Maan be wun kɛ an su yo kpa tra laa’n
“Mian ɔ nyin yo ninnge sɔ mun, maan be yolɛ’n lo wɔ kpa naan sran’n kwlaa be wun kɛ a su yo kpa tra laa’n.”—1 TIMOTE 4:15.
1, 2. ?I nun mɔ Timote te yo bakan’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ? ?Yɛ kɛ ɔ ɲannin afuɛ ko ju 20 mɔ ninnge’m be wa kacili’n ngue yɛ e si i su ɔ?
TIMOTE i kaan nun’n, ɔ trannin Rɔmufuɛ’m be nvle’n i bue nga be flɛ i Galati’n i asa liɛ’n su lɔ. Kɛ Zezi wuli’n be wa takali Klistfuɛ asɔnun kpanngban lɔ. I blɛ sɔ’n nun yɛ Timote nin i nin yɛ i nannan bla be kacili Klistfuɛ yɛ be fali be wun wlɛli i lɔ asɔnun kun i nun junman dilɛ’n nun ɔn. (2 Timote 1:5; 3:14, 15) E kwla se kɛ, kɛ Timote kacili Klistfuɛ i bakan nun’n, ɔ dili aklunjuɛ be nga be mɛntɛn i kpa’n be afiɛn. Sanngɛ ninnge’m be wa kacili kpɛ kunngba.
2 I kpɛ nɲɔn su nga akoto Pɔlu ɔli lɔ’n, yɛ i sɔ’n boli i bo ɔ. Blɛ sɔ’n nun’n, nn atrɛkpa’n Timote le afuɛ ko ju 20. Kɛ Pɔlu ɔli lika sɔ mɔ atrɛkpa’n yɛle Listri’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ be nga be o lɔ asɔnun’m be nun’n, “be bo [Timote] i dunman kpa.” (Sa Nga Be Yoli’n 16:2) Kannzɛ Timote te yo bakan’n, sanngɛ atrɛkpa’n ɔ kleli kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ timan bakan. I ti’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n sieli Pɔlu nin lɔ asɔnun kpɛnngbɛn mun. Ɔ maan be fali be sa fuali Timote su. Be kpɛli i kɛ ɔ di junman ngunmin kun asɔnun’n nun.—1 Timote 4:14; 2 Timote 1:6.
3. ?Junman benin yɛ Timote dimɛn i titi mɔ be fa mɛnnin i ɔ?
3 Be seli Timote kɛ ɔ yo like kun m’ɔ yomɛn i titi’n. Yɛle kɛ ɔ nin akoto Pɔlu be wlanwlan asɔnun’m be su! (Sa Nga Be Yoli’n 16:3) Wafa ng’ɔ fuli Timote i nun mɔ i wun fa bliblili i’n, e bu i akunndan e nian! Afuɛ nga bé wá bá lɛ’n be nun’n, Timote nin Pɔlu bé kɔ́ likalika’m be nun. Kpɛkun wie liɛ’n ɔ nin sran uflɛ mun yɛ bé kɔ́ ɔ. Bé dí junman nga akoto nin kpɛnngbɛn’m bé fá mán be’n. Pɔlu nin Timote be fali be wun wlɛli i sɔ junman’n nun. I sɔ’n yoli maan aniaan’m be yoli kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 16:4, 5 nun.) Kɛ mɔ Timote kɔ i ɲrun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n ti’n, Klistfuɛ kpanngban be wa sili i kpa. Kɛ akoto Pɔlu nin Timote be dili junman afuɛ blu kun’n, ɔ klɛli Filipu lɔfuɛ’m be fluwa kɛ: “I kunngba cɛ yɛ ɔ nin min e akunndan’n ti kun bɔ amun ndɛ lo i kpa-a. [...] Amun bɔbɔ an si kɛ Timote i nzuɛn’n ti kpa, ɔ uka min di junman jasin fɛ kanlɛ’n nun. Ɔ uka min kɛ ba yasua kun ukɛ i si’n sa.”—Filipfuɛ Mun 2:20-22.
