Bañga pék i mbédés kiñ

1. Lelaa ngandak bôt i ntehe maéba ma Bibel i len ini? (Bingéngén 1:20, 21)

I NGANDAK bilôñ, di mbéna tehe lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm i i yé maséé i tééne likalô i homa ngandak bôt i ntagbe. Baa yak we u nyoñ ngaba mu nson u? Ibale hala, ibabé pééna, u yé u hoñol i hihéga kaat Bingéngén i ngwélél le pék i mbédés kiñ i mbamba, inyu boñ le bôt ba emble maéba ma Bibel. (Añ Bingéngén 1:20, 21.) I pék i yéne ikété Bibel ni bikaat gwés, yon i yé “bañga pék,” hala wee pék i Yéhôva. I pék i yon bôt ba nlama bana inyu kôhna niñ boga. Di yé di kon maséé i ngéda bôt ba neebe bikaat gwés. Ndi bôt bobasôna bé bon ba ñemble bés. Bahogi ba ngwés bé yi i yom Bibel i nkal. Bape ba nol bés i ngéda ba ntagbe. Inyu yap, Bibel i gwé ha bé mahee len. Bape ki ba mpééna i yom Bibel i niiga inyu loñge ni béba, ba kalak le i bôt ba noñ biniigana bi Bibel ba gwé minledek mi miñem, ba hoñlak le ba téé sép iloo bôt bape. Ndi Yéhôva, ikété gwéha yé, a nke ni bisu i ti hiki wada pôla i bana bañga pék. Lelaa a mboñ hala?

2. Hee di nléba bañga pék i len ini, ndi kii ngandak bôt i mboñ?

² Njel yada Yéhôva a ngwélél inyu boñ le di bana bañga pék i yé Bañga yé le Bibel. Bebee le hiki mut a nla bana yo, yak bikaat gwés bi ntoñol i yom Bibel i nkal. Yéhôva a nsayap le i bikaat bi, bi koblana ikété iloo 1 000 hi dilémb. I bôt ba ñemble, hala wee i bôt ba ñañ, ba boñok i mam ba nigil, ba ga kôhna bisai. Ndi libim li bôt li ntop bé emble bañga pék. I ngéda ba nsômbôl yoñ makidik, ba mboñ i yom i nlémél bo, tole ba noñ i yom bôt bape ba nkal. Ba nyan ki bés, inyule bés di noñ i yom Bibel i nkal. I yigil ini i ntoñol inyuki bôt ba ntjél noñ maéba ma Bibel. Ndi di bôk ndugi di béñge lelaa di nla bana bañga pék i i nlôl yak Yéhôva.

INYU BANA PÉK, DI NLAMA YI YÉHÔVA

3. Kii di nlama boñ inyu bana bañga pék?

³ Di yé le di kal le pék i yé i gwélél i mam di nyi inyu yoñ makidik malam. Ndi bañga pék i nloo ha. Bibel i nkal le: “Woñi u Yéhôva u yé bibôdlene bi pék, yi mut a nyi Numpubi yon i yé bañga yi.” (Bingéngén 9:10) Jon i ngéda di nyéñ yoñ makidik, di nlama yi mahoñol ma Yéhôva, hala wee ‘yi i Numpubi’ yon i nlama ba lipigil li makidik més. Inyu yi mahoñol ma Yéhôva, di nlama nigil Bibel ni bikaat bi ntôñ. I ngéda di nigil Bibel, di ñunda le di gwé bañga pék.​—Bingéngén 2:5-7.

4. Inyuki Yéhôva nyetama nyen a nla ti bés bañga pék?

⁴ Yéhôva nyetama nyen a nla ti bés bañga pék. (Rôma 16:27) Inyuki di nkal hala? Pog, inyule nyen a yé Nhek, yi yé u gwé bé minwaa, a ntibil ki yi i mam momasôna a bi hek. (Tjémbi 104:24) Iba, pék i Yéhôva i nene mu mam momasôna a mboñ. (Rôma 11:33) Aa, ba bobasôna ba noñ maéba ma Yéhôva ba nkôhna bisai hiki ngéda ba nôgôl mo. (Bingéngén 2:10-12) Ibale di nsômbôl bana bañga pék, di nlama neebe i mam ma mo maa, di nwas ki le ma éga bés i ngéda di nyoñ makidik ni i ngéda di mboñ mam.

