woñ ngaba, ni ntéak ngaba u bon boñ bôlôm ikété makébla ma nlighana i hié inyu Yéhôva; inyule hala a bi kéla me. 14 N’a je ki hingôñ hi yé nsul ba ndéñgés, ni bel u yé nsul ba ntol, ikété homa mpubi, wemede, ni bon boñ ba bôlôm ni ba bôda lôñni we; inyule gwon bi ntina i ba ntéak woñ ngaba ni ntéak ngaba u bon boñ bôlôm ikété bisesema bi bon ba lsrael bi bi yé inyu masoda. 15 B’a jôbna nsul ba ntólôs yak ni hingôñ hi yé nsul ba ndéñgés mbôda ni makébla ma mahoñ ma nlighana i hié, le ba ndéñgés gwo, ba bak nsul ba ndéñgés bisu bi Yébôva; gwon gw’a ba i gwoñ, ni bi bon boñ bôlôm lôñni we, ntéak ngaba mba ni mba; kikii Yéhôva a bi pot.”
14-20 SÔÑ LIBUY LI NYÉÉ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | LÔK LÉVI 12-13
“Kii mambén inyu lô ma niiga bés”
(Lôk Lévi 13:4, 5) Ndi ibale libéi li yé puba-puba, to lakii li nyambi mu koo yé nyuu, ndi li neng-ge bé le li mpidbe mu koo, yak mahuu ma nyilga bé puba-puba, ha ni nyen prisi y’a yibne mut a gwé himala ndap ntel dilo disaambok. 5 Ndi hilo hi nyônôs disaambok prisi y’a béñge nye; ndi nun-ki, ibale himala hi nhéñhaga bé jam i mis ma prisi, ibale himala hi nyalga bé koo, ha nyen prisi y’a yibne mut nu ndap ntel dilo dipe disaambok.
I bisu tole i mbus ngéda yé?
• I bag bakokon ipañ.
Mbén Môsi i bé kal le ba bé lama tééda bôt ba lô, haa ni bôt bape. Ndi hala a mboñ ndik bebee le 700 nwii le Lôk dokta i bi nigil i jam li; ndi biniigana bi, bi ngi yii mahee yak bilen bini.—Lôk Lévi, bipes 13 ni 14.
(Lôk Lévi 13:45, 46) Mut lô nu a gwé himala hi, mbot yé y’a ba bipéda, tjôñ tjé ki d’a kudup nye ño, a’ ba a nhô jas, a londok le: ‘Nyega, nyega!’ 46 Dilo tjodisôna himala hi yé nye i nyuu, a’ ba nyega. A yé nyega; a’ yén nyetama, liyééne jé l’a ba mbus libôga.
wp16.4 9 § 1
Baa u yik la?
I lo ba mpôdôl ikété Bibel, i bé kônha lôk Yuda i behee woñi. I kon u, u bé kônha woñi inyule i ngéda mut a bé kon wo, u bé nol minkañ nwé, ba bé nla ha bé tibil nye, u ôbhak ki nye su. Ha ngéda i, bee bi lô bi bé ngi ba. Inyu hala nyen i bet ba bé kon wo, ba bé ba bii bo i kat. Ba bé nyégsaga i kal i bôt ba bé kôôge bo bebee le ba nkon lô.—Lôk Lévi 13:45, 46.
(Lôk Lévi 13:52) Ha nyen a’ ligis mbot i, to dikôô di di nke bitétéé, to di di nke kéndi, to di yé ya di mahuu ma mintômba, to di mboñ, to di yom i yé i kôp nuga homa himala hi yé, inyule hala a yé lô, i nje je ni je; y’a siihana i hié.