4. (a) ?Junman dan benin yɛ be fa mannin Timote ɔ? (b) ?Pɔlu i ndɛ ng’ɔ o 1 Timote 4:15 nun’n, i su kosan benin yɛ e kwla usa ɔ?
4 Blɛ nga Pɔlu wá klɛ́ fluwa kó mán Filipufuɛ mun’n, ɔ mannin Timote i junman dan kun. Yɛle kɛ ɔ sie asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ mun asɔnun’n be nun. (1 Timote 3:1; 5:22) I sɔ’n kle weiin kɛ Timote w’a kaci asɔnun sunianfuɛ kun mɔ be kwla lafi i su ɔ. Sanngɛ Pɔlu i fluwa kunngba sɔ’n nun’n, ɔ wlali Timote i fanngan kɛ ɔ yo ‘naan sran’n kwlaa be wun kɛ ɔ su yo kpa tra laa’n.’ (1 Timote 4:15) ?Sran’m be nin a wunman kɛ Timote w’a yo kpa ti ɔ? ?Ɔ maan kɛ Pɔlu kan sɔ’n i bo’n yɛle benin? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla ɲɛn i afɔtuɛ sɔ’n i su mmlusuɛ ɔ?
Wafa nga é yó naan b’a wun kɛ e su yo Klistfuɛ kpa’n
5, 6. ?Wafa sɛ yɛ ɔ yoli kekle mannin Efɛzi lɔ asɔnun’n kɛ ɔ ka sanwun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Timote kwla sasali asɔnun’n niɔn?
5 Maan e nian ndɛ ng’ɔ 1 Timote 4:15 nun’n, i ɲrun nin i sin’n. (An kanngan 1 Timote 4:11-16 nun.) Ka naan Pɔlu w’a klɛ ndɛ sɔ’n, ɔ ɔli Maseduani. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ seli Timote kɛ ɔ ka Efɛzi lɛ. ?Ngue ti ɔ? Klɔ sɔ’n su lɔfuɛ wie’m be ato ndɛ’m be ti’n, aniaan’m be su bubu be wun nun asɔnun’n nun. Ɔ fata kɛ Timote sasa asɔnun’n naan ɔ ka sanwun. ?Wafa sɛ yɛ ɔ́ yó i sɔ liɛ’n niɔn? I wie yɛle kɛ ɔ́ klé i wiengu’m be ajalɛ kpa naan be fa su.
6 Pɔlu klɛli Timote i fluwa kɛ: “Yo sa ng’ɔ ti kpa’n, maan be nga be lafi Krist su’n be nian su yo, ɔ ijɔlɛ nun o, ɔ nzuɛn’n nun o, ɔ sran klolɛ nun o, ɔ Nyanmiɛn sulafilɛ nun o, ɔ nin ɔ sa tɛ bɔ a yo-man nin o.” Pɔlu kan guali su kɛ: “Mian ɔ nyin yo ninnge sɔ mun, maan be yolɛ’n lo wɔ kpa naan sran’n kwlaa be wun kɛ a su yo kpa tra laa’n.” (1 Timote 4:12, 15) Kɛ be kan Timote i kpa yolɛ’n ndɛ’n, Ɲanmiɛn ninnge’m be ndɛ yɛ be kan ɔn. Nán i wiengu’m be sielɛ’n i ndɛ ɔ. Ɲanmiɛn ninnge’m be nun sran kpa yolɛ wafa sɔ’n yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ kwlaa yi i nglo ɔ.
7. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ asɔnun’n nunfuɛ’m be kwlaa be yo ɔ?
