Nyiña inyu Kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
3-9 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 15-16
“I liibana bôt, béba jam!”
w12 15/4 8 § 4
I liibana bôt, yimbne i masuk ma ngéda!
4 Di bôk le di pôdôl Dalila nu Simsôn a bé gwés. Ngéda baane ba Lôk Filistia ba bi nok le Dalila a bé gwés toi bé Simsôn, ba bi bôn nye ngandak moni inyu boñ le a kal bo hee ngui i Simsôn i bé lôl. Njômbi yap i bé le ba nol i nkéés nu inyule a bé jôs bo inyu sôñ litén li Djob. Dalila a bi neebe, jon ngélé aa, a bi bat Simsôn le a yéélene nye hee ngui yé i nlôl. A bi ‘ke ni bisu i loñ nye maôô hi kel ni kel ni bipôdôl gwé.’ Sôk i nsôk, “a waa nye, a la ha bé nihbe.” A yeelene nye le ba maa bé kit nye tjôñ, ibale ba nkit nye tjo, ngui yé i mal. Kiki a bi yi le maliga ma, a bi kis nye hilo i ngii maboñ mé, a boñ le ba hômb nye tjôñ, i mbus a ti nye baoo bé le ba boñ nye to kii ba bé ngwés. (Bakéés 16:4, 5, 15-21) Kinje ñem mbe! Ndik inyule a bé gwés nkus, a liibana i mut a bé gwés nye.
w05 15/1 27 § 5
Balôm ba matode ba kaat Bakéés
14:16, 17; 16:16. I tééñga mut ni ngandak mambadga ni maéya inyu nyégsa nye i kal we ngim jam i a gwéhék bé kal we, i nla ôbôs maada manan.—Bingéngén 19:13; 21:19.
w12 15/4 11-12 § 15-16
I liibana bôt, yimbne i masuk ma ngéda!
15 Lelaa babiina ba nla ke ni bisu i téñbe i gwés wada ni nuu? Bibel i nkal le: “U hagak ki ni nwaa tole [ni nlôm] nu binéñél gwoñ,” i nkal ki le “yén ni maséé lôñni nwaa woñ [tole ni nlô woñ] nu u ngwés.” (Bingéngén 5:18; Ñañal 9:9) To ibale ba ñun, babiina ba nlama ke ni bisu i ‘gwéhna ni ñem wap wonsôna’ ni i yén ntôñ. Hala a nkobla le ba nlama tôñna, ba tégbaha ngéda ntôñ, ba ban-ga maada ma bas bas. Inyu yap, jam li bisu li nlama ba libii jap ni i tééda maada malam ni Yéhôva. Jon i mbéda le babiina ba nigil ntôñ, ba téak likalô ntôñ, ba soohege ntôñ, inyu boñ le Yéhôva a sayap bo.
KEE NI BISU I TÉÉDA MAADA MOÑ NI YÉHÔVA
16 I yé i pam le bilôk bikéé bi boñ bibéba bikeñi kayéle ba kodol bo “bañga likodlak inyu boñ le ba ba mbôô ikété hémle.” (Titô 1:13) Ngim mangéda, ba nlama héya bape i ntôñ. ‘I bet ba nwas le bikodlene bi niiga bo,’ ba yé ba témna mbôô wap i pes mbuu. (Lôk Héber 12:11) Baa, ba bi pémés mut lihaa jés tole liwanda jés i ntôñ? Ha nyen di nlama badba le njee di nke ni bisu i gwés? Mut wés lihaa tole Yéhôva? Yéhôva a mbéñge bés inyu tehe ibale di nôgôl litiñ jé li li nkal le di kit maada momasôna ni mut ba mpémés i ntôñ.—Añ 1 Korintô 5:11-13.
Tik ngok i mbuu
w05 15/3 27 § 6
Simsôn a bi yémbél ni mahôla ma Yéhôva!