(Lôk Lévi 13:57) Ndi ibale himala hi ngi nen-ge mu mbot, to mu dikôô di nke bitétéé, to di di nke kéndi, to ikété yo ki yo yom i yé kôp ni kôp, wee himala hi hion hi nkubi. W’a ligis yom i gwé himala i hié.
it-2 128 § 2
Lô
I ngii mambot ni ikété ndap. Lô i bé le i gwel mambot ba bi bañ ni mahuu ma mintômba tole libadô li loñge mboñ (lin, ni hop Pulasi), i bé ki le i gwel i gwom ba bi bañ ni kôp nuga. Kon u bé le u nyodi mu mbot i tole i koo i, ibale ba jôa yo; i mbus, ba bii yo i kat. Ndi i bale homa a bi yila kwem kwem, maô maô tole nkôibaga, hala a bé kobla le kon u yé ke ni bisu, hala a bé lô i nje ndigi je ni je. Ba bé lama ligis i yoma i. (Lôk Lévi 13:47-59) Ibale homa mu libap li ndap a bé yila kwem kwem, maô maô tole nkôibaga, prisi i bé lama bii yo i kat. I bé béda ki le ba héya ngok i i nkon mu libap li ndap, i mbus, ba homb i homa ba nhééna ngok. Ba yoñ i ngok i ni biték bi bi kwo i ngéda ba bé homb ndap ba bii gwo i kat, i homa a yé nyega i mbus nkoñ. Ibale lô i ntiimba nene, wee i ndap i i yé nyega. Ba bé lama bôk yo, ba bada binan gwé ba bii gwo i homa a yé nyega. Ndi i ngéda prisi i bé kal le ndap i mpôp, ba bé bôdôl yoñ bitelbene inyu yilha yo pubhaga. (Lôk Lévi 14:33-57) Ngim bôt i nkal le i lô ba mpôdôl, i i bé gwel mambot ni mandap, i bé ngim ntén i maleñju. Ndi di nyi bé too hala a bé maliga (moisissure, ni hop Pulasi).
Tibil tém inyu léba tik ngok i mbuu
(Lôk Lévi 12:2) Pôdôs bon ba Israel, u kal bo le: “Ibale muda a nembee, ndi a gwal man munlôm, ha ni nyen a’ ba nyega dilo disaambok; a’ ba nyega nlélém kiki mu dilo di mbagla yé ngéda kon wé sôñ.”
(Lôk Lévi 12:5) Ndi ibale a ngwal man muda, wee a’ ba nyega sondi iba, nlélém kiki mbagla yé kon wé sôñ; a’ kônde ki ke bisu ikété matjél ma pubha yé môm masamal ma dilo ni dilo disamal.
w04 15/5 23 § 2
Balôm ba matode ba kaat Lôk Lévi
12:2, 5—Inyuki i ngéda muda a bé gwal a bé yila “nyega”? Djob a bi hek gwom bi mbôô bi mut binam inyu boñ le ba gwal bon ba ba yé peles. Ndi hala kiki bôt ba binam ba bi kôdôl béba ni libak li kwéha, gwon ba nlôôs i bon ba bé gwal. Muda a bé yila ‘nyega’ inyu ndék ngéda i mbus gwal wé, yak i kon wé sôñ; munlôm a bé yila nyega i ngéda gwom gwé bi mbôô bi nyoo. Ba bi ti mbén i, inyu hôñlaha bo le ba bi kôdôl béba. (Lôk Lévi 15:16-24; Tjémbi 51:7; Rôma 5:12) Mambén ba bi téé inyu pubha, ma bé hôla bon ba Israel i tehe le bôt ba binam ba gwé ngôñ ni sesema inyu kobol bo isi béba ba bi kôdôl, inyu boñ le ba témb ba bana libak li peles. Hala nyen mbén Môsi i bi yila “ntééda wap nu a nkena bo yak Kristô.”—Galatia 3:24.
(Lôk Lévi 12:3) Ndi hilo hi nyônôs juem nyen b’a kwee man i jôlôl li nsude.
I bisu tole i mbus ngéda yés?
• Ngéda likwee.
Mbén Nyambe i bé kal le, ba nlama kwee man munlôm i hilo hié hi nyônôs juem. (Lôk Lévi 12:3) Len, bikaat bi njôôñ yi, bi ñunda le, i mbus sonde yap bisu i niñ, matjél ma minset mi bon ma nla tibil maba. Jon, i ngéda Bibel i bé tilba, ilole bidokta bi len bi nkôs i yi ini, i kwee man i mbus dilo disaambok i bé jam li pék.
