“Bôt ba bi ke bé i bisuklu, ba bak ki gwañga bi bôt”

1, 2. Limbe jam li hélha Pétrô bo Yôhanes ba bi boñ bebee ni lijubul li témpel?

DI Yé i mbus kosi, hiañgaa hi mbai. Lôk Yuda ni banigil ba Yésu ba yé ikété kotoo i témpel. “Ngeñ masoohe” i nkahal kola.a (Minson mi baôma 2:46; 3:1) Pétrô bo Yôhanes ba nsooma ikété limut inyu bol i homa témpel nunu ba nsébél le, Nlam. Ikété liyôgbe li jolisôna, bôk mut yada i mbôdôl bat mahôla.​—Minson mi baôma 3:2; 4:22.

² I ngéda i bôk mut ini i ntehe Pétrô bo Yôhanes ba nkôôge bebee, ni makénd momasôna, a kônde lond makeñi. Baôma ba ntelep, bôk mut i mbéñge bo. Ha nyen Pétrô a nkal nye le: “Me gwé bé gôl to silba, ndi yom me gwé yon me nti we. I jôl li Yésu Kristô mut Nasaret, telep, kenek!” Hégda kiki limut li nhel i ngéda Pétrô a nyoñ woo u bôk mut; inyu ngélé bisu i niñ yé, i mut nu a ntelep bitétéé! (Minson mi baôma 3:​6, 7) Baa u ntehe nye a memle makôô mé, a noodege ke? A mbôdôl pind ni maséé, a kenek, a pindik, a béghak Nyambe.

3. Limbe likébla li mbuma ñañ i mut a bé bôk ni limut li bé ha, ba bé le ba kôhna?

³ Limut li yé ke ngwéé, li yôgbege, i boma Pétrô bo Yôhanes i libebe li Salômô, ha i homa Yésu a bi telep kel yada inyu niiga. (Yôhanes 10:23) Pétrô a ntoñle limut i jam li ntip tagbe. A nti i mut a bé bôk ni babosôna ba kôdi ha, pôla i kôhna ngim yom i i nloo silba ni gôl. Likébla li, li nloo mbôô wap. Li yé nsima ba gwé i tam bibéba gwap, i kôhna nwéhél, ni i yila bagwélél ba Yéhôva ni njel “Mbôgna niñ,” le Yésu Kristô.​—Minson mi baôma 3:15.

4. (a) I hélha jam i bi bôña i bé lama lona imbe ngolba? (b) Mambe mambadga di ga timbhe?

⁴ Kinje loñge kel! Ba ntibil bôk mut, nano a nla ke. Dikôô di bôt di mbana pôla i kôhna mbôô i pes mbuu, ni i boñ mam i nya i kôli ni Nyambe. (Kôlôsé 1:​9, 10) Ni ki le i mam ma ntagbe i kel i, ma nke i boñ le banigil ba boma ngolba i baénél ba ba nsômbôl bé le ba añal ñañ nlam u Ane. (Minson mi baôma 1:8) Pétrô bo Yôhanes “ba bi ke bé i bisuklu, ba bak ki gwañga bi bôt;” ndi kii di nla nigil mu likeñge ni litehge jap li mam, mu kiki ba bé niiga limut?b (Minson mi baôma 4:13) Lelaa di nla kôna ndémbél yap ni ndémbél i banigil bape mu kiki ba bé hônba ngolba?

He bé “ni ngui yés bésbomede” (Minson mi baôma 3:​11-26)

