Yéhôva a nhôgbaha we

1. Niñ i bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm i bé lelaa?

HÉGDA i yom bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm i Babilôn ba bi lama nôgda. Ba bi tehe nkoñ wap u ntjiba. Inyu ndok yap, bo ni basôgôlsôgôl bap, Djob a bi sem bo i minkôm. (2 Miñañ 36:​15, 16, 20, 21) Maliga ma yé le bon ba Lôk Yuda ba bééna kunde i boñ ngim mam i Babilôn, mu niñ yap i hiki kel. (Yérémia 29:​4-7) Ndi niñ yap nyoo i bé tomb bé, i niñ i bé yon ba bééna ngôñ i bana. Kii ba bé nôgda ha ngéda i? Di yimbe i yom wada wap, nu a bé a tiñi ni Djob, a bi kal: “Di bi yén bebee ni balom ba Babilôn, nyoo nyen di bi yén ’isi. Di kahal ee i ngéda di bi hoñol Siôn.” (Tjémbi 137:1) Ba bi nimis yaga makénd map, ba bééna toi ngôñ ni hogbe, ndi hee ba bé le ba léba yo?

2-3. (a) Kii Yéhôva a bi kôôba i bisu bi ngéda inyu Lôk Yuda i i bé i minkôm? (b) Kii di ga tehe munu yigil ini?

² Yéhôva a yé “Nyambe nu hogbe yosôna.” (2 Korintô 1:3) Gwéha yé i ntinde nye i hôgbaha ba bobasôna ba nkôôge nye bebee. Yéhôva a bé yi le bon ba Lôk Yuda bahogi ba ba bé i minkôm ba bé lama neebe bikodlene, ba témb ba bôdôl gwélél nye. (Yésaya 59:20) Iloo 100 nwii ilole bon ba Lôk Yuda ba nke i minkôm, Yéhôva a bi tinde Yésaya i tila kaat i i gwé jôl jé. Inyuki? Yésaya a nkal le: “‘Ni hôgbaha, ni hôgbaha litén jem,’ hala nyen Nyambe nan a nkal.” (Yésaya 40:1) Ñ, ni njel kaat i mpôdôl Yésaya, Yéhôva a bi ti bon ba Lôk Yuda hogbe ba bé yéñ.

³ Kiki bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm, yak bés di yé di bana ngôñ ni hogbe ngim mangéda. Munu yigil ini, di ga tehe manjel maa Yéhôva a bi gwélél inyu hôgbaha bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm: (1) A bi bôn le a ga nwéhél ba bobasôna ba ga tam béba yap, (2) a bi ti litén jé botñem, (3) a hôla bo le ba kon bañ yom yo ki yo woñi. Mu kiki di ga wan i mam ma, di yimbe lelaa Yéhôva a ngwélél minlélém mi manjel inyu hôgbaha bés i len ini.

YÉHÔVA A NWÉHÉL BÉS NI ÑEM WONSÔNA

4. Lelaa Yéhôva a bi unda le a yé Nyambe nu konangoo? (Yésaya 55:7)

⁴ Yéhôva a yé “Tata nu a yôni ni konangoo.” (2 Korintô 1:3) A bi unda i lem ini i ngéda a bi bôn bon ba Lôk Yuda, ba ba bi ke i minkôm, le a ga nwéhél i bet ba ga tam béba yap. (Añ Yésaya 55:7.) A bi kal le: “Ikété loñge yem ñem i i nom i boga ni boga, me ga kon we ngoo.” (Yésaya 54:8) Kii Yéhôva a bi boñ inyu unda bo konangoo? To hala kiki bon ba Lôk Yuda ba bi lama yén ngandak nwii i minkôm i Babilôn inyu ndok yap, Yéhôva a bi bôn bo le ngim ngéda i ga pam le a kobol bo. (Yésaya 40:2) Kinje bibuk bi nhôgbaha inyu bon ba Lôk Yuda ba ba bi tam béba yap!

5. Inyuki di gwé ngandak manjom iloo bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm i diihe konangoo i Yéhôva?

⁵ Biniigana. Yéhôva a yé bebee i nwéhél bagwélél bé kiyaga. I len ini, di ntibil nok i jam li iloo Lôk Yuda i i bé i minkôm. Inyuki? Inyule di nyi kii Yéhôva a bi boñ inyu pam i nwéhél bibéba gwés. Ngandak nwii i mbus le Yésaya a bi pot i mbañ ini, Yéhôva a bi om mpom wé Man hana ’isi, le a ti niñ yé kiki binoñ inyu bôt bobasôna ba ntam bibéba gwap. I sesema i yon i mboñ le bibéba gwés “bi séha.” (Minson mi baôma 3:19; Yésaya 1:18; Éfésô 1:7) Yéhôva a yé toi Nyambe nu konangoo.