Simsôn a bééna ndik jam jada i mahoñol, i jôs bôt ba Filistia. Ngéda a bi ke i ndap muda libambe wada i Gaza, njômbi yé i bé le a jôs baoo ba Djob. Simsôn a bééna ngôñ ni homa het a bé lama tégbaha u. Ndik yak i muda libambe nu nyen a bi léba homa. A bééna bé mahoñol ma ndéñk mo ki mo. Jon i kosi juu, a bi pam i ndap i muda nu, a nup makôga ma tison, a boñ jam kiki bo 60 km inyu ke i ngii hikôa bebee ni Hébrôn. Yéhôva a bi gwés i jam Simsôn a bi boñ, a nit ki nye.—Bakéés 16:1-3.
10-16 KOÑDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 17-19
“I ndogbene Yéhôva i nlona bikuu”
it-2-278 § 6
Mika
1. Mut wada i litén li Éfraim. Mika a bi bôk mbén i nyônôs juem i mambén Djob a bi ti bon ba Israel (Manyodi 20:15), Mika a bi nibil nyañ 1 100 i bipes i silba. Ngéda a bi neebe i bisu bi nyañ le nyen a nip moni nwé, nyañ a bi kal le: “Me ntéé i silba ini le i ba yom mpubhaga inyu Yéhôva i lôlak i woo wem inyu man wem le ba uñgus ntjok ôñgba ni ñôôk oñgba jon m’a timbis we gwo.” Nyañ a yoñ 200 i bipes bi silba, a ti gwo ñôôsilba, ñôôsilba a ôô “ntjok ôñgba ni sat i kei” ba bii gwo i ndap Mika. Mika a bééna “ndap bisat.” A boñ Éfôd ni bitérafim, a ti gwo man wé wada inyu boñ le a yila prisi yé. To hala kiki bitelbene bi, bi bé nene wengoñle bi bé inyu ti Yéhôva lipém, bi bé bibe ngandak inyule bi bé bôk mbén i Yéhôva i i bé kal le ba bégés bañ bisat (Manyodi 20:4-6) bi bé sôña ki bôt i ke bégés Yéhôva i lap i het biprisi bi béé. (Bakéés 17:1-6; Ndiimba Mbén 12:1-14) I mbus ngéda, Mika a bi yoñ Yônatan, mut wada mu lihaa li Gersôm, man Môsi le a yila prisi inyu yé. (Bakéés 18:4, 30) A bi kon maséé le a nléba prisi i lihaa li Môsi, ndi hala a bé hihôha. A bi kal le: “Hanano me nyi le Yéhôva a ga boñ me loñge.” (Bakéés 17:7-13) Ndi kiki Yônatan a bé bé i lihaa li Arôn, a bé bé le a gwel nson u prisi, hala a bi kônde kéñbaha béba i Mika.—Ñañga bôt 3:10.
it-2-278 § 3
Mika
Ndék ngéda i mbus, Mika ni ntôñ u bôt ba bôdôl noñ bôt ba litén li Dan. Ngéda bôt ba litén li Dan ba bi bat bo le ni nyéñ kii, Mika a timbhe le: ‘Ni nyoñ banyambe bem, ni nkena yak prisi yem, kii ni nyigle me?’ Ha nyen bon ba Dan ba bi kal nye le ibale a nke ni bisu i noñ bo, ba ga boñ nye béba. Kiki a bi tehe le bôt ba litén li Dan ba yé ngandak iloo nye ni bôt bé, Mika a témb i mbai yé. (Bakéés 18:22-26) I mbus ngéda, bon ba Dan ba bi ligis Lais, ba oñ tison ha homa nu, ba oo yo jôl le Dan. Yônatan ni bon bé ba bi yila biprisi bi litén li Dan. Hala “nyen ba tééne bomede ntjok ôñgba Mika a hek ntel wonsôna ndap Nyambe i ba i yii i Silô.”—Bakéés 18:27-31.