5. Kii nkwel u Pétrô i bisu bi limut u niiga bés?

⁵ Pétrô bo Yôhanes ba bé ba téé i bisu bi limut, ba yik le hala a bé ndik ndék ngéda le bahogi mu limut, ba bi bat le ba nol Yésu. (Markô 15:​8-15; Minson mi baôma 3:​13-15) I bi béda Pétrô ñem ngui inyu kal i bisu bi bôt le i mut nunu a bé bôk, a mbôôp i jôl li Yésu. A bi kôde bé maliga. A bi kal ni makénd le Lôk Yuda i bi yoñ ngaba inyu nol Yésu. Ndi a bé unbene bé bo, inyule “ngiyi yon i bi tinde” bo i boñ hala. (Minson mi baôma 3:17) A bi sébél bo le “a lôk kéé,” a añle bo nwin nlam u Ane. A kônde ki le ibale ba ntam bibéba gwap, ba hémle ki Yésu Kristô, ba ga kôs “mangéda ma hogbe” ma ma nlôl yak Yéhôva nyemede. (Minson mi baôma 3:19) Yak bés, di kôde bañ maliga i ngéda di ñañle bôt nwin u tjiba i i nlo, ndi di tinak bo lipém. Di nyai bañ, di kéés bañ to bôt. I bôt di ñañle ñañ nlam, di yoñ bo kiki bôt ba ba nla yila lôk kéé i pes mbuu. Ndik kiki Pétrô, di bok mis més téntén i mam malam Ane Djob i ga lona.

6. Lelaa Pétrô bo Yôhanes ba bi éba le ba yé suhulnyuu, ba yik ki minwaa nwap?

⁶ Baôma ba bé yi minwaa nwap. Ba bi kal bé le bomede bon ba mboñ i hélha jam ini. Pétrô a bi kal limut le: “Kii ni nun bés hala wengoñle ni ngui yés bésbomede tole ni ndéñbe yés i gwélél Nyambe nyen di mboñ le i mut nunu a bôdôl ke?” (Minson mi baôma 3:12) Pétrô ni bana baôma bape ba bé yi le i mam malam momasôna ba bé boñ mu nson wap ma bé lôl ndik bo ni njel ngui Djob, he i yap bé. Inyu hala nyen, ni suhulnyuu, ba bé hôla bôt bobasôna i yi le Yéhôva bo Yésu botama bon ba kôli ni bibégés.

7, 8. (a) Limbe likébla di nti bôt? (b) Lelaa mbônga u “bitimbhene bi mam mosasôna” u nyon i len ini?

⁷ Di nlama yi minwaa nwés ndik kiki baôma, i ngéda di ñañal ñañ nlam. I len ini, mbuu mpubi u nti ha bé bôt ngui i mélés makon. Ndi di nla hôla bôt i bana hémle ipañ Djob bo Yésu ni i bana nlélém likébla Pétrô a bi hôla limut i kôs, hala wee pôla i tehe bibéba gwap bi nwéhlana ni le Yéhôva a nhôgbaha bo. Hiki nwii dikôô ndi dikôô di bôt di nok nsébla u, di nsôblana ki, inyu yila banigil ba Kristô.

⁸ Di niñ i ngéda “bitimbhene bi mam momasôna” Pétrô a bi pôdôl. “Inoñnaga ni i jam Nyambe a bi pot ni njel nyo u bapôdôl bé bapubhaga ba ngéda kôba,” Ane Djob i bi tééba i ngii i nwii 1914. (Minson mi baôma 3:21; Tjémbi 110:​1-3; Daniel 4:​16, 17) Ndék ngéda i mbus ha, Yésu a bi bôdôl éga ngim nson inyu timbis bibégés bipubi hana ’isi. Didun di bôt di bi jôp ikété paradis i mbuu, ba neebe ki i niñ isi énél i Djob. Ba bi héya nlômbi wap mut, hala wee minlômbi nwap mi maboñok, ba “haba ki mut yondo nu a bi héga inoñnaga ni sômbôl i Nyambe.” (Éfésô 4:​22-24) Nlélém kiki matibla ma bôk mut, nson unu u bi hol, ha ni njel biliya bi bôt ba binam bé ndi ni njel mbuu mpubi u Djob. Kiki Pétrô, ni makénd, di nlama bana lem i tibil gwélél Bibel inyu niiga bôt. Ngui i Djob yon i ga hôla bôt i yila banigil ba Kristô, ha ngui yés bé.

