Libii​—Likébla li nlôl ni Djob

1, 2. (a) Imbe botñem bôt ba ntip biiba ba nla bana? (b) Mambe mambadga di ga wan munu pes ini?

HÉGDA le u yé béñge babiina i kel libii jap, ba yé nyonok ni maséé. Boba ba nwemla, ba emlak mam malam ma mbem bo dilo di nlo. Ba mbot ñem le libii jap li ga nom, li ba ki maséé.

² Ngandak mabii i mbôdôl loñge hala, ndi i nom bé kiki babiina ba hoñlak. Inyu boñ le libii li nom ni le li ba maséé, babiina ba nlama yéñ maéba ma Djob. Jon, di wan mandimbhe Bibel i nti munu mambadga mana le: Bimbe bisai libii li nlona? Ibale u nsômbôl biiba, lelaa u nla tibil pohol sobiina woñ? Kii u nla boñ inyu ba loñge nlôm tole loñge nwaa? Ni ki le, kii i nla boñ le libii li nom?​—Añ Bingéngén 3:5, 6.

BAA ME NLAMA BIIBA?

3. Baa u nhoñol le mut a gwé ngôñ i biiba inyu ba maséé? Toñol.

³ Bôt bahogi ba nhoñol le, mut a ta bé le a ba maséé ibale a mbiiba bé. Ndi hala a ta bé maliga. Yésu a kal le i yén ngi biiba i yé likébla. (Matéô 19:11, 12) Yak ñôma Paul a bi kal le bisai bi yé i yén ngi biiba. (1 Korintô 7:32-38) Hiki mut nyen a nlama kit ibale a ga biiba, tole to. U nlama bé nwas le mawanda moñ, lihaa joñ, tole bilem bi loñ bi nyégsa we i biiba.

4. Bimbe bisai bihogi loñge libii i nlona bés?

⁴ Bibel i nkal le yak libii li yé likébla li Djob, ni le li gwé ngandak bisai. Yéhôva a kal inyu munlôm nu bisu, hala wee Adam le: “I ta bé loñge le mut a ba nyetama. M’a hégél nye nhôla nu bona nye ba nkola.” (Bibôdle 2:18) Yéhôva a hek Éva inyu ba nwaa Adam, ni bo ba yila lihaa li bisu. Ibale munlôm ni muda ba gwé bon ntôñ, libii jap li ga ba loñge homa, i het ba nla néñés bo. Ndi libii li ta ndik bé inyu bana bon.​—Tjémbi 127:3; Efésô 6:1-4.

5, 6. Lelaa libii li nla ba kiki ‘nkôô u dikôô diaa’?

⁵ Kiñe Salômô a tila le: “Bôt iba ba yé loñge iloo mut wada, inyule ba gwé loñge bom inyu ngéba yap. Inyule ibale ba nkwo, wada a’ téé maasañ. Ndi ngoo ni nu a yé pom ngéda a nkwo, mut mpe i téé nye a ta bé . . .  Nkôô u mbéga ni dikôô diaa u mpala bé pédi.”​—Ñañal 4:9-12.

⁶ Loñge libii i nla hôla bôt iba i bana maada ma bas bas, i hôlna, i lédhana, ni i sôñ wada ni nuu. Gwéha i nla lédés maada ipôla babiina, ndi ba nkônde lédés maada map ngéda ba ngwélél Yéhôva ntôñ. Ha ngéda i, libii jap li nyila kiki “nkôô u mbéga ni dikôô diaa,” hala wee bon ba minkôô baa ba mbak inyu yila soso nkôô wada. Nkôô u mbéga ni dikôô diaa u nhoo bé pédi kiki nkôô u dikôô diba. Libii li ga ba siñ siñ ngéda Yéhôva a gwé ngaba ikeñi mu.

7, 8. Mambe maéba Paul a bi ti inyu libii?

⁷ Mbus libii jap, babiina ba nla toi nok maséé ni njel malal. (Bingéngén 5:18) Ndi, ibale mut a nsômbôl biiba ndik inyu malal, a nla yoba mu kii a mpohol sobiina wé. Inyu hala nyen Bibel i nkal le di nlama ndik biiba ngéda di mal tagbe “minheña mi mañge wanda,” tole ngéda ngôñ malal i i yé ngui ngandak i mal tagbe. (1 Korintô 7:36, MN.) I nlôôha ba nseñ i bem le ngôñ i i sôs ilole di mbiiba. Ha nyen mut a nla yoñ ngéda i hek pék kayéle a yoñ makidik malam.​—1 Korintô 7:9; Yakôbô 1:15.