7 Andɛ’n, kɛ Timote blɛ su sa’n, junman nga be di i asɔnun’n nun’n be ti wafawafa. Wie’m be ti asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ. Kpɛkun wie’m be di atin bofuɛ junman. Wie’m be kusu be di aklunjuɛ asɔnun’m be su wlanwlanlɛ’n annzɛ Betɛli lɔ junman dilɛ’n annzɛ kusu ngaliɛ difuɛ junman dilɛ’n nun. Asɔnun kpɛnngbɛn’m be sa o like klelɛ junman kɛ nga be fa yo i aɲia dandan’m be bo sa’n, i nun. Sanngɛ Klistfuɛ’m be kwlaa, i yasua o, i bla o, i bakan o, be kwla yo naan sran’m b’a wun kɛ be su yo kpa tra laa’n. (Matie 5:16) I kpa’n, kɛ Timote liɛ’n sa’n, Klistfuɛ nga be di junman cinnjin wie mun bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ be yo naan sran kwlaa wun kɛ be su yo kpa tra laa’n.
E ijɔlɛ’n nun’n maan e kle ajalɛ kpa
8. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ nga e kan’n, ɔ le ta e Ɲanmiɛn sulɛ’n su ɔ?
8 Like kun m’ɔ fata kɛ i nun’n Timote kle ajalɛ kpa wie’n, yɛle i ijɔlɛ’n nun. ?Wafa sɛ yɛ sran’m be kwla wun kɛ e su yo kpa i sɔ’n nun ɔn? Ndɛ nga e kan’n ɔ yi sran’n i wafa nga e ti’n i nglo. Zezi sieli i nzɔliɛ seli kɛ: “Ndɛ kwlaa ng’ɔ o sran anwlɛn’n nun’n yɛ ɔ fite i nuan-an.” (Matie 12:34) Zezi i niaan bian Zaki kusu wunnin kɛ ndɛ nga e kan’n, ɔ le ta e Ɲanmiɛn sulɛ’n su’n. Ɔ klɛli i kɛ: “Sɛ sran kun bu i wun kɛ ɔ su Nyanmiɛn sanngɛ ɔ sie-mɛn i nuan’n diin’n, i Nyanmiɛn sulɛ’n ti ngbɛn, ɔ su lɛkɛ i wun.”—Zak 1:26.
9. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e kle ajalɛ e ijɔlɛ’n nun ɔn?
9 Ndɛ nga e kan’n kwla yo maan asɔnun’n nun’n, e wiengu’m be wun wafa nga y’a wɔ e ɲrun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n. I ti’n, Klistfuɛ nga b’a tin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be kanman ndɛ tɛtɛ, annzɛ ng’ɔ yoman sa ye’n. Annzɛ kusu be kanman ndɛ yaya kleman be wiengu. Sanngɛ be mian be ɲin be kan ndɛ nga sran ti ɔ ɔ yo sran’n, ɔ nin ng’ɔ cici sran wla’n yɛ ng’ɔ wla sran fanngan’n. (Nyanndra Mun 12:18; Efɛzfuɛ Mun 4:29; 1 Timote 6:3-5, 20) Kɛ e sisiman e bo Ɲanmiɛn i mmla m’ɔ leman wunsu’n i sin jranlɛ’n nun mɔ e kɛn i su nantilɛ mɔ e kunndɛ kɛ é nánti titi’n i ndɛ’n, ɔ yi i nglo kɛ e tu e klun e su Ɲanmiɛn. (Rɔmfuɛ Mun 1:15, 16) Wafa nga e ijɔ’n, sran kpa’m bé síe i nzɔliɛ, kpɛkun atrɛkpa’n bé fá e ajalɛ’n su.—Filipfuɛ Mun 4:8, 9.
E nzuɛn’n nun’n maan e kle ajalɛ kpa
10. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn sulafilɛ kpa’n ti cinnjin naan y’a wɔ e ɲrun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun ɔn?
