Sran cɛnlɛ’n kle kɛ Ɲanmiɛn klo sran, ɔ si ngwlɛlɛ yɛ ɔ trɛ i awlɛn

1. ?Ngue ti yɛ Zoova yili ninnge mun-ɔn?

LAA’N, Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Sanngɛ i ɲin su yomɛn i koun yɛ ɔ di aklunjuɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ kunndɛli kɛ sran uflɛ tran nguan nun naan ɔ di aklunjuɛ wie. I ti yɛ ɔ boli ninnge’m be yilɛ bo-ɔ.—Jue. 36:10; 1 Zan 4:19.

2. ?Kɛ Zoova yili ninnge mun’n, wafa sɛ yɛ Zezi nin anzi’m be wun yoli be-ɔ?

² Zoova dun mmua yili Zezi. I sin’n, i Wa sɔ’n ukɛli i naan b’a yi ‘ninnge’m be kwlaa.’ Ninnge sɔ’m be nun wie mun yɛle anzi mun. (Kol. 1:16) Kɛ Zezi nin i Si be dili junman likawlɛ’n, i sɔ’n yoli i fɛ. (Nya. 8:30) Anzi’m be kusu, kɛ Zoova nin Zezi be yili nglo nin asiɛ’n, be dili aklunjuɛ wie. I li kɛ Zoova yili asiɛ’n nin i su ninnge mun’n, ɔ nin sran mun’n, yɛ be ‘kpannin aklunjuɛ kpanlɛ’n’ niɔn. (Zɔb 38:7; Nya. 8:31) Ninnge kwlaa nga Zoova yili be’n, be kle kɛ ɔ ti klolɛ naan ɔ si ngwlɛlɛ.—Jue. 104:24; Rɔm. 1:20.

3. ?Kɛ nga 1 Korɛntifuɛ Mun 15:21, 22 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zezi i tɛ m’ɔ yili’n ti’n e kwla ɲɛn i-ɔ?

³ Zoova kunndɛ kɛ klɔ sran’m be tran asiɛ m’ɔ yili i klanman’n, i su tititi. Sanngɛ kɛ Adan nin Ɛvu be yoli ɲin kekle be Si m’ɔ klo be’n i su’n, sa tɛ’n nin wie’n be bali mɛn’n nun. (Rɔm. 5:12) ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ngue yɛ Zoova yoli-ɔ? Be ja nun lɛ’n, ɔ kannin like ng’ɔ́ wá yó fá dé klɔ sran mun’n, i ndɛ. (Bob. 3:15) Yɛle kɛ i waan ɔ́ fɛ́ i Wa’n yí tɛ naan Adan nin Ɛvu be mma’m be ɲan be ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. Ɔ maan be kwlaa nga be klun klo su be su i’n, be kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.—Zan 3:16; Rɔm. 6:23; an kanngan 1 Korɛntifuɛ Mun 15:21, 22 nun.

4. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

⁴ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ cɛ́n be nga be wuli’n. Sanngɛ sran cɛnlɛ’n i su kosan wie’m be o lɛ m’ɔ fata kɛ e tɛ be su-ɔ. I wie yɛle kɛ: ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wá cɛ́n sran mun-ɔn? ?Kɛ Ɲanmiɛn wá cɛ́n e awlɛn su sran mun’n, é kwlá wún be wlɛ? ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ sran cɛnlɛ’n ti’n é dí aklunjuɛ-ɔ? ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ sran cɛnlɛ’n kle kɛ Ɲanmiɛn klo sran, ɔ si ngwlɛlɛ yɛ ɔ trɛ i awlɛn-ɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.

?WAFA SƐ YƐ ƝANMIƐN WÁ CƐ́N SRAN MUN-ƆN?

5. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Ɲanmiɛn su cɛnman be nga be wuli’n be ngba blɛ kunngba’n nun-ɔn?