5. Kii i yé i sôk pémél ba bobasôna ba ntjél neebe le bañga pék i nlôl ndik yak Yéhôva?

⁵ Ngandak bôt di mboma i likalô i neebe le i gwom bi yé i ngii ni hana ’isi bi yé bilam kiyaga, ndi ba mpééna le ngim mut yon i bi hek gwo, ba kalak le i gwom bi, bi bi lo ni gwomede. Bape ba nkal le ba nhémle Djob, ndi ba nkal le mambén ma Bibel ma ta ha bé nseñ i len ini, ba mpohol ki i boñ i mam ma nlémél bo. Kii i yé i sôk pémél bo? Kiki bôt ba ntjél noñ mambén ma Djob, ba pohlak i boñ i mam ma nlémél bo, baa mam ma nke ni loñge munu nkoñ ’isi? Baa ba yé toi maséé? Baa ba gwé toi botñem le mam m’a héñha kel yada? I mam di ntehe ma mbôña homa nyensôna ma ntinde bés i kal le i bibañga bini bi yé maliga: “To pék, to bañga yi, to maéba, i mam mana ma ta bé le ma kédba Yéhôva.” (Bingéngén 21:30) Baa hala a nlama bé nkônde ti bés makénd i ke ni bisu i bat Yéhôva bañga pék? Ndi ngoo le libim li bôt li ntjél boñ hala! Inyuki?

INYUKI BÔT BA NTJÉL EMBLE BAÑGA PÉK

6. Inoñnaga ni kaat Bingéngén 1:22-25, bonjee ba ntjél emble bañga pék?

⁶ Ngandak bôt i ntjél emble i ngéda bañga pék i “mbédés kiñ i mbédgé.” Inoñnaga ni Bibel, mintôñ mi bôt maa mi ntjél emble bañga pék: “Ditégéé di bôt,” “bôt ba minjôha,” ni “bijôñ bi bôt.” (Añ Bingéngén 1:22-25.) Di béñge kii i ntinde i bôt bana i tjél emble pék i nlôl ni Djob, di béñge ki kii di nla boñ inyu boñ le di ba bañ kiki bo.

7. Inyuki bôt bahogi ba neebe i yégle “ditégéé di bôt”?

⁷ “Ditégéé di bôt” di yé bôt ba ba nhémle mam momasôna, bôt bape ba mpala ki yumus bo. (Bingéngén 14:15) Di mbéna boma bo i likalô. Kiki hihéga, hoñol ki didun di bôt baéga bibase ni bôt ba m’bô ba nyumus. Hala a yé a sôk yak a tééñga bahogi i ngéda ba nyi le i baéga bana ba nyumus bo. Ndi i bôt kaat Bingéngén 1:22 i mpôdôl, bomede bon ba mpohol i yégle ditégéé di bôt inyule hala a nlémél bo. (Yérémia 5:31) Ba ngwés ba mboñ i yom i nlémél bo. Ba ntop bé noñ i yom Bibel i nkal, ba ngwés bé to timbhe inyu maboñok map. Ngandak i mboñ kiki muda base wada i tison i Québek, i loñ Kanada, nu a bi kal Mbôgi Yéhôva i i bi lo i tééne nye likalô le: “Ibale prisi yés i nteebene bés, hala a yé njom yé, he yés bé!” Ibabé pééna, di nyéñ bé nigle bôt ba ba mpohol i yégle ditégéé di bôt!​—Bingéngén 1:32; 27:12.

8. Kii i nla hôla bés i ba bôt ba pék?

⁸ Yañga bé nyen Bibel i nkal bés le di ba bañ ditégéé di bôt, ndi le di “[yila] minañak mi bôt ikété nogna yés.” (1 Korintô 14:20) Inyu ba bôt ba pék, di nlama noñ matiñ ma Bibel i niñ yés. Ibale di mboñ hala, ndék ni ndék d’a tehe lelaa Bibel i nhôla bés i keñgle mandutu ni i yoñ makidik malam. Di nlama wanba inyu tehe too di yé i hol mu jam li. Ibale di nigil Bibel, di kenek i makoda, di nlama badba kii i nkéñ bés i ti bésbomede nkikip yak Yéhôva ni i sôblana. Ibale di yé nsôblege, baa di yé i hol inyu ba loñge ntéé likalô ni loñge nniiga? Baa makidik més ma ñunda le matiñ ma Bibel mon ma ñéga bés? Baa u nyoñ bôt bape kiki Yésu a bé yoñ bo? Ibale di nlama hol mu mam ma, di ôt pék mu maéba ma Yéhôva ma ma nla “ti bongoyi pék.”​—Tjémbi 19:8.

9. Lelaa “bôt ba minjôha” ba ñunda le ba ntjél emble bañga pék?

⁹ Ntôñ u nyônôs iba u bôt ba ba ntjél emble bañga pék u yé “bôt ba minjôha.” Ngim mangéda di mboma bo i likalô. Ba ngwés ba nol bôt bape. (Tjémbi 123:4) Bibel i bi béhe le i dilo di nsôk, bôt ba minjôha b’a ba ngandak. (2 Pétrô 3:3, 4) Ngim bôt i len ini i ñemble bé mabéhna ma Djob, ndik kiki bakil ba Lôt ba bi bôñ. (Bibôdle 19:14) Ngandak bôt i nol i bôt ba noñ matiñ ma Bibel. Bôt ba minjôha ba mboñ hala inyule ba ngwés ‘noñ ngôñ yap ibe inyu mam ma téé bé sép.’ (Yuda 7, 17, 18) I yom Bibel i nkal inyu bôt ba minjôha i nkiha toi ni yom batjañgbene maliga ni bôt bape ba ba ntjél emble Yéhôva ba mboñ!