10 Nán ndɛ mɔ sran ti ɔ ɔ yo sran’n i kanlɛ’n ngunmin yɛ maan Klistfuɛ kun kle ajalɛ kpa ɔ. Sɛ sran kun kan ndɛ kpa naan ɔ yomɛn i nuan su sa’n, ɔ́ káci gblɛfuɛ. Farizifuɛ’m be gblɛ mɔ be kpɛ’n, ɔ nin wafa nga i bo’n gua tɛ’n, Pɔlu si i kpa. Ɔ wlali Timote su nun i sɔ’n gblɛ ninnge’m be lika kpɛ sunman. (1 Timote 1:5; 4:1, 2) Sanngɛ Timote w’a yoman gblɛfuɛ. Pɔlu i fluwa nɲɔn su ng’ɔ klɛli Timote’n i nun’n, ɔ klɛli i kɛ: “N wla o ɔ Nyanmiɛn su bɔ a lafi kpa’n su.” (2 Timote 1:5) Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ fata kɛ Timote yi i nglo i wiengu’m be ɲrun kɛ ɔ ti Klistfuɛ kpa. Ɔ fata kɛ i aeliɛ’n nun’n, ɔ kle ajalɛ kpa.
11. ?Aɲanbeun’n su ndɛ benin yɛ Pɔlu klɛli Timote ɔ?
11 Pɔlu i fluwa nɲɔn ng’ɔ klɛli Timote’n be nun’n, ɔ wlɛli i fanngan aeliɛ wafawafa kpanngban nun. I wie yɛle kɛ nán Timote fɛ i ɲin blo sika kunndɛlɛ’n nun. Pɔlu klɛli i kɛ: “Sika klolɛ’n yɛ ɔ ti sa tɛtɛ’n kwlaa i bo nin-ɔn. Sran wie’m be fa be nyin bloli nun lele be lafi-man Nyanmiɛn su kun, ɔ maan awlaboɛ’n w’a kun be kpo.” (1 Timote 6:10) Sran ng’ɔ klo aɲanbeun’n, ɔ kle kɛ ɔ nin a tinman Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Sanngɛ Klistfuɛ nga ‘be nyan like be di’n, yɛ be nyan tannin kla’n,’ mɔ like nga be ɲɛn i’n ɔ ju be’n, be kle kɛ b’a wɔ be ɲrun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun.—1 Timote 6:6-8; Filipfuɛ Mun 4:11, 12; Jue Mun 121:1, 2.
12. ?E mɛn dilɛ’n nun’n wafa sɛ yɛ e kwla yo naan sran’m be kwlaa b’a wun kɛ e su yo kpa tra laa ɔ?
12 Pɔlu seli Timote kɛ ɔ ti cinnjin kɛ “tannin nga [Klistfuɛ] mmla’m be kla’n be klɛ i kpa, nán maan be fa be wun kle, sanngɛ maan be sie be wun kpa.” (1 Timote 2:9) Bla nga be wun wlawlalɛ nun be faman be wun kleman mɔ be siesie be wun kpa’n, kpɛkun be ti akunndanfuɛ’n, be kle ajalɛ kpa. (1 Timote 3:11) Ndɛ sɔ’n ti Klistfuɛ yasua’m be liɛ wie. Pɔlu wlali asɔnun sunianfuɛ’m be su nun kɛ be ‘nian be wun su kpa, be si ngwlɛlɛ, be yo sa i nuan su.’ (1 Timote 3:2) Sɛ e yi i sɔ nzuɛn’m be nglo like nga e yo’n nun cɛn kwlakwla’n, sran’m be kwlaa bé wún kɛ e su yo kpa tra laa.
13. ?Kɛ Timote sa’n sa tɛ mɔ e yoman’n nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle ajalɛ kpa ɔ?