“Di nla bé waa pot” (Minson mi baôma 4:​1-22)

9-11. (a) Kii baéga ba Lôk Yuda ba bi boñ i ngéda ba bi nok ñañ u Pétrô bo Yôhanes? (b) Mambe makidik baôma ba bi yoñ?

⁹ Nkwel u Pétrô, minyiñgha, ni milondok mi bôk mut i i bi mbôôp, bi bi boñ le liyôgbe li ba ngandak. Hala a bi boñ le ñane batat témpel a loo ngwéé, yak biprisi, bi bi bé lama ba Sadukai. Sadukai i bé ngim ntôñ bôt u u bééna nkus ni ngui ngandak, ba salak i mam ma m’bô inyu boñ le maada malam ma ba ipôla litén ni Lôk Rôma. Ba bé hémle bé mambén ma basôgôlsôgôl ma ma bé bé ntilga, ma Farisai yo i bé diihe; ba bé hémle bé to bitugne.c Hala a bi lama unbaha bo ngandak i tehe Pétrô bo Yôhanes i témpel ba niiga bôt ni makénd momasôna le Yésu a bi tuge!

¹⁰ Ni hiun hiosô, baoo ba leñ Pétrô bo Yôhanes i ndap mok. I kel i bé noñ ha, ba kena bo i bisu bi bikééhene bikeñi bi Lôk Yuda. Bakéés bana ba bé hoñol le ba nloo bôt bape, ba tehge baôma kiki bôt ba “ba bi ke bé i bisuklu, ba bak ki gwañga bi bôt,” bôt ba ba gwé bé to kunde i niiga i témpel. Ba bi ke bé i bisuklu bikeñi bi base i Lôk Yuda, to yada. Ndi ndap bikééhene yosôna i bé nhelek i tehe bo ba mpot ni makénd, ba bak nkwoog nkaa. Kii i bé boñ le nkwel wap u nôôga loñge? Njom yada i bé le “bon ba bé lôñni Yésu.” (Minson mi baôma 4:13) Malét wap a bi niiga bo kiki mut a gwé kunde, ha kiki bayimbén bé.​—Matéô 7:​28, 29.

¹¹ Bakéés ba bi ti baôma oda le ba waa añal ñañ nlam. Ha ngéda i, mut a bé bé le a yan oda i bakéés ba. Ndék sonde i bisu, minlélém mi bakéés nwon mi bi kit le Yésu “a kôli ni nyemb.” (Matéô 26:​59-66) Ndi hala a bi kôhna bé Pétrô bo Yôhanes woñi. Jon ba bi telep i bisu bi bôt bana, ba ba bé mingwañ, ba yik bikaat, ba kal bo ibabé i kon woñi ndi ni lipém, le: “Ibale hala a yé loñge i mis ma Nyambe i nôgôl bé iloo Nyambe, bébomede kééhana i jam li. Ndi inyu yés, di nla bé waa pot i mam di bi tehe, di nok ki.”​—Minson mi baôma 4:​19, 20.

12. Kii i ga hôla bés i hôlôs makénd més?

¹² Baa yak we u nla bana i nya makénd i? Kii u yé u boñ i ngéda pôla i ntina we i añle mingwañ mi bôt tole bôt ba nyi kaat ñañ nlam? Kii u yé u boñ i ngéda bôt boñ ba lihaa, mawanda moñ ma suklu, tole basolôñ boñ ba bôlô ba nol we hiol inyu hémle yoñ? Baa u yé u kon woñi? Ibale ñ, u nla yémbél woñi woñ. I ngéda a bé hana ’isi, Yésu a bi niiga banigil bé i toñle bôt hémle yap ibabé i kon woñi. (Matéô 10:​11-18) I mbus bitugne gwé, Yésu a bi bôn banigil bé le a ga ba ni bo “dilo tjodisôna letee ni mamélél ma nkoñ ’isi.” (Matéô 28:20) A nit “nkol u maliga ni u pék,” u u nhôla bés i toñle bôt hémle yés. (Matéô 24:​45-47; 1 Pétrô 3:15) U nkol u, u mboñ hala ni njel makoda kiki bo “Niñ yés ni nson wés u bikristen,” yak ni njel miño mi minkwel kiki bo “Mambadga bôt ba mbéna bat,” mi di nléba ikété site yés internet jw.org. Baa u ntibil gwélél i bisélél bi? Ibale u mboñ hala, u ga kônde ba kwoog nkaa ni mam u nhémle, u hôlôs ki makénd moñ. Kiki baôma, u ga nwas bé le yom yo ki yo i sôña we i pôdôl mam malam u bi tehe, u nok ki.

