Referensi tu Parpunguan Hangoluan dohot Pangkobasion Na Laho Diparsiajari
1-7 APRIL
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL 1 KORINT 7-9
“Dumenggan do Ndang Marhasohotan”
w11-IN 15/1 17-18 ¶3
Ulahon ma na Dumenggan Saleleng Ndang Marhasohotan Dope
3 Gumodang do tingki ni halak na so marhasohotan jala ndang pola godang tanggung jawab ni nasida. (1 Kor. 7:32-35) Gabe boi ma dilehon nasida gumodang tingki tu Jahowa, boi marale-ale tu marragam halak, jala gabe lam jonok tu Jahowa. Alani i, adong do piga-piga donganta na mamillit asa unang pintor naeng marhasohotan. Alai ndang sude songon i. Adong do na mamillit naeng marhasohotan. Alai ala muba situasi di ngoluna, gabe diputushon ibana ma asa unang marhasohotan jala dumenggan do dihilala ibana songon i. Pos do rohana, sai rade do Jahowa mangurupi ibana.—1 Kor. 7:37, 38.
w08-IN 15/7 27 ¶1
Angka na Denggan sian Buku Korint
7:33, 34—“Angka na di portibi on” do na sai dipingkirhon halak na marhasohotan. Aha do lapatan ni i? “Angka na di portibi on”, i ma angka na dihaporluhon nasida ganup ari, songon sipanganon, pangkean, dohot jabu. Alai ndang termasuk angka ulaon na boi manegai parale-aleon ni nasida tu Jahowa.—1 Johannes 2:15-17.
w96-IN 15/10 12-13 ¶14
Molo Ndang Marhasohotan, Godang ma na Boi Diulahon Laho Marhobas tu Jahowa
14 Molo adong na so marhasohotan ala holan mamingkirhon dirina sandiri, ndang gabe “dumenggan” ibana sian halak na marhasohotan. Alana, ndang alani “ulaon Harajaon” umbahen ndang marhasohotan ibana. (Mateus 19:12) Sasintongna, halak na so marhasohotan ingkon mamingkirhon “angka na hombar tu ulaon ni Tuan i”, mambahen ‘las roha ni Tuan’ i, “tongtong marhobas tu Tuan i jala ndang adong na mangambati”. Jadi, ingkon tongtong do nasida marhobas tu Jahowa dohot tu Jesus Kristus sian nasa roha dohot pingkiran. Molo diulahon songon i, gabe “dumenggan” ma nasida sian halak na marhasohotan.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
lvs-IN 251
Catatan
Adong do donganta na gabe padao-dao sian dongan saripena, hape ndang na mangulahon parmainanon manang mangalangkup dongan saripena i. (1 Korint 7:11) Piga-piga situasi na mambahen sasahalak gabe padao-dao sian dongan saripena:
• Ndang disarihon keluargana: Ndang disarihon sahalak tunggane doli be keluargana, sampe ndang adong be hepeng dohot sipanganon di jabuna.—1 Timoteus 5:8.
• Sai dipungkuli: Gabe marsahit dibahen dongan saripena jala sampe naeng mate.—Galatia 5:19-21.
• Diorai laho manomba Jahowa: Dongan saripena mambahen ibana gabe ndang boi be manomba Jahowa.—Ulaon ni Apostel 5:29.
w00-IN 15/7 31 ¶2
Tongtong ma Denggan Pangalahomuna jala Badia
Alani i, molo dihilala angka remaja mulai adong giot-giot ni dagingna naeng mangulahon seks, unang ma pintor naeng marhasohotan. Alana, godang do tanggung jawab ni halak na marhasohotan. Ingkon sai diingot do janjina tu dongan saripena. (1 Musa 2:24) Jadi, ingkon dipaima angka na poso do sampe “nunga tuk umurna”. Unang holan alani giot-giot ni dagingna i mambahen ibana gabe naeng marhasohotan. Ingkon manat do diparrohahon ibana parange ni sasahalak na laho gabe dongan saripena. (1 Korint 7:36) Sala do molo diulahon sasahalak seks na so patut, holan ala na so dapot dope na laho dongan saripena.
