Desanblu

?Zoova kwla yo maan be nga be wuli’n be sa be sin nguan nun ekun? E si jrɛiin kɛ ɔ kwla yo sɔ. Afin ɔ “ti Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n.” (Ngl. 1:8) Ɔ le tinmin tra like kwlaa, ɔ le tinmin tra wie’n bɔbɔ. (1 Kor. 15:26) Like uflɛ nga ti yɛ e si kɛ Zoova kwla cɛn be nga be wuli’n mun’n, yɛle kɛ i wla fiman like fi su. I wie yɛle kɛ ɔ fa nzraama’m be tinuntinun be dunman flɛ be. (Eza. 40:26) Asa’n, i wla kpɛn be kwlaa nga be wuli’n be su. (Zɔb. 14:13; Lik. 20:38) I wla kwla kpɛn be nga be wuli’n, be su ndɛ tɛkɛtɛkɛ kwlaa su. Ɔ kwla yo be sran wafa’n nin be nzuɛn’n nin ninnge nga be si be yo’n, ɔ nin ninnge nga be sili be ka naan b’a wu’n. I kwlaa sɔ’n kle weiin kɛ e kwla lafi su kɛ Zoova cɛ́n be nga be wuli’n. Afin i bɔbɔ kunndɛ kpa kɛ ɔ́ yó sɔ naan ɔ́ yía nda ng’ɔ tali’n i nuan yɛ ɔ kwla yo sɔ kusu. Like ng’ɔ kle ekun kɛ e kwla lafi su kɛ Zoova cɛ́n be nga be wuli mun’n, yɛle kɛ ɔ cɛnnin sran wie mun laa. Laa’n, ɔ mannin be nga be lafi i su’n be nun wie’m be tinmin naan be cɛn sran wie mɔ be wuli’n. Sran sɔ’m be nun kun yɛle Zezi. w23.04 9-10 § 7-9

Sɛ e tɛ sran’m be su amanniɛn su’n, be kwla sie be su e nuan bo kpɛkun e nin be kwla koko yalɛ titi. Sanngɛ sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ nin e sí akplowa annzɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó e finfin’n, ɔ fata kɛ e nin i e yaci yalɛ kokolɛ. (Ɲan. 26:4) Sanngɛ sran ngba timan kun. Sran kpanngban be kwla kunndɛ kɛ bé tíe ndɛ nga e kan’n. Nanwlɛ, kɛ e ti sran wɛtɛɛfuɛ’n e ɲan su ye dan. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan sɛ sran’m be kunndɛ kɛ be nin e sí akplowa annzɛ bé klɔ́klɔ́ e’n, e kwla tɛ be su wɛtɛɛ su. Nán maan e wla fi su kɛ sɛ e ti wɛtɛɛfuɛ’n, e nin sran mun e su siman akplowa ngbɛnngbɛn. Sɛ e tɛ sran’m be su wɛtɛɛ su’n, i sɔ’n kwla yo maan be nun wie’m be kaci e su akunndan nga be bu’n. Asa’n, i sɔ’n kwla yo maan be kaci Biblu’n nun ndɛ’n i su akunndan nga be bu’n wie. I sɔ’n ti’n, ‘nán e sisi e bo’ naan y’a kan like nga e lafi su’n i ndɛ y’a kle sran mun. Sanngɛ maan ‘e yo i wɛtɛɛ su nin amanniɛn su.’ (1 Piɛ. 3:15) Nanwlɛ, i kwlaa sɔ’n kle kɛ wɛtɛɛ yolɛ’n ti kpa dan! w23.09 19 § 18-19

Maan e kan sa nnan mɔ be nun’n, e kwla tra e awlɛn’n be ndɛ. I klikli’n yɛle kɛ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n, ɔ faman ya ndɛndɛ. Sɛ sran wie lo i ngasi’n, ɔ guɛ i wla ase yɛ ɔ yi manman. Sɛ sa wie ti’n i wla guaman ase’n, ɔ fɛmɛn i ya’n guaman sran su. (Tul. 34:6) Like’n i nɲɔn su’n yɛle kɛ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n kɛ ɔ́ mínndɛ like’n ɔ guɛ i wla ase. Sɛ ɔ su minndɛ like wie naan like sɔ’n su cɛ’n, ɔ faman ya. (Mat. 18:​26, 27) Like’n i nsan su’n, yɛle kɛ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n ɔ kpliman faman ajalɛ. Sanngɛ kɛ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n i waan ɔ́ yó like cinnjin kun’n, ɔ kpliman. Ɔ fa blɛ bu like sɔ’n i su akunndan kpa yɛ kɛ i waan ɔ́ yó like sɔ’n, ɔ nian nun yo i kpa. Like’n i nnan su’n yɛle kɛ kɛ sa tɔ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n i su’n ɔ jran kekle yɛ ɔ planman. Sanngɛ sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n ɔ kaman ngalɛ ngunmin su. Ɔ jran kekle yɛ ɔ miɛn i ɲin su Zoova kpa titi. (Kol. 1:11) E mɔ e ti Klisifuɛ’n ɔ fata kɛ e tra e awlɛn sa nnan nga e boboli be su lɛ’n be nun. w23.08 20-21 § 3-6

Like cinnjin nga ti yɛ ɔ fata kɛ e sasa e awlɛn’n, yɛle kɛ Zoova nian e awlɛn’n nun. Ɔ wun like nga sran’m be kwlá wunmɛn i’n, yɛ ɔ si sran wafa nga e ti sakpasakpa’n. Sɛ e nanti i afɔtuɛ’m be su’n, ɔ́ úka e naan y’a ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. (Zan 4:14) Ɔ maan e su yoman sa tɛtɛ nga sran’m be yo be’n wie, yɛ e su faman Satan i ato ndɛ’m be su. (1 Zan 5:​18, 19) Kɛ e fa e wun e mantan Zoova’n, e klo i tankaan kpa yɛ e ɲin yi i dan. Kɛ mɔ e kunndɛman kɛ é fɔ́kɔ e Si Ɲanmiɛn i awlɛn’n ti’n, e kpɔ sa tɛ’n. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Maata. Ɔ tran nvle nga be flɛ i kɛ Kloasi’n nun. Blɛ wie nun’n, ɔ ka kan naan w’a tɔ bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n nun. I bɔbɔ seli kɛ: “Kɛ ɔ ko yo naan m’an kpalo akunndan tɛ sɔ’n, w’a yoman pɔpɔ kaan sa. Sanngɛ kɛ mɔ n sro Zoova’n ti’n, m’an yoman sa tɛ.” ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn i srolɛ’n ukɛli i-ɔ? Maata buli wafa nga sɛ ɔ yo sa tɛ sɔ’n i bo’n gúa’n, i akunndan. E kwla niɛn i ajalɛ’n su. w23.06 20-21 § 3-4