6. I ngéda di nhoñol konangoo i Yéhôva, umbe nseñ di ñôt? (Béñge yak titii.)

⁶ I bibuk di nléba i kaat Yésaya 55:7 bi nla hôgbaha bés i ngéda di nôgda le kiññem i nkéés bés iloo hihéga. Lôk kéé ihogi i yé le i nôgda wee kiññem i nke ni bisu i kéés bo, ki le ba bi tam bibéba gwap. Hala a nla pémél bés téntén i ngéda di ngi nogok ndutu inyu mam di bi boñ. Ndi ibale di bi tam bibéba gwés, di héñha ki maboñok més, di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a bi nwéhél bés. I ngéda Yéhôva a nwéhél, a mbigda ha bé béba yés. (Hégha ni Yérémia 31:34.) Jon ibale Yéhôva a nyoñ i nya makidik i, yak bés di nlama boñ nlélém. Yéhôva a mbéñge bé i mam mabe di bi boñ behee, ndi a mbéñge i mam di mboñ i len ini. (Ézékiel 33:​14-16) Ndék ngéda, Tata wés nu konangoo a ga mélés bikuu gwobisôna bi nkwél bés i len ini inyu mam mabe di bi boñ behee.

7. Kii i nla tinde bés i bat mimañ mahôla ibale hala a yé ngandak ngéda le di mboñ béba, ndi di sôô yo?

⁷ Kii di nlama boñ ibale kiññem i ntééñga bés inyu ngim béba di bi sôô? Bibel i nti bés makénd i tehe mimañ inyu bat nwo mahôla. (Yakôbô 5:​14, 15) Maliga ma yé le, i ta bé jam li ntomb i yeelene mimañ béba yés. Ndi ibale di yé toi bebee i tam béba yés, di bigdaga le Yéhôva a ngwélél mimañ inyu unda bés konangoo ni gwéha, hala a ga ba jam li ntomb i ke i tehe nwo. Di béñge lelaa konangoo i Yéhôva i bi hôgbaha mankéé Arthur,a nu kiññem i bé tééñga iloo hihéga. A nkal le: “Me bi béñge bititii bi malal yom kiki bo ngim nwii. Ndi i ngéda me bi emble nkwel wada u u bé pôdôl kiññem, me bi pahlene nwaa wem béba yem, me pahlene yak yo mimañ. I mbus, a bé wengoñle ba nsuha me soso mbegee, to ibale ngim mangéda, hala a bé a tééñga ki me. Mimañ mi bi bigdaha me le me ngi yii liwanda li Yéhôva ni le inyu gwéha nyen a nkodol bés. Bibuk gwap bilam bi bi hôgbaha me, bi hôla me i héñha litehge jem li mam.” I len ini, Arthur a yé nsañal, a bak nhôla nson i likoda jé. I yi le Yéhôva a ñunda bés konangoo i ngéda di ntam bibéba gwés, i nhôgbaha toi bés!

YÉHÔVA A NTI BÉS BOTÑEM

8. (a) Imbe botñem Yéhôva a bi ti Lôk Yuda i i bé i minkôm? (b) Inoñnaga ni Yésaya 40:​29-31, kii bon ba Lôk Yuda ba ba bi tam béba yap ba bi nôgda i ngéda ba bi kôs botñem?

⁸ I litehge li mut binam, botñem yo ki yo i bé bé inyu bon ba Lôk Yuda. Inyule loñ Babilôn i i bé énél nkoñ ’isi ha ngéda i, i bé nwas bé minkol nwap le mi témb i loñ yap. (Yésaya 14:17) Ndi Yéhôva a bi ti litén jé botñem. A bi bôn bo le a ga kobol bo i minkôm; ñ, yom yo ki yo i bé bé le i kéñ nye i boñ hala. (Yésaya 44:26; 55:12) Énél i Babilôn i bé kiki lipum li biték i mis ma Yéhôva. (Yésaya 40:15) I ngéda ba nhue ndik mbebi, i lipum li biték li, li nyoi. Kii bon ba Lôk Yuda ba bi nôgda i ngéda ba bi kôs i botñem i? Hala a bi hôgbaha bo. Ndi, ndik hala bé. Yésaya a bi tila le: “I bôt ba mbôdôl Yéhôva ñem ba ga témb ba kôhna ngui.” (Añ Yésaya 40:​29-31.) Ñ, i botñem ini i bi hôla bo i témbna ngui yap; ba bé le ba “puue i ngii wengoñle ba gwé bipapai kiki minyôgôl.”