13 Ɔ fataman kɛ Timote yo sa tɛ. I sɔ’n nun’n, ɔ fata kɛ ɔ kle ajalɛ kpa wie. Kɛ Pɔlu se kɛ nán ɔ yo sa tɛ’n, i ndɛ sɔ’n wɔ aeliɛ kun trele. Yɛle bla nin bian kunndɛlɛ’n. Wafa nga Timote nin bla’m be tran’n ti’n, ɔ fataman kɛ be kɛn i wun ndɛ tɛ kaan sa. Ɔ fata kɛ ɔ ‘bu bla kpɛnngbɛn mun i nin, [ɔ] bu talua mun i niaan sa’n kwlaa nun.’ (1 Timote 4:12; 5:2) Sa sukusuku nga sran kun yo i nvialiɛ nun’n, Ɲanmiɛn wun i. Kpɛkun cɛn wie lele saan sran’m bé wún i wie. Kusu ɔ ti su kɛ junman kpa nga Klistfuɛ kun di’n, ɔ kaman bui bo. (1 Timote 5:24, 25) Asɔnun’n nunfuɛ’m be kwlaa be kwla yo naan sran’m b’a wun kɛ be nzuɛn’n nun’n be su yo kpa tra laa’n.
Sran klolɛ’n nin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n be ti cinnjin kpa
14. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n jran su kpa kɛ ɔ fata kɛ e klo e wun ɔn?
14 Klistfuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ’n i nun like cinnjin kpa kun yɛle sran klolɛ’n. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Sɛ an klo amun wiengu’n, i sɔ’n nun yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ-ɔ.” (Zan 13:35) ?Wafa sɛ yɛ e yi e wun klolɛ sɔ’n i nglo ɔ? Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ sɛ sran kun yo e sa’n maan ɔ sɔn e nun ‘i klolɛ bɔ e klo i’n ti.’ Kpɛkun ‘e yo e wun ye, e si e wun aunnvuɛ,’ yɛ sɛ sran to e’n e sike i. (Efɛzfuɛ Mun 4:2, 32; Ebre Mun 13:1, 2) Akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “An klo amun wun kpa kɛ sran nin i niaan sa.”—Rɔmfuɛ Mun 12:10.
15. ?Ngue ti yɛ sran klolɛ’n ti cinnjin man e kwlaa ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ Klistfuɛ asɔnun sunianfuɛ’m be bɔbɔ yɛ ɔ ti cinnjin kpa man be ɔ?
15 Timote i like klelɛ’n nin i asɔnun su nianlɛ’n yoli i wiengu Klistfuɛ’m be ye. Sanngɛ sɛ ɔ ti kɛ ɔ yoli be kpokokpoko annzɛ ɔ yoli be klunwi’n, nn i sɔ’n yoli ngbɛn. (An kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 13:1-3 nun.) Asa kusu’n, Timote kloli i niaan mun, ɔ yoli be ye yɛ ɔ dili junman kpa mannin be. I sɔ’n kleli kɛ w’a yo kpa w’a tra laa’n Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. I sɔ’n ti bɔbɔ yɛ fluwa nga akoto Pɔlu klɛli Timote’n i nun’n, ɔ ti su kɛ ɔ se i trele kɛ ɔ kle ajalɛ kpa sran klolɛ’n nun’n niɔn.
16. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Timote lafi Ɲanmiɛn su tankaan kpa ɔ?
16 I nun mɔ Timote o Efɛzi lɔ’n, be sɛli i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niannin. Akunndan wie mɔ be nin Klistfuɛ ndɛ nanwlɛ’n be kɔman likawlɛ’n, yɛ be nun wie’m be kle ɔ. “Ngua [annzɛ ato ndɛ]” yɛ wie’m be fa tru lika’n nun ɔn. Annzɛ kusu ninnge nga be yoman asɔnun’n i kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, yɛ be kunndɛ ɔ. (An kanngan 1 Timote 1:3, 4 nun.) Pɔlu waan i sɔ sran liɛ mun’n, ‘wun tufuɛ [mun ɔn] yɛ be si-man like fi. Ndɛ’m be akplowa silɛ’n ɔ nin like’m be su utre dilɛ’n be kaci kɛ tukpacɛ yɛ ɔ wo be su sa.’ (1 Timote 6:3, 4) ?Timote kwla fɛ ɲin sie i akunndan tɛtɛ nga be su wlu asɔnun’n nun’n be su kaan sa? Cɛcɛ. Afin Pɔlu seli i kpa kɛ ɔ ‘miɛn i nyin maan sran’m be lafi Nyanmiɛn su kpa.’ Kpɛkun ɔ seli i kɛ “ndɛ ngbɛn-ngbɛn b’ɔ nin Nyanmiɛn ndɛ’n ti-man kun’n, nin akplowa nga be bɔ be bu be wun kɛ be si sa’n be si’n,” nán ɔ sie i su be bo. (1 Timote 6:12, 20, 21) E kwla lafi su kpa kɛ Timote fali Pɔlu i afɔtuɛ’n kpa’n su.—1 Korɛntfuɛ Mun 10:12.