10. Kiki kaat Tjémbi 1:1 i nkal, kii di nla boñ inyu boñ le di ba bañ bôt ba minjôha?

¹⁰ Kii di nla boñ inyu boñ le di ba bañ bôt ba minjôha? Njel yada i yé le di keñgle i bôt ba gwé lem i tjelel. (Añ Tjémbi 1:1.) Hala a nkobla le, di emble bañ to añ gwom bi bi nlôl ni batjañgbene maliga. Di nyi le ibale di nyoñ bé yihe, hala a nla boñ le yak bés di bôdôl ba bôt ba minjelel, di bôdôl ha bé Yéhôva ñem, di bôdôl yak pééna biniigana ntôñ wé u nti bés. Inyu boñ le di ba bañ hala, di nla badba le: Hiki ngéda di nkôhna biniigana bi mondo tole ndoñi i mondo, baa me mbéna tjelel? Baa yom me mpala tehe i yé bibomb bi lôk kéé i i ñéga bés? Ibale di mpala kodol i bilem bi, Yéhôva a ga kônôl bés maséé.​—Bingéngén 3:34, 35.

11. Lelaa bijôñ bi bôt bi ntehe mambén ma Yéhôva?

¹¹ Ntôñ u nyônôs aa u u ntjél bañga pék u yé “bijôñ bi bôt.” Ba yé bijôñ bi bôt inyule ba ntjél nôgôl mambén ma Djob. Ba mboñ i yom i yé loñge i mis map. (Bingéngén 12:15) I nya bôt i, i nkôm Yéhôva mbus, nu a yé lipigil li pék. (Tjémbi 53:1) I ngéda di mboma bo i likalô, ba mbéna kolba biniigana bi Bibel bañga bañga. Ndi bomede ba nlona bé jam lilam jo ki jo. Bibel i nkal le: “Pék i yé mbedek i ngingii, jôñ mut i mpam bé ha; i nahal bé nyo wé nyoo nwemel.” (Bingéngén 24:7) Bijôñ bi bôt bi nti bé maéba malam mo ki mo. Yañga bé nyen Yéhôva a mbéhe bés le di “kee haa ni jôñ mut!”​—Bingéngén 14:7.

12. Kii i ga hôla bés le di nigle bañ bijôñ bi bôt?

¹² Maselna ni bôt ba ngwés bé maéba ma Yéhôva, bés di ngwés yi mahoñol ma Djob, di gwéhék ki noñ mambén mé. Ibale di nhégha niñ i bôt ba nôgôl mambén ma Djob ni i ba ba nôgôl bé mo, di nla lédés gwéha yés inyu mambén mé. Béñge mintén mi mandutu bôt bomede ba yé ba ke ba yéñ, ndigi inyule ba ntjél nôgôl mambén ma Yéhôva. I mbus, béñge lelaa u niñ loñge ndigi inyule u noñ mambén ma Yéhôva.​—Tjémbi 32:8, 10.

13. Baa Yéhôva a nyégsa bés i noñ mambén mé?

¹³ Yéhôva a nti bésbobasôna pôla i bana pék, ndi a nyégsa bé mut nye ki nye i neebe yo. Ndi to hala, a nyeelene bés bikuu bi bi nkwél i bet ba ntjél nôgôl pék yé. (Bingéngén 1:29-32) I bet ba ntjél nôgôl mambén ma Yéhôva, “bikuu bi ga kwél bo inyu maboñok map.” I niñ ba mpohol, i ga sôk i lona bo bikuu ni mandutu. Sôk i nsôk, Yéhôva a ga tjé bo. Ndi, i bet ba ñemble mambén ma Yéhôva, ba nôglak ki mo, ba ga tehe unu mbônga u nyon le: “Nu a nôgôl me a’ yén loñge, a’ yén nwee, a’ kon bé jam libe jo ki jo woñi.”​—Bingéngén 1:33.

BAÑGA PÉK I YÉNE BÉS NSEÑ

14-15. Kiki kaat Bingéngén 4:23 i niiga bés?

¹⁴ Hiki ngéda di nôgôl mambén ma Djob, di nkôhna bisai. Kiki di ntehe, Yéhôva a nti hiki wada wés pôla i bana pék yé. Kiki hihéga, mu ikété kaat Bingéngén yosôna, a nti maéba malam ma ma nlémés niñ yés ibale di nôgôl mo. Di wan le maéba mana mu.