Zezi si kɛ Zoova sunnzun kɛ ɔ́ yó naan i dunman’n yo sanwun. I sɔ’n ti’n, ɔ kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n, maan be se kɛ: “E Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, maan ɔ dunman’n yo sanwun.” (Mat. 6:9) Zezi wunnin i wlɛ kɛ Zoova i dunman’n i sanwun yolɛ’n ti cinnjin tra like kwlaa. Like nga Zezi yoli naan Zoova i dunman’n w’a yo sanwun’n, ɔ tra klɔ sran mun nin anzi’m be liɛ’n. Sanngɛ kɛ Zezi i kpɔfuɛ’m be trɛli i’n, be waan w’a saci Ɲanmiɛn wun. Zezi si kɛ sa tɛ dan kpafuɛ nga sran kun kwla yo’n, yɛle i Si i dunman sacilɛ annzɛ i dunman’n i finfin yolɛ. Kɛ ɔ wunnin kɛ i kpɔfuɛ’m bé wá jrɛ́n i sɔ liɛ’n su bé bú i fɔ’n, i akunndan’n sanngannin dan. Atrɛkpa’n sa cinnjin nga ti yɛ kɛ bé wá trá Zezi’n i ‘wla boli i wun dan’n,’ yɛ ɔ o lɛ-ɔ.—Lik. 22:​41-44. w24.02 11 § 11

Ɔ fata kɛ e klo Zoova nin Zezi tra e osufuɛ mun. (Mat. 10:37) Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ ɔ fata kɛ e ɲin kpa e awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n su. Afin nán e awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n ti yɛ Zoova nin Zezi bé fá e wun ya-ɔ. I kpa bɔbɔ’n, sɛ e kunndɛ kɛ Zoova nin Zezi be klun jɔ e wun’n, ɔ fata kɛ e nian e awlobofuɛ’m be lika. (1 Tim. 5:​4, 8) Sɛ e yo sɔ’n, e klun jɔ́. Zoova bɔbɔ m’ɔ kpɛli awlobo’n i ba’n, ɔ si kɛ kɛ yasua kun nin i yi be klo be wun yɛ be bu be wiengu sran’n be klun jɔ. Asa’n, kɛ siɛ nin niɛn’m be klo be mma mun yɛ be kle be ngwlɛlɛ, mɔ ba’m be ɲin yi be si nin be nin mun’n, be di aklunjɔɛ. (Efɛ. 5:33; 6:​1, 4) Ɔ fata kɛ awlobo’m be nunfuɛ’m be tinuntinun be nanti Biblu’n nun ndɛ’n su. Ɔ fataman kɛ be jran wafa nga be bɔbɔ be wun ninnge mun’n, annzɛ wafa nga sran’m be yo ninnge mun be asa’n su lɔ’n annzɛ mɛn’n nun ngwlɛlɛfuɛ’m be ndɛ’m be su be yo ninnge mun. I lɛ nun’n, anuannzɛ’n i fluwa’m be kwla uka awlobofuɛ’m be kpa. Fluwa sɔ’m be kle e wafa nga e kwla nanti Biblu’n nun ndɛ’m be su’n. w23.08 28 § 6-7

Ɔ fata kɛ aniaan bla’m be suan ninnge wie’m be yolɛ. Ninnge wie mɔ talua wie’m be suannin be yolɛ be kaan nun’n, kɛ be ɲinnin’n i sɔ’n ukali be kpa. Maan e kan ninnge sɔ mɔ be kwla suan be yolɛ’n be nun wie’m be ndɛ. I wie yɛle kɛ suan kannganlɛ nin klɛlɛ. Lika wie’m be nun’n be bumɛn i kɛ ɔ ti cinnjin kɛ talua’m be suan kannganlɛ nin klɛlɛ. Sanngɛ ɔ ti cinnjin kɛ Klisifuɛ’m be kwlaa be suɛn i sɔ yolɛ. (1 Tim. 4:13) Kannzɛ bɔbɔ ɔ kwla yo kekle’n, sanngɛ mian ɔ ɲin titi naan w’a si kanngan, naan w’a si klɛ wie. I sɔ’n kwla uka wɔ naan cɛn wie lele’n w’a ɲan junman. Asa’n i sɔ’n úka wɔ naan w’a suan Biblu’n nun ndɛ’n i kpa, yɛ á sí like kle. I ng’ɔ ti cinnjin trɛ i kwlakwla’n yɛlɛ kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like suanlɛ’n nin i su akunndan bulɛ’n ɔ́ úka wɔ naan a nin Ɲanmiɛn amun afiɛn w’a mantan kpa w’a tra laa’n.—1 Tim. 4:15. w23.12 20 § 10-11

Srɛ Zoova kɛ ɔ uka naan a jran sa tɛ’n i ɲrun kekle. Kɛ mɔ fɔ o e nun’n ti’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan y’a yoman like ng’ɔ ti tɛ’n. Asa’n, Satan yo like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan y’a tɔ sa tɛ’n nun’n. I wie yɛle kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sáci e akunndan’n. I sɔ’n ti’n, ɔ fa be ɲin su yiyilɛ ninnge nga be timan kpa’n fa sie e ɲrun. Sɛ e fa ninnge sɔ mun e yiyi e ɲin su’n, e akunndan’n trán ninnge nga Zoova kloman be’n be su. Kpɛkun i sɔ’n kwla yo maan e yo sa tɛ. (Mar. 7:​21-23; Zak. 1:​14, 15) Sɛ e kunndɛ kɛ é jrán sa tɛ’n i ɲrun kekle’n, ɔ fata kɛ Zoova uka e. Srɛlɛ nga Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n i nun’n, ɔ seli kɛ: “Nán yaci e lɛ naan be laka e, sanngɛ de e klunwifuɛ’n i sa nun.” (Mat. 6:13) Zoova kunndɛ kpa kɛ ɔ́ úka e, sanngɛ ɔ fata kɛ e bɔbɔ e se i kɛ ɔ uka e. Kɛ e ko srɛ i kusu’n, ɔ fata kɛ e yo e srɛlɛ sɔ’n i nuan su sa. w23.05 6-7 § 15-17