17. ?Ngue ti yɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n kwla yo kekle andɛ ɔ?
17 Ɔ seli Timote kɛ “cɛn wie lele kɛ mɛn’n kɔ́ i bue nuan’n, sran wie’m be su lafi-man Nyanmiɛn su kun, bé fá like nga mmusu bɔ be laka sran’n be kle’n su.” (1 Timote 4:1) Asɔnun’n nunfuɛ’m be kwlaa, kannzɛ be di junman cinnjin kpa asɔnun’n nun o, ɔ fata kɛ be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yo tankaan kpa kɛ Timote liɛ’n sa. Sɛ e fa ajalɛ kpa naan e kpalo be nga be kpɔci Ɲanmiɛn’n, e kwla yo naan sran’m be kwlaa b’a wun kɛ e su yo kpa tra laa’n. Kpɛkun Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nun’n é klé ajalɛ kpa.
E mian e ɲin naan e yo kpa tra laa’n
18, 19. (a) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan sran’m be kwlaa b’a wun kɛ e su yo kpa tra laa ɔ? (b) ?Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n nun’n, ngue yɛ é wá kókó su yalɛ ɔ?
18 Ɔ ti weiin kɛ nán Klistfuɛ kpa kun i sran waka’n annzɛ i ninnge ng’ɔ si be yo’n annzɛ kusu i ɲrun m’ɔ le i’n ti yɛ w’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun w’a tra laa ɔ. Kusu nán asɔnun’n nun junman m’ɔ sɔli i dilɛ w’a cɛ’n ti ɔ. Sanngɛ kɛ be se kɛ y’a yo kpa’n, i ɲin fite e ɲin m’ɔ yi Zoova e akunndan’n nun nin e ijɔlɛ’n nun yɛ e aeliɛ’n nun’n, i nun. (Rɔmfuɛ Mun 16:19) Kɛ be se e kɛ e klo e wiengu naan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i bo’n wla ase kpa’n, ɔ fata kɛ e fa su. Maan e bu ndɛ nga Pɔlu kan kleli Timote’n i akunndan. Kpɛkun maan ɔ lo e kpa naan sran’m be kwlaa be wun kɛ e su yo kpa tra laa’n.
19 Nzuɛn kun ekun m’ɔ kle kɛ e su yo Klistfuɛ kpa tra laa’n, yɛle aklunjuɛ’n m’ɔ ti ninnge nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran’n yo’n i nun kun’n. (Galasifuɛ Mun 5:22, 23) Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n nun’n, wafa nga blɛ kekle nun e kwla di aklunjuɛ’n, é wá kókó su yalɛ.
?Amún tɛ́ su sɛ?
• ?E ijɔlɛ wafa’n ti’n, ngue yɛ e wiengu’m be kwla si i e su ɔ?
• ?E nzuɛn nin sa tɛ mɔ e yoman’n nun’n, wafa sɛ yɛ e kle kɛ e su yo kpa tra laa’n niɔn?
• ?Ngue ti yɛ Klistfuɛ’m be wun klolɛ nin be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ be kle ajalɛ kpa ɔ?
[Foto, bue 11]
Timote i bakan nun’n ɔ kleli kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n ɔ timan bakan.
[Foto mun, bue 13]
?Sran’m be kwlaa be wun kɛ e su yo kpa tra laa’n?