Tik ngok i mbuu
w15 15/12 10 § 6
Loñge ngobol i Lipôdôl li Nyambe
6 Manjom ma ma nkwés bés nkaa le jôl li Djob li nlama ba ikété Bibel ma yé ngandak. Bibel Ngobol mbok yondo i ba bi kônde lémés i nwii 2013 i gwé jôl li Djob 7 216 di ngélé. I Bibel i, i gwé jôl li Djob ngélé 6 iloo nsoñgi di nkoba ikété Bibel i i bi pam i nwii 1984. Mu ngélé 6 i i bi kôndba, itan i yé i 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Ba bi lona mahéñha ma inyule ba bi léba minhôôk mi bikaat i tuye nwoga bi bi bé texte masorétique i ba bi bôk ba gwélél mañ iloo 1 000 nwii, i ban-ga jôl li Yéhôva. Ba bi kônde ki jôl li Djob i kaat Bakéés 19:18 inyule ba bi tiimba wan minlômbi mi Bibel.
17-23 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 20-21
“Kee ni bisu i bat Yéhôva mahôla”
w11 15/9 32 § 2
Finéhas, ndémbél di nla kôna ngéda di mboma mandutu?
I mbus le bôlôm ba Gibéa i litén li Benyamin ba bi lalna linyaa li man Lôk Lévi wada ba nol ki nye, mana matén mape ma bi ke i jôs bo gwét. (Bakéés 20:1-11) Ilole ba nke i jôs bo gwét, ba bi soohe ndugi Yéhôva le a hôla bo, ndi to hala, ba bi bép bo i gwét ngélé iba. (Bakéés 20:14-25) Ndi baa hala a bi tinde bo i hoñol le Yéhôva a ntimbhe bé masoohe map? Baa Yéhôva a bé maséé le ba kogse baboñ béba ba?
w05 15/1 27 § 9
Balôm ba matode ba kaat Bakéés
20:17-48—Inyuki Yéhôva a bi nwas le litén li Benyamin li bép mana matén teeni ngélé iba ki le ba bé ba kôli ni kogse? Ibale Yéhôva a bi nwas le matén ma ma biba, i bé ndigi inyule a bé gwés tehe too ba bééna toi ngôñ i mélés béba i Israel.
w11 15/9 32 § 4
Finéhas, ndémbél di nla kôna ngéda di mboma mandutu?
Kii ñañ unu u niiga bés? Ikété likoda i yé i pam ngim mangéda le mindañ mi nai to hala kii mimañ mi mboñ biliya i soohe inyu jam li. Ibale hala a mbôña, mimañ mi nlama hoñol bibañga bi Yésu bini le: “Ni bat ibabé waa [tole soohe], ndi n’a kôhna; ni yéñ ibabé waa, ndi n’a léba; ni koode ibabé waa, ndi b’a yible bé.” (Lukas 11:9) To ibale Yéhôva a nhoo bé timbhe masoohe map, ba nlama yi le Yéhôva a ga timbhe bo i loñge ngéda.
Tik ngok i mbuu
w14 1/5 11 § 4-6
Baa u yik laa?
Lelaa bôt ba bé gwélél ndamb i ngéda kôba?
David a bi gwélél ndamb inyu nol Gôliat. I nene le a bi nigil i gwélél ndamb ngéda a bé mañge, a téédaga bilém.—1 Samuel 17:40-50.
Bahun mam ba bi léba le ikété gwom ba bé gwélél i loñ Égiptô ni loñ Asiria, ndamb i bé mu. Ndamb i bé jôl gwét, ba bé ba bañ yo kiki man bot a néhi, ni kôgôô i nuga. Munu i masuk mé mom ima, ba ha minkôô. Mu man bot nu nyen ba bé ba ha man ngok nu a bééna cendi 5 tole 8. A yédék bé to pes kilô. Inyu leñ ndamb, mut a bé a kiiñaha ndamb i ngii yé ño, i mbus a nwas nkôô wada, hala a bé a boñ le ngok i kee haa.
Ngéda ba bi hun biloñ bi yé nyoo bebee ni loñ Palestine, ba bi léba ngandak ngok i ba bé gwélél ngéda gwét. Ngwégwét nu a bé yi leñ ndamb a bé a leñ yo, i ke bihôô jam kiki bo 160 tole 240 km i ngeñ yada. Ngim bayimam i nkal le ndamb i bé hoo kiki mpihlôñgô, ndi bayiman bape ba nkal le mbale bé i, ndi to ibale laa, ndamb i bé nol bôt.—Bakéés 20:16.