⁸ Ibale u nsômbôl biiba, u nlama bé emel, u yik ki le hiki ndap libii i mboma mandutu. Paul a kal le i bet ba mbiiba b’a “nok njiiha ikété minsôn.” (1 Korintô 7:28) Yak libii li nlôôha lilam, li ga boma mangéda mabe. Jon, ibale u nkit le u mbiiba, yoñ ngéda i pohol sobiina woñ ni pék.

NJEE ME NLAMA POHOL KIKI SOBIINA?

9, 10. Kii i nla pémél i bet ba ntjél noñ maéba ma Djob le ba biiba bañ ni mut a ta bé ngwélél Yéhôva?

⁹ Litiñ li Bibel jada lini di nlama bigda ngéda di mpohol sobiina wés: “Ni adba bañ ni bangitophémle.” (2 Korintô 6:14, MN.) Inyu pôdôl jam li, Paul a bi gwélél hihéga hi hi gwé maada ni bôlô wom. Ibale binuga biba bi nloona bikeñi ni ngui, nsalwom a ga at bé gwo inyu sal wom ntôñ. Hala a yé le a nôgha gwo ndutu. Nlélém jam inyu libii, ibale mut a ngwélél Yéhôva a mbii mut nu a ta bé ngwélél Yéhôva, ba ga lôôha bana ndutu ikété libii. Jon Bibel i nti bés maéba malam le di ‘biiba ndigi i Nwet.’​—1 Korintô 7:39.

¹⁰ Ngim mangéda, bikristen bihogi bi bi yé ngi biiba, bi yé bi tehe nseñ le bi neebe libii ni bôt ba ntop bé hémle iloole bi yén gwotama. Ndi ibale di tjél noñ maéba ma Bibel, hala a nôgha bés njôghe, di nimis ki maséé més. Bés bagwélél ba Yéhôva, di ntehe le i gwélél Yéhôva i yé jam li nlôôha ba nseñ i niñ yés. Ndi kii u yé le u nôgda ibale sobiina woñ a ndiihe bé mam ma mbuu? Ngandak i bi tehe nseñ i yén botama iloole i biiba ni mut nu a ngwés bé Yéhôva, tole nu a ngwélél bé nye.​—Añ Tjémbi 32:8.

11. Lelaa u nla tibil pohol sobiina woñ?

¹¹ Hala a nkobla bé le hiki ngwélél Yéhôva nyen a nla bane we bañga nlôm, tole bañga nwaa. Ibale u nyéñ biiba, yéñ mut nu u ngwés toi, ni nu bilem gwé bi nkiha ni gwoñ. Hônba letee u léba mut we ni nye ni gwé minlélém mi mam ni nsômbôl yônôs i pes mbuu, ni nu a mbii Djob i bisu bi niñ yé. Yoñ ngéda i añ, ni i soñda maéba ma Bibel inyu libii, ma di nkôs ni njel nkol u maliga ni u pék.​—Añ Tjémbi 119:105.

12. Bimbe biniigana di nla ôt ikété Bibel mu kii bagwal ba mpohol sobiina inyu bon bap?

¹² Ngandak biloñ i gwé lem i nwas le bagwal bon ba pohol sobiina inyu lok yap tole inyu ngond yap. Ba nhoñol le bagwal ba nyi kii i yé loñge inyu bon bap. I lem i, i bé tôl ngéda ba bé tila Bibel. Jon, ibale bagwal boñ ba noñ lem i, Bibel i nla hôla bo i yi bimbe bilem bilam ba nlama béñge. Kiki hihéga, ngéda Abraham a bi pohlene man wé Isak muda, moni tole tel ikeñi i lihaa li mañge muda bé yon i bé nseñ i mis mé; ndi a bi lébna Isak nwaa ikété bôt ba ba bé gwés Yéhôva.​—Bibôdle 24:3, 67; béñge Ndoñi 25, i mamélél ma kaat.

LELAA ME NLA KÔÔBA INYU BANA LOÑGE LIBII?

13-15. (a) Lelaa mañge munlôm a nla kôôba inyu yila loñge nlôm? (b)  Lelaa mañge muda a nla kôôba inyu yila loñge nwaa?

¹³ Ibale u nsômbôl biiba, badba le: ‘Baa me yé toi nkôôbaga?’ U nla hoñol le u yé nkôôbaga, ndi di beñge ndugi kii hala a nkobla. Bebek ndoñi i, i ga hélés we.