Kɛ yasua kun nin i yi be nin Zoova be afiɛn mantan kpa’n, be klunklo su be nanti i afɔtuɛ’m be su. Asa’n, i sɔ’n yo maan sa kpanngban to fuan be. Kpɛkun sɛ sa tɔ be su bɔbɔ’n be su yaciman sa sɔ’n i lɛ naan ɔ yo maan klolɛ mɔ be klo be wun’n ɔ kan ase. Sran ng’ɔ su Zoova kpa’n, ɔ miɛn i ɲin sɔnnzɔn Zoova yɛ ɔ yi i nzuɛn’m be nglo. I wie yɛle kɛ ɔ yo sran ye, ɔ trɛ i awlɛn yɛ ɔ yaci sa cɛ. (Efɛ. 4:32–5:1) Ɔ maan kɛ yasua kun nin i yi be yi nzuɛn sɔ’m be nglo be wiengu lika’n, be wun klolɛ’n yo pɔpɔ. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Lena. Ɔ nin i wun be jali w’a di afuɛ 25. Ɔ seli kɛ: “Kɛ sran kun su Zoova kpa’n, i klolɛ nin i sran bulɛ ti pɔpɔ.” Maan e fa e ɲin e sie i sa kun mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ’n i su. Kɛ Zoova waan ɔ́ fá yasua kun nin i yi naan be ta Mesi’n, ɔ nianniannin Davidi i osu’n nun lele Zozɛfu nin Mari yɛ ɔ fali be-ɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin be tinuntinun be nin i be afiɛn mantan kpa yɛ ɔ si kɛ be aja’n nun’n be fɛ i sulɛ’n be sie i like kwlaa ɲrun. w23.05 21 § 3-4

Fɔ nunman Zezi nun, sanngɛ fɔ o be ng’ɔ kpali be kɛ be dun e ɲrun mmua asiɛ’n su wa’n be nun. Ɔ ju wie’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a yo like nga be se e kɛ e yo’n ɔ kwla yo kekle. I li sɛ e kloman like sɔ’n i yolɛ’n yɛ i yolɛ kwla yo kekle kpa’n niɔn. I wie yɛle Piɛli liɛ’n. Blɛ wie nun’n, w’a kunndɛman kɛ ɔ́ yó like nga be seli i kɛ ɔ yo’n. Kɛ anzi kun seli i kɛ ɔ di nnɛn wie mɔ Moizi Mmla’n se kɛ nán be di’n, w’a kplinman su. Ɔ seli i kpɛ nsan kɛ ɔ diman. (Yol. 10:​9-16) Ɔ yoli i kɛ i sɔ yolɛ’n timan su sa. Akoto Pɔlu liɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn nga be o Zerizalɛmun lɔ’n, be seli i kɛ ɔ fa sran nnan naan be wɔ Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ naan be ko yo be wun sanwun kɛ nga mmla’n fa kan’n sa. Be waan ɔ yo sɔ fa kle kɛ ɔ nanti Mmla’n su. Pɔlu si kɛ i wun ndɛ nga be kan’n timan su. Asa’n ɔ nunman nun kɛ Klisifuɛ’m be nanti Moizi mmla’n su. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Pɔlu fali yasua sɔ mun, kpɛkun ɔ nin be yoli be wun sanwun kɛ nga mmla’n fa kan’n sa.” (Yol. 21:​23, 24, 26) I sɔ mɔ Pɔlu yoli’n ti’n, bo kun yolɛ trannin aniaan’m be afiɛn.—Rɔm. 14:​19, 21. w23.10 10 § 15-16

?Kɛ ɔ ko yo naan sran kun nin i wiengu be afiɛn w’a mantan kpa’n, nzuɛn benin yɛ ɔ fata kɛ be yi i nglo-ɔ? atrɛkpa’n a su tɛman su kɛ ɔ fata kɛ be sro be wiengu. Sanngɛ be nga be kunndɛ kɛ be nin Zoova be afiɛn mantan kpa’n, ɔ fata kɛ be “sro i.” Kannzɛ e su Zoova w’a cɛ-o, annzɛ ɔ nin cɛman-o, ɔ fata kɛ e sro i. Sran ng’ɔ sro Zoova kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa’n, ɔ klo i yɛ ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ yó like wie mɔ maan ɔ nin i be afiɛn sáci-ɔ. Kɛ Zezi ‘sroli’ Ɲanmiɛn sɔ-ɔ. (Ebr. 5:7) W’a sroman Zoova w’a tratraman su. (Eza. 11:​2, 3) Ɔ kloli Zoova tankaan kpa yɛ i ɲin yili i. (Zan 14:​21, 31) Kɛ Zezi sa’n, e kusu e ɲin yi Zoova kpa, afin e si kɛ ɔ klo sran, ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ, ɔ yo sa i nuan su yɛ ɔ le tinmin. Asa’n, e si kɛ Zoova klo e, yɛ kɛ e sɔ ukalɛ m’ɔ uka e’n i nun klanman’n, i sɔ’n yo i fɛ kpa. E ayeliɛ’n kwla jɔ i klun annzɛ ɔ bo i wla.—Jue. 78:41; Ɲan. 27:11. w23.06 14 § 1-2; 15 § 5

Kɛ Famiɛn Oziasi ɲannin ɲrun’n, i wla fili su kɛ Zoova dunman nun ti yɛ ɔ ɲannin ɲrun-ɔn. ?Ngue yɛ Oziasi i su ndɛ’n kle e-ɔ? Ɔ fataman kɛ e wla fi su kɛ ninnge kwlaa nga e le be’n, Zoova yɛ ɔ fa mannin e-ɔ. Ɔ maan, ɔ fataman kɛ e fa ninnge nga e kwla yo be’n e di e nuan. Sanngɛ maan e fa manmanlɛ’n e man Zoova. (1 Kor. 4:7) Ɔ fata kɛ e wun i wlɛ kɛ fɔ o e nun naan ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ be tu e fɔ. Aniaan bian kun m’ɔ le afuɛ kɔe 60 ɔ seli kɛ: “N wunnin i wlɛ kɛ sɛ n yo like ng’ɔ timan kpa naan be kan kle min’n, ɔ fataman kɛ n sa sin bubu min annzɛ n fa ya. Kɛ n yo sa wie mɔ be tu min fɔ’n, n mian min ɲin naan m’an yoman like sɔ’n kun yɛ n tu min klun n di Zoova i junman’n i kpa titi.” Sɛ e sro Zoova yɛ e yo wun ase kanfuɛ titi’n, e liɛ yó ye.—Ɲan. 22:4. w23.09 10 § 10-11