Lisoñgol li Bibel
(Lôk Lévi 13:9-28) “Ibale himala hi lô hi nene mut i nyu, ha nyen b’a kena nye yak prisi. 10 Prisi y’a béñge, ndi nun-ki, ibale libibi mu koo yé li yé puba-puba, jomede ki li mal timbis mahuu ma homa nu bipuba, yak minsôn mi yômi mi nen-ge mukété libibi, 11 wee ngwa lô won u yé mu koo yé nyuu. Prisi y’a añal inyu yé le a yé nyega; a’ yibne bé nye ndap, inyule a yé nyega. 12 Ndi i ba ni le lô i nkôp yaga mut koo nyu yosô, lô i mal nyali mu koo i mut a gwé himala, ibôdôl ño letee ni makôô, hi ki homa, kingéda litehge li prisi, 13 ha nyen prisi y’a béñge, ndi nun-ki, i ba ni le lô i mal nyali mu minsôn nwé nwominsôna, wee prisi y’a añal inyu mut a gwé himala le a yé mpubi; nyuu yé yosôna i mal témp puba-puba; wee a yé mpubi. 14 Ndi to imbe ngéda minsôn mi yômi mi nene ikété yé nyuu, a’ ba nyega. 15 Prisi y’a béñge minsôn mi yômi, a añal ki inyu mut nu le a yé nyega; minsôn mi yômi mi yé nyega; lô i. 16 To ibale minsôn mi yômi mi ntémbna, mi yila puba-puba, ha nyen a’ ke yak prisi. 17 Prisi y’a béñge nye; ndi nun-ki, i ba ni le himala hi mal yila puba-puba, ha nyen prisi y’a añal inyu yé le a yé mpubi; a yé mpubi. 18 “Ndi ibale jot li konok mut nyuu mu koo yé, ndi li mal, 19 ndi homa jot li konok nye libibi jon li pam, li bak puba-puba, to le a témp libéi li nyambi, li kôibak, li pôbôk ki, wee homa nu a’ ébna yak prisi. 20 Prisi y’a béñge nye, ndi nun-ki, ibale homa nu a nene le a mpidbe ikété koo, yak mahuu ma mal yila bipuba, ha nyen prisi y’a añal inyu mut nu le a yé nyega; hala a yé himala hi lô; ngo hi mal kubne mu jot. 21 Ndi ibale prisi i mbéñge homa nu, ndi bipuba bi mahuu bi ba bé mu, to pidbe a pidbe bé mu koo, a séhak ndigi; ha nyen prisi y’a yibne mut nu ndap ntel dilo disaambok. 22 Ndi ibale himala hi nyali nyalak mu koo yé, wee prisi y’a añal inyu yé le a yé nyega; himala hi. 23 Ndi ibale libéi li nyambi li nhéñha bé, to nyali li nyali bé, hala a yé ndik ndôndôô i jot; prisi y’a añal inyu mut nu le a yé mpubi. 24 “Ndi ibale nyuu mut i gwé homa a bi tuiba hié, ndi minsôn mi yômi mi bi mal tuiba hié mi témp libéi li nyambi, li kôibak jôga, li pôbôk ki, to le li pôbôk ndigi; 25 ha nyen prisi y’a béñge jo, ndi nun-ki, ibale mahuu mu libéi li nyambi ma mal yila bipuba, libéi ki li nen-ge le li mpidbe mu koo, lô i; i mal kubi, i yéne homa mut a bi tuiba hié. Prisi y’a añal inyu mut nu le a yé nyega; himala hi lô hi. 26 Ndi ibale prisi i mbéñge jo, ndi nun-ki, bipuba bi mahuu bi ba bé mu libéi li bé nyambi, li pidbe bé mu koo, ndi li séhak ndigi, ha nyen prisi y’a yibne nye ndap ntel dilo disaambok. 27 Prisi y’a béñge nye hilo hi nyônôs disaambok; ndi ibale li mal nyali mu koo, ha nyen prisi y’a añal inyu yé le a yé nyega; himala hi lô hi. 28 Ndi i ba ni le libéi li bé nyambi li nhéñhaga bé jam, to nyali li nyali bé mu koo, ndi li séhak ndigi, hala a yé libibi li tuiba hié. Prisi y’a añal inyu mut nu le a yé mpubi, inyule hala a yé ndôndôô i tuiba hié.