⁵ E si kɛ, kɛ Zoova wá sé i Wa’n kɛ ɔ cɛn sran kpanngban nga be wuli’n, ɔ su cɛnman be ngba blɛ kunngba’n nun. ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ? Afin sɛ ɔ cɛn sran’m be ngba blɛ kunngba’n nun’n, lika’n yó sukusuku. Kusu Zoova yoman ninnge sukusuku. Asa ekun’n, ɔ si kɛ sɛ lika’n ti sukusuku’n, sran’m be su kwlá tranman fɔun nun. (1 Kor. 14:33) Kwlaa naan Zoova w’a yi klɔ sran mun’n, ɔ nin Zezi be siesieli asiɛ’n i ye. I sɔ’n kle kɛ Zoova ti ngwlɛlɛfuɛ naan ɔ trɛ i awlɛn. Kɛ Zezi wá dí famiɛn afuɛ akpi’n, ɔ́ wá yí nzuɛn kunngba sɔ’m be nglo wie. Yɛle kɛ kwlaa naan w’a cɛn be nga be wuli’n, ɔ́ wá sé be nga bé ɲán be ti Aamagedɔn alɛ’n nun’n be kɛ be siesie asiɛ’n i ye.

6. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 24:15 fa kan’n sa’n, wan mun yɛ bé trán be nga bé cɛ́n be’n be nun wie-ɔ?

⁶ Be nga bé ɲán be ti Aamagedɔn alɛ’n nun’n, bé wá yó like cinnjin kpa kun. Yɛle kɛ bé wá kán Ɲanmiɛn i Famiɛn Dilɛ’n nin i mmla’m be ndɛ klé be nga bé wá cɛ́n be’n. ?Ngue ti-ɔ? Afin Biblu’n kan sran sɔ’m be dan lika be ndɛ se kɛ “b’a yoman sa kpa.” (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 24:15 nun.) Kɛ ɔ ko yo naan sran sɔ’m b’a kwla ɲan e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye wie’n, ɔ fata kɛ be kaci be nzuɛn’n. Nanwlɛ, sran sɔ’m be like klelɛ’n su yoman junman kaan. Afin be sɔnnin kpa yɛ be siman Zoova i su like fi. ?Sran sɔ’m be tinuntinun bé ɲán sran kun klé be like kɛ nga e fa kle sran’m be Biblu’n nun like andɛ’n sa? ?Annzɛ bé kɔ́ asɔnun bo’m be nun naan be kle be like naan be kusu b’a kwla uka be nga bé wá cɛ́n be ekun’n? E kwlá dimɛn i nanwlɛ trele sa. Sanngɛ like nga e si i’n, yɛle kɛ kɛ ɔ ka kan Zezi i Afuɛ Akpi Famiɛn dilɛ blɛ’n wá wíe’n, ‘asiɛ’n wunmuan’n su sran’m bé sí Zoova lelele.’ (Eza. 11:9) Nanwlɛ, blɛ sɔ’n nun’n, é wá dí junman wie mɔ bé mán e aklunjuɛ-ɔ.

7. ?Ngue ti yɛ kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m bé wá klé be nga bé wá cɛ́n be’n be like’n, bé sí be aunnvuɛ-ɔ?

⁷ Zezi i famiɛn dilɛ blɛ nun’n, Zoova i sufuɛ’m be kwlaa bé wá mían be ɲin naan be nzuɛn’n yo kpa naan Zoova i klun jɔ be wun. Ɔ maan kɛ bé wá úka be nga bé wá cɛ́n be naan be wla be nzuɛn tɛ’n i ase’n, bé sí be aunnvuɛ. (1 Piɛ. 3:8) Be nga bé wá cɛ́n be’n, bé wá wún i wlɛ kɛ Zoova i sufuɛ’m be ti wun ase kanfuɛ. I sɔ’n wá yó maan bé kúnndɛ kɛ bé fá be wun mántan be naan be su Zoova likawlɛ.—Fp. 2:12.

?É WÚN BE NGA BÉ WÁ CƐ́N BE’N BE WLƐ?

8. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ é wún be nga bé wá cɛ́n be’n be wlɛ-ɔ?