8-14 APRIL
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL 1 KORINT 10-13
“Haposan do Jahowa”
Sungkun-Sungkun sian na Manjaha
Apostel Paulus manurat, “Ndang paloasonNa hamu tarunjun lobi sian gogomuna.” (1 Kor. 10:13, Bibel siganup ari) Sian ayat on, naung ditontuhon Jahowa do pangunjunan na laho masa tu hita, jala naung diboto hian do na tolap hita manaon i?
▪ Molo tutu songon i, taparrohahon ma pangkorhonna tu parngoluonta. Umpamana, mansai hansit do roha ni sahalak ama molo mate maningkot anakna. Ninna rohana, ai naung ditontuhon Jahowa hian do na laho masa i jala nunga diboto na tolap do hami manaon i? Godang do hasusaan na taadopi saonari. Alai, dohononta do Jahowa na mangatur saluhut na masa di parngoluonta?
Songon na disurat di 1 Korint 10:13, ndang adong didok di Bibel nunga diboto Jahowa hian sitaonon na tolap tataon, jala ndang ditontuhon Ibana sitaonon na laho masa tu hita. Boasa tadok songon i? Taparrohahon ma hatorangan on.
Na parjolo, diloas Jahowa do jolma mamillit na dihalomohonnasida. Dipaloas do hita manontuhon sipillitonta. (5 Mus. 30:19, 20; Jos. 24:15) Molo tapillit mangulahon lomo ni roha ni Jahowa, pos ma rohanta tu panogu-noguonNa. (Poda 16:9) Alai molo tapillit mangulahon na roa, hilalaonta ma pangkorhon ni i di parngoluonta. (Gal. 6:7) Molo Jahowa na mambahen pangunjunan tu hita, tutu dope diloas Ibana hita mamillit na tahalomohon?
Na paduahon, ndang sai dilinggomi Jahowa hita sian tingki na so panagaman. (Pjm. 9:11) Sasahalak boi hona mara ala ibana adong di inganan manang di tingki masa mara i. Didok Jesus do taringot tu 18 halak na mate ditipa palas-palas. Didok ibana, ndang Debata na mambahen nasida mate. (Luk. 13:1-5) Alani i, ndang masuk angkal molo tadok nunga ditontuhon Debata hian ise na laho mate manang ise na mangolu tingki so masa dope parmaraan.
Na patoluhon, sude do hita boi mampartahanhon haporseaonta tu Jahowa. Didok Sibolis, ala dipasu-pasu Jahowa do naposoNa umbahen na unduk nasida. Didok ibana muse, ndang tongtong marsihohot hita tu Jahowa molo marsitaonon. (Job 1:9-11; 2:4; Pgk. 12:10) Molo dilinggomi Jahowa do hita sian sude pangunjunan, tutu ma hata ni Sibolis.
Na paopathon, ndang dipangke Jahowa huasoNa laho mamboto sude na laho masa tu hita. Molo lomo roha ni Jahowa, boi do idaonNa sude angka na laho masa di ari na naeng ro. (Jes. 46:10) Alai taboto sian Bibel, ndang dipangke Jahowa huasoNa laho mambahen songon i. (1 Mus. 18:20, 21; 22:12) Parholong do Jahowa jala tigor, alani i ndang diorai Ibana hita manontuhon sipillitonta.—5 Mus. 32:4; 2 Kor. 3:17.
Dung i, aha do muse lapatanna tingki didok si Paulus, “Ndang paloasonNa hamu tarunjun lobi sian gogomuna?” Na didok dison, i ma na binahen ni Jahowa saleleng masa pangunjunan i, ndang andorang so masa i. Molo pos rohanta tu Jahowa, urupanNa do hita manaon pangunjunan. (Ps. 55:23) Taulas ma dua alusna boasa didok si Paulus songon i.
Na parjolo, pangunjunan na masa tu hita, i ma “pangunjunan na somal masa dope”. Saleleng mangolu di portibi na nirajaan ni Sibolis, sude dope hita manaon hasusaan, dohot ma i parmaraan. Molo marpangunsandean tu Jahowa, tolap do hita manaon pangunjunan jala tongtong marsihohot. (1 Ptr. 5:8, 9) Songon na didok di 1 Korint bindu 10, disurat si Paulus do taringot tu pangunjunan na masa tu halak Israel tingki di padang pasir. (1 Kor. 10:6-11) Na marpangunsandean tu Jahowa, tolap do manaon pangunjunan i. Alai, adong do halak Israel na so marsihohot ala ndang marpangunsandean tu Jahowa.