¹⁴ Bibel i ñunda le munlôm ni muda ba gwé bé tel yada ikété ndap lihaa. Jon di kôli hoñol le i ba nkôôbaga inyu libii i ga kobla bé nlélém jam inyu munlôm ni muda. Ibale munlôm a nsômbôl biiba, a nlama badba too a yé bebee i ba ño u ndap lihaa. Yéhôva a ngwés le munlôm a tééda nwaa wé ni bon bé i pes minsôn ni i mahoñol. Jam li nlôôha ba mahee li yé le, munlôm a nlama tééda lihaa jé i pes mbuu. Bibel i niiga le mut a ntôñ bé lihaa jé i pes mbuu, a yé “béba iloo mut a ntop bé hémle.” (1 Timôtéô 5:8) Jon, ibale mañge munlôm a nsômbôl bii muda, a nlama soñda litiñ li Bibel lini le: “Kôôba nson woñ nyoo tan, u kôhle ki wemede mam momasôna loñge i nwom. Ndi to le u oñ ndap yoñ.” Hala a nkobla le, ilole u mbiiba, ba nkwoog nkaa le u nla toi ba ntén nlôm Yéhôva a gwé ngôñ.​—Bingéngén 24:27.

¹⁵ Ibale mañge muda nyen a nsômbôl biiba, a nlama badba too a yé bebee i yônôs mbegee i nwaa, bebek ni i nyañ mbai. Bibel i nsima ngandak manjel loñge muda i nla gwélél inyu yoñ ndun ni nlôm, ibabé i hôya bon bé. (Bingéngén 31:10-31) I len ini, ngandak bôlôm ni bôda i nhoñol ndigi yom sobiina wap a’ bôñôl bo. Ndi maselna ni hala, Yéhôva a ngwés le bés bon di hoñol yom di ga bôñôl sobiina wés.

16, 17. Ibale u nkôôba libii, kii u nlama soñda?

¹⁶ Ilole u mbiiba, yoñ ngéda i soñda mam Yéhôva a nkal inyu balôm ni baa. Ngéda ba nkal le munlôm a yé ño u ndap lihaa, hala a nkobla bé le a nlama tét bôt bé ba lihaa. Loñge nlôm i nkôna Yésu, nu a yé nyonok ni gwéha yak ni loñgeñem inyu ba ba yé i si yé. (Efésô 5:23) I pes yé, muda a nlama tibil nok kii i nit makidik ma nlôm i nkobla, ni i sal ntôñ ni nye. (Rôma 7:2) A nlama badba too a yé le a suhus nyemede ni maséé i si ane i kwéha mut. Ibale jam li li nlémél bé nye, i nla ba loñge inyu mañge muda nunu le a yén nyetama letee ni ngéda mahoñol mé m’a héñha mu jam li.

¹⁷ Jam lipe li yé le, hiki sobiina a nlama ba bebee i tôñ ni mam nuu numpe a gwé ngôñ, iloo ma nyemede a gwé ngôñ. (Añ Filipi 2:4.) Paul a tila le: “Hiki wada nan, a nlama gwés nwaa wé wengoñle nyemede; i pes ipe, yak nwaa a nlama bana njôôñ lipém inyu nlôm.” (Efésô 5:21-33, MN.) Nwaa tole nlôm a gwé ngôñ i nôgda toi le sobiina wé a ngwés nye, a tinak nye lipém. Ndi inyu boñ le libii li kee loñge, munlôm a gwé ngôñ téntén i nôgda le nwaa wé a nti nye lipém, muda nye a ban-ga ngôñ téntén i nôgda le nlô wé a ngwés nye.

18. Inyuki bôt ba nyéñ biiba ba nlama gwel bomede ibale ba ntégbaha ngéda ntôñ inyu béñge too ba nla biiba?

¹⁸ I yé i pam ngim mangéda le bôt iba, ba tégbaha ngéda ntôñ inyu yi too ba ga biiba. Mangéda ma, ma nla ba loñge inyu yap, ma lon-ga ki bo maséé. Ndi mu mangéda ma, ba nlama bé emel, ndi ba noode yi ni maliga too ba ga la toi tégbaha niñ yap ntôñ. Ngéda mañge muda ni mañge munlôm ba mbéñgna inyu yi too ba nla biiba, ba nigil i kwel, ni i yi yom i yé bo ñem. Kiki maada map ma nke ni bisu i let, ba nla nôgda le ngôñ i kôôge wada ni nuu bebee i yé ngui. Ndi, boba ba nlama yoñ yihe ni lelaa ba ñunda gwéha yap wada ni nuu, inyu boñ le ba kwo bañ ikété hiandi hi malal ma nyega ilole libii li ntagbe. Bañga gwéha i ga hôla bo i gwel bomede, yon i ga kéñ ki bo i boñ ngim jam i i nla ôbôs maada malam ipôla yap, yak ni Yéhôva.​—1 Tésalônika 4:6.

LELAA ME NLA BOÑ LE LIBII JEM LI NOM?