Ɔ yoli cinnjin kɛ Klisifuɛ klikli’m be tra be awlɛn. Kɛ sran kwlaa sa’n, sa sunman tɔli be su. Yɛ kɛ mɔ be ti Klisifuɛ’n ti’n sa uflɛ wie mun ekun be tɔli be su. Be kleli be nun sunman be yalɛ. Wie liɛ’n Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n be su kpɛnngbɛn mun yɛ be kleli be yalɛ-ɔ. Wie liɛ kusu’n, Rɔmun siefuɛ mun yɛ be kleli be yalɛ-ɔ. Wie’m be liɛ’n, be bɔbɔ be awlofuɛ mun yɛ be tanndannin be ɲrun-ɔn. (Mat. 10:21) Asa’n, ɔ fata kɛ be nian be wun su be nga be nin Ɲanmiɛn b’a bu mɔ be o asɔnun’n nun’n be lika. Afin i sɔfuɛ’m be kunndɛ kɛ bé yó naan asɔnun’n nunfuɛ’m be bubu be wun nun. (Yol. 20:​29, 30) I kwlaa sɔ’n nun’n Klisifuɛ sɔ’m be trali be awlɛn be jrannin kekle. (Ngl. 2:3) ?Ngue yɛ ɔ ukali be-ɔ? Be buli be nga Biblu’n kan be ndɛ kɛ be trali be awlɛn be suli Ɲanmiɛn’n be su akunndan. Sran sɔ’m be nun kun yɛle Zɔbu. (Zak. 5:​10, 11) Kpɛkun be srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ man be wunmiɛn. (Yol. 4:​29-31) Asa’n, be fali be ɲin be sieli i like nga sɛ be tra be awlɛn be su Ɲanmiɛn’n bé ɲɛ́n i’n i su. (Yol. 5:41) E kusu sɛ e suan be nga be kle ajalɛ kpa mɔ Biblu’n nin e fluwa’m be kan be ndɛ’n be su like naan e bu su akunndan’n, é kwlá trá e awlɛn wie. w23.07 3 § 5-6

Zoova nin Zezi be su yiman e ase le. Kɛ akoto Piɛli seli kɛ ɔ siman Zezi’n, i sin’n ɔ fata kɛ ɔ fa ajalɛ cinnjin kpa kun. ?Yɛle kɛ ɔ́ yáci Zezi i su sulɛ annzɛ ɔ́ kɛ́ i sɔnnzɔnfuɛ titi? Zezi srɛli Zoova tankaan kɛ ɔ uka Piɛli naan nɛ́n i sa sin bubu i. Asa’n, Zezi seli Piɛli kɛ ɔ srɛli Ɲanmiɛn mɛnnin i naan ɔ lafi su kɛ ɔ́ wá wlɛ́ i niaan’m be fanngan. (Lik. 22:​31, 32) E si kɛ kɛ Piɛli i wla kpɛnnin Zezi i ndɛ sɔ’n su’n, i sɔ’n wlɛli i fanngan dan! E kusu sɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ cinnjin wie’n, Zoova kwla sin i sufuɛ wie’m be lika uka e naan y’a kwla su i kpa titi. (Efɛ. 4:​8, 11) Zoova fali ninnge nga Piɛli nin akoto onga’m be sa mian be wun’n mannin be. E kusu sɛ e fa jasin fɛ bolɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun’n, ɔ́ fá ninnge nga e sa mian be wun’n mán e. w23.09 24-25 § 14-15

Zoova fɛ i ɲin sie i ninnge kwlaa nga e yo man e niaan mun’n i su. Kannzɛ bɔbɔ like sɔ’n ti kaan sɛ’n, sanngɛ i ɲin kpaman su. I ɲrun’n ɔ ti kɛ tɛ yɛ e su yi e mɛn i sa, kpɛkun ɔ ti kɛ y’a bo i bosia naan ɔ fata kɛ ɔ yi man e sa. Sɛ a yoli asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ annzɛ asɔnun kpɛnngbɛn laa naan a diman junman sɔ’n i kun’n, Zoova i wla fiman junman nga a dili i laa’n nin klolɛ nga a kloli i mɔ i ti yɛ a yoli sɔ’n be su. (1 Kor. 15:58) Asa’n, i ɲin kpaman klolɛ mɔ a te yi i nglo’n titi’n i su. Zoova kunndɛ kɛ e klo i bɔbɔ, ɔ nin e wiengu mun tankaan kpa. Sɛ e suan Biblu’n nun like titi naan e bu su akunndan yɛ e srɛ Zoova titi’n, é kló i kpa trá laa’n. Asa’n, sɛ e yo ninnge trele wie mun e fa ti e niaan’m be wun ɲanman nun’n, é kló be kpa trá laa’n. Sɛ e klo Zoova nin aniaan’m be tankaan kpa’n, e nin Zoova e afiɛn mántan kpa yɛ e nin aniaan mun e afiɛn mántan kpa wie. Yɛ e nin be é ká janvuɛ sɔ tititi. w23.07 10 § 11; 11 § 13; 13 § 18