⁸ Like nga ti yɛ e kwla se kɛ é wún be nga bé wá cɛ́n be’n be wlɛ’n be sɔnnin. I wie yɛle wafa nga Zoova cɛnnin sran mun laa’n. Kɛ ɔ́ cɛ́n be’n, wafa nga be fa ti’n, nin wafa nga be ijɔ’n, ɔ nin wafa nga be bu akunndan’n w’a kaciman. Ɔ maan e lafi su kɛ mɛn klanman nun lɔ’n, kɛ ɔ́ wá yó i sɔ wie-ɔ. Asa ekun’n, nán e wla fi su kɛ Zezi fali wie’n sunnzunnin lafilɛ. Ɔ maan kɛ be cɛn sran kun’n, ɔ ti kɛ b’a tinnge i sa. (Mat. 9:18, 24; Zan 11:11-13) Kɛ sran kun su lafi mɔ be tinnge i’n, i wla fiman like fi su. I wafa kunngba’n, sɛ sran kun wu naan be cɛn i’n, i wla fiman like fi su. I wie yɛle Lazaa liɛ’n. Kɛ ɔ wuli’n, i cɛn ba nnan su yɛ Zezi wa cɛnnin i-ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ su bɔn bɔbɔ. Sanngɛ kɛ Zezi cɛnnin i’n, i niaan bla’m be ka lɛ be wunnin i wlɛ. Lazaa kusu wunnin be wlɛ wie.—Zan 11:38-44; 12:1, 2.

9. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ be nga bé wá cɛ́n be’n fɔ su kaman lɛ tuman be nun-ɔn?

⁹ Zoova tali e nda kɛ mɛn klanman nun’n, sran fi su seman kɛ: “N kpinndinman.” (Eza. 33:24; Rɔm. 6:7) Ɔ maan be kwlaa nga Zoova wá cɛ́n be’n, sɛ tukpacɛ wie o be wun’n ɔ́ wíe. Sanngɛ fɔ ng’ɔ o be nun’n, ɔ su kaman lɛ wieman. Afin sɛ fɔ’n ka lɛ wie be nun’n, atrɛkpa’n be osufuɛ nin be janvuɛ’m be su wunman be wlɛ. Ɔ maan Klisi i Afuɛ Akpi Famiɛn dilɛ blɛ nun’n, fɔ’n wíe sran’m be nun blɛblɛblɛ. Kɛ Zezi ko wie i junman sɔ’n i di’n, ɔ́ fá Famiɛn dilɛ’n mɛ́n i Si. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn w’a yo maan Zoova i klun sa’n w’a kpɛn su.—1 Kor. 15:24-28; Ngl. 20:1-3.

?NGUE TI YƐ E KWLA SE KƐ SRAN CƐNLƐ’N TI’N É DÍ AKLUNJUƐ-Ɔ?

10. ?Kɛ Zoova wá cɛ́n e awlɛn su sran mun’n, wafa sɛ yɛ e wun wá yó e-ɔ?

¹⁰ Kɛ Zoova wá cɛ́n e awlɛn su sran mun mɔ é wá sɔ́ be nun’n, wafa nga e wun wá yó e’n, maan e bu i akunndan kan e nian. ?Blɛ sɔ’n nun’n, ngue yɛ á yó-ɔ? ?Aklunjuɛ’n ti’n á sún annzɛ á bó sró? ?Annzɛ kusu á tó jue mánmán Zoova? I kwlaa yoli-o, e si kɛ blɛ sɔ’n nun’n, klolɛ nga é kló e Si Zoova nin i Wa Zezi’n, ɔ́ yó dan. Afin be dunman nun ti yɛ e awlɛn su sran’m be kwla sali be sin nguan nun-ɔn.

11. ?Kɛ nga Zan 5:28, 29 fa kan’n sa’n, be nga bé wá nánti Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n be liɛ yó sɛ?