Na paduahon, haposan do Debata. Aha do lapatanna? Sian najolo sahat tu saonari, sai disarihon Jahowa do naposoNa. Taboto ma, na marsihohot do Debata tu “angka na mangkaholongi Ibana dohot tu angka na mangaradoti tonana”. (5 Mus. 7:9) Taboto ma muse hot do Jahowa tu janjiNa. (Jos. 23:14) Pos ma rohanta (1) ndang loason ni Jahowa hita manaon pangunjunan na so tolap taadopi, (2) patuduhononNa do tu hita dalan haluaon sian pangunjunan i.
Songon dia do Jahowa patuduhon dalan haluaon tu na marpangunsandean tu Ibana? Tutu, boi do salpuhononNa pangunjunan i. Alai, songon na nidok ni si Paulus, patuduhonon ni Jahowa do dalan haluaon asa tolap hita manaon i. Jotjot do i dipatudu marhite mangalehon gogo asa boi hita marsihohot. Taparsiajari ma piga-piga dalan haluaon na binahenNa.
▪ Diapuli Jahowa do hita di sude sitaononta. (2 Kor. 1:3, 4) Boi do dame pingkiran dohot rohanta marhite manjaha Bibel, pangurupion ni tondi parbadia dohot naposo haposan.—Mat. 24:45; Joh. 14:16; Rom 15:4.
▪ Diurupi do hita marhite tondi parbadia. (Joh. 14:26) Tondi parbadia mangurupi hita mangingot ayat dohot prinsip asa marbisuk mamillit na dumenggan.
▪ Diurupi Jahowa do hita marhite suru-suruanNa.—Heb. 1:14.
▪ Diurupi Jahowa do hita marhite dongan sahaporseaon. Boi do hita dipatogu marhite pangkataion dohot parniulaon ni nasida.—Kol. 4:11.
Aha do na taparsiajari sian 1 Korint 10:13? Ndang Jahowa na parohon pangunjunan tu hita. Alai molo pos rohanta tu Jahowa, tolap do hita manaon i. PatuduhononNa do dalan haluaon tu hita asa tongtong marsihohot tu Ibana.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
w04-IN 1/4 29
Sungkun-Sungkun sian na Manjaha
Boasa didokkon di ayat on 23.000 halak na mate, hape di 4 Musa 25:9 didok 24.000 halak?
Adong do piga-piga alasanna boasa ndang sarupa hatorangan na disurat di ayat on. Sada alasanna, ra godang ni na mate tingki i lobi sian 23.000 halak. Alai dibulathon ma gabe holan 23.000 manang 24.000.
Alasan na asing muse, dipaboa si Paulus do tu halak Kristen na di Korint taringot halak Israel na di Sitim. Diboto angka halak do molo halak Korint jotjot mangulahon na rorang. Didok ibana ma, “Unang ma taulahon seks na so patut, songon na niulahon ni nasida. Ai gabe mate do 23.000 halak di bagasan sadari alani i.” Adong 23.000 halak na dibunu Jahowa ala mangulahon seks na so patut.—1 Korint 10:8.
Alai didok di 4 Musa bindu 25, “marsigantung ma Israel tu Baal-Peor, gabe marpiar-piar ma rimas ni Jahowa mida Israel”. Disuru Jahowa do si Musa manggantung “sude induk ni bangso i”. Diparentahon si Musa ma angka panguhum mangulahon i. Tingki adong sahalak Israel mamboan sahalak boru Midian tu tonga-tonga ni halak Israel, pintor dipamate si Pinehas do nasida. Ujungna gabe so ma na masa i. Di kalimat na parpudi, didok do ‘torop ni jolma angka na mate binahen ni bala masa i 24.000 halak do’.—4 Musa 25:1-9.
Di buku 4 Musa, na 24.000 i nunga termasuk “sude induk ni bangso i”. Ra, adong do saribu halak induk ni bangso i na dipamate. Jadi molo ditambahon tu na 23.000 i, godangna gabe 24.000. Ra, dohot do nasida mangulahon seks na so patut, manang dipaloas do halak Israel mangulahon i. Diuhum do nasida ala “marsigantung [manang, manomba] tu Baal-Peor”.