24-30 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | RUTH 1-2
“Kee ni bisu i gwés”
Ni nigle mawanda ma ñem nyuu ma Yéhôva
5 Lihaa li Ruth li bé niñik i Môab. Ibale a témb i boni, bebeg le ki bôt bé ba bi tééda nye. A bé yi hop, bilem bi loñ, ni maboñog ma bôt ba Môab. Yak Naômi a bé kon woñi le a ga la bé kuhul nkia wé nlôm to ndap. Jon a kal nye le a témb i Môab. Kiki di ntehe, Orpa a ‘témb yak bôt bé, yak banyambe bé.’ (Ruth 1:9-15) Ndi Ruth nye a bi kit le a ntémb bé i lôk yé ni i bikwéha bi banyambe bap.
Ni nigle mawanda ma ñem nyuu ma Yéhôva
6 I nene le Ruth a bi nigil i yi Yéhôva ni njel nlô wé tole Naômi. A bi nigil le Yéhôva a mpôôna bé mop ma Môab. A gwés Yéhôva, a yi ki le a kôli ni bibégés ni gwéha. Jon Ruth a bi sôk yoñ makidik ma pék. A kal Naômi le: “Bôt boñ b’a ba bôt bem, yak Nyambe woñ ki Nyambe wem. (Ruth 1:16) Baa hala a ntihba bé bé ñem ngéda ni ntehe gwéha Ruth a bééna inyu Naômi? Ndi jam li nkônde tihba bés, li yé gwéha i Ruth inyu Yéhôva. I gwéha ini yon i bi tihba yak Bôas, nu a bi bégés Ruth inyule a bi lo i ‘solop isi bipapai bi Yéhôva.’ (Añ Ruth 2:12.) Bibuk Bôas a bi gwélél, bi nhôñlaha bés lelaa bon ba dinuni ba yé ba lo i solop isi bipapai bi nyañ wap inyu boñ le a sôñ bo. (Tjémbi 36:8; 91:1-4) Ni nlélém njel won Yéhôva a bi sôñ Ruth ni gwéha, a bom ki nye inyu hémle yé. Ruth a bééna bé njom yo ki yo i tam makidik a bi yoñ.
Tik ngok i mbuu
w05 1/3 27 § 1
Balôm ba matode ba kaat Ruth
1:13, 21—Baa Yéhôva nyen a bi boñ le Naômi a bana mandutu ni le niñ i lôlôl nye? To, Naômi a bé kal bé le Djob nyen a bé ti nye mandutu. Ndi ngéda a bé béñge i mam ma bé pémél nye, a bé hoñol le Yéhôva a ñunbene nye. Niñ i bi lôlôl nye, hala a tômbôs nye. Ha ngéda i, bôt ba bé tehe le i bana bon i yé bisai ni le i ba kom i yé ndiihe. Naômi a bééna bé balal, yak bon bé bo iba ba wo, jon a bi nôgda wee Yéhôva a ntjôô nye.
31 KONDOÑ – 6 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | RUTH 3-4
“Bana jôl lilam u tééda ki jo”
w12 1/10 22 § 5
“Bañga muda”
Bibuk Bôaz a bi gwélél bi bi hôgbaha Ruth. A bi kal Ruth le: “A ngond yem, u ba nsaibak ni Yéhôva. Ini loñgeñem u nsôk éba i nloo i u bi bôk éba, lakii u bi odbe bé boñge ba wanda mbus, to ba ba nyep, to ba ba yé mingwañ.” (Ruth 3:10) ‘Ngélé bisu’ Ruth a bi éba le a ngwés nyôgôl wé i bé ngéda a bi neebe témb ni nye i loñ yé Israel ni i yoñ ndun ni nye. ‘Ngélé nyônôs iba’ i bé ngéda a bi neebe ke libii yak Bôaz nu a bé mañ mut iloole a kee libii yak mañge wanda nu a bé le a ba ngwañ to yep. Ruth a bi éba le a ntôñ nyôgôl wé ngandak yak lôñ sôgôl wé. A bé gwés le jôl li lôñ sôgôl wé li too. Jon di nok inyuki Bôaz a bi bégés nye.