“Ba bédés makiñ, ba soohe Nyambe” (Minson mi baôma 4:​23-31)

13, 14. Kii di nlama boñ i ngéda di mboma ngolba, inyuki?

¹³ I ngéda ba bi pémés Pétrô bo Yôhanes i mok, kunda yada, ba ke ba koba bana banigil bape. Ha nyen ba bi “bédés makiñ, ba soohe Nyambe.” Ba bat le a ti bo ñem ngui inyu ke ni bisu i añal ñañ nlam. (Minson mi baôma 4:24) Pétrô a bé yi le hala a yé bijôñ ngandak i bôdôl bésbomede ñem ibale di nyéñ boñ sômbôl i Djob. Ndék sonde i bisu, a bi kal Yésu le: “To ibale bana bape bobasôna ba mbaage inyu jam l’a pémél we, me me yé mbén i baage.” Ngoo le, kiki Yésu a bi bôk a kal, hala a bi nom bé, Pétrô a kon bôt ba binam woñi, a tañba liwanda jé ni malét wé. Ndi Pétrô a bi ôt biniigana mu hihôha hié.​—Matéô 26:​33, 34, 69-75.

¹⁴ Inyu ngwel nson wés u bikristen, ñem ngui u kôli bé. I ngéda baoo ba nsômbôl tômbôs hémle yoñ, tole ba ngwés kéñ we i añal ñañ nlam, nigle Pétrô bo Yôhanes. Bat Yéhôva ñem ngui. Yéñ mahôla ma lôk kéé. Kal mimañ ni minhôôlak mi bikristen bipe mandutu u mboma. Masoohe ma bilôk bikéé ma gwé ngui ngandak, ma nla nit we.​—Éfésô 6:18; Yakôbô 5:16.

15. Inyuki mut nu a bi waa téé likalô inyu ngim ngéda a nlama bé nimis makénd mé?

¹⁵ Baa i ma pam ngim ngéda le u kon woñi kayéle u waa téé likalô? Hala a lôôha bañ tômbôs we. Bigda le baôma bobasôna ba bi waa téé likalô ngim ngéda i mbus nyemb i Yésu, ndi ba bi pala ki témbna makénd map. (Matéô 26:56; 28:​10, 16-20) Iloole u nwas le mahôha u bi boñ behee ma tômbôs we, baa u nla ôt biniigana mu inyu lédés lôk kéé ipe?

16, 17. Kii masoohe ma banigil ba Yésu i Yérusalem ma niiga bés?

¹⁶ Kii di nla bat Djob i ngéda baane bon ba ntééñga bés? Yimbe le banigil ba bi bat bé Djob le a mélés mandutu map. Ba bé bigda bipôdôl bi Yésu bini le: “Ibale ba bi tééñga me, b’a tééñga yak bé.” (Yôhanes 15:20) Ba bi téñbe, ba soohe Yéhôva le a “tibil emble” minhanak mi baoo bap. (Minson mi baôma 4:29) Ba bi yoñ ngéda i ôt mahoñol mu mandutu ba bé boma. Ba bi yimbe le, mandutu ba bé boma ma bé yônôs mbañ i Bibel. Ba bé yi ki le, kiki Yésu a bi bôk a kal, sômbôl i Djob i ga “bôña hana ’isi,” to ibale hala a bé hénd baane i ñem.​—Matéô 6:​9, 10.