Sada referensi Bibel mandok, lapatan ni “marsigantung”, i ma “mangoloi sasahalak”. Bangso na dipillit Debata do halak Israel. Alai “marsigantung [nasida] tu Baal-Peor”. Ndang marale-ale be nasida tu Jahowa. Hira-hira 700 taon dungkon i, didok Jahowa ma tu halak Israel marhite panurirang Hosea, “Laho do nasida tu Baal-Peor pasahathon dirinasida tu haurahon, gabe biasbias nasida suang songon puangnasida.” (Hosea 9:10) Memang ingkon diuhum do halak Israel. I do alana, dipasingot si Musa ma nasida. Didok ibana, “Tangkas do diida hamu pambahenan ni Jahowa di dolok Peor. Diripashon do sude na marsomba tu debata Baal disi.”—5 Musa 4:3, Bibel siganup ari.
w15-IN 15/2 30
Sungkun-Sungkun sian na Manjaha
Tingki donganta borua manguluhon parsiajaran Bibel jala didongani donganta baoa, porlu do dipangke ibana tutup ni simanjujungna?
▪ Di Menara Pengawal 15 Juli 2002, adong bagian “Pertanyaan Pembaca”. Dipaboa disi, molo donganta borua manguluhon parsiajaran Bibel jala didongani donganta baoa naung tardidi manang ndang, ingkon dipangke ibana do tutup ni simanjujungna. Alai saonari, porlu do dipatangkas muse tudu-tudu i.
Molo donganta borua manguluhon parsiajaran Bibel didongani donganta baoa naung tardidi, ingkon dipangke ibana do tutup ni simanjujungna. Boasa? I ma tandana unduk ibana tu aturan naung dibahen Jahowa di huria. Alana, tanggung jawab ni donganta baoa do na niulahonna i. (1 Kor. 11:5, 6, 10) Boi do dipangido ibana asa donganta baoa i na manguluhon parsiajaran i.
Asing ni i, molo donganta borua manguluhon parsiajaran Bibel didongani donganta baoa na so tardidi dope jala ndang tunggane dolina i, ndang ingkon dipangke ibana tutup ni simanjujungna. Alai nang pe songon i, adong do piga-piga donganta borua na mamangke tutup ni simanjujungna asa unang targanggu panggora ni rohana.
22-28 APRIL
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL 1 KORINT 14-16
“Debata ma na Mangarajai Sasudena”
w98-IN 1/7 21 ¶10
Ndang Adong Be Hamatean
10 Lapatan ni hata “ujungna”, i ma dung sae Kristus Mamarenta Saleleng Saribu Taon. Dilehon Jesus ma muse pamarentaon i tu Jahowa. (Pangungkapon 20:4) Di tingki i, nunga saut tujuan ni Debata “laho papunguhon saluhut . . . di bagasan Kristus”. (Epesus 1:9, 10) Alai ingkon jolo diripashon Jesus do “sude pamarentaon, na marhuaso, dohot na marhagogoon” na mangalo tu Debata. Diulahon Jesus ma on di Armagedon. Alai adong dope na laho diulahon Jesus. (Pangungkapon 16:16; 19:11-21) Didok si Paulus, “Ingkon mamarenta do [Kristus] gabe raja sahat tu na bahenon ni Debata sude musuna gabe sidege-degean ni patna. Jala musu na parpudi na laho ripashononna, i ma hamatean.” (1 Korint 15:25, 26) Jadi ndang adong be dosa dohot hamatean. Dung i dipahehe Debata ma angka naung mate, jala ndang adong be “kuburan”.—Johannes 5:28.
Harajaon I Pasauthon Sangkap ni Debata di Tano On
21 Songon dia do taringot tu hamatean? On ma “musu na parpudi” na so boi ditaluhon jolma na mardosa. (1 Kor. 15:26) Alai, mabiar do Jahowa tu hamatean? Parrohahon ma surirang ni si Jesaya on, “Bondutonna ma hamatean salelenglelengna jala apusan ni Tuhan Jahowa ma iluilu sian nasa bohi.” (Jes. 25:8) Porsea do hamu na laho masa on? Ndang adong be jamita tu na marhabot ni roha, tanoman, dohot ilu-ilu alani marhabot ni roha! Alai, manetek do ilu las ni roha ala digohi Jahowa janjiNa laho pahehehon halak na mate! (Jaha Jesaya 26:19.) Ujungna, dipamalum ma sude lungun ni roha alani hamatean.
w12-IN 15/9 12 ¶17
Hadameon Saleleng-lelengna!