w12 1/10 23 § 1
“Bañga muda”
Kinje maséé Ruth a bé le a nôgda ngéda a bi nok Bôaz a nkal nye le a yé “bañga muda”! Yak libak le Ruth a bé yi Yéhôva, a gwéélak nye, li bi hôla nye i bana jôl lilam. A bi éba Naômi loñge ñem ni konañgoo ngéda a bi neebe boñ ngim mam i i bé nye nkén. Yak bés di ga éba le di nkôna hémle i Ruth ngéda di ndiihe bôt to ibale ba gwé bé nlélém likala li niñ ni minlélém mi bilem kiki bés. Hala a ga boñ le yak bés di bana jôl lilam.
w12 1/10 24 § 3
“Bañga muda”
Bôaz a mbii Ruth. I mbus ngéda: “Yéhôva a nsayap nye, a nembee, a gwal man munlôm.” Bôda ba Béthléhém ba nsayap Naômi, ba béghak Ruth. Ba nkal Naômi le Ruth a nloo bon bôlôm basaambok a bak le a bana. I mbus ngéda, man Ruth a nyila sôgôl Kiñe David. (Ruth 4:11-22) Yak Kiñe David a nyila sôgôl Yésu.—Matéô 1:1.
Tik ngok i mbuu
w05 1/3 29 § 3
Balôm ba matode ba kaat Ruth
4:6—Lelaa nkôdôlbum a bé le a “mélés” ngababum yé ngéda a nke i kôdôl ngababum i maasañ? Jam li bisu, ibale mut a bi kwo liyep, a nuñul ngababum yé, nkôdôl i bum i a bé lama pémés moni nwé inyu tiimba somb i nkoñ u inoñnaga ni ndamba ba nti nye inyu nwii nwominsôna mi bé mi ngi yii ilole nwii ba nlôndôs hioñ u nkôla. (Lôk Lévi 25:25-27) Hala a bé a suhus lingwañ jé. Jam lipe li yé le ibale Ruth a gwal man munlôm, ki man nu nyen a bi kôdôl ngababum i sôgôl wé he mut numpe munu lihaa li nkôdôlbum bé.
7-13 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | 1 SAMUEL 1-2
“Soohe Yéhôva ni ñem woñ wonsôna”
A bi néhne Djob ñem wé ni njel masoohe
12 Inyu jam li masoohe, Hana a yé ndémbél lam inyu bagwélél ba Djob bobasôna. Ikété loñge yé ñem, Yéhôva a naña bagwélél bé le ba yible nye miñem nwap ibabé i kon woñi, le ba pahle nye nduña yap kiki man a mpahle Isañ nu a mbôdôl ñem nduña yé. (Añ Tjémbi 62:9; 1 Tésalônika 5:17.) Mpuu mpubi u bi tinde ñôma Pétrô i tila bibañga bi hogbe bini: “Yugyana ki nye nduña nan yosôna inyule a ntôñ ni bé.”—1 Pétrô 5:7.
w07 15/3 16 § 4
Kii i bi hôla Hana i témbna nsañ wé
Kii di nla nigil munu ñañ unu wonsô? Ibale di nsômbôl soohe Yéhôva inyu ngim jam i i ntéñga bés, di nlama añle nye mam ma nlôl bés ikété ñem ni kii di nôgda, i mbus di nwas mam momasôna i moo ma Yéhôva.—Bingéngén 3:5, 6.