¹⁷ Kiki banigil ba bé gwés boñ sômbôl i Djob, jon ba bi soohe Yéhôva, ba bat nye le: “Ti yak minkol nwoñ ngui i kônde añal bañga yoñ loñni makénd momasôna”. Yéhôva a bi timbhe bo kunda yada. Lelaa? “I homa ba bé ba kôdi a nyeñg, bobasôna yaga ba yon ni mbuu mpubi, ba podok bañga i Nyambe ni makénd.” (Minson mi baôma 4:​29-31) Yom yo ki yo i nla bé kéñ le sômbôl i Djob i bôña. (Yésaya 55:11) To mandutu ma yé makeñi lelaa, to ngolba i yé ikeñi, i ngéda di nsoohe Djob, di ba nkwoog nkaa le a ga ti bés ngui i ke ni bisu i añal ñañ nlam ni makénd.

Di ga tiimbhe ha i bisu bi bôt ba binam bé ndi i bisu bi Nyambe (Minson mi baôma 4:32–5:11)

18. I Yérusalem, kii banigil ba bé boñ inyu nidna i pes mbuu?

¹⁸ Likoda li Yérusalem li bi pala hol, nsoñgi u lôk kéé u loo 5 000 di bôt.d Tolakii ba bé lôl i bahoma bahoma, banigil ba bééna “ñem wada ni mahoñol mada.” Ba bééna adna ikété nlélém hoñol ni nlélém litehge li mam. (Minson mi baôma 4:32; 1 Korintô 1:10) Banigil ba bé bat ndik bé Yéhôva le a sayap biliya gwap, ba bé ba nidna i pes mbuu, ngim mañgéda yak i pes minsôn. (1 Yôhanes 3:​16-18) Kiki héga, nnigil Yésu nu baôma ba bé sébél le Barnabas, a bi nuñul hisi hié, a ti moni nwomisôna inyu hôla bahémle ba ba bi lôl haa, le ba laa yén i Yérusalem ngim ngéda inyu lédés hémle yap.

19. Inyuki Yéhôva a bi nol Anania bo Safira?

¹⁹ Babiina bada le Anania bo Safira, yak bo ba bi nuñul hisi, ba lona likébla jap. Ba lôk le ba nti moni mwominsôna, ki le ‘i mbus ni mbus ba bi tééda pes yada i moni.’ (Minson mi baôma 5:2) Yéhôva a bi nol babiina ba, ha inyu bé le ba bi ti bé ngandak moni, ndi inyule ba bi ti ni mahoñol mabe, ni ñem malôga. Ba bi teembene “bé bôt ba binam, ndi Nyambe.” (Minson mi baôma 5:4) Kiki i bôt ba bihéñba Yésu a bi yelel, Anania bo Safira ba bi yéñ lipém li bôt ba binam ha li Djob bé.​—Matéô 6:​1-3.

20. Kii di nlama bé hôya i ngéda di nti Yéhôva likébla?

²⁰ Yak i len ini, Mbôgi Yéhôva i ñéba lem i likap kiki banigil ba ba bé i Yérusalem i hiai hi bisu, i ngéda ba nit nson u likalô ikété nkoñ ’isi ni njel makébla ma njômbi ñem. Ba nyégsa bé mut nye ki nye i ti ngéda yé tole moni nwé inyu nit i nson u. Yéhôva a gwé bé ngôñ le di sélél nye ni hiun, tole kiki bo le ba nyégsa bés. (2 Korintô 9:7) I yom di nti, yo bé yon i nlémél nye, ndi i yom i ntinde bés i ti. (Markô 12:​41-44) Kekikel, di kôna bañ Anania bo Safira ba ba bé gwélél Yéhôva ni mahoñol mabe, ba yéñék lipém li bôt ba binam. Ndi kiki Pétrô, Yôhanes, ni Barnabas, di kee ni bisu i boñ le gwéha yés inyu Yéhôva ni mut wés libôk, yotama yon i tinde bés mu minson nwés.​—Matéô 22:​37-40.