Ayre yolɛ nun’n, Klisifuɛ kun bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i tiaun ajalɛ-ɔ. (Gal. 6:5) Biblu’n w’a kpɛman ayre yolɛ’n i su mmla. Ndɛ ng’ɔ kan’n yɛle kɛ ɔ fata kɛ e ci mmoja, yɛ ɔ fataman kɛ e fa e wun e wla amuin sɔlɛ ninnge’m be nun. (Yol. 15:20; Gal. 5:​19, 20) Sɛ ɔ ti’ɛ i ti’n, Klisifuɛ kun bɔbɔ yɛ ɔ kle ayre ng’ɔ fata kɛ be fa yo i’n niɔn. Kannzɛ e lafi su kpa kɛ ayre wafa kun ti kpa’n, ɔ fataman kɛ e mian e niaan mun kɛ i sɔ ayre’n yɛ be yo-ɔ. Asa’n ninnge wie’m be o lɛ m’ɔ fata kɛ be tran e klun-ɔn. (1) Ɲanmiɛn i Sielɛ’n kunngba yɛ ɔ́ yó maan sran’m be su tɔman tukpacɛ kun-ɔn. (Eza. 33:24) (2) Ɔ fata kɛ Klisifuɛ kun bu like ng’ɔ “lafi” su kpa kɛ ɔ ti kpa mɛn i’n i akunndan kpa. (Rɔm. 14:5) (3) Ɔ fataman kɛ e kpli e di e wiengu’m be jɔlɛ annzɛ e yo like wie mɔ maan be ja kwla kpla-ɔ. (Rɔm. 14:13) (4) Klisifuɛ’m be yi i nglo kɛ be klo be wiengu. Be faman ajalɛ ng’ɔ kwla yo naan asɔnun’n nunfuɛ’m b’a bubu be wun nun’n.—Rɔm. 14:​15, 19, 20. w23.07 24 § 15

Kɛ a nin Zoova amun afiɛn mantan kpa’n, i sɔ’n yo ɔ fɛ kpa. ?Nɛ́n i-ɔ? Kɛ ɔ fɛ i laa lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n sran kpanngban be wun yoli be sɔ. (Jue. 104:​33, 34) Be nun kpanngban be yacili ninnge wie’m be yolɛ naan b’a kwla su Zoova. I wie yɛle be mɔ laa Izraɛli lɔ’n, be flɛ be Nazirifuɛ mun’n be liɛ’n. Nazirifuɛ’m be ti Izraɛlifuɛ mɔ be klun klo su be kpɔcili ninnge wie mun naan wafa nga be su Zoova’n w’a yo i liɛ ngunmin’n. Moizi mmla’n nun’n yasua kun annzɛ bla kun kwla ta Zoova i nda kɛ ɔ́ yó Nazirifuɛ blɛ wie nun. (Kal. 6:​1, 2) Kɛ Izraɛlifuɛ kun ko ta nda sɔ’n, ninnge wie’m be o lɛ’n, Izraɛlifuɛ onga’m be kwla yo be, sanngɛ i liɛ’n ɔ kwlá yoman be. ?Ngue yɛ ɔ kwla su Izraɛlifuɛ kun bo kɛ ɔ yo Nazirifuɛ-ɔ? Kɛ m’ɔ klo Zoova m’ɔ si ye’n, i ti yɛ ɔ kwla fɛ i sɔ ajalɛ-ɔ.—Mml. 6:5; 16:17. w24.02 14 § 1-2

Kpɛ sunman’n, Biblu’n kan wafa nga Zoova nin i sufuɛ’m be nanti klanman’n i ndɛ. I sɔ’n kle kɛ ɔ klo be, yɛ ɔ nin be be afiɛn mantan. Asa’n Biblu’n kan Zoova i sufuɛ mɔ be nin be wiengu’m be nanti klanman’n i ndɛ wie. (2 Sam. 9:​6, 7) Zoova kusu kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be nin i nanti klanman titi. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, e nin Ɲanmiɛn e kwla nanti kpa tra laa’n. Maan e nian wafa nga Daniɛli i su ndɛ’n yi i sɔ liɛ’n i nglo’n. Sa kpanngban be tɔli Daniɛli su, yɛ sa sɔ’m be nun’n ɔ fata kɛ ɔ kle kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn be nanti klanman annzɛ ɔ nin i be nantiman klanman. Sanngɛ kɛ ɔ ɲannin afuɛ 90 yɛ sa sɔ’m be nun kekle kpafuɛ’n tɔli i su-ɔ. Famiɛn’n i awlo lɔ sran’m be kloman Daniɛli i sa yɛ be ɲin yiman Ɲanmiɛn nga Daniɛli su i’n. Ɔ maan be cicili i wun kɛ bé kún i. Be yoli maan famiɛn’n kpɛli mmla kun. Mmla sɔ’n ti’n, Daniɛli wá klé sran nga i ɲin yi i’n. Sɛ Daniɛli waan ɔ́ ɲɛ́n i ti’n, ɔ fata kɛ ɔ yaci Ɲanmiɛn srɛlɛ cɛn ba 30. Sanngɛ Daniɛli w’a nantiman mmla sɔ’n su.—Dan. 6:​12-15, 20-22. w23.08 5 § 10-12

Zoova kunndɛ kɛ e klo e niaan mun titi, yɛ nán e sa sin bubu e i sɔ yolɛ’n nun. Sɛ e niaan kun yo e sa wie m’ɔ timan su’n, maan e se e wun kɛ nɛ́n i ɲinfu-ɔ, naan w’a buman sa sɔ’n i sin kpa ka naan w’a yo. (Ɲan. 12:18) Kannzɛ fɔ o Zoova i sufuɛ kpa’m be nun’n, sanngɛ ɔ klo be. Kannzɛ e fɔn’n, ɔ yiman e blo, yɛ ɔ faman e wun ndɛ siemɛn i klun. (Jue. 103:9) Ɔ ti cinnjin kɛ e sɔnnzɔn Zoova naan e yaci e wiengu’m be wun sa’n e cɛ be wie. (Efɛ. 4:32–5:1) Nán e wla fi su kɛ kɛ mɛn’n i awieliɛ’n mántan koko’n, ɔ ti cinnjin kɛ e nin e niaan mun e afiɛn mantan kpa. Afin e si kɛ sran’m bé wá klé e yalɛ dan trá laa’n. Be kwla wla e bisua bɔbɔ. Sɛ i sɔ’n ju’n, é mían e niaan’m be wun kpa.—Ɲan. 17:17. w24.03 15-16 § 6-7

Biblu’n kan gbanflɛn wie mɔ be nin Zoova be afiɛn mantannin kpa’n, mɔ i klun jɔli be wun yɛ be liɛ yoli ye’n be ndɛ. Davidi o gbanflɛn sɔ’m be nun wie. I gbanflɛn nun’n, ɔ fɛli i wun mantannin Zoova. (1 Fam. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) Sɛ e suan Davidi i su like’n, i sɔ’n wlá e fanngan yɛ ɔ́ úka e naan y’a su Zoova kpa. Asa’n, amun kwla suan Marki nin Timote be su like. Sɛ amun yo sɔ’n, amún wún kɛ be boli Zoova i sulɛ bo be gbanflɛn nun yɛ Ɲanmiɛn i klun jɔli be wun kpa. Like nga amun yo i andɛ’n, ɔ kwla ɲan ta like nga amún wá yó i ainman’n i su. Sɛ amun lafi Zoova su naan amun lafiman amun wun su’n, Zoova úka amun naan amun a fa ajalɛ kpa.Amun kwla di aklunjɔɛ yɛ amun liɛ kwla yo ye. Nán amun wla fi su, Zoova bu like nga amun yo mɛn i’n i like cinnjin. Nanwlɛ, like cinnjin kpa nga amun kwla yo’n yɛle amun Si Ɲanmiɛn Zoova i sulɛ. w23.09 13 § 18-19