21-27 SÔÑ LIBUY LI NYÉÉ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | LÔK LÉVI 14-15
“Inyu bégés Djob di nlama ba mapubi”
(Lôk Lévi 15:13-15) “‘Ndi ibale mut a nyoo a mpôp inyu yoo yé, ha nyen a’ éñél nyemede dilo disaambok inyu pubha yé, a so ki mbot yé; ndi a’ nogop malép ma nkuli, ndi to le a’ ba mpubi. 14 Ndi hilo hi nyônôs juem nyen a’ yôñôl nyemede bakuku ba, to le bilélés bi dibeñ biba, a pam bisu bi Yéhôva i nwemel libadô i mitin, a ti tjo prisi. 15 Prisi y’a tiigaha tjo bebe, hiada hi bak sesema inyu béba, hihogi ki sesema i ntul i hié; hala nyen prisi y’a ti bikwak inyu yé bisu bi Yéhôva, inyu yoo yé.
it-1 258
Jogop
Bon ba Israel ba bé nyégsaga i nogop inyu ngandak manjom. Kii héga, mut a bé lama nogop ngéda a mbôôp lô, ngéda a ntihba gwom bôt ba ‘nyoo’ ba bi tihba; inyu munlôm, ngéda gwom gwé bi mbôô bi bé yoo; inyu muda, ngéda a bé kon sôñ tole ngéda matjél ma bé kuli nye, yak ngéda munlôm a bé nañlana muda inyule ba bé “nyega.” (Lôk Lévi 14:8, 9; 15:4-27) Mut nu a bé ikété lap ni mim tole mut nu a bi tihba mim, a bé “nyega” a bé lama nogop inyu ba mapubi. Nu ni nu a bé a tjél nôgôl i mbén i, a “bé lama tjiba ikété likoda lakii a bi hindis homa mpubhaga nu Yéhôva.” (Ñañga bôt 19:20) Jon Bibel i nkal le, i mut a gwé maada malam ni Yéhôva, a yé wengoñle a nogop. (Tjémbi 26:6; 73:13; Yésaya 1:16; Ézékiel 16:9) Lipôdôl li Yéhôva li yé kiki malép, inyule i gwé ngui i pubus.—Éfésô 5:26.
(Lôk Lévi 15:28-30) “‘Ndi i ba ni le a mpôp inyu yoo yé, ha nyen a’ éñél nyemede dilo disaambok, mbus hala ni a’ ba mpubi. 29 Ndi hilo hi nyônôs juem nyen a’ yôñôl nyemede bakuku ba, to le bilélés bi dibeñ biba, ndi a’ kena gwo yak prisi i nwemel ndap libadô i mitin. 30 Prisi y’a tiigaha hiada bebe, sesema inyu béba, yak ni hihogi, sesema i ntul i hié; hala nyen prisi y’a ti bikwak inyu yé bisu bi Yéhôva inyu yoo i nyega yé.
it-2 753 § 4
Kon u sôñ
Muda a bé ki nyega i ngéda matjél ma bé ke ni bisu i kuli nye tole ibale “kon wé u sôñ u nom iloo kiki u bé béna nom,” ha ngéda i, hiki yom tole hiki mut a bé a tihba i bé i yila nyega. I ngéda matjél ma nwaa kuli, a bé lama bem dilo disaambok inyu yila mapubi. Ndi hilo hi nyônôs juem nyen a bé lama yôñôl nyemede bakuku iba tole bilélés bi dibeñ diba, a kena gwo yak prisi. Prisi i tiigaha gwo bebee i bisu bi Yéhôva. Hiada, sesema inyu béba. Yak hihogi, sesema i ntul i hié.—Lôk Lévi 15:19-30; béñge yak PUR ni PURETÉ.
(Lôk Lévi 15:31) “‘Hala nyen n’a boñ bon ba Israel le ba sodla nyega yap, le ba wo bañ ikété nyega yap ibale ba nhindis Lap yem i i yé ikété yap.