¹¹ Kɛ be nga bé wá cɛ́n be’n, bé wá wlá be nzuɛn laa’n i ase mɔ bé wá nánti Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n, aklunjuɛ nga bé wá dí’n maan e bu i akunndan kan e nian. Sran sɔ’m bé kwlá trán mɛn klanman’n nun tititi. Sanngɛ be nga be su kaciman be nzuɛn’n, Ɲanmiɛn su manman be atin kɛ be tran mɛn klanman’n nun wie.—Eza. 65:20; an kanngan Zan 5:28, 29 nun.

12. ?Ngue yɛ Zoova wá yó mɛ́n i sufuɛ mun-ɔn?

¹² Nyanndra Mun ndɛ tre 10 i mma 22 se kɛ: “Kɛ sran kun nyɛ́n i wun sa’n, ɔ fin Anannganman. Ɔ maan anyanbeun finman sran.” Mɛn klanman’n nun’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ’m bé wá wún i wlɛ kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ. Zoova i wawɛ’n i dunman nun’n, blɛblɛblɛ i sufuɛ’m bé yó sran kpa kɛ Klisi sa, yɛ fɔ’n su tranman be nun kun. (Zan 13:15-17; Efɛ. 4:23, 24) Asa ekun’n, kɛ lika’n cɛ́n m’ɔ́ sán’n, nn bé yó juejue trá laa’n. Nanwlɛ, é wá dí aklunjuɛ dan. (Zɔb 33:25) ?Sanngɛ dɔ nga su’n, wafa sɛ yɛ sran cɛnlɛ’n i su akunndan bulɛ’n kwla uka e-ɔ?

SRAN CƐNLƐ’N KLE KƐ ZOOVA KLO SRAN

13. (1) ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Jue Mun 139:1-4 nun’n, ɔ kle kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e tinuntinun e su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ sran cɛnlɛ’n kle kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ-ɔ?

¹³ Kɛ nga e fa wunnin i sa’n, kɛ Zoova wá cɛ́n sran mun’n be wla su fiman like fi su yɛ be sran wafa nga be ti’n su kaciman. I sɔ’n kle kɛ Zoova klo e dan. Afin ɔ fɛ i ɲin sie i akunndan nga e bu’n, nin wafa nga e wun yo e’n, nin wafa nga e ijɔ’n ɔ nin wafa nga e yo ninnge mun’n, be su. I sɔ’n ti’n sɛ i waan ɔ́ cɛ́n e naan e yo kɛ nga laa e fa ti’n sa’n, ɔ su yoman kekle i sa nun. Famiɛn Davidi wunnin i wlɛ kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e tinuntinun e su. (An kanngan Jue Mun 139:1-4 nun.) ?Kɛ e wun i wlɛ kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e tinuntinun e su’n, wafa sɛ yɛ e wun yo e-ɔ?

14. ?Kɛ e si kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e tinuntinun e su’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e wun yo e-ɔ?

¹⁴ Kɛ e si kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e tinuntinun e su’n, srɛ kwla kun e. Sanngɛ ɔ fataman kɛ srɛ kun e. ?Ngue ti-ɔ? Afin i sɔ’n kle kɛ e ndɛ lo Zoova naan i ɲrun’n, e tinuntinun e ti e liɛ ngunmin kun. Asa ekun’n, sa kwlaa nga be tɔli e su mɔ i ti yɛ wafa nga e yo ninnge mun nin sran uflɛ liɛ’n timan kun’n, i wla fiman be su. Nanwlɛ, i sɔ’n gua e awlɛn su nzue. Ɔ maan nán e bu i le kɛ e ngunmin yɛ e wo-ɔ. Afin Zoova nin e o nun dɔ kwlaa su, yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e.—2 Nyo. 16:9.

SRAN CƐNLƐ’N KLE KƐ ZOOVA SI NGWLƐLƐ

15. ?Wafa sɛ yɛ sran cɛnlɛ’n kle kɛ Zoova si ngwlɛlɛ-ɔ?