9. Kii i bi lama kwés Lôk Yuda i i bé i minkôm nkaa le mbônga u Yéhôva w’a yon?

⁹ Yéhôva a bi ti yak bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm manjom i bôdôl mbônga wé ñem. Mambe? Di bigda mbañ yosôna i i bé i ma yon. Kiki hihéga, ba bé yi le Lôk Asiria i bi yémbél jôm li matén ma Israel, i kena bo i minkôm. (Yésaya 8:4) Bomede ba bi tehe yak bôt ba Babilôn ba nlo, ba tjé Yérusalem, ba kena ki bôt i minkôm. (Yésaya 39:​5-7) Ba bé yi le kiñe Babilôn i bi kwés Kiñe Sédékia ndim, i kena nye i loñ yé. (Yérémia 39:7; Ézékiel 12:​12, 13) Ñ, mam momasôna Yéhôva a bi bôk a pot ma bi yon toi. (Yésaya 42:9; 46:10) I mam ma momasôna ma bi kwés bo nkaa le Yéhôva a ga kobol bo kiki a bi bôn!

10. Kii i nla hôla bés i tééda botñem yés to hala kiki di niñil i dilo di nsôk?

¹⁰ Biniigana. I ngéda di nôgda le di yé ntombok, mimbônga mi Yéhôva mi nla hôgbaha bés, mi hôla ki bés i témbna ngui yés. Di niñil i mangéda mabe, baoo bés ba ban-ga ki ngui ngandak. Ndi di lehel bañ ñem. Yéhôva a nti bés bañga botñem, a mbôn le di ga niñ i boga ni boga ikété bañga nsañ, ibabé i kon yom yo ki yo woñi. Di nlama bé hôya i botñem i to linut jada, tiga le di pôna mut nu a mbéñge loñge wom u mbônji, a bak a téé i mbus léman i i yé mahindi. Lelaa di nla “sas i léman i,” hala wee botñem yés, inyu tibil tehe mimbônga mi Djob? Di bén-ga yoñ ngéda i hégda lelaa niñ i ga ba i mbok yondo. Di nla nigil minkwel, di emble tjémbi, di béñge ki bividéô bi bi mpôdôl i jam li. Yak i ngéda di nsoohe Yéhôva, di nla sima ngim mimbônga di nyamnda ni ngôñ i tehe, i ngéda mi ga yon.

11. Kii i nhôla sita yada i i nla makon i témbna ngui yé?

¹¹ Di tehe lelaa i botñem ini i bi lédés sita yada le Joy, i hôla ki nye i témbna ngui yé to hala kiki a mbéna makon. A nkal le: “I ngéda me nôgda le me yé ntombok, me nyible Yéhôva ñem wem, me yik le a ñemble me. Ha nyen Yéhôva a yé a ti me ‘lipémba li li nloo li mut binam.’” (2 Korintô 4:7) Handugi hala, sita Joy a yé a hégda nyemede a yé i mbok yondo, i het “mut nye ki nye a ga kal bé le: ‘Me nkon.’” (Yésaya 33:24) Yak bés di nla témbna ngui yés ibale di nyible Yéhôva ñem wés, di bok ki mahoñol mu botñem yés.

12. Mambe manjom ma ntinde bés i bôdôl mimbônga mi Yéhôva ñem? (Béñge yak titii.)

¹² Kiki a bi boñ ni Lôk Yuda i i bé i minkôm, yak i len ini, Yéhôva a nti bés ngandak manjom inyu bôdôl mimbônga nwé ñem. Di hoñol i mbañ yosôna i nyon i mis més i len ini. Kiki hihéga, énél i Ngisi ni Amérika i i ñane nkoñ ’isi len, i yé toi kiki mbañ i bi pot, ‘pes yada i gwé ngui, ii pes ipe i bombok.’ (Daniel 2:​42, 43) Di nok manwin ma “nyeñg disi bahoma bahoma,” yak ñañ nlam u ñañlana ni “biloñ gwobisôna.” (Matéô 24:​7, 14) I mbañ ini, ni ngandak ipe, i nlédés hémle yés le mimbônga mi Yéhôva nwominsôna mi ga yon.

YÉHÔVA A NHÔLA BÉS LE DI KON BAÑ WOÑI

13. (a) Mambe mandutu bon ba Lôk Yuda ba bi lama boma i ngéda Yéhôva a bi kobol bo? (b) Inoñnaga ni Yésaya 41:​10-13, lelaa Yéhôva a bi hôgbaha bo?