it-2 141
Homa mpubhaga
2. Ndap libadô i mitin i mbus tempel. Kotoo yosôna hala wee, mbédgé i témpel ni mbédgé i lap bi bé homa mpubhaga. (Manyodi 38:24; 2 Miñañ 29:5; Minson mi baôma 21:28) I gwom ba bé léba ikété kotoo bi bé juu li bisesema ni pam i mamuna. I gwom bi gwobisôna bi bé bipubhaga. To imbe ngéda, i bôt ba bé mapubi ba bé le ba jôp i kotoo i témpel; ndi nu ni nu a bé nyega a bé bé le a jôp i kotoo i témpel. Kii héga i muda a bé nyega a bé bé le a tihba gwom bi yé mpubhaga tole a jôp i homa mpubhaga. (Lôk Lévi 12:2-4) Yak i ngéda man Israel a bé nom mu libak jé li nyega ntandaa ngéda, a bééna bé kunde i jôp i lap, inyule i bé wengoñle a bé hindis yo. (Lôk Lévi 15:31) Inyu ti bisesema inyu pubha mu lô yap, i bet ba bi mbôôp lô ba bé jôp bé, ba bé telbbene i lipénd. (Lôk lévi 14:11) I mut a bé nyega a bééna bé kunde i je sesema inyu masoda i témpel tole i lap tiga le a wo.—Lôk Lévi 7:20, 21.
Tibil tém inyu léba tik ngok i mbuu
(Lôk Lévi 14:14) Prisi y’a yoñ matjél mahogi ma sesema inyu libua, ndi a’ hoo mut a nsômbôl pubhana mo i hipét hi ôô walôm, yak ni i nlôm hinoo nu woo wé walôm, ni i nlôm hinoo nu kôô wé walôm.
(Lôk Lévi 14:17) Ndi mu môô ma nyégle i libai jé li woo nyen prisi y’a ton mahogi hipét hi ôô walôm u mut a nsômbôl pubhana, a ton ki mo nlôm hinoo nu woo wé walôm, a ton yaga mu homa matjél ma sesema inyu libua ma yé.
(Lôk Lévi 14:25) Prisi y’a nol man ntômba, sesema inyu libua; a yoñ ki matjél mahogi ma sesema inyu libua, a ton mo hipét hi ôô walôm u mut a nsômbôl pubhana, a ton ki mo nlôm hinoo nu woo wé walôm, ni nlôm hinoo nu kôô wé walôm.
(Lôk Lévi 14:28) Prisi y’a ton môô mahogi ma yé nye i libai li woo, hipét hi ôô walôm u mut a nsômbôl pubhana, a ton ki mo nlôm hinoo nu woo wé walôm, ni nlôm hinoo nu kôô wé walôm, a ton yaga mo homa matjél ma sesema inyu libua ma yé.
it-1 453 § 5
Ôô
I ngéda ba bé téé biprisi i loñ israel, Djob a bi kal Môdi le a nol nlôm ntômba, a yoñ ndék matjél mu matjél mé, a ha mu i hipét hi ôô walôm u Arôn, ni hi nlôm hinoo hi woo wé walôm. Ni i nlôm hinoo hi kôô wé walôm. A boñ nlélém inyu bon bé bôlôm. Hala a bé éba le nson wap prisi won u bé lama éga mam ba bé nok, mam ba bé boñ ni hee ba bé biine makôô. (Lôk Lévi 8:22-24) Inoñnaga ni mbén, inyu boñ le mut lô a yila mapubi, a bé lama boñ nlélém. Prisi i bé lama hoo matjél ma nlôm ntômba nu a bi tina kiki sesema i hipét hi ôô walôm ni môô i nlôm hinoo hi woo wé walôm. (Lôk Lévi 14:14, 17, 25, 28) Minlélém mi bitelbene nwon mi bé yôña i ngéda mut a bé nai ndik le a nke ni bisu i gwélél nwet wé. Ha ngéda i, ba bé ba kena nkol bebee ni bitembee bi likôga, nwet wé a tôp nye ôô ni mbik. I ndôndôô i i bé nye i ôô, i bé éba le a neebe i ke ni bisu i nôgôl nwet wé.—Manyodi 21:5, 6.
(Lôk Lévi 14:43-45) “Ndi ibale himala hi nkônde témb, hi kubi mu ndap ngéda a ma mal kubul ngok yé ni homb ndap ni séñ ki yo, 44 ha nyen prisi y’a jôp, a béñge. Ndi nun-ki, ibale himala hi mal nyali mu ndap, wee hala a yé lô i nje ndigi je ni je mu ndap; ndap i i yé nyega. 45 Prisi y’a bôk ndap, ngok yé yosô ni bikék gwé, ni binan bi ndap gwobisôna; ndi a’ begee gwo letee ni mbus nkoñ ni lep gwo homa nyega.
g 1/06 14, minkéñék mi matila
Maleñju: liwanda ni ñoo
MALEÑJU I LOÑ ISRAEL?