¹⁵ Sɛ sran kun sro wie’n naan i kpɔfuɛ wie se i kɛ ɔ yo like kun naan sɛ w’a yoman’n ɔ́ kún i’n, ɔ kwla yo like sɔ’n. Kɛ mɔ be nga be yo Satan i klun sa’n be si sɔ’n ti’n, be fɛ i sɔ’n wlanwlan sran mun naan be kpɛ be janvuɛ’m be bo waka annzɛ be yo like tɛ wie. Sanngɛ e liɛ’n, be kwlá faman wie’n be wlanwlanman e. Afin e si kɛ sɛ e kpɔfuɛ’m be kun e bɔbɔ’n, Zoova mán e nguan ekun. (Ngl. 2:10) I kpa bɔbɔ’n, kannzɛ bé yó sɛ yó sɛ, e su yaciman Zoova i sulɛ le. (Rɔm. 8:35-39) Nanwlɛ, kɛ Zoova yoli maan e lafi su kɛ cɛn wie lele’n sran’m bé cɛ́n’n, e wun i wlɛ kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan. Kɛ mɔ e lafi sran cɛnlɛ’n su’n ti’n, sɛ be nga be yo Satan i klun sa’n be wlanwlan e kɛ bé kún e’n, srɛ su kunman e. Asa ekun’n, i sɔ’n wla e yakpa naan y’a su Zoova lele y’a guɛ i ti nin i bo.

16. (1) ?Kosan benin mun yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn? (2) ?Sɛ e tɛ kosan sɔ’m be su kɛ ɛɛn’n, i sɔ’n kle sɛ?

¹⁶ ?Sɛ e kpɔfuɛ’m be se e kɛ bé kún e sakpa’n, blɛ sɔ’n nun’n é klé kɛ e lafi Zoova su? ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a wun i wlɛ kɛ é láfi i su sakpa-ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ajalɛ kwlaa nga n fa be aliɛ ba kwlaa nun’n, be kle kɛ n lafi Zoova su?’ (Lik. 16:10) Asa ekun’n, Zoova seli kɛ sɛ e dun mmua kunndɛ i Famiɛn diwlɛ’n, ɔ́ fá ninnge nga e sa mian be wun’n mán e. I sɔ’n ti’n, e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ninnge nga n fa min blɛ’n nin min sika’n n yo be’n, be kle kɛ n lafi ndɛ sɔ’n su?’ (Mat. 6:31-33) Sɛ e tɛ kosan sɔ’m be su kɛ ɛɛn’n, i sɔ’n kle kɛ e lafi Zoova su naan sɛ sa kekle wie tɔ e su’n é kwlá jrán kekle.—Nya. 3:5, 6

SRAN CƐNLƐ’N KLE KƐ ZOOVA TRƐ I AWLƐN

17. (1) ?Wafa sɛ yɛ sran cɛnlɛ’n kle kɛ Zoova trɛ i awlɛn-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ, kɛ Zoova trɛ i awlɛn’n ɔ yo e fɛ-ɔ?

¹⁷ Zoova si cɛn nin dɔ nga ɔ́ núnnún mɛn tɛ nga’n. (Mat. 24:36) Ɔ maan ɔ́ trɛ́ i awlɛn mínndɛ lele naan blɛ sɔ’n ju. Asa ekun’n, ɔ kunndɛ kpa kɛ ɔ́ cɛ́n be nga be wuli’n. (Zɔb 14:14, 15) Sanngɛ ɔ trɛ i awlɛn minndɛ blɛ ng’ɔ sieli i kɛ ɔ́ fá yó i sɔ like’n. (Zan 5:28) Kɛ Zoova trɛ i awlɛn’n, e ɲan su ye. Like nga ti yɛ e se sɔ’n i kun yɛle kɛ kɛ mɔ Zoova trɛ i awlɛn’n ti’n, e bɔbɔ nin sran uflɛ e le blɛ e ‘kaci e akunndan’n.’ (2 Piɛ. 3:9) Afin Zoova kunndɛ kɛ sran kpanngban kpa be ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ, kɛ Zoova trɛ i awlɛn’n ɔ yo e fɛ-ɔ? Maan e mian e ɲin e kunndɛ “be kwlaa nga be nin nguan m’ɔ leman awieliɛ’n fata’n.” Kpɛkun e uka be naan be klo Zoova naan be su i. (Yol. 13:48) I liɛ’n, bé kwlá ɲán Zoova i awlɛn m’ɔ tra’n, i su ye wie.

18. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e tra e awlɛn e wiengu’m be wun-ɔn?

¹⁸ Zoova kunndɛ kɛ fɔ’n tu sran’m be nun. Sanngɛ ɔ́ wá mínndɛ kɛ Zezi i Afuɛ Akpi Famiɛn dilɛ blɛ’n wie ka naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye. Sanngɛ kwlaa naan blɛ sɔ’n w’a ju’n, ɔ́ yáci e sa tɛ mun cɛ́ e titi. Maan e niɛn i ajalɛ sɔ’n su. Yɛle kɛ e fa e ɲin e sie i e wiengu’m be nzuɛn kpa’n su, yɛ e tra e awlɛn be wun. I sɔ yɛ aniaan bla kun yoli-ɔ. I wun’n le tukpacɛ tɛ kpa kun. Tukpacɛ sɔ’n ti’n, i wun’n koko dan. Tukpacɛ’n ti’n, aniaan bian’n yacili aɲia’m be bo kɔlɛ. Aniaan bla’n seli kɛ: “Nanwlɛ, w’a yoman pɔpɔ w’a manman min. Min wun’n i tukpacɛ’n ti’n, ninnge kwlaa nga e sunnzunnin kɛ é yó be likawlɛ’n, be kpili ase.” Ɔ nin i sɔ ngba’n, aniaan bla’n trɛli i awlɛn i wun’n i wun. Ɔ fɛli i wla guɛli i Zoova su, yɛ ɔ suɛnnin i wun’n i bo titi. Kɛ Zoova sa’n, aniaan bla’n fɛli i ɲin sieli i ninnge kpakpa nga i wun’n yo be’n, be su. Ɔ seli ekun kɛ: “Min wun’n ti sran kpa, yɛ ɔ yo i liɛ ng’ɔ kwla yo naan w’a yo juejue’n.” Nanwlɛ, kɛ e tra e awlɛn e awlofuɛ mun annzɛ aniaan nga sa kekle o be su’n be wun’n, i sɔ’n ti kpa dan.

19. ?Ngue yɛ y’a fua kpa kɛ é yó-ɔ?

¹⁹ Kɛ Ɲanmiɛn yili asiɛ’n, Zezi nin anzi’m be dili aklunjuɛ. Sanngɛ kɛ mɛn klanman’n nun lɔ’n, bé wá wún i kɛ fɔ nunman sran’m be nun kun naan be su Zoova klolɛ su’n, aklunjuɛ nga bé wá dí’n maan e bu i akunndan kan e nian. Asa ekun’n, kɛ be nga bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n bé wá wún i kɛ sran’m be ɲan junman nga be di’n i su ye’n, maan e bu aklunjuɛ nga bé wá dí’n i akunndan wie. (Ngl. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Kpɛkun kɛ sran’m be su sunman kun, be su tɔman tukpacɛ kun, be su wunman ɲrɛnnɛn kun kpɛkun be su wuman kun’n, wafa nga nguan nun tranlɛ’n wá yó fɛ’n maan e bu i akunndan kan e nian. (Ngl. 21:4) Sanngɛ kwlaa naan blɛ sɔ’n w’a ju’n, maan e fua kpa kɛ é nían e Si Ɲanmiɛn m’ɔ klo sran, m’ɔ si ngwlɛlɛ kpɛkun ɔ trɛ i awlɛn’n, i ajalɛ’n su. Sɛ e yo sɔ’n, kannzɛ sa nga be tɔ e su’n be ti sɛ ti sɛ, é dí aklunjuɛ titi. (Zak. 1:2-4) Zoova tali e nda kɛ “be nga be yoli sa kpa-o, be nga b’a yoman sa kpa-o, bé cɛ́n.” I sɔ’n ti’n, é lɛ́ i ase leleele.—Yol. 24:15.