Akoto Pɔlu si kɛ fɔ o i niaan’m be nun. I wie yɛle kɛ kɛ ɔ kacili Klisifuɛ’n, aniaan wie’m b’a bumɛn i wun akunndan kpa. (Yol. 9:26) I sin ekun’n, sran wie’m be kɛnnin i wun ndɛ naan bé sáci i dunman. (2 Kor. 10:10) Asa’n, ɔ wunnin kɛ asɔnun kpɛnngbɛn kun w’a faman ajalɛ kpa. Yɛ i ayeliɛ sɔ’n kwla sanngan aniaan wie’m be akunndan. (Gal. 2:​11, 12) Asa ekun’n, Pɔlu i janvuɛ’m be nun kun mɔ be flɛ i kɛ Marki’n ɔ bubuli i sa sin dan. (Yol. 15:​37, 38) Pɔlu kwla se kɛ sa kwlaa sɔ’m be ti’n, ɔ nin be nga be loli i ngasi’n be su sanman nun kun. Sanngɛ ɔ buli i niaan’m be wun akunndan kpa titi, yɛ w’a yaciman Zoova i sulɛ. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a jran kekle-ɔ? Akoto Pɔlu kloli i niaan mun. Ɔ maan nán be fɔnlɛ’n su yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli-ɔ. Sanngɛ be nzuɛn kpa’n su yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli-ɔ. Klolɛ mɔ Pɔlu kloli i niaan mun’n ti’n, ɔ nantili afɔtuɛ kun mɔ i bɔbɔ mannin m’ɔ o andɛ Biblu’n nun ndɛ mma nun’n i su. w24.03 15 § 4-5

Biblu’n nun ndɛ kaka be kle kɛ wɛtɛɛ yolɛ’n ti cinnjin kpa. Izaaki i su ndɛ’n kle sɔ weiin. I nun m’ɔ tran Geraa m’ɔ o Filistifuɛ’m be mɛn’n nun’n, i mantanfuɛ’m be fali be ɲin be cili i yɛ be tanninnin gbo nga i si i sufuɛ’m be kpɛli be’n. Sanngɛ ɔ nin be w’a kanman ndɛ. Ɔ jasoli be wun lɛ ko trannin lika uflɛ kpɛkun ɔ kpɛli gbo uflɛ wie mun. (Bob. 26:​12-18) Sanngɛ Filistifuɛ’m be waan lika nga be kpɛli gbo’m be lɛ’n ɔ ti be liɛ naan lɛ nzue’n ti be liɛ wie. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Izaaki nin be w’a kanman ndɛ. (Bob. 26:​19-25) ?Kɛ sran’m be kunndɛli kpa kɛ bé klɔ́klɔ́ Izaaki’n, ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a trɛ i awlɛn titi-ɔ? E kwla se kɛ ɔ niɛnnin i si nin i nin be ajalɛ’n su. I si Abraamun nin sran’m be trannin klanman yɛ i nin Sara kusu ti sran ‘diin yɛ ɔ ti wɛtɛɛfuɛ.’—1 Piɛ. 3:​4-6; Bob. 21:​22-34. w23.09 15 § 4

Zoova sunmɛnnin i Wa klikli’n asiɛ’n su wa naan ɔ wa kan Famiɛn diwlɛ’n i ndɛ kle sran mun, yɛ ɔ fɛ i wun yi be ti tɛ. I liɛ’n, cɛn wie lele’n bé ɲán be ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. I sin’n, Zoova cɛnnin Zezi naan ɔ sɛ i sin ɲanmiɛn su lɔ, naan ɔ ko yo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su Famiɛn. Biblu’n nun ndɛ’n i ti nin i bo’n yɛle kɛ Zoova wá yó naan i dunman’n yo sanwun. I sɔ yolɛ’n nun’n, ɔ́ sín i Famiɛn Diwlɛ’n mɔ Klisi ti su Famiɛn’n i lika naan like ng’ɔ buli i akunndan kɛ ɔ́ yó i asiɛ’n su’n, ɔ kpɛn su. Like fi kwlá yoman naan like sɔ mɔ Zoova buli i akunndan kɛ ɔ́ yó’n w’a kaci. Ɔ tali nda kɛ like ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó’n, i kwlaa’n kpɛ́n su. (Eza. 46:10 jnd.; Ebr. 6:​17, 18) Cɛn wie lele’n, asiɛ’n wá káci lika klanman kpa kun. Kpɛkun Adan nin Ɛvu be mma nga be ti sran kpa’n, ‘bé ká nguan nun tititi.’ Yɛ fɔ su tranman be nun kun. (Jue. 22:26) Sanngɛ like nga Zoova wá yó’n, nɛ́n i ngba yɛle ngalɛ’n. Ɔ́ wá yó maan i sufuɛ nga be o nglo lɔ nin asiɛ’n su wa’n, be bo yó kun. I sin’n, be kwlaa nga be o nglo lɔ nin asiɛ’n su wa’n, bé ló be wun bé mán Zoova naan ɔ sie be. (Efɛ. 1:​8-11) ?Kɛ a wun ajalɛ nga Zoova fali naan like ng’ɔ buli i akunndan kɛ ɔ́ yó’n w’a kpɛn su’n, i sɔ’n boman ɔ nuan? w23.10 20 § 7-8