17 “Debata ma na mangarajai sasudena”. On ma na laho masa dung sae Jesus mamarenta saleleng saribu taon. Sempurna ma sude jolma songon si Adam dohot si Hawa tingki di porlak Eden. Gabe keluarga ni Debata ma nasida jala mangkilala hadameon. Jahowa ma na mamarenta sude suru-suruan dohot jolma. Boi ma nasida sude mangkatai langsung tu Ibana, manomba Ibana, jala mandapot pasu-pasu sian Ibana. Jadi, Jahowa ma na “mangarajai sasudena”.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
w12-IN 1/9 9, kotak
Aha do Maksud ni si Paulus Tingki Didok Ibana “Ingkon Hohom” Angka Borua di Huria?
Didok si Paulus, “Ingkon hohom do angka borua.” (1 Korint 14:34) Aha do lapatanna? Na dirimpu ibana do ndang adong donganta borua na malo? Ndang songon i. Hea do dipaboa ibana taringot angka donganta borua na malo mangajari. (2 Timoteus 1:5; Titus 2:3-5) Di suratna tu halak Korint, ndang holan tu donganta borua didok si Paulus songon i. Didok ibana do i muse tu angka dongan na boi mangkatai di bahasa na asing. Asing ni i, didok ibana tu angka dongan na boi manurirang, asa “hohom” tingki adong donganta na marjamita. (1 Korint 14:26-30, 33) Ra didok si Paulus pe songon i, ala baru dope angka donganta borua i gabe halak Kristen. Olo do sipata tompu nasida mangkatai tingki adong na marjamita. Jala songon i do hasomalan di tingki i. Jadi asa unang gaor, didok si Paulus ma asa ‘tunggane dolina disungkun di jabu’.—1 Korint 14:35.
it-1-IN 1257 ¶1
Ndang Boi Mate
Dung dipahehe, dipasada ma angka na miniahan dohot Jesus. Sarupa do pasu-pasu na dilehon tu nasida songon na dilehon tu Jesus. Dung dipahehe, dilehon ma tu nasida hangoluan na saleleng-lelengna. Alai ndang sarupa nasida tu suru-suruan. Alana hangoluan na so marnasuda do na dilehon tu nasida, jala ndang boi mate. Tingki di tano on, mardaging sibuk do nasida. Alai dung dipahehe, dilehon ma tu nasida pamatang na so boi mate jala ndang marnasuda, songon na disurat si Paulus di 1 Korint 15:42-54. Jadi aha do lapatan ni on? Ndang boi mate, lapatanna boi mangolu saleleng ni lelengna. Ndang marnasuda, lapatanna dilehon pamatang na so boi busuk tu nasida. Ndang mate be nasida jala ndang marnasuda hangoluan ni nasida. Dilehon Debata do muse tu nasida huaso manang gogo asa boi mangolu sandiri. Jadi ndang sarupa nasida tu suru-suruan dohot jolma, na ingkon dilehon Debata gogo asa boi mangolu. Sian on taboto, pos situtu do roha ni Debata tu nasida. Alai nang pe songon i, ndang na gabe lomo-lomo ni nasida tu Debata. Ditiru nasida do Jesus na tongtong unduk tu Jahowa, jala mangihuthon tudu-tuduna.—1Kor 15:23-28; ida ma jiwa; peri tidak berkematian.
29 APRIL–5 MEI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL 2 KORINT 1-3
“Jahowa do Debata Sipangapul na Sumurung”
“Tangis ma Hamu Rap Dohot Angka na Tangis”
4 Hea do lungun roha ni Jahowa ala mate halak na hinaholonganNa, songon si Abraham, si Isak, si Jakkob, si Musa dohot Raja Daud. (4 Mus. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Ul. 13:22) Bibel paboahon, sihol do roha ni Jahowa pahehehon naposoNa na marsihohot. (Job 14:14, 15) Dung dipahehe, marlas ni roha jala sehat ma sude halak. Lungun do muse roha ni Jahowa tingki mate AnakNa na sasada i. Dipaboa do di Bibel molo Jesus “anak hasian” ni Debata. (Poda 8:22, 30, Bibel siganup ari) Ndang tarhatahon songon dia lungun ni roha ni Jahowa mangida hansit ni parmate ni AnakNa i.—Joh. 5:20; 10:17.