Tik ngok i mbuu
w05 15/3 21 § 5
Balôm ba matode ba kaat 1 Samuel
2:10—Inyuki Hana a bi soohe Yéhôva le ‘a ti kiñe ngui’ ki le kiñe to yada i bé bé i loñ Israel? Mbén Môsi i bi bôk i kal le bon ba Israel b’a bana mut binam kiki kiñe. (Ndiimba Mbén 17:14-18) Ngéda a bé bebee ni wo, Yakôb a bi kal le: “Jai li mbok [yimbne i énél] l’a nyodi bé i woo Yuda.” (Bibôdle 49:10) Ni ki le Yéhôva a bi kal Sara le: “Bikiñe bi biloñ bi ga pémél i nyeni.” (Bibôdle 17:16) Jon Hana a bé soohe inyu kiñe i bé lama lo.
14-20 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | 1 SAMUEL 3-5
“Yéhôva a ntôñ bés”
A yé Nu ngui yosôna, ndi a nok bés, a tôñôk ki bés
3 amuel a bi bôdôl “gwélél Yéhôva nson [bisu bi] Éli” i témpel, nye isii mañge. (1 Sam 3:1) U wada, mbus Samuel a ma nañal, jam li hélha jada li bi bôña. (Añ 1 Samuel 3:2-10.) A bi nok kiñ i nsébél nye. A hoñol le ñunuk Prisi ikeñi, le Éli, won u bé sébél nye. Jon Samuel a ke ngwéé yak Éli, a kal le: “Me nunu, inyule u nsébél me.” Éli a kal nye le nye bé nyen a nsébél nye. Ngéda jam li, li bi bôña ngélé i yônôs iaa, Éli a nôgda le Nyambe nyen a bé sébél Samuel. Jon, a kal mañge lelaa a bé lama timbhe, ni Samuel a nôgôl nye. Inyuki ni njel añgel yé, Yéhôva a bi yis bé Samuel le nyen a bé pôdôs nye ibôdôl bibôdle? Bibel i nkal bé bés inyuki, ndi mu kiki mam ma bi sôk bôña, i nene le Yéhôva a bé tôñ Samuel nye mañge. Lelaa hala?
A yé Nu ngui yosôna, ndi a nok bés, a tôñôk ki bés
4 Añ 1 Samuel 3:11-18. Mbén Yéhôva i bé kal boñge le ba ti mimañ mi bôt lipém, téntén baéga likoda. (Man. 22:28; Lév. 19:32) Baa u nla hégda Samuel a nke tehe Éli bikegla, i kal nye, ibabé woñi, nwin u Nyambe inyu mbagi nôgôs? Heni! Ñañ u Bibel u nkal bés le Samuel “a kon woñi i añle Éli yiinda i.” Ndi, Yéhôva a boñ le Éli a pééna bañ le nye Nyambe nyen a yé sébél Samuel. Jon Éli a yoñ mam i moo, nyemede a tinde Samuel i pot. Éli a béhe nye le: “U sôô [bañ] me jam jo ki jo mu mam momasôna a mpôdôs we.” Samuel a nôgôl nye, “a añle nye mam momasôna.”
Tik ngok i mbuu
w05 15/3 21 § 6
Balôm ba matode ba kaat 1 Samuel
3:3—Baa Samuel a bé nañal i Homa a nlôôha Mpubhaga? To, Samuel a bé man Lôk Lévi, ndi a bé bé i lihaa li bon ba Kôhat ba ba bé biprisi. (1 Miñañ 6:33-38) Jon a bééna bé kunde ‘i jôp inyu béñge homa mpubhaga.’ (Ñañga bôt 4:17-20) Samuel a bé ndigi le a jôp i kotoo i lap, nyoo nyen a bé nañle. I nene le nyoo nyen yak Éli a bé nañle. Bibañga bini le “het nkuu u Nyambe u bane” bi nsômbôl pôdôl homa nyensôna lap i bé i tééne.