Kɛ Zifu nga be fin Babilɔnin’n be juli Zerizalɛmun lɔ’n, lika’n yoli kekle be su. Yɛle kɛ blɛ wie nun’n be awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n w’a yoman pɔpɔ, yɛ nvlenvle nga be mantan be’n be tanndannin be ɲrun, kpɛkun sa wie mun ekun be tɔli be su. I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ ko yo naan wie’m b’a fa be ɲin b’a sie Zoova i sua’n i kplanlɛ’n su’n ɔ yoli kekle mannin be. Ɔ maan Zoova sunmɛnnin i nuan ijɔfuɛ nɲɔn naan be ko wla nvlefuɛ’m be fanngan. Be yɛle Aze nin Zakari. (Aze 1:1; Zkr. 1:1) Like nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ sɔ’m be yoli’n ɔ ukali Izraɛlifuɛ’m be kpa. Sanngɛ kɛ afuɛ 50 sinnin’n be sa sin wa bubuli be ekun. Ɔ maan Ɛsdrasi fin Babilɔnin bali Zerizalɛmun. Ɛsdrasi ti fluwa klɛfuɛ kun m’ɔ si Moizi mmla’n i kpa-ɔ. Ɔ bali naan ɔ́ úka nvlefuɛ mun naan be fa Zoova i sulɛ’n be sie i ninnge onga’m be ɲrun.(Ɛsd. 7:​1, 6) Ndɛ nga Aze nin Zakari be kannin’n ɔ ukali Izraɛlifuɛ mun naan kannzɛ be tanndan be ɲrun’n b’a kwla lafi Zoova su. I wafa kunngba’n ndɛ sɔ’m be kwla uka e naan kannzɛ sa kekle’m be tɔ e su’n y’a kwla jran kekle.—Ɲan. 22:19. w23.11 14-15 § 2-3

?Wafa sɛ yɛ e kwla kle e niaan Klisifuɛ mun kɛ e klo be-ɔ? Like kun mɔ e kwla yo’n yɛle be fɔnvɔlɛ. Sɛ e si be aunnvɔɛ’n i sɔ’n yɛ ɔ́ úka e naan ‘y’a fɔnvɔ be titi-ɔ.’ (1 Tes. 4:18) ?É yó sɛ naan y’a klo e niaan mun tankaan kpa titi? Maan e mian e ɲin kpa naan e yaci sa nga be yo e’n e cɛ be. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e klo e wiengu mun andɛ-ɔ? Piɛli seli kɛ: ‘Ninnge kwlaa be awieliɛ’n w’a mantan koko. I sɔ’n ti’n, maan e klo e wiengu tankaan kpa.’ (1 Piɛ. 4:​7, 8) ?Kɛ mɛn’n kɔ́ i bue nuan’n sa benin yɛ ɔ́ jú-ɔ? Kɛ Zezi kɛ́n i sɔnnzɔnfuɛ’m be ndɛ’n ɔ seli kɛ: “Min dunman’n ti’n nvlenvle’m be kwlaa bé kpɔ́ amun.” (Mat. 24:9) Kɛ mɔ bé wá kpɔ́ e’n ti’n, ɔ fata kɛ e bo yo kun naan y’a kwla su Zoova kpa titi. Sɛ e mian e ɲin e yo sɔ’n, klolɛ mɔ e klo e wiengu’n ti’n, Satan su kwlá bubuman e nun. Afin klolɛ’n yo maan “sran’m be afiɛn sɛ kpa.”—Fip. 2:​1, 2. w23.11 13 § 18-19

Ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, ɔ le ta kpa. Kɛ e kan Zoova i su ndɛ e kle sran mun mɔ be si sran wafa ng’ɔ ti’n, wafa nga i bo’n gua’n, ɔ yo ɲɛnmɛn dan. Yɛle kɛ sɛ é kwlá sé’n, be ɲinma’n tike blɛblɛblɛ, kpɛkun be wun i wlɛ kɛ e Si Ɲanmiɛn i nzuɛn’n ti kpa dan. Yɛ kɛ be wun kɛ ɔ kwla sa kwlaa yo’n, be ɲin yi i dan. (Eza. 40:26) Asa’n kɛ be wun kɛ ɔ yo sa i nuan su sɛsɛsɛ’n, be fa be wla’n be guɛ i su. (Mml. 32:4) Yɛ kɛ bé súan like bé kɔ́’n, be wun i wlɛ kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan. (Eza. 55:9; Rɔm. 11:33) Kɛ be wun i wlɛ kɛ ɔ ti klolɛ’n, i sɔ’n gua be awlɛn su nzue. (1 Zan 4:8) Kɛ ɔ ko yo sɔ mɔ bé fá be wun bé mántan Zoova kpa’n, nn bé wún i wlɛ kɛ be kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n sakpasakpa. Kɛ e kwla uka sran mun naan b’a fa be wun b’a mantan Ɲanmiɛn’n i sɔ’n ti e cenjele like. Kɛ e yo sɔ kusu’n, Zoova bu e kɛ i wiengu junman difuɛ mun sa.—1 Kor. 3:5. w24.02 12 § 15

?Sɛ a ti Biblu’n nun like suanfuɛ annzɛ ɔ si nin ɔ nin mɔ be ti Zoova i Lalofuɛ yɛ be kleli wɔ ndɛ nanwlɛ’n, a bu batɛmun yolɛ’n i akunndan? Sɛ ɔ ti sɔ’n, ɔ ti kpa dan. Sanngɛ kwlaa naan b’a yo ɔ batɛmun’n ɔ fata kɛ a dun mmua fa ɔ wun man Zoova. ?Wafa sɛ yɛ sran kun fɛ i wun man Zoova-ɔ? Yɛle kɛ srɛlɛ nun’n ɔ se i kɛ i kunngba cɛ yɛ ɔ́ sú i-ɔ, naan i klun sa yolɛ’n yó i cinnjin trá like kwlaa. Sran sɔ’n ta Zoova i nda kɛ ɔ́ fɛ́ “i awlɛn’n kwlaa, ɔ nin i nguan’n kwlaa ɔ nin i akunndan’n kwlaa ɔ nin i wunmiɛn’n kwlaa klo” i titi. (Mar. 12:30) Kɛ sran kun fɛ́ i wun mán Zoova’n sran fi wunman nun. Sanngɛ kɛ bé yó i batɛmun’n be yo i sran’m be ɲrun naan be si kɛ w’a fɛ i wun w’a man Zoova. Be wun mɔ be fa man Ɲanmiɛn’n ɔ timan ngowa kanlɛ like. Ɔ maan ɔ fata kɛ a yia nda nga a tali’n i nuan. Afin Zoova kunndɛ kɛ a yo sɔ.—Aku. 5:4. w24.03 2 § 2; 3 § 5