“Tangis ma Hamu Rap Dohot Angka na Tangis”
14 Sipata, olo do ndang taboto aha na laho hatahononta laho mangapuli na marhabot ni roha. Alai Bibel paboahon, “Dila ni halak na pistar hahisaron [manang, pamalumhon] do.” (Poda 12:18) Godang do hata na mangapuli na boi tahatahon sian buku Bila Seseorang yang Anda Kasihi Meninggal. Alai, adong dope na dumenggan na boi taulahon, i ma ‘tangis rap dohot angka na tangis’. (Rom 12:15) Si Gaby, sahalak na mabalu paboahon, sipata tangis ma cara na dumenggan laho patuduhon lungun ni roha. Didok ibana, “Tarapul do rohangku molo rap tangis ahu dohot donganku. Jala huhilala ma, ndang holan ahu hape na marhabot ni roha.”
Mangalului Arta na Adong di Bibel
w16.04-IN 32
Sungkun-Sungkun sian na Manjaha
Aha do tanda manang ‘meterai’ na dilehon Debata tu angka na miniahan?—2 Kor. 1:21, 22; surat na di toru.
▪ Tanda: Didok di sada buku referensi, hata Junani na diterjemahon gabe ‘tanda’ di 2 Korint 1:22, i ma istilah “hukum dohot perdagangan”. Lapatan ni hata on, i ma “cicilan pertama, uang muka, manang jaminan, jala on ma na gabe jaminan tingki laho mambahen perjanjian”. Dilehon Jahowa do tanda tu angka na miniahan. On gabe jaminan na laho dapot ni nasida ma pasu-pasu. Didok di 2 Korint 5:1-5, dilehon Debata ma pasu-pasu tu nasida, i ma daging na so boi mate.—1 Kor. 15:48-54.
Di bahasa Junani na dipangke saonari, hata on pe boi do lapatanna cincin tunangan. Jala cocok do i, alana halak Kristen na miniahan digombarhon songon tunggane boru ni Kristus.—2 Kor. 11:2; Pgk. 21:2, 9.
▪ Meterai: Najolo, dipangke do meterai gabe tanda ise nampunasa sada barang manang arta. Jala dibahen do on gabe tanda perjanjian. Dipaboa di Bibel, “dimateraihon” do angka na miniahan marhite tondi parbadia. Lapatanna, Debata ma nampuna nasida. (Eps. 1:13, 14) Alai ndang permanen dope meterai on. Tingki naeng mate nasida manang tingki naeng masa hasusaan bolon, disi ma meterai on boi gabe permanen.—Eps. 4:30; Pgk. 7:2-4.
w10-IN 1/8 23
Diboto Hamu do?
Aha do maksud ni apostel Paulus tingki didok “songon na manguluhon tentara na monang”?
▪ Didok si Paulus, “Debata, na manguluhon hita songon na manguluhon tentara na monang mulak sian parporangan rap dohot Kristus. Jala dipangke do hita mambahen tarbarita parbinotoan taringot tu Ibana di sude inganan songon uap na angur! Ai songon uap na angur do hita di Debata tingki tabaritahon taringot tu Kristus. Jala songon uap na tarsar do hita di tonga-tonga ni halak na laho dipalua dohot halak na laho diripashon. Songon uap na parohon hamatean do hita tu halak na laho diripashon. Alai songon uap na parohon hangoluan do hita tu halak na laho dipalua.”—2 Korint 2:14-16.
Ra, na paboahon taringot hasomalan ni halak Rom do si Paulus dison. Tingki i, dibahen nasida do pesta laho pasangaphon sahalak jenderal naung manaluhon angka musu. Diboan nasida ma angka halak na ditaban, dohot ma disi angka lombu jantan na laho dipelehon. Marsuraki ma angka halak manjou goar ni jenderal i dohot angka tentarana. Di ujung ni pesta i, dipelehon nasida ma angka lombu jantan i. Angka halak na ditaban i pe godang do na dipamate.
Hata “uap na angur”, lapatanna gabe hangoluan tu piga-piga halak, alai gabe hamatean tu na asing. Menurut The International Standard Bible Encyclopedia, ra hata on dipangke “ala adong hasomalan ni halak Rom na manutung daupa di dalan saleleng dibahen pesta i. Molo di angka tentara na monang, angur do uap i. Alai molo di angka halak na ditaban, angur ni uap i paingothon nasida tu panguhuman na laho masa tu nasida”.