19, 20. Lelaa bikristen bi ntehe libii?

¹⁹ Ngandak bikaat ni bisinima bi mbéna unda le bañga libii, ni libii likeñi li yé lisuk li mandutu ipôla bôt iba. Ndi i pot maliga, libii li yé ndik bibôdle. Yéhôva a bééna ngôñ le libii li nom i mba ni mba.​—Bibôdle 2:24.

²⁰ I len ini, ngandak i ntehe libii kiki jam li li yé ndigi inyu ndék ngéda. Jon, i biiba ni bos bi ta bé ndutu inyu yap. Ngéda ba nkahal nôgda mandutu, bahogi ba ntehe nseñ i tjôô sobiina wap, ni i mélés libii jap. Ndi, u hôiga bañ hihéga Bibel i ngwélél inyu toñol maada ikété libii, hala wee nkôô u mbéga ni dikôô diaa. I nya nkôô i, i nhoo bé pédi to ibale ba nimbil wo ni ngui. Ibale di mbat Yéhôva mahôla ngéda ndutu i nkwo, libii jés li nla nom. Yésu a kal le: “Jam Nyambe a ñat, mut a bagal bañ jo.”​—Matéô 19:6.

21. Kii i ga hôla nwaa bo nlôm i gwéhna?

²¹ Bés bobasôna di gwé bilem bilam ni bibomb. I nla ba jam li ntomb i bok mis més i ngii bibomb bi bôt bape, téntén bi sobiina wés. Ndi ibale di mboñ hala, di ga nimis maséé més. Maselna ni hala, ibale di mbok mis i bilem bilam bi sobiina wés, di nla bana libii lilam. Ndi, i yéñ bana i nya litehge i inyu sobiina wés, nu a yé kwéha, baa hala a yé eem? Ntiik, Yéhôva a nyi le di yé bikwéha bi bôt, ndi a nlôôha béñge bilem gwés bilam. Hégda lelaa mam ma bak le ma ba ibale a boñok bé hala. Ntôp tjémbi wada a kal le: “Ibale we, a Yéhôva, u ñañ bibôñôl bibe, a Nwet, njee a yé le a telep?” (Tjémbi 130:3) Nwaa bo nlôm ba nlama béñge wada ni nuu ni mis malam, ba bak ki bebee i nwéhlana. Ngéda ba mboñ hala, ba ñunda le ba nkôna Yéhôva.​—Añ Kôlôsé 3:13.

22, 23. Imbe ndémbél lam Abraham bo Sara ba bi yék inyu babiina?

²² Kiki nwii mi ntagbe, hala nyen yak maada ma libii ma nkônde let. Libii li Abraham bo Sara li bi nom ngandak, li bak ki nyonok ni maséé. Ngéda Yéhôva a kal Abraham le a nyodi i tison Ur, Sara a bé lama bana 60 nwii. Hégda lelaa i bé le i bane nye ndutu i yék loñge yé ndap, ni i ke niñ ikété mandap ma mabadô niñ yé yosôna. Ndi Sara a bé loñge liwanda ni loñge solôñ inyu nlô wé, a bé ti toi nye lipém. Jon a bi nit makidik ma nlôm, a boñ ki le makidik ma, ma num matam malam.​—Bibôdle 18:12; 1 Pétrô 3:6.

²³ I bana libii lilam li nkobla bé le, nwaa bo nlôm ba nlama nôgla inyu hiki jam. Lisañ jada nu Abraham bo Sara ba bi nôgla bé, Yéhôva a kal Abraham le: “Nôgôl kiñ Sara.” Abraham a bi boñ kiki Yéhôva a bi kal nye, hala a bi sôk lona nye bisai. (Bibôdle 21:9-13) Ibale ngim mangéda we ni sobiina woñ ni nôgla bé, u tomb bañ. Jam li nlôôha ba nseñ li yé le, to ngéda ni nôgla bé, ni ke ni bisu i gwéhna, ni i tina lipém.

24. Lelaa libii jés li nla ti Yéhôva lipém?

²⁴ Ba nléba dikôô di babiina ikété likoda ti di niñ ikété maséé. Ibale u nsômbôl biiba, u hôya bañ le i pohol sobiina i yé makidik ma nlôôha nseñ u mah bé yoñ i niñ yoñ. Makidik ma, ma ga héñha niñ yoñ, jon i yé nseñ le u noñ maéba ma Yéhôva mu jam li. Ha ngéda i nyen u ga la pohol sobiina woñ ni pék, u kôôba ki libii joñ loñge, u sal ni ngui inyu bana maada ma gwéha ni sobiina woñ kayéle hala a ti Yéhôva lipém.