Ndɛ tɔ aja kwlaa nun. Biblu’n kɛn i weiin kɛ be nga be ja bla annzɛ bian’n, “bé wún be ɲin su.” (1 Kor. 7:28) Ɔ ti sɔ afin fɔ o yasua’n nin bla’n be nun. Asa’n, ɔ le sran kun nin i like liɛ ng’ɔ klo i’n, ɔ nin ng’ɔ klomɛn i’n. Wie liɛ’n, yasua’n nin bla’n be finwlɛ’n ɔ nin wafa nga be tali be’n ɔ timan kun. Wie liɛ kusu’n kɛ be ko ja’n i sin yɛ be wun be wiengu kun’n i ayeliɛ wie mɔ be klomɛn i-ɔ. I kwlaa sɔ’n kwla yo maan ndɛ tɔ aja’n nun. Ɔ ju wie’n, kɛ ɔ yo naan sran kun yo i liɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan b’a siesie ndɛ’n, ɔ yoman sɔ. Sanngɛ be fa ndɛ’n be gua be wiengu kun’n su. Wie liɛ bɔbɔ’n, be kwla se be wun kɛ sɛ be titi nun annzɛ be yra’n, ɔ flunman. ?Sanngɛ sɛ be titi nun annzɛ be yra’n, i sɔ’n yɛ ɔ ti ajalɛ’n i kpafuɛ’n niɔn? Cɛcɛ. Kannzɛ e yi annzɛ e wun i like yolɛ yo ya’n, sanngɛ Zoova kunndɛ kɛ e nin i e tran titi. w24.03 16 § 8; 17 § 11

Kannzɛ be yoli e batɛmun bɔbɔ’n, kɛ é sí Zoova kpa mɔ é kló i kpa’n, nn é láfi su kpa kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n asiɛ m’ɔ́ wá káci lika klanman’n su. (Ebr. 5:13–6:1) Atrɛkpa’n ndɛ ng’ɔ o Rɔmunfuɛ Mun 5:​2-4 nun’n kpɛnnin su ɔ lika wie. Yɛle kɛ ɲrɛnnɛn fanunfanun tɔli ɔ su. Sanngɛ a jrannin kekle. Kpɛkun a wunnin kɛ Ɲanmiɛn i klun jɔ ɔ wun. Kɛ a wunnin i wlɛ sɔ’n, ɔ ɲin wa trannin ninnge nga i waan ɔ́ yó be’n be sin kpa ekun. Yɛ a fali ɔ wla guali be su kpa trali laa’n. Ɔ akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn ninnge sɔ’m be su kaan sa. Ɔ maan a yi i sɔ liɛ’n i nglo ɔ mɛn dilɛ’n nun. Yɛle kɛ siɛn’n wafa nga a nin ɔ awlofuɛ’m be tran’n, nin ajalɛ nga a fa be’n, ɔ nin like nga a fa ɔ blɛ’n yo’n be timan kɛ laa’n sa kun. Akoto Pɔlu kannin like nga e wla o su’n i su ndɛ cinnjin kpa kun ekun. I waan kɛ Ɲanmiɛn i klun ko jɔ sran kun wun’n, ɔ yo maan sran sɔ’n wun i wlɛ kɛ like nga i wla o su sɔ’n ɔ́ kpɛ́n su sakpasakpa.—Rom. 15:13. w23.12 12-13 § 16-19

Kɛ sa kekle’m be tɔ e su’n, wafa nga e wun yo e’n nin akunndan nga e bu’n, ɔ nin wafa nga e yo ninnge mun’n, ɔ timan kɛ titi liɛ’n sa. E kwla yo kɛ mmeli kun mɔ nzue’n fɛ i kɔ wa kɔ wa’n sa. ?Kɛ e wun yo e sɔ’n, ngue yɛ Zoova yo fa uka e-ɔ? Ɔ se e kɛ ɔ́ yó maan é jrán kekle. Kɛ mmeli kun o jenvie’n su mɔ seke dan kun su kpɛ’n, nzue’n kwla kpalo i kɔ wa kɔ wa. I sɔ’n ti’n mmeli sunman be le ninnge wie mun be nvɛnwunnvɛnwun. Ninnge sɔ’m be yo maan mmeli’m be boman nvaka. Ɔ maan be nga be o mmeli’n nun’n be wla gua ase. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan ninnge nga be o mmeli’m be nvɛnwunnvɛnwun sɔ’n b’a kwla di junman kpa’n, ɔ fataman kɛ mmeli’m be ka be osu kunngba’n nun lɛ. I wafa kunngba’n, blɛ kekle nun’n sɛ e su Zoova e kɔ e ɲrun titi’n, ɔ́ úka e naan y’a jran kekle. w24.01 22 § 7-8

Kɛ srɛ kun wɔ’n, bu ninnge nga Zoova yoli be laa’n be akunndan. A kwla bu ninnge ng’ɔ yili be’n be su akunndan. I lɛ nun’n, “nian” anunman mun nin waka nɲrɛ’m “be kpa.” Zoova w’a yiman be kɛ i bɔbɔ sa yɛ be kwlá sumɛn i. Sanngɛ sɛ a bu wafa nga Zoova nian be lika’n i su akunndan’n, i sɔ’n úka wɔ naan w’a lafi su kpa kɛ ɔ́ nían ɔ lika wie. (Mat. 6:​25-32) Asa’n fa ɔ ɲin sie i like nga Zoova yo mɛnnin i sufuɛ mun’n i su wie. I lɛ nun’n, a kwla suan sran kun mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ m’ɔ kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa’n i su like. Sɛ a klo kusu’n, a kwla kanngan Zoova i sufuɛ kun mɔ be kɛn i ndɛ’n e fluwa’m be nun’n i su ndɛ’n nun. Asa ekun’n, bu wafa nga Zoova niannin ɔ bɔbɔ ɔ lika’n i su akunndan. I wie yɛle wafa ng’ɔ ukali wɔ naan w’a si ndɛ nanwlɛ’n. (Zan 6:44) Annzɛ wafa ng’ɔ tɛli ɔ srɛlɛ wie’m be su’n. (1 Zan 5:14) Annzɛ i Wa’n i tɛ m’ɔ fɛli i wun yili’n i su ye nga a ɲɛn i cɛn kwlakwla’n.—Efɛ. 1:7; Ebr. 4:​14-16. w24.01 4 § 6; 7 § 17