Bibel i nkal le ini kon le lô i “i bé i gwel yak ndap yomede.” (Lôk Lévi 14:34-48) Bape ba nkal le i lô, i ba nsébél ki le “lô i nje ndigi je ni je,” i yé ntén maleñju, ndi di ta bé nkwoog nkaa ni jam li. I ngéda jam li, li bé pémél ngim ndap, Mbén Djob i bé kal le nwet ndap a nlama héya ngok i i nkon, a homb kété ndap yosôna, a bada binan ni i ni i yom i bé le i bana kon. A lép gwo i mbus nkoñ i “homa a yé nyega.” Ibale lô i bé i tiimba pam, prisi i bé lama kal le ndap i yé nyega, ba bé lama bôk yo. Ba bada binan ba lep gwo. Yéhôva a bi ti bon ba Israel mambén yak ikété disii di mam, hala a bé éba le a bé gwés bo ni le a bé gwés bé le ba kwoo kon.
Lisoñgol li Bibel
28 SÔÑ LIBUY LI NYÉÉ–3 SÔÑ KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | LÔK LÉVI 16-17
“Kel bikwak ni we”
(Lôk Lévi 16:12) Ha nyen a’ yoñ yôñôl hié nyonok bañ ni makalak ma hié, ma lôlak juu li bisesema li li yé i bisu bi Yéhôva, moo mé ki nyonok bañ ni biloñge bi binjinjiñ bi yé nyugdak yegeyege, ndi a’ jôbna gwo i mbus yibne.
Biniigana di nla ôt mu kaat Lôk Lévi
4 Añ Lôk Lévi 16:12, 13. Hégda le kiki mam ma bé tagbe i kel Bikwak: Prisi keñi i bé jôp i lap. Yokela a bé lama jôp i Homa a nlôôha pubhaga ngélé aa. Ngélé bisu, woo wada u bééna hél nyonok ni binjinjiñ, uu woo umpe u bééga yôñôl i hié i gôl nyonok ni makalak ma hié. A bé a telep bisu bi libadô li li bé hô nwemel u Homa a nlôôha pubhaga. Ni njôôñ lipém, a bé a jôp i Homa a nlôôha pubhaga, a telep bisu bi nkuu malômbla wengoñle a yé bisu bi Yéhôva Nyambe nyemede! Ha nyen prisi i bé kôp binjinjiñ i ngii makalak ma hié, i tun i i yon ni loñge njiñ. Mbus a bé a tiimba jôp i Homa a nlôôha pubhaga ni matjél ma bisesema inyu béba. Yimbe le, a bé ligis binjinjiñ ilole a nti bisesema inyu béba.
(Lôk Lévi 16:13) A’ kôp ki binjinjiñ hié i bisu bi Yéhôva, le ndi nyum hida u binjinjiñ u hô limômhene li li kéhi ngii Mbôgi, le a wo bañ.
Biniigana di nla ôt mu kaat Lôk Lévi
5 Bimbe biniigana di nla ôt mu kiki ba bé ligis binjinjiñ i kel Bikwak? Bibel i ñunda le Yéhôva a ntehe masoohe ma bagwélél bé kiki binjinjiñ. (Tjémbi 141:2; Masoola 5:8) Bigda le prisi keñi i bé kena binjinjiñ bisu bi Yéhôva ni njôôñ lipém. Nlélém, yak bés di nlama ti Yéhôva njôôñ lipém ngéda di nsoohe nye. Di nlôôha kon maséé le Nhek ngiinda yosôna a neebe le di kôôge nye bebee, kiki mañge a nkôôge isañ bebee. (Yakôbô 4:8) A nyoñ bés kiki mawañda mé! (Tjémbi 25:14) Di ntehe hala kiki nsima nkeñi kayéle di mboñ kii yosôna di nla inyu boñ le di unbaha bañ nye.