¹³ To hala kiki Yéhôva a bi ti bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm botñem i i nlôôha ilam, a bé yi le ba ga boma mandutu i ngéda a ga kobol bo. I bisu bi ngéda, Yéhôva a bi kal le ndék ngéda ilole ba mpam i minkôm, ngim kiñe i i gwé ngui ngandak i ga yémbél biloñ gwobisôna bi bi nkéña Babilôn, i mbus, i leñ yak Babilôn gwét. (Yésaya 41:​2-5) Ndi baa hala a bé lama kônha bon ba Lôk Yuda woñi? Yéhôva a bi hôgbaha litén jé ni bini bibuk le: “U kon bañ woñi inyule me yé ni we. U tôñ bañ inyule me yé Nyambe woñ.” (Añ Yésaya 41:​10-13.) I bibuk bini le “me yé Nyambe woñ,” kii bi nkobla? Baa a bé gwés bigdaha bon ba Lôk Yuda le ba bégés nye? Heni! Ba bé yi hala. A bé gwés ndik hôñlaha bo le a yé ni bo ni le a ga hôla bo.​—Tjémbi 118:6.

14. Kii ipe Yéhôva a bi boñ inyu hôla Lôk Yuda i i bé i minkôm i yémbél woñi?

¹⁴ Inyu hôla bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm i yémbél woñi ba bééna, Yéhôva a bi hôñlaha bo le yi yé ni ngui yé bi gwé bé minwaa. A bi bat bo le ba béñge tjôdôt di ngii, a niiga bo le nyen a bi hek tjo, ni le a nyi yak hiki hiada mu ni jôl jé. (Yésaya 40:​25-28) Jon pééna i ta bé, a nyi hiki ngwélél wé ni jôl jé! Ni ki le ibale Yéhôva a gwé ngui i hek tjôdôt, wee ngui i ga héñél bé nye inyu kobol bagwélél bé. Ñ, i yi i, i bi lama hôla bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm i yémbél woñi ba bééna.

15. Lelaa Nyambe a bi kôôba bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm inyu tohi yap?

¹⁵ Yéhôva a bi kal yak litén jé kii ba bé lama boñ inyu tohi yap. Mu bipes bi bisu bi kaat Yésaya, Yéhôva a bi kal litén jé le: “Jôp i bituñ gwoñ bi kétékété, yip manwemel. Solop inyu ndék ngéda letee hiun hi tagbe.” (Yésaya 26:20) I bibuk bi, bi bi lama yon inyu ngélé bisu i ngéda Kiñe Kirus a bi yémbél Babilôn. Man Grikia wada, nlômbi mut miñañ, a nkal inyu i ngéda i le, Kirus a “bi ti bisônda oda le ba nol nu ni nu ba ga koba i mbégdé.” Ni hégda woñi u bôt ba tison Babilôn! Ndi bon ba Lôk Yuda ba bi pei inyule ba bi noñ biniigana Yéhôva a bi ti bo.

16. Inyuki di nlama bé lôôha kon njiiha ikeñi woñi? (Béñge yak titii.)

¹⁶ Biniigana. Ndék ngéda wee njiiha ikeñi i mbôdôl. Ha ngéda i, bôt ba binam ba ga ba ikété woñi u bilim, ba badbaga le: ‘Kii i yé i tagbe?’ Ndi bagwélél ba Yéhôva ba ga bana bé i nduña i. Di nyi le Yéhôva a yé Nyambe wés. Di ga pa miño inyule d’a yi le “tohi [yés] i ntiige bebee.” (Lukas 21:28) Handugi hala, i ngéda ngim matén i i ga kodba i ga leñ bés gwét, d’a piñgla bé. Yéhôva a ga gwélél biañgel inyu tat bés, a ga ti yak bés biniigana bi bi ga hôla bés i pei. Lelaa di ga kôs i biniigana bi? D’a yi ndimbhe ha ngéda i. Bebek di ga kôhna gwo ni njel makoda més, ma ma ga ba bés “bituñ bi kétékété” Yésaya a mpôdôl. Lelaa di nla ni kôôba inyu mam ma ga bôña ha ngéda i? Ibôdôl nano, di lédés maada més ni bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm, di ba bebee i noñ biniigana bi ntôñ, di bak nkwoog nkaa le Yéhôva nyemede nyen a ñéga ntôñ wé.​—Lôk Héber 10:​24, 25; 13:17.

17. Kii di nla boñ inyu kôhna hogbe i nlôl ni Yéhôva?

¹⁷ To hala kiki bon ba Lôk Yuda ba ba bé i minkôm ba bé lama boma mandutu, Yéhôva a bi ti bo hogbe ba bééna ngôñ. A ga boñ nlélém ni bés. Jon to kii i mpémél we yani, to nomaa, kee ni bisu i yéñ hogbe yak Yéhôva nyemede. Ñ, bôdôl konangoo yé ñem. Kee ni bisu i lédés botñem yoñ. U hôiga bañ le ntel ngéda wonsôna Yéhôva a yé Nyambe woñ, u gwé bé le u kon jam jo ki jo woñi.