MATJEL 21-27
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | 1 SAMUEL 6-8
“Njee a yé kiñe yoñ?”
it-2-827 § 1
Ane Djob
Litén li mbat le mut binam nyen a yila kiñe yap. 400 nwii i mbus le ba bi pam i minkôm Égiptô, ni 800 i nwii i mbus le Yéhôva a bi boñ malômbla ni Abraham, bon ba Israel ba bi bôdôl bat le mut binam nyen a yila kiñe yap kiki hala a bé bôña i mana matén ma bé kéña bo. I bat le mut binam a yila kiñe yap, i bé éba le ba ntjél le Yéhôva a kee ni bisu i ba kiñe yap. (1 Samuel 8:4-8) I yé maliga le litén li bé bem le Djob a téé ngim ane inoñnaga ni mbônga a bi ti Abraham bo Yakôb. I jam ba bé bem li bé kiha ni bibañga Yakôb a bi kal man wé Yuda ngéda a bé wo (Bibôdle 49:8-10), minlélém mi bibuk mi nwon Yéhôva a bi kal litén jé i mbus le ba bi pam i minkôm (manyodi 19:3-6), bibañga bi bi bé béñge malômbla ma Mbén (Ndiimba Mbén 17:14, 15), bi bé béñge ki i nwin Djob a bi tinde Balaam i pot (Ñañga bôt 24:2-7, 17). Ngéda Hana, nyañ Samuel a bi soohe, a bi éba le a gwé nlélém botñem. (1 Samuel 2:7-10) Ndi to hala, Yéhôva a bi yelel bé mam momasôna ma bé béñge “jimb lipubi” li li mbéñge Ane. A bi kal bé to ngéda mbe i Ane i i bé lama tegep, a kal bé to bonjee ba ga ane mu Ane i. Too ba ga lôl hana ’isi, too ba ga lôl nyoo i ngii. Inyu hala nyen litén li bi éba lem i ngôk ngéda ba bi bat le mut binam nyen a yila kiñe yap.
w11 1/1 27 § 1
A bi téñbe to lakii ba bi wéha nye nyuu
Di béñge lelaa Yéhôva a bi timbhe Samuel: “Emble i mam momasôna litén li nkal we inyule we bé nyen ba ntjél, ndi mem ba ntjél le me ba ha bañ kiñe yap.” Bibuk bi, bi bi hôgbaha Samuel, ndi inyule litén, kinje lipamal! Yéhôva a bi kal mpôdôl wé le a toñle litén le la kii ba ntjél nye kiki kiñe, i kiñe ba ga pohol i ga lona bo ngandak mandutu. Ngéda Samuel a bi tjelel, bon ba Israel ba nai ndik le a ‘ti bo kiñe kiki ba bi bat.’ Samuel a bi nôgôl, a lo a hoo i kiñe Yéhôva a bi pohol—1 Samuel 8:7-19.
w10 15/1 30 § 9
I nya Yéhôva a nkena mam i téé!
9 I mam ma bi tagbe ma bi éba le makidik ba bi yoñ ma bé mabe. Kiki bon ba Israel ba bi neebe le mut nyen a ba bo kiñe, hala a bi lona bo ngandak mandutu, téntén ngéda i kiñe i i bé nôgôl bé Yéhôva. Ngéda di nhoñol litén li Israel, hala a nhélés bé bés i tehe inyuki mandutu ma nai i nkoñ ’isi inyule i bet ba ñane bôt ba nyi bé Yéhôva. I yé maliga le bôt ba m’bô bape ba yé ba bat Djob mahôla inyu boñ le énél yap i ba énél i nsañ. Ndi lelaa Djob a nla emble i nya masoohe i ngéda baane ba bomede ba nsuhus bé bomede isi yé?—Tjémbi 2:10-12.
Tik ngok i mbuu
w02 1/4 12 § 13
Inyuki di nlama kôs sôble?