(Lôk Lévi 16:14, 15) “Ndi a’ yoñ matjél mahogi mu matjél ma onk nlôm nyaga, ni nwes mo ni hinoo hié ngii pes limômhene i nun i pes likôl; a’ nwes ki matjél mahogi mu matjél ma ni hinoo hié manweha masaambok bisu bi limômhene. 15 “Ha ni nyen a’ nol bép kembee, sesema inyu béba; i i yé inyu loñ, a jôbna ki matjél mé mbus yibne, a boñ ki matjél ma nlélém kikii a ntip boñ matjél ma onk nlôm nyaga; a’ nwes mo ngii limômhene, ni bisu bi limômhene.”
Biniigana di nla ôt mu kaat Lôk Lévi
6 Bigda le, prisi keñi i bé ligis binjinjiñ ilole a nti bisesema. Ngéda a bé a boñ hala, a bé nkwoog nkaa le Djob a ga ba maséé ni bisesema gwé. Kii hala a niiga bés? Ngéda Yésu a bé hana ‘isi, a bi boñ jam li bé nseñ—jam li nloo tohi i bôt ba binam—ilole a nti niñ yé sesema. Limbe li jam? A bi yoñ bitelbene inyu boñ le Yéhôva a neebe sesema yé mu kii a bi téñbe i gwélél ni i gwés Yéhôva letee ni i nyemb. Ni njel i, Yésu a bi unda le i boñ sômbôl i Yéhôva yon i yé bañga niñ. A unda ki le Isañ nyen a kôli énél.
Tibil tém inyu léba tik ngok i mbuu
(Lôk Lévi 16:10) Ndi bép kembee, i mbam y’a kwél le i yé inyu Azazel, yon a’ téé yômi bisu bi Yéhôva, le a ti bikwak inyu yé, a om ki yo ñoñ inyu Azazel.
it-1 243 § 3
Azazel
Kiki ñôma Paul a bi toñol, Yésu a bi ti nyuu yé i i bé peles kiki sesema inyu bibéba bi bôt ba binam, a bi boñ i yom “matjél ma balôm ba nyaga ni ma bibép bi kembee” ma bé bé le ma boñ. (Lôk Hbéber 10:4, 11, 12) A bi yila “nlôm kembee nu bisesema,” nyemede a ‘begee makon més,’ a “uma ki inyu matjañg més.” (Yésaya 53:4, 5; Matéô 8:17; 1 Pétrô 2:24). A bi ‘kena bibéba bi bet ba nhémle sesema yé,’ a bi unda le Djob a nyoñ bitelbene i hôya bibéba gwap. Inyu manjom ma nyen nlôm kembee “nu Azazel” a bé yimbne i Yésu Kristô.
(Lôk Lévi 17:10, 11) “‘Ndi mut ni mut ikété ndap Israel, to ikété biyoyo bi yii i boni, mut a nje mo ki mo matjél, m’a kédba mut a nje matjél nu mis mbom, m’a tjé ki nye ikété bôt bé. 11 Inyule niñ i minsôn i yéne mu matjél, ndi me mal ti bé mo, ma ba ngii juu li bisesema i ti bikwak inyu nan, inyule matjél mon ma yé bikwak, lakii niñ i nyééne ikété yé.
w14 15/11 10 § 10
Inyuki di nlama ba bapubhaga?
10 Añ Lôk Lévi 17:10. Yéhôva a bi ti bon Lôk Israel oda le ba je bañ “matjél mo ki mo.” I len ini, yak bikristen bi nje bé matjél ma binuga to ma bôt ba binam. (Minson mi baôma 15:28, 29) Hala a nkônha bés woñi i yi le Yéhôva a nla kôm bés mbus tole a nla héya bés ikété likoda jé. Di ngwés Yéhôva, di gwé ki ngôñ i nôgôl nye. To i ngéda di yé bebee ni wo, di ntjél emble i bôt ba nyi bé Yéhôva to i bôt ba tjél nôgôl nye. Maliga ma yé le, ba ga nol bés inyule di ntjél yoñ matjél. Ndi di nyoñ makidik ma ngui i lémél Yéhôva. (Juda 17, 18) Ndi kii i ga kônde lédés makidik més i tjél je matjél ni i tjél minkum mi matjél?—Ndiima Mbén 12:23.
Lisoñgol li Bibel