¹⁵ Sôñ ñem woñ i pes mbuu. Bibel i nkal le: “Tééda ñem woñ iloo gwom bipe gwobisôna, inyule mu nyen mam ma niñ ma nlôl.” (Bingéngén 4:23) I pes minsôn, hoñol biliya di nlama boñ inyu boñ le ñem wés u ba mbôô. Di nlama je loñge, di hianda minsôn, di keñglege ki bilem bibe. Nlélém jam won di nlama boñ. Inyu je loñge i pes mbuu, di nlama añ Bibel hiki kel. Di nkôôba, di kenek i makoda, di tinak mandimbhe. Inyu hianda minsôn i pes mbuu, di nke i likalô hiki ngéda. Di nkeñgle ki bilem bibe i ngéda di ntjél boñ hiki yom i i nla boñ le di bana mahoñol mabe, kiki bo mintuk mimbe ni bilôñ bibe.

16. Inyuki kaat Bingéngén 23:4, 5 i yéne bés nseñ i len ini?

¹⁶ Kon maséé ni i yom u gwé. Bibel i nti mana maéba le: “U kéba bañ ni nson le u kwo ngwañ. . . . Ngéda u mbel mis mu, ngo lingwañ li ta ha bé; inyule li nhégél jomede bipapai, li mpuue kiki nyôgôl nyoo ngii.” (Bingéngén 23: 4, 5) Mut a nla pala minis moni nwé ni lingwañ jé, to hala, mingwañ mi bôt ni diyeyeba ba nlôôha ntôñ inyu moni. I nduña i, i mbéna tinde bo i boñ mam ma ma ñôbôs môl map, ma nôbôs maada map ni bôt bape, ma ôbôk ki mbôô wap. (Bingéngén 28:20; 1 Timôtéô 6:9, 10) Ndi pék i nhôla bés i tehe moni i nya i kôli. I litehge li, li mboñ le di ntam bé gwom bi bôt, ndi di nkon maséé ni i gwom di gwé.​—Ñañal 7:12.

17. Lelaa di nla bana “hilémb hi mut pék” kiki kaat Bingéngén 12:18 i nkal?

¹⁷ Ilole u mpot, hek pék. Ibale di nyoñ bé yihe, di nla babaa bôt ni bibañga gwés. Bibel i nkal le: “Mut wada a mpot bipopoda kiki pansoñ i mbabaa, ndi hilémb hi mut pék hi yé mbôô nyuu.” (Bingéngén 12:18) Inyu tééda maada malam ni bôt bape, di nlama keñgle hilégé. (Bingéngén 20:19) Inyu boñ le bipôdôl gwés bi mbuubaha bôt bape, di nlama yônôs miñem nwés ni yi i i nlôl i Bañga i Nyambe. (Lukas 6:45) I ngéda di nhek pék mu yom Bibel i nkal, bibuk gwés bi ga ba kiki “lingen li pék,” bi tinak bape hogbe.​—Bingéngén 18:4.

18. Lelaa maéba ma yé i kaat Bingéngén 24:6, ma nla hôla bés i num matam malam i likalô?

¹⁸ Noñ biniigana ntôñ u nti. Bibel i nti bés mana maéba le: “W’a jo gwét lôñni bañga pék, ndi biyémblene bi nlôl ni ngandak batipék.” (Bingéngén 24:6) Béñge lelaa i noñ i litiñ lini i nhôla bés i ngéda di ntéé likalô, di niigaga. Di ntéé bé likalô kiki di ngwés, ndi di noode noñ maéba ba nti bés. Di nkôhna maéba malam i makoda, nyoo nyen ba niiga bés i yi gwélél Bibel inyu niiga bôt bape. Handugi hala, ntôñ u Yéhôva u nti bés bisélél bilam, hala wee bikaat ni bividéô bi bi nhôla bôt i tibil nok Bibel. Nigil i gwélél i bisélél bi loñge.

19. Lelaa di ntehe pék Yéhôva a nti? (Bingéngén 3:13-18)

¹⁹ Añ Bingéngén 3:13-18. Di nlôôha ti mayéga inyu maéba malam di nkôs ikété Bañga i Djob! Ibale mo bé, ki di tééne hee len? Munu i yigil ini, di ntehe ngim maéba malam di nléba i kaat Bingéngén. I maliga, Yéhôva a nti ngandak biniigana bilam mu Bitilna. Jon di yoñ makidik ma ngui le di nôgôl ndik maéba ma Yéhôva. Hala a nkal bé bés to jam ibale nkoñ ’isi u nyan i pék i, bés di yé nkwoog nkaa le, “hi mut a nsiñip mu a yé kimasoda.”