13 Di nlama hielba di sôblana ki ilole di nyila Mbôgi Yéhôva. I hielba i yé i tjôô i mam di bé boñ behee ni i yoñ makidik i noñ ndémbél i Yésu niñ yés yosôna. I mut a nhielba, a ntjôô libak jé li behee a bôdôl boñ mam ma nlémél Djob. I Bitilna bi hop Lôk Héber ni bi hop Lôk Grikia, i buk ba ngwélél inyu pôdôl i hielba i nkobla le i kôm mbus, i ngwés kal le di ntjôô libak jés li behee, le di mbôdôl boñ i yom Djob a ngwés. (1 Kiñe 8:33, 34) I mut a nhielba a nlama boñ “minson mi mi ñunda toi le a nhiel ñem.” (Minson mi baôma 26:20) Hala a nkobla le u nlama tjôô kwéha base, u kahal niñ inoñnaga ni mambén ma Djob, u ti wemede nkikip yap Yéhôva. (Ndiimba Mbén 30:2, 8-10; 1 Samuel 7:3) Ngéda mut a nhielba, litehge jé li mam, njômbi yé ni mahoñol mé bi nhéña. (Ézékiel 18:31) Di nkal le “di nhielba” ngéda ndék ni ndék di mboñ biliya i tjôô libak jés li behee.—Minson mi baôma 3:19; Éfésô 4:20-24; Kôlôsé 3:5-14.
28 MATJEL–6 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | 1 SAMUEL 9-11
“Saulô a bé ndugi suhulnyuu, a yik minwaa nwéé”
Kiha ni Nyambe woñ ni suhulnyuu ni ñem nsôhga
11 Di bigda i jam li bi pémél Kiñe Saulô. I ngéda a bé njohok, a bééna ñem nsôhga. A bé yi minwaa nwé a tjélék yak ngim minson. (1 Samuel 9:21; 10:20-22) Ndi i mbus ngéda, Saulô a bi yila ngôk. Hala a bi nene i ngéda a bi yila kiñe. Lisañ jada, a bi hônba bé letee mpôdôl Samuel a lo. Iloole a bana botñem le Yéhôva a nla sôñ litén jé, Saulô a bi ligis sesema ki le, a bééna bé kunde i boñ hala. Hala a bi boñ le Yéhôva a unbene nye. I mbus ngéda a nimis yak tel yé i kiñe. (1 Samuel 13:8-14) Ndémbél i Saulô i niiga bés le kekikel di boñok bañ jam ba nti bé bés kunde i boñ.
w14 15/3 9 § 8
Lelaa di nla éba le di nke ni bisu i boñ bisesema
8 Ñañ u Kiñe Israel le Saulô u mbéhe bés. U ñéba le ibale mut a ntôñ ndigi nyemede, a nla waa tôñ bape. I bibôdle bi énél yé, Saulô a bi éba le a bééna suhulnyuu, a yik minwaa nwé. (1 Samuel 9:21). A bi tjél kogse bon ba Israel ba ba bé gwés bé le a yila kiñe yap ki le Yéhôva a bé a ma ti nye énél (1 Samuel 10:27) Kiki a bé nwas le mbuu Djob won u éga nye, a bi hôla litén i jôs Lôk Amôn gwét ni i yémbél bo. I mbus, ni suhulnyuu, a kal le Yéhôva nyen a nhôla bo i yémbél.—1 Samuel 11:6, 11-13.
w95 15/12 10 § 1
Lôk Amôn, litén li li bi timbhe loñge ni béba
Yéhôva a bi boñ Lôk Amôn loñge ndi, bo ba bi timbhe litén jé béba. Yéhôva a bi yip bé mis mu libak libe ba bi éba. ‘I ngéda Saulô a bi nok bibañga [bi Nahas], mbuu u Nyambe u ti nye ngui, hiun hi bet nye.’ Ni mahôla ma Yéhôva, Saulô a bi nol 330 000 ma bisônda. Ba biba i gwét kayéle “bôt iba ba bé kiha bé lôñ.”—1 Samuel 11:6, 11.
Tik ngok i mbuu
w05 15/3 22 § 8
Balôm ba matode ba kaat 1 Samuel
9:9—Inyuki ngéda kôba, ba bé sébél ‘mpôdôl le ntehemam’? Bibuk bini bi ñéba le kiki bapôdôl ba bi bôdôl bôl i ngéda bikiñe bi Israel, ba bi waa sébél bo le batehe mam, ba bôdôl sébél bo le bapôdôl. Nu ba bi bôdôl sébél hala a bé “mpôdôl” Samuel.—Minson mi baôma 3:24.